Një burrë 29-vjeçar në Austri, me peshë prej rreth 289 kilogramësh – i konsideruar si i burgosuri më i rëndë në vend – ka shkaktuar revolte për shkak të kostove jashtëzakonisht të larta që kërkon për t’u mbajtur prapa grilave.

Ai u arrestua në Vjenë, në banesën ku iu gjetën sasi të mëdha droge: 45 kg kanabis, 2 kg kokainë, rreth 2 kg amfetaminë dhe mbi 2000 tableta ekstazi.

Fillimisht u vendos në burgun Josefstadt të Vjenës, por pas vetëm pak ditësh u transferua në burgun Korneuburg, rreth 15 km në veri të kryeqytetit, për shkak se pesha e tij pothuaj çau shtratin.

Në burgun e ri, atij i është siguruar një krevat special me strukturë të përforcuar dhe kujdes 24-orësh nga infermierë të jashtëm, raporton odditycentral.

Ky kujdes nuk është i lirë: kostot e mbajtjes mund të arrijë deri në 1800 euro në ditë, krahasuar me rreth 180 euro në ditë për një të burgosur “të zakonshëm”.

Nëse ky i burgosur do të transportohej, vetëm kjo procedurë do t’i kushtonte rreth 5000 euro për çdo udhëtim, ndaj ai po mbahet në burg dhe intervistat me të bëhen përmes video-lidhje për të kursyer shpenzime.

Këto ndërlikime financiare kanë ndezur një debat të nxehtë në shoqërinë austriake “ai i kushton dhjetë herë më shumë se një i burgosur ‘normal’, ndërsa qytetarët jashtë burgut shpesh presin muaj të tërë për një takim me mjekun”. /Telegrafi/

The post Rast i pazakontë në Austri – një i burgosur 28-vjeçar po i kushton shtetit deri 1800 euro në ditë appeared first on Telegrafi.

Elefanti Albino i Vatikanit – Historia e Hanonit Një dhuratë mbretërore për Papën

Në vitin 1514, Papa i ri Leoni X (nga familja e fuqishme Medici) mori një dhuratë të jashtëzakonshme nga Manueli I i Portugalisë: një elefant albino katërvjeçar i quajtur Hanon. Ai kishte ardhur nga ishulli i Cejlonit (Sri Lanka e sotme) dhe ishte trajnuar për t’iu përgjigjur komandave në portugalisht dhe gjuhë indiane.

Kjo dhuratë nuk ishte e rastësishme: në shek. XVI, Portugalia ishte fuqia më e madhe detare dhe koloniale në botë, dhe dhurata madhështore si kafshë ekzotike shërbenin për të treguar pasuri, fuqi dhe për të forcuar lidhjet diplomatike me Vatikanin.

Ylli i Romës Rilindase

Sapo mbërriti në Romë, Hanon u bë menjëherë sensacion. Ai mori pjesë në procesione dhe festa publike, duke tërhequr turma të mëdha njerëzish që nuk kishin parë kurrë më parë një kafshë të tillë.

Poetë e përjetësuan në vargjet e tyre.

Artistë të mëdhenj si Rafael dhe Albrecht Dürer e vizatuan e pikturuan.

Për romakët, elefanti albino ishte simbol i fuqisë së Papës dhe i mrekullive të Perëndisë.

Thuhet se Papa Leoni X e adhuronte aq shumë, saqë e mbante pranë vetes në shumë ceremoni dhe e konsideronte një maskotë të shenjtë të oborrit papnor.

Vdekja e parakohshme

Por fati i Hanonit nuk ishte i gjatë. Vetëm dy vjet pas mbërritjes, në vitin 1516, elefanti u sëmur rëndë nga një infeksion respirator. Mjekët e kohës nuk arritën ta shpëtonin. Sipas disa kronikave, përpjekja për ta kuruar me ilaçe eksperimentale vetëm e përkeqësoi gjendjen.

Kur vdiq, Papa Leoni X u trondit dhe urdhëroi që elefanti i tij i dashur të varrosej me nderime të plota në oborrin e Belvedere në Vatikan, një vend ku zakonisht vendoseshin veprat më të çmuara të artit. Një epitaf i shkruar për varrin e tij thoshte se Hanon kishte “larguar trishtimin nga oborri papnor” dhe kishte qenë “mrekulli e natyrës”.

Nga legjenda në zbulim

Me kalimin e shekujve, kujtimi i elefantit të papës u shndërrua në legjendë. Shumë e konsideronin thjesht një histori të ekzagjeruar të rilindjes romake.

Por në vitin 1962, gjatë punimeve arkeologjike në Vatikan, u zbuluan eshtrat e Hanonit, duke vërtetuar se miti i “elefantit të varrosur në Vatikan” kishte qenë realitet.

