Kryeministri Edi Rama në ceremoninë e homazheve në nderim të Kryepeshkopit të Kishës Ortodokse Autoqefale të Shqipërisë Anastas Janullatos
Kryepeshkopi i KishĂ«s Ortodokse Autoqefale tĂ« ShqipĂ«risĂ«, Fortlumturia e tij Anastas Janullatos, u nderua me homazhe nĂ« ceremoninĂ« e mbajtur nĂ« Katedralen âNgjallja e Krishtitâ, nĂ« TiranĂ«, ku nga sot do tĂ« prehet trupi i tij.
Kryeministri Edi Rama mori pjesë në këtë ceremoni së bashku me Kryeministrin e Greqisë Kyriakos Mitsotakis, ku të pranishëm ishin Patriarku Eumenik Bartoleme, hierarkë të Sinodit të Shenjtë të Kishës Ortodokse Autoqefale të Shqipërisë, si dhe klerikë dhe qindra besimtarë nga të gjitha mitropolitë.
Në nderim të figurës së Kryepeshkopit Janullatos dhe kontributit që ai ka dhënë për 33 vite në Shqipëri, Kryeministri Edi Rama mbajti një fjalë.
âNĂ« kĂ«tĂ« ditĂ« tĂ« mbylljes sĂ« ciklit tĂ« njĂ« jetĂ« kushtuar ngjalljes duhet thĂ«nĂ« pa farĂ« dyshimi se nĂ« pĂ«rmasĂ«n e vetme qĂ« atij i interesonte, atĂ« tĂ« fesĂ«, Anastasi erdhi mes nesh 33 vjet mĂ« parĂ«, si njĂ« prift nga Greqia dhe pas 33 vjetĂ«sh ndahet nga mesi ynĂ« si Anastasi i ShqipĂ«risĂ«.â â tha mes tĂ« tjerash kryeministri Rama.
* * *
âFort tĂ« lumĂ« janĂ« qysh tani ata qĂ« flenĂ« nĂ« Zotin. Po, thotĂ« Shpirti i ShenjtĂ«, le tĂ« pushojnĂ« nga punĂ«t e shumta sepse veprat e tyre flasin pĂ«r taâ, â shkruhet nĂ« ZbulesĂ«n e Apokalipsit.
Tërëshenjtëria juaj, Patriarku Ekumenik Bartolome!
Fort të nderuar anëtarë, hierarkë të shenjtë të Sinodit të Shenjtë të Kishës Ortodokse Autoqefale të Shqipërisë!
Fort i nderuar Mitropolit Joani, Mbikëqyrës i Mitropolisë së Shenjtë të Tiranës dhe Durrësit!
I nderuar, Kryeministër i Greqisë dhe mik i mirëseardhur Kyriakos Mitsotakis!
Komuniteti ortodoks është sot në zi!
Kisha Ortodokse Autoqefale e Shqipërisë është sot e ve.
Kryepeshkopi Anastas e përfundoi detyrën e tij vikare si pasrendës i apostujve në shërbim të shpresëtarëve ortodokse të Shqipërisë.
Jeta e tij fort e gjatĂ«, por mbi tĂ« gjitha fort kuptimplotĂ« qe njĂ« jetĂ« pĂ«r mbarĂ« KishĂ«n Katolike dhe Apostolike nĂ« kuptimin patristik tĂ« fjalĂ«s, nĂ« atĂ« kuptim qĂ« merr nĂ« âBesojmĂ«nâ e madhe tĂ« Koncilit tĂ« NikesĂ« mbajtur 1700 vjet mĂ« parĂ« nĂ«n kujdesin e Kostandinit tĂ« Madh.
Plot 33 vite ungjillëzim në viset e Shqipërisë, nga viti tanimë i largët 1992 e deri më sot janë njw shifër tejet domethënëse dhe jo vetëm simbolikisht e përputhur me moshën e Jezu Krishtit.
