NASA ka bërë një zbulim të ri e të jashtëzakonshëm.

Teleskopi Hapësinor James Webb i NASA-s ka kapur së fundmi prova të një planeti të ri përtej sistemit tonë diellor.

Dokumentacioni përfaqëson zbulimin e parë të drejtpërdrejtë me imazh të Webb-it të një planeti dhe planetin më të lehtë të parë ndonjëherë me këtë teknikë.

Webb has captured evidence of a lightweight planet orbiting the star TWA 7!

Read more: https://t.co/iDeVUBNYEa or pic.twitter.com/YPoVKx22zh

— ESA Webb Telescope (@ESA_Webb) June 25, 2025

Çfarë është TWA 7b?

Teleskopi i NASA-s kohët e fundit arriti të zbulojë ekzoplanetin, i cili është emëruar TWA 7b.

Objekti i ri rrotullohet rreth yllit të ri aty pranë TWA 7.

Bëhet e ditur se teleskopi arriti ta zbulonte planetin duke përdorur nxehtësinë, shkruajnë mediat e huaja, përcjell Telegrafi.

Zyrtarët e NASA-s thanë se zakonisht planetët e kësaj madhësie jashtë sistemit tonë diellor janë të vështirë për t’u zbuluar, por shkencëtarët përdorën një teknikë të quajtur imazhe me kontrast të lartë për të zbuluar ekzoplanetin.

Shkencëtarët besojnë se ekzoplaneti është afërsisht në masën e Saturnit, “një planet i ri i ftohtë”, rreth 111 vite dritë larg Tokës.

Tani që shkencëtarët e kanë zbuluar planetin, studiuesit thonë se ky është vetëm fillimi i zbulimeve të reja.

NASA dëshiron të kuptojë më mirë vetitë e objektit dhe mënyrën se si u formua planeti, gjë që gjithashtu mund të ndihmojë studiuesit të mësojnë më shumë rreth Tokës.

Çfarë është një ekzoplanet?

Ndryshe, herën e parë që shkencëtarët zbuluan një ekzoplanet ishte në vitin 1992.

NASA thotë se një ekzoplanet është çdo planet përtej sistemit tonë diellor.

Shumica e ekzoplanetëve rrotullohen rreth yjeve të tjerë, por disa ekzoplanetë që lëvizin lirshëm, të quajtur planetë mashtrues, nuk janë të lidhur me ndonjë yll.

NASA ka konfirmuar më shumë se 5,800 ekzoplanetë nga miliarda që shkencëtarët besojnë se ekzistojnë.

Megjithatë, asnjëri prej tyre nuk dihet të jetë i banueshëm. /Telegrafi/

The post NASA ka bërë një zbulim të jashtëzakonshëm, një planet të ri appeared first on Telegrafi.

Nëse një asteroid gjigant përplaset me Hënën në vitin 2032, ai mund të bëjë mbeturina të vërshojnë drejt Tokës. Studiuesit thonë se kjo paraqit një rrezik për satelitët, por mund të krijojë edhe një shi meteorësh të rrallë dhe spektakolar që pritet të jetë i dukshëm në qiell.

Asteroidi 2024 YR4 shkaktoi reagime më herët gjatë këtij viti, pasi vëzhgimet me teleskop zbuluan se ai kishte një shans prej 3% për t’u përplasur me Tokën.

Vëzhgimet e mëvonshme zbuluan se gjasat që asteroidi, i vlerësuar në rreth 53-67 metra i gjerë, të godasë Tokën ishin të papërfillshme në vetëm 0.0017%. Megjithëse duket se Hëna është ende në rrezik.

Shanset që shkëmbi hapësinor të godasë satelitin e Tokës janë rritur në 4.3%, sipas të dhënave nga teleskopi hapësinor James Webb.

Një studim i publikuar këtë muaj nga studiues të universiteteve kanadeze, i cili nuk është riparë ende nga kolegët, ka zbuluar se si ndikimi i asteroidit mund të shkëpusë shkëmbinj nga Hëna dhe që mund të drejtohen drejt Tokës.

Studiuesit simuluan se përplasja në Hënë mund të krijojë një krater me diametër afërsisht 1 km në sipërfaqen e saj dhe të lëshojë miliona kilogramë mbeturina nga orbita e Hënës drejt Tokës, ku do të mbërrijnë disa ditë më vonë. ©LAPSI.al

The post Në 2032 ky asteroid mund të përplaset me Hënën, por mbetjet do mbërrijnë edhe në Tokë appeared first on Lapsi.al.

Agjencia hapësinore ka publikuar kërkesën e saj për buxhet drejtuar Kongresit, e cila do të shihte financimin për projektet shkencore të shkurtuar me gati përgjysmë, shkruajnë mediat e huaja.

Nasa mbështetet në flotën e raketave Falcon 9 të firmës për të furnizuar Stacionin Ndërkombëtar Hapësinor me ekuipazh dhe furnizime.

Agjencia hapësinore gjithashtu pret të përdorë raketën e saj Starship për të dërguar astronautë në Hënë dhe përfundimisht në Mars pasi të jetë zhvilluar.

“Përplasjet e habitshme, vendimet e nxituara dhe kthesat që kemi parë javën e fundit minojnë vetë themelet mbi të cilat ndërtojmë ambiciet tona”.

“Shkenca dhe eksplorimi i hapësirës mbështeten në planifikimin dhe bashkëpunimin afatgjatë midis qeverisë, kompanive dhe institucioneve akademike”.

Dhe përveç përplasjes midis Presidentit dhe Musk, ekziston edhe shqetësimi për shkurtimet e thella të kërkuara nga Shtëpia e Bardhë në buxhetin e NASA-s.

Të gjithë sektorët janë caktuar për kursime, përveç një përpjekjeje për të dërguar astronautë në Mars, e cila ka marrë një “nxitje” prej 100 milionë dollarësh.

Një përplasje mes ish-Presidentit Donald Trump dhe Elon Musk për një projektligj të madh shpenzimesh ka krijuar pasiguri serioze mbi të ardhmen e buxhetit të NASA-s, e cila tashmë përballet me shkurtime të thella.

Agjencia hapësinore ka paraqitur kërkesën e saj për buxhetin e ri në Kongres, ku parashikon një reduktim të ndjeshëm të fondeve për projektet shkencore — deri në 50%.