Trashëgimia

Hanon mbetet një nga kafshët më të famshme të historisë europiane. Historia e tij tregon jo vetëm dashurinë e njerëzve të Rilindjes për ekzotiken, por edhe mënyrën si kafshët u përdorën si instrument diplomatik dhe simbolik. Sot, kujtimi i tij është ende gjallë në libra, piktura dhe shkrime historike, si një dëshmi e pazakontë e lidhjes midis politikës, fesë dhe natyrës.

Përgatiti: L.Veizi

Më 22 gusht 2004, bota e artit u trondit nga një ngjarje spektakolare: dy nga veprat më të famshme të piktorit norvegjez Edvard Munch, “The Scream” (varianti i vitit 1910) dhe “Madonna”, u rrëmbyen nën kërcënimin e armëve nga Muzeu Munch në Oslo.

Ngjarja

Dy burra të maskuar hynë me armë në muze në mes të ditës, para syve të vizitorëve dhe stafit. Ata çmontuan shpejt pikturat nga kornizat, kërcënuan punonjësit dhe u larguan me makinë të bardhë që i priste jashtë. Aksioni zgjati vetëm pak minuta dhe tronditi publikun norvegjez për guximin dhe brutalitetin e tij.

Hetimet

Autoritetet norvegjeze nisën menjëherë një hetim të gjerë. Më 8 prill 2005, policia arrestoi një të dyshuar të lidhur me grabitjen, ndërsa hetimet çuan në zbulimin e një rrjeti kriminal të organizuar që kishte përdorur vjedhjen e artit si mjet presioni dhe shantazhi për çështje të tjera penale.

Dyshime për fatin e veprave

Për shumë muaj, mediat spekuluan se pikturat mund të ishin shkatërruar nga hajdutët për të zhdukur gjurmët, madje u përfol se ato ishin djegur. Kjo mundësi e rriti ndjeshmërinë publike, duke qenë se “The Scream” është një nga ikonat absolute të artit modern, dhe humbja e saj do të ishte e pakthyeshme.

Zhvillimi i mëvonshëm

Pas një fushate të gjatë hetimesh dhe presioni ndërkombëtar, më 31 gusht 2006, policia norvegjeze bëri të ditur se kishte rimarrë të dy pikturat, edhe pse me disa dëmtime të lehta, të cilat u restauruan më pas nga ekspertët.

Vjedhja e vitit 2004 hyri në histori jo vetëm si një nga krimet më të famshme të botës së artit, por edhe si dëshmi e faktit se veprat e Edvard Munch-ut mbeten simbole universale, aq të çmuara sa të bëhen objekt i operacioneve kriminale spektakolare.

Përgatiti: L.Veizi

Nga parketet e NBA-së në fushat e futbollit. Pavel Podkolzin, gjiganti rus me gjatësi 2 metra e 26 centimetra, ka bërë debutimin e tij zyrtar në Kupën e Rusisë me fanellën e Amkal Moskës, duke vendosur një rekord të veçantë: ai është tashmë futbollisti më i gjatë i të gjitha kohërave, vetëm pak centimetra më i shkurtër se lartësia e portës. Nga parketet e basketbollit te tapeti i gjelbër…

Source

Italianët janë populli më i pastër në Europë. Sipas një publikimi të fundit, ka 95% shanse që një qytetar apo qytetare italiane të bëjë dush çdo ditë.

Pas italianëve renditen portugezët, me probabilitet 85-94% që të bëjnë dush çdo ditë. Më pas renditen spanjollët dhe grekët (75-84%).

Në listë bie në sy që gjermanët, francezët dhe britanikët janë nën mesataren europiane. Po shqiptarët? Nuk dihet me siguri, por vendi ynë nuk gjendet në 16 vendet e para, kështu që është e qartë që nuk dallohemi si popull që bën dush më shumë se 3 herë në javë.

Vlen të theksohet se ka shumë faktorë që ndikojnë në shpeshtësinë e dushit. Për shembull, klima, kultura e trashëguar ndër shekuj, mundësia e përdorimit të ujit të bollshëm, etj. m.p.

Ashtu si Ötzi, kjo mumje siberiane u ruajt e paprekur nga akulli: mbi trupin e tij ishte një bestiar i tërë kafshësh të vërteta dhe mitologjike.

Luigi Bignami

E mbështjellë në heshtjen shekullore të ngricës së përhershme siberiane , një grua e harruar nga koha rishfaqet për të treguar, përmes tatuazheve të saj , fragmente të një bote të lashtë. Trupi i saj, i ruajtur në një dimër të përjetshëm në malet Altai, mban një galeri të padukshme për syrin e zhveshur: një bestiar me tatuazhe që përzien realitetin dhe imagjinatën, i populluar nga tigra gjuetie, zogj enigmatikë dhe krijesa legjendare.

