Jo, Bashkimi Evropian nuk ka ndaluar përdorimin e kondicionerëve. Atëherë, pse evropianët ende rezistojnë ndaj tyre?
NĂ« njĂ« verĂ« kur muzika nuk arriti tĂ« prodhonte asnjĂ« hit tĂ« paharrueshĂ«m, njĂ« temĂ« arriti tâi mbante tĂ« gjithĂ« gjallĂ«: marrĂ«dhĂ«nia e vĂ«shtirĂ« e EvropĂ«s me kondicionimin e ajrit.
Nuk Ă«shtĂ« njĂ« debat i ri. Ădo disa vite, kur temperaturat rriten, ndarja transatlantike mbi zakonet e ftohjes rikthehet, raporton euronews.
Por këtë vit, ai u bë jashtëzakonisht i ashpër, duke shkaktuar tensione kulturore midis evropianëve dhe amerikanëve pothuajse po aq sa tarifat e presidentit amerikan, Donald Trumpit apo mosmarrëveshjet për të ardhmen e Ukrainës, transmeton Telegrafi.
AmerikanĂ«t, tĂ« habitur qĂ« evropianĂ«t mund tĂ« jetojnĂ« pa ftohje tĂ« vazhdueshme, mbrojtĂ«n kondicionerin e tyre tĂ« dashur me tĂ« njĂ«jtĂ«n fanatizĂ«m sikurse italianĂ«t me recetĂ«n e picave apo francezĂ«t bezdisen kur tĂ« huajt shkatĂ«rrojnĂ« âgjuhĂ«n frĂ«ngeâ.
Numrat e kësaj ndarjeje janë të dukshëm: gati 90 për qind e familjeve amerikane kanë kondicioner, krahasuar me rreth 20 për qind në Evropë, me disa vende që janë shumë më poshtë kësaj shifre.
Në Francë, kjo temë ka hyrë edhe në arenën politike, ku udhëheqësja e ekstremit të djathtë Marine Le Pen kërkon një plan të madh infrastrukture për kondicionimin e ajrit.
Ndërkohë, media ndërkombëtare si Financial Times dhe Wall Street Journal paralajmëruan se adoptimi i ngadaltë i teknologjisë së ftohjes në Evropë po kushton jetë njerëzish.
Kritikët shkojnë deri aty sa fajësojnë rregulloret e BE-së (apo vetë politikën kryesore mjedisore Green Deal) që i mbajnë evropianët të djersitur.
Mit i ndalimit të kondicionerëve
Si shumica e gjërave në BE, edhe kondicionimi i ajrit vjen me një akronim.
âFlluska e Brukselitâ nuk flet pĂ«r kondicionerĂ«t si njerĂ«zit e zakonshĂ«m, por pĂ«r HVAC-in, domethĂ«nĂ« sistemet e ngrohjes, ventilimit dhe ajrosjes/kondicionimit tĂ« ajrit.
Por a i urren vërtet Brukseli kondicionerët?
Pavarësisht se çfarë nënkuptojnë disa kritikë, BE-ja kurrë nuk i ka ndaluar sistemet HVAC. As rregullat e saj nuk e kufizojnë në mënyrë drastike instalimin e tyre.
Ajo që rregullon BE-ja janë llojet e sistemeve të lejuara, duke vendosur kufizime për ftohësit e dëmshëm, kërkesa për efikasitet më të lartë dhe udhëzime për ndërtesat.
Arsyeja është e thjeshtë.
Evropa është angazhuar të bëhet neutrale ndaj klimës deri në vitin 2050. Nëse lihet pa kontroll, një rritje e madhe e kondicionerëve joefikas do ta bënte të pamundur këtë qëllim.
Pra, Brukseli nuk është kundër ftohjes, thjesht dëshiron që teknologjia të përputhet me politikën klimatike.
ĂfarĂ« djalli⊠gaz
Pjesa qendrore e kësaj përshtatjeje politike është rregullorja e fundit e përditësuar për gazrat F, e cila parashikon eliminimin e hidrofluorokarbureve (HFC), gazra të fuqishëm serrë që përdoren në shumë sisteme tradicionale të ftohjes, deri në vitin 2050.
Përmes këtyre rregullave, prodhuesit po shtyhen të adoptojnë alternativa më të pastra si dioksidi i karbonit dhe amoniaku.
Disa aktorë të industrisë argumentojnë se kjo ka ngadalësuar rritjen e tregut të pompave të nxehtësisë, një teknologji që siguron ngrohje, ftohje dhe ujë të ngrohtë.
Brukseli kundërpërgjigjet se shkaqet reale janë rënia e çmimeve të gazit, subvencionet më të dobëta dhe kujdesi i konsumatorëve, duke vënë shpresën te një valë modele të reja pa HFC që tashmë po dalin në treg.
Direktiva për Ekodesign, një tjetër pjesë e këtij mozaiku, vendos standarde minimale efikasiteti. Kjo në praktikë ndalon modelet më pak efikase dhe shtyn prodhuesit drejt dizajneve më ekologjike.
Këto rregulla lidhen me Direktivën për Performancën Energjetike të Ndërtesave, që kërkon përmirësime në stoqet e banesave të vjetra në Evropë përmes izolimit më të mirë dhe, natyrisht, ngrohjes dhe ftohjes më të gjelbër.
Të dy masat pasqyrojnë të njëjtin parim: BE-ja nuk po tenton të shkatërrojë klimatizimin, por thjesht dëshiron që ai të bëhet në mënyrë të qëndrueshme.
