❌

Normal view

There are new articles available, click to refresh the page.
Before yesterdayMain stream

Albanologu i njohur Brian D. Joseph, vizitë në Akademinë e Shkencave

TIRANË, 2 korrik /ATSH/ Kryetari i AkademisĂ« sĂ« Shkencave tĂ« ShqipĂ«risĂ«, akad. SkĂ«nder Gjinushi, priti nĂ« mjediset e ASHSH-sĂ«, prof. emeritus Brian D. Joseph, bashkautorin e veprĂ«s “The Balkan languages”.

Takimi u mbajt pĂ«rpara prezantimit tĂ« “The Balkan languages” nĂ« veprimtarinĂ« shkencore tĂ« organizuar nĂ« ASHSH “GjuhĂ«t e Ballkanit nĂ« njĂ« dimension tĂ« ri”.

Autorët e librit, prof. emeritus Brian D. Joseph dhe prof. emeritus Victor A. Friedman, kanë dhënë kontribut shkencor mbi 25-vjeçar. Ata janë albanologë të mirënjohur, si dhe anëtarë nderi të Akademisë së Shkencave të Shqipërisë.

Akad. Gjinushi e falënderoi prof. emeritus Joseph-in për punën e palodhur në hulumtimet akademike dhe kërkimet në terren me kontribute të vlerësuara botërisht në studimet indoeuropeistike dhe albanologjike, si edhe për faktin që autorët zgjodhën Akademinë e Shkencave të Shqipërisë për të bërë përurimin e parë të veprës së tyre.

Në takim ishin të pranishëm sekretarja shkencore e ASHSH-së, akad. Anila Hoda; kryetari i Institutit të Gjuhës dhe të Letërsisë, akad. Valter Memishaj; prof. asoc. Aristotel Spiro; shefja e marrëdhënieve me jashtë, prof. asoc. Elda Zotaj. /j.p/

1 nga 3

The post Albanologu i njohur Brian D. Joseph, vizitë në Akademinë e Shkencave appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Civici: Universitetet 4.0, si po e revolucionarizon teknologjia dhe IA edukimin

TIRANË, 17 qershor /ATSH/ Komisioni i pĂ«rhershĂ«m i EkonomisĂ«, çështjeve Sociale dhe Juridike nĂ« AkademinĂ« e Shkencave zhvilloi sot, mbledhjen e radhĂ«s pĂ«r gjendjen dhe sfidat e pĂ«rdorimit tĂ« inteligjencĂ«s artificiale nĂ« edukim.

Veprimtarinë e çeli Anastas Angjeli. Ai foli për domosdoshmërinë e rritjes së performancës së sistemit universitar dhe kërkimit shkencor, si rrjedhojë e ndikimit që ka zhvillimi i teknologjisë dhe inteligjencës artificiale, me synimin për të shkuar drejt formatimit të universitetit 4.0.

Akademik Adrian Civici mbajti njĂ« referat me temĂ«n: “Drejt universiteteve 4.0. – Si po e revolucionarizon teknologjia dhe inteligjenca artificiale edukimin”.

Civici bĂ«ri njĂ« analizĂ« pĂ«r rolin dhe vendin e universiteteve nĂ« shoqĂ«rinĂ« tonĂ« nĂ« shek. XXI, pĂ«r misionin e universiteteve nĂ« funksion tĂ« pĂ«rhapjes sĂ« dijes, cilĂ«sisĂ« sĂ« studentĂ«ve tĂ« diplomuar, kĂ«rkimit shkencor, inovacionit dhe revolucionit 4.0, si dhe pĂ«r ndikimin e globalizimit dhe revolucionit teknologjik nĂ« “formatimin” e universiteteve tĂ« sĂ« ardhmes. Ky formatim mbĂ«shtetet nĂ« katĂ«r forcat e mĂ«dha tĂ« ndryshimit tĂ« botĂ«s moderne: stimulimin e teknologjive tĂ« reja; pĂ«rballimin dhe pĂ«rfitimin nga efektet e globalizimit; formimin e kapitalit social cilĂ«sor; pĂ«rmirĂ«simin e mirĂ«qeverisjes.

Civici paraqiti modelet mĂ« tĂ« mira tĂ« organizimit, si dhe elementet e ndikimit tĂ« IA-sĂ« nĂ« transformimin e universiteteve nĂ«pĂ«rmjet njĂ« historiku tĂ« shkurtĂ«r tĂ« revolucioneve tĂ« universiteteve (1.0; 2.0; 3,0). Ai u ndal nĂ« rĂ«ndĂ«sinĂ« e revolucionit tĂ« katĂ«rt dhe “Universitetet e sĂ« ardhmes 2050”, duke e pĂ«rcaktuar si njĂ« epokĂ« nĂ« tĂ« cilĂ«n do tĂ« sfidohen hierarkitĂ« tradicionale tĂ« statusit tĂ« universiteteve. Universiteti 4.0 synon tĂ« zbatojĂ« paradigmĂ«n e industrisĂ« 4.0 dhe “spiralen e katĂ«rfishtĂ«â€ nĂ« universitete pĂ«r tĂ« nxitur automatizimin, pĂ«rshtatjen dhe personalizimin e proceseve tĂ« tĂ« nxĂ«nit.

Në fund, Civici dha disa konkluzione të rëndësishme, që dëshmojnë nevojën e vendit tonë për përmirësimin e universiteteve apo kolegjeve profesionale, të cilat janë ende shumë larg modelit të universiteteve 4.0. Në shumicën dërrmuese të rasteve mbizotërojnë format dhe modelet klasike të organizimit dhe funksionimit të universiteteve me elemente të modeleve 2.0 dhe 3.0. Në këtë drejtim mungojnë njohuritë e duhura dhe përvojat e përparuara, si dhe politikat specifike për transformimin e universiteteve shqiptare sipas modelit 4.0. Kjo situatë po ndikon dhe në performancën dhe përfitimet nga bashkëpunimi ndërkombëtar e procesi i ndërkombëtarizimit të universiteteve shqiptare.

/m.q/a.f/r.e/

The post Civici: Universitetet 4.0, si po e revolucionarizon teknologjia dhe IA edukimin appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Akademia e Shkencave, konferencë kushtuar Luan Omarit në 100-vjetorin e lindjes

11 June 2025 at 09:51

TIRANË, 11 qershor/ATSH/ Me rastin e 100-vjetorit tĂ« lindjes sĂ« akademikut Luan Omari, Akademia e Shkencave zhvilloi njĂ« konferencĂ« shkencore me titull “Shteti dhe e drejta nĂ« veprĂ«n e akademikut Luan Omarit, me rastin e 100-vjetorit tĂ« lindjes”.

Veprimtaria u zhvillua në bashkëpunim me Fakultetin e Drejtësisë, Universiteti i Tiranës. Konferenca u drejtua nga akad. Gëzim Hoxha, kryetar i Seksionit të Shkencave Shoqërore dhe Albanologjike dhe akad. Aurela Anastasi.

Në emër të Kryesisë së ASHSH-së, përshëndeti të pranishmit akad. Vasil Tole. Ai u shpreh se Luan Omari është i pari akademik që feston 100-vjetorin mes nesh, e njëherazi i fundit nga akademikët që themeluan Akademinë tonë të Shkencave në vitin 1972.

“Ne, nuk nderojmĂ« thjesht njĂ« jetĂ« tĂ« gjatĂ«, por njĂ« jetĂ« tĂ« shkrirĂ« me shkencĂ«n, me mendimin shkencor, vlerĂ«sojmĂ« njĂ« jetĂ« tĂ« tĂ«rĂ« tĂ« lidhur me sistemin universitar dhe me ndĂ«rgjegjen juridike tĂ« kĂ«tij vendi”, u shpreh akad. Tole.

Ministri i Drejtësisë, Ulsi Manja, mbajti një fjalë përshëndetëse në emër të Qeverisë së Shqipërisë dhe të institucioneve të drejtësisë. Ai e vlerësoi akad. Omarin si një prej figurave më të mëdha të mendimit juridik dhe të shkencës kushtetuese shqiptare si dhe shprehu mirënjohje të thellë për kontributet e jashtëzakonshme të cilat kanë lënë gjurmë të thella në historinë e shtetit shqiptar, në sistemin tonë juridik në formimin e mendimit demokratik në vend, si dhe për formimin e brezave të juristëve.

NjĂ« letĂ«r urimi erdhi pĂ«r 100-vjetorin e akad. Omarit nĂ« emĂ«r tĂ« KryesisĂ« sĂ« AkademisĂ« sĂ« Shkencave dhe Arteve tĂ« KosovĂ«s nga kryetari i saj akad. Mehmet Kraja. PĂ«rmes kĂ«saj letre, Kryesia e ASHAK-ut shpreh mirĂ«njohjen pĂ«r kontributin e veçantĂ« shkencor tĂ« akad. Omarit, i cili pĂ«rveç kontributeve tĂ« tjera, nĂ« vitin 2009 botoi veprĂ«n “Kushtetuta e KosovĂ«s nĂ« njĂ« vĂ«shtrim krahasues”.