Si rezultat, 40 misione shkencore që janë aktualisht në zhvillim ose tashmë në orbitë rrezikojnë të pezullohen. Shkencëtarët paralajmërojnë se këto lëvizje po tronditin themelin e bashkëpunimit dhe planifikimit afatgjatë, mbi të cilat mbështetet eksplorimi hapësinor.

Tensionet janë përshkallëzuar më tej pasi Trump ka kërcënuar me tërheqjen e kontratave federale për kompaninë e Musk, SpaceX, e cila është një furnizues kyç për NASA-n. Agjencia hapësinore varet nga raketat Falcon 9 për furnizimin e Stacionit Ndërkombëtar Hapësinor dhe pret të përdorë Starship për misionet në Hënë dhe Mars.

Dr. Simeon Barber nga Universiteti i Hapur në Mbretërinë e Bashkuar e ka quajtur situatën “të frikshme”, duke theksuar se lëkundjet politike po minojnë bazat e programit hapësinor.

Ndërkohë, shqetësimet janë rritur për shkurtimet që po vijnë nga Shtëpia e Bardhë. Të gjitha sektorët e NASA-s pritet të preken, përveç programit për dërgimin e astronautëve në Mars, i cili ka përfituar një shtesë prej 100 milionë dollarësh.

Sipas Casey Dreier nga Shoqëria Planetare, këto shkurtime përbëjnë “krizën më të madhe që ka përballuar ndonjëherë programi hapësinor amerikan”.

NASA e ka justifikuar kërkesën për shkurtim duke deklaruar se po përqendrohet në misionet thelbësore për eksplorimin e Hënës dhe Marsit, duke përshtatur në këtë mënyrë portofolin e saj me prioritetet strategjike.

LEXONI GJITHASHTU:

• Gaza: Gjashtë të vrarë nga të shtënat izraelite pranë një qendre ndihmash
• U qëllua me armë zjarri, senatori kolumbian në gjendje kritike pas atentatit

The post Grindja Trump-Musk sjell pasiguri për të ardhmen e NASA-s, 40 misione në rrezik appeared first on Euronews Albania.

Ndërsa eksplorimi i hapësirës së thellë po avancojnë me hapa të shpejtë, duke u bërë gjithnjë e më të gjata dhe duke shkuar më larg nga orbita tokësore, agjencia NASA po përballet me sfida të reja serioze, përfshirë edhe mënyrën se si do të trajtojë rastet e vdekjeve gjatë këtyre misioneve.

Kjo për faktin se misionet e ardhshme synojnë destinacione shumë më të largëta, si Marsi apo Hëna, ku kthimi i shpejtë në Tokë nuk është i mundur.

Për këtë arsye, NASA po zhvillon protokolle dhe plane të detajuara për menaxhimin e trupave të astronautëve në hapësirë, për të siguruar respektimin e dinjitetit njerëzor dhe për të adresuar çështjet shëndetësore, teknike dhe psikologjike që mund të lindin në këto situata.

Astronauti mesatar aktualisht ka rreth 50 vjet jetë, një moshë ku rreziqet shëndetësore, si sëmundjet kardiovaskulare apo problemet të tjera, mund të shtohen. Duke pasur parasysh ambiciet në rritje për misione më të gjata dhe më të komplikuara, këto rreziqe nuk janë më thjesht teorike, por përbëjnë sfida reale për agjencinë hapësinore.

Kjo është edhe arsyeja pse NASA dhe komuniteti shkencor i lidhur po punojnë intensivisht për të adresuar këto çështje, si për parandalimin ashtu edhe për trajtimin e situatave emergjente në hapësirë, raporton revista Scientific American.

Në rast se një astronaut do të vdiste sot gjatë një misioni në Stacionin Ndërkombëtar të Hapësirës (ISS), protokollet ekzistuese parashikojnë që trupi i tij të vendoset në një enë të mbyllur dhe të siguruar me kujdes.

Ena në thelb është një qese trupash ushtarake e modifikuar posaçërisht për përdorim në hapësirë, e pajisur me sisteme të avancuara për ftohje, filtrimin e aromave dhe absorbimin e lagështisë. Këto masa janë të domosdoshme për të mbajtur trupin në kushte të qëndrueshme gjatë periudhës që mund të zgjasë deri në kthimin e tij në Tokë, duke parandaluar përhapjen e ndonjë infeksioni apo ndotjeje në ambientin e kufizuar të stacionit hapësinor.

Gjithashtu, trupi ruhet në një modul jo të presionuar të stacionit, një hapësirë ku nuk ka atmosferë dhe që nuk kërkon sistem presioni, duke minimizuar rreziqet e tjera dhe duke lehtësuar ruajtjen e trupit për periudha të gjata kohe. Kthimi në Tokë kryhet në momentin më të përshtatshëm, në mënyrë që trupi të trajtohet më tej në tokë sipas protokolleve të duhura.

Një fakt shumë interesant, që vjen nga patologu dhe neuropatologu i njohur amerikan Peter Cummings, është se deri më sot asnjë astronaut nuk ka ndërruar jetë për shkak të shkaqeve natyrore në hapësirë.

Kjo do të thotë se të gjitha rastet e vdekjeve në hapësirë kanë qenë ose të lidhura me incidente të papritura, apo në mënyrë indirekte, duke reflektuar sfidat e mëdha që përballet njeriu në mjedisin ekstrem të hapësirës.

Në përgjithësi, përgatitjet dhe planifikimet për trajtimin e vdekjeve në hapësirë janë pjesë e domosdoshme e zhvillimit të eksplorimit të mëtejshëm njerëzor, që synon të kapërcejë kufijtë aktualë të njohurive dhe teknologjisë.

NASA dhe partnerët e saj janë duke punuar jo vetëm për të zgjidhur këto sfida, por edhe për të siguruar që çdo astronaut të trajtohet me dinjitetin më të lartë, pavarësisht nga vendndodhja apo situata. /Telegrafi/

The post NASA përgatitet për vdekjet në hapësirë – çfarë ndodh nëse një astronaut vdes jashtë Tokës? appeared first on Telegrafi.

Shkencëtarët e NASA po planifikojnë të ndërtojnë një radioteleskop gjigant në anën e errët të Hënës.

