LoginReading view
Ukraina rikthen pavarësinë e agjencive kundër korrupsionit
Turma protestuesish janë parë duke brohoritur me gëzim të enjten në Kiev, teksa e kanë shikuar një ekran të madh, në të cilin është konfirmuar që Parlamenti ukrainas e ka miratuar legjislacionin e ri për rikthim të pavarësisë së agjencive kundër-korrupsionit.
Legjislacioni është miratuar me 331 vota për dhe asnjë kundër.
Vendimi Ă«shtĂ« marrĂ« pasi njĂ« ligj qĂ« dyshohej se do tĂ« mund tâi kufizonte hetimet pĂ«r korrupsion â Ă«shtĂ« miratuar njĂ« javĂ« mĂ« parĂ«, dhe i ka nxitur protestat mĂ« tĂ« mĂ«dha prej nisjes sĂ« luftĂ«s sĂ« RusisĂ« nĂ« UkrainĂ«, mbi tre vjet mĂ« parĂ«.
Ligji i ri e rikthen pavarësinë e Byrosë Kombëtare të Ukrainës kundër-Korrupsionit dhe Zyrës së Prokurorit të Specializuar për rastet e korrupsionit.
Ligji duhet të miratohet nga presidenti ukrainas, Volodymyr Zelensky për të hyrë në fuqi.
Zelensky, i cili e ka nënshkruar legjislacionin origjinal më 22 korrik, ka thënë se qëllimi i ligjit ka qenë që agjencitë të çlirohen nga ndikimi rus, që i ka bërë të cenueshme ndaj korrupsionit për kohë të gjatë.
MirĂ«po limitet nĂ« pavarĂ«sinĂ« e tyre i kanĂ« zemĂ«ruar shumĂ« ukrainas â sidomos tĂ« rinjtĂ« â tĂ« cilĂ«t menjĂ«herĂ« kanĂ« organizuar protesta, pavarĂ«sisht se raketat dhe dronĂ«t rusĂ« kanĂ« vazhduar tĂ« shĂ«njestrojnĂ« Kievin dhe qytetet tjera.
âNjerĂ«zit nuk e kanĂ« pritur qĂ« tĂ« rinjtĂ« do tĂ« dalin kaq shumĂ«â, ka thĂ«nĂ« Anastasia Bezpalko, njĂ«ra prej qindra personave qĂ« kanĂ« dalĂ« nĂ« rrugĂ« gjatĂ« javĂ«s sĂ« fundit.
âTĂ« rinjtĂ« e kanĂ« kuptuar se dikush ka tentuar tâi mashtrojĂ«, dhe prandaj Ă«shtĂ« nxitur kjo ndjesi e theksuar e padrejtĂ«sisĂ«â, ka thĂ«nĂ« 23-vjeçarja pĂ«r Radion Evropa e LirĂ«.
Zelensky ka propozuar qĂ« ligji i ri tĂ« prezantohet mĂ« 31 korrik, duke thĂ«nĂ« se e ka dĂ«gjuar zĂ«rin e popullit dhe qĂ« dokumenti i ri do tâi adresojĂ« shqetĂ«simet pĂ«r ndikim rus, por nuk do ta rrezikojĂ« pavarĂ«sinĂ« e kĂ«tyre agjencive.
Ndihmësi i Zelenskyt, Andriy Yermak e ka mirëpritur votimin.
âE kemi njĂ« shoqĂ«ri civile tĂ« mrekullueshme, rini tĂ« mrekullueshme, tĂ« cilĂ«n e dĂ«gjoi presidenti Zelenesky. Ky ishte njĂ« dialog i shpejtĂ« nĂ« mes tĂ« autoriteteve dhe shoqĂ«risĂ«â, ka thĂ«nĂ« ai nĂ« rrjete sociale.
Kryeministrja e sapoemĂ«ruar, Yulia Svyrdydenko ka thĂ«nĂ« se âkjo Ă«shtĂ« pĂ«rgjigje direkte dhe e pĂ«rgjegjshme ndaj pritjeve tĂ« shoqĂ«risĂ« ukrainase dhe partnerĂ«ve tanĂ« evropianĂ«â.
Korrupsioni i shtrirë thellë në Ukrainë e ka penguar mbështetjen për Kievin në disa qarqe perëndimore.
Protestat janĂ« zhvilluar teksa Ukraina i ka sytĂ« drejt Shteteve tĂ« Bashkuara dhe aleatĂ« tjerĂ« perĂ«ndimorĂ« pĂ«r tâi bĂ«rĂ« presion RusisĂ« qĂ« tĂ« angazhohet nĂ« bisedimet pĂ«r paqe dhe tâi japĂ« fund luftĂ«s sĂ« nisur nga Moska nĂ« shkurt tĂ« vitit 2022.
Presidenti rus, Vladimir Putin e quan luftĂ«n âoperacion special ushtarakâ pĂ«r tĂ« çmilitarizuar UkrainĂ«n. PerĂ«ndimi Ă«shtĂ« pĂ«rgjigjur ndaj RusisĂ«, duke goditur ekonominĂ« e kĂ«tij shteti me sanksione tĂ« ashpra.
Si pasojë e luftës kanë vdekur mijëra persona dhe miliona të tjerë janë zhvendosur nga shtëpitë e tyre.
OSHEE, masa për sezonin turistik/ Furnizim me energji në zonat bregdetare dhe malore
Në kuadër të sezonit turistik Operatori i Shpërndarjes së Energjisë Elektrike ka marrë të gjitha masat për të garantuar furnizim të plotë me energji si në bregdet dhe në alpe.