Pas fjalĂ«ve pĂ«rshĂ«ndetĂ«se, akad. Aurela Anastasi drejtoi punimet e konferencĂ«s. Seanca nisi me kumtesĂ«n me temĂ«n “Shteti dhe e drejta nĂ« veprĂ«n e prof. Luan Omarit” nga prof. dr. Arta Mandro. Ajo shprehu vlerĂ«sim dhe pĂ«rulĂ«si ndaj punĂ«s dhe kontributit tĂ« akad. Omarit nĂ« edukimin ligjor si institucion dhe nĂ« atĂ« tĂ« shtetit dhe tĂ« sĂ« drejtĂ«s si pĂ«rbĂ«rĂ«sit e domosdoshĂ«m tĂ« demokracisĂ«.

MĂ« pas prof. dr. Ksenofon Krisafi mbajti njĂ« kumtesĂ« me temĂ«n “Minoritetet nĂ« analizat juridike tĂ« prof. Luan Omaritt”. Ai e vlerĂ«soi akad. Omarin si njĂ« figurĂ« emblematike nĂ« fushĂ«n e sĂ« drejtĂ«s dhe si njĂ« zĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m nĂ« debatin publik mbi çështjet kushtetuese dhe administrative nĂ« promovimin e vlerave demokratike dhe tĂ« tĂ« drejtave tĂ« njeriut nĂ« ShqipĂ«ri, pĂ«r reformĂ«n nĂ« gjyqĂ«sor, qeverisjen demokratike e mĂ« gjerĂ«.

Studentë të Fakultetit të Drejtësisë së UT-së lexuan citate të përzgjedhura nga vepra e prof. Luan Omarit, duke shprehur mirënjohjen për njohuritë që përcjell në brezin e ri.

Në fund, vajza e akad. Omarit, prof. dr. Anila Omari, mbajti një fjalë falënderuese për zhvillimin e kësaj veprimtarie duke shprehur mirënjohjen për Kryesinë e ASHSH-së, përfaqësuesit e qeverisë, organizatorët, si dhe për personalitetet, profesorët e nderuar të jurisprudencës e marrëdhënieve ndërkombëtare, të cilët vlerësuan kontributin e akad Omarit në këto fusha.

/a.f/

The post Akademia e Shkencave, konferencë kushtuar Luan Omarit në 100-vjetorin e lindjes appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Forumi shkencor në ASHSH, programet e studimit të doktoraturës në fizikë e kimi

TIRANË, 9 qershor/ATSH/ NĂ« AkademinĂ« e Shkencave u mbajt forumi shkencor me temĂ«n “Programet e studimit tĂ« doktoraturĂ«s nĂ« fizikĂ« e kimi; VlerĂ«sime e mendime pĂ«r tĂ« ardhmen”.

Veprimtaria u organizua nga Komisioni i fizikës e kimisë, pjesë e Akademisë së Shkencave, në kuadër të procesit të shqyrtimit dhe vlerësimit të kërkesave për të aplikuar në studimet pasuniversitare, cikli i tretë (shkollat e doktoraturës), në drejtimet përkatëse të departamenteve të fizikës, kimisë, kimisë industrial dhe inxhinierisë fizike.

Seanca nisi me punimin e prof. asoc. Dhurata Premti e prof. dr. Spiro Drushku, të cilët trajtuan informacionet aktuale lidhur me standardet, arritjet dhe problematikat potenciale të kërkimeve shkencore në studimet e doktoratës.

Gjatë këtij forumi prof. dr. Ilirjana Boçi, prof. asoc. Gerti Xhixha, prof. as. Altin Gjevori, prof. asoc. Anila Dhroso trajtuan eksperiencat aktuale të departamenteve, mbi metodologjinë e vlerësimit të aplikantëve në programet e doktoraturës në fiizikë, kimi, prodhim industrial & inxhinieri dhe inxhinieri fizike.

Prof. dr. Rozana Troja paraqiti një këndvështrim mbi të kaluarën e përzgjedhjes dhe vlerësimit të kandidatëve për doktoraturë, për të ofruar qasje të ndryshme pozitive, kontribuuese edhe për të ardhmen.

Prof. dr. Luljeta Pinguli, prof. dr. Ilirjana Boci, msc. Megi Çaushi, msc. P. Drazho ofruan eksperiencat e doktorantĂ«ve nĂ« proces dhe udhĂ«heqĂ«sve respektivĂ«, pĂ«r tĂ« promovuar arritjet dhe propozuar zgjidhje pĂ«r problematikat e evidentuara.

Prof.dr. Margarita Ifti, prof. prof. dr. Altin Mele, prof. dr. Arjan Korpa paraqitĂ«n punimin “Shkollimi i doktoratĂ«s nĂ« BE, strukturat dhe modelet e reja”. Akad. emeritus Floran Vila paraqiti njĂ« punim pĂ«r doktoraturat e pĂ«rbashkĂ«ta ndĂ«rkombĂ«tare. Prof. dr. Partizan Malkaj paraqiti punimin me temĂ«n “Njohja me eksperiencat individuale tĂ« doktoraturave jashtĂ« vendit, nĂ« BE dhe vende tĂ« tjera.

Në fund, u zgjodh një komision që do të bëjë përmbledhjen e të gjitha propozimeve dhe problematikave të trajtuara.

 

/a.f/

The post Forumi shkencor në ASHSH, programet e studimit të doktoraturës në fizikë e kimi appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

“Menaxhimi i integruar i burimeve ujore”, konferencĂ« nĂ« AkademinĂ« e Shkencave

TIRANË, 2 qershor/ATSH/ NĂ« AkademinĂ« e Shkencave u mbajt konferenca ndĂ«rkombĂ«tare “Menaxhimi i integruar i burimeve ujore pĂ«r zhvillim tĂ« qĂ«ndrueshĂ«m tĂ« turizmit”.

Konferenca ishte njĂ« bashkorganizim i AkademisĂ« sĂ« Shkencave tĂ« ShqipĂ«risĂ« (ASHSH) nĂ«pĂ«rmjet NjĂ«sisĂ« kĂ«rkimore “Burimet ujore”, AkademisĂ« sĂ« Shkencave dhe Arteve tĂ« KosovĂ«s (ASHAK) dhe MinistrisĂ« sĂ« Turizmit dhe Mjedisit (MTM).

Përveç akademikëve e lektorëve nga Shqipëria dhe Kosova, pati dhe lektorë të ftuar nga Austria dhe Polonia. Në fjalën hapëse, dr. Roza Allabashi, theksoi rëndësinë e kësaj platforme si një urë bashkëpunimi ndërshqiptar e ndërkombëtar për çështjet e menaxhimit të qëndrueshëm të burimeve ujore.

Në fjalën e saj përshëndetëse, ministrja e Bujqësisë dhe Zhvillimit Rural, Anila Denaj theksoi sfidat e menaxhimit të burimeve ujore në kontekstin e ndryshimeve klimatike dhe nevojën për mbështetje të vazhdueshme institucionale.

Zëvendësministri i Turizmit dhe Mjedisit, Sofjan Jaupaj, theksoi se zhvillimi i turizmit duhet të jetë i pandarë nga menaxhimi i integruar i burimeve ujore dhe se përmbushja e kërkesave të Kapitullit 27 të Acquis Communautaire i cili trajton mjedisin dhe ndryshimet klimatike, në kontekstin e negociatave të Shqipërisë për anëtarësim në Bashkimin Europian, kërkon investime të mëdha dhe bashkëpunim ndërsektorial e ndërkufitar.

Ndërkohë, akad. asoc. Besnik Baraj vuri në dukje rolin kyç të komunitetit shkencor në përballimin e sfidave të menaxhimit të ujërave, veçanërisht në kushtet e presioneve nga ndotja, urbanizimi dhe ndryshimet klimatike. Baraj theksoi rëndësinë e përdorimit të informacionit shkencor për ndërtimin e politikave efektive dhe të qëndrueshme, si dhe rolin e edukimit për ndërgjegjësimin publik dhe forcimin e kapaciteteve vendimmarrëse.

Prof. Thomas Ertl, nga Austria, paraqiti risitë e Direktivës së re të BE-së për trajtimin e ujërave të zeza urbane (2025), e cila promovon një qasje të integruar dhe të qëndrueshme, në përputhje me Marrëveshjen e Gjelbër Evropiane.