Sipas revistës LiveScience, nëse projekti miratohet, mund të ndërtohet nga viti 2030 me një kosto prej më shumë se 2 miliardë dollarësh.

Shkencëtarët duan të ndërtojnë radioteleskopin për të ndihmuar në zbulimin e disa prej mistereve më të mëdha të universit.

Një arsye tjetër është edhe rritja e niveleve të rrezatimit që vjen nga vargjet e mëdha të sateliteve private, që sipas shkencëtareve, se shpejti do të jetë një problem për radioastronominë nga Toka.

Numri i satelitëve që rrotullohen rreth Tokës po rritet me shpejtësi. Kjo mund të krijojë një sërë problemesh, duke përfshirë më shumë mbeturina hapësinore, rritje të ndotjes nga drita në qiellin e natës dhe akumulimin e ndotjes së metaleve në atmosferën e sipërme të Tokës nga rihyrja e satelitëve.

Një problem më pak i njohur është se satelitët privatë janë të prirur të lëshojnë rrezatim në hapësirë, i cili mund të ndërhyjë në radioteleskopët në Tokë që përpiqen të studiojnë objekte të largëta, të tilla si galaktikat e lashta, ekzoplanetët dhe vrimat e zeza supermasive.

Radioastronomët paralajmërojnë se nëse numri i satelitëve rreth planetit tonë arrin kapacitetin maksimal, mund të arrijmë në një pikë kthese përtej së cilës radioastronomia do të jetë jashtëzakonisht e kufizuar, madje e pamundur në gjatësi vale të caktuara.

Radioteleskopi do të ndërtohet tërësisht nga robotë dhe do të përbëhet nga një rrjetë gjigante kabllosh të varura brenda një krateri në anën e largët të Hënës. Në këtë mënyrë nuk do të ketë ndërhyrje nga satelitët, rrezatimi diellor dhe atmosfera e Tokës./abcnews.al

Përparimet teknologjike nuk e lënë të përjashtuar studimin e hapësirës. Falë mundësive të ofruara nga evolucioni, pajisje të tilla si teleskopët përmirësohen si kurrë më parë, dhe kërkimi hap dyert për forma të reja studimi që deri më tani nuk ishin të dyshuara.

Kohët e fundit, NASA ka publikuar një nga këto lajme që është historike, pasi përfshin diçka të panjohur deri më tani. Një imazh nga Teleskopi Hapësinor Hubble i NASA/ESA-s tregon një peizazh të ndritshëm dhe me re të njërës prej galaktikave fqinje me Rrugën e Qumështit.

Kjo galaktikë të cilës i referohet NASA nuk është askush tjetër përveç Resë së Madhe të Magelanit , e vendosur 160,000 vite dritë larg në yjësitë Dorado dhe Mensa. Edhe pse konsiderohet një galaktikë “xhuxhe”, është më e madhja nga shumë galaktika satelitore të Rrugës së Qumështit.

Si u mor kjo imazh i Resë së Madhe të Magelanit?

Falë Teleskopit Hubble, një nga projektet më të famshme dhe të rëndësishme të NASA-s, përmes Kamerës së tij me Fushë të Gjerë 3, e cila përfshin filtra të ndryshëm që lejojnë kalimin e gjatësive të valëve ose ngjyrave specifike të dritës, disa prej të cilave janë të pazbulueshme për syrin e njeriut.

Kjo do të thotë që valët mund të manipulohen për të lejuar kalimin e disa prej tyre, por jo të të tjerave, në mënyrë që duke përdorur pesë filtra të ndryshëm dhe më pas duke i kombinuar ato, ato të formojnë një imazh të madh ngjyrash, të cilat nuk dihet nëse janë saktësisht besnike, pasi është teleskopi që është përgjegjës për dhënien e tyre sipas secilit prej filtrave që janë caktuar. Studiuesit i kanë përshkruar imazhet si “karamele pambuku me ngjyra të ndezura”.

The post Bombë historike astronomike: Teleskopi i NASA-s kap imazhin e resë së madhe të Magelanit appeared first on iconstyle.al.

UASHINGTON, 1 qershor /ATSH-DPA/ – Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, ka tërhequr nominimin e tij të sipërmarrësit miliarder të teknologjisë, Jared Isaacman, si kreu i NASA-s “pas një shqyrtimi të plotë”.

Me marrjen e detyrës në janar, Trump propozoi Isaacman, një bashkëpunëtor i ngushtë i shefit të SpaceX, Elon Musk, për të pasuar Bill Nelson në krye të agjencisë hapësinore, i cili u largua në fund të presidencës së Joe Biden.

Sipas raporteve të medias amerikane, Isaacman duhej të miratohej nga Senati së shpejti.

Por, dje në mbrëmje, Trump shkroi në platformën e tij Truth Social se së shpejti do të njoftonte një kandidat të ri “i cili do të jetë i lidhur me Misionin dhe do ta vendosë Amerikën të Parën në Hapësirë”, pa dhënë më shumë detaje.

Në një tregues të distancës në rritje nga Trump, Musk u përgjigj në platformën e tij të mediave sociale X se “kjo është e tmerrshme. Nuk mund të mendoj për një person më të mirë për këtë punë sesa Jared”.

Vendimi i Trump i zuri vëzhguesit në befasi, pasi ai e kishte lavdëruar shumë Isaacman në dhjetor para se të merrte detyrën, duke thënë se ai do të “nxisë misionin e zbulimit dhe frymëzimit të NASA-s”.

Duke iu përgjigjur vendimit të Trump, Isaacman postoi në X se ishte mirënjohës për mundësinë dhe tha se do ta mbështeste presidentin dhe NASA-n.

“Nuk e kam kryer misionin tim të fundit – çfarëdo forme që mund të marrë në fund të fundit”, tha ai.

Isaacman ka marrë pjesë në dy misione private hapësinore.

Në vitin 2021, ai ishte një nga ekuipazhin e parë jo-profesional në hapësirë, duke u bashkuar me tre të tjerë në një udhëtim treditor rreth Tokës.

Në shtator të vitit të kaluar, ai ishte pjesë e misionit Polaris Dawn së bashku me tre turistë të tjerë hapësinorë, duke ndërmarrë një shëtitje në hapësirë.

Në të dy misionet ai bashkëpunoi me SpaceX të Musk./  a.jor.

