Përballë një Donald Trumpi të paparashikueshëm dhe një Rusi agresive, evropianët favorizojnë rritjen e shpenzimeve për mbrojtjen dhe, në disa shtete, shërbimin ushtarak të detyrueshëm.
Një sondazh i realizuar në 12 shtete për Këshillin Evropian për Marrëdhëniet me Jashtë (ECFR) ka treguar se shumica e qytetarëve në Poloni (70%), Danimarkë (70%) dhe Britaninë e Madhe (57%) mbështesin rritjen e shpenzimeve për mbrojtje.
Mbështetja ishte më e dobët në shtete të tjera, por një pjesë e madhe e popullsisë në Gjermani (47%), Spanjë (46%) dhe Francë (45%) gjithashtu ishin pro një buxheti më të madh ushtarak. Italia ishte një rast i veçantë: vetëm 17% mbështetën rritjen e shpenzimeve, ndërsa 57% ishin kundër.
NĂ« disa shtete, evropianĂ«t mbĂ«shtetĂ«n riinstalimin e shĂ«rbimit ushtarak tĂ« detyrueshĂ«m, me pĂ«rjashtimin kryesor tĂ« tĂ« rinjve nga 18 deri nĂ« 29 vjeç â ata qĂ« kanĂ« mĂ« shumĂ« mundĂ«si tĂ« thirren nĂ« njĂ« konflikt tĂ« armatosur. NĂ« FrancĂ« (62%), Gjermani (53%) dhe Poloni (51%) u shfaq mbĂ«shtetje e fortĂ« pĂ«r shĂ«rbimin ushtarak.
Kundërshtimi ndaj kësaj ideje ishte më i madh në shtete të tilla si Italia (50% kundër), Britania e Madhe (53%), Spanja (56%) dhe Hungaria (58%).
Të moshuarit ishin ata që mbështetën më shumë shërbimin ushtarak. Për shembull, në Gjermani, një total neto prej 49% të personave mbi 70 vjeç mbështetën shërbimin ushtarak, ndërsa një total neto prej 46% të personave 18-29 vjeç ishin kundër.
Një ndarje e thellë mbi Trump
Sondazhi gjithashtu tregoi se opinioni publik evropian ishte ndarë shumë mbi Trump, rikthimi i të cilit në presidencën amerikane ka tronditur lidhjet tradicionale me Uashingtonin. Shtetet me lidhje tradicionale të forta me SHBA-në po bëhen gjithnjë e më skeptike ndaj sistemit amerikan: në Britaninë e Madhe dhe Gjermani, shumica e qytetarëve (74% dhe 67%) mendojnë se sistemi amerikan është i dëmtuar.
Ivan Krastev dhe Mark Leonard tĂ« ECFR, nĂ« njĂ« dokument tĂ« shoqĂ«ruar me gjetjet, shkruan se: âMarrĂ«dhĂ«niet SHBA-BE tani janĂ« gjithnjĂ« e mĂ« ideologjike. NĂ« shumĂ« aspekte, lidhjet e partive tĂ« djathta evropiane me Trumpin fillojnĂ« tĂ« ngjasojnĂ« me marrĂ«dhĂ«niet qĂ« partitĂ« komuniste tĂ« dikurshme kishin me Bashkimin Sovjetik gjatĂ« LuftĂ«s sĂ« FtohtĂ«. Ata ndihen tĂ« detyruar ta mbrojnĂ« Trumpin dhe ta imitojnĂ« atĂ«.â
Partitë e ekstremit të djathtë në Evropë, të cilat shpesh kanë marrë frymëzim nga Rusia e Vladimir Putinit, tani po e shohin sistemin e Trump si një model, thonë autorët. Nga ana tjetër, votuesit për partitë kryesore janë kritikë ndaj Trump dhe sistemit politik amerikan.
PavarĂ«sisht kĂ«saj, njĂ« lidhje e fortĂ« e partive tĂ« ekstremit tĂ« djathtĂ« dhe populiste kombĂ«tare me Trumpin ekziston, megjithĂ«se njĂ« pakicĂ« e madhe e votuesve tĂ« kĂ«tyre partive e shohin rizgjedhjen e tij si njĂ« lajm tĂ« keq pĂ«r amerikanĂ«t. PĂ«r shembull, 34% e votuesve tĂ« AfD nĂ« Gjermani, 28% tĂ« mbĂ«shtetĂ«sve tĂ« Frontit KombĂ«tar nĂ« FrancĂ« dhe 30% tĂ« votuesve tĂ« Reform UK e konsiderojnĂ« rizgjedhjen e Trumpit si âshumĂ« tĂ« keqeâ ose âpothuajse tĂ« keqeâ pĂ«r amerikanĂ«t.
