❌

Normal view

There are new articles available, click to refresh the page.
Yesterday — 14 August 2025Faktoje

Delvina Shkrumb e hi

✇Faktoje
By: FAKTOJE
14 August 2025 at 17:11

Nga Sebi Alla

Fotografitë Atdhe Mulla

 Faktoje ka udhëtuar në Delvinë për të sjellë rrëfimet e banorëve që në pak orë humbën shtëpitë, vreshtat, mijra pemë ullinjsh dhe cdo investim e kursim të bërë gjatë jetës.  Rrëfimet tronditëse të banorëve që duket sikur kanë marrë ngjyrën e hirtë të një qyteze të djegur dëshmojnë pafuqinë e strukturave shtetërore për të minimizuar dëmet katastrofike të zjarrit që përpiu cdo gjë në pak orë.

NĂ«n njĂ« oaz tĂ« vogĂ«l poshtĂ« pjergullave tĂ« zhuritura, bashkĂ«shortĂ«t, Luan dhe Monika Muho shfaqin emocione tĂ« pĂ«rziera; gĂ«zim qĂ« shpĂ«tuan jetĂ«t e tyre dhe frikĂ« e panik se ai zjarr katastrofik nuk do u shuhet nĂ« kujtesĂ«, kĂ«tu e mĂ« pas. “ShpĂ«tuam, por kĂ«tĂ« tmerr qĂ« jetuam nuk do e kalojmĂ« lehtĂ«, as ne e as fqinjĂ«t”-thotĂ« 73-vjeçari Luan Mara pĂ«r Faktoje. NĂ« DelvinĂ« asgjĂ« nuk Ă«shtĂ« si mĂ« parĂ«! Qindra banorĂ« tĂ« traumatizuar, fĂ«mijĂ« e gra tĂ« larguar nĂ« panik e sipĂ«r nga vatra e tmerrit, gjashtĂ« banesa tĂ« djegura, mijĂ«ra ullinj tĂ« shkrumbuar, vreshta tĂ« kthyera nĂ« thengjinj dhe bimĂ«si e zhdukur. Ajo qĂ« ka mbetur pas mes hirit tĂ« zi, Ă«shtĂ« dalja nĂ« “dritĂ«â€ e pafuqisĂ« sĂ« strukturave shtetĂ«rore, mungesĂ«s sĂ« mjeteve dhe sakrifica njerĂ«zore e efektivĂ«ve tĂ« ushtrisĂ«, zjarrfikĂ«sve dhe policisĂ«, tĂ« cilĂ«t punuan pa pushim, tĂ« paktĂ«n tĂ« shpĂ«tonin jetĂ«t e qytetarĂ«ve, dhe ia arritĂ«n


Tmerri në prag

“Vatra mĂ« e madhe e zjarrit ndodhi nĂ« shtatĂ« e gjysmĂ« nĂ« darkĂ« (shĂ«nim e martĂ« 12 gusht). Kjo erdhi si pasojĂ« e zjarrvĂ«nies nĂ« Leshnik dhe nuk u parapri qĂ« tĂ« ndĂ«rhyhej dhe shpĂ«tonim edhe ne nga e keqja qĂ« na erdhi. Duhet tĂ« ishin marrĂ« masa mĂ« pĂ«rpara qĂ« ta pĂ«rballonin”-thotĂ« pĂ«r Faktoje.al, 73-vjeçari Luan Mara, njĂ« nga ata banorĂ« tĂ« rrezikuar seriozisht, banesa e tĂ« cilit Ă«shtĂ« buzĂ« kodrinĂ«s e cila u shkrumbua plotĂ«sisht. “ErdhĂ«n policia dhe na largoi”-ndĂ«rhyn bashkĂ«shortja e tij, ndĂ«rsa herĂ« pas here kur kujton çdo moment tĂ« forcĂ«s sĂ« zjarrit para pafuqisĂ« sĂ« tyre qĂ« pĂ«r pak u mori jetĂ«n. PĂ«rlotet
“Nuk merrnim dot frymĂ«, afshi i zjarrit, tymi, paniku na pĂ«rfshiu tĂ« gjithĂ«ve”-tregon 65-vjeçarja

“Nuk merrnim dot frymĂ«, afshi i zjarrit, tymi, paniku na pĂ«rfshiu tĂ« gjithĂ«ve”-tregon 65-vjeçarja

ndĂ«rsa qan teksa kujton çastin ku dy vajza fqinje tĂ« saj bĂ«rtisnin e mundoheshin tĂ« shuanin zjarrin qĂ« i shkoi nĂ« pragun e shtĂ«pisĂ«. “Situata e rĂ«ndĂ« filloi nĂ« shtatĂ« e gjysmĂ«. Erdhi nga mali pĂ«rbri. UnĂ« isha nĂ« oborr kur shpĂ«rtheu flaka. Filluan tĂ« bĂ«rtisnin vajzat poshtĂ«, nuk dilnin nga shtĂ«pia. ZjarrfikĂ«sit kishin vajtur tek pusi i naftĂ«s. NjĂ« tmerr, luftĂ«. ErdhĂ«n zjarrfikĂ«set dhe policia, nuk ishin pak erdhĂ«n 50 policĂ«. Na tĂ«rhoqĂ«n edhe ne. DĂ«me kemi nĂ« ullinj, po shpĂ«tuam kokĂ«n”-thotĂ« 65-vjeçarja Monika Moho pĂ«r Faktoje.al. Edhe fqinji i saj Liro, qĂ« sapo ka ardhur i drobitur nga qafa e malit pranĂ«, me njĂ« pompĂ« tĂ« vogĂ«l nĂ« krahĂ«, thotĂ« se tashmĂ« po ndihmon sa tĂ« mundet forcat zjarrfikĂ«se pĂ«r tĂ« shuar trungje pemĂ«sh tĂ« larta tĂ« cilat janĂ« ende aktive nga zjarri dhe mund tĂ« bĂ«jnĂ« dĂ«m sĂ«rish.  

TĂ« gjithĂ« nĂ« “sheshin e panikut”

“Sheshi para BashkisĂ« u mbush me shumĂ« njerĂ«z, ishte i vetmi vend qĂ« nuk rrezikohej pĂ«rkohĂ«sisht nga zjarri. Kaos i madh e frikĂ«, njerĂ«zit pyesnin pĂ«r tĂ« afĂ«rmit nĂ«se i kishin parĂ« dikush.

Me keq nuk kish ku shkonte”-thotĂ« GĂ«zim Lame, banor i DelvinĂ«s dhe pronar i njĂ« lokali aty pranĂ« BashkisĂ«. “Me thĂ«nĂ« tĂ« drejtĂ«n angazhim pati pĂ«r tĂ« shpĂ«tuar shtĂ«pi e njĂ«rĂ«z, por duhet tĂ« ishte ndĂ«rhyrĂ« mĂ« parĂ« nga ajri”-kĂ«mbĂ«ngul njĂ« tjetĂ«r qytetar, i cili vetĂ« thekson se  nuk ka pĂ«suar dĂ«me, por shumĂ« familje tĂ« tjera kanĂ« lĂ«nĂ« katandi, kryesisht ullishte tĂ« dĂ«mtuara thujase plotĂ«sisht.

Duart në kokë

BimĂ«sia, ullishtet, vreshtat, pishat e buta, gĂ«shtenjat, pemĂ«t frutore dhe shkurret, janĂ« shkruambuar thuajse plotĂ«sisht, duke lĂ«nĂ« pas njĂ« pamje tĂ« trishtĂ«, pasojat e sĂ« cilĂ«s do jenĂ« aty, pĂ«r shumĂ« dekada. VetĂ«m 14 orë kaq mjaftuan qĂ« Delvina dhe rrethinat e saj sot tĂ« duket si pas apokalipsit. “Bo bo ullinjtĂ« e mi. Bo bo c’qenka bĂ«rĂ«â€Šâ€-qe reagimi i parĂ« i njĂ« banori tĂ« DelvinĂ«s sapo u ngjit nĂ« kodrĂ«n e qytetit, kah Mali i Sopotit. PoshtĂ« saj, nĂ« njĂ« pllajĂ« tĂ« madhe ndodheshin mijĂ«ra pemĂ« ullinjsh, disa shekullorĂ« dhe tjerĂ« mĂ« tĂ« rinj.

AsgjĂ« nuk ka mbetur, shkrumb e hi gjithçka, zi kudo, me pĂ«rjashtim tĂ« ndonjĂ« gropĂ«ze qĂ« zjarri nuk ka mundur tĂ« jetĂ« aq i fuqishĂ«m duket ndonjĂ« pemĂ« e pĂ«rcĂ«lluar, ende e pakallur. “Ke dĂ«gjuar ‘vaj Delvine’? Ja kĂ«tu bĂ«hej. A sheh mĂ« ullinj t’i, a sheh si janĂ« bĂ«rĂ«â€-flet, pyet sikur gjithkush ka pĂ«rgjegjĂ«si (edhe ne), e mĂ« pas po vetĂ« jep pĂ«rgjigje. I kĂ«rkojmĂ« tĂ« flasĂ« me emĂ«r e para kameras, por mesoburri qĂ« nuk do dhe gjithkush do i jepte tĂ« drejtĂ« teksa gjithĂ« kohĂ«s shfaq njĂ« lloj traumatizimi. “ÇfarĂ« tĂ« flas unĂ«? Shihni çfarĂ« bĂ«het. Kujt t’ja vĂ« fajin pĂ«r kĂ«tĂ« nuk e di”-vjon tĂ« pĂ«rsĂ«risĂ«, duke shtuar pas çdo fjalie tĂ« shkurtĂ«r vetĂ«m:.. “Bo, bo, bo,”- me duart nĂ« kokĂ«.

Një zjarrefikëse e Delvinës prodhim i vitit 1963

Një grup i vogël ushtarësh gatiten disi përtueshëm sapo shohin se po fotografohen dhe mediat janë përqark. Mundohen të mbajnë qëndrim drejt, edhe pse këmbët i lëshojnë. Duart të nxira nga shkrumbi i zi i zjarrit që la lënë pas, fytyra e sterrosur, ndonëse këta njerëz i zbardhën faqen Delvinës, shpëtuan jetë njerëzish.

Secili prej tyre Ă«shtĂ« hero I gjallĂ« nĂ« vetvete, sepse kanĂ« bĂ«rĂ« qĂ« sot tĂ« mos numĂ«rohen tĂ« vdekurit, po ashtu edhe njĂ« grup zjarrfikĂ«sish ca mĂ« tej dhe disa efektivĂ« policie po aq tĂ« dĂ«rmuar. Ti pyesĂ«sh nĂ« u lodhĂ«n duket sikur i fyen
 Lodhjen, mundin, problemet me frymĂ«marrjen dukshĂ«m e shfaqin. Mjetet qĂ« kanĂ« nĂ« duar njĂ« pirg lopatash, ndonjĂ« shkurre dhe pak pompa krahu qĂ« shĂ«rbejnĂ« pĂ«r neutralizimin e vatrave tĂ« vogla. NjĂ« zjarrfikĂ«se e DelvinĂ«s, nga dy tĂ« vetmet qĂ« ka qĂ«ndron paksa pushim
 Vitprodhimi Ă«shtĂ« 1963
! “Mbahet ende dhe ishte mirĂ« se futej nĂ« terren tĂ« thyer”-thotĂ« njĂ« burim nĂ« kushtet e anonimitetit. Sa pĂ«r veshje speciale Ă«shtĂ« luks tĂ« kĂ«rkohet. Po ashtu edhe zjarrfikĂ«se moderne qĂ« kanĂ« fuqi hedhĂ«se tĂ« ujit nĂ« distancĂ« tĂ« largĂ«t. NjĂ« tjetĂ«r problem me pjesĂ«n logjistike ishte se zjarrfikĂ«set nuk shoqĂ«roheshin me autobote nĂ« vendin ku ndĂ«rhynte dhe u duheshin tĂ« ktheheshin pĂ«r furnizin nĂ« qendrĂ«n e tyre. ZjarrfikĂ«s tĂ« paguar keq, po ashtu edhe ushtarĂ«, veçanĂ«risht tĂ« repartit tĂ« xhenios qĂ« futen tĂ« parĂ«t mes flakĂ«ve. Sanduiç dhe ujë  Kjo qe dreka dhe darka e forcave ushtarake, zjarrfikĂ«se dhe policore qĂ« morĂ«n pjesĂ« pĂ«r gati 24 orĂ« nĂ« shpĂ«timin e zonĂ«s urbane tĂ« DelvinĂ«s. ShpĂ«tuan njerĂ«z e shtĂ«pi, pasi gjithçka tjetĂ«r kĂ«tu Ă«shtĂ« shkrumbuar.

Zjarri një javë përqark


Gati njĂ« ironi therĂ«se edhe e natyrĂ«s u luajt nĂ« trekĂ«ndĂ«shin VlorĂ«-DelvinĂ«-Finiq. NdĂ«rsa qyteti i VlorĂ«s njĂ« javĂ« mĂ« parĂ« pĂ«rmbytej nga shtrĂ«ngata shiu, nĂ« Finiq dielli pĂ«rvĂ«llues dilte e humbte nga re tĂ« dendura duke shkarkuarr shumĂ« rrufe. “NjĂ« rrufe ra nĂ« majĂ«n e Malit pranĂ« Finiqit duke ndezur njĂ« varĂ«t zjarri fillimisht tĂ« vogĂ«l, por qĂ« me kalimin e kohĂ«s pati pĂ«rhapje”-thotĂ« pĂ«r Faktoje.al, Prefekti i VlorĂ«s, Plator Nesturi, i cili gjithashtu shton se “terreni ishte mjaft i thyer dhe ishte e pamundur ndĂ«rhyrja me forca njerĂ«zore”. NdĂ«rsa pĂ«r ndĂ«rhyrje nga ajri erdhi por vonĂ«, shumĂ« vonĂ« zjarri shkatĂ«rroi gjithçka gjeti pĂ«rpara.

Dy avionĂ« canader tĂ« ardhur nga Italia dhe dy helikopterĂ« shuan njĂ« pjesĂ« tĂ« zjarrit aktiv nĂ« mĂ«ngjesin e sĂ« mĂ«rkurĂ«s. “Duket qĂ« situata Ă«shtĂ« pĂ«rmirĂ«suar ndjeshĂ«m megjithĂ«se kanĂ« qenĂ« orĂ« shumĂ« tĂ« ethshme nga zjarri kĂ«rcĂ«nues. Zjarri shkoi nĂ« tre anĂ«t e DelvinĂ«s dhe u bĂ« shumĂ« problematik”-thotĂ« pĂ«r Faktoje.al, Prefekti i VlorĂ«s Plator Nesturi, i cili pohon gjithashtu se situata ishte mjaft serioze. “GjĂ«ja e parĂ« ishte evakuimi i banorĂ«ve dhe mĂ« vonĂ« filloi ndĂ«rhyrja shtĂ«pi mĂ« shtĂ«pi e rrugĂ«, pikĂ«risht nĂ« segmentet qĂ« vinte zjarri. SipĂ«r DelvinĂ«s ndodhen pikat e puseve tĂ« naftĂ«s dhe kĂ«tu kishte vĂ«mendje tĂ« shtuar si dhe njĂ« depozitĂ« gazi”-thotĂ« ai, ndĂ«rsa shton se ka pasur ndihmĂ« nga tĂ« gjithĂ« bashkitĂ« e qarkut VlorĂ« me mjete zjarrfikĂ«se, por edhe nga Gjirokastra dhe Fieri.

“Ka pasur njĂ« ndihmĂ« tĂ« shtuar nga forcat e ushtrisĂ« mbi 120 efektivĂ«, kjo e shoqĂ«ruar me 60 efektivĂ« tĂ« zjarrfikĂ«sve nga njĂ«sitĂ« vendore. NĂ« tĂ« gjithĂ« atĂ« luftĂ« qĂ« u bĂ« mund tĂ« themi qĂ« dĂ«met jo se janĂ« tĂ« vogla, por kemi shpĂ«tuar me efektivitet njĂ« dĂ«m qĂ« do ishte shumĂ« herĂ« mĂ« tĂ« mĂ«dha. SĂ« pari kemi shpĂ«tuar jetĂ« njerĂ«zore”-thotĂ« Nesturi.  Ai gjithashtu zbulon pĂ«r Faktoje.al se Ă«shtĂ« nĂ« plan hartimi krijimi i dy qendrave zjarrfikĂ«se qĂ« do tĂ« shĂ«rbejnĂ« pĂ«r ndĂ«rhyrjet me efikase nĂ« tĂ« ardhmen. “Kemi menduar tĂ« kemi krijimin e dy zonave, qĂ« do jenĂ« tĂ« tilla qĂ« tĂ« pĂ«rmbushin kapacitetet, tĂ« jenĂ« tĂ« varura nga ushtria. NjĂ«ra do jetĂ« nĂ« Bonavi, afĂ«r VlorĂ«s, dhe tjetra nĂ« Finiq. Do ketĂ« njĂ« pozicionim zjarrfikĂ«seve nĂ« dy zona mĂ« problematike. Efikasiteti Ă«shtĂ« mĂ« i madh madh jo vetĂ«m bashkitĂ« e zjarrfikĂ«sve qĂ« punojnĂ« nĂ« terren, por nĂ« situata emergjence do ketĂ« ndĂ«rhyrje me shtim kapacitetesh tĂ« kĂ«tyre dy stacioneve”-tha Nesturi. Bilancet e dĂ«meve ende nuk janĂ« bĂ«rĂ«, njĂ« pĂ«r njĂ«, porn Ă« fund do shfaqet njĂ« shifĂ«r katastrofike. Delvina dhe rrethinat e saj janĂ« shkrumbuar. BimĂ«sia, gjallesat pemĂ«t frutore, ullishte dhe vreshta nuk janĂ« mĂ«, qindra hektarĂ« janĂ« shndĂ«rruar nĂ« pluhur e hi, e bashkĂ« me tĂ« zbuluam mangĂ«sitĂ« e mĂ«dha tĂ« mjeteve dhe burimeve njerĂ«zore nĂ« kohĂ« ermĂ«rgjancash.  

