Ndonjëherë zgjedhjet në menunë e fast food-it duken të vështira, por disa dietologë sugjerojnë një ide të pazakontë: është më mirë të hash dy hamburgerë sesa të zgjedhësh një hamburger me patate të skuqura. Arsyeja qëndron në përbërjen ushqimore të secilit produkt.

Patatet e skuqura janë të pasura me karbohidrate të përpunuara dhe yndyra jo të shëndetshme, që shkaktojnë rritje të shpejtë të sheqerit në gjak, e më pas një rënie të energjisë që të bën të ndihesh përsëri i uritur. Kjo mund të çojë në dëshirën për të ngrënë sërish shpejt, duke e bërë kështu vështirë kontrollin e oreksit.

Nga ana tjetër, dy hamburgerët ofrojnë më shumë proteina dhe më pak kalori bosh, duke të mbajtur i ngopur për një periudhë më të gjatë kohore. Proteinat janë të rëndësishme për ndërtimin e muskujve dhe për ndjenjën e ngopjes, duke ndihmuar kështu që të mos kërkosh ushqime shtesë pas një kohe të shkurtër.

Kjo nuk do të thotë që fast food-i është një ushqim i shëndetshëm, por në situata kur zgjedhjet janë të kufizuara, përqendrimi në proteina dhe evitimi i karbohidrateve dhe yndyrnave të përpunuara mund të jetë një strategji më e zgjuar.

Pra, nëse po mendon se çfarë të marrësh në rrugë, dy hamburgerë mund të jenë një opsion më i mirë sesa patatet e skuqura. Natyrisht, balanca dhe moderimi mbeten gjithmonë çelësi i një diete të shëndetshme.

The post Dietologët surprizojnë: Dy hamburgerë më të mirë se patatet e skuqura appeared first on iconstyle.al.

Në vitet e fundit, çaji matcha është kthyer në një nga pijet më të kërkuara nëpër kafene, shtëpi dhe madje edhe receta kuzhine. Me ngjyrën e tij të gjelbër intensive dhe shijen e veçantë, ky pluhur i imët me origjinë japoneze nuk është thjesht një trend, por një “superfood” me vlera të jashtëzakonshme për shëndetin.

Çfarë është çaji matcha?

Ndryshe nga çajrat e tjerë të zakonshëm, matcha përgatitet nga gjethe të veçanta çaji jeshil që rriten nën hije, për t’u rritur përqendrimi i klorofilit dhe aminoacideve. Pas tharjes, gjethet bluhen imët deri në formën e pluhurit, i cili tretet tërësisht në ujë. Kjo do të thotë se kur pini një filxhan matcha, konsumoni gjithë gjethet dhe përfitoni shumë më tepër ushqyes se nga çajrat klasikë.

Një bombë antioksidantësh

Një nga arsyet pse matcha është quajtur “eliksiri i gjelbër” lidhet me përmbajtjen e lartë të katekinës, një lloj antioksidanti shumë i fuqishëm që lufton radikalet e lira në organizëm. Antioksidantët ndihmojnë në ngadalësimin e plakjes qelizore, në përmirësimin e qarkullimit të gjakut dhe në mbrojtjen e trupit nga sëmundje kronike si sëmundjet kardiovaskulare apo kanceri.

Ndryshe nga kafeja, që shpesh shkakton nervozizëm apo rënie energjie pas disa orësh, matcha përmban L-teaninë, një aminoacid që qetëson mendjen dhe përmirëson fokusin. Kombinimi i L-teaninës me kafeinën natyrale që ndodhet te matcha siguron një gjendje vigjilence të qëndrueshme, pa luhatje të forta. Për këtë arsye, shumë njerëz e përdorin si alternativë të shëndetshme ndaj kafesë së përditshme.

Përfitimet për trupin

• Konsumimi i rregullt i çajit matcha shoqërohet me një sërë efektesh pozitive:
• Përmirëson metabolizmin dhe ndihmon në djegien e yndyrnave, duke u bërë një aleat i mirë për ata që duan të mbajnë peshën nën kontroll.
• Forcon sistemin imunitar falë vitaminave A, C, E dhe K, si dhe mineraleve si kalciumi dhe kaliumi.
• Mbron shëndetin e zemrës, duke ulur nivelin e kolesterolit të keq (LDL) dhe presionin e gjakut.
• Pastron organizmin falë përqendrimit të lartë të klorofilit, i cili ndihmon në detoksifikim natyral.
• Përmirëson shëndetin e lëkurës, falë antioksidantëve që reduktojnë inflamacionin dhe shenjat e lodhjes.

Një trend që shkon përtej filxhanit

Matcha nuk kufizohet vetëm te çaji i ngrohtë tradicional. Ai përdoret gjerësisht edhe në smoothie, latte, ëmbëlsira, akullore dhe madje edhe në recetat e kuzhinës së kripur. Instagrami dhe TikTok janë të mbushur me video kreative ku ky pluhur i gjelbër shndërrohet në pije dhe ushqime plot ngjyra dhe shije.

Pse duhet ta provoni?

Përveçse është i shëndetshëm, matcha është edhe një ritual relaksues. Përgatitja e tij sipas traditës japoneze me whisk bambuje (chasen) e kthen pirjen e një filxhani çaj në një eksperiencë të ngadaltë dhe qetësuese, larg ritmit të shpejtë të jetës moderne.

The post Përfitimet shëndetësore të pirjes së çajit matcha appeared first on iconstyle.al.

Tani ka shumë prova shkencore që tregojnë se kufizimi i disa proteinave që konsumojmë, veçanërisht mishi mund të jetë shumë i rëndësishëm për plakjen e shëndetshme. Dhe arsyeja për këtë është e habitshme: duke reduktuar mishin, indet detyrohen të prodhojnë sulfur hidrogjeni (H2S), një gaz, toksik kur thithet, që mban erë si vezë të prishura, por nxit shëndetin brenda trupit!

Kufizimet dietike që rrisin jetëgjatësinë

Në eksperimentet laboratorike (me kërpudha, krimba dhe majmunë), kur shkencëtarët i vunë organizmat në dieta të ekuilibruara, por me pak kalori, këta organizma ua zgjasin jetëgjatësinë. Tek minjtë, dieta të tilla zvogëlojnë rrezikun e kancerit, forcojnë sistemin imunitar dhe përmirësojnë funksionin njohës.