Gjatë dy ditëve të konferencës u zhvilluan pesë sesione shkencore që trajtuan çështje kyçe për menaxhimin e integruar të burimeve ujore, në funksion të zhvillimit të qëndrueshëm të turizmit dhe mbrojtjes së mjedisit. Temat u prezantuan në mënyrë ndërdisiplinore, duke përfshirë qasje nga shkencat natyrore, inxhinierike, mjedisore dhe sociale.

Konferenca e radhës do të mbahet në Prishtinë, në maj të vitit 2026. /j.p/

The post “Menaxhimi i integruar i burimeve ujore”, konferencĂ« nĂ« AkademinĂ« e Shkencave appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Akademia e Shkencave, simpozium mbi “LĂ«vizjen e 1968-s” nĂ« ShqipĂ«ri

By: Kult Plus
30 May 2025 at 19:15

NĂ« AkademinĂ« e Shkencave u mbajt simpoziumi “LĂ«vizja e 1968-s pĂ«r revolucionarizimin e jetĂ«s nĂ« ShqipĂ«ri”.

Veprimtaria u organizua nga Seksioni i Shkencave Shoqërore dhe Albanologjike, Komisioni i përhershëm i antropologjisë dhe i trashëgimisë kulturore, në bashkëpunim me Departamentin e shkencave politike, Universiteti i Tiranës, dhe Autoritetin e Dosjeve (AIDSSH).

Simpoziumi synon njohjen e dinamikave dhe studimeve tĂ« kryera deri mĂ« sot mbi ndikimin qĂ« ka pasur LĂ«vizja e 1968-s nĂ« ShqipĂ«ri; vĂ«shtrimin analitik tĂ« ndikimit tĂ« Revolucionit Kulturor Kinez (mĂ«vetĂ«sia e rastit shqiptar), si dhe paraqitjen e disa rasteve studimore mbi kĂ«tĂ« argument, pĂ«rfshi dhe risitĂ« e sjella nga botimi “Antikultura e ‘68-s nĂ« ShqipĂ«ri” tĂ« autorit Albert Nikolla.

Akad. Gëzim Hoxha, Kryetar i Seksionit të Shkencave Shoqërore dhe Albanologjike vlerësoi programin e simpoziumit për interesin dhe rëndësinë që kanë tematikat e trajtuara për ta analizuar fenomenin në kuptimin e studimit shkencor antropologjik.

Kryetari i Komisionit tĂ« pĂ«rhershĂ«m tĂ« antropologjisĂ« dhe trashĂ«gimisĂ« kulturore, akad. Albert Doja, tha se kjo Ă«shtĂ« veprimtaria e parĂ« e kĂ«tij komisioni tĂ« ri. Me kĂ«tĂ« rast, ai e falĂ«nderoi autorin pĂ«r nismĂ«n e tij pĂ«r organizimin e simpoziumit “LĂ«vizja e 1968-s pĂ«r revolucionarizimin e jetĂ«s nĂ« ShqipĂ«ri” dhe pĂ«r kontributin qĂ« sjell trajtimi i kĂ«saj tematike nĂ« zgjerimin e fokusit tĂ« qasjeve antropologjike.

Seanca nisi me kumtesën e prof. dr. Enika Abazit, e cila vuri në dukje se gjatë periudhës komuniste në Shqipëri, kultura u rikonceptua si një superstrukturë e kontrolluar nga shteti, duke u fokusuar në ndërtimin e një identiteti kolektiv në përputhje me doktrinën marksiste-leniniste.

MĂ« tej, prof. asoc. Klodiana Beshku mbajti njĂ« kumtesĂ« tĂ« pĂ«rgatitur nĂ« bashkĂ«punim me prof. as. Klejd KĂ«lliçin me temĂ«n “Viti 1968: Vala e dytĂ« e feminizmit nĂ« PerĂ«ndim dhe ‘emancipimi si sakrificë’ nĂ« ShqipĂ«ri”.

Prof. asoc. Albert Nikolla paraqiti njĂ« analizĂ« pĂ«r tragjedinĂ« e imitimit tĂ« revolucionit kulturor kinez nĂ« kontekstin shqiptar, dhe posaçërisht nĂ« shkatĂ«rrimin e kishĂ«s katolike, si dhe dokumentet qĂ« nxjerrin nĂ« dritĂ« qĂ«ndrimin e regjimeve komuniste ndaj kishĂ«s katolike. MĂ« tej, ai paraqiti njĂ« rast studimor antropologjik nĂ« fshatin Hajmel tĂ« ShkodrĂ«s. PikĂ«nisja e studimit zuri fill nga njĂ« botim i vitit 1967, ku grupe njerĂ«zish nga krahina tĂ« ndryshme tĂ« vendit i shkruanin Enver HoxhĂ«s mbi vendimet qĂ« kishin marrĂ« pĂ«r shkatĂ«rrimin e kishave dhe “demaskimin” e priftĂ«rinjve. Ai vuri nĂ« dukje se veprat e E. HoxhĂ«s pĂ«rbĂ«jnĂ« njĂ« burim interesant antropologjik, pasi qĂ«llimi i tyre, mĂ« shumĂ« sesa njohje teorike e zhvillimeve tĂ« socializmit shqiptar, ishte “tĂ« udhĂ«zonin mĂ«nyrĂ«n e sjelljes” sĂ« “njerĂ«zve tĂ« rinj tĂ« socializmit”, ku pĂ«rgjatĂ« hulumtimit dalin nĂ« pah udhĂ«zimet konkrete se si duhen sulmuar kishat dhe si duhen “demaskuar” priftĂ«rinjtĂ«.

Prof. asoc. Majlinda Keta mbajti njĂ« kumtesĂ« pĂ«r profilin filozofik tĂ« njeriut tĂ« ri nĂ« socializĂ«m pĂ«rballĂ« demokracisĂ« postkomuniste tĂ« viteve ’90 nĂ« ShqipĂ«ri. Mrs. Elona Baçi bĂ«ri njĂ« paraqitje interesante tĂ« disa dosjeve tĂ« Arkivit tĂ« Dosjeve mbi Festivalin e 11-tĂ« tĂ« KĂ«ngĂ«s nĂ« RTSH, ku veçoi rastin e dosjeve tĂ« pĂ«rpunuara pĂ«r kĂ«ngĂ«tarin Sherif Merdani, njĂ« ndĂ«r artistĂ«t e dĂ«nuar me burg pĂ«r frymĂ«n moderne tĂ« kĂ«tij festivali./atsh/KultPlus.com

Akademia e Shkencave, simpozium mbi “LĂ«vizjen e 1968-s” nĂ« ShqipĂ«ri

TIRANË, 30 maj/ATSH/ NĂ« AkademinĂ« e Shkencave u mbajt simpoziumi “LĂ«vizja e 1968-s pĂ«r revolucionarizimin e jetĂ«s nĂ« ShqipĂ«ri”.

Veprimtaria u organizua nga Seksioni i Shkencave Shoqërore dhe Albanologjike, Komisioni i përhershëm i antropologjisë dhe i trashëgimisë kulturore, në bashkëpunim me Departamentin e shkencave politike, Universiteti i Tiranës, dhe Autoritetin e Dosjeve (AIDSSH).

Simpoziumi synon njohjen e dinamikave dhe studimeve tĂ« kryera deri mĂ« sot mbi ndikimin qĂ« ka pasur LĂ«vizja e 1968-s nĂ« ShqipĂ«ri; vĂ«shtrimin analitik tĂ« ndikimit tĂ« Revolucionit Kulturor Kinez (mĂ«vetĂ«sia e rastit shqiptar), si dhe paraqitjen e disa rasteve studimore mbi kĂ«tĂ« argument, pĂ«rfshi dhe risitĂ« e sjella nga botimi “Antikultura e ‘68-s nĂ« ShqipĂ«ri” tĂ« autorit Albert Nikolla.

Akad. Gëzim Hoxha, Kryetar i Seksionit të Shkencave Shoqërore dhe Albanologjike vlerësoi programin e simpoziumit për interesin dhe rëndësinë që kanë tematikat e trajtuara për ta analizuar fenomenin në kuptimin e studimit shkencor antropologjik.

Kryetari i Komisionit tĂ« pĂ«rhershĂ«m tĂ« antropologjisĂ« dhe trashĂ«gimisĂ« kulturore, akad. Albert Doja, tha se kjo Ă«shtĂ« veprimtaria e parĂ« e kĂ«tij komisioni tĂ« ri. Me kĂ«tĂ« rast, ai e falĂ«nderoi autorin pĂ«r nismĂ«n e tij pĂ«r organizimin e simpoziumit “LĂ«vizja e 1968-s pĂ«r revolucionarizimin e jetĂ«s nĂ« ShqipĂ«ri” dhe pĂ«r kontributin qĂ« sjell trajtimi i kĂ«saj tematike nĂ« zgjerimin e fokusit tĂ« qasjeve antropologjike.

