TIRANË, 28 korrik/ATSH/ Data 28 korrik është zgjedhur si Dita Botërore e Hepatiteve, në nder të ditëlindjes së profesor Baruch Blumberg Samuel, zbuluesit të virusit të hepatitit B dhe vaksinës së parë të hepatitit B.

Çdo vit në 28 korrik, Organizata Botërore e Shëndetësisë dhe partnerët e saj organizojnë Ditën Botërore të Hepatiteve për të rritur informimin dhe ndërgjegjësimin për hepatitet dhe për pasojat që ato shkaktojnë në organizëm dhe shëndetin e njerëzve.

Instituti i Shëndetit Publik thekson se mesazhi i fushatës ndërgjegjësuese për këtë vit është “T’i thyejmë barrierat!”.

Në një njoftim, ISHP bën me dije se hepatiti është një “vrasës i heshtur” që prek miliona jetë çdo vit, por mund të parandalohet dhe të trajtohet.

“Çdo vit, 1.3 milionë njerëz humbin jetën nga hepatiti B dhe C. Vetëm 45% e të porsalindurve vaksinohen në orët e para të jetës. Kemi gjithçka që na duhet për ta eliminuar hepatitin deri në vitin 2030, por duhet të veprojmë tani”, thuhet në njoftim.

Hepatiti prek njerëzit më të rrezikuar. Mbi 90% e rasteve të reja me hepatit B ndodhin nga transmetimi nga nëna tek fëmija, si dhe gjatë fëmijërisë së hershme. Grupe të tjera janë gjithashtu në rrezik të lartë nga hepatiti B dhe C, përfshirë njerëzit që injektojnë drogë, njerëzit që bëjnë tatuazhe, partnerët e atyre që janë me hepatit B, si dhe stafi shëndetësor.

ISHP fton qytetarët që të testohen dhe informohen në thyerjen e stigmatizimit për sa i takon hepatiteve, ndërsa të porsalindurit kanë protokollin e vaksinimit.

/e.i/r.e/

The post Dita Botërore e Hepatiteve, ISHP: Të veprojmë tani për ta eliminuar hepatitin deri në 2030-n appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

TIRANË, 28 korrik /ATSH/ Në Parkun Kombëtar të Prespës vijon që të jetë ende aktive vatra e zjarrit. Prefekti i qarkut të Korçës, Nertil Jole në një prononcim për mediet sot tha se në total janë angazhuar 150 forca për shuarjen e flakëve.

Jole theksoi se falë edhe uljes së temperaturave dhe angazhimit të sotëm do të mund të neutralizohet vatra e zjarrit në një kohë më të shpejtë.

Prefekti nënvizoi se në total në gjithë qarkun e Korçës janë angazhuar rreth 1000 mijë forca për shuarjen e vatrave të zjarrit me të cilat u përball ky qark ditët e fundit.

“Që para dy ditësh kemi marrë njoftim nga stacioni i pikës kufitare Goricë për një vatër zjarri të shfaqur këtu në Parkun kombëtar të Prespës, edhe falë një reagimi shumë të shpejtë të strukturave vendore të stafit të Agjencisë Rajonale të Zonave të Mbrojtura, u bë e mundur që të ketë një mobilizim me reagueshmëri të lartë edhe të shpejtë në mënyrë që të ndikonin pozitivisht që në momentet e para.

Sot është dita e dytë që organizohet aksionin që në orën pesë të mëngjesit. Në total janë angazhuar rreth 150 forca, edhe unë dua të përfitoj nga rasti në fakt të falenderoj gjithë ekipet e angazhuara në këtë drejtim, jo vetëm këtu në rastin e Pustecit, por në të katër rastet që është prekur qarku jonë ditët e fundit, ku në totalin e tyre janë angazhuar rreth 1000 forca, edhe afërsisht 100 mjete. Kjo ka bërë të mundur që sot të kemi aktive në qark vetëm vatrën në Parkun Kombëtar të Prespës. Por që besoj që falë organizimit të sotëm, edhe në një farë mënyre, edhe favorizimi që kemi patur nga ulja e temperaturave, të kemi mundësinë që ta neutralizojmë sa më herët, edhe të evitojmë riskun e përshkrimit të sipërfaqeve të tjera të gjelbra në Parkun Kombëtar të Prespës”, tha prefekti.

Jole tha se deri tani në Parkun Kombëtar të Prespës janë djegur rreth 7 hektarë bimësi.