Megjithatë, për shkak se plakja dhe jetëgjatësia janë procese komplekse, është e vështirë për studiuesit të përcaktojnë me saktësi mekanizmat e tyre të veprimit. Studimet e fundit kanë hedhur dritë mbi këtë fushë, duke sugjeruar që H2S luan një rol kritik.

Studimet që nga vitet 1990 kanë treguar se zvogëlimi i marrjes së disa aminoacideve që përmbajnë squfur, blloqet ndërtuese të proteinave, mund të rrisë jetëgjatësinë tek minjtë me rreth 30%. Kohët e fundit, një bashkëpunim shkencëtarësh të udhëhequr nga Universiteti i Harvardit kreu një seri studimesh mbi kafshët në të cilat ata kufizuan marrjen e dy aminoacideve që përmbajnë squfur – cisteinën dhe metioninën – për të studiuar efektin pasues.

Rezultati ishte një rritje në prodhimin e H2S në indet e kafshëve, gjë që shkaktoi një mori efektesh të dobishme, të tilla si rritja e prodhimit të enëve të reja të gjakut – një fenomen që përmirëson shëndetin kardiovaskular – dhe rezistencë më të mirë ndaj stresit oksidativ në mëlçi, i cili është i lidhur me sëmundjet e mëlçisë.

Pyetja, pra, ishte nëse efekte të ngjashme mund të vëreheshin tek njerëzit . Një studim i kohëve të fundit duke përdorur të dhëna nga 11,576 të rritur nga Sondazhi Kombëtar i Ushqyerjes i Amerikës dha prova se kjo është e mundur. Në mënyrë specifike, u zbulua se marrja e reduktuar dietike e këtyre aminoacideve që përmbajnë squfur shoqërohej me më pak faktorë rreziku kardiometabolik, duke përfshirë nivele më të ulëta të kolesterolit dhe glukozës në gjak.

Më pak mish, jetëgjatësi më e madhe

Përfundimi i këtij hulumtimi është se kufizimi i marrjes së ushqimeve që përmbajnë nivele të larta të aminoacideve të squfurit mund të zvogëlojë rrezikun e sëmundjeve kronike si diabeti dhe sëmundjet e zemrës dhe të nxisë plakjen e shëndetshme. Në vendet perëndimore, konsumi mesatar ditor i aminoacideve të squfurit mund të tejkalojë nevojat ditore të trupit deri në 2.5 herë, pasi këto aminoacide gjenden në ushqime të tilla si mishi, produktet e qumështit dhe vezët , të cilat zënë një vend të spikatur në dietën moderne.

Mishi i kuq, në veçanti, është i pasur me aminoacide që përmbajnë squfur, por edhe peshku dhe shpendët janë mjaft të pasur me to, kështu që kalimi në proteina me bazë bimore mund të ndihmojë në kufizimin e marrjes së tyre. Fasulet, thjerrëzat dhe bishtajoret janë burime të mira proteinash dhe kanë pak aminoacide që përmbajnë squfur.

Për më tepër, është treguar se sulfidi i hidrogjenit ndihmon në uljen e inflamacionit, duke hapur një derë për trajtime të reja të mundshme për artritin ose për përdorimin e tij potencial si qetësues dhimbjesh.

The post Çfarë duhet të hani më pak për të jetuar 30% më gjatë pa sëmundje appeared first on iconstyle.al.

Shkencëtarët kanë zhvilluar një analizë të thjeshtë gjaku për të zbuluar kancerin e vezores herët, gjë që mund të përmirësojë ndjeshëm rezultatet për gratë me këtë sëmundje.

 Më shumë se 300,000 gra, kryesisht mbi moshën 50 vjeç, diagnostikohen në të gjithë botën çdo vit, sipas Fondit Botëror të Kërkimit të Kancerit. Kanceri ovarian shpesh diagnostikohet vonë, gjë që e bën trajtimin e gjendjes më të vështirë.

Analiza e testuar nga studiuesit e Mbretërisë së Bashkuar dhe SHBA-së kërkon dy lloje të ndryshme të shënuesve të gjakut në ato që tregojnë simptoma të sëmundjes, të cilat përfshijnë dhimbje legenit dhe një bark të fryrë. Pastaj përdor të mësuarit automatik për të njohur modelet që do të ishin të vështira për t’u zbuluar nga njerëzit.

Aktualisht, sëmundja zakonisht diagnostikohet duke përdorur një përzierje skanimesh dhe biopsish, të tilla si një skanim me ultratinguj, një skanim CT, një biopsi me gjilpërë, një laparoskopi ose kirurgji për të hequr indet ose ndoshta vezoret.

Shpesh zbulohet vonë sepse simptoma të tilla si fryrja, ndjenja e ngopjes shpejt pas ngrënies ose nevoja për të urinuar shpesh nuk janë gjithmonë shenja të dukshme të mundshme të kancerit.

Analiza e gjakut kërkon atë që kanceri ovarian lëshon në qarkullimin e gjakut, madje edhe në fazat e tij të hershme.

Qelizat kancerogjene lëshojnë fragmente në gjak që mbajnë molekula të vogla, të ngjashme me yndyrën, të njohura si lipide, së bashku me proteina të caktuara. Ky kombinim i lipideve dhe proteinave është si një gjurmë gishtash biologjike për kancerin ovarian.

Analiza mund ta zbulojë sëmundjen “në fazat e hershme dhe me saktësi më të madhe se mjetet aktuale”, sipas Alex Fisher, drejtorit kryesor të operacioneve dhe bashkëthemeluesit të AOA Dx, që zhvilloi testin.

The post Zhvillohet analiza e gjakut që mund të zbulojë kancerin e vezores appeared first on Gazeta Si.

Një hap i rëndësishëm për mjekësinë dhe transplantet është shënuar në Kinë, ku për herë të parë një mushkëri derri e modifikuar gjenetikisht u transplantua me sukses te një njeri. Procedura u krye vitin e kaluar nga studiues në Spitalin e Parë të Filialit të Universitetit Mjekësor Guangshou, dhe u raportua së fundmi nga revista prestigjioze Nature më 26 gusht.

