HAPESIRE â ShkencĂ«tarĂ«t zbulojnĂ« bashkim rekord tĂ« vrimave tĂ« zeza 10 miliardĂ« vite dritĂ« larg
VIRXHINIA, 14 korrik /ATSH-AA/ â ShkencĂ«tarĂ«t kanĂ« zbuluar bashkimin mĂ« masiv tĂ« vrimave tĂ« zeza tĂ« vĂ«zhguara ndonjĂ«herĂ«, pas njĂ« pĂ«rplasjeje midis dy vrimave tĂ« zeza gjigante mbi 10 miliardĂ« vite dritĂ« larg TokĂ«s, njoftuan studiuesit.HKENCA,
Sipas të dhënave nga Observatori i Valëve Gravitacionale me Interferometër Lazer (LIGO) me bazë në SHB, çdo vrimë e zezë ishte më shumë se 100 herë më e madhe se masa e diellit dhe u spiralizua në njëra-tjetrën përpara se të bashkohej në një vrimë të re të zezë që vlerësohet të jetë rreth 265 herë më e madhe se masa e diellit tonë.
âKĂ«to janĂ« ngjarjet mĂ« tĂ« dhunshme qĂ« mund tĂ« vĂ«zhgojmĂ« nĂ« univers, por kur sinjalet arrijnĂ« nĂ« TokĂ«, ato janĂ« fenomenet mĂ« tĂ« dobĂ«ta qĂ« mund tĂ« matimâ, tha Profesor Mark Hannam pĂ«r The Guardian.
âNĂ« kohĂ«n kur kĂ«to valĂ«zime shfaqen nĂ« TokĂ«, ato janĂ« tĂ« voglaâ, shtoi ai, duke iu referuar teorive se dy vrimat e zeza mund tĂ« jenĂ« formuar nga bashkimet e mĂ«parshme.
Në këtë rast, bashkimi rekord i vrimave të zeza ka sfiduar teoritë aktuale se si formohen objekte të tilla masive, me detektorë të bazuar në Tokë që kapin valëzime të zbehta hapësirë-kohë më të vogla se një proton. Vrima e re e zezë po rrotullohet gjithashtu pothuajse në limitin teorik rreth 400.000 herë më shpejt se Toka.
âKĂ«to janĂ« masat mĂ« tĂ« larta tĂ« vrimave tĂ« zeza qĂ« kemi matur me besim me valĂ« gravitacionale,â tha Hannam, njĂ« anĂ«tar i bashkĂ«punimit LIGO.
âDhe ato janĂ« tĂ« çuditshme, sepse ato janĂ« tĂ« pĂ«rplasura nĂ« diapazonin e masave ku, pĂ«r shkak tĂ« tĂ« gjitha llojeve tĂ« gjĂ«rave tĂ« çuditshme qĂ« ndodhin, ne nuk presim qĂ« tĂ« formohen vrima tĂ« zezaâ, tha ai.
FizikantĂ«t e LIGO-sĂ« besojnĂ« se vrimat e zeza ka tĂ« ngjarĂ« tĂ« jenĂ« formuar nga bashkimet e mĂ«parshme, duke shpjeguar madhĂ«sinĂ« e tyre masive dhe rrotullimin e shpejtĂ«. âKy Ă«shtĂ« shembulli mĂ« ekstrem ku kjo Ă«shtĂ« ndoshta ajo qĂ« po ndodhâ, tha Hannam.
âDetektorĂ«t qĂ« kemi planifikuar pĂ«r 10 deri nĂ« 15 vitet e ardhshme do tĂ« jenĂ« nĂ« gjendje tĂ« shohin tĂ« gjitha bashkimet e vrimave tĂ« zeza nĂ« univers, dhe ndoshta disa surpriza qĂ« nuk i presimâ, tha ai.  /os/
The post HAPESIRE â ShkencĂ«tarĂ«t zbulojnĂ« bashkim rekord tĂ« vrimave tĂ« zeza 10 miliardĂ« vite dritĂ« larg appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.