“Janë diku tek 7 ha të bimësisë të prekur. Besojmë që puna e sotme dhe nesër të bëjë të mundur që edhe kjo vatër të neutralizohet”, tha Jole.

/r.e/

The post Prefekti Jole: 100 forca të angazhuara për shuarjen e zjarrit në Parkun Kombëtar të Prespës appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

TIRANË, 28 korrik/ATSH/Aksi rrugor Ura e Çerenecit – Zgosht rreth 47 km e gjatë që lidh Dibrën me Elbasanin, hap një perspektivë të re duke transformuar qasjen ndaj zhvillimit rural dhe turizmit malor.

Kryeministri Edi Rama ndau sot në rrjete sociale pamje pas përfundimit të punimeve të këtij segmenti, investim me rëndësi që përmirëson ndërlidhjen mes dy qarqeve.

“Me rrugën e re Bulqizë–Librazhd, aksi Ura e Çerenecit–Zgosht, që jo vetëm lidh Dibrën me Elbasanin, por krijon një korridor të ri lindor duke sjellë më afër bukuritë natyrore dhe pasuritë e turizmit malor, nxit ekonominë rurale dhe i jep jetë sipërmarrjeve të reja bujqësore e turistike”, shprehet Rama.

Rruga e re pritet të sjellë një ndikim direkt pozitiv në zhvillimin ekonomik, bujqësor e turistik duke përmirësuar mundësinë e hyrje-daljeve për komunitetin, fermerët dhe ndërmarrje të tjera ekonomike, për turistë drejt destinacioneve në Shqipërinë lindore, duke përfshirë zona të reja turistike si Parku Shebenik-Jabllanicë në Librazhd dhe zonat kulturore, natyrore e historike në qarkun e Dibrës.

Me planin për hapjen e një pike kufitare të re në Urën e Bushtricës, pjesë e Korridorit 8, për ndërtimin e të cilës po punojnë si Shqipëria, edhe Maqedonia e Veriut, do t’u krijohet mundësi banorëve të këtyre, zonave që kalojnë në segmentin Zgosht-Ura e Çerenecit, të lëvizin më shpejt.

/e.i//r.e/

The post Rama: Rruga e re Bulqizë-Librazhd, i jep jetë sipërmarrjeve bujqësore e turistike appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

TIRANË, 28 korrik /ATSH/ Që prej 11 korrikut pas hapjes së aplikimeve për masat lehtësuese të parashikuara në ligjin e quajtur “Paketa e Maleve”, 2500 qytetarë kanë shprehur interes për të investuar në tokat e tyre.

Ministrja e Bujqësisë dhe Zhvillimit Rural, Anila Denaj, tha se, “përmes kësaj nisme, çelet një epokë e re për zhvillimin dhe rijetëzimin e zonave malore, duke çliruar një potencial të ri për zhvillimin e turizmit dhe ekonomisë lokale, përmes nxitjes së investimeve”.

Paketa parashikon që për 500 aplikuesit e parë të ofrohen disa lehtësi, duke përfshirë përjashtim nga taksa mbi vlerën e shtuar (TVSH), tatimi mbi të ardhurat, taksa për pasuritë e paluajtshme dhe taksa për infrastrukturën për një periudhë prej 10 vjetësh.

Denaj tha se, “me mundësinë për të fituar pronësinë mbi tokën për vetëm 1 euro dhe duke përfituar lehtësira fiskale për 10 vite, kjo paketë do të rrisë punësimin dhe përmirësimin e jetesës, duke garantuar zhvillim rural të qëndrueshëm”.

Qëllimi kryesor i kësaj pakete është të krijojë kushte më të favorshme për tërheqjen e investimeve dhe të nxisë zhvillimin ekonomik në zonat malore të vendit, kryesisht ato të veriut.

/r.e/

The post “Paketa e Maleve”, Denaj: 2500 qytetarë kanë shprehur interes për të investuar në tokat e tyre appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

STOKHOLM, 28 korrik /ATSH-DPA/- Sekretari amerikan i Thesarit, Scott Bessent dhe përfaqësuesit e lartë kinezë kanë planifikuar të takohen sot dhe nesër në Stokholm për bisedime të mëtejshme mbi mosmarrëveshjen e tyre për tarifat.

Ata Kanë vendosur, kryesisht të negociojnë një zgjatje të pauzës aktuale të tarifave, e cila është ende në fuqi deri më 12 gusht.