Grupet e punës janë në terren për të bërë të mundur riparimin e çdo defekti të mundshme.
âKemi stacionuar grupe pune si nĂ« Velipoje, ShĂ«ngjin dhe nĂ« MalĂ«si. NjĂ« pjesĂ« e linjave janĂ« rigjeneruar. Defekte nuk kemi nĂ« linja pĂ«rveç atyre nga kushtet natyrore. ShkĂ«putje sporadike mund tĂ« ketĂ« sepse mund tĂ« ketĂ« defekte tĂ« vogla dhe ne i stakojmĂ« derisa i riparojmĂ«.â
Drejtori i OSHEE për rajonin verior paralajmëron zero tolerance për ata qe abuzojnë me energjinë elektrike.
âInvestime do tĂ« ketĂ« nĂ« veri. Dhe me kĂ«tĂ« rast do apeloja pĂ«r korrektĂ«si nĂ« fatura. Ădo konstatim qĂ« ndeshim pĂ«r vjedhje ne do ta dencojmĂ« dhe do pĂ«rballĂ«n me ligjinâ.
Deri tani sipas drejtuesit të OSHEE për rajonin verior nuk ka pasur defekte te parikuperueshme. Normaliteti është rikthyer dhe ne zonat ku zjarret dhe reshjet ditët e shkuara shkaktuan probleme./abcnews.al
Zbulim i rrallë në Australi/ Insekti-shkop 40 cm tërheq vëmendjen e shkencëtarëve
Një insekt shkop i sapozbuluar në Australi ka tërhequr vëmendjen e shkencëtarëve, pasi megjithëse peshon më pak se një top golfi, mund të jetë insekti më i rëndë i këtij lloji në vend.
I quajtur Acrophylla alta, insekti arrin një gjatësi prej 40 centimetrash dhe u zbulua në zonat malore të Athertonit, në veri të Queensland-it. Sipas ekspertëve, përmasat e mëdha mund të lidhen ngushtësisht me kushtet e veçanta të habitatit ku jeton.
Në një artikull të publikuar në revistën shkencore Zootaxa, thuhet se ky insekt shkop ka gjasa të jetë më i rëndë se karkaleci gjigant, një specie endemike e Queensland-it.
Zbulimi u bë pas disa netësh kërkimi nga studiuesit Angus Emmott dhe Ross Coupland. Ata panë një femër të këtij insekti në një lartësi të tillë, sa u desh të përdornin një shkop për ta zbritur. Coupland, sapo e vëzhgoi nga afër, dyshoi menjëherë se kishin të bënin me një lloj të panjohur më parë.
Insekti u mor pĂ«r studim, u vendos nĂ« njĂ« kafaz dhe u ushqye pĂ«r tĂ« marrĂ« disa nga vezĂ«t e tij. âTe insektet shkop, vezĂ«t janĂ« shumĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme pĂ«r identifikim, sepse çdo lloj ka vezĂ« tĂ« veçanta,â shpjegon Emmott.
Ai dyshon se kjo specie ka kaluar pa u vënë re më parë për shkak të vështirësisë në qasjen ndaj habitatit të saj, që ndodhet në një zonë të ftohtë dhe të lagësht. Sipas tij, pikërisht këto kushte mund të kenë ndikuar në zhvillimin e përmasave të mëdha të insektit, duke i ndihmuar të mbijetojë në klimën e ashpër të rajonit./abcnews.al
Kamala Harris sâdo kandidojĂ« pĂ«r guvernatore tĂ« KalifornisĂ«, lĂ« tĂ« hapur mundĂ«sinĂ« pĂ«r njĂ« garĂ« tjetĂ«r presidenciale
Ish-zëvendëspresidentja e Shteteve të Bashkuara, Kamala Harris, ka bërë të ditur se nuk do të kandidojë për postin e guvernatores së Kalifornisë në zgjedhjet e ardhshme të vitit 2026, duke mbajtur të hapur opsionin për një kandidim të mundshëm për president në vitin 2028.
âGjatĂ« gjashtĂ« muajve tĂ« fundit, kam reflektuar mbi kĂ«tĂ« moment tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m nĂ« historinĂ« e vendit tonĂ« dhe mbi mĂ«nyrĂ«n mĂ« tĂ« mirĂ« pĂ«r tĂ« vazhduar angazhimin tim nĂ« mbĂ«shtetje tĂ« qytetarĂ«ve amerikanĂ« dhe vlerave qĂ« unĂ« mbroj,â thuhet nĂ« deklaratĂ«n e saj zyrtare tĂ« publikuar tĂ« mĂ«rkurĂ«n.
âKam marrĂ« seriozisht nĂ« konsideratĂ« mundĂ«sinĂ« qĂ« tâu kĂ«rkoj kalifornianĂ«ve privilegjin pĂ«r tĂ« shĂ«rbyer si guvernatorja e tyre. E dua kĂ«tĂ« shtet, njerĂ«zit e tij dhe premtimin qĂ« pĂ«rfaqĂ«son. Ky Ă«shtĂ« vendi im i lindjes dhe i zemrĂ«s. Por pas njĂ« reflektimi tĂ« thellĂ«, kam vendosur tĂ« mos kandidoj pĂ«r guvernatore nĂ« kĂ«to zgjedhje,â shtoi ajo.
Vendimi i Harris vazhdon të ushqejë spekulimet për të ardhmen e saj politike, pas humbjes në zgjedhjet presidenciale të vitit të kaluar ndaj Donald Trump. Për disa muaj, ajo ka shqyrtuar opsionet mes rikandidimit për presidencë, një gare për guvernatore apo tërheqjes nga politika elektorale pas një fushate të vështirë. Ajo nuk e ka përjashtuar një tjetër kandidim për Shtëpinë e Bardhë, pas përpjekjeve të pasuksesshme në vitet 2020 dhe 2024.