Seanca nisi me kumtesën e prof. dr. Enika Abazit, e cila vuri në dukje se gjatë periudhës komuniste në Shqipëri, kultura u rikonceptua si një superstrukturë e kontrolluar nga shteti, duke u fokusuar në ndërtimin e një identiteti kolektiv në përputhje me doktrinën marksiste-leniniste.

MĂ« tej, prof. asoc. Klodiana Beshku mbajti njĂ« kumtesĂ« tĂ« pĂ«rgatitur nĂ« bashkĂ«punim me prof. as. Klejd KĂ«lliçin me temĂ«n “Viti 1968: Vala e dytĂ« e feminizmit nĂ« PerĂ«ndim dhe ‘emancipimi si sakrificë’ nĂ« ShqipĂ«ri”.

Prof. asoc. Albert Nikolla paraqiti njĂ« analizĂ« pĂ«r tragjedinĂ« e imitimit tĂ« revolucionit kulturor kinez nĂ« kontekstin shqiptar, dhe posaçërisht nĂ« shkatĂ«rrimin e kishĂ«s katolike, si dhe dokumentet qĂ« nxjerrin nĂ« dritĂ« qĂ«ndrimin e regjimeve komuniste ndaj kishĂ«s katolike. MĂ« tej, ai paraqiti njĂ« rast studimor antropologjik nĂ« fshatin Hajmel tĂ« ShkodrĂ«s. PikĂ«nisja e studimit zuri fill nga njĂ« botim i vitit 1967, ku grupe njerĂ«zish nga krahina tĂ« ndryshme tĂ« vendit i shkruanin Enver HoxhĂ«s mbi vendimet qĂ« kishin marrĂ« pĂ«r shkatĂ«rrimin e kishave dhe “demaskimin” e priftĂ«rinjve. Ai vuri nĂ« dukje se veprat e E. HoxhĂ«s pĂ«rbĂ«jnĂ« njĂ« burim interesant antropologjik, pasi qĂ«llimi i tyre, mĂ« shumĂ« sesa njohje teorike e zhvillimeve tĂ« socializmit shqiptar, ishte “tĂ« udhĂ«zonin mĂ«nyrĂ«n e sjelljes” sĂ« “njerĂ«zve tĂ« rinj tĂ« socializmit”, ku pĂ«rgjatĂ« hulumtimit dalin nĂ« pah udhĂ«zimet konkrete se si duhen sulmuar kishat dhe si duhen “demaskuar” priftĂ«rinjtĂ«.

Prof. asoc. Majlinda Keta mbajti njĂ« kumtesĂ« pĂ«r profilin filozofik tĂ« njeriut tĂ« ri nĂ« socializĂ«m pĂ«rballĂ« demokracisĂ« postkomuniste tĂ« viteve ’90 nĂ« ShqipĂ«ri. Mrs. Elona Baçi bĂ«ri njĂ« paraqitje interesante tĂ« disa dosjeve tĂ« Arkivit tĂ« Dosjeve mbi Festivalin e 11-tĂ« tĂ« KĂ«ngĂ«s nĂ« RTSH, ku veçoi rastin e dosjeve tĂ« pĂ«rpunuara pĂ«r kĂ«ngĂ«tarin Sherif Merdani, njĂ« ndĂ«r artistĂ«t e dĂ«nuar me burg pĂ«r frymĂ«n moderne tĂ« kĂ«tij festivali.

1 nga 5

/a/f/

The post Akademia e Shkencave, simpozium mbi “LĂ«vizjen e 1968-s” nĂ« ShqipĂ«ri appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Akademia e Shkencave, veprimtari kushtuar poetit Lasgush Poradeci

TIRANË, 28 maj/ATSH/ NĂ« AkademinĂ« e Shkencave tĂ« ShqipĂ«risĂ« u mbajt njĂ« ligjĂ«ratĂ« me temĂ«n “Zog i qiejve – Lasgush Poradeci ndĂ«rmjet pikturĂ«s dhe poezisĂ«â€.

Veprimtaria u organizua nga Komisioni i Arteve, pjesë e Akademisë së Shkencave, dhe u moderua nga gazetarja Anisa Ymeri.

Studiuesja e artit Suzana Varvarica solli në vëmendjen e të pranishmëve vlerësimin që i ka bërë Lasgushit, shkrimtari i madh Ismail Kadare.

“Gjer mĂ« sot Lasgush Poradeci ka mbetur pĂ«r mua njeriu mĂ« i jashtĂ«zakonshĂ«m, mĂ« i ndĂ«rlikuar e mĂ« i pakuptueshĂ«m qĂ« kam njohur
 Duke e parĂ«, dhe sidomos duke e dĂ«gjuar, gjithmonĂ« mendoja se si ishte e mundur qĂ« njeriu ballkanas, njeriu shqiptar, tĂ« arrinte njĂ« ndĂ«rlikim tĂ« tillĂ«, pĂ«rkryerje, mĂ«vetĂ«si dhe mister”, shkruante Kadareja.

Varvarica theksoi se Lasgush Poradeci nĂ« vitet ’30 tĂ« shekullit XX ishte poeti mĂ« i njohur shqiptar. Vargjet e tij poetike lexoheshin ethshĂ«m nga rinia studentore e kohĂ«s. MĂ« tej, studiuesja paraqiti njĂ« vĂ«shtrim tĂ« shpejtĂ« mbi kohĂ«n e jetĂ«s sĂ« Lasgush Poradecit dhe nĂ« kohĂ«t e krijimtarisĂ« sĂ« tij nĂ« artet pamore, tĂ« cilat kanĂ« qenĂ« shumĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme pĂ«r poetin artist. KĂ«to kohĂ« pĂ«rfshijnĂ« krijimtaritĂ« e kryera gjatĂ« qĂ«ndrimit tĂ« tij nĂ« Greqi, Rumani, Austri, ShqipĂ«ri nĂ« vitet ’40 e nĂ« vijim.

Studiuesja e njohur spikati nĂ« ligjĂ«ratĂ«n e saj fijet qĂ« i lidhin zhanret e artit tĂ« Lasgushit me njĂ«ri-tjetrin. Ajo vuri nĂ« dukje se tĂ« gjitha subjektet e personazheve femĂ«rore qĂ« pikturoi e vizatoi, e gjejnĂ« psikĂ«n e tyre nĂ« vargjet e derdhura nĂ« poezitĂ« e cikleve “Ylli i zemrĂ«s” dhe “Zemra e ime”, duke mos i anashkaluar tĂ« gjitha ciklet e tjera tĂ« botuara nĂ« veprat madhore tĂ« poezive filozofike dhe baladave.

Gjatë ligjërimit u lexuan poezi të Poradecit nga e bija, Maria Gusho dhe moderatorja Anisa Ymeri.

Ligjërata u mbyll me diskutimet për persekutimin e heshtur dhe indiferentizmin shtetëror ndaj personalitetit të tij si doktor i shkencave filozofike dhe si një poet brilant i ndjenjave njerëzore të derdhura në vargje, ku psikologjia njerëzore është kryefjala e tyre.

1 nga 4

/r.e/a.f/

The post Akademia e Shkencave, veprimtari kushtuar poetit Lasgush Poradeci appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Pasuria arkeologjike e Shqipërisë mbetet e pastrehë

18 May 2025 at 19:43

Investimi për projektin restaurues të Muzeut Arkeologjik të Durrësit ka hyrë në fazën e tij të fundit, megjithëse nuk dihet nëse ekspozita do të jetë gati për sezonin e ri turistik. Restaurimi i Muzeut të Durrësit po realizohet me një fond prej 348 milionë lekë të dhuruar nga Bashkimi Europian, por periudha e ndërhyrjeve i [
]

The post Pasuria arkeologjike e Shqipërisë mbetet e pastrehë appeared first on Reporter.al.

Gjuhëtarët diskutojnë veçoritë tipologjike të sintaksës shqipe

30 April 2025 at 14:23

TIRANË, 30 prill/ATSH/ NĂ« AkademinĂ« e Shkencave tĂ« ShqipĂ«risĂ« u organizua njĂ« veprimtari nga Instituti i GjuhĂ«sisĂ« dhe i LetĂ«rsisĂ«, me temĂ«: “Veçori tipologjike tĂ« sintaksĂ«s shqipe: rasti i nyjave tĂ« pĂ«rparme”. LigjĂ«rata u mbajt nga prof. asoc. Aristotel Spiro.