Nga këto 33 vite, 3 shërbyen për të predikuar ngjalljen e trupit mistik të ortodoksisë shqiptare dhe plot 30 tw tjera për të punuar si një zdrukthëtar këmbëngulës në ringritjen e ngrehinës së shkrumbuar të Kishës Autoqefale të Shqipërisë.
Si nga një pikëpamje e thjeshtë njerëzore, si nga një pikëpamje thellësisht shpirtërore, jeta e Anastas Janullatosit ishte një jetë tërësisht e përmbushur përderisa përmes saj u realizua me gjithsej ëndrra e një fëmije.
âKur isha fĂ«mijĂ«, â kujtonte Kryepeshkopi i ndjerĂ«, â nuk mĂ« mjaftonte tâi jepja diçka PerĂ«ndisĂ«, po duhet tâi jepesha plotĂ«sisht Atij. Doja qĂ« e gjithĂ« qenia ime tĂ« jetonte nĂ« Krishtin. Si hierark i njĂ« bashkĂ«sie shoqĂ«rore historike, me ndikim tĂ« madh nĂ« mozaikun kombĂ«tar shqiptar, personi i Kryepeshkopit Anastas dhe vepra e tij nĂ« krye tĂ« KishĂ«s e tĂ« grigjĂ«s janĂ« qĂ«mtuar, janĂ« admiruar, janĂ« bekuar e janĂ« qortuar e deri edhe janĂ« anatemuar. Pasionet mĂ« kontradiktore janĂ« shfaqur nĂ« mexhelisin tonĂ« kur ka ardhur puna tek veprimtaria publike edhe qytetare, e njeriut, i cili deshi apo sâdeshi mori mbi supe, deri edhe tek zjarret e konflikteve fĂ«minore tĂ« fqinjĂ«sisĂ« sonĂ« tĂ« ringjallur nĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n kohĂ« me ringjalljen e kishĂ«s, por edhe kjo, mĂ« sĂ« paku, dĂ«shmon pĂ«r stoicizmin e bariut, cilĂ«si gjithnjĂ« e mĂ« e rrallĂ« nĂ« njĂ« kohĂ« dhe nĂ« njĂ« botĂ« ku gjithnjĂ« e mĂ« tĂ« shumtĂ« janĂ« ata qĂ« lĂ«kundĂ«n nga fryn era dhe qĂ« gjithnjĂ« e mĂ« pak mundĂ«si i lihet âShpirtit tĂ« ShenjtĂ« tĂ« fryjĂ« nga tĂ« dojĂ«â, siç shkruhet tek gjeneza, por pĂ«rtej atyre zjarreve tĂ« ndezur si rrufe nĂ« qiell tĂ« pastĂ«r, andej dhe kĂ«tej kufirit rri hapur pas gjysmĂ« shekulli heshtje mortore dhe tĂ« shuara mĂ« pas si njĂ« hall nĂ« oborr tĂ« pĂ«rbashkĂ«t dhe pĂ«rtej paragjykimeve dhe dyshimeve kronike tĂ« lagjes sonĂ« ballkanike, askush dhe asnjĂ«herĂ« nuk e vĂ« dot nĂ« dyshim autenticitetin e angazhimit baritor tĂ« Kryepeshkopit pĂ«r grigjĂ«n qĂ« e gjeti tĂ« vrarĂ«, tĂ« plagosur dhe tĂ« shpĂ«rndarĂ« 33 vite mĂ« parĂ« dhe qĂ« e bashkoi me durim dhe pĂ«rkushtim tĂ« madh nĂ« njĂ« vathĂ« qĂ« tĂ« kujton shtĂ«pinĂ« e pĂ«rtĂ«rirĂ« nga arratia e demonĂ«ve pĂ«r tĂ« cilĂ«n flet Jezusi nĂ« Ungjillin sipas Mateut.