Marrësi ishte një 39-vjeçar i shpallur me vdekje cerebrale pas një hemorragjie në tru. Transplanti nuk kishte për qëllim të shpëtonte jetën e pacientit, por të testonte rezistencën e organit dhe reagimin e sistemit imunitar ndaj tij.

Mushkëria u mor nga një derr me gjashtë modifikime gjenetike, zhvilluar nga kompania kineze Chengdu Clonorgan Biotechnology. Gjatë periudhës 9-ditore të monitorimit, nuk u vërejtën shenja refuzimi hiperakut apo infeksione të rënda. Dëmtime të lehta u shfaqën në ditën e tretë dhe të gjashtë, por ato u reduktuan me kalimin e kohës.

Eksperimentimi u ndërpre në ditën e nëntë me kërkesë të familjes së pacientit. Studiuesit e cilësuan ndërhyrjen si një hap të parë drejt mundësive reale për ksenotransplantim, përdorimin e organeve nga specie të tjera te njerëzit.

Megjithatë, sfidat mbeten. Sipas ekspertëve, mushkëritë janë ndër organet më të vështira për t’u transplantuar për shkak të ndjeshmërisë së lartë ndaj refuzimit imunitar.

Kirurgu amerikan Muhammad Mohiuddin, i cili udhëhoqi transplantin e parë të zemrës së derrit te një njeri në 2022, vlerësoi eksperimentin si një zhvillim premtues, por nënvizoi nevojën për kërkime të mëtejshme përpara aplikimit të gjerë klinik.

The post Mjekët në Kinë realizojnë transplant historik: Mushkëri derri e modifikuar gjenetikisht mbijeton te një njeri appeared first on iconstyle.al.

Nëse keni vështirësi të flini natën, mund të filloni duke parë çfarë hani para gjumit. Disa ushqime dhe pije përmbajnë lëndë që nxisin gjumin dhe mund të përmirësojnë cilësinë e tij. Një gjumë i mirë ndihmon në reduktimin e rrezikut për sëmundje kronike, ruan shëndetin e trurit dhe forcon sistemin imunitar.

Disa nga ushqimet më të rekomanduara përpara gjumit janë:

• Bajamet – burim i mirë i magnezit dhe melatoninës.
• Gjeldeti – përmban triptofan që rrit prodhimin e melatoninës.
• Çaj kamomili dhe çaj pasionflore – përmbajnë antioksidantë që qetësojnë trurin.
• Kivi dhe lëngu i qershisë së thartë – mund të ndihmojnë ciklin e gjumit përmes serotoninës dhe melatoninës.
• Peshq dhe arra – burime të vitaminës D, omega-3 dhe melatoninës.
• Oriz i bardhë, banane dhe produkte qumështi – ndihmojnë në përgatitjen e trupit për gjumë.

Ekspertët sugjerojnë të konsumoni ushqime të lehta dhe të hani rregullisht në orare të përcaktuara për të përmirësuar gjumin. Megjithatë, më shumë studime janë të nevojshme për të verifikuar efektet e sakta të disa prej këtyre ushqimeve.

Duke përfshirë disa nga këto ushqime të shëndetshme në rutinën tuaj të mbrëmjes, mund të përgatiteni më mirë për një natë të qetë dhe të relaksuar. Kujdesi ndaj dietës mund të jetë një nga hapat më të thjeshtë për të përmirësuar cilësinë e gjumit tuaj.

Një natë e qetë nis shpesh nga një darkë e zgjuar!

The post 6 ushqime që mund të përmirësojnë gjumin tuaj appeared first on iconstyle.al.

Nga 1 shtatori 2025, TPO, produkti që fshihet prapa thonjve me xhel nuk do të mund të shitet më në BE dhe Zvicës. Inspektorati shëndetësor ka vendosur që as produktet që përmbajnë TPO, të cilat ishin në qarkullim, nuk mund të përdoren më as nga sallonet profesionale të thonjve. Ky ndalim i TPO është pasojë e klasifikimit të ri të tij si CMR kategori 1B, toksik për riprodhim.

Ky klasifikim është përcaktuar nga rregullorja europiane CLP (Klasifikimi, Etiketimi dhe Paketimi), e cila klasifikon kimikatet sipas rrezikut më të lartë, pavarësisht përdorimit të tyre.

Nuk do të ketë më prodhim, shitje apo përdorim. Drejtoria e Përgjithshme e Konkurrencës, Konsumatorëve dhe Sanksioneve për Mashtrime (DGCCRF) ka shpallur një ndalim të plotë. Madje edhe stoqet e mbajtura tashmë në sallone duhet të hidhen menjëherë.

Deri tani, TPO ishte sekreti për një tharje të shpejtë, shkëlqim të lartë dhe qëndrueshmëri për javë të tëra.

E publikuar në maj 2025, rregullorja evropiane “Omnibus VII” vendos një goditje radikale ndaj substancave kancerogjene, mutagjene ose toksike në kozmetikë.

Nga shtatori, të gjitha produktet që përmbajnë TPO do të tërhiqen nga tregu dhe do të ndalohen nga përdorimi, madje edhe nga profesionistët.

The post Prej shtatorit, manikyri xhel do ndalohet në BE dhe Zvicër: Është kancerogjen appeared first on Gazeta Si.

Autoritetet shëndetësore në Rusi po përgatiten të nisin eksperimentimin e vaksinës së personalizuar kundër kancerit tek pacientët.

Njoftimin e dha drejtori i institutit që e krijoi vaksinën, pak kohë pas Vladimir Putin e kishte njoftuar.

Alexander Gintsburg, drejtor i Institutit për Kërkime Epidemologjike dhe Mikrobiologji, konfirmoi se prova me pacientin e parë do të nisë në muajt e ardhshëm, me një vaksinë të personalizuar. Trajtimi do të nisë me të prekurit e melanomës, kancerit të lëkurës.

Një tipar përcaktues i ilaçit të ri është natyra e tij shumë e personalizuar, e cila ka kërkuar një kuadër unik rregullator. Sipas Gintsburg, vaksina është krijuar bazuar në të dhënat gjenetike dhe personale të një pacienti individual dhe, si e tillë, mund të përdoret vetëm për atë person specifik. Kjo është thelbësisht e ndryshme nga rregulloret për të gjitha barnat e tjera.

