GJENEVĂ, 7 gusht ATSJ-DPA/ â Zvicra, e njohur pĂ«r çokollatĂ«n, djathin, bankat dhe Alpet, u pĂ«rball sot me njĂ« tronditje tĂ« fortĂ« ekonomike, pasi presidenti amerikan Donald Trump vendosi njĂ« tarifĂ« tĂ« papritur prej 39% ndaj mallrave zvicerane.
Kjo masë ka tronditur thellësisht ekonominë e vendit alpin, e cila varet shumë nga eksportet.
âEkonomia jonĂ« ka pĂ«rballuar shumĂ« stuhiâ, u pĂ«rpoq tĂ« qetĂ«sonte opinionin presidentja Karin Keller-Sutter.
Ajo njoftoi gjithashtu masa ndihmëse nga qeveria për kompanitë që do të detyrohen të reduktojnë orarin e punës për shkak të mungesës së porosive nga SHBA.
Por, nën sipërfaqe, situata në qarqet ekonomike është shumë më e zymtë. Dhjetëra mijëra vende pune mund të jenë në rrezik.
Shoqata e industrisĂ« Swissmem paralajmĂ«roi se, nĂ«se kĂ«to tarifa nuk hiqen, eksportet e sektorit tĂ« teknologjisĂ« drejt SHBA-sĂ« do tĂ« jenĂ« âpraktikisht tĂ« vdekura.â
Damien Cottier, deputet i partisĂ« liberal-demokrate, e quajti kĂ«tĂ« tarifĂ« tĂ« ashpĂ«r âsulm ndaj ZvicrĂ«sâ.
 Ekonomia dhe neutraliteti në trysni
Me njĂ« popullsi prej vetĂ«m 9 milionĂ« banorĂ«sh, Zvicra mbĂ«shtetet fuqishĂ«m te eksportet. SHBA âja Ă«shtĂ« partneri mĂ« i madh tregtar i saj, duke pĂ«rbĂ«rĂ« 18% tĂ« eksporteve nĂ« vitin 2024.
Por kjo krizë shkon përtej ekonomisë. Ajo sfidon edhe politikën tradicionale të neutralitetit të Zvicrës, një shtyllë e diplomacisë së saj qëllimisht të kujdesshme dhe të balancuar.
Historiani Sacha Zala deklaroi nĂ« shkurt pĂ«r radion SRF se âdiplomacia e heshtur funksionon deri nĂ« njĂ« pikĂ«. Por Ă«shtĂ« njĂ« iluzion tĂ« mendosh se vetĂ«m pse je sjellĂ« âmirĂ«â nuk do tĂ« ndĂ«shkoheshâ.
Që nga pushtimi rus i Ukrainës, Zvicra ka qenë nën trysni për të hequr dorë nga neutraliteti klasik. Ajo u bashkua me sanksionet e BE-së kundër Rusisë, por refuzoi të lejojë transferimin e municioneve zvicerane drejt Ukrainës. Kritikët thonë se vendi ka bërë shumë pak për të gjetur ose ngrirë asetet e oligarkëve rusë.
 Rriten thirrjet për afrimin me BE
Kriza aktuale ka ndezur sërish debatin e brendshëm për pozicionin e Zvicrës jashtë Bashkimit Evropian.
Deputetja socialdemokrate Franziska Roth shkroi javĂ«n e kaluar nĂ« Instagram se âkishte ardhur koha tĂ« heqim dorĂ« nga vetĂ«kĂ«naqĂ«sia e âne vetĂ«m kundĂ«r botĂ«sâ dhe tĂ« ndĂ«rtojmĂ« njĂ« rrugĂ« tĂ« pĂ«rbashkĂ«t me EvropĂ«nâ.
Edhe grupet e biznesit janë gjithnjë e më të shqetësuara. Ndërkohë që kompanitë evropiane përballen me një tarifë shumë më të ulët, vetëm 15%, ato kanë një përparësi të qartë konkurruese ndaj Zvicrës.
Shoqata âEconomiesuisseâ, edhe para shpalljes sĂ« tarifave amerikane,  ka deklaruar se âpozicioni ynĂ« gjeografik e bĂ«nte thelbĂ«sore bashkĂ«punimin e ngushtĂ« me BE-nĂ«â.
Por marrëdhëniet Zvicër-BE mbeten të tensionuara. Marrëveshja kornizë e vitit 2021 për thellimin e lidhjeve dështoi në momentet e fundit. Partia dominante e djathtë, SVP, e kundërshton çdo përpjekje për rinovimin e saj.
Në vend të afrimit me BE-në, ministri i ekonomisë Guy Parmelin, pjesë e SVP-së, u ka bërë thirrje kompanive që të gjejnë tregje të reja eksporti. /Ad.Ab./
Â
Â
The post ANALIZĂ â Tronditet modeli ekonomik dhe neutraliteti i ZvicrĂ«s, pas tarifave amerikane appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.