Skepticizmi për autonominë e Evropës
Gjetjet e sondazhit vinĂ« nĂ« prag tĂ« njĂ« samiti tĂ« NATO-s kĂ«tĂ« javĂ«, ku anĂ«tarĂ«t e aleancĂ«s do tĂ« kĂ«rkohen tĂ« rrisin shpenzimet pĂ«r mbrojtje nĂ« tĂ« paktĂ«n 5% tĂ« PBB-sĂ« çdo vit deri nĂ« vitin 2032. Spanja ka refuzuar tashmĂ« kĂ«tĂ« objektiv si âtĂ« arsyeshĂ«mâ dhe âkundĂ«rproduktiveâ. Italia dĂ«shiron tĂ« shtyjĂ« afatin deri nĂ« vitin 2035.
Qytetarët në shumicën e shteteve të anketuara janë skeptikë se Evropa mund të bëhet e pavarur nga SHBA. Qytetarët në Gjermani, Spanjë, Poloni dhe Itali janë më të prirur të thonë se do të ishte shumë e vështirë ose praktikisht e pamundur për BE-në të bëhej e pavarur nga SHBA në fushën e mbrojtjes dhe sigurisë. Vetëm në Danimarkë, një shumicë e vogël (52%) mendon se është e mundur që BE të arrijë autonominë në fushën e mbrojtjes dhe sigurisë.
Danimarka, e cila është drejtpërdrejt e kërcënuar nga pretendimet e Trumpit mbi Grenlandën, gjithashtu ka treguar një antipati të lartë ndaj presidentit amerikan: 86% mendojnë se sistemi politik amerikan është i thyer, ndërsa 76% e konsiderojnë rizgjedhjen e Trumpit si një gjë të keqe për qytetarët amerikanë.
Mbështetje për një ndëshkim bërthamor alternativ
Shumë evropianë mbështesin zhvillimin e një disuazivi kombëtar bërthamor që nuk mbështetet në SHBA, me mbështetje më të fortë në Poloni (60%), Portugali (62%) dhe Spanjë (54%). Në Gjermani, mbështetja për këtë ide ishte vetëm 39%. Kancelari, Friedrich Merz, ka propozuar që vendi i tij të ndajë armë bërthamore me Francën dhe Britaninë, por gjithashtu tha se kjo nuk mund ta zëvendësojë mbrojtjen bërthamore të SHBA-së mbi shumicën e Evropës.
Mbështetje për Ukrainën
Në një shenjë inkurajuese për Kievin, shumica e evropianëve janë kundër ndjekjes së SHBA-së nëse Trump do të kërkonte që Ukraina të heqë dorë nga territoret e pushtuara ose të heqë sanksionet ekonomike kundër Rusisë. Edhe në Hungari, një shtet që ka ngadalësuar marrëveshjet për sanksionet e BE-së, 40% janë kundër ndjekjes së çdo hapi të tillë, ndërsa 38% janë në favor.
AutorĂ«t e raportit sugjerojnĂ« dy shpjegime pĂ«r kĂ«tĂ« mbĂ«shtetje pĂ«r UkrainĂ«n: âNjĂ« interpretim i favorshĂ«m Ă«shtĂ« se evropianĂ«t mbĂ«shtesin njĂ« politikĂ« evropiane autonome pĂ«r tĂ« mbĂ«shtetur UkrainĂ«n dhe nuk duan tĂ« ndjekin verbĂ«risht udhĂ«zimet e Trumpit. Por njĂ« lexim tjetĂ«r i tĂ« dhĂ«nave Ă«shtĂ« se evropianĂ«t duan qĂ« ukrainasit tĂ« vazhdojnĂ« tĂ« luftojnĂ« nĂ« emĂ«r tĂ« tyre.â
Leonard tha: âSondazhi ynĂ« tregon se evropianĂ«t ndihen tĂ« pasigurt dhe se Trump po shton kĂ«rkesĂ«n pĂ«r rritjen e shpenzimeve pĂ«r mbrojtje, riinstalimin e shĂ«rbimit ushtarak dhe zgjerimin e kapaciteteve bĂ«rthamore nĂ« tĂ« gjithĂ« EvropĂ«n.â
Krastev, i cili Ă«shtĂ« kryetar i QendrĂ«s pĂ«r Strategji Liberale, tha: âEfekti i vĂ«rtetĂ« i rikthimit tĂ« Trumpit Ă«shtĂ« se Shtetet e Bashkuara tani paraqesin njĂ« model tĂ« besueshĂ«m pĂ«r ekstremin e djathtĂ« tĂ« EvropĂ«s./abcnews.al
Login