The post Delvina Shkrumb e hi appeared first on Faktoje.al.

Titujt alarmues mbi kometën që i afrohet sistemit diellor

✇Faktoje
By: Pustina Patris
14 August 2025 at 16:55

Pretendimi: Një anije aliene po vjen me shpejtësi drejt Tokës dhe do të mbërrijë pas 116 ditësh

Verdikti: E paprovuar

————————————————————–

NjĂ« artikull i portalit shqiperia-ime jep alarmin se “njĂ« anije aliene po vjen me shpejtĂ«si drejt tokĂ«s [dhe] 116 ditĂ« pĂ«rcaktojnĂ« fatin e globit.”

NĂ« brendinĂ« e tekstit bĂ«het fjalĂ« pĂ«r “njĂ« objekt misterioz hapĂ«sinor, i quajtur 3I/ATLAS.”

QĂ« nĂ« fjalinĂ« e dytĂ« tĂ« artikullit zbulohet se “profesori i Harvardit, Avi Loeb, spekulon se Ă«shtĂ« njĂ« sondĂ« aliene.” Pra, kemi tĂ« bĂ«jmĂ« me njĂ« spekulim, jo njĂ« fakt, siç lĂ« tĂ« kuptohet titulli alarmues i shkrimit.

Sipas Administratës Kombëtare amerikane të Aeronautikës dhe Hapësirës (NASA), 3I/ATLAS u zbulua për herë të parë më 1 korrik 2025. Forma e rrugës së tij, që dallon nga orbita rreth Diellit, i lejoi astronomët të arrinin në përfundimin se është një objekt ndëryjor, i treti i njohur i asaj klase.

NdĂ«rsa disa nga karakteristikat e tij ende nuk janĂ« pĂ«rcaktuar, komuniteti shkencor pajtohet qĂ« 3I/ATLAS Ă«shtĂ« njĂ« kometĂ«. Sipas NASA, “ai ka njĂ« bĂ«rthamĂ« dhe njĂ« komĂ« tĂ« akullt (njĂ« re e ndritshme gazi dhe pluhuri qĂ« rrethon njĂ« kometĂ« ndĂ«rsa i afrohet Diellit). Kjo Ă«shtĂ« arsyeja pse astronomĂ«t e kategorizojnĂ« atĂ« si njĂ« kometĂ«.”

Agjencia hapĂ«sinore sqaron gjithashtu se 3I/ATLAS nuk pĂ«rbĂ«n rrezik pĂ«r TokĂ«n. “Edhe pse trajektorja e objektit e sjell atĂ« nĂ« sistemin e brendshĂ«m diellor, ai nuk do t’i afrohet TokĂ«s. NdĂ«rsa kometa 3I/ATLAS udhĂ«ton nĂ«pĂ«r sistemin diellor, ajo nuk do t’i afrohet planetit tonĂ« mĂ« shumĂ« se 1.6 au (rreth 150 milionĂ« milje, ose 240 milionĂ« kilometra,” shkruhet nĂ« faqen zyrtare tĂ« NASA.

Avi Loeb, njĂ« profesor i astrofizikĂ«s teorike nĂ« Universitetin e Harvardit dhe kolegĂ«t e tij publikuan njĂ« punim mĂ« 16 korrik duke analizuar objektin 3I/ATLAS brenda kontekstit tĂ« Paradoksit tĂ« Fermit dhe HipotezĂ«s sĂ« Pyllit tĂ« ErrĂ«t, tĂ« cilat kĂ«rkojnĂ« t’i pĂ«rgjigjen pyetjes: “NĂ«se universi Ă«shtĂ« kaq i madh, ku janĂ« tĂ« gjithĂ«?”

Loeb ka tĂ«rhequr dhe mĂ« parĂ« vĂ«mendje me komentet e tij mbi objektet ndĂ«ryjore dhe mundĂ«sinĂ« e jetĂ«s jashtĂ«tokĂ«sore. NĂ« vitin 2017, pas zbulimit tĂ« objektit tĂ« parĂ« ndĂ«ryjor tĂ« regjistruar qĂ« hyri nĂ« sistemin diellor, Loeb tha The Guardian: “Me shumĂ« mundĂ«si Ă«shtĂ« me origjinĂ« natyrore, por pĂ«r shkak se Ă«shtĂ« kaq i veçantĂ«, do tĂ« donim tĂ« kontrollonim nĂ«se ka ndonjĂ« shenjĂ« tĂ« origjinĂ«s artificiale, siç janĂ« sinjnalet e radios.” NĂ« njĂ« libĂ«r tĂ« vitit 2021, ai propozoi qĂ« ‘Oumuamua, objekti i parĂ« ndĂ«ryjor qĂ« kaloi nĂ«pĂ«r sistemin tonĂ« diellor, ishte njĂ« artefakt teknologjik jashtĂ«tokĂ«sor. ShumĂ« shkencĂ«tarĂ« e konsideruan kĂ«tĂ« tĂ« pamundur. Hulumtimi i Loeb deri mĂ« tani Ă«shtĂ« pritur me skepticizĂ«m tĂ« konsiderueshĂ«m nga shkencĂ«tarĂ« tĂ« tjerĂ«, tĂ« cilĂ«t vĂ«nĂ« nĂ« dyshim vlefshmĂ«rinĂ« e punĂ«s sĂ« tij.

Kontaktuar nga kolegĂ«t e Lead Stories, Avi Loeb shpjegoi se teoria aliene ishte njĂ« lloj eksperimenti mendor, duke thĂ«nĂ«: “E paraqita kĂ«tĂ« mundĂ«si pĂ«r tĂ« inkurajuar vĂ«zhguesit qĂ« janĂ« tĂ« bindur se 3I/ATLAS Ă«shtĂ« njĂ« kometĂ« qĂ« tĂ« mbledhin sa mĂ« shumĂ« tĂ« dhĂ«na tĂ« jetĂ« e mundur nĂ« njĂ« pĂ«rpjekje pĂ«r tĂ« mĂ« provuar gabim
 Edhe nĂ«se 49 nga 50 objektet ndĂ«ryjore tĂ« ardhshme qĂ« do tĂ« zbulohen nga Observatori Rubin do tĂ« rezultojnĂ« tĂ« jenĂ« kometa ose asteroide, i vetmi objekt i jashtĂ«zakonshĂ«m me origjinĂ« teknologjike mund tĂ« ndryshojĂ« tĂ« ardhmen e njerĂ«zimit.”

Ai gjithashtu theksoi se njĂ« draft i njĂ«rit prej punimeve tĂ« tij qĂ« ende nuk i Ă«shtĂ« nĂ«nshtruar njĂ« procesi rishikimi nga kolegĂ«t, “A Ă«shtĂ« Objekti NdĂ«ryjor 3I/ATLAS Teknologji Aliene?”, thotĂ«:

“Ne theksojmĂ« fuqimisht se kjo punĂ« Ă«shtĂ« kryesisht njĂ« ushtrim mĂ«simor, qĂ« pĂ«rmban vĂ«zhgime interesante dhe rastĂ«si tĂ« pazakonta qĂ« meritojnĂ« tĂ« raportohen nĂ« literaturĂ«n shkencore. Skenari mĂ« i mundshĂ«m Ă«shtĂ« qĂ« 3I/ATLAS tĂ« jetĂ« njĂ« objekt ndĂ«ryjor krejtĂ«sisht natyror, me shumĂ« mundĂ«si njĂ« kometĂ«, dhe autorĂ«t presin tĂ« dhĂ«na astronomike qĂ« konfirmojnĂ« kĂ«tĂ« origjinĂ« mĂ« tĂ« mundshme.”

Pavarësisht këtyre spekulimeve, vetë autorët pranojnë se mungojnë provat e origjinës jashtëtokësore. Kjo mbështetet edhe nga shumica e komunitetit shkencor.

Hipoteza se 3I/ATLAS mund të arrinte në Tokë deri në nëntor nuk bazohej në rrugën e projektuar aktuale të objektit. Në vend të kësaj, autorët e punimit vlerësuan kohën e mbërritjes bazuar në manovrat që një anije teorike aliene mund të bënte duke përdorur gravitetin e Diellit ose Jupiterit për të lëshuar një anije të tillë në drejtim të Tokës.

Studime tĂ« tjera akademike mbi objektin nĂ« fjalĂ« sugjerojnĂ« gjithashtu se ai Ă«shtĂ« njĂ« “kometĂ« ndĂ«ryjore” dhe jo njĂ« “objekt alien.”

Në të njëjtën kohë, Loeb, i cili ka bërë dhe më parë pretendime të ngjashme të refuzuara nga komuniteti shkencor, tha:

“Komitetet e shkencĂ«tarĂ«ve kryesorĂ« qĂ« vendosin se si tĂ« ndajnĂ« fondet federale shpesh i rezistojnĂ« investimeve nĂ« kĂ«rkimin e inteligjencĂ«s jashtĂ«tokĂ«sore duke argumentuar se Ă«shtĂ« shumĂ« e rrezikshme dhe mund tĂ« rezultojĂ« nĂ« shpĂ«rdorimin e parave tĂ« taksapaguesve. Por nĂ«se kĂ«ta rishikues do tĂ« ishin mjaft tĂ« pĂ«rulur pĂ«r t’i pyetur taksapaguesit se pĂ«r çfarĂ« dĂ«shirojnĂ« tĂ« shpenzojnĂ« paratĂ« e tyre tĂ« taksave, ata do ta gjenin kĂ«rkimin e inteligjencĂ«s jashtĂ«tokĂ«sore nĂ« krye tĂ« listĂ«s sĂ« prioriteteve. Kujdestaria dhe tallja nuk janĂ« peizazhi qĂ« dĂ«shiroja kur fillova karrierĂ«n time shkencore 45 vjet mĂ« parĂ«â€Šâ€

Chris Lintott, profesor i astrofizikĂ«s nĂ« Universitetin Oxford, e quajti teorinĂ« e Loeb-it pĂ«r pĂ«rfshirjen e alienĂ«ve “absolutisht absurde,” duke vazhduar: “ËshtĂ« njĂ« kometĂ« dhe asnjĂ« rrezik. ËshtĂ« mjaft emocionuese qĂ« ne mund tĂ« studiojmĂ« njĂ« objekt qĂ« u formua para se tĂ« lindte Dielli dhe nuk ka nevojĂ« tĂ« shpikim histori idiote pĂ«r tĂ« tĂ«rhequr vĂ«mendjen.”

Jane Luu, profesore e astrofizikĂ«s nĂ« Universitetin e Oslos, theksoi se nuk Ă«shtĂ« vetĂ«m ajo ose disa njerĂ«z tĂ« tjerĂ«, por shumĂ« shkencĂ«tarĂ« qĂ« aktualisht po studiojnĂ« 3I/ATLAS. Ajo tha se nuk ka prova qĂ« mbĂ«shtesin spekulimet rreth natyrĂ«s sĂ« 3I/ATLAS. “VĂ«zhgimet tona kanĂ« treguar se Ă«shtĂ« njĂ« kometĂ«. Nuk i afrohet TokĂ«s: Nuk Ă«shtĂ« nĂ« njĂ« trajektore pĂ«rplasjeje,” tha ajo.

David Jewitt, profesor i astronomisĂ« nĂ« UCLA, i tha Lead Stories: “Kam parĂ« shumĂ« kometa dhe e tĂ«ra çfarĂ« mund tĂ« them Ă«shtĂ« se 3I mĂ« duket si njĂ« kometĂ«.”

Jason Wright, profesor i astronomisĂ« dhe astrofizikĂ«s nĂ« Universitetin ShtetĂ«ror Penn, kreu njĂ« analizĂ« tĂ« detajuar tĂ« gabimeve tĂ« Loeb. NĂ« artikullin e tij, ai vuri nĂ« dukje tĂ« meta tĂ« shumta metodologjike dhe i hodhi poshtĂ« hipotezat e teknologjisĂ« aliene si “kĂ«rkuese vĂ«mendjeje.”

EkspertĂ«t dhe astronomĂ«t e intervistuar nga Space.com i hedhin poshtĂ« kategorikisht pretendimet e Loeb-it si “gjepura.” Ata theksojnĂ« se vĂ«zhgimet tregojnĂ« qartĂ« se 3I/ATLAS Ă«shtĂ« njĂ« kometĂ« ndĂ«ryjore natyrore, tipike pĂ«r sa i pĂ«rket aktivitetit dhe pĂ«rbĂ«rjes. Ata besojnĂ« se pretendimet e Loeb nuk kanĂ« bazĂ« shkencore ose vĂ«zhguese.

The post Titujt alarmues mbi kometën që i afrohet sistemit diellor appeared first on Faktoje.al.

Trump nuk kushtëzoi me Zelenskyn takimin me Putin

✇Faktoje
By: Pustina Patris
14 August 2025 at 16:53

Pretendimi: Presidenti amerikan Donald Trump do të pranojë një takim me Vladimir Putin vetëm nëse presidenti rus pranon të flasë me Volodymyr Zelensky.

Verdikti: E pavërtetë

——————————————————-

Njoftimi se Donald Trump dhe Vladimir Putin kanë rënë dakord të takohen për të diskutuar luftën në Ukrainë u parapri në mediat shqipfolëse nga lajmi se Trump kishte deklaruar se nuk do të kishte takim me Putin nëse ai nuk pranon të ulet me udhëheqësin ukrainas Zelensky.

Megjithatë, kjo deklaratë nuk është e Trump, por e një zyrtari të Shtëpisë së Bardhë.

Madje, mĂ« 7 gusht, sekretarja e shtypit e ShtĂ«pisĂ« sĂ« BardhĂ«, Karoline Leavitt, tha se Trump ishte “i hapur” pĂ«r t’u takuar me Putin, megjithĂ«se preferenca ishte ende pĂ«r njĂ« takim trepalĂ«sh.

“Siç tha Presidenti Trump dje, rusĂ«t shprehĂ«n dĂ«shirĂ«n e tyre pĂ«r t’u takuar me Presidentin Trump dhe Presidenti Ă«shtĂ« i hapur pĂ«r kĂ«tĂ« takim”, tha Leavitt nĂ« njĂ« deklaratĂ« pĂ«r ABC News. “Presidenti Trump do tĂ« donte tĂ« takohej si me Presidentin Putin ashtu edhe me Presidentin Zelensky sepse dĂ«shiron qĂ« kjo luftĂ« brutale tĂ« pĂ«rfundojĂ«. ShtĂ«pia e BardhĂ« po punon mbi detajet e kĂ«tyre takimeve tĂ« mundshme dhe detajet do tĂ« ofrohen nĂ« kohĂ«n e duhur.” 

Po atĂ« ditĂ«, vetĂ« Trump tha se Putin nuk ka nevojĂ« tĂ« takohet me Zelenskyn si kusht qĂ« ai dhe Putini tĂ« takohen. “Jo, ai [Putin] nuk duhet ta bĂ«jĂ« kĂ«tĂ«,” u tha Trump gazetarĂ«ve nĂ« ZyrĂ«n Ovale.
Zelensky udhëtoi për në Berlin për bisedime me kancelarin gjerman Friedrich Merz, udhëheqës evropianë dhe zyrtarë të lartë të Shteteve të Bashkuara përpara takimit të planifikuar midis Trump dhe Putin.

The post Trump nuk kushtëzoi me Zelenskyn takimin me Putin appeared first on Faktoje.al.

Kremi i diellit na mbron nga rrezet pavarësisht rritjes së rasteve me melanomë

✇Faktoje
By: Pustina Patris
14 August 2025 at 14:12

Pretendimi: Nuk është dielli që shkakton kancerin e lëkurës, por kremi i diellit

Verdikti: E pavërtetë

—————————————

NĂ« rrjetet sociale shqipfolĂ«se po qarkullon pretendimi se “dielli nuk shkakton kancer, ndryshe nga kremi i diellit.” 

PĂ«r tĂ« mbĂ«shtetur tezĂ«n e tij, postimi i mĂ«sipĂ«rm pretendon mĂ« tej se “normat e kancerit tĂ« lĂ«kurĂ«s janĂ« rritur rreth 200% qĂ« nga prezantimi i kremit kundĂ«r diellit me oksibenzone.”