Një dhuratë e rrallë

Ai i përkiste kulturës misterioze Pazyryk , një degë e familjes së madhe skite që, mbi 2,000 vjet më parë, dominoi stepat e gjera euroaziatike . Ruajtja e jashtëzakonshme e lëkurës së tij, e nxirë dhe e brishtë, por ende e lexueshme, është një dhuratë e rrallë: pak mbetje njerëzore prehistorike ruajnë tekstile kaq të lashta. Por, ashtu si Ötzi, Njeriu i famshëm i Akullit, edhe kjo mumje mbeti e paprekur falë përqafimit të të ftohtit.

Është falë teknologjisë moderne që lëkura e saj ka zbuluar sekretet e saj. Ekipi kërkimor, i udhëhequr nga Gino Caspari i Institutit Max Planck për Gjeoantropologji, përdori fotografi pranë infra të kuqes për të zbuluar një koleksion të mahnitshëm imazhesh të fshehura nën sipërfaqen e errët. “Nuk mund të shihni asgjë me sy të lirë”, shpjegon Caspari. “Por nën atë lëkurë fshihet një univers i tërë vizual.”

Realiteti dhe fantazia

Imazhet e zbuluara, të cilat u raportuan në Antikitet , përshkruajnë skena të gjalla: grabitqarë të egër – tigra dhe leopardë – që ndjekin barngrënësit, ndërsa një grifon, një krijesë mitologjike gjysmë shqiponjë dhe gjysmë luan, qëndron mbi skenë. Në duart e gruas, zogj të stilizuar – ndoshta një gjel, ndoshta një qenie simbolike – duket se qëndrojnë të heshtur duke parë. “Tatuazhet Pazyryk kombinojnë elementë realistë dhe fantastikë”, vëren arkeologu Aaron Deter-Wolf, “dhe ka të ngjarë që qëllimi të mos ketë qenë të përfaqësojnë kafshë të vërteta, por arketipe ose shpirtra”.

Jo vetëm zbukurime

Misteri shtrihet edhe te teknika. Analiza ka treguar se tatuazhet janë krijuar duke përdorur teknikën e shpimit të drejtpërdrejtë , një formë arkaike e shpimit me dorë , në të cilën një gjilpërë e vetme , e zhytur në pigmente të zeza të nxjerra nga bloza ose hiri, futet në lëkurë pikë për pikë. Një art i lashtë, i saktë dhe i ngadaltë, kërkonte aftësi dhe mjeshtëri.

Çuditërisht, dizenjot në parakrahun e djathtë janë më të hollësishme se ato në të majtë: ndoshta janë realizuar nga duar të ndryshme ose nga artistë me nivele të ndryshme përvoje. Por përtej estetikës dhe teknikës, ekziston një mesazh më i thellë: këto tatuazhe ishin më shumë sesa zbukurime.

“Ato ishin shenja identiteti, simbole rituale, ndoshta rrëfime personale të gdhendura në mish”, thotë Caspari. “Ato na tregojnë se tatuazhi, mbi 2,000 vjet më parë, jo vetëm që ishte i përhapur, por edhe i sofistikuar, fryt i dijes së transmetuar dhe të përsosur me kalimin e kohës.”

Dhe kështu, në heshtjen e akullit, një trup ende flet. Me imazhet e tij të padukshme dhe lëkurën e tij të heshtur, na pëshpërit histori të harruara të gjuetive stërgjyshore, vizioneve shamanike dhe duarve të ekspertëve që, qepje pas qepjeje, i kanë dhënë formë të padukshmes.

Burimi: focus.it/ Përgatiti për botim: L.Veizi

Afrika është sot skena e një prej transformimeve më madhështore gjeologjike që po ndodhin në planet. Gjatë Çarjes së Madhe të Afrikës Lindore, një e çarë e stërmadhe po zgjerohet gradualisht përmes Etiopisë, Kenias dhe Tanzanisë, duke paralajmëruar një ndarje të ngadaltë, por të pashmangshme të kontinentit. Edhe pse lëvizja e pllakave është vetëm disa centimetra në vit…

Source

Infeksioni COVID-19 duket se shkakton plakjen e parakohshme të enëve të gjakut të grave, duke rritur potencialisht rrezikun e sëmundjeve të zemrës.

Gratë e infektuara me COVID përjetuan rreth pesë vjet shtesë të plakjes së enëve të gjakut, edhe nëse kishin një rast të lehtë, sipas rezultateve të botuara më 17 gusht në European Heart Journal .

Nëse një grua shtrohej në njësinë e kujdesit intensiv (ICU) me COVID të rëndë, enët e saj të gjakut pësonin deri në 10 vjet plakje të parakohshme, tregojnë rezultatet.

Burrat gjithashtu përjetuan plakjen e enëve të gjakut si rezultat i infeksionit COVID, por efekti nuk ishte statistikisht i rëndësishëm midis pjesëmarrësve të studiuar, raportojnë studiuesit.