Në këtë veprimtari morën pjesë akad. asoc. Gëzim Hoxha, kryetar i Seksionit të Shkencave Shoqërore dhe Albanologjike, ASHSH; prof. dr. Anila Omari, kryetare e Komisionit të përhershëm të gjuhësisë dhe të letërsisë, ASHSH; akad. Kristina Jorgaqi, si dhe studiues nga Instituti i Gjuhësisë dhe i Letërsisë dhe nga departamente të gjuhës në universitete të Shqipërisë etj.

Sipas ASHSH-së, në ligjëratën e prof. asoc. Aristotel Spiro u theksua se gjuha shqipe, si pjesë e familjes indoevropiane, ka një pozicion të veçantë ndër gjuhët e tjera të rajonit dhe më gjerë, për shkak të krijimit të një sistemi të dyfishtë eptues emëror, që e bën të dallohet qartë nga gjuhët e tjera sintetiko-analitike. Ai solli një analizë diakronike të zanafillës së gramatikalizimit të përemrave të dikurshëm dëftorë deri në përftimin e nyjave të prapme e të përparme.

Studiuesi doli në përfundimin se gjuha shqipe karakterizohet nga një prirje për morfologjizim të strukturave sintaksore në masën që intuita gjuhësore i percepton këto si fakte morfologjike, ndërsa analiza e thellë dallon një realitet gjuhësor të ndryshëm, ku elementet klitike sillen si entitete gramatikore të veçanta, morfologjikisht të ndryshme, por që janë të domosdoshme për të plotësuar pamjaftueshmërinë funksionale të emrave dhe sidomos të mbiemrave. Kjo veçori i rezervon gjuhës shqipe një pozicion tipologjik të veçantë në grupin e gjuhëve sintetiko-analitike.

1 nga 5

/r.e/

The post Gjuhëtarët diskutojnë veçoritë tipologjike të sintaksës shqipe appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Në 2026-n synohet hapja e katedrës së gjuhës shqipe në Universitetin Sllav të Bakusë

TIRANË, 7 prill /ATSH/ Kryetari i AkademisĂ« sĂ« Shkencave, akad. SkĂ«nder Gjinushi, priti nĂ« njĂ« takim prof. Anar Naghiyev, rektor i Universitetit Sllav tĂ« BakusĂ« (Azerbajxhan).

Rektori shoqërohej nga ambasadori i Republikës së Azerbajxhanit në Republikën e Shqipërisë, Anar Huseynov, si dhe anëtaret e delegacionit, si prof. Nurlana Mustafayeva, shefja e Departamentit të Studimeve Ballkanike; Nihat Ismayılzade, shefi i Departamentit të Projekteve Ndërkombëtare, në Universitetin Sllav të Bakusë. Delegacioni u shoqërua edhe nga prof. Lindita Latifi. pedagoge në UT.

Nga ana e AkademisĂ« sĂ« Shkencave, tĂ« pranishĂ«m nĂ« takim ishin akad. Anila Hoda, sekretare shkencore; akad. asoc. GĂ«zim Hoxha, kryetar i Seksionit tĂ« Shkencave ShoqĂ«rore Albanologjike; akad. Valter Memisha, drejtor i Institutit tĂ« GjuhĂ«sisĂ« dhe tĂ« LetĂ«rsisĂ«; prof. dr. Anila Omari, Instituti i GjuhĂ«sisĂ« dhe i LetĂ«rsisĂ«; prof. as. Adelina Çerpja, Instituti i GjuhĂ«sisĂ« dhe i LetĂ«rsisĂ«; prof. asoc. Elda Zotaj, drejtuese e ZyrĂ«s sĂ« MarrĂ«dhĂ«nieve me JashtĂ« dhe Publikun.

Gjinushi i njohu me vizionin, strukturën dhe funksionimin e Akademisë së Shkencave, zhvillimet më të fundit në fushën e kërkimit shkencor në këtë institucion, si dhe me mundësitë për bashkëpunime në fusha me interes të përbashkët. Në fjalën e tij ai u ndal më gjatë në njohjen e delegacionit azerbajxhanas me institutet e albanologjisë dhe punën e tyre kërkimore-shkencore.

Rektori, prof. Anar Naghiyev, duke falënderuar për mikpritjen, e vlerësoi këtë takim si një mundësi për të nxitur dhe zhvilluar bashkëpunimin mes dy institucioneve. Në fjalën e tij përmendi rëndësinë që ka marrë zhvillimi i marrëdhënieve mes Shqipërisë dhe Azerbajxhanit, veçanërisht krijimi i urave të bashkëpunimeve me institucionet e arsimit të lartë shqiptar.

Më tej, rektori, prof. Naghiyev, duke prezantuar Universitetin Sllav të Bakusë (BSU), theksoi se ai është universiteti publik më i njohur në Azerbajxhan për sa i takon studimit të gjuhëve dhe se Departamenti i Studimeve Ballkanike ka si synim ofrimin e studimit të gjuhës shqipe në vitin 2026. Ai theksoi më tej se kjo vizitë synon bashkëpunimin dhe konkretizimin e punës për hapjen e katedrës së gjuhës shqipe dhe ndërmarrjen e projekteve të përbashkëta e të shkëmbimit të stafeve kërkimore.

Ambasadori Huseynov tha se vendi që ai përfaqëson ka në fokus rritjen e bashkëpunimit mes dy vendeve në shumë fusha, veçanërisht në fushën e bashkëpunimit kulturor dhe të shkencave humane.

Sipas tij, kjo ishte dhe arsyeja që para dy vjetësh u hap Ambasada e Azerbajxhanit në Republikën e Shqipërisë këtu në Tiranë. Ai foli për mundësinë e lidhjes midis Akademisë së Shkencave të Shqipërisë dhe Akademisë së Shkencave të Azerbajxhanit, me mbështetjen e Ministrisë së Edukimit dhe të Shkencës në Azerbajxhan.

Takimi u përmbyll me një angazhim të palëve për të vazhduar përpjekjet për ndërtimin e një bashkëpunimi të qëndrueshëm dhe të frytshëm në fushën e shkencës dhe të arsimit, me fokus të veçantë në zhvillimin e studimeve të gjuhës shqipe dhe në forcimin e marrëdhënieve ndërmjet institucioneve të arsimit të lartë në Shqipëri dhe në Azerbajxhan.

U diskutua, gjithashtu, rëndësia e nënshkrimit të një marrëveshjeje bashkëpunimi, që do të mundësojë realizimin e projekteve konkrete, duke krijuar mundësi për shkëmbime akademike dhe kërkimore, si dhe për ngritjen e një katedre të gjuhës shqipe në Universitetin Sllav të Bakusë.

Kryetari i Akademisë së Shkencave, akad. Skënder Gjinushi, mirëpriti ftesën për të vizituar kryeqytetin azer Baku, duke theksuar angazhimin e Akademisë për të mbështetur çdo iniciativë që promovon dijen dhe bashkëpunimin ndërkombëtar e kontribuon në idejimin e projekteve të përbashkëta. Po ashtu, vlerësoi rëndësinë e këtij takimi dhe mundësinë që ofron ai për forcimin e marrëdhënieve mes dy vendeve.

/a.f/r.e/

The post Në 2026-n synohet hapja e katedrës së gjuhës shqipe në Universitetin Sllav të Bakusë appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Studiues nga Europa diskutojnë për kujtesën dhe transformimet shoqërore

27 March 2025 at 12:20

TIRANË, 27 mars/ATSH/ Qendra e Studimit tĂ« Arteve, pjesĂ« e AkademisĂ« sĂ« Shkencave, mikpret pĂ«r tri ditĂ« rresht (26-28 mars) grupin qendror tĂ« punĂ«s tĂ« projektit “Slow Memory”, njĂ« projekt i rrjetit europian tĂ« kĂ«rkuesve Cost Action CA20105.

Ky projekt vë në qendër nevojën e rritjes ndërdisiplinore në të kuptuarin sesi shoqëritë përballen me të shkuarën e tyre, ndërsa përballen edhe me ndryshimet ekonomike e shoqërore që vijnë nga ngjarje të papritura dhe shndërrime të paimagjinueshme.

FrymĂ«zuar nga koncepti i “shkencĂ«s sĂ« ngadaltĂ«â€ (Slow Memory), pjesĂ«marrĂ«sit janĂ« nĂ« kĂ«rkim tĂ« njĂ« alternative tĂ« kujtesĂ«s pĂ«r tĂ« zhvilluar teori dhe metodologji qĂ« trajtojnĂ« kujtesĂ«n e ngadaltĂ« pĂ«rmes bisedave ndĂ«rdisiplinore dhe angazhimit me aktorĂ«t e interesit.