“Kjo është arsyeja pse qeveria nxori një dekret përkatës në fillim të vitit, në të cilin vendosi rregulla krejtësisht të ndryshme që po përdoren për herë të parë,” tha Gintsburg. “Përkundër kësaj, ne po gjejmë një gjuhë të përbashkët dhe po ecim përpara me punën tonë.

Drejtori gjithashtu vuri në dukje se zhvillimi ka tërhequr vëmendje të konsiderueshme globale, duke deklaruar se Instituti ka marrë “dhjetëra letra hetimi nga kombe të tjera”.

Kjo lëvizje në provat klinike pason një njoftim të profilit të lartë nga presidenti rus Vladimir Putin në fund të vitit 2024, në të cilin ai tha se vendi kishte zhvilluar një vaksinë kundër kancerit dhe se ajo do të vihej në dispozicion të pacientëve në vitin 2025.

Në lidhje me koston e trajtimit, agjencia TASS, duke cituar Andrey Kaprin, kreun e Qendrës Radiologjike Kombëtare të Kërkimeve Mjekësore të Ministrisë së Shëndetësisë Ruse, raportoi se një dozë e vaksinës kushton 300.000 rubla ruse, ekuivalente me afërsisht 3.800 dollarë.

Zhvillimi vjen ndërsa Rusia përballet me një sfidë në rritje të shëndetit publik. Vendi është ndër vendet ku shkalla e incidencës së kancerit po rritet çdo vit. Sipas statistikave dhe të dhënave të vitit 2024, 4.160.000 njerëz në Rusi janë diagnostikuar me kancer.

The post Kosto 3.800 dollarë/ Rusia nxjerr vaksinën kundër kancerit. Nis testimet e para në pacientë appeared first on Gazeta Si.

Ekspozimi i përsëritur ndaj valëve të të nxehtit po përshpejton plakjen tek njerëzit, sipas një studimi. Ndikimi është gjerësisht i krahasueshëm me dëmin që pirja e duhanit, përdorimi i alkoolit, dieta e dobët ose ushtrimet e kufizuara mund të kenë në shëndet, thanë studiuesit.

Temperaturat ekstreme janë gjithnjë e më të zakonshme për shkak të krizës klimatike, duke shkaktuar potencialisht dëme të përhapura dhe afatgjata në shëndetin e miliarda njerëzve, paralajmëruan shkencëtarët.

Hulumtimi përfaqëson një “ndryshim” në kuptimin e shkallës dhe ashpërsisë së ndikimit të nxehtësisë në shëndetin tonë, i cili mund të jetë gjatë gjithë jetës.

Dihej tashmë që valët e të nxehtit shkaktojnë rritje afatshkurtra të vdekjeve të hershme me, për shembull, pothuajse 600 vdekje të parakohshme të lidhura me një valë të nxehti të qershorit në Angli. Por analiza e re është një nga të parat që vlerëson ndikimin afatgjatë.

Studiuesit ndoqën 25,000 njerëz në Tajvan për 15 vjet dhe krahasuan ekspozimin e tyre ndaj valëve të të nxehtit me moshën e tyre biologjike, një masë e shëndetit të përgjithshëm. Ata zbuluan, për shembull, se mosha biologjike u rrit me rreth nëntë ditë për njerëzit që përjetuan katër ditë më shumë me valë të nxehti gjatë një periudhe dyvjeçare. Punëtorët të cilët kanë tendencë të kalojnë më shumë kohë jashtë, u prekën më shumë, me moshën e tyre biologjike që u rrit me 33 ditë.

Ndërsa rritja e moshës biologjike mund të duket mjaft e vogël, shkencëtarët vunë re se kjo ndodhi vetëm gjatë një periudhe dyvjeçare. Ata po hetojnë ndikimin e valëve të të nxehtit në plakjen gjatë gjithë jetës së njerëzve.

Hulumtuesit thanë gjithashtu se ndikimi i përgjithshëm në popullatat në të gjithë botën do të ishte i madh, sepse të gjithë vuajnë gjatë valëve të të nxehtit, dhe mosha më e lartë biologjike është një parashikues i fortë i rritjes së rrezikut të vdekjes.

The post Valët e të nxehtit po i plakin njerëzit më shpejt appeared first on Gazeta Si.

Shkencëtarët në Kinë kanë transplantuar me sukses një mushkëri derri në një person të gjallë për herë të parë.

Hulumtuesit nga Universiteti Mjekësor i Guangzhou-t transplantuan një mushkëri derri që ishte modifikuar gjenetikisht për ta bërë më të pajtueshme me njerëzit në një pacient që ishte shpallur i vdekur në tru. Mushkëria mbeti e qëndrueshme dhe funksionale për nëntë ditë.

Rezultatet, të botuara në revistën Nature Medicine, shënojnë një moment të rëndësishëm në transplantimin e organeve ndër-specie, i njohur si ksenotransplantim. Shkencëtarët e kanë cilësuar atë si një zgjidhje të mundshme për të adresuar mungesën e dhurimeve të organeve njerëzore.

Derrat konsiderohen kandidatë të mirë për ksenotransplantim sepse organet e tyre janë të ngjashme në madhësi dhe funksion me organet njerëzore.

Kirurgët kanë transplantuar tashmë veshka, zemra dhe mëlçi derrash të modifikuara gjenetikisht te njerëzit. Por mushkëritë paraqesin një sfidë unike sepse ato marrin një nivel të lartë të rrjedhjes së gjakut dhe janë vazhdimisht të ekspozuara ndaj ajrit të jashtëm, duke rritur rrezikun e infeksionit.

Ekipi kinez transplantoi mushkërinë e majtë të një derri të modifikuar gjenetikisht te një pacient 39-vjeçar që kishte vdekur në tru dhe e mbajti mushkërinë e djathtë origjinale. Sistemi imunitar i pacientit nuk e hodhi poshtë menjëherë mushkërinë e derrit dhe ajo mbeti funksionale për nëntë ditë.

Por kishte shenja të dëmtimit të mushkërive pas 24 orësh në mushkërinë e derrit dhe tregues të refuzimit në ditën e tretë dhe të gjashtë. Eksperimenti përfundoi në ditën e nëntë.