Megjithatë, ky pretendim është i rremë. Një formë e hershme e kremit kundër diellit u zhvillua në fund të viteve 1890, ndërsa kremi i parë modern kundër diellit u zhvillua nga kimisti zviceran Franz Greiter në fund të viteve 1940. Ndërkaq, përshkrimi më i hershëm i melanomës mund të gjendet në shkrimet e Hipokratit, i cili jetoi midis viteve 460 dhe 375 p.e.s. Më tej, mjeku francez René Laennec mbajti leksione mbi melanomën në vitet 1800.

Së bashku me dritën e dukshme, dielli lëshon forma të tjera të energjisë, duke përfshirë rrezatimin ultravjollcë (UV). Edhe pse atmosfera thith një pjesë të këtij rrezatimi, shumica e rrezeve UVA dhe disa rreze UVB ende arrijnë sipërfaqen e Tokës.

Në vitin 2009, Agjencia Ndërkombëtare për Kërkime mbi Kancerin (IARC) e Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH) klasifikoi rrezatimin UV si diellor ashtu edhe atë artificial si agjentë të provuar që shkaktojnë kancer tek njerëzit (kancerogjenë të Grupit 1).

Studime të shumta epidemiologjike tregojnë një lidhje shkak-pasojë mes ekspozimit ndaj rrezatimit UV dhe të gjitha llojeve kryesore të kancerit të lëkurës. Australia, e cila ka disa nga nivelet më të larta të rrezatimit UV në botë, ka gjithashtu shkallën më të lartë të kancerit të lëkurës. Sipas agjencisë qeveritare australiane Cancer Australia, ekspozimi i tepërt në diell është përgjegjës për rreth 95% të melanomës dhe 99% të kancerit të lëkurës jo-melanoma në disa rajone.

Si rrezatimi UVA ashtu edhe ai UVB kontribuojnë në rritjen e rrezikut të kancerit të lëkurës, por në mënyra të ndryshme. Rrezet UVA depërtojnë thellë në lëkurë, duke shkaktuar plakje të parakohshme të lëkurës. Rrezatimi UVB zakonisht arrin vetëm shtresat e jashtme të lëkurës dhe është fajtori kryesor për djegien nga dielli dhe kancerin e lëkurës, siç tregohet në figurën më poshtë.

Rrezet UVB dëmtojnë strukturën e ADN-së në qelizat e lëkurës, gjë që vazhdon për orë të tëra pas përfundimit të ekspozimit. Qelizat e lëkurës kanë mekanizma efektivë për të riparuar këtë dëmtim. Megjithatë, ekspozimi i zgjatur ose i përsëritur ndaj rrezatimit UV shkakton grumbullimin e qelizave të dëmtuara. Kur këto qeliza ndahen dhe bëjnë kopje të ADN-së së tyre, ndryshimet strukturore të shkaktuara nga rrezatimi UVB rezultojnë në mutacione që mund të bëjnë që qelizat e dëmtuara të zhvillohen në një tumor.

Nuk ka prova që sugjerojnë se përbërësit e kremit mbrojtës nga dielli rrisin rrezikun e zhvillimit të kancerit të lëkurës. Anasjelltas, ka prova të forta që përdorimi i rregullt i kremit mbrojtës nga dielli zvogëlon plakjen e parakohshme të lëkurës dhe ul rrezikun e zhvillimit të kancerit të lëkurës.

Shoqata Amerikane e Dermatologjisë rekomandon përdorimin e një kremi mbrojtës nga dielli rezistent ndaj ujit, me spektër të gjerë (mbron nga rrezet UVA dhe UVB) me një faktor mbrojtjeje nga dielli (SPF) 30 ose më të lartë kur jeni jashtë. Përveç kësaj, ajo rekomandon masa të tjera mbrojtëse, duke përfshirë kërkimin e hijes dhe veshjen e rrobave mbrojtëse nga dielli dhe syzeve të diellit.

The post Kremi i diellit na mbron nga rrezet pavarësisht rritjes së rasteve me melanomë appeared first on Faktoje.al.

Takimi Trump–Putin: Midis fakteve, spekulimeve dhe titujve tĂ« egzagjeruar

✇Faktoje
By: Jona Plumbi
14 August 2025 at 11:55

Njoftimi se Donald Trump dhe Vladimir Putin kanë rënë dakord të takohen për të diskutuar luftën në Ukrainë prodhoi një valë lajmesh dhe titujsh sensacionalë në disa media shqiptare. Në shumë raste, theksi nuk është vendosur te faktet e konfirmuara, por te parashikime, interpretime dhe informacion i paverifikuar.

Shembulli mĂ« i spikatur Ă«shtĂ« titulli “MĂ« nĂ« fund po ndodh! Trump dhe Putin konfirmojnĂ« lajmin e madh! ÇfarĂ« e pret botĂ«n”.

Kush e lexon kĂ«tĂ« titull mund tĂ« mendojĂ« se Ă«shtĂ« arritur njĂ« marrĂ«veshje paqeje, apo edhe se lufta mund tĂ« ketĂ« pĂ«rfunduar. NĂ« realitet, i vetmi fakt i konfirmuar deri mĂ« tani Ă«shtĂ« se tĂ« dy liderĂ«t kanĂ« pranuar tĂ« zhvillojnĂ« njĂ« takim. Nuk ka asnjĂ« marrĂ«veshje tĂ« shpallur, asnjĂ« plan tĂ« detajuar pĂ«r t’i dhĂ«nĂ« fund luftĂ«s. Kjo, madje, shpjegohet edhe nĂ« tekstin e lajmit me titull tepĂ«r optimist dhe çorientues.

Lajme keqkuptuese dhe shpesh keqinformuese mbi këto zhvillime u shpërndanë edhe për aspekte të tjera të ndodhisë. Një prej tyre u nxit nga paqartësitë e deklaratave të vetë presidentit amerikan Donald Trump.

Disa media raportuan se Trump nuk do të takohej me Putin nëse ky i fundit nuk pranonte të takohej edhe me presidentin ukrainas Volodymyr Zelensky.

Kjo ishte deklarata e njĂ« zyrtari tĂ« ShtĂ«pisĂ« sĂ« BardhĂ«, por qĂ« pa kaluar as njĂ« ditĂ«, zĂ«dhĂ«nĂ«sja e ShtĂ«pisĂ« sĂ« BardhĂ«, Karoline Levitt deklaroi se Trump ishte i hapur pĂ«r t’u takuar me Putin-in, edhe pse mĂ« e mira do tĂ« ishte njĂ« takim trepalĂ«sh. Kjo u konfirmua mĂ« vonĂ« edhe nga njĂ« deklaratĂ« publike e presentit Trump, i cili tha se “jo, ai [Putin] nuk duhet ta bĂ«jĂ« kĂ«tĂ«â€.

Pavarësisht këtij informacioni të përditësuar, lajmet në disa media online në Shqipëri mbeten të papërditësuara dhe ende përmbajnë informacionin e vjetër, tashmë të kundërshtuar nga vetë presideni Trump.

Një tjetër detaj i takimit për të cilin u shpërnda dezinformim në media, ka qenë vendi i mundshëm i takimit.

Putin përmendi Emiratet e Bashkuara Arabe si një vendtakim të mundshëm, por disa tituj e paraqitë sikur ky vendim është marrë dhe konfirmuar nga të dyja palët.

KĂ«shtu pĂ«r shembull mediat Shqiptare njoftuan nĂ« 7 Gusht se “Takimi me Trump, Putin zbulon vendin ku do tĂ« kryhen bisedimet pĂ«r paqen nĂ« UkrainĂ«

Në të vërtetë, asnjë njoftim zyrtar nuk konfirmoi vendndodhjen deri dy ditë më vonë. Dhe ajo ishte Alaska.

Një tjetër informacion i pakonfirmar dhe i shpërndarë në media të ndryshme shqiptare ishte ai për një plan të supozuar nga kampi i Trump, sipas të cilit Rusia do të ndalte luftën në këmbim të mbajtjes së territoreve të pushtuara dhe heqjes së sanksioneve nga SHBA dhe BE. Kjo informatë, e botuar fillimisht nga një gazetë polake, nuk është verifikuar nga burime të tjera dhe mbetet e pakonfirmuar.

NdĂ«rkohĂ« nĂ« njĂ« deklaratĂ« publike, presidenti amerikan Donald Trump deklaroi se ai do tĂ« mundohet qĂ« territoret e UkrainĂ«s tĂ« pushtuara nga Rusia t’i kthehen pas ukrainasve. NĂ« anĂ«n tjetĂ«r, Zelensky e ka refuzuar vazhdimisht çdo plan qĂ« i jep MoskĂ«s territore tĂ« pushtuara, çka e bĂ«n edhe mĂ« tĂ« diskutueshme mundĂ«sinĂ« e njĂ« marrĂ«veshjeje tĂ« tillĂ«.

Sipas Ledion Krisafit, ekspert për marrëdhënie ndërkombëtare, takimi mes Trump dhe Putin mund të shërbejë për të fituar kohë nga ana e Rusisë. Ai vëren se Kremlini e sheh Trump-in si mundësinë më të mirë, krahasuar me eurpianët, për të marrë shumicën e kërkesave që ata kanë në lidhje me Ukrainën.

NĂ« anĂ«n tjetĂ«r – vijon Krisafi – Putin mund ta pĂ«rdorĂ« kĂ«tĂ« takim si njĂ« mjet pĂ«r tĂ« shmangur veprimet e padĂ«shiruara tĂ« Trump ndaj RusisĂ« dhe pĂ«r tĂ« projektuar njĂ« imazh tĂ« gatishmĂ«risĂ« pĂ«r dialog, pa pasur realisht synim tĂ« ndalĂ« luftĂ«n nĂ« kĂ«tĂ« fazĂ«. Nga ana tjetĂ«r, edhe Trump mund ta paraqesĂ« takimin si njĂ« hap drejt paqes.

Në fund, rezultati që Ledion Krisafi parashikon nuk është ai që Trump trumpeton.

“Nuk mendoj qĂ« rusĂ«t kanĂ« qĂ«llim tĂ« ndalojnĂ« luftĂ«n nĂ« kĂ«tĂ« stad, edhe nĂ«se shumica e kĂ«rkesave tĂ« tyre plotĂ«sohen. QĂ«llimi i tyre Ă«shtĂ« shpartallimi i kombit ukrainas dhe kjo arrihet duke vazhduar kĂ«tĂ« luftĂ« tĂ« ngadaltĂ« nĂ« dukje por qĂ« po e sfilit dhe bluan UkrainĂ«n.” – pĂ«rmbyll Krisafi.

Takimi i Trump dhe Putin për të folur mbi luften në Ukrainë u trajtua gjerësisht në media pasi përbën një nga çështjet më me interes në zhvillimet gjeopolitike botërore. Raportimi i saktë i informacioneve dhe verifikimi i tyre është thelbësor për të përmbushur misionin e informimit të publikut. Përfitimi nga situata e luftës në Ukrainë duke përdorur tituj keqinterpretues apo raportimi i deklaratave të njëanshme si fakte të kryera, vetëm çorienton lexuesit dhe ul besimin e tyre tek mediat.

The post Takimi Trump–Putin: Midis fakteve, spekulimeve dhe titujve tĂ« egzagjeruar appeared first on Faktoje.al.

Before yesterdayFaktoje

Situatë kritike në Gramsh, flakët rrezikojnë edhe Nartën

✇Faktoje
By: FAKTOJE
13 August 2025 at 18:00

Nga Bardha Nergjoni

Flakët që prej dy ditësh po shkrumbojnë pyjet e kullotat e Gramshit, mëngjesin e së mërkurës iu afruan Nartës, fshatit më të madh të njësisë administrative Skëndërbegas. Banorët u njoftuan të largohen me urgjencë. Shumë u strehuan në konviktin e qytetit, të tjerë në zona të sigurta pranë fshatit.

“Kam punuar 70 vjet dhe i lashĂ« tĂ« gjitha atje. Ç’e desha jetĂ«n kur humba gjithçka,” thotĂ« njĂ« grua e moshuar, e tronditur, teksa largohet nga Narta e rrethuar nga tĂ« katĂ«r anĂ«t nga zjarri. NĂ« duar mban vetĂ«m njĂ« trastĂ« me rrobat e trupit. BagĂ«titĂ« dhe ushqimet e dimrit i ka lĂ«nĂ« pas.

NjĂ« tjetĂ«r grua, qĂ« ka kaluar natĂ«n nĂ« konviktin e Gramshit, rrĂ«fen se bashkĂ«shorti i saj refuzon tĂ« largohet. “ËshtĂ« ende atje, nĂ« zonĂ«n e rrezikshme. Kur pa dĂ«min, tha qĂ« nuk lĂ« shtĂ«pinĂ«. Nuk e di si do ta bindin tĂ« zbresĂ«,” thotĂ« ajo.

Nga fshati Bletas, një burrë rreth të gjashtëdhjetave tregon sesi flakët erdhën nga Kullollasi dhe u përhapën brenda minutash.

“Policia na mori dhe ikĂ«m. BagĂ«titĂ« i lashĂ« sipĂ«r. PashĂ« shtĂ«pi tĂ« djegura rrugĂ«s. ShumĂ« lanĂ« gjithçka mbyllur nĂ« kasolle.”

Prefekti i Elbasanit, Ilir Bejtja, i pranishĂ«m nĂ« terren prej dy ditĂ«sh, e pĂ«rshkruan situatĂ«n si “shumĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«â€. Sipas tij, mbi 150 forca zjarrfikĂ«se, 9 mjete, mbi 100 vullnetarĂ« dhe katĂ«r helikopterĂ« po luftojnĂ« flakĂ«t qĂ«, pas shkrumbimit tĂ« Kullollasit, Bletasit, MenkollarĂ«s, Bulçarit e ShimĂ«rit, i janĂ« afruar NartĂ«s. “ËshtĂ« pyll pishe, shpĂ«rndahet mĂ« keq se baruti,” thotĂ« Bejtja.

Kryebashkiaku Besjan Ajazi konfirmon se rreth 50 banorë të Nartës janë strehuar në konvikt dhe dhjetëra familje të tjera janë zhvendosur në zona të sigurta.

Ndërkohë, një tjetër vatër është regjistruar në Kodovjat, e pavarur nga fronti kryesor i Skëndërbegasit. Në 48 orët e fundit, Gramshi është goditur nga disa zjarre: fillimisht në Sojnik, të hënën, më pas në Kullollas të martën, që u përhap në disa fshatra, dhe tani në Kodovjat.

Dëmet janë të mëdha: qindra hektarë pyje dhe kullota të djegura, katër fshatra të dëmtuar rëndë dhe dhjetëra familje të shpërngulura. Në Nartë, frika se flakët mund të rikthehen është ende e pranishme, edhe pse banorët janë përkohësisht jashtë rrezikut.

Më e rëndë situata shfaqet në njësinë administrative Skëndërbegas, ku 4 fshatra kanë pësuar dëme të konsiderueshme dhe sipërfaqja e djegur llogaritet me qindra hektarë pyje dhe kullota.

The post Situatë kritike në Gramsh, flakët rrezikojnë edhe Nartën appeared first on Faktoje.al.

I gjeneruar zbulimi i artefakteve në brendësi të akullit në Antarktidë

✇Faktoje
By: Pustina Patris
13 August 2025 at 16:18

Pretendimi: Kjo video tregon zbulime të çuditshme në Antarktidë

Verdikti: E pavërtetë, Gjeneruar me AI

—————————————————–

NjĂ« video qĂ« duket se tregon njĂ« ekip eksplorues duke zbuluar njĂ« sĂ«rĂ« strukturash dhe artefaktesh tĂ« çuditshme nĂ« shpella akulli po qarkullon nĂ« rrjetet konspiracioniste me pretendimin se ajo tregon zbulime nĂ« AntarktidĂ«, “kontinenti qĂ« na Ă«shtĂ« ndaluar sepse fsheh tĂ« vĂ«rteta qĂ« nuk duhej t’i dinim.”

Me anë të motorrit të kërkimit pamor Google Lens, Faktoje gjeti videon origjinale, të postuar në TikTok nga llogaria @the_undiscoveredd 

Nëse i hedhim një sy llogarisë që ka postuar videon, vëmë re se ajo poston ekskluzivisht video të ngjashme që tregojnë zbulime të pazakonta në vende të errëta.

Disa video janë etiketuar nga postuesi si të gjeneruara me programe të inteligjencës artificiale.

Njësoj, edhe video që po qarkullon në rrjete sociale me gjasa është gjeneruar me të njëjtat programe nga llogaria the_undiscoveredd.

The post I gjeneruar zbulimi i artefakteve në brendësi të akullit në Antarktidë appeared first on Faktoje.al.

Shqipëria në emergjencë nga zjarret

✇Faktoje
By: Esmeralda Topi
13 August 2025 at 15:26

Shqipëria po përballet me një valë zjarresh të paprecedentë. Gramshi dhe Delvina janë dy zonat më të rrezikuara, me helikopterë dhe autobote që ndërhyjnë pa pushim. Ekspertët thonë se mungesa e investimeve dhe papërgjegjshmëria po shkatërrojnë pyjet dhe kullotat tona.