Dr. Anxhela Çikopano, organizatore e takimit tĂ« TiranĂ«s, vuri nĂ« dukje se praktikat transformuese tĂ« kujtesĂ«s si objekt studimi dhe si ndĂ«rhyrje kritike, ndahen midis arteve dhe shkencave, me qĂ«llim qĂ« tĂ« zbulohen mĂ«nyrat sesi njerĂ«zit pĂ«rballen me proceset e ndryshimeve nĂ« shkallĂ« tĂ« gjerĂ«.

Më tej, ajo theksoi se projekti përqendrohet në mënyrë unike në vëmendjen e studiuesve, politikëbërësve dhe profesionistëve kulturorë te rrugët alternative për të ndërtuar qëndrueshmëri përballë kulturës së shpejtë bashkëkohore.

Në takimin i ekipit drejtues foli drejtuesja e projektit dr. Jenny Wustenbeg. Gjatë tri ditëve grupi do të organizojë një sërë vizitash në institucionet e kujtesës në Tiranë dhe do të njihet me historinë e artit shqiptar.

Të pranishmit në këtë veprimtari janë nga Shqipëria dhe vende të tjera të botës si Franca, Mbretëria e Bashkuar, Kroacia, Serbia, Danimarka etj.

/a.f/

The post Studiues nga Europa diskutojnë për kujtesën dhe transformimet shoqërore appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Konferencë shkencore për 100-vjetorin e Republikës Parlamentare Shqiptare

By: Kult Plus
18 March 2025 at 11:52

AkademikĂ« e studiues tĂ« AkademisĂ« sĂ« Shkencave tĂ« ShqipĂ«risĂ« morĂ«n pjesĂ« nĂ« konferencĂ«n shkencore ndĂ«rkombĂ«tare: “100 vjet nga Republika Parlamentare Shqiptare (1925-2025)”.

Konferenca shkencore u zhvillua në Universitetin e Elbasanit. Në këtë veprimtari morën pjesë: akad. emeritus Gjovalin Shkurtaj, akad. Beqir Meta; akad. Marenglen Verli dhe prof.dr. Ledia Dushku. Në konferencë morën pjesë edhe përfaqësues të instituteve, pjesë e ASHSH-së.

Gjatë zhvillimit të kësaj konference, historianë, akademikë dhe studiues paraqitën hulumtimet shkencore mbi bazën e qasjeve të reja për rrugën drejt konsolidimit të regjimit republikan, organizmit të institucioneve, marrëdhënieve ndërkombëtare e më gjerë.

Punimet shkencore u përqendruan në zhvillimet historike, politike dhe sociale të kësaj faze të rëndësishme të historisë së shtetit shqiptar.

Akad. emeritus Shkurtaj vuri në dukje etapat kryesore të udhëtimit 100-vjeçar të Republikës Parlamentare. Akad. Beqir Meta mbajti një kumtesë për tiparet e regjimit republikan nga vitet 1925-1928 në raportet e diplomatëve britanikë.

Akad. Marenglen Verli mbajti një kumtesë për irredentizmin dhe shtetin shqiptar në vitet 1925-1928. Prof.dr. Ledia Dushku bëri një analizë historike mbi përzgjedhjen e kryeqytetit gjatë viteve 1912-1925./atsh/KultPlus.com

Akademia e Shkencave: Anëtarësia afatgjatë e Xhevahir Spahiut, krenari e nder për të gjithë kolegët

By: Kult Plus
4 March 2025 at 14:01

Akademia e Shkencave e ShqipĂ«risĂ« zhvilloi sot veprimtarinĂ« shkencore jubilare “Xhevahir Spahiu, nĂ« 80-vjetorin e lindjes”.

I pranishëm ishte vetë poeti i shquar, Xhevahir Spahiu, kryetari i ASHSH, akad. Skënder Gjinushi, akademiku dhe kritiku letrar Ali Aliu si dhe të tjerë dashamirës të poetit Spahiu. Kjo veprimtari e Akademisë së Shkencave vjen pak ditë pas festimit të 80-vjetorit të lindjes së Xhevahir Spahiut (1 mars 1945).

Tubimi festiv u organizua nga Seksioni i Shkencave Shoqërore dhe Albanologjike në ASHSH. Kryesia e Akademisë së Shkencave evidentoi cilësitë e vlerat më të spikatura njerëzore por dhe si poet, që janë një aset i veçantë për ASHSH.

“AnĂ«tarĂ«sia e tij afatgjatĂ« nĂ« ASHSH pĂ«rbĂ«n krenari e nder pĂ«r tĂ« gjithĂ« kolegĂ«t”, u tha nĂ« kĂ«tĂ« tubim. AkademikĂ«t vlerĂ«suan angazhimin e tij aktiv e tĂ« qenĂ«sishĂ«m nĂ« kĂ«rkimin shkencor dhe krijimtarinĂ« letrare e artistike.

Akademik Ali Aliu e pĂ«rvijĂ«zoi kĂ«shtu Xhevahir Spahiun: “ThjeshtĂ«sisht i pĂ«rzemĂ«rt, i hapur dhe i dashur dhe qĂ« Ă«shtĂ« i gjithi frymĂ« e zĂ« i gjallĂ«, i trashĂ«gimisĂ« njerĂ«zore”.

Ky vit shënon gjithashtu një gjysmë shekulli krijimtari letrare e poetike, që ka fituar dashurinë e lexuesit të këtij përfaqësuesi të letërsisë shqiptare./atsh/KultPlus.com

Gjinushi: Akademia e Shkencave, jo më institucion honorifik

By: Kult Plus
28 February 2025 at 16:50

Në mbledhjen e Asamblesë së Akademisë së Shkencave të Shqipërisë, kryetari akad. Skënder Gjinushi, paraqiti raportin përmbledhës të veprimtarisë vjetore të Akademisë së Shkencave për vitin 2024.

“Viti 2024 shĂ«noi kthimin e AkademisĂ« nga njĂ« institucion thjesht honorifik, nĂ« njĂ« institucion kryesor aktiv tĂ« kĂ«rkimit shkencor. PĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« pas 17 vjetĂ«sh institutet e albanologjisĂ«, Qendra e Studimit tĂ« Artit si dhe ajo e bioteknologjisĂ« e gjenetikĂ«s e ushtruan aktivitetin e tyre si pjesĂ« aktive e kĂ«rkim-studimit pranĂ« AkademisĂ«, si njĂ«si tĂ« pĂ«rhershme tĂ« saj”, u shpreh akad. Gjinushi.

Kreu i ASHSH theksoi se, investimi për shkencën është investimi më i drejtpërdrejtë për brezat e rinj dhe masa më efikase për frenimin e largimit të trurit, madje dhe për rithithjen e tij.

Me tej, Gjinushi trajtoi në fjalën e tij rikonfirmimin e tezave bazë të albanologjisë, vjetërsinë e gjuhës shqipe e të popullit shqiptar, etj. duke theksuar se, Akademia nuk është mohuese, por vërtetuese e lashtësisë dhe origjinës së hershme të shqipes e qenies së saj një degë fillestare e trungut indoeuropian, degë-bijë.

Kryetari i ASHSH, cilësoi përgatitjen e Fjalorit të madh të shqipes si realizimin më të rëndësishëm të kësaj akademie. Prej 100 mijë lema që ishte parashikimi, fjalori do të përmbajë 120 mijë lema.

Një nga projektet e ASHSH për të ardhmen është të ketë dhe entin e saj botues. Në programin dhe synimet e ASH-së për vitin 2025 parashikohen që të kryen rreth 140 aktivitete, 84 projekte, botimi i 11 periodikëve dhe rreth 65 tituj veprash a aktesh konferencash a botime promovuese.

Objektivi kryesor është rritja e investimeve për shkencën, me programim të qartë, për të arritur te niveli i financimit 1% të GDP-së para vitit 2030, objektiv ky i vënë në Samitin e Akademive e të universiteteve publike në kuadër të procesit te Berlinit, zhvilluar në Tiranë./atsh/KultPlus.com

Tryezë shkencore në Akademinë e Shkencave mbi tekstin letrar e dokumentar

By: Kult Plus
12 February 2025 at 17:39

NĂ« AkademinĂ« e Shkencave tĂ« ShqipĂ«risĂ« u zhvillua tryeza shkencore me tematikĂ« “Filologjia si dije e saktĂ«simit tĂ« njĂ« teksti letrar dhe dokumentar”.

Akad. Valter Memisha, drejtor i Institutit të Gjuhësisë dhe i Letërsisë, nënvizoi rëndësinë e gjurmimeve filologjike në lidhje me studimet albanologjike dhe në veçanti me historinë e letërsisë shqipe dhe të shkrimit shqip.

Tematikat që kanë shërbyer dhe si premisa për të organizuar këtë tryezë u shtjelluan gjithashtu nga prof. as. dr. Evalda Paci.