“Studimi përbën provë të konceptit se, me përmirësime të mëtejshme, ksenotransplantimi i mushkërive mund të bëhet në të ardhmen një mundësi reale për shpëtimin e jetëve”, tha Dr. Beatriz Domínguez-Gil, drejtoreshë e Organizatës Kombëtare të Transplantit në Spanjë (ONT).

Vitin e kaluar, pati më shumë se 173,000 transplantime organesh në të gjithë botën, përfshirë më shumë se 45,000 në Europë, sipas një baze të dhënash globale të drejtuar nga ONT dhe Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH).

“Nevoja klinike është e jashtëzakonshme sepse kërkesa për organe e tejkalon shumë furnizimin”, tha Domínguez-Gil.

The post Për herë të parë në botë, shkencëtarët transplantojnë mushkëri derri te një pacient appeared first on Gazeta Si.

Ndjekja e rreptë e dietës mesdhetare uli rrezikun e demencës me të paktën 35% tek njerëzit me dy kopje të gjenit APOE4, një faktor kryesor rreziku për sëmundjen e Alzheimerit, sipas një studimi të ri.

“Ne ndoqëm mbi 5,700 njerëz për 34 vjet dhe zbuluam se ata që ndoqën një dietë mesdhetare bazë me pak alkool, mish të kuq dhe të përpunuar, por plot me perime, fruta, arra, drithëra të plota, bishtajore, peshk dhe vaj ulliri, të gjithë ulën rrezikun e demencës”, thotë Yuxi Liu, autori kryesor i studimit që u botua të hënën në revistën Nature.

“Por përfitimi ishte më i lartë për njerëzit me gjenin APOE4, veçanërisht ata me dy kopje të APOE4”, tha Liu. Jo vetëm që ndjekja e një diete mesdhetare bazë uli probabilitetin e zhvillimit të demencës me 35% tek njerëzit me dy gjene APOE4, por edhe respektimi më i lartë i dietës uli më tej rrezikun e tyre.

Një tjetër gjetje e rëndësishme e studimit: Njerëzit me gjenin APOE4 duket se kanë profile metabolike dalluese që u përgjigjen më mirë lëndëve ushqyese të shëndetshme në dietën mesdhetare.

Proceset metabolike si tretja e lëndëve ushqyese, prodhimi i energjisë dhe ndërtimi dhe riparimi i nervave dhe indeve të trupit dhe trurit varen shumë nga cilësia e vitaminave, enzimave, aminoacideve, karbohidrateve dhe lipideve (yndyrnave) në një dietë të shëndetshme, tha Liu.

Sjelljet e shëndetshme dhe rreziku i demencës

Ky nuk është studimi i parë që gjen një lidhje midis dietave mesdhetare dhe dietave të tjera me bazë bimore dhe rrezikut të demencës.

Një studim i madh me mbi 60,000 njerëz në Mbretërinë e Bashkuar në vitin 2023 zbuloi se ata që i përmbaheshin më shumë një diete mesdhetare kishin deri në 23% më pak rrezik për demencë krahasuar me njerëzit që nuk e ndiqnin mirë dietën.

Një studim tjetër i vitit 2023 që shqyrtoi indet e trurit i pasqyroi këto gjetje. Njerëzit që konsumonin ushqime nga dietat mesdhetare me bazë bimore kishin pothuajse 40% më pak gjasa për të pasur shenjat dalluese të sëmundjes së Alzheimerit.

The post Dieta mesdhetare ul rrezikun e demencës me 35% tek njerëzit me rrezik më të lartë appeared first on Gazeta Si.

Shfaqja e një paraziti jashtëzakonisht të rrallë, i njohur si krimb-vidë po shkakton shqetësim në Shtetet e Bashkuara, sipas një raporti të Reuters.

Rasti, i raportuar tek një person që udhëtoi nga Guatemala në Merilend dhe zhvilloi një infektim me parazitin krimb-vidë, është rasti i parë i konfirmuar në Shtetet e Bashkuara në 2025, ndërsa epidemia përhapet gradualisht në veri nga Amerika Qendrore dhe Meksika jugore.

Krimbi ushqehet me mishin e gjallë të kafshëve, kryesisht bagëtive, dhe rrallë infekton njerëzit. Megjithatë, kur ndodh, gjendja mund të jetë fatale nëse nuk trajtohet menjëherë.

Shkencëtarët thonë se zbulimi i hershëm është thelbësor, pasi krimbat mund të vrasin “strehuesit” e tyre nëse nuk trajtohen. Mënyra se si larvat hanë mishin i ngjan një vide që depërton në dru, prandaj edhe kanë marrë këtë emër.

Shfaqja e parazitit në Shtetet e Bashkuara pritet të ketë gjithashtu një ndikim në tregjet e mishit të viçit dhe bagëtive.

The post Alarm në SHBA, zbulohet paraziti i rrallë që ‘ha’ mish njerëzor appeared first on Gazeta Si.

Shëndeti ynë ndikohet jo vetëm nga sëmundjet apo traumat, por edhe nga zakonet e vogla të përditshme, të cilat shpesh kalojnë pa u vënë re. Ekspertët paralajmërojnë se këto zakone, megjithëse duken të padëmshme, mund të kenë pasoja serioze në afatgjatë për organet jetësore të trupit.

Për shembull, frymëmarrja me gojë thanë rrugët e frymëmarrjes dhe dëmton mushkëritë, ndërsa qëndrimi i zgjatur ulur ngadalëson qarkullimin e gjakut, duke e lodhur zemrën. Fërkimi i syve mund të dëmtojë shikimin, dhe pirja e ujit shumë të ftohtë gjatë vakteve ngadalëson tretjen në stomak.

Gjithashtu, të ngrënit vonë natën mbingarkon mëlçinë, ndërsa mos pirja e mjaftueshme e ujit prek funksionin e veshkave. Edhe truri ndikohet: multitaskingu i shpeshtë ul përqendrimin dhe dobëson kujtesën. Po aq i rrezikshëm është dëgjimi i muzikës me volum të lartë, i cili dëmton dëgjimin, si edhe shtyrja e nevojës për jashtëqitje, që prish funksionin normal të zorrëve.