Esmeralda Topi

Gjatë 24 orëve të fundit, Shqipëria ka përjetuar një valë të paprecedentë zjarresh, me 64 vatra të regjistruara në të gjithë vendin, nga të cilat 24 mbeten ende aktive. Mbi 10 mijë forca emergjencash, janë në terren duke punuar pa ndërprerje, por situata nuk po favorizohet për shkak të temperaturave të larta dhe erës së fortë.

Operacioni i gjerë kundër flakëve ka vijuar gjatë gjithë natës, me qëllim mbrojtjen e zonave të banuara dhe parqeve kombëtare. Ministria e mbrojtjes bën me dije se nga ajri po operojnë pesë helikopterë, tre në Gramsh dhe dy në Delvinë, ndërsa njësitë tokësore vazhdojnë ndërhyrjen në zona të vështira dhe të thella pyjore.

Aktualisht, Gramshi dhe Delvina rezultojnë zonat më problematike. Ministria e Mbrojtjes ka bërë thirrje urgjente për evakuim në fshatrat Nartë dhe Skënderbegas të Gramshit dhe në Delvinë.

Në Gramsh, zjarri ka marrë përmasa të mëdha në Kullollas dhe Skënderbegas, duke shkaktuar edhe një viktimë dhe dëme materiale. Në Mukaj e Sojnik, situata mbetet e rrezikshme dhe ndërhyrjet nga ajri po vazhdojnë me mbështetjen e forcave vendore.

Në Delvinë, zjarri që ka përfshirë fshatrat Pecë, Sirakat dhe Kardhikaq, ka shkatërruar 5 shtëpi. Një avion nga Italia, njësitë zjarrfikëse, forcat e FNSH-së, Delta dhe Shqiponjat, bashkë me 7 autobote uji dhe 120 trupa të Forcave të Armatosura po ndërhyjnë me intensitet, duke e ndjekur flakën deri mbi fshatin Vllahat.

Në Finiq, vazhdon aktive vatra që ka prekur zonën nga Syri i Kaltër deri në pllajën e malit të Gjerë dhe Sopotit. Në Bistricë, vatra po mbahet nën monitorim. Në Parkun e Rëzomës, mbi tunelin e Skërficës, zjarri vijon, por terreni i vështirë nuk lejon ndërhyrje.

Ndërsa në Tepelenë, Shkodër, Tiranë, Dibër dhe Kolonjë, forcat e emergjencës vijojnë operacionet, duke përdorur çdo mjet të mundshëm për izolimin dhe shuarjen e vatrave.

Parashikimet meteorologjike paralajmërojnë temperatura të larta dhe erëra të forta, që rrisin rrezikun për riaktivizimin e zjarreve dhe krijimin e vatrave të reja.

Pse po digjet vendi?

Por pas çdo flake, pas çdo tymi, ka një të vërtetë më të hidhur se çdo raport operativ. Inxhinieri i pyjeve Abdulla Diku e thotë qartë:

“Po e djegim ShqipĂ«rinĂ« me duart tona. E dimĂ« qĂ« ShqipĂ«ria Ă«shtĂ« njĂ« vend i vogĂ«l. NjĂ« grusht tokĂ« qĂ« pĂ«r shekuj Ă«shtĂ« mbrojtur me gjak, dhe qĂ« sot, po digjet
 nga vetĂ« shqiptarĂ«t e saj. Zjarret qĂ« pĂ«rpijnĂ« pyje e kullota nuk janĂ« fatkeqĂ«si natyrore. JanĂ« krim kundĂ«r vendit, tĂ« vetmit qĂ« kemi nĂ« kĂ«tĂ« botĂ«.”

Diku thekson se pas çdo tragjedie nuk zhduket vetĂ«m njĂ« pyll. “ËshtĂ« toka jonĂ« qĂ« bĂ«het mĂ« e varfĂ«r, ajri mĂ« i rĂ«ndĂ«, vendi ynĂ« mĂ« i zbrazĂ«t,” thotĂ« ai.

Nga ana tjetĂ«r, Agron Haxhimali, drejtues i Institutit tĂ« Bashkive, nxjerr nĂ« pah njĂ« tjetĂ«r problem thelbĂ«sor: “ShumĂ« para nĂ« ‘seli’ dhe pak nĂ« ‘front’. BashkitĂ« kanĂ« pĂ«rgjegjĂ«si tĂ« drejtpĂ«rdrejta pĂ«r emergjencat dhe zjarrfikĂ«sit, por kapacitetet operative shpesh mungojnĂ«. Nga 70 stacionet zjarrfikĂ«se pĂ«r 61 bashki, buxheti vendor pĂ«r vitin 2025 Ă«shtĂ« 21 milionĂ« euro, ndĂ«rsa Agjencia KombĂ«tare e Mbrojtjes Civile, me 55 milionĂ« euro, kryen kryesisht funksione koordinuese dhe mbikĂ«qyrĂ«se.”

Burimi: Ministria e Financave

Haxhimali thekson pabarazinë mes përgjegjësive dhe resurseve: paratë dhe kapacitetet kryesore qëndrojnë te niveli qendror, ndërkohë që emergjencat ndodhin në terren.

“Kjo sjell mungesĂ« efektive tĂ« mjeteve, teknologjisĂ« dhe trajnimit lokal, duke e bĂ«rĂ« shpesh tĂ« vĂ«shtirĂ« reagimin nĂ« kohĂ«,” shprehet ai. RishpĂ«rndarja e buxhetit dhe investimi nĂ« pajisje moderne, dronĂ« monitorimi dhe sisteme alarmi tĂ« hershĂ«m janĂ« hapa tĂ« domosdoshĂ«m pĂ«r tĂ« pĂ«rmirĂ«suar situatĂ«n.

Abdulla Diku paralajmĂ«ron se papĂ«rgjegjshmĂ«ria e bashkive dhe mosinvestimi nĂ« specialistĂ« pyjesh ka lehtĂ«suar shkatĂ«rrimin. “Çdo institucion duhet tĂ« nxjerrĂ« pĂ«rgjegjĂ«sinĂ« nga çdo kryetar bashkie qĂ« nuk investon nĂ« pajisjet bazike pĂ«r mbrojtjen nga zjarri dhe nuk ka pĂ«rgatitur planin e masave sipas ligjit,” thotĂ« ai.

NdĂ«rsa helikopterĂ«t dhe autobotet pĂ«rpiqen tĂ« shuajnĂ« flakĂ«t, debati mbi modelin e decentralizimit dhe buxhetin mbetet i hapur. A Ă«shtĂ« ky modeli qĂ« na duhet, apo duhet tĂ« rishikohet pĂ«r tĂ« sjellĂ« mĂ« shumĂ« kapacitete tek bashkitĂ«? Haxhimali e pĂ«rmbledh me njĂ« ironi tĂ« hidhur: “Sot kemi shumĂ« para nĂ« zyrĂ« dhe pak nĂ« terren. Zjarret ndodhin nĂ« terren, jo nĂ« seli.”

Në këto kushte, Instituti për Bashkitë Shqiptare kërkon mbledhjen urgjente të Komitetit Ndërministror të Emergjencave Civile për të shqyrtuar shpalljen e gjendjes së fatkeqësisë natyrore dhe e kategorizon situatën si emergjencë civile.

Instituti shpreh solidaritet të plotë me qytetarët e komunitetet e prekura, si dhe me trupat zjarrfikëse që rrezikojnë jetën në terren. Po ashtu, theksohet nevoja për një vlerësim të plotë të dëmeve dhe zbatimin e masave ligjore për kompensimin dhe rikuperimin e tyre.

Në këtë valë zjarresh, qindra hektarë pyje dhe kullota janë shkrumbuar. Ligji parashikon 5 deri në 20 vite burg për zjarrvënien e qëllimshme, por në dhjetë vitet e fundit, nga 253 procedime penale, vetëm 3 persona janë dënuar.

The post Shqipëria në emergjencë nga zjarret appeared first on Faktoje.al.

Ky vandalizëm ndaj trashëgimisë nga ISIS, jo në Sirinë e sotme

✇Faktoje
By: FAKTOJE
13 August 2025 at 13:03

Pretendimi: Ekstremistët islamikë po shkatërrojnë objekte historike në Siri

Verdikti: E pavërtetë

Barbara Halla

Një postim në Instagram publikon një video që pretendohet se tregon radikalë islamikë në Siri duke shkatërruar objekte arkitekturore mijëravjeçare. Kjo llogari e paraqet videon si pjesë e vandalizmit kulturor që po ndodh në këtë vend të trazuar nga lufta civile dhe që së fundi është duke u udhëhequr nga Ahmed al-Sharaa, drejtuesi i forcave rebele të konsideruar më parë si terroriste nga ShBA. Megjithatë, kërkimet tona tregojnë se këto pamje nuk vijnë nga Siria, dhe për më tepër ato nuk janë filmuar kohët e fundit. 

A person climbing a ladder AI-generated content may be incorrect.

Videoja në fakt daton nga marsi i vitit 2015 dhe përshkruan shkatërrimin e qytetit të lashtë të Hatrës në Irakun verior. Në atë kohë, kjo zonë ishte nën kontrollin e shtetit islamik të ISIS, i cili ndërmori një fushatë për të shkatërruar trashëgiminë arkeologjike që binte ndesh me traditën islame. Ky fakt u raportua nga media si BBC dhe NBC, dhe u dënua nga UNESCO si një krim lufte. Video e publikuar nga Associated Press me date 4 prill 2015 tregon të njëjtat imazhe si ato të postuara në Instagram, të publikuara në 29 korrik 2025. 

A person climbing a ladder on a brick wall AI-generated content may be incorrect.

Në këto imazhe, mund të shihen militantët e ISIS duke shkatërruar skulptura të rëndësishme të epokës asiriane dhe romake duke përdorur çekiçë dhe armë zjarri. Hatra, një qytet që mbrohet nga UNESCO si pjesë e Trashëgimisë Botërore, u ndërtua në shekullin e 2-të ose të 3-të para erës sonë dhe lulëzoi si një qendër fetare dhe tregtare e Perandorisë Parthiane. Ky është një djetër tjetër i gabuar në postimin në Instagram që pretendon se këtu bëhet fjalë për objekte që ekzistojnë prej 10,000 vitesh. Një pjesë e skulpturave të thyera ishin restauruar në periudhën moderne pas dëmtimeve të mëparshme dhe kjo shpjegon pluhurin e bardhë që ngrihet në video. 

Pra shkatërrimi ka ndodhur me të vërtetë, por në vitin 2015 dhe jo në Siri, po në Irak gjatë marrjes nën kontroll të territorit nga ISIS. Për më tepër, gjuha e përdorur në postim tregon një tendencë kundër besimit musliman, duke mos bërë dallimin me faktin që pjesa dërrmuese e vendeve muslimane e konsideroi ISIS si një shtrembërim të traditës islame.

The post Ky vandalizëm ndaj trashëgimisë nga ISIS, jo në Sirinë e sotme appeared first on Faktoje.al.

AsnjĂ« provĂ« pĂ«r suksesin e mikroskopit qĂ« shĂ«roi kancerin nĂ« vitet ‘30

✇Faktoje
By: FAKTOJE
13 August 2025 at 12:54

Pretendimi: Kura ndaj kancerit Ă«shtĂ« zbuluar nĂ« vitet ’30-tĂ«, por nuk e lejuan tĂ« zhvillohej

Verdikti: E pavërtetë

Barbara Halla

NĂ« rrjetet sociale shqiptare po qarkullon pretendim se qĂ« prej vitit 1930, njĂ« shkencĂ«tar amerikan ka zbuluar njĂ« “metodĂ« moderne” pĂ«r tĂ« shĂ«ruar kancerin, duke pĂ«rdorur njĂ« mikroskop shumĂ« tĂ« avancuar. Postimi pretendon se ky mikroskop arriti tĂ« identifikonte “vibrimin e sĂ«mundjes” dhe mĂ« pas, vetĂ«m pĂ«rmes ultratingujve arriti tĂ« shĂ«ronte 15 pacientĂ«, duke mos pĂ«rdorur ilaçe. Por ky pretendim qĂ« Ă«shtĂ« hedhur poshtĂ« nga studimi tĂ« mĂ«tejshme mbi metodĂ«n e “shpikur” nga Royal Raymond Rife nĂ« vitet 1920.

A screenshot of a phone AI-generated content may be incorrect.

NĂ« vitet 1920, Rife ndĂ«rtoi njĂ« mikroskop me zmadhim tĂ« lartĂ« dhe pretendonte se mund tĂ« dallonte mikroorganizma tĂ« ndryshĂ«m, madje edhe tĂ« kapte “frekuencat vdekjeprurĂ«se” qĂ« do t’i shkatĂ«rronin kĂ«to mikroorganizma. Sipas tij, duke aplikuar kĂ«to frekuenca elektromagnetike, patogjenĂ«t e ndryshĂ«m qĂ« gjenden nĂ« trupin njerĂ«zor, duke pĂ«rfshirĂ« ato qĂ« shkaktojnĂ« kancer, mund tĂ« eliminohen. KĂ«to pretendime tĂ« Rife mbeten spekulime pasi idetĂ« e tij nuk u pranuan nga komuniteti mjekĂ«sor dhe nuk kanĂ« arritur tĂ« provohen me metoda shkencore. 

Institucione të besueshme si Administrata Amerikane e Ushqimit dhe Barnave (FDA) dhe  Shoqata Amerikane e Kancerit (ACS) kanë deklaruar se nuk ka asnjë provë se aparatet që ndjekin metodat e mikroskopit Rife mund të kurojnë kancerin. Disa kompani u përpoqën ta komercializonin këtë makineri ndër vite, derisa Shoqata Amerikane e Kancerit i hodhi poshtë pretendimet e tyre në vitet 1994.

NĂ« fakt, raste tĂ« dokumentuara tregojnĂ« se pacientĂ« qĂ« kanĂ« braktisur trajtimet mjekĂ«sore tradicionale (si kimioterapia) pĂ«r t’iu drejtuar metodave tĂ« tilla alternative, shpesh janĂ« pĂ«rkeqĂ«suar duke çuar nĂ« disa raste edhe me vdekje. WebMD dhe burime tĂ« tjera mjekĂ«sore serioze theksojnĂ« se sukseset qĂ« raportohen pĂ«rmes kĂ«tyre pajisjeve bazohen nĂ« dĂ«shmi tĂ« paverifikuara dhe jo studime klinike mĂ« tĂ« gjĂ«ra.

Metoda e Rife kategorizohet nga WebMD si pseudoshkencë. Ato nuk janë miratuar nga asnjë autoritet shëndetësor dhe nuk ekzistojnë prova që të mbështesin pretendimin se ato funksionojnë. Pra, pretendimi se kanceri mund të shërohej që në vitin 1930 me ultratinguj dhe frekuenca elektromagnetike është një mit i pabazuar. 

The post AsnjĂ« provĂ« pĂ«r suksesin e mikroskopit qĂ« shĂ«roi kancerin nĂ« vitet ‘30 appeared first on Faktoje.al.

Shqipëria nuk i ka mbyllur procedurat për blerjen e dy avionëve zjarrfikës siç deklaroi ministri Vëngu

✇Faktoje
By: Jona Plumbi
13 August 2025 at 11:55

NĂ« njĂ« kohĂ« kur ShqipĂ«ria po kalon njĂ« situate dramatike pĂ«r shkak tĂ« zjarreve tĂ« favorizuara nga temperatuarat ekstremisht tĂ« larta dhe avionĂ«t zjarrĂ«fikĂ«s tĂ« ardhur nga vendet e BE-sĂ« nga flota e Mekanizmit tĂ« Mbrojtjes Civile po ndihmojnĂ« ShqipĂ«rinĂ« tĂ« pĂ«rballojĂ« situatĂ«n, zyrtarĂ«t e lartĂ« duket se po “fshihen” pas propagandĂ«s duke maskuar tĂ« vĂ«rtetĂ«n mbi shkallĂ«n e pĂ«rgatitjes shtetĂ«rore pĂ«r emergjenca tĂ« tilla.

 MĂ« 29 korrik 2025, Ministri i Mbrojtjes Pirro VĂ«ngu deklaroi publikisht se “janĂ« alokuar fondet, kemi buxhetin dhe kemi realizuar edhe procedurĂ«n pĂ«r blerjen e dy avionĂ«ve zjarrfikĂ«s”. Kjo deklaratĂ« erdhi fill pas publikimit nga Faktoje tĂ« njĂ« artikulli ku dokumentohej se qeveria shqiptare nuk e kishte mbajtur premtimin pĂ«r tĂ« siguruar dy avionĂ« zjarrfikĂ«s pĂ«r sezonin e zjarreve nĂ« verĂ«n 2025.

Por sa e vërtetë është kjo deklaratë?

ÇfarĂ« thotĂ« Ministria e Mbrojtjes?

Pas kësaj deklarate Faktoje u interesua për më shumë detaje përmes një kërkese për informacion. Në përgjigjen e saj zyrtare për Faktoje, Ministria e Mbrojtjes sqaroi se nuk bëhet fjalë për avionë zjarrfikës, siç pretendoi ministri Vëngu, por për avionë shumërolësh, të cilët do të pajisen edhe me kapacitete për fikjen e zjarreve nga ajri. Këta avionë nuk janë të dedikuar për emergjenca civile apo shuarje zjarresh, por do të kenë gjithashtu funksione ushtarake.