Nuk kam unë për qëllim këtu të bëj as nekrologjinë dhe as eulogjinë e këtij prelati, të cilin për hirin e pamohueshëm të së vërtetës, gjithë çfarë mban rruzulli në njerëz të nderuar të fesë, intelektualë të angazhuar për paqen dhe përmes dialogut ndërfetar në artizanë të komunikimit mes kulteve dhe kulturave dhe deri tek çdo kryetar shteti apo qeverie që e njohu, ia patën shumë zili Kishës Ortodokse Autoqefale të Shqipërisë dhe me siguri këtë opinion e bashkëndan tërësisht me mua dhe miku im, Kryeministri Mitsotakis, i cili na nderon sot me praninë e tij dhe të delegacionit të nderuar që e shoqëron për të nderuar figurën epokale të Kryepeshkopit, Kishën Autoqefale Ortodokse të Shqipërisë dhe shtetin ku ajo sot merr frymë lirisht, duke dhënë njëkohësisht me këtë prani, mesazhin kuptimplotë të pandashmërisë në jetë dhe në zi mes dy vendeve dhe dy popujve tanë.
Kam pasur privilegjin të jem i pranishëm këtu në këtë Katedrale që Kryepeshkopi Janullatos ia kushtoi ngjalljes së Krishtit, ngjalljes së trupit të tij mistik në Shqipëri kur u bë inaugurimi dhe shugurimi i saj. Ishte dita e madhe e shpërblimit të mundit të tij të gjatë për ndërtimin e saj në një rrugëtim ku dhe mua mu dha mundësua ta shoqëroj bashkë me të tjerë, fillimisht si kryebashkiak e më pas si kryeministër, deri kur ai e bëri më në fund realitet.
Atë ditë, ai mund i patregueshëm deri sa Katedralja hapi dyert u kremtua me pjesëmarrjen e patriarkëve dhe mitropolitëve të të gjitha kishave ortodokse te botës. Të atillë prestigj dhe peshë në një rrafsh shumë më të gjerë sesa kufijtë tanë, as ortodoksia shqiptare po as vetë Shqipëria nuk e kishin ndjerë e lere pastaj, mishëruar ndonjëherë në rrafshin fetar.
Ishte një nderim solemn që mbarë bota ortodokse i bënte Kishës së saj autoqefale dhe vetë Shqipërisë, çka do të ishte e pamundur të imagjinohej pa praninë, pa rolin dhe pa personalitetin respektuar botërisht, të Kryepeshkopit tonë.
Sot mĂ« takon tĂ« kujtoj nĂ« nderin e tij, diçka qĂ« shumĂ« e kanĂ« parĂ« apo e kanĂ« ndjerĂ« dhe shumĂ« tĂ« tjerĂ« sâe kanĂ« kuptuar apo sâkanĂ« dashur ta besojnĂ«, por qĂ« nĂ« fund tĂ« fundit ai vetĂ« e dĂ«shmoi nĂ« 33 vjet dhe e dĂ«shmon edhe sot me trupin qĂ« la kĂ«tu nĂ« tokĂ«n e ShqipĂ«risĂ«, i cili me kĂ«rkesĂ«n e tij do varroset pikĂ«risht nĂ« kĂ«tĂ« Katedrale tĂ« ringjalljes sĂ« Krishtit siç ai e quajti Katedralen dhe siç ngjallje kishte dhe vet kuptimin e emrit tĂ« tij. KĂ«sisoj nĂ« kĂ«tĂ« ditĂ« tĂ« mbylljes sĂ« ciklit tĂ« njĂ« jete kushtuar ngjalljes duhet thĂ«nĂ« pa farĂ« dyshimi se nĂ« pĂ«rmasĂ«n e vetme qĂ« atij i interesonte, atĂ« tĂ« fesĂ«, Anastasi erdhi mes nesh 33 vjet mĂ« parĂ« si njĂ« prift nga Greqia dhe pas 33 vitesh ndahet nga mesi ynĂ« si Anastasi i ShqipĂ«risĂ«.