Mjekët këshillojnë shmangien e këtyre zakoneve dhe zëvendësimin e tyre me alternativa të shëndetshme, pasi parandalimi shpesh është çelësi i mirëqenies afatgjatë.

Gjithsecili prej nesh duhet të ketë parasysh dhe gjithmonë duhet ta kujtojë se: kujdesi ndaj detajeve të vogla është mbrojtja më e mirë për organet tona. Shëndeti nuk humbet me një gabim të madh, por me zakone të vogla të përsëritura.

The post Zakonet e heshtura që dëmtojnë organet tona appeared first on iconstyle.al.

Ushqimet ultra të përpunuara janë lidhur me shtimin në peshë dhe vdekjen e parakohshme

UASHINGTON, 24 gusht /ATSH/- Termi “ushqime ultra të përpunuara” është bërë i zakonshëm kur diskutohet se sa të shëndetshme – ose jo të shëndetshme – janë ushqimet, sipas “abc news”.

Qendrat për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve publikuan sot një raport që tregoi se fëmijët dhe të rriturit amerikanë marrin më shumë se 50% të kalorive të tyre nga ushqimet ultra të përpunuara.

Sipas burimeve, ushqimet ultra të përpunuara, janë një nga arsyet e rritjes së sëmundjeve kronike në SHBA.

Çfarë janë ushqimet ultra të përpunuara?

Në SHBA nuk ka një përkufizim standard se çfarë janë ushqimet ultra të përpunuara, kështu që shumica e nutricionistëve, dietologëve dhe ekspertëve të politikave ushqimore mbështeten në sistemin e klasifikimit NOVA të zhvilluar nga studiuesit në Universitetin e San Paolos, në Brazil në vitin 2009.

Sistemi NOVA i ndan ushqimet në katër grupe, ku grupi i parë janë të papërpunuara ose të përpunuara minimalisht, siç janë frutat dhe perimet; grupi i dytë janë përbërës të përpunuar të kuzhinës, siç janë kripa, sheqeri dhe vaji; dhe grupi i tretë janë ushqime të përpunuara, siç janë frutat dhe perimet e konservuara ose mishrat e kripur.

Grupi i katërt, ose ushqimet ultra të përpunuara, janë ushqime që ndryshohen ndjeshëm nga gjendja e tyre origjinale përmes formulimeve industriale.

Ato mund të bëhen në laborator duke përdorur substanca të nxjerra nga ushqimet, aditivë, përmirësues shijeje ose ngjyrues. Ato përgjithësisht përmbajnë pak ose aspak ushqime të plota.

Këto përfshijnë pije të ëmbëlsuara me sheqer, ushqime të ëmbla ose të kripura të paketuara,  drithëra për mëngjes, bukë të paketuara të prodhuara në masë, vakte të gatshme për t’u ngrënë, akullore dhe pica.

Si të identifikoni ushqimet ultra të përpunuara?

Ekspertët thonë se mënyra më e mirë për të identifikuar ushqimet ultra të përpunuara në supermarket ose dyqan ushqimor është të lexoni listën e përbërësve.

Nëse përbërësit nuk janë artikuj që do të gjendeshin në kuzhinë, ka të ngjarë të jetë një ushqim ultra i përpunuar.

Problemi i vetëm me leximin e etiketave të ushqimit është se ato nuk rendisin proceset industriale që çojnë në krijimin e artikullit ultra të përpunuar.

A janë ushqimet ultra të përpunuara të pashëndetshme?

Studimet kanë treguar se konsumi i ushqimeve ultra të përpunuara lidhet me shtimin në peshë.

Megjithatë, hulumtimet kanë zbuluar gjithashtu një lidhje midis ushqimeve ultra të përpunuara dhe një rreziku më të lartë të sëmundjeve, siç janë sëmundjet kardiovaskulare, dhe madje edhe vdekja.

Një studim i vitit 2024 i udhëhequr nga studiues në Shkollën e Shëndetit Publik T.H. Chan të Harvardit zbuloi se konsumi i lartë i ushqimeve ultra të përpunuara – mund të rrisë rrezikun e vdekjes së parakohshme.

Pjesëmarrësit që hëngrën ushqime ultra të përpunuara kishin një rrezik 4% më të lartë vdekjeje nga çdo shkak dhe një rrezik 8% më të lartë vdekjeje nga sëmundjet neurodegjenerative.

Një studim tjetër i vitit 2024 nga studiues në SHBA, Francë, Irlandë dhe Australi – zbuloi një lidhje të drejtpërdrejtë midis ekspozimit ndaj ushqimeve ultra të përpunuara dhe rrezikut më të lartë të vdekjeve nga sëmundjet kardiovaskulare. //a.i/

 

 

The post FOKUS – Si ndikojnë ushqimet ultra të përpunuara në shëndetin tonë? appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Një zhvillim që sfidon kufijtë e shkencës dhe etikës po ndodh në Kinë: një robot humanoid që mund të mbajë dhe çojë deri në fund një shtatzëni njerëzore. Projekti novator është prezantuar nga kompania Kaiwa Technology në Konferencën Botërore të Robotëve 2025 në Pekin dhe synon të arrijë fazën e prototipit në vitin 2026.

Mitra artificiale është krijuar për të simuluar të gjitha fazat e një shtatzënie natyrale, nga fekondimi, deri te lindja. Embrioni do të rritet në një mjedis sintetik me lëng amniotik dhe do të furnizohet me lëndë ushqyese e oksigjen përmes një tubi që imiton kordonin kërthizor. Nëse realizohet, do të jetë hera e parë që një robot përfundon një shtatzëni njerëzore pa ndërhyrjen e një zëvendësuese biologjike.

Kjo teknologji përshkruhet si shpresë për çiftet infertile, komunitetin LGBTQ+ dhe nënat në rrezik shëndetësor. Me një kosto të parashikuar rreth 14,000 dollarë, ajo mund të bëhet alternativë më e përballueshme ndaj nënave zëvendësuese komerciale në vende të ndryshme.

Por përtej shkencës, kjo risi ka ngritur pyetje të mëdha etike dhe sociale: Çfarë ndodh me lidhjen amë-fëmijë? A sfidohet koncepti tradicional i familjes? A jemi gati si shoqëri për këtë realitet? Gjithashtu, rregulloret aktuale në Kinë e kufizojnë rritjen e embrioneve jashtë trupit përtej 14 ditëve, çka do të kërkojë ndryshime ligjore për të çuar këtë teknologji deri në lindje të plotë.