Për më tepër, në kundërshtim me deklaratën e ministrit që pretendonte përfundimin e procedurës së blerjes, Ministria e pranoi se procesi është ende në zhvillim:

“Blerja e kĂ«tyre avionĂ«ve Ă«shtĂ« nĂ« proces, i cili po shkon drejt pĂ«rfundimit.”

– Ministria e Mbrojtjes pĂ«r Faktoje

Gjithashtu, Ministria nuk dha informacione mbi koston e kĂ«tyre avionĂ«ve, si dhe refuzoi tĂ« tregojĂ« afatet se kur do tĂ« merren nĂ« dorĂ«zim ato, duke u justifikuar me klasifikimin “pĂ«r qĂ«llime ushtarake”.

Një histori që përsëritet

Kjo nuk është hera e parë që Ministria e Mbrojtjes i referohet këtyre avionëve shumërolësh si zgjidhje për përballimin e zjarreve. Në shtator 2024, në një tjetër përgjigje për Faktoje, institucioni parashikonte se avionët do të viheshin në funksion në fund të vitit 2025 ose fillim të vitit 2026.

Pra, edhe një vit më vonë, nuk ka ndryshuar as statusi i procedurës dhe as mungesa e transparencës.

Për këtë arsye, Faktoje e kategorizon deklaratën e ministrit Pirro Vëngu si të pavërtetë.

Në një kohë kur vendi përballet çdo verë me dhjetëra vatra aktive zjarri dhe një sistem të kufizuar menaxhimi të emergjencave, nevojitet më shumë transparencë dhe përgjegjshmëri në komunikimin publik, e jo deklarata që nuk qëndrojnë përballë fakteve.

Rama justifikon situatën

Menjëherë pas publikimit të artikullit nga Faktoje.al, Kryeministri Edi Rama reagoi në rrjete sociale duke shmangur përgjegjësinë direkte dhe duke vendosur debatin në një perspektivë më të gjërë. Ai theksoi se zjarret nuk zgjidhen vetëm me një apo dy avionë zjarrfikës dhe se Shqipëria ka më shumë mjete ajrore këtë vit se çdo vit tjetër, falë mbështetjes nga Mekanizmi Europian dhe Emiratet e Bashkuara Arabe.

Rama bëri krahasime me vendet e tjera, duke treguar se edhe Greqia, Italia, Turqia dhe Spanja përballen me zjarre të shumta, pavarësisht kapaciteteve të tyre. Ai nënvizoi gjithashtu se parandalimi i shkaqeve të zjarreve dhe menaxhimi strategjik janë po aq të rëndësishëm sa reagimi emergjent, duke sugjeruar se fokusimi vetëm tek numri i avionëve nuk ofron zgjidhje të plotë.

Ky artikull u rishikua duke shtuar reagimin e Kryeministrit Edi Rama mbi situatën e zjarreve dhe perspektivën e qeverisë.

The post Shqipëria nuk i ka mbyllur procedurat për blerjen e dy avionëve zjarrfikës siç deklaroi ministri Vëngu appeared first on Faktoje.al.

Ngecin hetimet për fondet IPARD

✇Faktoje
By: Esmeralda Topi
12 August 2025 at 14:00

Prej dy vitesh, fondet IPARD për bujqësinë shqiptare janë të bllokuara për shkak të dyshimeve për korrupsion, por hetimet e SPAK-ut nuk kanë sjellë ende rezultate konkrete. Brukseli këmbëngul që autoritetet shqiptare ta trajtojnë këtë çështje me seriozitet, duke theksuar se paratë europiane duhet të mbrohen siç duhet. Ministria e Bujqësisë deklaron se po punon për auditimin e jashtëm dhe të tjera masa përmirësuese, por ende nuk ka një datë të qartë për rifillimin e financimeve IPARD.

Esmeralda Topi 

Prej dy vitesh, bujqësia shqiptare është pa miliona euro nga programi IPARD III, pasi fondet e Bashkimit Europian për zhvillimin rural janë bllokuar për shkak të dyshimeve për korrupsion. Brukseli ka dy vite që u kërkon autoriteteve shqiptare ta trajtojnë me seriozitet këtë çështje, por deri më tani reagimi i tyre i ngjan ritmit të breshkës.

Që prej vitit 2020, dosja për hetimin e abuzimeve me fondet e IPARD ka kaluar nëpër tryezat e institucioneve të drejtësisë shqiptare, pa asnjë rezultat konkret. Fillimisht, çështja u regjistrua në Prokurorinë e Posaçme kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar (SPAK). Pas dy vitesh, SPAK shpalli moskompetencën dhe ia kaloi dosjen Prokurorisë së Tiranës. Në shtator 2023, dosja u rikthye sërish në SPAK.

Asokohe, SPAK i tha Faktoje.al se hetimi penal mbi shpërndarjen e fondeve ishte ende në fazë paraprake dhe, për shkak të sekretit hetimor, nuk mund të jepte më shumë informacion.

Të njëjtën përgjigje e dha edhe këtë fillim gushti.

â€œĂ‡Ă«shtja Ă«shtĂ« nĂ« fazĂ«n e hetimeve paraprake. PĂ«r shkak tĂ« ruajtjes sĂ« sekretit hetimor, nuk mund tĂ« bĂ«jmĂ« publike informacione tĂ« mĂ«tejshme,” – SPAK.

Pra, edhe pas dy vitesh, hetimi për dosjen IPARD vijon të endet në fazë paraprake. Asnjë emër. Asnjë arrestim. Asnjë akt akuze.

“TĂ« detyrojnĂ« tĂ« besosh se nuk ka drejtĂ«si!” – thotĂ« Romeo Nazarko, njĂ« nga denoncuesit e parĂ« tĂ« skemĂ«s sĂ« abuzimeve me fondet IPARD nĂ« ShqipĂ«ri. “Kam bĂ«rĂ« tre kallĂ«zime nĂ« SPAK, pĂ«rfshi edhe IPARD-in, tĂ« treja nĂ« gjumĂ«,” shton ai.

Në vitin 2023, Zyra Evropiane Kundër Mashtrimit (OLAF) përfundoi hetimin administrativ mbi abuzimet me fondet e IPARD II dhe ia përcolli raportin përfundimtar, së bashku me rekomandimet, autoriteteve shqiptare dhe Komisionit Evropian. Në një reagim për Faktoje.al zyra e shtypit pranë OLAF nënvizon se tanimë vendimmarrja për çdo hap të mëtejshëm u takon autoriteteve kompetente vendase, sipas vlerësimit të tyre. Me fjalë të tjera, OLAF e kalon topin në fushën tonë.

“OLAF zhvillon hetime administrative. MĂ« pas, u takon autoriteteve kompetente tĂ« vendosin mbi çdo veprim tĂ« mĂ«tejshĂ«m lidhur me rekomandimet e OLAF, sipas vlerĂ«simit tĂ« tyre. PĂ«r kĂ«tĂ« arsye, ne nuk jemi nĂ« gjendje tĂ« komentojmĂ« mĂ« tej, pĂ«rfshirĂ« detajet e hetimit dhe provat e mbledhura nga OLAF”, nĂ«nvizon zyra e shtypit tĂ« OLAF pĂ«r Faktoje.al.

Paratë europiane të mbrohen siç duhet

Që kur u pezulluan fondet IPARD, Komisioni Evropian ka përsëritur vazhdimisht kërkesën që çështja të trajtohet me seriozitet nga autoritetet shqiptare. 

Për dy vite me radhë, kanë theksuar nevojën për masa korrigjuese dhe për transparencë të plotë në hetimin e abuzimeve, duke e bërë këtë kusht të domosdoshëm për rifillimin e financimeve.

Komisioni është në dijeni të një auditimi të jashtëm që qeveria shqiptare ka kontraktuar për të verifikuar grantet dhe pagesat e IPARD II, si dhe sistemin e ri të menaxhimit dhe kontrollit të brendshëm. Por ndërkohë që procedurat bilaterale vazhdojnë, nuk jepen detaje të tjera, ndërsa pritshmëria është që çështja të zgjidhet shpejt e me përgjegjësi.

“Bashkimi Evropian Ă«shtĂ« i gatshĂ«m tĂ« vazhdojĂ« tĂ« mbĂ«shtesĂ« fermerĂ«t shqiptarĂ«, sektorin agroushqimor dhe zonat rurale nĂ« tĂ« ardhmen, me kusht qĂ« interesat financiare tĂ« Bashkimit Evropian tĂ« mbrohen siç duhet.”- bĂ«n tĂ« qartĂ« njĂ« zĂ«dhĂ«nĂ«s i Komisionit Evropian pĂ«r Faktoje.al.

Nuk ka datë për rikthimin e IPARD

Ministria e BujqĂ«sisĂ« dhe Zhvillimit Rural deklaron pĂ«r Faktoje.al se â€œĂ«shtĂ« e angazhuar maksimalisht dhe po zbaton njĂ« plan veprimi me masa konkrete, dakordĂ«suar me strukturat e Komisionit Evropian.” 

Auditimi i jashtĂ«m, qĂ« sipas ministrisĂ« â€œĂ«shtĂ« nĂ« fazĂ« zbatim dhe rezultatet e tij priten brenda kĂ«tij viti”, Ă«shtĂ« njĂ« nga hapat kryesorĂ« pĂ«r rifillimin e fondeve.

Pas pĂ«rfundimit tĂ« tij, ministria thekson se do tĂ« kryhen “procedurat nĂ« zbatim tĂ« MarrĂ«veshjes Financiare KuadĂ«r tĂ« Partneritetit dhe MarrĂ«veshjes Sektoriale”, tĂ« cilat janĂ« vendimtare pĂ«r finalizimin e MarrĂ«veshjes sĂ« Financimit pĂ«r Programin IPARD III dhe hapjen e thirrjeve pĂ«r aplikime.

Por pavarĂ«sisht pĂ«rpjekjeve, ende nuk ekziston njĂ« datĂ« konkrete pĂ«r rikthimin e fondeve IPARD. Ministria shton se “nĂ« pĂ«rfundim tĂ« auditimit dhe pĂ«rmbushjes sĂ« rekomandimeve tĂ« dhĂ«na, do tĂ« finalizohet MarrĂ«veshja e Financimit dhe mĂ« pas do tĂ« hapen thirrjet pĂ«r aplikime.” 

MegjithatĂ«, pĂ«r fermerĂ«t dhe gjithĂ« sektorin e bujqĂ«sisĂ«, kĂ«to janĂ« vetĂ«m hapa nĂ« njĂ« proces qĂ« po zvarritet prej kohĂ«sh. Ata kĂ«rkojnĂ« njĂ« datĂ« tĂ« saktĂ« pĂ«r rifillimin e financimeve qĂ« do t’i japin frymĂ«marrje bujqĂ«sisĂ« shqiptare.

Programi i mbështetjes në bujqësi IPARD ofron grante në ndihmë të sektorit bujqësor për të gjitha vendet që janë në proces anëtarësimi me Bashkimin Evropian. Shqipëria është një prej pesë vendeve përfituese të mbështetjes me grante. Përmes programit IPARD II, i cili u zbatua gjatë viteve 2014 dhe 2020, Shqipëria përfitoi mbi 71 milionë euro fonde. Dhe teksa vendi priste të niste mbështetjen në bujqësi përmes IPARD III me 146 milionë euro grante, Komisioni Evropian vendosi pezullimin bazuar në dyshimet për korrupsion. 

IPARD #Bujqësi #SPAK #Korrupsion #Shqipëri #KomisioniEvropian

The post Ngecin hetimet për fondet IPARD appeared first on Faktoje.al.

Shqipëri: Nevojiten urgjentisht përgjigje mbi pengimin e berë ndaj Focus Media Group dhe të drejtën e gazetarëve për të ushtruar detyrën

✇Faktoje
By: FAKTOJE
12 August 2025 at 10:50

DEKLARATË E PËRBASHKËT

12 Gusht 2025

Ne, Rrjeti SafeJournalists, partnerët e Reagimit të Shpejtë për Lirinë e Medias (MFRR), Reporterët pa Kufij (RSF) dhe organizatat shqiptare për lirinë e medias, shprehim shqetësimin e përbashkët mbi pengimin policor dhe ngjarjet pasuese që prekën Focus Media Group: News24, BalkanWeb, Panorama, Gazeta Shqiptare dhe media të tjera të lidhura me të.

Në orët e para të 9 gushtit, Policia e Shtetit rrethoi ndërtesën në Tiranë ku ushtrojnë veprimtarinë këto media, ndërpreu furnizimin me energji elektrike dhe pengoi qasjen për gazetarët dhe stafin. Kjo ndaloi transmetimin televiziv të News24 në kohë reale. Sipas Focus Media Group, nuk ishte dhënë asnjë paralajmërim paraprak për ndërprerjen efektive të sinjalit të transmetimit.

Veprimi i policisë buron nga një mosmarrëveshje më e gjerë pronësie midis Ministrisë së Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit (MEKI) dhe Focus Media Group mbi qiratë dhe procedurat. Megjithatë, ndërhyrja e fortë e policisë është kryer mesa duket deri tani mbi baza ligjore të paqarta dhe pa respektuar procedurën e rregullt ligjore. Në mungesë të një baze ligjore të publikuar, vendimve gjyqësorë dhe urdhrave ekzekutues, ose një afati dhe hapash të qartë për vijimin e procesit, ligjshmëria dhe proporcionaliteti i veprimit vendosen seriozisht në pikëpyetje.

Si pasojë, që nga data 9 gusht një nga transmetuesit kryesorë të lajmeve në Shqipëri në nivel kombëtar, News24, ka qenë jashtë transmetimit. Deri më 12 gusht 2025, ende nuk ka asnjë qartësi se kur do të rifillojë transmetimi, as mbi të ardhmen e gazetarëve, punonjësve të medias dhe stafit mbështetës të Focus Media Group. Kjo pasiguri minon besimin e publikut, dobëson pluralizmin dhe rrezikon të krijojë një efekt frikësues mbi lirinë e medias.

Ndikimi mbi punonjësit e medias është i menjëhershëm dhe serioz. Rreth 230 të punësuar, gazetarë, punonjës të medias dhe staf mbështetës tani përballen me rrezikun e papunësisë, ndërsa shumë prej tyre prej disa kohësh po përjetojnë vonesa në pagesat e rrogave dhe mosshlyerje të kontributeve të sigurimeve shoqërore dhe shëndetësore. Me ndërtesën e bllokuar dhe veprimtarinë e ndërprerë, mjetet e tyre të jetesës dhe e ardhmja e tyre profesionale janë në rrezik.

Prandaj, ne u bëjmë thirrje të përbashkët autoriteteve shqiptare që të garantojnë të drejtën e gazetarëve për të punuar, sigurinë e tyre, dhe:

  • tĂ« ofrojnĂ« njĂ« shpjegim tĂ« plotĂ« dhe publik mbi bazĂ«n ligjore, domosdoshmĂ«rinĂ« dhe urgjencĂ«n e operacionit tĂ« ndĂ«rmarrĂ« nĂ« orĂ«t e para tĂ« sĂ« shtunĂ«s, mĂ« 9 gusht 2025, duke pĂ«rfshirĂ« kohĂ«n e zhvillimit, metodat e pĂ«rdorura, proporcionalitetin dhe nĂ«se janĂ« marrĂ« parasysh alternativa mĂ« pak kufizuese;
  • tĂ« heqin kordonin policor, tĂ« rikthejnĂ« furnizimin me energji elektrike dhe tĂ« lejojnĂ« hyrje tĂ« lirĂ« dhe pa pengesa nĂ« redaksi dhe vendet e raportimit, pa frikĂ«sim ose ndĂ«rhyrje;
  • tĂ« mbrojnĂ« materialet dhe infrastrukturĂ«n gazetareske, duke u pĂ«rmbajtur nga çdo sekuestrim ose dĂ«mtim dhe duke siguruar akses tĂ« sigurt nĂ« pajisje, arkiva dhe lidhjet e transmetimit;
  • tĂ« mbrojnĂ« tĂ« drejtat e punĂ«s gjatĂ« ndĂ«rprerjes, duke bashkĂ«punuar me Inspektoratin e PunĂ«s qĂ« pagat dhe kontributet shoqĂ«rore tĂ« shlyhen dhe tĂ« mundĂ«sohen ambiente tĂ« pĂ«rkohshme dhe masa pĂ«r vazhdimĂ«sinĂ« e punĂ«s;
  • tĂ« ofrojnĂ« garanci efektive ligjore duke publikuar bazĂ«n ligjore dhe urdhrat, duke pĂ«rcaktuar afatin dhe kushtet pĂ«r heqjen e masave, duke siguruar njĂ« mundĂ«si tĂ« qasshme pĂ«r ankim me efekt pezullues kur Ă«shtĂ« e zbatueshme, si dhe duke bashkĂ«punuar me AMA-n duke pĂ«rdorur mjetet mĂ« pak kufizuese pĂ«r tĂ« ruajtur vazhdimĂ«sinĂ« e shĂ«rbimit tĂ« lajmeve;
  • tĂ« hetojnĂ« çdo pengesĂ« ndaj gazetarĂ«ve dhe tĂ« sigurojnĂ« llogaridhĂ«nie dhe tĂ« komunikojnĂ« rregullisht me publikun.