Duhet pranuar se është vështirë, shumë vështirë të gjendet ne kujtesën tonë historike dikush i çfarëdo kombësie tjetër që të ketë qenë, qw të jetë identifikuar me aq krenari dhe aq përkushtim me fjalë dhe me vepra me emrin e Shqipërisë sa kryepeshkopi Anastas.
E di që ka plot shqiptarë që nuk pajtohen me këtë që thashë por durim. Dhe ata le të kundrojnë me reflektim të paqtë dhe natyrisht të çliruar nga paragjykimet apo nga dyshimet fqinjësore vetëm disa nga veprat e tij, ku ashtu siç njihet pema e mirë nga frutet e saj, lexohet pa asnjë ekuivok edhe identifikimi i tij me Shqipërinë tonë.
Sot dĂ«gjohet nĂ« diptikĂ«t e shenjtĂ« nĂ« tĂ« gjitha gjuhĂ«t liturgjike tĂ« Ikumene-sw ortodokse, emri i Kryepeshkopit tĂ« ShqipĂ«risĂ« i renditur menjĂ«herĂ« pas selive patriarkale dhe dy kishave autoqefale, asaj tĂ« Qipros dhe asaj tĂ« GreqisĂ«. Kur e dĂ«gjon kĂ«tĂ« pĂ«rnderim liturgjik Ă«shtĂ« e pamundur tĂ« mos i jesh thellĂ«sisht mirĂ«njohĂ«s njeriut qĂ« pĂ«rcjellim sot, aq mĂ« tepĂ«r po tĂ« mos e harrosh qĂ« pas shkrirjes nĂ« flaken 23 vjeçare tĂ« ferrit ateist, Kisha Ortodokse Autoqefale e ShqipĂ«risĂ« ishte vetĂ«m hija e njĂ« kujtimi. Ekzistenca e kĂ«saj kishe me frymĂ«n qĂ« pĂ«r 33 vite i dha bariu i saj Anastasi i ShqipĂ«risĂ« Ă«shtĂ« mirĂ«filli sot njĂ« aset konstitutiv i vetĂ« pavarĂ«sisht, integritetit dhe sovranitetit tĂ« RepublikĂ«s sĂ« ShqipĂ«risĂ«, njĂ« âKishĂ« e lirĂ« nĂ« njĂ« shtet tĂ« lirĂ«â.
Sa prekĂ«se Ă«shtĂ« nĂ« koherencĂ«n stoike tĂ« jetĂ«s sĂ« tij baritore dhe gjithĂ« aq shpartalluese pĂ«r tĂ« gjithĂ« paragjykuesit dhe dyshuesit e tij, prania e kĂ«tij trupi pa jetĂ« tĂ« rilindĂ«sit tĂ« kishĂ«s Autoqefale tĂ« ShqipĂ«risĂ«, pohimi i tij botĂ«risht pĂ«rpara pak kohĂ«sh nĂ« njĂ« intervistĂ« tĂ« dhĂ«nĂ« pĂ«r shtypin grek e cila tingĂ«llon mĂ« shqip sesa shqipja e kujtdo qĂ« e ka paragjykuar e dyshuar vetĂ«m e vetĂ«m se ai ishte grek, kryepeshkopin e ortodoksĂ«ve shqiptarĂ« i cili tha: pasuesi im do tĂ« jetĂ« shqiptar. UnĂ« kam qĂ« nĂ« vitin 1963 qĂ« udhĂ«toj nĂ«pĂ«r botĂ«. Kam mĂ«suar ta respektoj tjetrin siç Ă«shtĂ«, tĂ« mendoj pĂ«r tĂ« drejtat e tij. Imagjinoni tĂ« kishim nĂ« Greqi njĂ« situatĂ« tĂ« ngjashme. A do ta pranonim ta drejtonte kishĂ«n e GreqisĂ« njĂ« bullgar apo njĂ« serb? Sigurisht qĂ« jo. E konsideroj tĂ« mirĂ«qenĂ« qĂ« pasuesi im tĂ« jetĂ« shqiptar. Ne nuk shkuam nĂ« ShqipĂ«ri pĂ«r tĂ« bĂ«rĂ« njĂ« koloni. Ne shkuam pĂ«r tĂ« bĂ«rĂ« njĂ« kishĂ« autoqefale tĂ« ShqipĂ«risĂ«. Ajo nuk Ă«shtĂ« pjesĂ« e kishĂ«s sĂ« GreqisĂ«. Ajo Ă«shtĂ« njĂ« ndĂ«r 14 kishat ortodokse autoqefale tĂ« botĂ«sâ, â e mbyll shprehjen e tij lapidare kryepeshkopi ynĂ«.