Për studimin, studiuesit testuan 2,400 persona nga 16 vende të rekrutuar midis shtatorit 2020 dhe shkurtit 2022.

Pjesëmarrësit përfshinin njerëz që nuk ishin të infektuar nga COVID, si dhe pacientë me COVID që nuk kishin nevojë për shtrim në spital, ishin trajtuar në spital ose kishin një infeksion aq të rëndë sa të kërkonte kohë në një njësi të kujdesit intensiv.

Studiuesit vlerësuan moshën vaskulare të secilit person me një pajisje që mat shpejtësinë me të cilën udhëton një valë e presionit të gjakut midis arteries karotide në qafë dhe arterieve femorale të këmbëve.

Kjo matje quhet shpejtësia e valës së pulsit karotido-femoral (PWV). Sa më i lartë ky numër, aq më të ngurta dhe më të vjetra janë bërë enët e gjakut të një personi, thanë studiuesit.

Matjet e marra gjashtë muaj dhe një vit pas infeksionit me COVID të një personi treguan se të tre grupet kishin arterie më të forta krahasuar me ata që nuk ishin infektuar kurrë:

Rritja mesatare e PWV ishte 0.55 metra në sekondë për gratë që kishin COVID të lehtë dhe 0.6 metra në sekondë për gratë e shtruara në spital me COVID.

Për gratë e trajtuara në një njësi kujdesi intensiv, rritja mesatare e PWV ishte 1.09 metra për sekondë.

Studiuesit thanë se një rritje prej rreth 0.5 metrash në sekondë është “klinikisht e rëndësishme” dhe ekuivalente me plakjen prej rreth pesë vjetësh. Për shembull, kjo do të rriste rrezikun e sëmundjeve të zemrës me rreth 3% tek një grua 60-vjeçare.

Njerëzit që kishin simptoma të vazhdueshme të COVID-it të zgjatur, të tilla si gulçim ose lodhje, kishin më shumë të ngjarë të kishin arterie të plakura para kohe, thanë studiuesit.

Në fakt, ky efekt në arterie mund të ndihmojë në shpjegimin e disa prej simptomave të gjata të COVID-it të raportuara nga deri në 40% e pacientëve me COVID, vuri në dukje Dr. Behnood Bikdeli , një kardiolog në Shkollën Mjekësore të Harvardit, në një editorial shoqërues.

“Dëmtimi vaskular — i shënuar nga mosfunksionimi endotelial, inflamacioni dhe anomali të koagulimit — është një mekanizëm kyç që nxit këto ndërlikime”, shkroi Bikdeli.

Nga ana tjetër, njerëzit që ishin vaksinuar kundër COVID-it në përgjithësi kishin arterie më pak të ngurta krahasuar me të pavaksinuarit.

Ekzistojnë disa shpjegime të mundshme pse COVID mund të shkaktojë ngurtësim të parakohshëm të arterieve, tha Bruno.

“Virusi COVID-19 vepron në receptorë specifikë në trup, të quajtur receptorë të enzimës konvertuese të angiotenzinës 2, që janë të pranishëm në rreshtimin e enëve të gjakut”, tha ajo. “Virusi i përdor këta receptorë për të hyrë dhe për të infektuar qelizat. Kjo mund të rezultojë në mosfunksionim vaskular dhe plakje të përshpejtuar vaskulare.”

Bruno tha se inflamacioni dhe përgjigjet imune të trupit, mbrojtja kundër infeksionit, mund të jenë gjithashtu të përfshira.

Përgjigja imune mund të shpjegojë gjithashtu ndryshimin midis grave dhe burrave, tha ajo.

“Gratë shfaqin një përgjigje imune më të shpejtë dhe më të fortë, e cila mund t’i mbrojë ato nga infeksioni”, tha Bruno. “Megjithatë, e njëjta përgjigje mund të rrisë edhe dëmtimin e enëve të gjakut pas infeksionit fillestar.”

Mjekët duhet të kryejnë teste të plakjes vaskulare tek pacientët me COVID dhe t’i trajtojnë të prekurit me ilaçe për të ulur tensionin e gjakut dhe kolesterolin, tha Bruno. Ndryshimet në stilin e jetës, të tilla si një dietë e shëndetshme dhe ushtrime të rregullta, gjithashtu mund të ndihmojnë në mbrojtjen e shëndetit të zemrës.

“Për njerëzit me plakje të përshpejtuar vaskulare, është e rëndësishme të bëjnë gjithçka që është e mundur për të zvogëluar rrezikun e sulmeve në zemër dhe goditjeve në tru”, tha Bruno

Studiuesit planifikojnë të vazhdojnë të ndjekin pjesëmarrësit për të parë nëse plakja e përshpejtuar vaskulare e tyre çon në të vërtetë në një rrezik në rritje të atakut në zemër dhe goditjes në tru./kb

Ndryshimet e menjëhershme dhe potencialisht të pakthyeshme në Antarktidë të shkaktuara nga ndryshimet klimatike mund të ulin nivelet e ujërave në oqeane dhe të çojnë në “pasoja katastrofike për brezat”, paralajmëruan shkencëtarët.