Ndërkohë, ne u bëjmë thirrje pronarëve dhe drejtuesve të Focus Media Group:

  • tĂ« veprojnĂ« me urgjencĂ« pĂ«r tĂ« mbrojtur mjetet e jetesĂ«s dhe tĂ« drejtat e punonjĂ«sve, tĂ« pĂ«rmbushin tĂ« gjitha detyrimet ligjore dhe kontraktuale, si dhe tĂ« sigurojnĂ« ambiente tĂ« pĂ«rkohshme dhe plane vazhdimĂ«sie pĂ«r tĂ« mbrojtur stafin dhe pĂ«r tĂ« ruajtur aksesin e publikut nĂ« informacion;
  • tĂ« angazhohen nĂ« mĂ«nyrĂ« konstruktive me autoritetet pĂ«r tĂ« zgjidhur mosmarrĂ«veshjen nĂ« mĂ«nyrĂ« ligjore dhe transparente, me sa mĂ« pak ndĂ«rprerje tĂ« jetĂ« e mundur nĂ« punĂ«n gazetareske dhe nĂ« tĂ« drejtĂ«n e publikut pĂ«r t’u informuar;
  • tĂ« sigurojnĂ« shlyerjen e rrogave dhe kontributeve shoqĂ«rore, aksesin e sigurt nĂ« pajisje dhe tĂ« dhĂ«na, si dhe tĂ« mos ndĂ«rmarrin masa hakmarrĂ«se ndaj stafit gjatĂ« kĂ«saj ndĂ«rprerjeje;
  • tĂ« ofrojnĂ« transparencĂ« tĂ« plotĂ« mbi situatĂ«n ligjore dhe kontraktuale, nĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« punonjĂ«sit dhe publiku tĂ« kuptojnĂ« bazĂ«n e mosmarrĂ«veshjes.

Kjo nuk është thjesht një mosmarrëveshje kontraktuale. Kjo situatë ngre çështje thelbësore lidhur me respektimin e procedurave të rregullta, proporcionalitetin, lirinë e medias dhe mbrojtjen e gazetarëve dhe punonjësve të medias. Të gjitha palët duhet të veprojnë shpejt, në mënyrë transparente dhe në interes të publikut për të siguruar që këto të drejta të respektohen dhe mbrohen.

NĂ«nshkruar,

Rrjeti SafeJournalists

  •  Shoqata e GazetarĂ«ve tĂ« BosnjĂ«s dhe HercegovinĂ«s
    • Shoqata e GazetarĂ«ve tĂ« KosovĂ«s
  •  Shoqata e GazetarĂ«ve tĂ« MaqedonisĂ«
  •  Shoqata e GazetarĂ«ve tĂ« KroacisĂ«
  •  Shoqata e Pavarur e GazetarĂ«ve tĂ« SerbisĂ«
  •  SindikatĂ« e Medias e Malit tĂ« Zi

Reporterët pa Kufij  (RSF)

Partnerët e Media Freedom Rapid Response (MFRR)

  •  Federata Evropiane e GazetarĂ«ve (EFJ)
  •  Qendra Evropiane pĂ«r LirinĂ« e Shtypit dhe Medias (ECPMF)
  •  ARTICLE 19 Europe
  •  Instituti NdĂ«rkombĂ«tar i Shtypit (IPI)
  •  Shtyp i LirĂ« Pa Kufizim (FPU)

Organizata të shoqërisë civile në Shqipëri:

  • Qendra pĂ«r ShkencĂ« dhe Inovacion pĂ«r Zhvillim (SCiDEV)
  • KĂ«shilli Shqiptar i Medias (KSHM)
  • Asociacioni e GazetarĂ«ve tĂ« ShqipĂ«risĂ« (AGSH)
  • Gruaja Shqiptare nĂ« Audiovizual (AWA)
  • Amfora
  • Shoqata e GazetarĂ«ve ProfesionistĂ« tĂ« ShqipĂ«risĂ« (APJA)
  • Sindikata e GazetarĂ«ve dhe PunonjĂ«sve tĂ« Medias (SGPM)
  • Komiteti Shqiptar i Helsinkit (AHC)
  • Qendra Shqiptare pĂ«r Gazetari CilĂ«sore (ACQJ)
  • Rrjeti Ballkanik pĂ«r Raportim Hulumtues ShqipĂ«ri (BIRN Albania)
  • Faktoje
  • Unioni i GazetarĂ«ve Shqiptar (UGSH)
  • Shoqata e GazetarĂ«ve Europian, Seksioni shqiptar
  • Qendra Citizens Channel
  • Qendra Respublica

The post Shqipëri: Nevojiten urgjentisht përgjigje mbi pengimin e berë ndaj Focus Media Group dhe të drejtën e gazetarëve për të ushtruar detyrën appeared first on Faktoje.al.

Asnjë provë për shërimin e kancerit nga konsumi i vajgurit

✇Faktoje
By: Pustina Patris
12 August 2025 at 09:57

Pretendimi: Vaj i farës se zezë dhe vajguri kurojnë shumë sëmundje si kanceri, reumatizmi, diabeti dhe sëmundjet e veshkave

Verdikti: E paprovuar

——————————————————

Një video e postuar në rrjete sociale, nga një faqe që shet vajëra bimorë, tregon një burrë, i cili pretendohet se është mjek, që deklaron se vajguri dhe vaji i farës së zezë shëron një mori sëmundjesh, përfshirë dhe kancerin.

Teksti që shoqëron postimin pretendon se ky kombinim kuron një mori sëmundjesh duke filluar nga reumatizma tek diabeti tek kanceri në të gjitha format e tij. Reklama hedh një rrjet të gjerë për të kapur sa më shumë klientë.

Nuk shpjegohet se si vajguri apo vaji i farës së zezë luftojnë qelizat kanceroze, tumoret apo metastazat. Reklama kërkon që lexuesi ta besojë pa ofruar asnjë shpjegim të mekanizmit, vetisë, apo mënyrës me anë të të cilës kjo substancë shëron këto sëmundje. Reklama nuk citon asnjë literaturë shkencore apo studim.

Siç Faktoje ka shpjeguar dhe më parë, nuk ka prova të besueshme se vajguri shërben si kurë për kancerin, dhe nuk ka patur teste klinike të mjaftueshme mbi këtë përdorim. 

Prof. Dr. Zihni Sulaj, i kontaktuar nga Faktoje, pohoi se “nuk ka prova tĂ« bazuara nĂ« evidencĂ« klinike qĂ« vajguri mund tĂ« pĂ«rdoret nĂ« praktikĂ«n klinike moderne, aq mĂ« tepĂ«r si terapi pĂ«r lloje tĂ« ndryshme tĂ« kancerit.”

Burri në video është Erxhan Muharremi. Siç kanë sqaruar dhe kolegët e Kallxo, Erxhan Muharremi thotë që është mjek alternativ, por nuk ka ndonjë kredencial në shëndetësi apo shkencë. Ai pretendon se ka shëruar mijëra pacientë me metodën e vajgurit, por refuzon të përmendë emra.

Ndërkohë, sipas Qendrës amerikane për Kontrollin e Sëmundjeve (CDC) pirja e vajgurit mund të shkaktojë të vjella, diarre, enjtje të stomakut, kollitje, përgjumje, shqetësim, nervozizëm dhe humbje ndjenjash. Për më tepër ata që pinë vajguri mund të hasin vështirësi ose dhimbje në frymëmarrje. Kollë, pneumoni, dhe vështirësi apo shimbje në frymëmarrje pas pirjes së vajgurit janë tregues që vajguri ka hyrë në mushkëri. Për më tepër, pirja e sasive të mëdha të vajgurit mund të shkaktojë koma, konvulsione, madje edhe vdekjen. Nëse vajguri prek lëkurën për periudha të shkurtra, mund ta shkaktojë skuqje, kruarje, apo plagë; nganjëherë mund të shfaqen flluska ose rrjepje lëkure. Ka patur disa raste të evidentuara të fëmijëve që janë helmuar nga pirja aksidentale e vajgurit.

Disa mjekĂ« onkologĂ« nĂ« ShqipĂ«ri kanĂ« pohuar pĂ«r “Faktoje” se, fatkeqĂ«sisht, kanĂ« evidentuar raste tĂ« personave tĂ« sĂ«murĂ« me kancer qĂ« kanĂ« pirĂ« vajguri duke menduar se do t’i ndihmonte me sĂ«mundjen e tyre. MjekĂ«t specialistĂ« kanĂ« ngritur alarmin herĂ« pas here mbi rrezikun e kurave qĂ« vijnĂ« nga interneti, duke pĂ«rmendur edhe atĂ« tĂ« “vajgurit çudibĂ«rĂ«s.”

The post Asnjë provë për shërimin e kancerit nga konsumi i vajgurit appeared first on Faktoje.al.

Bllokimi i “Focus Media News”, gazetarĂ«t nĂ« protestĂ«

✇Faktoje
By: FAKTOJE
11 August 2025 at 16:44

Pas bllokimit të sinjalit të televizionit News 24 nga ndërhyrja e policisë dhe forcave ushtarake, dhjetëra gazetarë protestuan duke kërkuar lirimin e ambientëve dhe funksionimin normal të medias.

Sebi Alla

Ora 07.36, dt 09.08.2025, sinjali televiziv u shkĂ«put, kur forca tĂ« shumta policore dhe ushtarake, bllokuan ambientet e televizionit News 24, agjencisĂ« sĂ« lajmeve BalkanĂ«eb, GazetĂ«s Panorama, GazetĂ«s Panorama Sport dhe Radio Rash. Mbyllja u bĂ« pas njĂ« urdhri tĂ« lĂ«shuar nga Ministria e EkonomisĂ«, KulturĂ«s dhe Invovacionit e cila sipas saj, duke iu referuar vendimeve gjyqĂ«sore, kaloi hapĂ«sirat e marra nĂ« shfrytĂ«zim nga “Focus Media News”, tek Agjencia ShtetĂ«rore e Prodhimit dhe Tregtimit tĂ« ArmĂ«ve KAYO.sha. NdĂ«rsa pretendimet e palĂ«ve shtet-subjekt privat janĂ« tĂ« ndryshme, 230 punonjĂ«s tĂ« medias, gazetarĂ«, operatorĂ« dhe staf mbĂ«shtetĂ«s teknik, kanĂ« mbetur pa punĂ« prej tre ditĂ«sh dhe nuk lejohet qĂ« tĂ« futen nĂ« zyrat e tyre, duke mos kryer misionin parĂ«sor: “informimin e publikut”.

Protesta

DitĂ«n e sotme dhjetĂ«ra gazetarĂ« tĂ« “Focus Media News” dhe shumĂ« kolegĂ« nga media tĂ« tjera protestuan me parkarta nĂ« duar ky binte nĂ« sy disa tĂ« tilla si: “Media nuk mbyllet, por mbrohet”; “Ne s’jemi kriminelĂ« qĂ« na sillni polici dhe ushtri”, apo “Liria e medias nuk Ă«shtĂ« negociatĂ«â€. 
 “TĂ« shtunĂ«n nĂ« mĂ«ngjes, pa paralajmĂ«rim, u ndĂ«rpre sinjali ynĂ« dhe u bllokua hyrja e gazetarĂ«ve nĂ« vendin e tyre tĂ« punĂ«s. Na u tha se ishte njĂ« çështje kontrate qiraje, por tĂ« gjithĂ« e dimĂ« se marrĂ«dhĂ«niet kontraktuale nuk mund dhe nuk duhet tĂ« shĂ«rbejnĂ« si pretekst pĂ«r tĂ« mbyllur njĂ« zĂ« tĂ« lirĂ« informimi. Konfliktet civile zgjidhen nĂ« gjykata, jo duke fikur ekranin e njĂ« televizioni qĂ« i shĂ«rben publikut”-tha drejtoresha e informacionit nĂ« News 24, Anila Jole. NdĂ«rsa shtoi se “
kjo qĂ« ndodhi nuk Ă«shtĂ« vetĂ«m njĂ« çështje e News24, Ă«shtĂ« çështje qĂ« prek çdo media dhe çdo gazetar nĂ« ShqipĂ«ri, pasi sot Ă«shtĂ« News24, nesĂ«r mund tĂ« jetĂ« çdo zĂ« tjetĂ«r kritik”.

Konflikti

“Focus Media News” prej mĂ« shumĂ« se dy dekadash Ă«shtĂ« vendosur nĂ« godina shtetĂ«rore nĂ«pĂ«rmjet kontratave tĂ« qirasĂ« tĂ« nĂ«nshkrruara nĂ« disa vite me kohĂ« zgjatje tĂ« ndryshme shfrytĂ«zimi. NjĂ« nga godinat Ă«shtĂ« me kontratĂ« tĂ« pĂ«rfunduar qĂ« nĂ« vitin 2023, por nĂ« procese tĂ« vazhdueshme gjyqĂ«sore, ndĂ«rsa godina tjetĂ«r me kontratĂ« qiraje nĂ« fuqi deri nĂ« vitin 2033. “NĂ«se shoqĂ«ria Kayo do tĂ« kishte njĂ« vendim gjyqĂ«sor pĂ«r lirimin e godinĂ«s do tĂ« kishte njĂ« njoftim paraprak nga pĂ«rmbaruesi dhe mĂ« pas lirimin e ambienteve e bĂ«n pĂ«rmbaruesi. NĂ« kĂ«tĂ« rast nuk ka asnjĂ« vendim gjyqĂ«sor dhe asnjĂ« pĂ«rmbarues”, u shpreh avokati i kompanisĂ«, Erjon Kanxheri. NdĂ«rsa nĂ« pĂ«rgjigjen e saj zyrtare, Ministria e  EkonomisĂ«, KulturĂ«s dhe Invovacionit thotĂ« se ka ndjekur tĂ« gjithĂ« procedurat ligjore. “Pretendimi i shoqĂ«risĂ« se kontrata e saj e qirasĂ« ka afat deri nĂ« vitin 2033 lidhet me njĂ« pasuri tjetĂ«r shtetĂ«rore, e ndryshme dhe pa asnjĂ« lidhje juridike apo faktike me pasurinĂ« e kaluar shoqĂ«risĂ« shtetĂ«rore “KAYO” sh.a”. MĂ«sohet se IKMT ka prishur nĂ« orĂ«t e para tĂ« mĂ«ngjesit tĂ« sotĂ«m njĂ« tunel lidhĂ«s mes dy objekteve, godinĂ«s A qĂ« Ă«shtĂ« sekuestruar dhe pretendohet se i ka pĂ«rfunduar kontrata dhe godinĂ«s B e cila ka leje shfrytĂ«zimi deri nĂ« vitin 2033. “Focus Media News” shprehet se gjatĂ« ndĂ«rhyrjes janĂ« dĂ«mtuar njĂ« pjesĂ« e teknikĂ«s, duke rrezikuar arkiven dhe serverat. MegjithĂ«se institucionet shtetĂ«rore nuk kanĂ« sekuestruar godinĂ«n B, sĂ«rish punonjĂ«sit nuk lejohet tĂ« futen brenda atyre ambienteve, me pretendimin se pĂ«r tĂ« shkuar deri aty “shkelin nĂ« pronĂ« shtet”. PĂ«rvecc forcave tĂ« policisĂ« qĂ« qĂ«ndrojnĂ« nĂ« perimetrin e jashtĂ«m tĂ« objeteve, nĂ« brendĂ«si janĂ« forcat ushtarake tĂ« cilĂ«t janĂ« udhĂ«zuar pĂ«r tĂ« mos lejuar asnjĂ« punonjĂ«s tĂ« futet.  

Reagimet

Organizatat mediatike vendase dhe tĂ« huaja reaguan me shqetĂ«sim nĂ« lidhje me bllokimin e sinjalit tĂ« transmetimit tĂ« “Focus Media News”, duke e cilĂ«suar ndĂ«rhyrjen me forca policore dhe ushtarake si tĂ« papranueshme dhe cĂ«nim i lirisĂ« sĂ« medias. QĂ«ndrime pati sot edhe nga Federata Evropiane e GazetarĂ«ve (EFJ) dhe Rrjeti Global pĂ«r Mediat e Pavarura (IPI). NĂ« reagimet e tyre theksohet se nevojiten veprime tĂ« menjĂ«hershme nga autoritetet shtetĂ«rore pĂ«r rikthimin e plotĂ« tĂ« funksionimit tĂ« mediave, pĂ«rfshirĂ« sinjalin e News24, dhe pĂ«r tĂ« ofruar arsyetim ligjor pĂ«r pengimin e aksesit tĂ« publikut nĂ« pĂ«rmbajtjen mediatike. Edhe Faktoje.al bashkohet me qĂ«ndrimin se bllokimi, cĂ«nimi i lirisĂ« dhe veprimet qĂ« lĂ«nĂ« tĂ« papunĂ« dhe nĂ« pasiguri mbi 200 punonjĂ«s tĂ« medias, gazetarĂ« dhe staf mbĂ«shtetĂ«s, janĂ« tĂ« papranueshme, pavarĂ«sisht konflikteve dhe pretendimeve institucione shtetĂ«rore-subjekt privat.