Nëse gjithçka shkon sipas planit, në vitin 2026 bota mund të shohë për herë të parë një robot që sjell në jetë një foshnjë njerëzore. Një epokë e re po troket, por jo pa debat.

The post Robotë që lindin foshnje? Kina prezanton mitrën artificiale që imiton shtatzëninë njerëzore appeared first on iconstyle.al.

Nga Gazeta ‘Si’– Shqipëria po përballet me një rritje të ndjeshme të rasteve me infeksione respiratore.

Vetëm gjatë javës së dytë të gushtit, 9082 pacientë kanë kërkuar ndihmë mjekësore për shkak të problemeve respiratore.

Sipas të dhënave zyrtare të Institutit të Shëndetit Publik (ISHP) , shifrat janë afër pragut të 10 mijë rasteve në javë, që janë kufiri i alarmit për sistemin shëndetësor.

Infeksionet e rrugëve të sipërme dhe të poshtme – si bronkitet, pneumonitë dhe laringitet – kanë trend në rritje, duke i vënë mjekët në gatishmëri të vazhdueshme.

Pse po shtohen rastet?

Kondicioneri dhe ndryshimet e menjëhershme të temperaturave janë ndër shkaqet më të zakonshme.

“Qytetarët qëndrojnë gjatë në ambientin me ajër të ftohtë dhe më pas dalin në nxehtësinë përvëluese jashtë.

Një tjetër faktor është plazhi. Shumë pushues, pas daljes nga uji i ftohtë, qëndrojnë gjatë në hije apo në vende ku fryn erë, duke e ekspozuar trupin ndaj ftohjeve të papritura.

Mjekët paralajmërojnë se fëmijët, pacientët kronikë janë më të rrezikuarit. Për këto kategori, një virozë e lehtë mund të sjellë komplikacione serioze.

Specialistët e shëndetit publik japin disa udhëzime praktike për tu mbrojtur nga virozat respiratore gjatë verës.

– Mos e përdorni shumë kondicionerin në temperatura të ulëta; diferenca me ajrin e jashtëm të mos kalojë 7–8 gradë.

-Shmangni qëndrimin përballë ajrit të drejtpërdrejtë të kondicionerit.

-Pas larjes në det, ndërroni rrobat e lagura dhe shmangni ekspozimin në erë.

– Kujdesuni për hidratimin dhe ushqimin e shëndetshëm, që ndihmon në sigurinë e imunitetit.

-Konsultohuni me mjekun nëse shfaqet simptoma si kollë e fortë, temperatura, në dhimbje apo dhimbje gjoksi.

ISHP paralajmëron se nëse trendi rritet deri në fund të gushtit, spitalet dhe qendrat shëndetësore do të përballen me fluks të lartë shtrimesh me të sëmurë, kryesisht pushues në zonat turistike.

Kjo do të rëndonte kapacitetet e spitaleve, sidomos urgjencën e QSUT-së në Tiranë.

“Jemi në vigjilencë të plotë. Situata epidemiologjike nuk është e mire, ndaj duhet më shumë kujdes nga të gjithë,” theksojnë specialistët e ISHP.

The post Rreth 10 mijë të prekur nga infeksionet nga ajri. ISHP: Situata nuk është e mirë appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta ‘Si’- Gratë duhet të sigurohen që po marrin mjaftueshëm acide yndyrore omega në dietat e tyre, sipas studiuesve, të cilët gjetën nivele jashtëzakonisht të ulëta të këtyre përbërësve te pacientet femra me sëmundjen Alzheimer.

Këshilla vjen pas një analize të mostrave të gjakut nga pacientët me Alzheimer dhe individë të shëndetshëm, e cila zbuloi se nivelet e yndyrnave të pangopura, të tilla si ato që përmbajnë acide yndyrore omega, ishin deri në 20% më të ulëta te gratë me këtë sëmundje.

Nivelet e ulëta nuk u panë te burrat me Alzheimer, duke sugjeruar se mund të ketë dallime gjinore në mënyrën se si sëmundja përhapet dhe ndikon në fiziologjinë e një personi.

“Dallimi midis gjinive ishte gjetja më tronditëse dhe e papritur”, tha Dr. Cristina Legido-Quigley, një autore e lartë në studimin në King’s College London të botuar në revistën Alzheimer’s & Dementia.

“Ekziston një tregues se të kesh më pak nga këto përbërës mund të jetë shkaktar në Alzheimer, por ne kemi nevojë për një provë klinike për ta konfirmuar këtë.”

Sëmundja e Alzheimerit është dy herë më e zakonshme te gratë sesa te burrat.

Faktorët që përfshijnë jetëgjatësinë mesatare më të gjatë të grave, ndryshimet në hormone, përgjigjet imune dhe mundësitë arsimore mund të luajnë të gjitha një rol në zhvillimin e sëmundjes.

Në studimin e fundit, studiuesit analizuan nivelet e lipideve, të cilat janë komponime yndyrore, në gjakun e 306 personave me Alzheimer, 165 personave me dëmtim të lehtë njohës dhe 370 personave që ishin kontrolle të shëndetshme njohëse.

Lipidet mund të jenë të ngopura ose të pangopura, ku të parat konsiderohen përgjithësisht të pashëndetshme dhe të dytat përgjithësisht të shëndetshme.

Gratë me sëmundjen e Alzheimerit kishin nivele më të larta të lipideve të ngopura dhe nivele më të ulëta të lipideve të pangopura sesa gratë e shëndetshme, një model që nuk shihet te burrat.

Legido-Quigley tha se nëse ndryshimet në mëlçi ose metabolizëm ishin përgjegjëse, më pak acide yndyrore omega ndoshta do të arrinin në trurin e grave. “Dhe këto lipide ushqejnë trurin,” shtoi ajo.

Dietat e pasura me acide yndyrore omega-3, të tilla si dieta mesdhetare, janë lidhur prej kohësh me përfitime shëndetësore për zemrën, trurin dhe organe të tjera.