ĂfarĂ« njeriu, çfarĂ« bariu, çfarĂ« pajtuesi dhe paqe bĂ«rĂ«si, çfarĂ« greku nĂ« kombĂ«si dhe çfarĂ« shqiptari nĂ« shtetĂ«si! Dinjitetin e martirizuar tĂ« kĂ«saj kishe dhe tĂ« kreut tĂ« saj, larĂ« me djersĂ«n dhe gjakun e stĂ«rmundimeve tĂ« Kristofor Kisit dhe Damian Kokoneshit, Irena Banushit dhe sa e sa tĂ« tjerĂ«ve, Kryepeshkopi Anastas e rivendosi tĂ« plotĂ« nĂ« altarin e saj tĂ« rilindur duke i dhĂ«nĂ« mundĂ«sinĂ« kishĂ«s autoqefale tĂ« ShqipĂ«risĂ«, klerit dhe besnikĂ«ve te saj qĂ« sot ta marrin stafetĂ«n nga ky atlet triumfator i Krishtit dhe ta çojnĂ« pĂ«rpara nĂ« liri tĂ« plotĂ«, nĂ« pavarĂ«si tĂ« pakthyeshme dhe me njĂ« siguri tĂ« garantuar.
Mjafton ta dĂ«shirosh dhe ke plotĂ« çfarĂ« tĂ« mĂ«sosh prej trashĂ«gimisĂ« sĂ« kĂ«tij njeriu qĂ« refuzoi me pĂ«rulĂ«si tĂ« rrallĂ« qindra, mbase mijĂ«ra ftesa pĂ«r armiqĂ«si, pĂ«r duel, pĂ«r polemikĂ« tĂ« cilat i erdhĂ«n pa kursim nga tĂ« katĂ«rta anĂ«t deri nĂ« ditĂ«n e fundit tĂ« jetĂ«s. Ai qĂ« duke mos qenĂ« as vendas, mund tĂ« ishte dhe mĂ« i legjitimuar tĂ« vinte kujĂ«n pĂ«r diskriminimin dhe keqtrajtimin parapĂ«lqeu tĂ« ndiqte udhĂ«rrĂ«fyesin e apostullit Pal apo PavĂ«l siç e thĂ«rrasin ortodoksĂ«t, âmegjithĂ«se jam i lirĂ« kundruall tĂ« gjithĂ«ve u bĂ«ra shĂ«rbĂ«tori i tĂ« gjithĂ«ve, qĂ« tĂ« tĂ«rhiqja pas fjalĂ«s sĂ« Zotit sa mĂ« shumĂ« njerĂ«zâ.