Ndryshimet klimatike në Antarktidë kërcënojnë ndikime ‘katastrofike’ në nivel global.Në një kuptim më të gjerë, një rishikim i gjendjes së njohurive nga një grup ekspertësh të lartë zbuloi ndryshime përshpejtuese në të gjithë rajonin që shpesh janë shkak dhe pasojë e ngrohjes globale, sipas një studimi të botuar në “Nature”.

“Antarktida po tregon shenja shqetësuese të ndryshimit të shpejtë në akullin, oqeanin dhe ekosistemet e saj”, tha autorja kryesore dhe profesorja e Universitetit Kombëtar Australian, Nerilie Abram

“Disa nga këto ndryshime të menjëhershme do të jenë të vështira për t’u ndaluar.”

Ndryshimet në aspekte të ndryshme të sistemit klimatik të Antarktidës amplifikojnë njëra-tjetrën dhe kanë përshpejtuar ritmin e ngrohjes edhe në nivel global, tha ajo.

Studimi shqyrtoi provat e ndryshimeve të menjëhershme ose “ndryshimeve të regjimit” në akullin detar, rrymat rajonale të oqeanit, shtresën e akullit të kontinentit, raftet e akullit dhe jetën detare./kb

Teleskopi James Webb i NASA ka zbuluar një hënë të re që rrotullohet rreth Uranit. Sateliti është quajtur paraprakisht S/2025 U1 dhe është rreth 10 kilometra e gjerë.

Urani ka 28 hëna të njohura që rrotullohen rreth tij. Mariam El Moutamed, nga Instituti i Kërkimeve Jugperëndimore në Kolorado dhe udhëheqëse e misionit për të studiuar unazat dhe hënat e Uranit, beson se madhësia e saj e vogël shpjegon pse hëna ka mbetur e padukshme deri më tani.

Asnjë planet tjetër nuk ka aq shumë hëna të vogla të brendshme sa Urani. Ndërveprimet komplekse midis sateliteve të Uranit dhe unazave të tij të zbehta sugjerojnë se historia e tij evolucionare mund të ketë qenë kaotike. Hëna e re ndodhet rreth 56,000 kilometra nga qendra e Uranit dhe lëviz në një orbitë pothuajse rrethore.

Të gjithë satelitët e Uranit janë emëruar sipas personazheve në veprat e Shekspirit dhe Alexander Pope. NASA njoftoi se hëna e re do të emërohet zyrtarisht pas miratimit nga Unioni Ndërkombëtar Astronomik, i cili është përgjegjës për emërtimin zyrtar të trupave qiellorë.

Astronomët besojnë se mund të ketë hëna të tjera të vogla që ende nuk janë zbuluar dhe do të vazhdojnë kërkimin.

/abcnews.al/

Një kopje e rrallë e librit “The Hobbit” është shitur në ankand në Angli për një vlerë gati 50 mijë euro.

Vëllimi është një kopje e rrallë e botimit të parë me ilustrime nga autori John Ronald Reuel Tolkien

Stafi ai ankandit zbuloi librin ndërsa po rendiste sendet e një pronari shtëpie në Bristol që kishte vdekur.

Një specialiste librash në shtëpinë e ankandeve tha se ajo po shfletonte në një bibliotekë të rregullt kur hasi një vëllim me kapak të fortë të zbukuruar me male dhe një dragua.

Kur romani “The Hobbit” u botua në vitin 1937, u shtypën vetëm 1,500 kopje. Librat përmbanin ilustrime nga Tolkien, të cilat tregonin dragonj që fluturonin mbi male dhe pyje.

Botimet e para përmbanin gjithashtu dhjetë ilustrime bardh e zi nga autori. Romani, i cili ndjek Hobbitin me emrin Bilbo Baggins, zhvillohet rreth 60 vjet para trilogjisë “Zoti i Unazave”.

Ekspertët kishin pritur që libri të shitej 12,000 £. Çmimi përfundimtar prej 50 mijë eurosh është një rekord për një kopje të botimit të parë.

Në vitin 1000 (disa burime e vendosin në Krishtlindjen e vitit 1000, të tjera në 1 janar 1001), u kurorëzua Stefani I (István në hungarisht, lat. Stephanus), duke u bërë mbreti i parë i Hungarisë dhe themeluesi i Mbretërisë Hungareze. Ai është figura themeltare e historisë hungareze dhe shpesh quhet “Ati i Kombit”.