NĂ« deklaratĂ«n e saj, Harris nuk e pĂ«rmendi drejtpĂ«rdrejt ish-presidentin Trump, por theksoi: âPolitika jonĂ«, qeverisja dhe institucionet tona, shpesh kanĂ« dĂ«shtuar tâi shĂ«rbejnĂ« qytetarĂ«ve, duke na sjellĂ« nĂ« kĂ«tĂ« moment krizash.â
âPĂ«r momentin, drejtimi dhe shĂ«rbimi im publik nuk do tĂ« jenĂ« pĂ«rmes njĂ« funksioni tĂ« zgjedhur. Mezi pres tĂ« kthehem nĂ« terren pĂ«r tĂ« dĂ«gjuar qytetarĂ«t, pĂ«r tĂ« ndihmuar nĂ« zgjedhjen e demokratĂ«ve qĂ« luftojnĂ« me guxim, dhe sĂ« shpejti do tĂ« ndaj mĂ« shumĂ« rreth planeve tĂ« mia,â u shpreh Harris.
Sipas saj, ânĂ« Shtetet e Bashkuara tĂ« AmerikĂ«s, pushteti duhet tĂ« qĂ«ndrojĂ« nĂ« duart e popullit. Ne, populli, duhet ta pĂ«rdorim kĂ«tĂ« pushtet pĂ«r tĂ« luftuar pĂ«r liri, mundĂ«si, barazi dhe dinjitet pĂ«r tĂ« gjithĂ«. UnĂ« do tĂ« mbetem pjesĂ« e kĂ«saj lufte.â
Harris do të ishte një ndër kandidatët kryesorë në garën për pasardhësin e guvernatorit aktual Gavin Newsom, i cili nuk mund të kandidojë për një mandat të tretë për shkak të kufizimeve ligjore. Ajo gëzon njohje të gjerë publike, përvojë në postet shtetërore dhe aftësi të fuqishme për mbledhje fondesh. Përpara se të shërbente si senatore dhe zëvendëspresidente, Harris ishte prokurore e përgjithshme e Kalifornisë dhe më herët prokurore e San Franciskos.
Megjithatë, pas shumë vitesh në skenën kombëtare dhe ndërkombëtare, nuk ka qenë e qartë nëse ajo ishte e interesuar të rikthehej në politikën shtetërore në Sakramento.
Roli i brezit të ri të votuesve
Këshilltari i saj i kahershëm dhe strategu demokrat Sean Clegg deklaroi se Harris ishte tunduar për të kandiduar për guvernatore, por po shqyrton mundësi të tjera, përfshirë krijimin e një organizate jofitimprurëse për të angazhuar votuesit e rinj.
âAjo ka qenĂ« nĂ« poste tĂ« zgjedhura pĂ«r 22 vite rresht dhe nĂ« shĂ«rbim publik qĂ« nga pĂ«rfundimi i shkollĂ«s sĂ« drejtĂ«sisĂ«,â tha Clegg. âPasi ka kaluar gjithĂ« jetĂ«n e saj brenda sistemit, tani ndjen mĂ« shumĂ« motivim pĂ«r tĂ« ndikuar nga jashtĂ« tij.â
Sipas tij, ânĂ« fund, kjo ishte njĂ« vendimmarrje instinktive. E pyeti veten: âA dua tĂ« rikthehem nĂ« sistem si zyrtarja mĂ« e lartĂ« e zgjedhur nĂ« Kaliforni, apo dua tĂ« ndjek njĂ« rrugĂ« krejt tjetĂ«r?ââ
Një tjetër përpjekje për Shtëpinë e Bardhë?
Përtej Kalifornisë, karriera politike e Harris është shënuar nga arritje historike, por edhe zhgënjime.
Në vitin 2020, ajo u tërhoq nga gara presidenciale demokrate para zgjedhjeve paraprake në Iowa humbja e parë e madhe në karrierën e saj. Më pas, u zgjodh kandidate për zëvendëspresidente nga Joe Biden dhe shkroi histori si gruaja e parë me ngjyrë dhe me prejardhje aziatike që shërbeu në këtë post.
Në vitin 2024, Harris mori kandidimin demokrat pasi Biden u tërhoq nga gara disa muaj para Ditës së Zgjedhjeve dhe e mbështeti atë. Megjithatë, ajo humbi përballë Trump, i cili fitoi të gjitha shtetet vendimtare.
Nëse vendos të kandidojë sërish në vitin 2028, Harris përballet me sfida të konsiderueshme. Ajo duhet të bindë Partinë Demokrate se përfaqëson të ardhmen, pavarësisht humbjes së fundit. Për më tepër, lidhja e saj e ngushtë me administratën Biden mund të shihet si barrë, në një kohë kur ish-presidenti Biden përballet me kritika në rritje dhe pikëpyetje për gjendjen e tij mendore dhe fizike.
Gara e vitit 2028 pritet tĂ« jetĂ« shumĂ« e konkurrueshme, me figura tĂ« tjera si Gavin Newsom tĂ« mundshĂ«m nĂ« garĂ«. Ădo kandidat do tĂ« duhet tĂ« bashkojĂ« njĂ« Parti Demokrate tĂ« fragmentuar dhe me mbĂ«shtetje nĂ« rĂ«nie.
NĂ« njĂ« fjalim tĂ« mbajtur nĂ« San Francisko, njĂ« nga mĂ« tĂ« gjatat qĂ« nga largimi nga detyra nĂ« janar, Harris e quajti udhĂ«heqjen e Trump njĂ« âbraktisje tĂ« plotĂ«â tĂ« idealeve amerikane.