The post SHBA – Trump tërheq nominimin e aleatit të Musk, Isaacman, si kreu i NASA-s appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Presidenti i SHBA-së Donald Trump së shpejti do të shpallë një kandidat të ri për të shërbyer si administrator i NASA-s.

Këtë e bëri të ditur Shtëpia e Bardhë, por nuk shpjegoi pse kandidati fillestar Jared Isaacman nuk ishte më në garë, shkruan Reuters.

“Administratori i NASA-s do të ndihmojë të çojë njerëzimin në hapësirë dhe të ekzekutojë misionin e guximshëm të presidentit Trump për vendosjen e flamurit amerikan në planetin Mars”, tha zëdhënësja e Shtëpisë së Bardhë Liz Huston.

“Është thelbësore që lideri i ardhshëm i NASA-s të jetë në përputhje të plotë me agjendën e presidentit Trump America First dhe një zëvendësim do të shpallet drejtpërdrejt nga presidenti Trump së shpejti”, shtoi ajo.

Ndryshe, lëvizja vjen vetëm disa ditë përpara se Senati pritej të votonte për nominimin e Isaacman për të udhëhequr NASA-n.

Isaacman, i cili ka udhëtuar dy herë në hapësirë ​​në misione private dhe ka lidhje të ngushta me CEO e SpaceX, Elon Musk, shkaktoi shumë reagime kur Trump e emëroi për herë të parë për administrator të NASA-s në dhjetor. /Telegrafi/

The post Trump do të shpall kandidatin e ri për kreun e NASA-s appeared first on Telegrafi.

Astronomët kanë zbuluar një objekt qiellor mahnitës që lëshon shpërthime të fuqishme të valëve të radios dhe rrezeve X, secila prej dy minutash, duke u përsëritur çdo 44 minuta.

Zbulimi shënon një moment historik në hulumtim, pasi është rasti i parë në të cilin rrezet X janë shoqëruar me një objekt që mund t’i përkasë një klase të re trupash qiellorë.

Bëhet e ditur se astronomët zbuluan objektin e parë të tillë në vitin 2022, dhe deri më sot janë regjistruar më pak se dhjetë, shkruan CNN, përcjell Telegrafi.

“Transientët janë një klasë e re objektesh kozmike që lëshojnë shpërthime të forta radio çdo disa minuta deri në disa orë”, tha Dr. Andy Wang nga Curtin Institute of Radio Astronomy.

“Ne ende nuk e dimë saktësisht se çfarë janë këto objekte ose si prodhojnë sinjale kaq të pazakonta.”

Objekti, i quajtur ASKAP J1832–0911, ndodhet rreth 15,000 vite dritë nga Toka, në galaktikën tonë.

Rrezatimi me rreze X, i zbuluar duke përdorur teleskopin Chandra të NASA-s, mund të ndihmojë astronomët të kuptojnë më mirë natyrën e këtyre objekteve intriguese dhe sjelljen e tyre pulsuese.

“Rrezet X zakonisht vijnë nga rajone jashtëzakonisht të nxehta dhe energjike, që do të thotë se diçka dramatike ka ndodhur me objektin”, tha Wang, autori kryesor i studimit të botuar në revistën Nature.

“Nëse këto objekte me të vërtetë mund të lëshojnë rreze X, të cilat mbartin dukshëm më shumë energji sesa valët e radios, kjo do të thotë se ato janë më energjike sesa mendohej më parë”, shtoi Wang.

Bëhet e ditur se shkencëtarët tani po përpiqen të zbulojnë burimin e valëve të radios dhe rrezeve X të emetuara nga ASKAP J1832-0911, pasi ato nuk përshtaten me asnjë kategori të njohur trupash qiellorë.

Vëzhgimet e ardhshme mund të zbulojnë temperaturën dhe madhësinë e objektit. /Telegrafi/

The post Astronomët zbulojnë një objekt qiellor të pazakontë që dërgon sinjal çdo 44 minuta: Nuk kemi parë kurrë diçka të tillë appeared first on Telegrafi.

Të qenit në hapësirë ​​është e lezetshme më vete, por imagjinoni të shihni stuhi të mëdha sa qytetet nga perspektiva hapësinore.

Astronautja e NASA-s dhe kolonelja e ushtrisë amerikane Anne McClain postoi një video të stuhive të fundit që prekin juglindjen e SHBA-së.

Videoja tregoi rajonin në ngjyrë të zezë, me përjashtim të dritave dhe vetëtimave.

“Unë u habita nga përmasat e stuhive të fundit”, tha McClain.

“Disa nga këto vetëtima janë aq të mëdha sa qytetet.”

 

View this post on Instagram

 

A post shared by Al Jazeera English (@aljazeeraenglish)

Ndërsa data e saktë e videos është e paqartë, stuhitë kanë tronditur disa shtete amerikane.

Ato sollën shira dhe erëra në qytetet përgjatë bregut të Gjirit, dhe madje krijuan një tornado në Karolinën e Jugut.

Ndryshe, McClain u dërgua në hapësirë ​​në mars si pjesë e misionit të NASA-s SpaceX Crew-10. /Telegrafi/

The post Astronautja e NASA-s filmon stuhitë nga hapësira, pamje të ralla appeared first on Telegrafi.

Oqeanet mbajnë rezervat më të mëdha të arit në botë, por ato janë ende të paarritshme.

Një ekip shkencëtarësh të NASA-s ka zbuluar se oqeanet “mbajnë” rezervën më të madhe të arit në planet, e cila vlerësohet në 20 milionë ton.

Megjithatë, nxjerrja e metalit të çmuar që ata zotërojnë, sjell me vete sfida të konsiderueshme për shkak të përqendrimit të tij të ulët në ujin e detit. Sasia e raportuar ka tronditur botën, pasi tejkalon shumë sasinë totale të arit të gjetur nga njeriu gjatë gjithë historisë së tij.

Teknologjia që i është vënë në dispozicion njerëzimit sot nuk lejon një mekanizëm minerar ekonomikisht të qëndrueshëm. Për më tepër, uji i detit përmban shumë metale që e bëjnë të vështirë ndarjen e arit. Ari i tretur nuk është i vetmi burim i vlefshëm që deti “ruan”.

