Së pari dhe më kryesorja, ndodhi përmbytja shkatërruese në Teksas që mbyti më shumë se 130 njerëz natën e 4 korrikut, shkruan CNN.
Por ngjarjet e përmbytjeve të menjëhershme janë përqendruar edhe diku tjetër, transmeton Telegrafi.
Tre persona humbën jetën në një përmbytje të menjëhershme që lidhej me shirat e rrëmbyeshëm që ranë mbi një ‘plagë’ djegieje nga zjarret në Ruidoso, New Mexico, më 8 korrik.
Disa rrugë kryesore në Çikago u vunë papritmas nën ujë kur një ngjarje reshjesh 1,000-vjeçare goditi në fillim të korrikut.
Në pjesë të Karolinës së Veriut, mbetjet e stuhisë tropikale Chantal çuan në shira të rrëmbyeshëm dhe përmbytje vdekjeprurëse në të njëjtën fundjavë me tragjedinë e Teksasit.
Në New York, uji vërshoi në tunelet e metrosë kur qyteti pa reshjet e dyta më të dendura në një orë më 14 korrik, me përmbytje të menjëhershme të përhapura që zgjatën deri më 15.
Dhe javën e kaluar, ishte radha e Kansas City për të përmbytur më 17 korrik.
Disa nga këto përmbytje rezultuan nga reshjet që kanë një frekuencë kthimi prej rreth 1,000 vjetësh, që do të thotë se kanë vetëm një shans 0.1% të ndodhin në çdo vit të caktuar.
Por ndryshimi i klimës po i ngarkon zaret në favor të reshjeve ekstreme.
“Kur flasim për shembull për ngjarje ‘1000-vjeçare’, po flasim për gjasat e këtyre ngjarjeve në mungesë të ngrohjes së shkaktuar nga njeriu (domethënë sa shpesh do t’i prisnim ato vetëm nga ndryshueshmëria natyrore)”, tha shkencëtari i klimës Michael Mann i Universitetit të Pensilvanisë.
“Këto ngjarje janë sigurisht shumë më të shpeshta *për shkak* të ngrohjes së shkaktuar nga njeriu”, tha ai në një email.
Por hulumtimi i tij ka identifikuar faktorë të tjerë, siç janë modelet e vazhdueshme të motit në shkallë të gjerë të njohura si “rezonancë atmosferike”, që mund ta bëjnë motin ekstrem, përfshirë përmbytjet, edhe më të mundshëm.
Ashtu si valët e zërit ose valët e oqeanit mund të rezonojnë dhe të përforcojnë njëra-tjetrën, rezonanca atmosferike mund të ndodhë me modelet e valëzuara të rrjedhave të ajrit në atmosferën e sipërme, duke rezultuar në sisteme moti që qëndrojnë në vend për javë të tëra.
Një studim i kohëve të fundit mbi të cilin punoi Mann, zbuloi se modele të tilla moti janë trefishuar në incidencë që nga mesi i shekullit të 20-të gjatë muajve të verës.
Problemi është se këto modele “nuk janë domosdoshmërisht të kapura mirë në modelet e klimës”, tha ai.
Kjo rrit pasigurinë në lidhje me parashikimet e ardhshme për tendencat ekstreme të motit.
Ndikimi i ndryshimeve klimatike në reshjet e dendura të shiut është më i dukshëm kur bëhet fjalë për ngjarje ekstreme afatshkurtra, si ajo që ka ndodhur vazhdimisht këtë verë, sipas Swain.
“Nuk janë reshjet mesatare ato që preken më shumë nga ndryshimet klimatike,” tha Swain.
“Është vërtet matematikisht e saktë që sa më ekstreme të jetë ngjarja e shiut, aq më e qartë është lidhja me ndryshimet klimatike”, shtoi ai.
Fizika se si ngrohja globale ndikon në ngjarjet e reshjeve të dendura të shiut është e njohur mirë, sipas shkencëtares së klimës Kate Marvel.
“Ky është pothuajse një shembull shkollor i ndikimeve të ndryshimeve klimatike”, i tha ajo CNN.
“Shkenca që qëndron pas kësaj është aq bazike sa mund ta shihni në jetën e përditshme. Uji i ngrohtë nxit më shumë avullim – banjoja bëhet shumë më e avullueshme pas një banje të nxehtë sesa pas një banje të ftohtë”, tha ajo.
“Ajri i ngrohtë përmban më shumë avuj uji – një birrë e ftohtë laget nga jashtë në një ditë të nxehtë, sepse kur ajri bie në kontakt me sipërfaqen më të ftohtë, duhet të kondensojë avujt e tij të ujit”, tha Marvel.
“Toka e ngrohtë e bën më të lehtë që ajri i lagësht të ngrihet lart – kjo është arsyeja pse ndodhin stuhi në pasditet e nxehta të verës. Nëse i bashkoni të gjitha këto, do të keni kushtet perfekte për shira të rrëmbyeshëm”, tha Marvel, autore e librit të ri për klimën “Natyra Njerëzore”.
“Nëse një shi i rrëmbyeshëm shndërrohet në një përmbytje katastrofike varet nga shumë gjëra: sa poroz është toka, topografia e zonës, njerëzit dhe gjërat në rrezik. Por nuk ka absolutisht asnjë dyshim se ndryshimi i klimës, i shkaktuar nga emetimet njerëzore të gazrave serrë, po i bën reshjet ekstreme të shiut edhe më ekstreme”, shtoi ai. /Telegrafi/
The post Vera e përmbytjeve në të gjithë SHBA-në, shkencëtarët kanë një shpjegim pse po ndodhë kjo appeared first on Telegrafi.