Nga fiset magjare në mbretëri të krishterë

Hungarezët kishin hyrë në Panoni në fund të shekullit IX, si një konfederatë fisnore nomade. Fillimisht, ata u përballën me fqinjët e fuqishëm – Perandorinë e Shenjtë Romake dhe Bizantinët. Për të forcuar pozitën e tij, princi Vajk – emri pagan i Stefanit – zgjodhi të përqafojë krishterimin.

Rreth vitit 995, ai u martua me Gizelën e Bavarisë, motra e Dukës së Bavarisë, duke siguruar lidhje me botën gjermanike. Ndërkohë, pas vdekjes së babait të tij, Gjeza (997), Vajku mori pushtetin dhe nisi konsolidimin e fiset magjare nën autoritetin e tij.

Kurorëzimi mbretëror

Në vitin 1000, Papa Silvestri II i dërgoi Stefanit një kurorë të artë – e njohur sot si Kurora e Shenjtë e Hungarisë – duke e shpallur atë mbret të ligjshëm të një mbretërie të krishterë. Kjo kurorëzim nuk ishte vetëm një akt fetar, por edhe një njohje ndërkombëtare që e vendoste Hungarinë si një shtet sovran dhe pjesë të Evropës latine.

Reformat dhe konsolidimi i shtetit

Stefani I ndërmori reforma të thella:

Ndarjen e vendit në dioqeza dhe qarku për administrim dhe shpërndarjen e fesë së krishterë.

Ndërtimin e shumë kishave dhe manastireve.

Vendosjen e ligjeve që e forconin autoritetin mbretëror dhe disiplinonin fisnikët.

Ai gjithashtu luftoi kundër rivalëve paganë brenda vendit, duke shtypur kryengritjet e fisnikëve që refuzonin krishterimin.

Pasojat historike

Themelimi i Mbretërisë Hungareze në vitin 1000 e shndërroi atë nga një konfederatë fisnore nomade në një shtet të krishterë të strukturuar, i pranuar si pjesë e Evropës.

Hungaria u bë një fortesë e krishterimit në Evropën Qendrore, midis gjermanëve dhe bizantinëve.

Mbretëria e Hungarisë do të mbetej një nga fuqitë më të rëndësishme të rajonit për shekuj.

Stefani I u shenjtërua nga Kisha Katolike në vitin 1083 dhe u bë shenjti mbrojtës i Hungarisë.

Në këtë mënyrë, viti 1000 shënon lindjen e Mbretërisë Hungareze dhe hyrjen e saj në historinë politike dhe fetare të Evropës.

Përgatiti: L.Veizi

“Syri i Jinxi”, shtëpia më e famshme në provincën Jianxi të Kinës, u braktis së fundmi nga pronari i saj, i cili nuk mundi të përballojë zhurmën e veturave që kalonin pranë shtëpisë.

“Syri i Jinxi-t” u bë lajm në Kinë, kur u inaugurua një autostradë e ndërtuar rreth saj. Ashtu si pronarë të tjerë të shtëpive në gjithë vendin aziatik, Huang Ping (emër pseudonim) refuzoi ofertën e qeverisë rajonale për blerjen e pronës dhe vendosi të qëndrojë i palëkundur edhe kur të gjithë të tjerët në zonë u larguan.

Në një moment, Huang mori një paketë kompensimi mjaft të madhe, rreth 1.6 milion juanë (191 mijë euro), por nuk pranoi kushtin që pagesa të bëhej në dy këste. Ai do të pendohet për këtë vendim, sepse qeveria vendosi thjesht të ndërtonte rrugën rreth pronës së tij, duke e kthyer atë në një shtëpi të izoluar në formë të thonit.

Pa asnjë izolim kundër zhurmës, shtëpia e thonjve, e cila duket si një sy në mes të autostradës së re kur shihet nga lart, u bë praktikisht e papërballueshme për t’u banuar kur trafiku nisi në muajin prill, raporton odditycentral.

Huang dhe familja e tij qëndruan shumë gjatë, por zhurma e vazhdueshme dhe dridhjet nga kamionët e mëdhenj që kalonin pranë i detyruan të largoheshin. Nuk dihet me saktësi kur familja u largua, por njerëzit filluan të vëzhgonin dritaret e thyera të shtëpisë dhe barin e egër që ishte rritur rreth saj që nga muaji i kaluar.

Në kontakt me mediat lokale, pronari i “Syrit të Jinxi-t” konfirmoi se e kishin braktisur pronën për shkak të zhurmës së pandërprerë të trafikut dhe dridhjeve.

Ata preferuan të marrin me qira një shtëpi në një qytet afër dhe nuk mundën të thonë se çfarë do të ndodhë me pronën e tyre të vjetër. Edhe nëse ‘shtëpia e thonit” do të prishej, Huang do të merrte vetëm një pjesë të vogël të kompensimit që i ishte ofruar fillimisht. /Telegrafi/

The post Pronari i kësaj shtëpie të famshme në Kinë, më në fund pranon të largohet – por, nuk do të kompensohet asnjë qindarkë appeared first on Telegrafi.

