Edhe pse koha kalon në mënyrë të njëtrajtshme, trupi ynë nuk plaket me të njëjtin ritëm.
Procesi i plakjes nuk është linear, dhe jeta njerëzore nuk ndjek një rrugëtim të butë nga rinia drejt pleqërisë.
PĂ«rkundrazi, ajo karakterizohet nga faza tĂ« ndryshme: njĂ« periudhĂ« rritjeje tĂ« shpejtĂ« nĂ« fĂ«mijĂ«ri dhe adoleshencĂ«, njĂ« stabilizim relativ nĂ« moshĂ«n e rritur tĂ« hershme dhe mĂ« pas â me kalimin e viteve â njĂ« pĂ«rshpejtim i dukshĂ«m i procesit tĂ« plakjes.
Kjo është ajo që vë në dukje ScienceAlert, duke iu referuar një studimi të fundit shkencor që hedh dritë mbi momentin kritik kur plakja biologjike përshpejtohet ndjeshëm.
Një ekip kërkuesish nga Akademia Kineze e Shkencave ka identifikuar një pikë të rëndësishme kthese në këtë proces: mosha rreth 50-vjeçare.
Sipas tyre, pas këtij momenti, ritmi me të cilin qelizat, indet dhe organet tona degradojnë nuk është më gradual, por përshpejtohet ndjeshëm. Në veçanti, u vërejt se enët e gjakut, e sidomos aorta, fillojnë të tregojnë shenja të dukshme të plakjes më herët se shumica e indeve të tjera.
PĂ«r tĂ« arritur nĂ« kĂ«to pĂ«rfundime, shkencĂ«tarĂ«t zhvilluan tĂ« ashtuquajturat âorĂ« proteomikeâ, qĂ« funksionojnĂ« si tregues biologjikĂ« tĂ« moshĂ«s pĂ«r secilin ind nĂ« trupin e njeriut. KĂ«to orĂ« u bazuan nĂ« analizĂ«n e proteinave tĂ« lidhura me plakjen, tĂ« cilat ndryshojnĂ« nĂ« mĂ«nyrĂ« karakteristike ndĂ«rsa trupi plaket.
âAnaliza jonĂ« zbuloi njĂ« pikĂ« kthese tĂ« qartĂ« rreth moshĂ«s 50 vjeç, ku enĂ«t e gjakut ishin ndĂ«r tĂ« parat qĂ« shfaqnin ndjeshmĂ«ri tĂ« lartĂ« ndaj plakjes,â shpjegon ekipi kĂ«rkimor nĂ« publikimin e tyre.
Ndërsa jetëgjatësia njerëzore është mjaft e lartë në krahasim me gjitarët e tjerë, kjo ka edhe një kosto: plakja graduale e sistemeve jetësore, që përkthehet në rritje të rrezikut për sëmundje kronike si sëmundjet e zemrës, diabeti, kanceri dhe sëmundjet neurodegjenerative.
Për të analizuar me saktësi këtë fenomen, studiuesit shqyrtuan mostra indesh nga 76 dhurues organesh, të moshës 14 deri në 68 vjeç.

Mostrat përfshinë shtatë sisteme të rëndësishme të trupit: kardiovaskular, tretës, imunitar, endokrin, respirator, lëkuror dhe muskulor-kockor. Kjo shumëllojshmëri i lejoi ata të kuptonin në cilat pjesë të trupit procesi i plakjes është më i shpejtë dhe cilat janë më rezistente.
Krahasimi me një bazë të dhënash për sëmundjet tregoi se niveli i 48 proteinave të lidhura me patologji të ndryshme rritet me kalimin e moshës.
KĂ«to proteina janĂ« tĂ« lidhura me probleme si: sĂ«mundjet kardiovaskulare, fibroza e indeve, mĂ«lçia yndyrore, dhe tumoret e mĂ«lçisĂ« â duke pĂ«rforcuar idenĂ« se plakja proteinike Ă«shtĂ« njĂ« faktor thelbĂ«sor nĂ« pĂ«rkeqĂ«simin e shĂ«ndetit.
Pjesa më kritike e këtij tranzicioni ndodh midis moshës 45 dhe 55 vjeç, ku shumë inde tregojnë një transformim të madh në nivelin e shprehjes së proteinave.
Ndryshimet më të theksuara u panë në aortë, duke e konfirmuar si një nga strukturat më të ndjeshme ndaj plakjes.
Gjithashtu, pankreasi dhe shpretka treguan ndryshime të qëndrueshme, duke sugjeruar se edhe këto organe janë veçanërisht të prekshme në këtë fazë të jetës.
Për të testuar ndikimin e drejtpërdrejtë të proteinave të plakjes, studiuesit izoluan një nga këto proteina nga aorta e minjve të moshuar dhe e injektuan tek minj të rinj.
Rezultatet ishin befasuese: minjtĂ« e trajtuar me kĂ«tĂ« proteinĂ« shfaqĂ«n rĂ«nie tĂ« dukshme nĂ« performancĂ« fizike â dobĂ«si nĂ« forcĂ«n e kapjes, qĂ«ndrueshmĂ«ri tĂ« reduktuar, probleme me ekuilibrin dhe koordinimin motorik.
Për më tepër, enët e tyre të gjakut shfaqën shenja të hershme të plakjes, një tregues i fortë që këto proteina kanë një ndikim funksional dhe jo vetëm tregues biologjik.
KĂ«to zbulime vijnĂ« si vazhdim i kĂ«rkimeve tĂ« mĂ«parshme, tĂ« cilat kishin identifikuar pika tĂ« rĂ«ndĂ«sishme tĂ« plakjes rreth moshĂ«s 44 dhe 60 vjeç, duke treguar se procesi i plakjes tek njerĂ«zit nuk Ă«shtĂ« linear por i pĂ«rbĂ«rĂ« nga âhapjeâ tĂ« mĂ«dha nĂ« kohĂ«, ku ndryshimet ndodhin me ritme tĂ« pĂ«rshpejtuara.
Të kuptuarit se kur dhe si ndodhin këto faza të përshpejtuara të plakjes mund të ndihmojë në zhvillimin e trajtimeve të synuara dhe të personalizuara.
Në vend që të trajtojmë vetëm pasojat e plakjes, mjekësia mund të fokusohet në parandalimin dhe ngadalësimin e saj në fazat më kritike, duke kontribuar kështu në rritjen e cilësisë së jetës tek të moshuarit dhe në zgjatjen e shëndetit aktiv. /Telegrafi/
The post Shkenca zbulon kur fillon plakja e vërtetë appeared first on Telegrafi.