The post Bllokimi i “Focus Media News”, gazetarĂ«t nĂ« protestĂ« appeared first on Faktoje.al.

Të gjeneruara pamjet e ushqimit të dërguara nga deti në Gaza

✇Faktoje
By: Pustina Patris
11 August 2025 at 13:16

Pretendimi: Ky imazh tregon ushqim me shishe të hedhura në det nga egjiptianët për palesitnezët në Gaza

Verdikti: E pavërtetë, Gjeneruar me AI

——————————————————–

Një imazh që po qarkullon në rrjete sociale, përfshi ato shqipfolëse, pretendon se tregon ushqim me shishe të hedhura në det nga egjiptianët për palestinezët në Gaza.

Sipas ZyrĂ«s sĂ« Kombeve tĂ« Bashkuara pĂ«r Koordinimin e Çështjeve Humanitare, njĂ« nĂ« tre persona nĂ« Gaza “nuk ka ngrĂ«nĂ« pĂ«r ditĂ« tĂ« tĂ«ra.” 

Disa raportime legjitime treguan inisiativën e disa egjiptianëve për të transportuar drithëra dhe ushqime të tjera të nëpërmjet shisheve plastike që mund të pluskojnë në det, me shpresën që do të arrijnë Gazën nëpërmjet rrymave detare. Ideja u propozua nga një inxhinier egjiptian me bazë në Japoni, i cili sugjeroi që shpërndarja e ushqimit nëpërmjet detit Mesdhe ishte metoda më praktike, duke pasur parasysh bllokadën e vazhdueshme në Gaza.

Në një postim në Facebook, ai shpjegoi se një bidon plastik 25 litra i mbyllur mirë mund të mbajë afërsisht gjashtë deri në tetë kilogramë ushqim, duke lënë një boshllëk ajri prej rreth tetë litrash për të siguruar pluskimin mbi ujë. Për të qënë të suksesshme këto dërgesa duhet të lëshohen të paktën katër kilometra larg bregdetit, në një kënd 60 gradë në verilindje, për të anashkaluar rrymat e kundërta.

Megjithatë, imazhet në postimin e mësipërm nuk janë autentike. Ato janë gjeneruar me programe kompjuterike të inteligjencës artificiale (AI).

NĂ« imazhin e njerĂ«zve qĂ« mbanin shishe, njĂ« gisht i madh duket sikur pĂ«rkulet nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« panatyrshme. Programet gjeneruese AI shpesh kanĂ« vĂ«shtirĂ«si nĂ« krijimin e duarve dhe gishtĂ«rinjve realistĂ«. Shishet nĂ« det janĂ« gjithashtu tĂ« shtrembĂ«ruara, ndĂ«rsa tiparet e burrave nĂ« sfond janĂ« shumĂ« tĂ« paqarta dhe tĂ« vĂ«shtira pĂ«r t’u dalluar. Gjithashtu, disa nga shishet pluskojnĂ« mbi sipĂ«rfaqen e ujit, duke sfiduar ligjet e fizikĂ«s.

Imazhi i shishes që noton në det, gjithashtu, duket jorealist. Nëse do të ishte e mbushur me ushqim, shishja nuk do të pluskonte aq shumë mbi sipërfaqe. Si pasojë e peshës së ushqimit, ajo duhet të ishte pjesërisht e zhytur në ujë.

Si përfundim, megjithëse ka raportime të besueshme se disa egjipitianë po hedhin shishe të mbushura me ushqim në det me shpresë se do të arrijnë popullin e Gazës, këto imazhe nuk janë të vërteta, por të gjeneruara me programe kompjuterike.

Për të parandaluar që përmbajtje të tilla të keqinterpretohen, është e rëndësishme që çdo video, foto ose material tjetër i gjeneruar ose i manipuluar me inteligjencë artificiale të shënohet si i tillë. Kjo do të ndihmojë në informimin e audiencës dhe në mbrojtjen e tyre nga dezinformimi. Facebook i detyron përdoruesit të etiketojnë imazhet dhe videot e gjeneruara me AI si të tilla.

The post Të gjeneruara pamjet e ushqimit të dërguara nga deti në Gaza appeared first on Faktoje.al.

Asnjë prej këtyre pamjeve nuk i përket tërmetit në Rusi

✇Faktoje
By: Pustina Patris
11 August 2025 at 09:53

Pretendimi: Kjo video tregon pamje nga tërmeti 8.8 ballë që goditi gadishullin e Kamchatka në Rusi në korrik 2025

Verdikti: Gjysmë e vërtetë

———————————————————

Në rrjete sociale po qarkullon një video që pretendohet se tregon tërmetin 8.8 ballë që goditi bregun Kamchatka të Rusisë më 29 korrik 2025.

Video 1-minutëshe përbëhet nga klipe të ndryshme, disa prej të cilave në fakt nuk tregojnë tërmetin e korrikut 2025 në Rusi.

Klipi i parë, siç Faktoje ka shpjeguar më parë, tregon një tërmet që goditi gadishullin Noto në Japoni më 1 janar 2024 me magnitudë 7.6 ballë.

Klipi i dytë tregon vërtet pamje nga tërmeti 8.8 ballësh në Rusi këtë korrik.

Klipi i tretë, megjithatë, qarkullon në rrjet të paktën që nga viti 2024, dhe me gjasa tregon tërmetin që goditi gadishullin Noto në Japoni më 1 janar 2024 me magnitudë 7.6 ballë.

Një tjetër klip, që tregon tundjet e një tërmeti të xhiruara nga brenda një treni, gjithashtu është në rrjet që në 2024, përpara tërmetit të korrikut 2025. Nga përshkrimet që e shoqërojnë, me gjasa ai tregon po të njëjtin tërmet 7.6 ballë që ra në Japoni në 1 janar 2024.

Klipi pasardhës, gjithashtu qarkullon në rrjet që përpara korrikut, specifikisht që në Mars të këtij viti. Ai tregon pamje nga Tailanda, ku u ndjenë lëkundjet e një tërmeti 7.7 ballë që goditi Myanmarin qendror më 28 mars 2025. 

Nga po i njejti tërmet i marsit 2025 është edhe klipi pasardhës, i cili gjithashtu qarkullon në rrjet që përpara tërmetit në Rusi.

Klipi i fundit i videos, gjithashtu, qarkullon në rrjet që përpara korrikut 2025, dhe me gjasa tregon tundjet nga një tërmet 6.5 ballë që goditit Japoninë më 27 prill 2024.

The post Asnjë prej këtyre pamjeve nuk i përket tërmetit në Rusi appeared first on Faktoje.al.

Komisarë të djegur, më mirë një mik se një gradë në polici

✇Faktoje
By: FAKTOJE
8 August 2025 at 14:08

Dhjetëra ankesa dhe padi në gjykatë nga 86 komisarë që fituan gradën, por u lanë në listë pritje duke u djegur karrierën një pjese të tyre. Emërime klienteliste dhe pa gradë përkatëse në poste kyçe?

Nga Sebi Alla

NjĂ« vit pritje pĂ«r tu emĂ«ruar nĂ« pozicionin e punĂ«s sikurse iu jepte kĂ«tĂ« tĂ« drejtĂ« grada e fituar me konkurs, por nĂ« fund, ajo qĂ« morĂ«n nga strukturat drejtuese tĂ« PolicisĂ« sĂ« Shtetit ishte lajmĂ«rimi qĂ« humbĂ«n jo vetĂ«m punĂ«n sipas gradĂ«s, por edhe vetĂ« gradĂ«n, duke ua hequr njĂ« yll nga supet
 DhjetĂ«ra komisarĂ« janĂ« djegur nĂ« njĂ« proces tĂ« dyshimtĂ« emĂ«rimesh nĂ« strukturat e policisĂ«, duke i detyruar disa prej tyre qĂ« t’i drejtohen gjykatĂ«s pĂ«r rikthim tĂ« gradĂ«s sĂ« fituar dhe emĂ«rim nĂ« pozicionin e punĂ«s qĂ« i korrespondon kĂ«tij titulli. “Nuk Ă«shtĂ« ndjekur procesi i rregullt i emĂ«rimeve pozicion pune-gradĂ« dhe pavarĂ«sisht se jemi renditur fitues dhe kapur mbi 70 pikĂ«, sikurse e pĂ«rcakton ligji pĂ«r PolicinĂ« e Shtetit, jemi shmangur padrejtĂ«sisht dhe nĂ« pozicione pune qĂ« i pĂ«rket gradĂ«s komisarĂ« janĂ« emĂ«ruar nĂ«nkomisarĂ«â€, thotĂ« pĂ«r Faktoje.al njĂ« oficer policie, i cili konfirmon se tashmĂ« ka hapur padi kundĂ«r DrejtorisĂ« sĂ« PĂ«rgjithshme tĂ« PolicisĂ« me objekt: “detyrim tĂ« palĂ«s sĂ« paditur pĂ«r dhĂ«nien e gradĂ«s komisar dhe pozicion tĂ« punĂ«s qĂ« i korrespondon kĂ«saj grade”. NdĂ«rsa Drejtoria e PĂ«rgjithshme e PolicisĂ« sĂ« Shtetit, nĂ« pĂ«rgjigjen zyrtare pĂ«r Faktoje.al shprehet ndĂ«r tĂ« tjera se: “
dhĂ«nia e gradĂ«s punonjĂ«sve tĂ« PolicisĂ«, nĂ« listĂ« pritje, nuk lidhet drejtpĂ«rdrejt me renditjen”. Problematikat pĂ«r emĂ«rimet e padrejta, klienteliste apo tĂ« ndikuar nga faktorĂ« tĂ« tjerĂ« janĂ« ngritur edhe nga oficerĂ« policie me gradĂ«n kryekomisarĂ«, tĂ« cilĂ«t njĂ« pjesĂ« prej tyre kanĂ« parashtruar ankesa tĂ« shumta dhe mĂ« pas si mundĂ«si tĂ« fundit shohin gjykatĂ«n.

Digj komisarin, punëso nënkomisarin

Më 26 prill 2024 pas përfundimit të procesit të konkurrimit u miratua lista e personave që fitonin gradën drejtues i parë, kryekomisar dhe komisar. Për gradën drejtues i parë nevojiteshin 12 pozicione pune, për gradën kryekomisar 200 dhe për atë komisar 320. Ndonëse në konkurs morën pjesë oficerë për fitimin e tre gradave, problematika është shfaqur kryesisht në emërime të padrejta dhe jo mbi bazën e meritokracisë për gradën kryekomisar dhe komisar. Konkretisht problem më i madh është për gradën komisar.

Sipas ligjit tĂ« PolicisĂ« sĂ« Shtetit, fitonin gradĂ« ata qĂ« merrnin mbi 70 % tĂ« pikĂ«ve. Konkretisht, nĂ« nenin 55 tĂ« ligjit pĂ«r PolicinĂ« e Shtetit nĂ« pikĂ«n 2 tĂ« saj thuhet: “Shpallen fitues vetĂ«m aplikantĂ«t, tĂ« cilĂ«t kanĂ« marrĂ« njĂ« vlerĂ«sim jo mĂ« tĂ« ulĂ«t se 70% tĂ« vlerĂ«s sĂ« pĂ«rgjithshme tĂ« pikĂ«ve tĂ« testimit”. GradĂ«n e fituan 406 oficerĂ« tĂ« cilĂ«t siguruan mbi 70 pikĂ« nga 100 tĂ« mundshmet. TĂ« 320 oficerĂ«t e renditur tĂ« parĂ«t u emĂ«ruan menjĂ«herĂ« nĂ« postet pĂ«rkatĂ«se dhe morĂ«n gradĂ«n, ndĂ«rsa pjesa tjetĂ«r prej 86 oficerĂ«ve qĂ« de facto fitonin gradĂ«n komisar kaluan nĂ« listĂ« pritjeje, deri nĂ« hapjen e pozicioneve tĂ« punĂ«s. Edhe pse rezultoi se u hapĂ«n shumĂ« pozicione punĂ« pĂ«r gradĂ«n komisar, emĂ«rimet janĂ« bĂ«rĂ« edhe me gradĂ«n nĂ«nkomisar, duke mos iu pĂ«rmbajtur kriterit tĂ« pikĂ«zimit, por edhe gradĂ«s. “Duke qenĂ« drejtpĂ«rdrejtĂ« tĂ« interesuar, jemi informuar se janĂ« hapur vende tĂ« lira pune qĂ« i korrespondon gradĂ«s komisar dhe nuk jemi emĂ«ruar ne qĂ« ishin nĂ« listĂ« pritje dhe me gradĂ«n pĂ«rkatĂ«se, por nĂ«nkomisarĂ«â€, thotĂ« pĂ«r Faktoje.al, njĂ« tjetĂ«r oficer policie, i cili tashmĂ« shpresĂ«n e ka vetĂ«m nĂ« vendimin gjyqĂ«sor.

PunĂ« e “mirĂ«â€ pa gradë .

Sipas rregullores, nĂ«se brenda harkut kohor tĂ« njĂ« viti hapen pozicione pune pĂ«r njĂ« gradĂ« pĂ«rkatĂ«se, titullari Ă«shtĂ« i detyruar tĂ« emĂ«rojĂ« kandidatin me mĂ« shumĂ« pikĂ« nĂ« listĂ«n e pritjes dhe mĂ« pas nĂ« rend zbritĂ«s deri nĂ« plotĂ«simin e vakancave tĂ« krijuara. “NĂ«se ka oficerĂ« qĂ« s’kanĂ« qenĂ« nĂ« pozicione pune ekuivalente me gradĂ«n dhe janĂ« emĂ«ruar gjatĂ« vitit tĂ« fundit dhe kanĂ« marrĂ« gradĂ«, duke anashkaluar oficerĂ«t nĂ« listĂ« pritjeje qĂ« plotĂ«sonin kriteret, atĂ«herĂ« kemi shkelje dhe shpĂ«rdorim detyre”, thotĂ« pĂ«r Faktoje.al, Sadedin Fishta, kreu i ShoqatĂ«s sĂ« PunonjĂ«sve tĂ« PolicisĂ« sĂ« Shtetit. “Problemi mĂ« i madh Ă«shtĂ« me gradĂ«n komisar, por kemi pasur ankesa edhe nga kryekomisarĂ« me tĂ« njĂ«jtat shqetĂ«sime”, pohon ai. Fishta shprehet pĂ«r Faktoje.al se pĂ«r kĂ«tĂ« shqetĂ«sim tĂ« ngritur nga shumĂ« oficerĂ« policie ka informuar edhe kreun e MinistrisĂ« sĂ« Brendshme Ervin Hoxha. “Pas informimit presim njĂ« reagim nga ministri pasi kjo situatĂ« nuk mund tĂ« kalojĂ« lehtĂ«, pasi nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« drejtĂ«pĂ«rdrejtĂ« zhbĂ«n edhe konceptin e konkurrimit”-thotĂ« Fishta. MegjithatĂ«, emĂ«rime janĂ« bĂ«rĂ« edhe nga lista prej 86 kandidatĂ«ve qĂ« ishin nĂ« listĂ« pritje, qĂ« kishin fituar gradĂ«n komisar, por edhe aty nuk Ă«shtĂ« ndjekur kriteri i pikĂ«zimit, pĂ«r tĂ« kaluar nga vendi 321 dhe me emĂ«rim zbritĂ«s sipas pikĂ«ve tĂ« fituara. “Kandidatet e renditur poshtĂ« kuotave tĂ« shpallura tĂ« lira pĂ«r gradĂ«n pĂ«rkatĂ«se, qĂ« janĂ« vlerĂ«suar me tĂ« paktĂ«n 70% tĂ« pikĂ«ve tĂ« vlerĂ«simit tĂ« pĂ«rgjithshĂ«m, me urdhĂ«r tĂ« Drejtorit tĂ« PĂ«rgjithshĂ«m tĂ« PolicisĂ« sĂ« Shtetit, kanĂ« qĂ«ndruar nĂ« listĂ«n e pritjes pĂ«r fitimin e gradĂ«s, pĂ«r periudhĂ«n 29.04.2024 – 28.04.2025. Referuar dispozitave ligjore nĂ« fuqi nĂ«se brenda kĂ«tij afati nuk bĂ«hej e mundur dhĂ«nia e gradĂ«s, punonjĂ«si i nĂ«nshtrohet konkurrimit tĂ« radhĂ«s”, thotĂ« pĂ«r Faktoje.al Policia e Shtetit. NĂ« kĂ«tĂ« mĂ«nyrĂ«, njĂ« pjese tĂ« madhe kandidatĂ«ve qĂ« ishin nĂ« listĂ« pritjeje u Ă«shtĂ« djegur fitimi i gradĂ«s, duke i detyruar qĂ« tĂ« rifuten nĂ« konkurrim. Fjalia “nĂ«se brenda kĂ«tij afati nuk bĂ«hej e mundur dhĂ«nia e gradĂ«s, punonjĂ«si i nĂ«nshtrohet konkurrimit tĂ« radhĂ«s”, bien ndesh me pretendimet e ankuesve, pasi “mundĂ«sitĂ«â€ pĂ«r vende tĂ« lira pune qĂ« i korrespondonin gradĂ«s kanĂ« qenĂ«, por emĂ«rimet nuk janĂ« kryer sipas Ligjit pĂ«r PolicinĂ« e Shtetit dhe udhĂ«zimeve pĂ«rkatĂ«se. Me tre oficerĂ« policie qĂ« Faktoje.al komunikoi thanĂ« se disa nga emĂ«rimet me gradĂ«n nĂ«nkomisar nĂ« pozicionet e komisarit, ku pĂ«rfshihen edhe shefa krimesh shpesh nuk kanĂ« pasur certifikatĂ« sigurie, kanĂ« qenĂ« me masĂ« disiplinore dhe nuk kanĂ« konkurruar pĂ«r gradĂ« dhe gjithashtu nuk kanĂ« vite pune, qĂ« tĂ« justifikojnĂ« ligjĂ«risht pozicionin qĂ« mbajnĂ«.