Ndoshta e keni vënë re: në sallat e operacionit mjekët veshin gjithmonë bluza jeshile ose blu. Por pse pikërisht këto ngjyra? Fillimisht, mjekët kudo në botë vishnin bluza të bardha. Gjithçka ndryshoi në vitin 1914, kur një mjek vendosi të përdorte jeshilen si ngjyrë “zyrtare” për sallën e operacionit – dhe më vonë edhe blunë. Arsyeja lidhet me teorinë e ngjyrave. Kur një kirurg sheh…

Source

A e dini që shija e çokollatës nuk vjen vetëm nga kokrrat e kakaos, por edhe nga mikrobet që ndihmojnë në fermentimin e tyre?

Studiues nga Universiteti i Nottinghamit kanë zbuluar se disa baktere dhe kërpudha që përdoren gjatë fermentimit ndikojnë drejtpërdrejt në aromën dhe cilësinë e çokollatës. Dhe tani që i kanë identifikuar saktësisht cilat mikrobe sjellin shije më të mirë, ata mendojnë se mund të krijojnë çokollatë me aroma të reja dhe më të rafinuara.

Në një eksperiment me kokrra kakaoje nga Kolumbia, ata zbuluan se një kombinim i veçantë mikrobesh krijonte një çokollatë me shije frutash, agrumesh dhe lulesh, dhe me më pak hidhësi se zakonisht.

Kjo do të thotë se në të ardhmen, prodhuesit e çokollatës mund të përdorin mikrobe të zgjedhura për të “krijuar” shijen që duan, qoftë për një çokollatë klasike, apo edhe për versione me nota më të çuditshme e të reja.

Shkurt: mikrobet nuk janë gjithmonë gjë e keqe, sidomos kur bëjnë çokollatën të shijojë më mirë!

The post Çokollatë me shije të re? Shkencëtarët po luajnë me mikrobet për ta bërë të mundur appeared first on iconstyle.al.

Gjatë ditëve me temperatura të larta, përdorimi i vazhdueshëm i kondicionerit mund të bëhet i kushtueshëm. Por një metodë e thjeshtë dhe efikase mund t’ju ndihmojë të freskoni ambientin pa rritur faturën e energjisë: përdorimi i një ventilatori në kombinim me akull.

Mjafton të vendosni një tas me akull ose një shishe me ujë të ngrirë përpara ventilatorit. Ajri që kalon mbi sipërfaqen e ftohtë freskohet dhe shpërndahet në dhomë, duke krijuar një efekt të ngjashëm me atë të një kondicioneri, ndonëse në një shkallë më të lehtë. Kjo teknikë është veçanërisht e dobishme për dhoma të vogla dhe të mbyllura, si dhoma gjumi apo zyra shtëpiake.

Megjithatë, ekspertët këshillojnë kujdes: mos e vendosni akullin shumë pranë ventilatorit dhe sigurohuni që uji i shkrirë të mos ketë kontakt me pjesët elektrike, për të shmangur çdo rrezik.

The post Truku i ftohtë që po “rrëzon” kondicionerët! A e keni provuar këtë zgjidhje me ventilator dhe akull? appeared first on iconstyle.al.

Në verën e Pekin 2008, bota e sportit u bë dëshmitare e një mrekullie njerëzore që doli përtej çdo rekordi e imagjinate. Michael Phelps, notari amerikan vetëm 23 vjeç, hyri në Lojërat Olimpike me një objektiv që dukej thuajse i pamundur: të thyente rekordin e madh të Mark Spitz-it, i cili në vitin 1972 kishte fituar 7 medalje ari në Mynih.

Gara pas gare, Phelps tregoi jo vetëm forcën e trupit, por edhe disiplinën e hekurt dhe vendosmërinë e paepur. Ai fitoi 8 medalje ari, në stilin delfin, lirë, individual medley dhe stafeta, duke ecur mbi kufijtë e qëndrueshmërisë fizike. Çdo garë ishte një dramë më vete: një herë duke fituar me dominim absolut, një herë tjetër me vetëm 0.01 sekonda diferencë, si në finalen e 100 metra delfin.

Ky moment i ktheu pishinat e Pekinit në skenën e një epopeje moderne. Phelps u shpall atleti më i suksesshëm i një Olimpiade në historinë e Lojërave, duke vendosur një standard të paprecedentë për brezat e ardhshëm. Në total, gjatë karrierës së tij olimpike, ai do të grumbullonte plot 23 medalje ari, por Pekini mbeti kulmi i një legjende.

