A janë zbuluar me të vërtetë nën shtratin e një pensionisteje kryevepra me vlerë 100 milionë £?

Tre piktura me vaj, më parë të panjohura, të atribuara artistit avangardë Kazimir Malevich janë në ekspozitë në një muze publik në Bukuresht. Nëse vërtetohen si autentike, ato mund të vlejnë mbi 100 milionë paund, por një studiues i njohur thotë se historia e prejardhjes së tyre është problematike.
Tani muzeu që po i ekspozon po refuzon të deklarojë nëse veprat janë të mirëfillta.
Kazimir Malevich, i lindur në Ukrainë, konsiderohet një nga artistët më me ndikim të shekullit të 20-të. Në tregun e artit, pikturat e tij vlejnë më shumë se çdo artist tjetër ukrainas ose rus, me një vepër të shitur për një rekord prej 85 milionë dollarësh (63 milionë £) në vitin 2018.
Por gjatë një zhvendosjeje shtëpie në vitin 2023, sipas Yaniv Cohen, një biznesmen izraelit me bazë në Bukuresht dhe pronari i veprave, u zbuluan tre piktura të panjohura të Malevich nën dyshekun e gjyshes së gruas së tij, pensionistes izraelite Eva Levando.
Zonja Levando ia kishte dhuruar atij veprat.
Pikturat titullohen:
Kompozim Suprematist me Drejtkëndësh Jeshil dhe të Zi (1918),
Kompozim Kubofuturist (1912â13),
Kompozim Suprematist me Katror tĂ« Kuq dhe TrekĂ«ndĂ«sh tĂ« GjelbĂ«r (1915â16), dhe janĂ« duke u ekspozuar nĂ« Muzeun KombĂ«tar tĂ« Artit BashkĂ«kohor nĂ« Rumani deri nĂ« fund tĂ« gushtit. Ekspozita Ă«shtĂ« sponsorizuar nga klinika dentare e zotit Cohen.
Megjithatë, bota e artit mbetet skeptike. Konstantin Akinsha, një studiues ukrainaso-amerikan, i tha BBC-së se dokumentacioni që provon historinë dhe lidhjen e tyre me studion e Malevich ishte i paplotë.
âTre veprat qĂ« janĂ« aktualisht nĂ« ekspozitĂ« nĂ« Bukuresht nuk janĂ« dokumentuar, fotografuar apo ekspozuar gjatĂ« jetĂ«s sĂ« artistit,â tha historiani dhe kuratori i artit, i cili Ă«shtĂ« bashkĂ«autor i udhĂ«zuesit tĂ« ShoqatĂ«s Amerikane tĂ« Muzeve pĂ«r kĂ«rkimin e prejardhjes sĂ« veprave tĂ« artit.
Eva Levando i trashëgoi pikturat nga i ati, një kontabilist në Odesa të Ukrainës Sovjetike. Thuhet se ai e kishte blerë njërën prej tyre dhe i kishte marrë dy të tjerat si pagesë për shërbimet e tij. Mungesa e dokumenteve që mbështesin këtë histori, sipas zotit Cohen, shpjegohet me represionin ndaj artit modernist gjatë epokës së Stalinit.
Zonja Levando emigroi në Izrael në vitin 1990, duke marrë me vete veprat, sipas zotit Cohen.
âNuk ka prova pĂ«r qarkullimin e veprave tĂ« Malevich nĂ« tregun rus apo ukrainas tĂ« artit nĂ« fund tĂ« viteve 1920 dhe nĂ« fillim tĂ« viteve 1930. As dokumentet e vetĂ« Malevich nuk pĂ«rmendin ndonjĂ« shitje private pas vitit 1917,â tha Konstantin Akinsha.
PĂ«r tĂ« forcuar pretendimin e tij, Yaniv Cohen paraqiti certifikata nga historiani i artit nga Kievi, Dmytro Horbachov, i cili i pĂ«rshkruan veprat si âshembuj tĂ« klasit tĂ« parĂ«â tĂ« stilit tĂ« Malevich. Ai mbĂ«shtetet nĂ« analizĂ«n e stilit dhe teknikĂ«s sĂ« pikturave. Por Horbachov ka autentikuar mĂ« parĂ« vepra tĂ« diskutueshme, pĂ«rfshirĂ« njĂ« pikturĂ« qĂ« raportohet se u hoq nga Muzeu Albertina nĂ« VjenĂ« pĂ«r shkak tĂ« dyshimeve mbi autenticitetin.
