NĂ« fillim tĂ« korrikut u arrit njĂ« marrĂ«veshje, sipas tĂ« cilĂ«s, aleatĂ«t evropianĂ« tĂ« NATO-s do tĂ« blejnĂ« armĂ« amerikane, pĂ«rfshirĂ« raketat Patriot, pĂ«r UkrainĂ«n. MegjithĂ«se Gjermania njoftoi sĂ« fundi se dy sisteme Patriot do tĂ« dĂ«rgohen sĂ« shpejti nĂ« Kiev, ende ka dyshime nĂ«se kjo marrĂ«veshje do tâia japĂ« UkrainĂ«s atĂ« qĂ« i nevojitet nĂ« muajt nĂ« vijim.
Marrëveshja, e shpallur nga presidenti i Shteteve të Bashkuara, Donald Trump, dhe sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Mark Rutte, në Uashington më 14 korrik, është në thelb një vazhdim i mënyrës së veprimit që aleatët perëndimorë kanë ndjekur prej kur Rusia e nisi pushtimin e plotë të Ukrainës më shumë se tri vjet më parë: evropianët i dërgojnë Kievit pajisje ushtarake që i kanë në dispozicion dhe më pas i zëvendësojnë ato me armë të reja kryesisht amerikane.
Dallimi i madh tani Ă«shtĂ« se evropianĂ«t duhet tâi rrisin ndjeshĂ«m dĂ«rgesat e armĂ«ve pĂ«r UkrainĂ«n, pasi administrata Trump deri mĂ« tani nuk ka dhĂ«nĂ« ndonjĂ« premtim tĂ« ri. (DĂ«rgesat e premtuara gjatĂ« administratĂ«s Biden, megjithatĂ«, vazhdojnĂ« ende.)
Deri në njëfarë mase, evropianët e kanë rritur prodhimin për ta mbushur boshllëkun. Instituti Kiel, me bazë në Gjermani, thekson se për herë të parë që nga qershori 2022, Evropa ka tejkaluar SHBA-në në ndihmën ushtarake për Ukrainën, me 72 miliardë euro, krahasuar me 65 miliardë euro nga Uashingtoni.
ĂĂ«shtja pĂ«r UkrainĂ«n dhe aleatĂ«t e saj Ă«shtĂ«: sa i qĂ«ndrueshĂ«m do tĂ« jetĂ« ky mekanizĂ«m? NĂ« planin afatgjatĂ«, evropianĂ«t do tĂ« duhet tĂ« blejnĂ« mĂ« shumĂ« armĂ«, pasi janĂ« zotuar tâi shpenzojnĂ« 5 pĂ«r qind tĂ« Prodhimit tĂ« BrendshĂ«m Bruto (PBB) pĂ«r mbrojtjen deri nĂ« vitin 2034, nĂ« samitin e NATO-s nĂ« HagĂ« nĂ« qershor.
Armët për Ukrainën do të jenë pjesë kyç e këtyre shpenzimeve.
NjĂ« diplomat nga njĂ« vend i BE-sĂ«, qĂ« foli nĂ« mĂ«nyrĂ« anonime pĂ«r Radion Evropa e LirĂ«, tha se marrĂ«veshja e korrikut nĂ« Uashington Ă«shtĂ« mĂ«nyra mĂ« e mirĂ« pĂ«r tĂ« mbajtur âamerikanĂ«t tĂ« angazhuar nĂ« UkrainĂ« nĂ« veçanti dhe nĂ« EvropĂ« nĂ« pĂ«rgjithĂ«siâ, pasi Shtetet e Bashkuara do tĂ« pĂ«rfitojnĂ« nga rritja e pritur e shpenzimeve evropiane pĂ«r mbrojtjen.
Dhe, ndonëse Evropa është e prirë të investojë në sektorin e vet të mbrojtjes, një gjë e tillë do të kërkojë kohë. Udhëheqësit evropianë kanë vendosur që, të paktën përkohësisht, është më mirë të blejnë nga SHBA-të.
âĂshtĂ« ose kjo, ose ta lĂ«mĂ« UkrainĂ«n pa armĂ«,â tha njĂ« zyrtar i NATO-s pĂ«r REL-in, nĂ« kushte anonimiteti, pasi nuk Ă«shtĂ« i autorizuar tĂ« flasĂ« publikisht.
âMendoj se nĂ« anĂ«n evropiane ka njĂ« vetĂ«dije tĂ« dhimbshme qĂ« kjo duhet tĂ« ndodhĂ« nĂ« njĂ« mĂ«nyrĂ« apo tjetĂ«râ, shtoi ai.