Vendimi i saj për të mos hyrë në garën për guvernator e lë të hapur terrenin për emrat që tashmë kanë shpallur kandidaturat, përfshirë ish-kongresisten Katie Porter, ish-kryetarin e Bashkisë së Los Anxhelosit Antonio Villaraigosa, ish-sekretarin e Shëndetësisë në administratën Biden, Xavier Becerra, si dhe disa zyrtarë shtetërorë.
NĂ« njĂ« deklaratĂ«, Villaraigosa u shpreh se vendimi i Harris nuk do tĂ« thotĂ« pĂ«rfundim i karrierĂ«s sĂ« saj politike. âKy vendim reflekton pĂ«rkushtimin e saj tĂ« vazhdueshĂ«m pĂ«r tĂ« shĂ«rbyer nĂ« nivelet mĂ« tĂ« larta tĂ« qeverisjes,â tha ai./abcnews.al
U plagosën në aksidentin tragjik në Borsh, si paraqitet gjendja shëndetësore e dy të rinjve te Trauma
Nga aksidenti tragjik që ndodhin pasditen e djeshme në Borsh, mbetën të plagosur dy persona dhe humbën jetën dy persona një çift bashkëshortës.
Dy tĂ« rinjtĂ« u transportuan me helikopter dhe Trauma dhe siç raporton gazetarja e ABC News, Xhoana Ăallaku njĂ«ri prej tyre ndodhet nĂ« gjendje tĂ« rĂ«ndĂ«.
Kujtojmë se mëngjesin e kësaj të enjteje, me anë të një njoftimi zyrtar policia bëri të ditur dhe arrestimin e autorit të aksidentit, një 29-vjeçar./abcnews.al
I dënuar me rreth 5 vjet burgim për drogë, arrestohet 43-vjeçari në Krujë
NjĂ« 43-vjeçar ka rĂ«nĂ« nĂ« prangat e policisĂ« sĂ« KrujĂ«s. Ai Ă«shtĂ« i dĂ«nuar me 4 vjet e 8 muaj burg nga Gjykata e TiranĂ«s pĂ«r âKultivimi i bimĂ«ve narkotikeâ dhe âVjedhja e energjisĂ« elektrike ose impulseve telefonikeâ.
âSi rezultat i kontrolleve tĂ« bazuara te informacionet e siguruara nĂ« rrugĂ« operative, me objektiv lokalizimin dhe ndalimin e shtetasve tĂ« shpallur nĂ« kĂ«rkim, shĂ«rbimet e Komisariatit tĂ« PolicisĂ« KrujĂ«, nĂ« kuadĂ«r tĂ« operacionit âInsideâ, kapĂ«n shtetasin L. K., 43 vjeçâ, njofton policia.
Materialet procedurale iu referuan Prokurorisë së Tiranës, për veprime të mëtejshme./abcnews.al
Fier, pĂ«rfundon âvalaâ e shkarkimeve/ EmĂ«rimet e reja mbyllen nĂ« fund tĂ« korrikut
Ka përfunduar procesi i intervistimit të zyrtarëve dhe drejtuesve të bashkisë së Fierit. Ashtu sikundër ishte bërë e ditur në fillim të valës së shkarkimeve në bashkinë e Fierit, emërimet e reja dhe konfirmimi në detyrë i drejtuesve të administratës mbyllet në fund të muajit korrik.
Burime nga bashkia e Fierit konfirmojnë se të gjithë drejtorët e dorëhequr do të largohen nga detyra. Kurse të paktën 5 nga 13 drejtues të njësive administrative do të vazhdojnë detyrën. Faza e intervistimit nga komisioni i vlerësimit në PS të Fierit përfundoi dje.
DitĂ«n e sotme pritet qĂ« drejtuesve tĂ« cilĂ«t do tĂ« largohen tâu mbĂ«rrijnĂ« shkresat pĂ«rkatĂ«se zyrtare ku u komunikohet largimi. NdĂ«rsa pĂ«r drejtuesit qĂ« qĂ«ndrojnĂ« nĂ« punĂ«, komunikohet mospranimi i dorĂ«heqjes. DorĂ«heqjet kolektive nĂ« bashkinĂ« e Fierit dhe drejtoritĂ« rajonale u bĂ«nĂ« pas urdhrit tĂ« kryeministrit Edi Rama nĂ« funksion tĂ« vetĂ«pastrimit tĂ« administratĂ«s publike./abcnews.al
Aksidenti i rëndë me dy të vdekur e dy të plagosur në Borsh, arrestohet autori 29-vjeçar
Policia ka vënë në pranga autorin e aksidentit të rëndë që ndodhi ditën e djeshme, 30 korrik, në Borsh, ku ndërruan jetë dy persona dhe mbetën të plagosur dy të tjerë.
Nga veprimet hetimore ka rezultuar se ky 29-vjeçari duke drejtuar automjetin tip âBenzâ, ka humbur kontrollin mbi drejtimin e mjetit dhe Ă«shtĂ« pĂ«rplasur me njĂ« mjet tĂ« llojit furgon, qĂ« drejtohej nga shtetasi K. M., 66 vjeç, i cili sĂ« bashku me pasagjeren D. P., 70 vjeçe, ka humbur jetĂ«n nĂ« vendngjarje.