Pala kineze pritet të udhëhiqet nga zëvendëskryeministri, He Lifeng.

Që nga prilli, SHBA-ja ka rritur tarifat e importit për mallrat kineze në disa faza deri në 145%.

Kina u përgjigj me kundërtarifa deri në 125% dhe ushtroi presion me kufizime të eksportit për materiale të caktuara.

Në maj, të dyja palët ranë dakord në Gjenevë për një pezullim 90-ditor të tarifave. Bisedime të mëtejshme pasuan në qershor në Londër.

Të dyja palët janë të tendosura ekonomikisht përtej tarifave.

Kina kritikon kufizimet e eksportit të Uashingtonit për gjysmëpërçuesit e avancuar dhe çipat e inteligjencës artificiale (IA) – të cilët ata thonë se pengojnë aksesin e kompanive kineze në teknologjinë e avancuar.

SHBA-ja, nga ana tjetër, akuzon Pekinin për kufizimin e eksportit të lëndëve të para te rëndësishme. //a.i/

The post STOKHOLM – Kina dhe SHBA-ja rifillojnë negociatat mbi mosmarrëveshjen për tarifat appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

BANGKOK, 28 korrik  – Presioni ndërkombëtar po rritet ndaj Tajlandës dhe Kamboxhias për t’i dhënë fund përleshjeve kufitare që kanë detyruar mbi 100,000 persona të largohen nga banesat e tyre, në prag të një takimi të nivelit të lartë sot  mes liderëve të dy vendeve .

Sekretari amerikan i Shtetit, Marco Rubio, bëri thirrje për një armëpushim të menjëhershëm në një postim  dje në rrjetin X  duke njoftuar se zyrtarë të Departamentit të Shtetit ndodhen në Malajzi për të mbështetur përpjekjet për paqe.

Rubio dhe presidenti amerikan Donald Trump kanë zhvilluar biseda me homologët e tyre në Tajlandë dhe Kamboxhia, tha sekretari i shtetit. “Duam që ky konflikt të marrë fund sa më shpejt”, shtoi ai.

Luftimet e ashpra shpërthyen të enjten në kufirin tajlandezo-kamboxhian dhe kanë vazhduar që prej atëherë, duke shkaktuar viktima dhe të plagosur në të dyja palët. Secila palë fajëson tjetrën për nisjen e dhunës.

Një samit mes kryeministrit kamboxhian Hun Manet dhe kryeministrit të përkohshëm tajlandez Phumtham Wechayachai pritet të zhvillohet sot pasdite në Putrajaya, Malajzi, që aktualisht mban presidencën  e radhës të Shoqatës së Kombeve të Azisë Juglindore (ASEAN).

Hun Manet shkroi në Facebook se zyrtarë kinezë do të marrin gjithashtu pjesë. “Takimi është organizuar nga Malajzia dhe bashkëorganizuar nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës”, shtoi ai.

Bottom of Form

The post MALAJZI – Tajlanda dhe Kamboxhia drejt bisedimeve për t’i dhënë fund lufimeve appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Grupi legjendar Destiny’s Child u ribashkua për herë të parë pas shtatë vitesh për finalen e madhe të turneut “Cowboy Carter” të Beyoncé në Las Vegas, duke e surprizuar audiencën me një performancë të jashtëzakonshme. Treshja, që përbëhet nga Beyoncé, Kelly Rowland dhe Michelle Williams, dha një përzierje të disa prej këngëve të tyre më të njohura, përfshirë hitet e paharrueshme “Lose My Breath” dhe “Bootylicious”.

Përveç këtyre, Kelly Rowland dhe Michelle Williams iu bashkuan Beyoncé për një interpretim të këngës së saj të vitit 2022, “Energy”, duke krijuar një atmosferë emocionuese për fansat e grupeve të viteve të shkuara, raportoi BBC, transmeton KultPlus

Destiny’s Child shkëputi rrugët e saj në vitin 2006, por ky nuk është hera e parë që ato janë ribashkuar për performanca të veçanta. Grupi ka qenë bashkë gjatë Super Bowl në vitin 2013, kur Beyoncé u shfaq në gjysmë të ndeshjes për një performancë të jashtëzakonshme, dhe gjithashtu gjatë Coachella në vitin 2018, ku Destiny’s Child shënoi një rikthim të madh përpara audiencës së gjerë të festivalit.