Ky historian arti pretendon se Ă«shtĂ« konsulent i shtĂ«pive tĂ« ankandeve Sothebyâs dhe Christieâs. Por njĂ« zĂ«dhĂ«nĂ«s i Sothebyâs i tha BBC-sĂ« se ai ânuk ka punuar kurrĂ« pĂ«r Sothebyâs si konsulent.â Christieâs gjithashtu mohoi ndonjĂ« lidhje zyrtare me tĂ«.
Dmytro Horbachov nuk iu përgjigj kërkesës për intervistë. Yaniv Cohen thotë se analizat teknike e mbështesin pretendimin e tij.
BBC shqyrtoi raportet pĂ«r tĂ« treja veprat, tĂ« prodhuara nga Institut dâArt Conservation et Couleur nĂ« Paris dhe nga laboratori gjerman i Elisabeth dhe Erhard JĂ€gers.
Megjithëse analizat datojnë pigmentet dhe elementet e tjera në kohën e jetës së Malevich, raportet nuk deklarojnë se veprat janë pikturuar nga ai.
Më parë, raporte nga këto dy laboratorë shoqëronin dy piktura që u vërtetuan si falsifikime në një dokumentar të BBC-së, Afera Zaks: Anatomia e një Koleksioni të Falsifikuar. Kur u përball me gjetjet e BBC-së, Erhard JÀgers tha se analiza teknike nuk mund të provojë vërtetësinë e një pikture.
Laboratori francez tha se raportet qĂ« ai prodhon ânuk janĂ« dĂ«shmi pĂ«r autenticitetâ dhe se nuk ka lĂ«shuar kurrĂ« njĂ« certifikatĂ« autenticiteti pĂ«r vepra tĂ« Malevich.
Yaniv Cohen kĂ«mbĂ«ngul se nuk ka interes pĂ«r tĂ« shitur pikturat, pavarĂ«sisht se Dmytro Horbachov, i cili beson se janĂ« autentike, vlerĂ«son se ato mund tĂ« vlejnĂ« 160â190 milionĂ« dollarĂ« (118â140 milionĂ« ÂŁ).
Megjithatë, email-e të shikuara nga BBC tregojnë se ato janë ofruar si kolateral për një hua. Biznesmeni mohoi të ketë lidhje me këtë ofertë, duke thënë se nuk ka plane për të përfituar nga pikturat dhe se është financiarisht i sigurt falë investimeve në kriptomonedha.
I pakĂ«naqur me pyetjet e BBC-sĂ«, z. Cohen kĂ«rcĂ«noi se do tâi âzhdukteâ gazetarĂ«t dhe pretendoi se mund tĂ« hakonte komunikimet e tyre.
Pas dyshimeve të ngritura nga Konstantin Akinsha mbi prejardhjen e pikturave, Muzeu Kombëtar i Artit Bashkëkohor në Rumani (MNAC) u distancua nga veprat.
NĂ« njĂ« deklaratĂ«, MNAC e quajti ekspozitĂ«n ânjĂ« eksperiment kuratorialâ dhe shtoi se nuk kishte âekspertizĂ« pĂ«r tĂ« vĂ«rtetuar autenticitetin e kĂ«tyre veprave.â
Muzeu tha se ishte mbĂ«shtetur nĂ« dokumentet e paraqitura nga z. Cohen dhe se pĂ«rfshirja e veprave nĂ« ekspozitĂ« ânuk duhet tĂ« interpretohet si miratim institucional i autorĂ«sisĂ« ose autenticitetit tĂ« tyre.â
Konstantin Akinsha tha se rastet e njohura publikisht tĂ« veprave tĂ« dyshimta tĂ« Malevich dhe artistĂ«ve tĂ« tjerĂ« tĂ« asaj periudhe ishin vetĂ«m âmaja e ajsbergutâ, duke shtuar se âmijĂ«ra vepra tĂ« dyshimta vazhdojnĂ« tĂ« qarkullojnĂ« sot.â
Tregu pĂ«r artin modernist rus dhe ukrainas Ă«shtĂ« plot me vepra qĂ« âjanĂ« qartĂ«sisht problematikeâ, tha pĂ«r BBC-nĂ« Reto Barmettler, konsulent pĂ«r piktura ruse nĂ« Sothebyâs.
âPikturat e mira avangardĂ« nuk shfaqen nga hiçi, ato kanĂ« cilĂ«si tĂ« dukshme, dokumentacion tĂ« provuar tĂ« prejardhjes dhe, idealisht, njĂ« histori ekspozimi,â shpjegoi ai.
Ai nuk komentoi mbi tre veprat në pronësi të Yaniv Cohen./BBC/KultPlus.com