Drejtuesi shtetasi M. Q. dhe pasagjeri në automjetin e tij, shtetasi P. A., 23 vjeç, janë transportuar në QSUT, Tiranë, për ndihmë mjekësore të specializuar./abcnews.al
Venecia: Tarifa për turistët i sjell qytetit 5,4 milion euro
Rregullorja që pati premierën më 2024, duhet të ndihmojë për koordinimin më të mirë që turizmit masiv në qytetin lagunë buzë Adriatikut. Por nëse blerja e një bilete hyrëse për në qytet i step vërtetë tursitët, kjo mbetet një temë e diskutueshme.
Qyteti i Venecias ka numĂ«ruar gjithsesi mbi 720.000 vizitorĂ« qĂ« i kanĂ« sjellĂ« arkĂ«s sĂ« qytetit gjithsej 5,4 milionĂ« euro â pothuajse dyfish mĂ« shumĂ« se nĂ« vitin 2024. Po ashtu gjatĂ« kĂ«saj periudhe janĂ« vendosur edhe 2500 gjoba, ndaj atyre qĂ« kanĂ« hyrĂ« pa biletĂ« pĂ«r tĂ« vizituar qytetin.
Kush e rezervon biletën në avancë paguan më pak
Rregullorja këtë herë ishte në fuqi për 54 ditë, e shpërndarë në fundjava dhe ditë pushimesh nga prilli, maji, qershori dhe korrik, përkatësisht nga ora 8.30 deri në 16. Kush e ka rezervuar në avancë biletën, ka paguar pesë euro. Ata që neglizhojn duke blerë biletën në kohën kur kanë dashur të hyjnë në qytet kanë paguar dyfishin. Për vendasit, fëmijët si dhe turistët, që qëndrojnë disa netë në qytet janë bërë përjashtime. Sidoqoftë turistët që kalojnë netët në hotel paguajnë taksën për qytetin.
Michele Zuin, këshilltar financiar në qytetin e Venecias, shpjegon, se ky sistem edhe në vitin e dytë ka funksionuar mirë dhe ka influencuar për një garanci planifikimi me vizitorët. Por sidoqoftë qëllimi primar nuk është të sigurohen të ardhura.
Të ardhurat duhet të përdoren në dobi të qytetit
Më 2024 në fund të fazës së provës në 29 ditë të ardhurat arritën në 2,4 milionë euro me një numër vizitorësh rreth 485.000.
Këto të ardhura, duke u zbritur kostot e shërbimit përkatës, do të përdoren në dobi të qytetit dhe anorëve të tij. Një analizë e plotë e të dhënave të përgjithshme ende nuk është përfunduar.
Në Venecia numri vjetor i turistëve arrin në miliona. Po ashtu shtrohe tpyetja, nëse mjafton një tarifë hyrjeje, për ta kufizua rturizmin masiv. Për më tepër që në qytetit lagunë një kafe kushton po aq sa edhe tarifa e hyrjes. Në qendrën historike të Venecias jetojnë sot më pak se 50.000 vetë, ndërkohë që vijnë miliona turistë në vit./abcnews.al
Rrëzohet pas 14 sekondash raketa e parë australiane, përpjekja historike për të arritur orbitën dështon
Raketa âErisâ e para e llojit tĂ« saj e ndĂ«rtuar nĂ« Australi, nga âGilmour Space Technologiesâ, u rrĂ«zua vetĂ«m 14 sekonda pas nisjes, tĂ« mĂ«rkurĂ«n nĂ« mĂ«ngjes, gjatĂ« pĂ«rpjekjes sĂ« parĂ« pĂ«r tĂ« arritur orbitĂ«n nga territori australian.
Eris ishte raketa e parë orbitale e projektuar dhe prodhuar në Australi, e cila u nis nga një bazë hapësinore pranë qytetit Bowen, në veri të Queensland. Ajo synonte të transportonte satelitë të vegjël në hapësirë.
Pamjet treguan raketën duke u ngritur nga platforma, përpara se të binte dhe të zhdukej nga pamja. Mbi vendin e ngjarjes u panë re tymi, por nuk pati të lënduar.
Kompania e quajti lëshimin një sukses të pjesshëm, pasi të katër motorët hibride u aktivizuan dhe raketa qëndroi në fluturim për 14 sekonda. Adam Gilmour, drejtuesi i kompanisë, tha se ishte i kënaqur që raketa u ngrit nga toka, duke shtuar se është e rrallë që një kompani private të arrijë orbitën në përpjekjen e parë.
@apnewsThe first Australian-made rocket to attempt to reach orbit from the countryâs soil crashed after 14 seconds of flight on Wednesday. The rocket Eris, launched by Gilmour Space Technologies, was designed to carry small satellites to orbit. #rocket #crash #australia⏠original sound â The Associated Press
Kryetari i bashkisë Whitsunday, Ry Collins, e përshkroi lëshimin si një hap të rëndësishëm drejt ndërtimit të një industrie hapësinore në rajon.
Gilmour Space ka mbështetje nga fonde private dhe këtë muaj mori 5 milionë dollarë australianë nga qeveria federale për zhvillimin e raketës. Më parë, kishte përfituar edhe një grant prej 52 milionë dollarësh për zhvillimin e teknologjive hapësinore.
Ky ishte testi i parë orbital në mbi 50 vjet nga toka australiane. Deri më sot, Australia ka realizuar vetëm dy lëshime të suksesshme drejt orbitës./abcnews.al
Plagosje në Borsh, arrestohet autori i dyshuar
Një plagosje me armë zjarri dyshohet se ka ndodhur mëngjesin e kësaj të enjteje në fshatin turistik të Borshit.
Sipas burimeve nga policia, është plagosur një i ri, të cilin fatmirësisht plumbi e ka kapur në dorë, duke shmangur pasoja më të rënda që mund të kishin qenë edhe fatale.