Në këtë tryezë u referua për probleme të historikut të veprave të rëndësishme të letërsisë së shkruar shqipe, për variantet tipike mbi të cilat janë kryer vëzhgime të natyrës filologjike e kritike, për dëshmi mbi përmbajtjen dhe qarkullimin e tyre në letërkëmbime më të hershme, që janë dhe elemente të një kujtese domethënëse për vetë tipologjinë e tyre.

NĂ« tryezĂ«n shkencore kumtuan: prof. as. dr. Merita Bruci, e cila u ndal nĂ« pĂ«rvojĂ«n e filologut pĂ«rballĂ« dorĂ«shkrimit: rasti i romanit “Sofia e KominiatĂ«ve”. Ajo e vuri theksin nĂ« çështje tĂ« njohjes e tĂ« receptimit tĂ« teksteve pĂ«rkatĂ«se; dr. Ardian Doka, i cili u ndal nĂ« temĂ«n me titull “Pseudo-Brokardi, çështje tĂ« riatribuimit”, duke e ilustruar dhe me shembuj nga puna e tij nĂ« pĂ«rkthimin e teksteve nga latinishtja; dr. Edmond Çali, i cili referoi mbi “FilologjinĂ« dhe variantistikĂ«n nĂ« ditĂ«t e sotme: rasti Ismail Kadare”, duke theksuar dhe aspekte tĂ« reflektimit tĂ« fakteve tĂ« caktuara nĂ« variantet kryesisht nĂ« prozĂ«n e KadaresĂ«; prof.as.dr. Evalda Paci, e cila referoi mbi “TĂ« dhĂ«nat dokumentare dhe historikun e teksteve tĂ« vjetra shqipe”, duke u ndalur dhe nĂ« pĂ«rditĂ«simet mĂ« tĂ« fundit nĂ« lidhje me autorĂ« tĂ« letĂ«rsisĂ« sĂ« vjetĂ«r shqipe.

ÇdonjĂ«ra nga kumtesat e mbajtura ishte e lidhur nĂ« mĂ«nyrĂ« referenciale me tekste tĂ« pĂ«rveçme dhe dukuri tĂ« cilat pikĂ«risht nĂ«pĂ«rmjet vĂ«zhgimit tĂ« imtĂ«sishĂ«m filologjik janĂ« rishfaqur nĂ« tipologjinĂ« qĂ« i karakterizon, por dhe nĂ« vendin qĂ« u pĂ«rket nĂ« studimet tona, pĂ«rfshirĂ« historinĂ« e letĂ«rsisĂ« dhe shkrimin shqip. /atsh/ KultPlus.com

Tryezë shkencore në Akademinë e Shkencave mbi tekstin letrar e dokumentar

12 February 2025 at 13:06

TIRANË, 12 shkurt/ATSH/ NĂ« AkademinĂ« e Shkencave tĂ« ShqipĂ«risĂ« u zhvillua tryeza shkencore me tematikĂ« “Filologjia si dije e saktĂ«simit tĂ« njĂ« teksti letrar dhe dokumentar”.

Akad. Valter Memisha, drejtor i Institutit të Gjuhësisë dhe i Letërsisë, nënvizoi rëndësinë e gjurmimeve filologjike në lidhje me studimet albanologjike dhe në veçanti me historinë e letërsisë shqipe dhe të shkrimit shqip.

Tematikat që kanë shërbyer dhe si premisa për të organizuar këtë tryezë u shtjelluan gjithashtu nga prof. as. dr. Evalda Paci.

Në këtë tryezë u referua për probleme të historikut të veprave të rëndësishme të letërsisë së shkruar shqipe, për variantet tipike mbi të cilat janë kryer vëzhgime të natyrës filologjike e kritike, për dëshmi mbi përmbajtjen dhe qarkullimin e tyre në letërkëmbime më të hershme, që janë dhe elemente të një kujtese domethënëse për vetë tipologjinë e tyre.

NĂ« tryezĂ«n shkencore kumtuan: prof. as. dr. Merita Bruci, e cila u ndal nĂ« pĂ«rvojĂ«n e filologut pĂ«rballĂ« dorĂ«shkrimit: rasti i romanit “Sofia e KominiatĂ«ve”. Ajo e vuri theksin nĂ« çështje tĂ« njohjes e tĂ« receptimit tĂ« teksteve pĂ«rkatĂ«se; dr. Ardian Doka, i cili u ndal nĂ« temĂ«n me titull “Pseudo-Brokardi, çështje tĂ« riatribuimit”, duke e ilustruar dhe me shembuj nga puna e tij nĂ« pĂ«rkthimin e teksteve nga latinishtja; dr. Edmond Çali, i cili referoi mbi “FilologjinĂ« dhe variantistikĂ«n nĂ« ditĂ«t e sotme: rasti Ismail Kadare”, duke theksuar dhe aspekte tĂ« reflektimit tĂ« fakteve tĂ« caktuara nĂ« variantet kryesisht nĂ« prozĂ«n e KadaresĂ«; prof.as.dr. Evalda Paci, e cila referoi mbi “TĂ« dhĂ«nat dokumentare dhe historikun e teksteve tĂ« vjetra shqipe”, duke u ndalur dhe nĂ« pĂ«rditĂ«simet mĂ« tĂ« fundit nĂ« lidhje me autorĂ« tĂ« letĂ«rsisĂ« sĂ« vjetĂ«r shqipe.

ÇdonjĂ«ra nga kumtesat e mbajtura ishte e lidhur nĂ« mĂ«nyrĂ« referenciale me tekste tĂ« pĂ«rveçme dhe dukuri tĂ« cilat pikĂ«risht nĂ«pĂ«rmjet vĂ«zhgimit tĂ« imtĂ«sishĂ«m filologjik janĂ« rishfaqur nĂ« tipologjinĂ« qĂ« i karakterizon, por dhe nĂ« vendin qĂ« u pĂ«rket nĂ« studimet tona, pĂ«rfshirĂ« historinĂ« e letĂ«rsisĂ« dhe shkrimin shqip. /j.p/

1 nga 5

The post Tryezë shkencore në Akademinë e Shkencave mbi tekstin letrar e dokumentar appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Ndahet nga jeta akademik Minir Dushi, figurë e shquar e shkencës dhe arsimit në Kosovë

28 January 2025 at 11:56

TIRANË, 28 janar/ATSH/ Akademia e Shkencave e ShqipĂ«risĂ« njoftoi se Ă«shtĂ« ndarĂ« nga jeta akademik Minir Dushi, njĂ« figurĂ« e shquar e shkencĂ«s dhe arsimit nĂ« KosovĂ« dhe nĂ« hapĂ«sirĂ«n mbarĂ«shqiptare.

Me këtë rast, ASHSH i dërgoi një letër ngushëllimi Akademisë së Shkencave dhe Arteve të Kosovës, ku mes te tjerash shkruhet:

“Akademik Minir Dushit ka dhĂ«nĂ« njĂ« kontribut tĂ« jashtĂ«zakonshĂ«m nĂ« fushĂ«n e xehetarisĂ« dhe metalurgjisĂ«, si dhe ka luajtur njĂ« rol kyç nĂ« themelimin dhe drejtimin e institucioneve tĂ« rĂ«ndĂ«sishme shkencore dhe arsimore nĂ« KosovĂ«.

TrashĂ«gimia e tij akademike mbetet njĂ« pasuri e çmuar pĂ«r brezat e ardhshĂ«m, ndĂ«rsa veprat dhe pĂ«rkushtimi i tij ndaj arsimit kanĂ« lĂ«nĂ« gjurmĂ« tĂ« pashlyeshme, duke ndihmuar nĂ« vendosjen e themeleve pĂ«r zhvillimin e mĂ«tejshĂ«m tĂ« arsimit dhe kĂ«rkimit shkencor nĂ« vend. Roli i tij nĂ« themelimin dhe forcimin e Universitetit tĂ« PrishtinĂ«s pĂ«rbĂ«n njĂ« tjetĂ«r arritje madhore qĂ« do tĂ« kujtohet ngahera. Si zĂ«vendĂ«srektor i parĂ« dhe mĂ« pas rektor i kĂ«tij institucioni, ai e drejtoi atĂ« me vizion dhe pĂ«rkushtim, duke kontribuar nĂ« ngritjen e standardeve akademike dhe nĂ« edukimin e njĂ« brezi tĂ« ri shkencĂ«tarĂ«sh dhe profesionistĂ«sh tĂ« talentuar.”