Pas shfaqjes së së shtunës, Beyoncé ndau një foto të trio-s, të veshur me kostume të arta, në Instagram pa një përshkrim. Fansat gjithashtu u surprizuan me performanca të tjera nga disa të ftuar të njohur gjatë shfaqjes në Las Vegas, duke përfshirë bashkëshortin e Beyoncé, Jay-Z, dhe këngëtarin country Shaboozey për disa cameo të shkurtra.

Dhe, për të shtuar më shumë emocion, Blue Ivy, vajza 13-vjeçare e Beyoncé, u shfaq gjithashtu në skenë. Ajo ka qenë një pjesë e pandashme e shfaqjeve të nënës së saj gjatë gjithë këtij turneu

Shfaqja në Las Vegas ishte e 32-ta dhe finale e turneut “Cowboy Carter” të Beyoncé, që gjithashtu e çoi atë në qytetin e saj të lindjes, Houston, Texas, në muajin qershor. Ky spektakël tri-orësh është lavdëruar për energjinë e tij të lartë dhe artin e jashtëzakonshëm të skenës.

Turneu ka marrë vlerësime të larta dhe ka pasur sukses të jashtëzakonshëm, duke thyer rekorde të biletave në stadiume si Tottenham Hotspur Stadium në Londër dhe Stade de France në Paris.

Emri i turneut “Cowboy Carter” vjen nga albumi i ri i Beyoncé për vitin 2024, që mori lavdërime të mëdha kritike, duke fituar çmimin për albumin më të mirë në Grammy Awards të këtij viti./KultPlus.com

Më 28 korrik 1958, lindi Terry Fox, një nga figurat më të njohura dhe frymëzuese të Kanadasë dhe një simbol global i shpresës, guximit dhe qëndresës njerëzore. Historia e tij e jashtëzakonshme është një dëshmi e forcës së shpirtit njerëzor dhe e mundësisë për të tejkaluar çdo pengesë, pavarësisht vështirësive që mund të duken të pamundura. Edhe pse nuk ishte një sportist i njohur para se të niste nismën e tij, trashëgimia e Terry Fox sot është më e madhe se çdo rekord atletik.

Terry Fox u diagnostikua me kancer në vitin 1977, në moshën vetëm 18 vjeçare. Pas një periudhe të vështirë trajtimi, ai humbi këmbën e tij të djathtë, por nuk lejoj që kjo të ishte fundi i ëndrrës së tij. Në vend të kësaj, ai u vendos të bëjë diçka që do të ndihmonte mijëra njerëz që ishin duke luftuar të njëjtën betejë si ai. Ai vendosi të realizonte një maratonë të vetme për të mbledhur fonde për kërkimet kundër kancerit, duke e quajtur këtë nismë “Maratona e Shpresës.”

Në prill të vitit 1980, Terry Fox filloi udhëtimin e tij ambicioz nga qyteti i St. John’s në Newfoundland dhe Labrador, duke synuar të kalonte gjithë territorin kanadez për të mbledhur fonde për kërkimet mjekësore. Ai zhvilloi një ritëm të jashtëzakonshëm duke kaluar mesatarisht mbi 40 kilometra çdo ditë, dhe së shpejti u bë një hero kombëtar, ndërkohë që mijëra njerëz po e ndiqnin dhe mbështesnin nga pas.

Për çdo kilometër që Terry Fox përparonte, ai shpresonte që do të arrinte të ndihmonte të tjerët që po kalonin sfida të ngjashme. Qëllimi i tij ishte të mbledhë fonde për të financuar kërkime shkencore për luftën kundër kancerit, dhe ndonëse ai nuk mundi ta përfundonte maratonën për shkak të përkeqësimit të shëndetit të tij, mesazhi i tij vazhdoi të udhëhiqte nisma të tjera të ngjashme në mbarë botën. Rruga e tij mbeti e hapur, dhe pas vitesh, gjithnjë e më shumë njerëz u bashkuan me kauzën e tij.

Në vitin 1981, vetëm një vit pas fillimit të Maratonës së Shpresës, Terry Fox humbi betejën me kancerin, por ajo që ai arriti të linte pas ishte një trashëgimi që është ende e gjallë edhe sot. Fondacioni Terry Fox, i themeluar nga familja e tij, ka mbledhur miliarda dollarë për kërkime shkencore dhe ka dhënë një kontribut të jashtëzakonshëm në luftën kundër kancerit. Sot, gara vjetore e quajtur “Terry Fox Run” është organizuar në më shumë se 30 shtete të botës dhe ka grumbulluar dhjetëra miliona dollarë për kërkime shkencore, duke mbajtur gjallë kauzën e tij.