VeçoritĂ« kombĂ«tareâŠ
Shumica e rregulloreve praktike për kondicionimin e ajrit vijnë nga shtetet anëtare, megjithatë.
Spanja, Italia dhe Greqia, për shembull, kufizojnë temperaturat në ndërtesat publike gjatë verës, shpesh jo më poshtë se 27 gradë Celsius.
Qëllimi është kursimi i energjisë, sidomos gjatë krizave të furnizimit.
Disa qendra historike qytetesh kufizojnë instalimin e njësive të jashtme të kondicionerëve për arsye estetike.
EkzistojnĂ« edhe shqetĂ«sime mjedisore. Studimet tregojnĂ« se njĂ«sitĂ« e kondicionimit mund tĂ« rrisin temperaturat jashtĂ« nĂ« zonat urbane tĂ« dendura me disa gradĂ«, duke pĂ«rkeqĂ«suar efektin e njohur si âishulli i nxehtĂ«sisĂ«â.
Por këto janë përjashtime, jo një shpjegim për përdorimin e përgjithshëm të ulët në Evropë.
âŠdhe rezistenca kulturore
Pjesa tjetër e kësaj historie qëndron në histori dhe kulturë.
Evropa Jugore ndĂ«rtoi qytetet e saj pĂ«r tâu pĂ«rballur me nxehtĂ«sinĂ«: mure tĂ« trasha, dritare tĂ« hijshme dhe planifikim rrugĂ«sh tĂ« dizajnuara pĂ«r tĂ« maksimizuar qarkullimin e ajrit.
Kjo është edhe arsyeja pse ngjyra e bardhë dominojnë peizazhet piktoreske të vendeve mesdhetare si Santorini në Greqi ose Vieste në Itali: sipërfaqet e ndritshme reflektojnë dritën e diellit dhe nxehtësinë rrezatuese, duke ndihmuar që ambientet e brendshme të qëndrojnë më të freskëta.
Në Evropën Veriore, nga ana tjetër, verat dikur ishin mjaft të buta saqë ftohja rrallëherë ishte e nevojshme.
Kondicionimi i ajrit, kur u shfaq në Evropë, shihej si një luks ose madje si një rrezik për shëndetin. Shumë evropianë ende besojnë se ekspozimi ndaj ajrit të ftohtë mund të të sëmurë, dhe stereotipi që AC është për njerëzit e pasur vazhdon të ekzistojë.
ĂĂ«shtja e energjisĂ«
Pastaj është edhe problemi i parave.
Energjia elektrike në Evropë është shumë më e shtrenjtë se në SHBA, dhe kriza energjetike e vitit 2022 e forcoi edhe më shumë këtë fakt.
Edhe pse çmimet që nga ajo kohë janë stabilizuar, kostoja shtesë e përdorimit të një kondicioneri mbetet e papërballueshme për shumë familje.
Kondicionimi i ajrit përbën vetëm rreth 0.6 për qind të konsumit të energjisë elektrike në familjet e BE-së, por pjesa e tij po rritet shpejt.
ValĂ«t e nxehtĂ«sisĂ« tĂ« qershorit dhe korrikut 2025 rritĂ«n kĂ«rkesĂ«n ditore deri nĂ« 14 pĂ«r qind. Ămimet arritĂ«n mbi 400 euro pĂ«r MWh nĂ« Gjermani dhe 470 euro pĂ«r MWh nĂ« Poloni, edhe pse energjia diellore regjistroi nivele rekord.
Kjo rritje e kërkesës tregon sfidën që kemi përpara. Rrjeti energjetik i Evropës, që është tashmë i ngarkuar, duhet të përgatitet për verë më të nxehta dhe nevoja më të mëdha për ftohje.
ĂfarĂ« vjen mĂ« pas?
Pra, jo, Brukseli nuk urren kondicionerët. Por dëshiron të sigurojë që teknologjia e ftohjes të përshtatet me qëllimet më të gjera klimatike dhe energjetike të Evropës.
Komisioni Evropian gjithmonë ka bërë të qartë se shtetet anëtare janë më të përshtatshme për të vendosur për masat specifike të kursimit të energjisë.
Por gjithashtu po përgatit sektorin energjetik të BE-së për një epokë me valë të nxehtësisë më të shpeshta dhe më të forta, duke u fokusuar te ruajtja e energjisë, ndërkonektiviteti dhe rezistenca e rrjetit.
Kjo nuk përjashton një ndërhyrje të veçantë në sektor në afat mesëm, megjithëse momentalisht nuk është parashikuar asgjë konkrete.
NĂ« fund, adoptimi i ulĂ«t i kondicionerĂ«ve nĂ« EvropĂ« nuk Ă«shtĂ« pasojĂ« e ndalimeve apo armiqĂ«sisĂ« burokratike. ĂshtĂ« mĂ« shumĂ« njĂ« pĂ«rzierje e kulturĂ«s, kostos, traditĂ«s dhe politikĂ«s.
Dhe ndërsa verat bëhen gjithnjë e më të nxehta dhe valët e nxehtësisë bëhen normale, ky balancim do të testohet më shumë me çdo vit që kalon. /Telegrafi/
The post Flladi artificial ndanë evropianët dhe amerikanët appeared first on Telegrafi.
Login
In America, the wall on the border with Mexico is being painted black. But why?
The idea is simple: in the heat, the metal will get much hotter, making it nearly impossible to climb such⊠