Elemente të tjera të rëndësishme që detet dhe oqeanet kanë janë depozitat e sulfurit hidrotermal. Këto janë depozita që janë më të arritshme sesa ari i tretur dhe mund të nxirren përmes minierave nënujore.

Minierat në det të thellë paraqesin rreziqe shkatërruese për ekosistemet detare. Në fakt, kjo rrezikon mijëra specie të reja, shkatërron shumë habitate detare dhe ndryshimi i zinxhirëve ushqimorë paraqet rreziqe të konsiderueshme.

Megjithatë, disa territore, siç është Papua Guinea e Re, kanë filluar tashmë ta zbatojnë këtë praktikë. Debati mjedisor përqendrohet në ndikimet tragjike që aktivitetet minerare kanë në ekosistemet detare, duke lënë mënjanë mundësitë ekonomike që ato mund t’u ofrojnë vendeve që i praktikojnë ato.

Mundësi reale që deti mund të na ofrojë burimet e tij më të vlefshme

Disa shkencëtarë mbajnë gjallë shpresën se zhvillimet teknologjike do të na lejojnë të arrijmë në zgjidhje të qëndrueshme në të ardhmen për shfrytëzimin e burimeve detare. Nuk është e pamundur që një ditë të shfaqen teknologji që do të lejojnë nxjerrjen e arit nga deti pa shkaktuar dëme të konsiderueshme në mjedisin detar.

Derisa të ndodhë kjo, ari do të vazhdojë të fshihet në thellësitë e detit, madje edhe për vende si Spanja, me disa dete dhe oqeane që lagen në plazhet e saj, gjë që mund t’i sjellë vendit iberik miliona ose miliarda euro.

Thesari më i madh i njerëzimit qëndron i fshehur në det për momentin. Në të njëjtën kohë, Kina ka surprizuar me zbulimin e 230 miliardë ton ari të bardhë në shtratin e detit.

The post NASA zbulon pasuri të pallogaritshme ari në thellësitë e oqeanit, por sfida më e madhe… appeared first on Sot News | Lajme.

Agjencia amerikane e hapësirës, NASA, ka publikuar së fundmi një imazh mahnitës të qiellit të Marsit pak para lindjes së diellit.

Kjo pamje unike është kapur nga roveri Perseverance, i cili ndodhet në sipërfaqen e planetit të kuq që prej vitit 2021 si pjesë e një misioni të rëndësishëm shkencor për të eksploruar mjedisin marsian.

Imazhi është realizuar përmes kamerës së navigimit Navcam, një nga mjetet teknologjike më të avancuara që përdor Perseverance për të orientuar veten dhe për të dokumentuar terrenin përreth.

Pamja paraqet qiellin e zbehtë të Marsit në agim, një moment që na jep një ndjesi të rrallë për kushtet atmosferike dhe ndriçimin në këtë planet të largët.

Këto lloj fotografish ndihmojnë shkencëtarët të kuptojnë më mirë ciklet ditore në Mars, si dhe ndikimin që ka drita diellore në peizazhin marsian.

Përveç vlerës shkencore, ato ofrojnë edhe një pamje vizuale frymëzuese që na afron më shumë me botët e tjera të sistemit diellor. /Telegrafi/

The post NASA tregon qiellin marsian para lindjes së diellit appeared first on Telegrafi.

NASA ka konfirmuar se një projekt masiv i ndërtuar nga njeriu po ngadalëson rrotullimin e Tokës për shkak të madhësisë së tij.

Dr. Benjamin Fong Chao, një geofizikant në Qendrën e Fluturimeve Hapësinore Goddard të NASA-s, ka deklaruar se Diga e Tre Grykave në Kinë ka shtuar në fakt kohëzgjatjen e ditës.

Diga e Tre Grykave ndodhet në lumin Yangtze në provincën Hubei të Kinës. E përfunduar në vitin 2012, diga ka një gjatësi prej 2335 metrash dhe lartësi prej 185 metrash.

Ajo mbajti rreth 40 kilometra kub ujë, që është afërsisht e barabartë me 10 trilion galonë. Ky ujë është ruajtur në një lartësi prej 175 metrash mbi nivelin e detit, duke i dhënë atij një peshë dhe energji të konsiderueshme. NASA ka konfirmuar së fundmi se diga, që është stacioni më i madh hidroelektrik i botës, ka shkaktuar një ndryshim të vogël por të matshëm në rrotullimin e Tokës, duke bërë që ditët tona të zgjasin më shumë me 0.06 mikrosekonda.

“Për referencë, kjo është pak më shumë se 3 ditë gjatë gjithë moshës së universit”, shpjegon Dr. Chao, transmeton Telegrafi.

Ky ndryshim vjen nga vëllimi masiv i ujit të ruajtur në rezervuarin e digës, i cili zhvendos masën e planetit dhe ngadalëson pak rrotullimin e tij.

Sipas shkencëtarëve të NASA-s, sasia e madhe e ujit që mbahet nga diga ka ndryshuar shpërndarjen e masës së Tokës. Ky ndryshim ka rritur momentin e inercisë së planetit, ngjashëm me mënyrën si një patinazhist ngadalëson rrotullimin duke shtrirë duart.

Dr. Chao shpjegoi se “çdo herë që zhvendos masën, ndryshon rrotullimin e Tokës. Efekti është shumë i vogël, por i matshëm”, shkruan yahoonews.

Studimi i tyre ka gjetur se rezervuari i digës ka shtuar kohën e ditës së Tokës me 0.06 mikrosekonda dhe ka zhvendosur boshtin e planetit rreth 2 centimetra. Këto ndryshime janë të vogla, por instrumentet moderne mund t’i zbulojnë ato.

Pavarësisht shqetësimeve, diga mbetet një pjesë kyçe e strategjisë energjetike të Kinës. Ajo ka një kapacitet prej 22500 megavatësh dhe prodhon aq energji sa 15 reaktorë bërthamorë.

Ajo ndihmon në reduktimin e përdorimit të qymyrit dhe ul emetimet e karbonit, duke e bërë një burim të rëndësishëm energjie rinovueshme. /Telegrafi/

The post NASA konfirmon: Projekti masiv i bërë nga dora e njeriut po ngadalëson rrotullimin e Tokës appeared first on Telegrafi.

Ka zbulime shkencore që ndryshojnë jo vetëm njohuritë tona, por edhe mënyrën se si ne e perceptojmë veten dhe vendin tonë në univers.