Trashëgimia e Terry Fox nuk është thjesht një histori suksesi në sport. Ajo është një histori e njerëzve të zakonshëm që, duke u bashkuar për një kauzë të madhe, bëjnë ndryshim. Emri i Terry Fox është i lidhur me një mesazh të fortë: asnjëherë nuk duhet të dorëzohesh, pavarësisht sfidave që të dalin përpara. Për më shumë se katër dekada, ai ka mbetur një nga simbolet më të fuqishme të guximit dhe shpresës në Kanadë dhe përtej saj.

Sot, numri i pjesëmarrësve në garat e Terry Fox vazhdon të rritet, dhe shumë nga ata që marrin pjesë në këto aktivitete janë të rinj që e kanë mësuar historinë e tij dhe janë frymëzuar nga vlera e guximit dhe solidaritetit. Kjo është dëshmi e ndikimit të tij që mbetet i gjallë përmes brezave të tërë, duke e bërë Terry Fox një emër të paharrueshëm dhe një hero për të gjithë botën.

Në një kohë kur shëndeti dhe kërkimet mjekësore janë në qendër të vëmendjes, historia e Terry Fox vazhdon të jetë një kujtesë e fuqishme se secili mund të bëjë një ndryshim të madh, pa marrë parasysh pengesat që mund të hasim. Ai është një hero, jo vetëm për kanadezët, por për të gjithë ata që luftojnë çdo ditë për shëndetin dhe jetën e më të dashurve të tyre./KultPlus.com

Sistemi satelitor i NASA-s ka kapur imazhe shqetësuese që tregojnë përhapjen e zjarreve të shumta përgjatë gjithë Mesdheut, nga Greqia dhe Spanja, deri në Shqipëri dhe Qipro.

Qindra vatra aktive të zjarreve janë duke djegur pyje dhe zona të mëdha të gjelbërta, duke krijuar një panoramë dramatike në regjion. Pikat e kuqe në hartat satelitore përfaqësojnë vatrat aktive, qoftë të mëdha, qoftë më të vogla. Imazhet tregojnë zhvillimin e zjarreve, duke shfaqur ato që janë aktive sot, ato të regjistruara në 24 orët e fundit, dhe ato të ndodhur gjatë 7 ditëve të fundit,transmeton KultPlus

Javën e kaluar, të dhënat tregojnë një përhapje të gjerë të zjarreve, duke përfshirë disa nga vendet më të goditura nga temperaturat e larta. Vendet e Ballkanit dhe Italia janë përballur me një valë të fortë të të nxehtit, e cila ka ndihmuar në përhapjen e flakëve, përveç kushteve të tjera natyrore dhe të njerëzve që favorizojnë këtë proces.

Shumica e vatrave të zjarrit janë shfaqur në zona pyjore, ku flakët përhapen më lehtë për shkak të dendësisë së materialeve të djegshme. Disa prej pikave të kuqe mund të tregojnë aktivitete të tjera, si shpërthime që lidhen me luftën në Ukrainë, fabrika, ose djegie të kontrolluara nga fermerët në fusha.

Zjarret janë një kërcënim serioz për mjedisin dhe sigurinë e njerëzve. Pasojat janë të shumta, duke përfshirë shkatërrimin e florës dhe faunës, përveç rrezikut të mundshëm për jetën e banorëve që jetojnë pranë vatrave të zjarrit./KultPlus.com

Në një moment të rëndësishëm për kulturën dhe kujtesën kombëtare, në fshatin Menkulas të Devollit janë hedhur themelet e Shtëpisë-Muze kushtuar shkrimtarit të madh shqiptar, Dritëro Agolli.

Shtëpia-muze do të shërbejë si një hapësirë e gjallë për të ruajtur kujtimin e tij, për të ekspozuar dorëshkrime, objekte personale, fotografi dhe materiale arkivore, si dhe për të organizuar aktivitete kulturore që lidhen me trashëgiminë letrare shqiptare.