MĂ« 21 korrik, Grupi i Kontaktit pĂ«r Mbrojtjen e UkrainĂ«s â njĂ« aleancĂ« prej mĂ« shumĂ« se 50 shtetesh, pĂ«rfshirĂ« tĂ« gjitha vendet anĂ«tare tĂ« NATO-s dhe disa partnerĂ« joanĂ«tare â u mblodh pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« online qĂ« nga njoftimi i marrĂ«veshjes nĂ« Uashington.
Në këtë takim, që ka qenë koordinatori kryesor i dërgesave të armëve perëndimore për Kievin, deri në shtatë vende shprehën interes për të blerë armë amerikane për Ukrainën. Këto përfshinin Kanadanë, Belgjikën, Gjermaninë, Holandën dhe disa shtete nordike.
Rezultati i takimit tĂ« Grupit tĂ« Kontaktit, i njohur gjithashtu si grupi Ramstein, ishte qĂ« Ukraina do tĂ« pĂ«rgatiste njĂ« âlistĂ« tĂ« hollĂ«sishme dĂ«shirashâ pĂ«r ato qĂ« i nevojiten, me theks tĂ« veçantĂ« nĂ« mbrojtjen ajrore dhe municionet. NATO-ja, nga ana tjetĂ«r, do tĂ« ofrojĂ« njĂ« vlerĂ«sim tĂ« kostos sĂ« kĂ«tyre pajisjeve ushtarake. MĂ« shumĂ« qartĂ«si priten kur grupi Ramstein tĂ« mblidhet sĂ«rish nĂ« vjeshtĂ«, mbase pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« nĂ« UkrainĂ«.
Pyetja kryesore tani është se sa shpejt mund të dorëzohen këto pajisje ushtarake në Ukrainë. Pritet që vendet evropiane ta furnizojnë atë me 2 milionë predha artilerie 155-milimetërshe këtë vit, dhe meqë Ukraina po fillon prodhimin e brendshëm me mbështetje financiare perëndimore, mungesa e shkaktuar nga ndalimi i eksporteve amerikane mund të mbulohet.
Por, për mbrojtjen ajrore, gjendja është më e ndërlikuar. Dhe, pikërisht këtu Ukraina ka ende nevojë për armë amerikane, veçanërisht për raketat tokë-ajër, Patriot.
Alternativa evropiane ndaj sistemit amerikan Patriot, sistemi francezo-italian SAMP-T, i është dorëzuar Kievit. Roma njoftoi së fundmi se bateria e tretë do të dërgohet në vjeshtë. Por, sipas diplomatëve të NATO-s, prodhimi i interceptorëve të nevojshëm dhe i të gjithë konfigurimit të sistemit kërkon më shumë kohë krahasuar me Patriotët. Për më tepër, edhe vetë Kievi ka vënë në pikëpyetje ndikimin e sistemit evropian.
Kur Trump dhe Rutte dolĂ«n para mediave pĂ«r tĂ« shpallur marrĂ«veshjen mĂ« 14 korrik, presidenti amerikan pĂ«rmendi se 17 sisteme Patriot mund tĂ« pĂ«rgatiten pĂ«r tâu blerĂ« pĂ«r UkrainĂ«n.
JavĂ«n e kaluar, Gjermania njoftoi se do tĂ« dĂ«rgojĂ« dy bateri nĂ« UkrainĂ« sĂ« shpejti, por nuk Ă«shtĂ« e qartĂ« se nga do tĂ« vijnĂ« sistemet e tjera. Aktualisht, gjashtĂ« vende evropiane â Gjermania, Greqia, Holanda, Polonia, Rumania dhe Spanja â operojnĂ« sisteme Patriot, por kĂ«to shtete druhen se dĂ«rgimi i tyre nĂ« UkrainĂ« mund tâi lĂ«rĂ« tĂ« pambrojtura hapĂ«sirat e tyre ajrore.
KompanitĂ« Lockheed Martin dhe Raytheon, dy prodhuesit kryesorĂ« tĂ« PatriotĂ«ve, po rrisin prodhimin pĂ«r tĂ« pĂ«rmbushur kĂ«rkesat evropiane, por Ukraina, e cila Ă«shtĂ« nĂ«n sulme tĂ« vazhdueshme nga Rusia, me shumĂ« gjasĂ« nuk do tâi ndiejĂ« pĂ«rfitimet e kĂ«saj rritjeje sĂ« shpejti./REL
Login