Ngjarja ka ndodhur në një lokal, ku dy shokë po konsumonin alkool. Sipas dëshmive, pas një debati mes tyre, njëri prej të rinjve ka nxjerrë armën e zjarrit dhe ka qëlluar në drejtim të mikut të tij, duke e plagosur.
Menjëherë pas ngjarjes, autori është larguar nga vendi i krimit. Personi i lënduar është transportuar në spital ku po merr ndihmën mjekësore dhe ndodhet jashtë rrezikut për jetën.
Falë ndërhyrjes së shpejtë të Komisariatit të Policisë Himarë, nën drejtimin e shefit të komisariatit, autori u identifikua në kohë rekord dhe u vu në pranga. Ai është shoqëruar në ambientet e komisariatit ku ka dhënë dëshminë e tij dhe ka rrëfyer ngjarjen.
Policia po vijon hetimet për të dokumentuar plotësisht rrethanat dhe motivet e kësaj ngjarjeje.
/abcnews.al
Virusi vdekjeprurës që shpërthen pas transmetimit nga kafshët e infektuara
Virusi Nipah (NiV) është një virus zoonotik shumë vdekjeprurës që përhapet nga kafshët te njerëzit dhe ka shkaktuar shpërthime të shumta, përfshirë në Kerala, Indi. Që nga 2018, shteti ka regjistruar 10 raste të kalimit të virusit, me katër raste vetëm këtë vit. Simptomat përfshijnë encefalit dhe probleme të frymëmarrjes, dhe trajtimi përfshin antivirale me spektrin e gjerë. Përhapja e virusit është monitoruar me kujdes përmes një sistemi të fortë mbikëqyrjeje dhe masash të menjëhershme.
Më 12 korrik, një rast i ri infektimi me virusin Nipah u konfirmua te një burrë 52-vjeçar në distriktin e Palakkadit në Kerala, duke shënuar rastin e dhjetë me këtë virus, (transmetimi i patogjenit nga kafshët te njeriu) në këtë shtet të jugut të Indisë që nga viti 2018. Vetëm këtë vit, Kerala ka raportuar katër raste me Nipah, përfshirë dy vdekje, të gjitha brenda një rrezeje prej 50 km nga kufiri i distrikteve Malappuram dhe Palakkad.
Shteti është në gjendje alarmi të lartë, me 675 persona nën mbikëqyrje në pesë distrikte.
ĂfarĂ« Ă«shtĂ« virusi Nipah?
Virusi Nipah (NiV) është një virus zoonotik (virus që mund të transmetohet nga kafshët te njerëzit) dhe është shumë i rrezikshëm, duke shkaktuar vdekjen në 40 deri 75 për qind të rasteve të infektuara te njerëzit. Pjesë e së njëjtës familje është edhe virusi Hendra, që gjendet në Australi, mirëpo NiV është një nga viruset më të njohura të gjinisë henipavirus, e cila shkakton një gamë sëmundjesh neurologjike dhe shpesh edhe probleme me frymëmarrjen te njerëzit dhe kafshët.
LakuriqĂ«t e familjes Pteropodidae, qĂ« gjenden nĂ« OqeaninĂ«, AzinĂ« Juglindore dhe Jugore, dhe AfrikĂ«n Sub- sahariane janĂ« âdepo natyraleâ tĂ« virusit, qĂ« do tĂ« thotĂ« se virusi jeton dhe riprodhohet natyrshĂ«m nĂ« kĂ«to kafshĂ« pa iu shkaktuar dĂ«m atyre, por tĂ« tjerĂ«ve po.
Përhapja e virusit te njerëzit mund të ndodhë drejtpërdrejt ose përmes kafshëve të tjera, siç janë derrat ose kuajt, të cilët mund të jenë në kontakt me njerëzit.
Cilat janë simptomat e virusit Nipah?
Sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH), infeksionet njerëzore me NiV variojnë nga infeksione pa simptoma deri në infeksione të rënda të frymëmarrjes, ngërçe dhe encefalit akut (inflamacion i trurit). Prezantimi klinik i infeksionit me NiV është neurologjik, duke prekur sistemin nervor qendror dhe duke shkaktuar sindromën e encefalitit akut (AES), e cila karakterizohet nga ngërçe, konfuzion dhe humbje të vetëdijes. Kur sëmundja përparon, mund të shkaktojë dëmtime në mushkëri dhe mund të çojë në sindromën e rrezikut të frymëmarrjes së rëndë (ARDS), që mund të jetë kërcënuese për jetën. Koha e inkubacionit të virusit besohet të jetë nga 4 deri në 14 ditë.
Ku ka pasur shpërthime të virusit Nipah më parë?
Infeksioni i parë me NiV te njerëzit u regjistrua në vitin 1998, kur fermerët dhe kasapët nga Malajzia dhe Singapori u infektuan nga derrat e infektuar. Ky shpërthim preku më shumë se 250 individë dhe shkaktoi mbi 100 vdekje.
Në Bangladesh ka pasur shpërthime çdo vit që nga viti 2001, ku njerëzit infektoheshin duke pirë lëng nga frutat e palmës të ndotur nga urina ose pështyma e lakuriqëve. Në vitin 2014, infeksionet me NiV në Filipine ishin të lidhura me therjen e kuajve dhe konsumimin e mishit të kuajve të infektuar.
India ka raportuar dy shpërthime në Bengalin Perëndimor në vitet 2001 dhe 2007. Në vitin 2018, India Jugore raportoi shpërthimin e parë të NiV në Kerala, ku 19 raste të konfirmuara shkaktuan 17 vdekje. Që nga atëherë, Kerala ka raportuar shpërthime të NiV pothuajse çdo vit.