Një moment i tillë ishte kur anija kozmike dërgoi imazhe të Tokës për herë të parë.

Një tjetër mund të vijë së shpejti: zbulimi i jetës në një botë tjetër.

Kjo mundësi tashmë po shqyrtohet seriozisht pasi në planetin K2-18b u zbulua një gjurmë gazi, e cila krijohet në Tokë ekskluzivisht nga veprimi i organizmave të thjeshtë detarë.

“Kjo është një nga pyetjet themelore dhe ne mund të jemi shumë afër përgjigjes”, tha Prof. Nikku Madhusudhan nga Instituti i Astronomisë në Universitetin e Kembrixhit, i cili drejton ekipin që zbuloi gazin.

Por zbulime të tilla ngrenë pyetje të reja.

Nëse vërtet gjejmë jetë në një botë tjetër, si do të na ndryshojë ajo?

Nga disqet fluturuese te ekzoplanetet

Bëhet e ditur se njerëzit gjithmonë kanë treguar histori për qeniet nga qielli.

Në fillim të shekullit të 20-të, disa astronomë pretenduan se shihnin vija të drejta në sipërfaqen e Marsit, duke ndezur spekulime për ekzistencën e një qytetërimi të përparuar.

Gjatë Luftës së Ftohtë, alienët shpesh portretizoheshin si një kërcënim në kulturën pop perëndimore.

Por dëshmia më e fortë e jetës nuk erdhi nga Marsi apo Venera, por nga një planet rreth 124 vite dritë nga Toka, që rrotullohet rreth një ylli në një galaktikë të largët.

Kjo është një distancë e vështirë për t’u imagjinuar.

Ylli më i afërt me Diellin tonë është pak më shumë se 4 vjet dritë larg, galaktika jonë ka një diametër prej rreth 100,000 vite dritë.

Duke përdorur teknologjinë e sotme, njerëzimit do t’i duheshin rreth 188,000 vjet për të arritur K2-18b.

Deri kohët e fundit, NASA kërkonte për jetë në Mars

Deri kohët e fundit, NASA kishte qenë në kërkim të jetës pothuajse ekskluzivisht në Mars.

Por gjithçka ndryshoi në vitin 1992, kur u zbulua planeti i parë jashtë sistemit diellor, përcjell Telegrafi.

Që atëherë, janë gjetur rreth 6000 planetë të tillë, të njohur si ekzoplanetë. Shumë prej tyre janë gjigantë gazi si Jupiteri ose Saturni, ndërsa të tjerët janë shumë të nxehtë ose shumë të ftohtë për ujin e lëngshëm, i cili konsiderohet thelbësor për jetën.

Por shumë ekzoplanetë janë në të ashtuquajturën “zonë e artë”, në një distancë “të duhur” për ekzistencën e jetës.

Madhusudhan beson se ka mijëra prej tyre vetëm në galaktikën tonë.

Teleskopi më i fuqishëm në histori ka zbuluar shenjën më të fortë të jetës përtej Tokës

Raportohet se me ardhjen e ekzoplaneteve, shkencëtarët filluan të zhvillonin instrumente për të analizuar atmosferën e tyre, në mënyrë që të gjenin të ashtuquajturat “biosignatures”, ose molekula që prodhohen ekskluzivisht nga gjallesat në Tokë.

Lexo po ashtu Zbulim historik, shenja të forta jete gjenden në planetin e largët përtej sistemit tonë diellor

Kjo kërkonte vëzhgimin e sasive mikroskopike të dritës që kalonin nëpër atmosferën e një planeti të largët.

Përparimi më i madh erdhi me ndërtimin e teleskopit hapësinor James Webb (JWST) në 2021, teleskopi më i fuqishëm ndonjëherë.

Është JWST që tani ka zbuluar gaz në K2-18b, i cili konsiderohet si shenja më e fortë e jetës përtej Tokës.

Por edhe JWST ka kufizimet e veta.

Ai nuk mund të vëzhgojë mjaft qartë planetët më të vegjël si Toka, veçanërisht nëse ata janë afër yllit të tyre pritës.

Kjo është arsyeja pse NASA po planifikon tashmë një projekt të ri, Observatori i Botëve të Banueshme, i cili duhet të jetë në gjendje të studiojë planetë të ngjashëm me tonin në vitet 2030.

Paralelisht po ndërtohet teleskopi jashtëzakonisht i madh evropian (ELT), i cili do të vëzhgojë qiellin nga shkretëtira e Kilit.

Pasqyra e tij e madhe, 39 metra në diametër, do të sigurojë një pasqyrë të detajuar të atmosferës së planetëve.

Gjithnjë e më shumë zbulime, por edhe gjithnjë e më shumë pyetje

Prof. Madhusudhan shpreson të ketë të dhëna të mjaftueshme në dy vitet e ardhshme për të konfirmuar më në fund praninë e biosignatures rreth K2-18b.

Por edhe nëse ka sukses, kjo nuk do të thotë menjëherë se ne kemi gjetur jetën.

Atëherë do të hapet një debat i ri: A është ky gaz me origjinë biologjike, apo ka ndonjë shpjegim jo të gjallë?

“Sa më shumë kohë të kalojnë astronomët me teleskopë, aq më e qartë do të kenë një pamje të përbërjes kimike të këtyre atmosferave”, tha prof. Catherine Heymans, astronom skocez.

“Ne nuk do të jemi në gjendje të themi me siguri se është jetë, por nëse i njëjti model shfaqet në më shumë planetë, besimi ynë në atë hipotezë do të rritet.”

Ndryshe, ngjashëm me mënyrën se si inovacionet e vogla teknologjike çuan në krijimin e internetit, mund të ndodhë që ndryshimi më i madh shkencor, kulturor dhe shoqëror në historinë njerëzore të ndodhë në heshtje, pothuajse në mënyrë të padukshme, që do të thotë se vetëm më vonë kuptojmë se ekuilibri është ndryshuar në mënyrë të pakthyeshme.

Hulumtimi në sistemin tonë diellor

Dëshmi më përfundimtare e jetës do të ishte zbulimi i organizmave të gjallë brenda sistemit tonë diellor, i mundësuar nga sondat robotike me laboratorë portativë.