I lexuar si pak tĂ« tjerĂ« dhe i hapur ndaj kulturĂ«s sĂ« madhe kryepeshkopi i nĂ«ntĂ« gjuhĂ«ve qĂ« me mua kishte qejf tĂ« argĂ«tohej duke kĂ«mbyer ndonjĂ« fjalĂ« mbi xhevahiret e BiblĂ«s po edhe tĂ« letrave laike, nĂ« ato pak momente qĂ« mbeteshin pasi mĂ« qante hallet e KishĂ«s me siguri nuk do tĂ« mbante mĂ«ri, por jam i bindur do vinte nĂ« gaz kĂ«tĂ« buzĂ«n e tij qĂ« pĂ«r hir tĂ« sĂ« vĂ«rtetĂ«s i thoshte tĂ« tĂ«ra bashkĂ« me ato qĂ« nuk thoshte sepse dua tâia jap lamtumirĂ«n me disa rreshta tĂ« njĂ« emri tĂ« mallkuar, Oscar Wilde nĂ« De profundis-in e tij.
âPjesa mĂ« e madhe e njerĂ«zve jetojnĂ« pĂ«r tâu dashur dhe pĂ«r tâu adhuruar nga tĂ« tjerĂ«t, por ne duhet tĂ« jetonim pĂ«r tĂ« dashur dhe pĂ«r tĂ« adhuruar tĂ« tjerĂ«t. NĂ«se dikush na jep dashuri, duhet ta pranojmĂ« vetĂ« se jemi tĂ« padenjĂ« pĂ«r tu dashur. Askush sâĂ«shtĂ« i denjĂ« pĂ«r tâu dashur. Vet fakti qĂ« PerĂ«ndia e do njeriun, na tregon se nĂ« rendin hyjnor tĂ« gjĂ«rave dashuria e pĂ«rjetshme u jepet pikĂ«risht atyre qĂ« janĂ« pĂ«rjetĂ«sisht tĂ« pa denjĂ« pĂ«r tĂ«. NĂ«se kjo duket fort e hidhur le ta kthejmĂ« sĂ« prapsi dhe le tĂ« themi qĂ« gjithĂ« njerĂ«zit janĂ« tĂ« denjĂ« pĂ«r tâu dashur me pĂ«rjashtim tĂ« atyre qĂ« e meritojnĂ« me tĂ« vĂ«rtetĂ«â.
Fort të dashur besimtarë ortodoksë të mbledhur këtu nga të katër anët e këtij vendi, por dhe nga më larg, sot komuniteti ortodoks, jo vetëm në Shqipëri, por kudo gjetkë ka zi.
Sot kisha Ortodokse Autoqefale e ShqipĂ«risĂ« Ă«shtĂ« nĂ« zi, por le ta themi serish me ShĂ«n Palin apo Pavlin âGĂ«zohuni gjithnjĂ« nĂ« Zotinâ. Jua pĂ«rsĂ«ris, gĂ«zohuniâ.
HumbĂ«t nĂ« kĂ«tĂ« jetĂ« kryepeshkopin e 33 viteve qĂ« pĂ«rmes fjetjes nĂ« Zotin, ândĂ«rroi jetĂ«â. Kjo ishte njĂ« shprehje qĂ« ai e konsideronte ndĂ«r mĂ« tĂ« bukurat e gjuhĂ«s shqipe, por ama fituat Anastastin e ShqipĂ«risĂ«!
Fituat njĂ« avokat atje lart, pranĂ« Zotit qĂ« liturgjia e ShĂ«n Joan Gojartit e quan aq bukur njĂ« âmik tĂ« njeriutâ.
Fituat shembullin e një shpërblestari të pajtimit në tokë që tashmë iu takon të gjithëve ta ndiqni dhe për hir të së vërtetës na takon të gjithëve ta ndjekim në këtë dhe në atë anë të kufirit, i cili nuk na ndan aq shumë sa në të vërtetë na bashkon.
Paqja qoftë me shpirtin e Anastasit të Shqipërisë në amshim dhe përdëllimi i kësaj dite sjelltë në zemrat e gjithsecilit prej jush ngushëllimin e Zotit të jetës.
Amen!
Login
