Trupat izraelite qëlluan më shumë se 100 herë gjatë një sulmi në të cilin vranë 15 punonjës të urgjencës në Gaza, me disa të shtëna nga afër 12 metra, këto janë rezultatet e një analizë audio mjeko-ligjore e pamjeve të telefonit celular të porositur nga BBC Verify.
Dy ekspertĂ« audio ekzaminuan njĂ« video 19-minutĂ«she tĂ« vĂ«rtetuar nga BBC Verify, qĂ« tregon incidentin dhe momentet qĂ« çuan nĂ« tĂ« afĂ«r Rafahut mĂ« 23 mars. Gjetjet mbĂ«shtesin njĂ« pretendim tĂ« bĂ«rĂ« nga GjysmĂ«hĂ«na e Kuqe Palestineze se punĂ«torĂ«t ishin ânĂ« shĂ«njestĂ«r nga njĂ« distancĂ« shumĂ« e afĂ«rtâ. MĂ« 5 prill, njĂ« zyrtar i ushtrisĂ« izraelite tha se pamjet ajrore tregonin trupat qĂ« hapnin zjarr ânga largâ.
Sipas BBC, Forcat e Mbrojtjes së Izraelit (IDF) nuk pranuan të komentojnë drejtpërdrejt analizën kur iu afruan BBC Verify.
Një zëdhënës tha se po hetonte sulmin dhe përsëriti pretendimet se gjashtë nga personat e vrarë ishin të lidhur me Hamasin, pa ofruar prova. Gjysmëhëna e Kuqe Palestineze hodhi poshtë akuzat, ashtu si edhe një ndihmës i nëntë i cili mbijetoi dhe u ndalua nga IDF për 15 orë. Gjysmëhëna e Kuqe Palestineze tha se videoja e plotë u gjet nga telefoni i një mjeku të vrarë dhe të varrosur në një varr të cekët nga IDF.
Videoja e filmuar nga mjeku Rifaat Radwan, i cili u vra në incident, tregoi kolonën duke vozitur natën, duke përdorur fenerët dhe dritat ndezëse të urgjencës. Të paktën një mjek mund të shihet i veshur me një xhaketë të lartë.
PĂ«rballĂ« kĂ«saj, ushtria izraelite ndryshoi llogarinĂ« e saj, duke pranuar se deklarata e saj fillestare se kolona u afrua ânĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« dyshimtĂ«â me dritat e fikur ishte e pasaktĂ«.
Ekspertët i thanë BBC Verify se ata përdorën forma valore të zërit dhe spektrogramë për të matur distancën e të shtënave nga mikrofoni i celularit. Shkurtimi i boshllëqeve kohore tregojnë se distanca midis mikrofonit dhe të shtënat me armë u zvogëlua ndërsa videoja përparonte. Ata arritën në përfundimin se të shtënat e para u qëlluan nga rreth 40 deri në 43 metra largësi. Por në fund të videos, të shtënat erdhën nga rreth 12 metra larg.
NĂ« njĂ« konferencĂ« mĂ« 5 prill, njĂ« zyrtar i IDF-sĂ« u tha gazetarĂ«ve se vĂ«zhgimi tregoi se trupat ishin nĂ« njĂ« distancĂ« kur hapĂ«n zjarr, duke shtuar: âNuk Ă«shtĂ« nga afĂ«r. Ata hapĂ«n zjarr nga larg.â
Një ekspert ushtarak i tha BBC Verify se çdo angazhim nën 50 deri në 100 metra do të konsiderohej si një distancë e afërt. Robert Maher, një ekspert i forenzikës audio në Universitetin Shtetëror të Montana, tha që në fillim të filmimit një armë zjarri shkarkohet rreth 43 metra larg celularit. Maher dhe një ekspert tjetër, Steven Beck, konfirmuan në mënyrë të pavarur pikëpamjen e njëri-tjetrit se në momentet e fundit të audios, të shtënat bëhen aq afër në 12 metra larg.
Beck, një ish-konsulent i FBI-së, i cili tani drejton Beck Audio Forensics, tha:
âGjuajtĂ«sit nĂ« kĂ«to momente janĂ« shumĂ« mĂ« afĂ«r, me distanca nga 12 deri nĂ« 18 metra. Ka njĂ« tingull tĂ« çuditshĂ«m qĂ« mund tĂ« jetĂ« njĂ« gomĂ« e goditur nga njĂ« plumb.â
Ai shtoi: âValĂ«t goditĂ«se tregojnĂ« se plumbat po kalojnĂ« afĂ«r mikrofonit tĂ« regjistruesit, qĂ« do tĂ« thotĂ« se ata po qĂ«llohenâ.
Chris Cobb-Smith, njĂ« ish-oficer i UshtrisĂ« Britanike me mbi 20 vjet pĂ«rvojĂ« nĂ« kryerjen e hetimeve nĂ« zonat e konfliktit, tha se nĂ« 50 metra, trupat izraelite do tĂ« kishin qenĂ« âpĂ«rfundimisht nĂ« gjendje tĂ« identifikonin kolonĂ«n si humanitareâ dhe do tĂ« kishin qenĂ« nĂ« gjendje âtĂ« pĂ«rcaktonin se personeli ishte i paarmatosur dhe nuk pĂ«rbĂ«nte kĂ«rcĂ«nimâ.
ZĂ«rat mund tĂ« dĂ«gjohen gjithashtu nĂ« fund tĂ« regjistrimit, duke bĂ«rtitur nĂ« hebraisht: âĂohuniâ dhe: âKthehuniâ.
Ekspertët audio përcaktuan se gjatë një periudhe prej më shumë se pesë minutash, disa herë armë zjarri përdoreshin njëkohësisht.
Maher tha se âtingujt shpesh mbivendosen nĂ« atĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« Ă«shtĂ« e qartĂ« se disa armĂ« zjarri janĂ« nĂ« pĂ«rdorim nĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n kohĂ«â.
Për shkak të mbivendosjes së të shtëna me armë, zoti Maher tha se është e vështirë të identifikohen të shtëna individuale. Por të dy ekspertët përcaktuan në mënyrë të pavarur se kishte më shumë se 100 të shtëna.
AnalistĂ«t tanĂ« audio nuk mund tĂ« komentonin se cilat armĂ« po pĂ«rdoreshin, por zoti Beck tha se kishte âdisa breshĂ«ri tĂ« shtĂ«na me armĂ« zjarri plotĂ«sisht automatikeâ.

Si e analizuan ekspertët audion
NjĂ« plumb qĂ« udhĂ«ton me shpejtĂ«si supersonike sĂ« pari krijon njĂ« bum zanor â shpesh i quajtur âkrisjeâ. Tingulli i plumbit qĂ« lĂ«shohet Ă«shtĂ« ai qĂ« krijon njĂ« tingull tĂ« dytĂ«, qĂ« shpesh quhet âpopâ.
Në distanca të afërta, dy tingujt janë pothuajse të padukshëm për veshin e njeriut.
Por duke parë nga afër formën valore të audios, dy tingujt mund të zbulohen dhe të matet distanca ndërmjet tyre.
Ajo qĂ« Maher pĂ«rshkruan si âsekuenca crack-popâ janĂ« tĂ« dukshme nĂ« kĂ«to forma vale.
Zoti Maher tha se sa më larg të jetë arma e zjarrit nga mikrofoni, aq më i gjatë është hendeku midis dy tingujve.

Â
LEXONI GJITHASHTU:
The post Analiza e audios, IDF qëlloi mbi 100 herë gjatë sulmit ku u vranë 15 mjek në Gaza appeared first on Euronews Albania.