Disa mostra ndoshta mund të kthehen në Tokë për analiza të hollësishme.

Interesi për kërkimin e jetës në sistemin diellor është rritur vitet e fundit dhe tashmë janë planifikuar misione të reja.

Roveri ExoMars i Agjencisë Evropiane të Hapësirës është planifikuar të shpojë nën sipërfaqen e Marsit në vitin 2028 në kërkim të gjurmëve të fosilizuara të jetës.

Misioni i Kinës Tianwen-3 është planifikuar gjithashtu për vitin 2028, me qëllim kthimin e mostrave në Tokë deri në vitin 2031.

NASA dhe ESA kanë dërguar sonda në hënat e akullta të Jupiterit për të hetuar ekzistencën e oqeaneve nën sipërfaqen e tyre të akullt.

Megjithatë, asnjë nga këto misione nuk është i udhëzuar drejtpërdrejt për të gjetur jetë, por për të mbledhur të dhëna që do të ndihmojnë misionet e ardhshme të provojnë.

Dragonfly i NASA-s është planifikuar të ulet në Hënën e Saturnit Titan në vitin 2034, një botë me liqene dhe re të përbërjeve të karbonit, e rrethuar nga një mjegull portokalli. Së bashku me ujin, këto komponime janë përbërës kyç për shfaqjen e jetës.

“Nëse kemi nxehtësi, ujë dhe molekula organike, shanset për të evoluar jetën rriten në mënyrë dramatike”, tha Dougherty.

Po sikur të mos jemi vetëm?

Nëse vërtetohet jeta e thjeshtë, kjo nuk do të thotë se qeniet e përparuara ekzistojnë diku.

“Nga jeta e thjeshtë në komplekse është një hap i madh, dhe prej andej te inteligjenca është një hap edhe më i madh”, deklaroi Madhusudhan.

“U desh një kohë shumë e gjatë që jeta shumëqelizore të shfaqej në Tokë. Ne nuk e dimë nëse kërkonte një planet me oqeane dhe kontinente tamam si i yni, apo nëse mund të kishte lindur diku tjetër”, shton Dr. Robert Massey i Shoqërisë Mbretërore Astronomike.

“Çdo zbulim i ri në astronomi na largon më shumë nga qendra e universit. Dhe zbulimi i jetës do të na largonte edhe më shumë nga ideja se jemi të veçantë”, shton ai.

Por për disa, kjo mund të jetë një inkurajim, jo ​​një kërcënim.

“Do të ishte një transformim i madh”

“Nëse do të shikonim qiellin, nuk do të shihnim më vetëm objekte fizike, yje dhe planetë – do të shihnim një qiell të gjallë. Pasojat sociale të kësaj do të ishin të mëdha”, sipas astronomëve.

“Do të ishte një transformim i madh në mënyrën se si ne e shohim veten në univers. Do të ndryshonte rrënjësisht psikikën njerëzore – mënyrën se si e shohim njëri-tjetrin dhe botën përreth nesh. Çdo pengesë gjuhësore, politike apo gjeografike do të zhdukej sepse do të kuptonim se të gjithë jemi një. Kjo do të na afronte më shumë së bashku”, tha Madhusudhan.

“Ky do të ishte hapi tjetër në evolucionin tonë”, përfundon ai. /Telegrafi/

The post Jeta përtej Tokës: Mund të jemi në prag të zbulimit më të madh në histori appeared first on Telegrafi.

Astronauti më i vjetër në shërbim i Amerikës ka zbritur në Tokë në ditëlindjen e tij të 70-të. Astronauti i NASA-s, Donald Pettit, dhe dy kozmonautë rusë kishin qenë në një mision shtatëmujor në Stacionin Ndërkombëtar Hapësinor (ISS). Anija kozmike Soyuz MS-26 që mbante Pettit dhe rusët Alexey Ovchinin dhe Ivan Vagner, u ul në […]

The post Në hapësirë prej 7 muajsh/ Astronauti më i vjetër amerikan kthehet në tokë në ditëlindjen e tij të 70-të appeared first on BoldNews.al.

Astronauti më i vjetër në shërbim i Amerikës ka zbritur në Tokë në ditëlindjen e tij të 70-të.

Astronauti i NASA-s, Donald Pettit, dhe dy kozmonautë rusë kishin qenë në një mision shtatëmujor në Stacionin Ndërkombëtar Hapësinor (ISS).

Anija kozmike Soyuz MS-26 që mbante Pettit dhe rusët Alexey Ovchinin dhe Ivan Vagner, u ul në Kazakistan të dielën.

“Deorbitimi dhe zbritja e tij në Tokë ishin normale”, tha agjencia ruse e hapësirës Roscosmos, transmeton Telegrafi.

Misioni shkencor shtatëmujor i ekuipazhit filloi më 11 shtator 2024. Ata orbituan Tokën 3520 herë gjatë 220 ditëve në hapësirë.

Pettit kishte kryer kërkime për të përmirësuar aftësitë e printimit 3D të metaleve në orbitë, për të avancuar teknologjitë e sanitizimit të ujit, për të eksploruar rritjen e bimëve në kushte të ndryshme uji dhe për të hetuar sjelljen e zjarrit në mikrogravitet, thuhet në kumtesën e NASA-s.

Ishte hera e katërt në hapësirë ​​për Pettit dhe Ovchinin, ndërsa ishte fluturimi i dytë hapësinor i Vagner. /Telegrafi/

The post Astronauti më i vjetër i NASA-s feston ditëlindjen e 70-të me kthimin në Tokë appeared first on Telegrafi.

Shkencëtarët kanë gjetur prova të reja, por paraprake, se një botë e largët që rrotullohet rreth një ylli tjetër mund të jetë shtëpia e jetës. Një ekip i Kembrixhit që studion atmosferën e një planeti të quajtur K2-18b ka zbuluar shenja të molekulave të cilat në Tokë prodhohen vetëm nga organizma të thjeshtë. Rezultatet janë […]

The post Teleskopi gjen shenja jete në planetin e largët appeared first on BoldNews.al.

Pas disa javësh pasigurie, administrata e Donald Trump duket se po përgatit shkurtime drastike në buxhetin e NASA-s, sipas dokumenteve paraprake që pothuajse do të përgjysmojnë financimin e agjencisë hapësinore.

