Si ndryshimet klimaterike sollën rritje të zjarreve në Europë?
Zjarret pyjore kanë përfshirë disa rajone të Mesdheut këtë muaj, duke detyruar mijëra njerëz të mbyllen në shtëpitë e tyre në Kataloninë e Spanjës dhe duke rrezikuar qytetin e dytë më të madh të Francës, Marsejën. Ekspertët paralajmërojnë se ndryshimet klimatike po luajnë një rol gjithnjë e më të madh në përhapjen dhe intensifikimin e zjarreve në të gjithë kontinentin.
Si paraqitet situata këtë vit?
Sipas Sistemit Evropian të Informacionit për Zjarret Pyjore, që nga fillimi i vitit janë djegur mbi 227,000 hektarë tokë më shumë se dyfishi i mesatares për këtë periudhë gjatë 20 viteve të fundit. Edhe pse kjo shifër është shumë më e lartë se normalja, ajo nuk e tejkalon rekordin e viteve më të këqija si 2003 dhe 2017, kur u dogjën mbi 1.1 milionë hektarë.
Numri i zjarreve gjithashtu ka shënuar rritje të ndjeshme: 1,118 vatra janë regjistruar deri më 8 korrik, krahasuar me 716 në të njëjtën periudhë të vitit të kaluar.
Zjarret kanë përfshirë rajone të Mesdheut, përfshirë Sirinë, ku janë djegur mbi 3% e pyjeve të vendit, si dhe ishujt grekë Evia dhe Kretë, ku mijëra banorë janë detyruar të evakuohen.
Çfarë i shkakton këto zjarre?
Shkencëtarët thonë se verat më të nxehta dhe më të thata në rajonin e Mesdheut e bëjnë atë veçanërisht të ndjeshëm ndaj zjarreve. Njëherë që zjarret shpërthejnë, bimësia e tharë dhe erërat e forta ndihmojnë përhapjen e shpejtë dhe të pakontrolluar të flakëve.
Ndryshimet klimatike përkeqësojnë situatën duke krijuar kushte më të nxehta dhe më të thata. Ngrohja globale – e nxitur nga djegia e qymyrit, naftës dhe gazit – ka rritur temperaturat globale me rreth 1.3°C që nga koha paraindustriale. Sipas Organizatës Botërore Meteorologjike, Evropa është ngrohur dy herë më shpejt se mesatarja globale që nga vitet 1980.
Kjo rritje e temperaturave i bën valët e të nxehtit më të forta dhe më të shpeshta, duke e rritur ndjeshëm rrezikun për zjarre të mëdha.
Çfarë pritet për pjesën tjetër të verës?
EFFIS parashikon temperatura mbi mesataren për muajin gusht në të gjithë Evropën, gjë që do të mbajë nivelin e rrezikut të zjarreve të lartë, sidomos në Evropën Jugore dhe Lindore. Ndërsa vendet mesdhetare pritet të kenë reshje normale, pjesa tjetër e kontinentit mund të përballet me thatësira, duke përkeqësuar më tej situatën.
Qeveritë po marrin masa për t’u përballur me situatën. Greqia, për shembull, ka angazhuar një numër rekord prej 18,000 zjarrfikësish për vitin 2025 dhe ka ndryshuar taktikat e zbulimit dhe reagimit për të parandaluar përhapjen e zjarreve.
Në përfundim, ndërsa Evropa përgatitet për një verë gjithnjë e më të nxehtë, ekspertët theksojnë nevojën për veprime të menjëhershme ndaj ndryshimeve klimatike dhe forcimin e strategjive të parandalimit të zjarreve.