ĂfarĂ« ka ndodhur nĂ« Kerala?
Pavarësisht se Kerala ka regjistruar 10 raste të virusit Nipah që nga viti 2018, vetëm dy prej tyre u shndërruan në shpërthime me raste të transmetimit nga njeriu te njeriu.
âPo raportojmĂ« tani raste tĂ« izoluara tĂ« infeksioneve me Nipah, nĂ« vend tĂ« grupeve ose shpĂ«rthimeve siç ndodhi nĂ« vitin 2018â, tha Thekkumkara Surendran Anish, zyrtar nĂ« QendrĂ«n e ShĂ«ndetit tĂ« Keralas pĂ«r KĂ«rkimin dhe QĂ«ndrueshmĂ«rinĂ« e Nipahit.
Gjashtë rastet e fundit të infeksioneve me NiV në shtet kanë qenë shpërthime të rastësishme, pa transmetim nga njeriu te njeriu.
âMijĂ«ra njerĂ«z vdesin çdo vit nĂ« Indi nga AES ose ARDS, ku nuk dimĂ« shkakun. NiV, nĂ« fakt, nuk Ă«shtĂ« njĂ« shkak i zakonshĂ«m pĂ«r sindromat e frymĂ«marrjes dhe encefalititâ, tha ai. âPor nĂ« Kerala, pasi i gjithĂ« sistemi shĂ«ndetĂ«sor ka prioritet Nipahin, po zbulojmĂ« mĂ« shumĂ« infeksione me Nipahâ.
MegjithatĂ«, Ă«shtĂ« shqetĂ«suese qĂ« tĂ« katĂ«r rastet e NiV nĂ« vitin 2025 janĂ« regjistruar nĂ« njĂ« periudhĂ« tĂ« shkurtĂ«r kohore dhe nĂ« njĂ« zonĂ« tĂ« vogĂ«l, shtoi Anish. âKatĂ«r raste tĂ« pavarura tĂ« kalimit tĂ« virusit nĂ« njĂ« periudhĂ« disamuajshe brenda njĂ« rrezeje prej 50 km sugjerojnĂ« njĂ« prani shumĂ« tĂ« lartĂ« tĂ« lakuriqĂ«ve dhe virusit nĂ« kĂ«tĂ« zonĂ«â.
Wall Street kërkon më shumë qartësi mbi projektin sekret të Inteligjenca Artificiale së Mark Zuckerberg në Meta
Në qendër të vëmendjes së investitorëve në Wall Street është vënë një iniciativë sekrete e inteligjencës artificiale që po zhvillohet brenda Meta-s, nën drejtimin e Mark Zuckerberg. Kreu i kompanisë ka ndërmarrë një ofensivë të kushtueshme për të rekrutuar emrat më të njohur në fushën e AI dhe për të ndërtuar infrastrukturën që do të mbështesë objektivat e tij ambicioze.
Zuckerberg ka ofruar bonuse që arrijnë në nëntë shifra për të joshur ekspertë të AI nga kompani si OpenAI, Apple dhe Google, me synimin që Meta të pozicionohet si lider global në këtë sektor, pas performancës së dobët të modeleve të saj përballë konkurrentëve.
Burime të afërta me zhvillimet tregojnë se Zuckerberg ka krijuar një njësi të re brenda zyrave të Meta në Menlo Park. Kjo strukturë funksionon e izoluar nga pjesa tjetër e kompanisë dhe është e çliruar nga burokracitë e zakonshme të një korporate me vlerë 1.8 trilionë dollarë. Në krye të saj janë vendosur dy figura të njohura: Alexandr Wang (nga Scale AI) dhe Nat Friedman (nga GitHub). Njësia operon në mënyrë të pavarur dhe mbetet e panjohur edhe për shumë punonjës të tjerë të Meta-s.
Megjithatë, mungesa e transparencës dhe e një strategjie të qartë kanë shkaktuar shqetësim tek investitorët.
âĂshtĂ« njĂ«soj si Projekti Manhattan po hedhin shuma tĂ« mĂ«dha nĂ« AI pa e ditur saktĂ«sisht drejtimin. NĂ« mungesĂ« tĂ« njĂ« plani tĂ« qartĂ« pĂ«r komercializim, durimi i investitorĂ«ve mund tĂ« soset,â paralajmĂ«roi Uday Cheruvu nga Harding Loevner.
Ky nuk Ă«shtĂ« eksperimenti i parĂ« i madh pĂ«r Zuckerberg. NĂ« vitin 2022, ai ndryshoi emrin e kompanisĂ« nĂ« Meta dhe investoi miliarda dollarĂ« nĂ« ndĂ«rtimin e âmetaversitâ njĂ« projekt qĂ« rezultoi zhgĂ«njyes dhe uli ndjeshĂ«m vlerĂ«n e aksioneve.
Pas suksesit të ChatGPT, Zuckerberg e konsideron AI-në si fazën e ardhshme të zhvillimit teknologjik që mund ta mbajë Metën në krye të rrjeteve sociale dhe industrisë së reklamave online. Kjo teknologji ofron mundësi të reja në personalizimin e përmbajtjes dhe të reklamave, ndërkohë që konkurrentë si OpenAI, Anthropic, Google dhe Amazon po intensifikojnë gjithashtu investimet në këtë fushë.