Për javë të tëra, komitetet e shkencës dhe të kongresit kanë dërguar sinjale në lidhje me drejtimin që po shkojnë planet e NASA-s.

Por ajo që më parë ishte vetëm një njoftim i paqartë, tani po merr formën e një plani gjithnjë e më serioz.

Washington Post raportoi se një version paraprak i propozimit të buxhetit do të ulte buxhetin e NASA-s nga 7.3 miliardë dollarë në 3.9 miliardë dollarë.

Dhe ky lloj shkurtimi do të çonte në pasoja drastike.

Nicky Fox, ndihmës administratori i NASA-s për shkencën, i tha Komitetit të Shkencës të Dhomës së Përfaqësuesve më 1 Prill se agjencia nuk ka bërë ende ndonjë skenar për një shkurtim buxheti, sepse nuk e ka parë ende kërkesën zyrtare të buxhetit për vitin 2026.

Por disa me sa duket e kanë parë tashmë atë dhe përmbajtja nuk është inkurajuese.

“Një ulje prej 50% do të çonte në disa vendime mjaft drastike”, tha Fox, sipas një raporti të SpaceNews.

“Kjo është një ngjarje e nivelit të zhdukjes së shkencës në NASA”, tha Casey Dreier, kreu i politikës hapësinore për Shoqërinë Planetare, një grup mbrojtës i hapësirës.

“Ai ndërpret në mënyrë të panevojshme funksionimin, misionet shkencore produktive dhe anulon misionet e reja aktualisht në ndërtim, duke humbur miliarda dollarë taksapagues në proces.”

“Ky nuk është planifikim buxhetor as efikas dhe as i zgjuar”, shtoi ai.

Komente të mprehta vijnë edhe nga nga ish-kreu i NASA-s.

“Ata do ta çojnë NASA-n në një humnerë shumë të thellë nëse vazhdojnë me këtë lloj egërsie”, tha ish-administratori i NASA-s, Bill Nelson.

Nelson argumentoi gjithashtu se buxheti i propozuar mund t’i jepte një goditje shkatërruese programit të Trumpit për eksplorimin e hapësirës.

Bëhet e ditur se si Trump ashtu edhe Musk kanë premtuar vazhdimisht se do të çojnë astronautët në sipërfaqen e Marsit.

“Nëse e shkurtoni në mënyrë të pamëshirshme shkencën e NASA-s, ju shkurtoni të gjithë programin tonë të eksplorimit, gjë që do të ndikojë gjithashtu në programin e eksplorimit të hapësirës njerëzore”, tha Nelson.

Ndërkohë, Elon Musk tha se raportet se propozimi i buxhetit të Trumpit do të shkurtonte në mënyrë drastike fondet e shkencës së NASA-s janë “shqetësuese” – kjo “përçarja” e fundit publike midis presidentit dhe këshilltarit të tij të ngushtë.

“Unë jam një avokat i madh për shkencën, por për fat të keq nuk mund të marr pjesë në diskutimet e buxhetit të NASA-s, sepse SpaceX është një kontraktues i madh i NASA-s”, shtoi ai.

Ndryshe, zëdhënësja e NASA-s Bethany Stevens konfirmoi se agjencia ka marrë dokumentin paraprak për vitin fiskal 2026 nga Zyra e Menaxhimit dhe Buxhetit (OMB) dhe se procesi i diskutimeve të brendshme ka filluar.

Pasoja të gjera për shkencën

Rezultati i këtyre diskutimeve mund të ketë pasoja të gjera.

Shkurtimet e financimit do të nënkuptojnë pezullimin e misioneve të shumta të vazhdueshme dhe të planifikuara që lejojnë shkencëtarët të kuptojnë më mirë universin.

Misionet e NASA-s lejojnë njerëzimin të eksplorojë botën përtej kufijve të gravitetit të vet, duke zgjeruar horizontet e specieve tona në hapësirë.

Përveç kësaj, këto misione ndihmojnë në përgjigjen e tre pyetjeve themelore të ekzistencës njerëzore: Nga vijmë, ku po shkojmë dhe a jemi vetëm?

Sipas Washington Post, buxheti për astrofizikën do të bjerë nga 1.5 miliardë në më pak se gjysmë miliardë dollarë.

Shpenzimet për shkencën planetare do të bien nga 2.7 miliardë dollarë në 1.9 miliardë dollarë dhe fondet për shkencën e Tokës do të përgjysmohen – nga afërsisht 2.2 miliardë dollarë në pak më shumë se një miliard dollarë.

Përveç teleskopëve Hubble dhe Webb, asnjë projekt tjetër teleskopi nuk do të financohet, gjë që parashikon një lajm të keq për teleskopin hapësinor Romak, i cili është planifikuar të nisë që në fillim të vitit të ardhshëm.

Tashmë, shkencëtarët kryesorë të hapësirës po e përshkruajnë këtë dokument buxhetor si “vdekje” për NASA – një agjenci që ka udhëhequr eksplorimin e hapësirës për gati 70 vjet.

Siç shkruan Ars Technica, dokumenti paraprak është vetëm hapi i parë në hartimin e buxhetit për vitin fiskal 2026 dhe po përpilohet nga Zyra e Menaxhimit dhe Buxhetit të Shtëpisë së Bardhë, e cila drejtohet nga Russell Vought, një zyrtar i të cilit, sipas revistës Nature, ka synim të “traumatizojë komunitetin shkencor”.

Megjithatë, dokumenti nuk është një surprizë.

Muajin e kaluar, NASA, me kërkesë të të ashtuquajturës Ministria e Efiçiencës së Qeverisë ka pezulluar tashmë kontratat me vlerë rreth gjysmë miliardë dollarë.

NASA ka gëzuar tradicionalisht mbështetjen dypartiake në Kongres, duke udhëhequr përpjekjet e eksplorimit të hapësirës dhe duke promovuar zbulimet shkencore.

Por administrata aktuale ka qartësisht prioritete të tjera, duke i drejtuar burimet larg eksplorimit të hapësirës, ​​larg kuptimit të ligjeve themelore të fizikës dhe larg mistereve që tejkalojnë jetën e përditshme. /Telegrafi/

The post Trump dëshiron të përgjysmojë buxhetin e NASA-s, Musk: Kjo është shqetësuese appeared first on Telegrafi.