Suksesi i tij nuk ishte vetëm shifra e medaljeve; ishte simboli i një përpjekjeje titanike, i disiplinës së viteve të stërvitjes, i sakrificave dhe i besimit se kufijtë ekzistojnë vetëm për t’u tejkaluar. Në gushtin e vitit 2008, Michael Phelps nuk ishte thjesht një notar – ai u bë ikona e përjetshme e sportit olimpik.

Përgatiti: L.Veizi

Një studiues ka zhvilluar një kondom inovativ që ndryshon ngjyrë kur zbulon infeksione seksuale si klamidia, gonorrea ose sifilisi. Lubrifikanti i tij përmban agjentë specialë që reagojnë me proteinat e infeksionit, duke shkaktuar një ndryshim të dukshëm ngjyre, që tregon përdoruesit për rrezikun e mundshëm.

Ky projekt vjen pas ideve të nxënësve britanikë që propozuan një kondom me ngjyra për IST-të, i frymëzuar nga testet shtëpiake për HIV. Nxënësit fituan çmimin TeenTech, që përfshinte një shpërblim financiar dhe një vizitë në Pallatin Buckingham.

Studiuesi që zhvilloi versionin profesional thotë se kondomi do të dalë së shpejti në treg, duke ofruar përdoruesve një mënyrë të shpejtë dhe të qartë për të kontrolluar rreziqet seksuale.

The post Kondom që ndryshon ngjyrë: paralajmërim i drejtpërdrejtë për infeksionet seksuale appeared first on iconstyle.al.

E ardhmja mund të jetë një botë ku IA krijon reklamat, i targeton dhe i lexon vetë. Ndërkohë, ekspertët e reklamave në Kanë duhet ta shijojnë festën, sa ende vazhdon, shkruan The Economist. Industria e reklamave di ta shesë veten më mirë se çdo gjë tjetër. Kjo aftësi u shfaq qartë në ceremoninë vjetore të ndarjes së çmimeve në Cannes Lions International Festival of Creativity…

Source

Sipas mitit, Heraklioni ishte qyteti ku Helena dhe Paridi ndaluan përpara se të niseshin drejt Trojës. Historia e tij mund të shërbejë si një paralajmërim për rreziqet që sot kërcënojnë shumë komunitete bregdetare në mbarë botën.

Chiara Guzzonato

Heraklioni – i njohur nga egjiptianët si Thonis – ishte një qendër e lulëzuar tregtare dhe fetare, me rëndësi strategjike të krahasueshme me Serenissimën dhe me madhështi që rivalizonte Parisin. Për më shumë se 1 200 vjet, ai qëndroi i fundosur pranë brigjeve të Aboukirit, në Egjipt, derisa u rizbulua nga arkeologu Franck Goddio në vitin 2000. Në shekullin e 3-të p.e.s., një tërmet i fuqishëm shkaktoi lëngëzimin e tokës mbi të cilën qëndronte qyteti, duke zhytur tempujt e tij madhështorë. Pa këto monumente, Heraklioni humbi gradualisht rolin e tij si qendër e jetës shoqërore dhe fetare të Egjiptit. Erozioni bregdetar dhe rritja e nivelit të detit vulosën fatin e tij, duke e lënë në harresë në fund të shtratit të Mesdheut.

Një mësim nga e kaluara

Fenomeni i lëngëzimit të tokës ndodh kur toka, për shkak të dridhjeve të forta dhe të zgjatura të një tërmeti, humbet papritur qëndrueshmërinë e saj dhe kthehet në një masë të lëngshme xhelatinoze. Kjo ndodh zakonisht në toka sedimentare të ngopura me ujë, ku edhe një tërmet mesatar mund të “zhdukë” mbështetjen për ndërtesat.

Ky fenomen nuk është thjesht një kujtim i lashtësisë. Në shkurt të vitit 2011, Christchurch në Zelandën e Re u godit nga një tërmet i cili, edhe pse me magnitudë më të ulët se ai i mëparshmi, shkaktoi dëme të mëdha për shkak të lëngëzimit. Ngjarje të ngjashme ndodhën në Japoni po atë vit dhe në Itali një vit më vonë (në zona të pazhvilluara).

Rreziku sot

Shumë qytete moderne ndodhen mbi toka sedimentare dhe janë të prekshme nga ky fenomen, përfshirë qytete në Bregun Perëndimor të SHBA-së, Charleston dhe Savannah në Atlantik, Lagos në Nigeri, disa zona të Londrës, si dhe shumë qytete në Kinë dhe Azinë Juglindore.

Një cikël vicioz

Ngrohja globale po shkakton shkrirjen e akullnajave dhe rritjen e nivelit të detit. Kjo, përveç ndotjes së ujërave nëntokësore, rrit nivelet e tyre dhe ngop tokën sipërfaqësore. Në kushte të tilla, një tërmet mund ta kthejë papritur tokën në baltë ose pelte – duke rrezikuar të përsërisë historinë tragjike të Heraklionit.

Përgatiti për botim: L.Veizi