Meta ka rritur ndjeshĂ«m buxhetin e saj tĂ« investimeve kapitale nĂ« prill, duke parashikuar shpenzime nga 64 deri nĂ« 72 miliardĂ« dollarĂ«. NdĂ«rkohĂ«, pĂ«rpjekjet pĂ«r rekrutimin e talenteve nĂ« AI â qĂ« synojnĂ« zhvillimin e asaj qĂ« quhet âsuperinteligjencĂ«â pritet tĂ« rrisin shpenzimet vjetore pĂ«r kĂ«rkim dhe zhvillim me 1.5 deri nĂ« 3.5 miliardĂ« dollarĂ«.
Zuckerberg është i bindur se investimi do të japë rezultate pozitive, duke u mbështetur në modelin financiar të qëndrueshëm të Meta. Deri tani, kompania ka rekrutuar rreth 50 studiues të njohur në fushën e AI, përfshirë bashkë-krijuesin e ChatGPT, Shengjia Zhao, i cili do të drejtojë laboratorin e ri të kërkimeve.
Por jo të gjithë ndajnë këtë entuziazëm. Ekspertët paralajmërojnë se një ekip i mbushur me talente nuk është garanci për sukses, ndërsa brenda kompanisë po lindin tensione për shkak të ristrukturimeve dhe ndjesisë se ekipi ekzistues i AI po anashkalohet.
Zuckerberg duket i vendosur të ecë përpara me ritme të shpejta, pavarësisht kritikave që kanë marrë modelet më të fundit si Llama 4. Meta madje ka nisur të lejojë përdorimin e modeleve konkurrente, duke pranuar se produktet e saj nuk janë ende në nivelin e duhur.
Ndërkohë, Meta pritet të publikojë këtë javë raportin me rritjen më të ngadaltë të fitimeve në dy vitet e fundit. Megjithatë, aksionet e saj janë rritur me 20% që nga fillimi i vitit, ndërsa investitorët presin me interes të shohin nëse vizioni i Zuckerberg për AI do të arrijë të justifikojë miliardat e investuara./abcnews.al
Aksident në aksin Lushnje-Fier/ Makina përplaset me motoçikletën
Aksident nĂ« Lushnje-Fier. NjĂ« automjet pĂ«rplas njĂ« motoçikletĂ«. Ngjarja ka ndodhur nĂ« afĂ«rsi tĂ« vendit tĂ« quajtur âpushimi i shoferit.
Nuk dihet ende nëse ka të lënduar. Policia dhe grupi hetimor ndodhet në në vendngjarje./abcnews.al
Vrau efektivin e Forcave Shqiponja/ Gjykata e Fierit dënon me burgim të përjetshëm Azgan Mërnicën
Azgan Mërnica dënohet me burgim përjetë. Gjykata e Fierit mori vendimin sot. Mërnica 24-vjeç vrau në maj të vitit 2024 efektivin e forcave Shqiponja 29-vjeçarin Novruz Cenalia në fshatin Baltez.
Mërnica dhe Cenalia u përballen në aksin rrugor që lidh fshatrat Baltëz dhe Dermenas ku Mërnica udhëtonte me të ëmën.
Efektivi i Shqiponjave i kërkoi Mërnices të ulte shpejtësinë pasi segmenti rrugor në fjalë, kalon mes zonave të banuara, por Mërnica në atë kohë 23-vjeç, ndaloi makinën dhe doli me një pistoletë në dorë duke ia drejtuar 28-vjeçarit Novruz Cenalia. Mërnica qëlloi tre herë në drejtim të policit duke e lënë të vdekur në vend.
Vodhën dy banesa në Tiranë/ Identifikohen dy hajdutët, njëri i arrestuar e tjetri në kërkim
Finalizohet operacioni policor i koduar âVleraâ, pĂ«r zbardhjen e rasteve tĂ« vjedhjes.
Identifikohen 2 shtetas që vodhën me thyerje, në 2 banesa. Vihet në pranga njëri prej tyre, shpallet në kërkim tjetri.
Gjenden në banesën e shtetasit të arrestuar dhe sekuestrohen 900 000 lekë, 5 700 euro, 12 ora, 20 bizhuteri (varëse, unaza) dhe 8 celularë, të dyshuara të vjedhura, dhe mjete që dyshohet se përdoreshin për kryerjen e vjedhjeve.
NĂ« vijim tĂ« punĂ«s pĂ«r zbardhjen e rasteve tĂ« vjedhjes sĂ« pronĂ«s/pasurisĂ«, identifikimin e autorĂ«ve, kapjen dhe vĂ«nien e tyre pĂ«rpara pĂ«rgjegjĂ«sisĂ« ligjore, shĂ«rbimet e Komisariatit tĂ« PolicisĂ« Nr. 6 kanĂ« organizuar dhe finalizuar operacionin e koduar âVleraâ, si rezultat i tĂ« cilit janĂ« zbardhur 2 raste nĂ« kĂ«tĂ« fushĂ« dhe janĂ« identifikuar 2 autorĂ«t e dyshuar. NjĂ«ri prej tyre, shtetasi R. K., 57 vjeç, Ă«shtĂ« arrestuar, ndĂ«rsa tjetri, shtetasi G. L., 30 vjeç, Ă«shtĂ« shpallur nĂ« kĂ«rkim.
Nga hetimet dyshohet se këta shtetas, në bashkëpunim me njëri-tjetrin, kanë vjedhur me thyerje, në 2 banesa, gjatë muajve shkurt dhe korrik, shuma të konsiderueshme parash, sende me vlerë dhe celularë.
Vijon puna për kapjen e shtetasit të shpallur në kërkim dhe për dokumentimin e vjedhjeve të tjera që mund të kenë kryer ai dhe shtetasi i arrestuar.
Materialet procedurale i kaluan ProkurorisĂ«, pĂ«r veprĂ«n penale âVjedhjaâ, kryer nĂ« bashkĂ«punim./abcnews.al