Një studim i vitit 2022 zbuloi se njerëzit e moshës së mesme me nivele më të larta të acideve yndyrore omega-3 në gjak kishin funksion më të mirë njohës se të tjerët.

Disa studime kanë zbuluar se dhënia e suplementeve omega-3 te të moshuarit nuk përmirësoi funksionin e tyre njohës ose nuk rriti kapacitetin mendor te ata që ishin diagnostikuar tashmë me demencë.

The post Omega-3 është çelësi në luftën kundër Alzheimerit për gratë appeared first on Gazeta Si.

Një studim i ri i botuar në PLOS Genetics zbulon se gjenet e nënave mund të luajnë një rol të rëndësishëm në formësimin e indeksit të masës trupore (BMI) të fëmijëve, edhe kur nuk transmetohen drejtpërdrejt nga gjenerata te gjenerata.

Nga ç’vjen ndikimi i nënave?

• Efekte “të tërthorta” gjenetike: Edhe gjenet që fëmijët nuk marrin drejtpërdrejt nga nëna mund të ndikojnë në shëndetin e tyre përmes mjedisit prenatal dhe sjelljeve pas lindjes – si zakonet e ushqyerjes dhe aktiviteti fizik gjatë shtatzënisë dhe që më pas përcillen si model familjar.

• Të dhëna nga Mbretëria e Bashkuar: Studiues nga University College London, drejtuar nga Liam Wright, analizuan të dhënat genetike dhe mjekësore të mbi 2,600 familjeve me fëmijë të lindur në vitet 2001–2002, të ndjekur deri në moshën 17 vjeç.

• Roli unik i gjeneve të nënës: Ndryshe nga babai, ku ndikimi ishte thuajse plotësisht përmes trashëgimisë së drejtpërdrejtë genetike, në rastin e nënës, ndikimi në BMI-në e fëmijës dukej të kalonte përmes ndryshimeve jovetëdijshme në stilin e jetesës dhe mjedisin prenatal.

Pse ka rëndësi?

Studimet paraprake kanë lidhur obezitetin e prindërve, veçanërisht të atëve , me rrezikun që fëmijët të zhvillojnë obezitet. Po ashtu, zbulimi i ri sugjeron që ndërhyrjet për uljen e BMI-së së nënave, veçanërisht gjatë shtatzënisë, mund të sjellin përfitime afatgjata për shëndetin e fëmijëve.

Kush e tha këtë?

“Gjenetika e nënave është thelbësore në formësimin e mjedisit në të cilin zhvillohet fëmija, duke ndikuar kështu indirekt edhe në BMI-në e tij,” – tha Liam Wright.

Ai thekson se zbulimet nuk synojnë të fajësojnë të ëmën, por të ofrojnë mbështetje për familjet që të marrin hapa për të përmirësuar shëndetin e brezave të ardhshëm.

The post Obeziteti mund të transmetohet nga prindërit-fëmijët. A kanë më shumë rëndësi gjenet e nënës apo babait? appeared first on iconstyle.al.

Hulumtimet tregojnë se gratë që bëjnë fëmijën e parë pas moshës 30 vjeç rrisin rrezikun për kancer të gjirit me 40-45%.

Sipas Profesorit Weston Porter nga Universiteti Texas A&M, kjo formë e kancerit, e njohur si kanceri i gjirit pas lindjes, prek kryesisht gratë nën 45 vjeç dhe ka tendencë të jetë më agresive. Rritja e qelizave inflamatore gjatë periudhës së laktacionit dhe pas saj është arsyeja kryesore që lidhet me këtë rrezik.

Sipas të dhënave globale të Organizatës Botërore të Shëndetësisë, në vitin 2022 u diagnostikuan 2.3 milionë gra me kancer të gjirit, ndërsa 670,000 humbën jetën. Gratë mbi 45 vjeç përbëjnë shumicën e rasteve, por një pjesë e rëndësishme e vdekjeve ndodh edhe tek gratë më të reja.

Porter këshillon gratë që lindin për herë të parë në të 30-at të jenë vigjilente, duke bërë kontrolle të rregullta dhe vetë-ekzaminime për zbulimin e hershëm të sëmundjes. Gjithashtu, studimet tregojnë se ushqyerja me gji ul ndjeshëm rrezikun e kancerit të gjirit.

Ky zbulim nxit rëndësinë e vetëdijesimit dhe parandalimit, sidomos tek gratë që planifikojnë shtatzëninë pas moshës 30 vjeç.

The post Shtatzënia e parë pas 30 vjeç: rritje alarmante e rrezikut për kancerin e gjirit appeared first on iconstyle.al.

Nga Gazeta ‘Si’- Në vendin tonë, gjatë muajit korrik dhe 2 javët e para të gushtit, u regjistruan shifra të larta të pacientëve të shtruar në spital dhe ata që kërkuan ndihmë në shërbimin parësor.

Të dhënat më të fundit të ISHP-së, të siguruara nga “Gazetasi.al” pasi nuk janë hedhur akoma në faqen e internetit www.ishp.gov.al, tregojnë se në javën e 32-të numri i pacientëve të sëmurë me diarre, ishte 4217 nga 4500 që është pragu.

Ekspertët e shëndetit publik thonë se temperaturat e larta të cilat përfshinë muajt korrik e gusht ndikuan në infeksionet gastroenterite, simptomat e të cilave janë ndjesi të vjellash, diarre, dhimbje trupi.

“Nga të dhënat tona marrë nga sistemi i survejancës konstatojmë se shifrat e larta u arritën në fund të muajit korrik, që përkuan me rritje të lartë të temperaturave.

Në spitalin infektiv në QSUT, rastet e paraqitura janë nga të gjithë grupmoshat”, thotë mjekja Suada Hila.

Mjekë këshillojnë që higjiena duhet të jetë e lartë dhe ushqimet duhet të konsumohen të freskëta.

“Një nga shkaqet e infeksioneve në aparatin tretës është uji ose ushqimet e ndotura. Ndaj kujdesi në këto ditë të nxehta duhet të jetë maksimal”, thonë mjekët.

Gjithashtu, ata kërkojnë më shumë kujdes me daljen në orët e pikut.

The post Më shumë se 4200 raste me diarre dhe të vjella në një javë. Mjekët: Kujdes me ujin dhe ushqimin! appeared first on Gazeta Si.