Në gjyq për punë dhe gradë

Faktoje.al ka ndjekur problemin e emĂ«rimeve nĂ« polici prej disa kohĂ«sh dhe gjithashtu edhe proceset gjyqĂ«sore. NĂ« njĂ« rast ku ka “padi kolektive”, gjykata administrative (shĂ«nim: Faktoje.al e disponon edhe padinĂ«, por ruan konfidencialitetin e efektivĂ«ve), i ka kĂ«rkuar disa herĂ« juristit qĂ« mbron palĂ«n e paditur “DrejtorinĂ« e PĂ«rgjithshme tĂ« PolicisĂ« sĂ« Shtetit” qĂ« tĂ« vendosĂ« nĂ« dispozicion tĂ« gjykatĂ«s emĂ«rimet pĂ«rkatĂ«se (tĂ« drejtorive vendore) pĂ«rgjatĂ« harkut kohor 29.04.2024-28.04.2025 pĂ«r pozicionin e punĂ«s komisar dhe gradĂ«n pĂ«rkatĂ«se tĂ« tĂ« emĂ«ruarve. PavarĂ«sisht kĂ«rkesave tĂ« vazhdueshme, as gjykatĂ«s nuk i Ă«shtĂ« vĂ«nĂ« nĂ« dispozicion kĂ«to emĂ«rime. “GjatĂ« procesit dukshĂ«m konstatojmĂ« shkelje nĂ« emĂ«rime, por presim vendimin pĂ«rfundimtar”, thotĂ« njĂ« nga komisarĂ«t de facto, por nĂ«nkomisar de jure pĂ«r shkak tĂ« mosemĂ«rimit sipas meritokracisĂ«. MegjithatĂ«, Policia e Shtetit nĂ« njĂ« reagim pĂ«r Faktoje.al, pavarĂ«sisht se nuk iu pĂ«rgjigj pyetjes thelbĂ«sore nĂ«se janĂ« emĂ«ruar nĂ«nkomisarĂ« nĂ« pozicione pune qĂ« i pĂ«rket gradĂ«s komisar dhe a Ă«shtĂ« zbatuar emĂ«rimi sipas pikĂ«zimit nĂ« listĂ«n e pritjes thanĂ« se: “dhĂ«nia e gradĂ«s punonjĂ«sve tĂ« PolicisĂ«, nĂ« listĂ« pritje, nuk lidhet drejtpĂ«rdrejtĂ« me renditjen. Ky proces ka synuar tĂ« sigurojĂ« njĂ« pĂ«rputhje tĂ« drejtĂ« dhe tĂ« balancuar midis kĂ«rkesave tĂ« institucionit dhe zhvillimit profesional tĂ« punonjĂ«sve, duke ruajtur gjithmonĂ« transparencĂ«n dhe objektivitetin nĂ« vlerĂ«sim”. PavarĂ«sisht kĂ«tij qĂ«ndrimi, Faktoje.al ka mĂ«suar se tĂ« 86 oficerĂ«t me gradĂ«n komisar qĂ« kaluan nĂ« listĂ« pritje pĂ«r emĂ«rim pasi dolĂ«n fitues kanĂ« ndjekur tĂ« gjithĂ« trajnimet e nevojshme post konkurrim pĂ«r tĂ« cilĂ«t janĂ« vlerĂ«suar pĂ«r profesionalizĂ«m. 

GradĂ« e “zhgraduar”

EmĂ«rimet pa meritĂ« nĂ« PolicinĂ« e Shtetit duket se janĂ« njĂ« fenomen i hershĂ«m, qĂ« herĂ« pas here kthehet nĂ« çështje serioze, duke anashkaluar aspektin profesional dhe vendosur atĂ« klientelist, miqĂ«sor apo deri nĂ« akuza pĂ«r “korruptim nĂ« emĂ«rime”. NjĂ« fakt tĂ« tillĂ« e pranon edhe kreu i ShoqatĂ«s sĂ« PunonjĂ«sve tĂ« PolicisĂ« sĂ« Shtetit Sadedin Fishta. PikĂ«risht pĂ«r tĂ« shmangur “emĂ«rimet me taraf miqĂ«sor apo politik”, Gjykata e LartĂ« nĂ« njĂ« vendim unifikues nĂ« gusht tĂ« vitit 2021 mori vendimin qĂ« gradat nga nĂ«nkomisar deri nĂ« nivel drejtues i parĂ« duhet t’i nĂ«nshtrohen procedurĂ«s sĂ« vlerĂ«simit konkurrues. “Procesi i fitimit tĂ« gradave policore nga niveli “nĂ«nkomisar” deri nĂ« nivelin “Drejtues i ParĂ«â€, duhet t’i nĂ«nshtrohet domosdoshmĂ«risht procedurĂ«s sĂ« vlerĂ«simit konkurrues, sipas parashikimeve tĂ« neneve 50-60 tĂ« ligjit nr. 108/2014 “PĂ«r PolicinĂ« e Shtetit”. PlotĂ«simi i kritereve formale pĂ«r fitimin e gradĂ«s, si vjetĂ«rsia nĂ« gradĂ«n pararendĂ«se dhe/ose ushtrimi efektiv i funksionit nĂ« pĂ«rputhje me gradĂ«n e pretenduar, nuk mund tĂ« sjellin fitimin gjyqĂ«sisht tĂ« gradĂ«s policore, pa iu nĂ«nshtruar mĂ« parĂ« punonjĂ«sit e PolicisĂ« sĂ« Shtetit njĂ« procesi vlerĂ«simi konkurrues nga komisioni i gradimit”, thuhet nĂ« vendimin e GjykatĂ«s sĂ« LartĂ«. Kjo çështje u mor nĂ« shqyrtim pikĂ«risht pĂ«r t’i prerĂ« rrugĂ« emĂ«rimeve klienteliste nĂ« PolicinĂ« e Shtetit, duke e detyruar kĂ«tĂ« tĂ« fundit qĂ« emĂ«rimet tĂ« bĂ«heshin mbi bazĂ«n e gradĂ«s dhe meritokracisĂ« pas konkurrimit. Rasti i komisarĂ«ve tashmĂ« Ă«shtĂ« nĂ« duart e GjykatĂ«s Administrative, por çështja e shkeljeve ligjore mund tĂ« kalojĂ« edhe nĂ« denoncime pĂ«r ndjekje tĂ« mundshme penale pĂ«r krerĂ«t e PolicisĂ« sĂ« Shtetit pĂ«r çështjen e emĂ«rimeve pa kriter nĂ« radhĂ«t e policisĂ«.

The post Komisarë të djegur, më mirë një mik se një gradë në polici appeared first on Faktoje.al.

Kujdes nga këshilla në rrjet për trajtimin e djegies me miell

✇Faktoje
By: Pustina Patris
8 August 2025 at 13:42

Pretendimi: Djegiet e lehta mund të trajtohen me miell

Verdikti: E pavërtetë

—————————————————

Një artikull i portalit shiko.news pretendon se nëse digjeni gjatë gatimit mund të përdorni miell për të trajtuar djegien.

Artikulli tregon historinĂ« e njĂ« pĂ«rdoruesje interneti, e cila ishte djegur me vaj tĂ« nxehtĂ« dhe kishte vendosur miell nĂ« djegie. “Kur kaluan dhjetĂ« minuta, ajo lau dorĂ«n e saj dhe pa rezultatet qĂ« ishin tĂ« mrekullueshme, nuk kishte asnjĂ« shenjĂ« djegieje ose flluskash nĂ« dorĂ«n e saj,” shkruhet nĂ« artikull.

Megjithatë, ekspertët mjekësorë nuk bien dakord me këtë këshillë.

Dr. Justin Gillenwater, Drejtor MjekĂ«sor nĂ« QendrĂ«n e Djegieve nĂ« Qarkun e Los Angeles + QendrĂ«n MjekĂ«sore USC tha pĂ«r Reuters se “mielli absolutisht nuk duhet tĂ« aplikohet nĂ« asnjĂ« plagĂ« djegieje nĂ« asnjĂ« kohĂ«. Mielli NUK do tĂ« ndihmojĂ« nĂ« lehtĂ«simin e djegies dhe mund tĂ« çojĂ« nĂ« njĂ« rrezik nĂ« rritje tĂ« infeksionit”. Ai shtoi se “mielli mund tĂ« jetĂ« i dhimbshĂ«m dhe i vĂ«shtirĂ« pĂ«r t’u pastruar nga vendi i djegies dhe mund ta bĂ«jĂ« tĂ« vĂ«shtirĂ« diagnostikimin e madhĂ«sisĂ« dhe thellĂ«sisĂ« sĂ« djegies.”

Dr. Sam Mandell, specialist i kujdesit pĂ«r djegiet nĂ« QendrĂ«n MjekĂ«sore Harborview nĂ« Seattle dhe profesor i asociuar i kirurgjisĂ« nĂ« ShkollĂ«n e MjekĂ«sisĂ« tĂ« Universitetit tĂ« Washingtonit tha gjithashtu se mielli mund tĂ« jetĂ« i dhimbshĂ«m pĂ«r tĂ« pastruar plagĂ«t dhe se nuk ka prova qĂ« mbĂ«shtesin miellin si njĂ« trajtim pĂ«r djegiet. Ai shtoi se “kur shpĂ«rndahet si pluhur i imĂ«t, mielli Ă«shtĂ« i ndezshĂ«m dhe duhet tĂ« mbahet larg burimeve tĂ« ndezjes.”

Jeffrey W. Shupp, MD, FACS, drejtor i QendrĂ«s sĂ« Djegieve nĂ« QendrĂ«n Spitalore MedStar nĂ« Washington tha se pĂ«rdorimi i miellit nuk rekomandohet pasi mund ta bĂ«jĂ« mĂ« tĂ« vĂ«shtirĂ« shĂ«rimin e plagĂ«s. “Ai errĂ«son shtratin e plagĂ«s [duke e bĂ«rĂ«] tĂ« vĂ«shtirĂ« vlerĂ«simin e dĂ«mtimit. Gjithashtu mund tĂ« pĂ«rshpejtojĂ« pĂ«rhapjen e baktereve duke rritur shanset pĂ«r infeksion tĂ« plagĂ«s,” tha ai.

Henry Schiller, MD, njĂ« kirurg i specializuar nĂ« djegie nga qendra mjekĂ«sore akademike jofitimprurĂ«se, Klinika Mayo tha se mielli do ta bĂ«nte punĂ«n e profesionistĂ«ve mjekĂ«sorĂ« qĂ« merren me djegien mĂ« tĂ« vĂ«shtirĂ« dhe pĂ«r kĂ«tĂ« arsye nuk duhet tĂ« vihet mbi djegie. Ai i tha Reuters se “mielli do tĂ« duhej tĂ« pastrohej nga njĂ« djegie pasi do tĂ« ndĂ«rhynte nĂ« aftĂ«sinĂ« pĂ«r tĂ« aplikuar zĂ«vendĂ«sues tĂ« pĂ«rkohshĂ«m tĂ« lĂ«kurĂ«s, tĂ« cilĂ«t mund tĂ« jenĂ« tĂ« nevojshĂ«m pĂ«r tĂ« ndihmuar nĂ« shĂ«rimin e plagĂ«ve sipĂ«rfaqĂ«sore.”

Organizata Botërore e Shëndetësisë dhe Klinika Mayo këshillojnë që djegiet duhet të trajtohen me ujë të rrjedhshëm të ftohtë për të ulur temperaturën e djegies dhe se unazat dhe sendet e tjera të ngjitura pas trupit duhet të hiqen menjëherë para ënjtjes. 

The post Kujdes nga këshilla në rrjet për trajtimin e djegies me miell appeared first on Faktoje.al.

Presidenti Trump nuk paralajmëroi fundin e Bashkimit Europian

✇Faktoje
By: FAKTOJE
8 August 2025 at 11:01

Pretendimi: Trump paralajmëroi se Bashkimi Europian do të zhduket për shkak të emigrantëve

Verdikti: Mungon konteksti

Një postim i shpërndarë në Facebook citon presidentin amerikan Donald Trump të ketë paralajmëruar se së shpejti Bashkimi Europian dhe Europa vetë nuk do të ekzistojnë më.  Megjithatë, kur shihen nga afër komentet e Trump përgjatë një udhëtimi të javëve të fundit në Skoci, nuk bëhet fjalë për një paralajmërim për BE-në, por një deklaratë provokuese e Trumpit mbi situatën e emigracionit në Europë.  

A screenshot of a social media post AI-generated content may be incorrect.

GjatĂ« njĂ« vizite nĂ« Skoci nĂ« fund tĂ« korrikut 2025, Trump deklaroi: “PĂ«rsa i pĂ«rket emigracionit, duhet tĂ« veproni shpejt. PĂ«rnryshe nuk do ta keni mĂ« EuropĂ«n.” ËshtĂ« pikĂ«risht kjo deklaratĂ«, “Nuk do ta keni mĂ« EuropĂ«n”, qĂ« Ă«shtĂ« interpretuar nga pĂ«rdoruesit nĂ« Facebook si njĂ« paralajmĂ«rim pĂ«r diçka katastrofike nĂ« strukturĂ«n e Bashkimit Europian. MegjithatĂ«, deklarata e Trump kishte pĂ«r qĂ«llim kritikimin e politikave evropiane mbi emigracionit dhe refugjatĂ«t, njĂ« kthim favori ndaj partive tĂ« djathta nĂ« EuropĂ«, dhe nuk parashikon fundin e Bashkimit Europian. Trumpi pĂ«r mĂ« tepĂ«r vazhdoi me tĂ« njejtĂ«n retorikĂ« duke folur pĂ«r njĂ« “pushtim tĂ« tmerrshĂ«m” dhe i vuri fajin emigracionin pĂ«r “vrasjen e EvropĂ«s.” 

Trump përdor shpesh një retorikë të ekzagjeruar dhe të sensacionalizuar për të shtyrë drejt kontrolleve më të rrepta ndaj imigracionit. Në SHBA, ai ka nisur një politikë të rreptë kundër emigrantëve, duke rritur buxhetin e agjentëve të ICE (Zyra për Zbatimin e Imigracionit dhe Doganave) me disa miliarda dollarë dhe duke rritur ndjeshëm deportimet. 

FjalĂ«t e Trump i bĂ«jnĂ« po ashtu jehonĂ« asaj qĂ« njihet si teori e “ZĂ«vendĂ«simit tĂ« Madh.” KĂ«tu bĂ«het fjalĂ« pĂ«r besimin e pabazuar se popullatat perĂ«ndimore po zĂ«vendĂ«sohen qĂ«llimisht nga emigrantĂ« jo-evropianĂ«. 

Faktoje i ka hedhur poshtë këto teori kur figura si Elon Musk (që deri para disa muajsh ishte mjaft i afërt me presidentin) paralajmëruan në mënyrë të ngjashme se Europa po humbet identitetin dhe popullsinë nga emigracionin që vjen nga Afrika. Por këto pretendime bazohen më shumë në frikë sesa në fakte. Për shembull, në vitin 2023, 4.3 milion persona migruan drejt BE-së nga një vend që nuk është pjesë e Bashkimit Europian. Megjithatë kjo përfaqëson një ulje prej 18% (rreth 1 milion veta më pak) në krahasim me vitin 2022. 

A graph of a number of people with numbers AI-generated content may be incorrect.

Në përgjithësi edhe përse trendi ndër vite ka qënë në rritje, me një rritje të fortë sidomos në vitin 2021 pas shpërthimit të COVID, këto numra janë stabilizuar në vitet e fundit. Për më tepër, vende si Gjermania që kanë një fluks të lartë emigrantësh, shpesh i kërkojnë vetë emigrantët për të plotësuar vendet e punës të nevojshme në ekonominë gjermane, siç e tregon dhe vetë Deutsche Welle. 

Edhe në rastin e SHBA-së, përqindja e emigrantëve është rreth 14.3% e popullsisë totale. Edhe pse kjo shifër ka qënë në rritje prej vitit 1970, kjo përqindje është  historikisht jo më e lartë se për shembull në fund të shekullit të 19-të, kur emigrantët nga Europa lëvizën për në SHBA. Migrimi dhe refugjatët paraqesin sfida të shumta për BE-në, por nuk ka fakte konkrete se BE-ja apo kontinenti Europian do të shfarosen për shkakt të emigrimit. 

The post Presidenti Trump nuk paralajmëroi fundin e Bashkimit Europian appeared first on Faktoje.al.

❌
❌