/a.f/

The post Ndahet nga jeta akademik Minir Dushi, figurë e shquar e shkencës dhe arsimit në Kosovë appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Rritja e nivelit të kërkimit shkencor, Rama takon kryetarin e Akademisë së Shkencave

27 January 2025 at 21:02

TIRANË, 27 janar/ATSH/ Kryeministrin Edi Rama, nĂ« njĂ« takim me kryetarin e AkademisĂ« sĂ« Shkencave, SkĂ«nder Gjinushi, anĂ«tarĂ«t e KryesisĂ«, drejtues tĂ« instituteve dhe qendrave tĂ« pĂ«rhershme tĂ« AkademisĂ« sĂ« Shkencave tĂ« ShqipĂ«risĂ«, inkurajoi nismat e ndĂ«rmarra nga Akademia e Shkencave pĂ«r rritjen e nivelit tĂ« kĂ«rkimit shkencor.

Përmes një njoftimi për shtyp, Akademia e Shkencave informoi mbi fokusin e këtij takimi të zhvilluar në 24 janar, ku Kryeministri vlerësoi rezultatet e reformës dhe punën e deritanishme të Akademisë së Shkencave.

Rama kërkoi të njihej me raportin e Institutit të Arkeologjisë me muzetë në vend, më konkretisht lidhjen që ka Instituti i Arkeologjisë i Akademisë së Shkencave me Muzeun Arkeologjik të Durrësit.

Kryeministri Rama premtoi që do ta ndjekë me kujdes këtë problem, duke u konsultuar edhe me ministrin aktual të Ministrisë së Ekonomisë Kulturës dhe Invoacionit. Sa i takon ligjit për trashëgiminë dhe problematikave që ka shkaktuar zbatimi i tij, kryeministri Rama kërkoi nga Akademia dhe ekspertët e saj amendimet konkrete dhe një draft për ndërhyrjet në ligj.

Kryeministri ndau idenë që me rikonstruksionin dhe riideimin e funksionimit të Muzeut Historik Kombëtar, fonde të Muzeut të Arkeologjisë dhe Muzeut të Etnografisë të bëhen pjesë e MHK, ndarë në linja muzeale, në të cilën ai propozoi të përfshihej edhe gjuha shqipe, duke mirëkuptuar edhe kërkesën e ASHSH-së për të patur muze autonom me fondet e instituteve që janë dhe objekt i punës studimore.

Në lidhje me kërkesën për rritjen e fondeve për kërkimin shkencor, kryeministri Rama garantoi mbështetje, por mbi bazën e studimeve konkrete dhe domosdoshmërinë e një harte të qartë se ku mund të jenë përfitimet në fushën e kërkimit shkencor.

Lidhur me pagat e punonjësve të instituteve, Kryeministri deklaroi se duhen parë, pasi sipas tij, nuk ka kuptim që institutet që kanë nivelin më të lartë të kërkimit shkencor të kenë paga më të ulëta se universitetet.

Në lidhje me kalimin e njësisë kërkimore NANO-ALB në një qendër kërkimore të përhershme dhe vendosja e saj në ambientet e korpusit të UBT-së, sipas Kryeministrit ishte një zgjidhje perfekte.

Kryeministri preku edhe mundësinë për hartimin e një strategjie, ku të ndërthuret bashkëpunimi midis qendrave dhe njësive kërkimore shkencore të ASHSH-së, ministrive të linjës dhe privatit për ofrimin e ekspertizës përmes certifikimit të produkteve, si formë për gjenerimin e të ardhurave.

Nga ana e tij, Gjinushi parashtroi një informacion të përmbledhur mbi veprimtarinë e Akademisë së Shkencave, e posaçërisht, mbi ecurinë e tre projekteve të albanologjisë e ngritjen e Qendrës së Biogjenetikës.

Ai e njohu Kryeministrin me ristrukturimin e riorganizimin e instituteve të albanologjisë, e të qendrave të përhershme dhe njësitë e përkohshme, duke theksuar se pranë ASHSH-së janë të aktivizuar si punonjës kërkimorë e bashkëpunëtorë rreth 500 specialistë të lartë.

Duke vlerësuar mbështetjen e dhënë në fazën e parë të reformës, Gjinushi kërkoi që kjo të vijojë edhe për fazën e dytë të reformës së Akademisë së Shkencave.

Ndër çështjet kryesore të përmendura prej kryetarit Gjinushi, për të cilat kërkohet mbështetje prej Këshillit të Ministrave dhe institucioneve qendrore, ishin mjediset për muzetë, arkivat, institutet, qendrat dhe veprimtarinë akademike.

Sipas tij, “nĂ« kushtet aktuale, nevojat pĂ«r mjedise pĂ«r muzetĂ« e arkeologjisĂ« dhe etnografisĂ« janĂ« emergjente, pasi fondet e tyre sot janĂ« 80% tĂ« paekspozuara e nĂ« kushte magazinimi tĂ« papĂ«rshtatshme, deri nĂ« degradim”.

“Nevojitet mbĂ«shtetje pĂ«r gjetjen e mjediseve pĂ«r hapĂ«sira muzeale, si edhe hapĂ«sira pĂ«r ambiente zyrash tĂ« punonjĂ«sve tĂ« Instituteve tĂ« AlbanologjisĂ«. Kryeministri u informua se aktualisht Muzeu Arkeologjik ka potencialisht 2.200 objekte arkeologjike tĂ« ekspozuara dhe 15.000 tĂ« tjera nĂ« ruajtje. Muzeu Etnografik nuk ka ambiente ekspozimi, ndĂ«rkohĂ«, ka qindra objekte me vlerĂ« si: flamuj kombĂ«tarĂ« tĂ« ngjarjeve mĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme historike, kostume popullore tĂ« tĂ« gjitha krahinave, objekte ari e argjendi, fond fotografish e disqesh, etj. Nevoja e rikonstruktimit tĂ« godinĂ«s sĂ« AkademisĂ« sĂ« Shkencave dhe e Librit Akademik, si dhe ajo e dublimit tĂ« sallĂ«s sĂ« mbledhjeve”, shtoi Gjinushi.

Ndër të tjera, Kryetari i Akademisë së Shkencave kërkoi rritjen e kapaciteteve në kërkimin shkencor sipas strategjisë për shkencën 2023-2030. Ai nënvizoi domosdoshmërinë për një vendim të Këshillit të Ministrave në të cilin të specifikohen hapat konkretë në ngritjen e Qendrës Nano-Alb, ku të përcaktohen fazat, mjediset, detyrat ndaj Akademisë së Shkencave, Bashkisë etj.

“Nevojitet mbĂ«shtetje pĂ«r rritjen nĂ« perspektivĂ« tĂ« kapaciteteve tĂ« QendrĂ«s sĂ« biogjenetikĂ«s, instituteve tĂ« albanologjisĂ«, sipas strategjisĂ« pĂ«r shkencĂ«n, si dhe konsultimi i statusit tĂ« Institutit tĂ« FizikĂ«s BĂ«rthamore e atij tĂ« Gjeo-Shkencave. Fondet pĂ«r kĂ«rkimin shkencor nĂ« nivel kombĂ«tar mbeten ende nĂ« nivele shumĂ« tĂ« ulĂ«ta, nevojitet planifikimi financiar, ku tĂ« parashikohet qĂ« mbĂ«shtetja me fondet buxhetore tĂ« shkojĂ« tĂ« paktĂ«n nĂ« 1- 2% tĂ« GDP-sĂ«, si dhe mundĂ«sia pĂ«r njĂ« rishikim tĂ« pagave tĂ« punonjĂ«sve kĂ«rkimorĂ«-shkencorĂ« qĂ« punojnĂ« nĂ« institutet e ASHSH-sĂ« pĂ«r t’u njĂ«suar realisht me ato tĂ« institucioneve tĂ« arsimit tĂ« lartĂ«â€, shtoi ai.

1 nga 5

/m.m/a.f/r.e/

The post Rritja e nivelit të kërkimit shkencor, Rama takon kryetarin e Akademisë së Shkencave appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Mungon gjytari, shtyhet seanca në Kushtetuese për ligjin e Akademisë së Shkencave

22 January 2025 at 11:58

Gjykata Kushtetuese nuk e ka zhvilluar seancĂ«n gjyqĂ«sore pĂ«r ligjin e AkademisĂ« sĂ« Shkencave, e planifikuar pĂ«r t’u mbajtur ditĂ«n e sotme. PavarĂ«sisht se pĂ«rfaqĂ«suesit e PartisĂ« Demokratike ishin tĂ« pranishĂ«m, administrata e gjykatĂ«s njoftoi se seanca nuk mund tĂ« mbahej pĂ«r shkak tĂ« mungesĂ«s sĂ« njĂ« gjyqtari. Ky lajm ka shkaktuar vonesa nĂ« shqyrtimin [
]

The post Mungon gjytari, shtyhet seanca në Kushtetuese për ligjin e Akademisë së Shkencave appeared first on BoldNews.al.

❌
❌