Vajza e shkrimtarit Elona Agolli u shpreh për RTSH se “Do të ketë një mundësi dhe një hapësirë të posaçme dedikuar edhe traditave të familjes Bektashiane, historisë familjare të shkrimtarit Dritëro Agollit.” ~

Kryegjyshi Botëror Bektashian Haxhi Dede Edmond Brahimaj nënvizoi se ,”Dritëroi ishte një personalitet i këtij kombi, ka qenë deputet i këtij populli i cili me veprat dhe fjalët e tij na ka frymëzuar për punë të mira.”
Ndërsa kryetar i Unionit të Gazetarëve, Aleksandër Çipa theksoi se, “Ngritja e një Memoriali apo qoft dhe një muze në vendlindjen e tij është një akt kulturor. Është një akt i memories kombëtare për letërsinë dhe kulturën tonë kombëtare. Dritëro Agolli, sikurse e quanin dikur në kritikën evropianë, “kafka me më tepër dritë” është një fenomen letrar.

I afërm i Dritëroit, Ylber Hoxha teksa shprehu vlerësime për ndërtimin e këtij muzeu në vendlindje tha se, “kjo është një gjë shumë e bukur për fshatin tonë dhe falënderojmë jashtë mase qeverinë.”
Ky projekt synon të bëhet një pikë referimi për vizitorë, studiues dhe të rinj që duan të njihen më nga afër me jetën e një prej figurave më humane, më të ndershme dhe më të dashura të kulturës shqiptare./rtsh/

Industria e turizmit në Greqi po vuan nga një mungesë akute e stafit. Ajo mbështetet te punëtorët e huaj. Por Athina po i pengon emigrantët me masa të ashpra dhe duke kufizuar migrimin.

“Do të shkoja në gjunjë sot në kishën e Megalokarit për të gjetur një anëtar stafi në kohë për vitin e ardhshëm”, thotë Matina, pronarja e butikut elegant “Armonia” në Tinos. Ajo i referohet me këtë pelegrinazhit më të famshëm të grekëve, i cili zhvillohet çdo vit më 15 gusht në ishullin Cikladik. Pelegrinët bëjnë udhëtimin e gjatë deri në kishë në gjunjë, duke u lutur që Virgjëresha Mari t’u plotësojë dëshirat për shëndet, ndihmë dhe mbështetje.

Edhe Matina shpreson për ndihmë: Ajo kërkon me dëshpërim staf, po me pak sukses, edhe pse pagat në Tinos janë pak më të larta se në Athinë dhe ajo mund të ofrojë edhe akomodim. Por po bëhet gjithnjë e më e vështirë të gjesh punëtorë për sezonin e verës në turizëm. Pothuajse kudo në ishullin popullor të pushimeve, mund të shihni tabela që shkruajnë: “Kërkohet Staf”.

Në dyqanin e bizhuterive pranë butikut, një shitëse mjaft e sjellshme Tamar mezi kupton greqisht. Ajo mund të flasë vetëm përshëndetjet e zakonshme dhe pastaj kalon menjëherë në anglisht. Për të kuptuar se çfarë duan klientët më të vjetër grekë, ajo duhet të telefonojë shefin e saj. Megjithatë, argjendari është i kënaqur që ka gjetur një punonjëse për të gjithë verën. Tamar është nga Gjeorgjia, ka ardhur në Greqi ligjërisht si punëtore sezonale dhe punon në Tinos prej një muaji.

Hotelierët grekë kërkojnë me urgjencë punëtorë
Në Greqi mund të vinin për të punuar me dokumente të rregullta më shumë njerëz si Tamar. Pranverën e kaluar Greqia nënshkroi marrëveshje përkatëse me Armeninë, Gjeorgjinë, Republikën e Moldavisë, si dhe me Indinë, Filipinet dhe Vietnamin, duke u zotuar të rekrutonte 40,000 punëtorë të huaj. Në realitet, megjithatë, këto marrëveshje po zbatohen shumë ngadalë ose me pak ose aspak sukses.

Burokracia është e ndërlikuar, konsullatat greke jashtë vendit kanë mungesë stafi dhe ofertat nuk janë veçanërisht tërheqëse. Prandaj, hotelierët në të gjithë vendin janë ende në kërkim të dëshpëruar për recepsionistë, pastrues, punonjës pishine, portierë, kamerierë dhe kuzhinierë. Sipas Shoqatës Greke të Hoteleve, ka një mungesë prej të paktën 60,000 punëtorësh në industrinë e tyre.

Mungesa e fuqisë punëtore me përmasa të mëdha
Pjesërisht kjo është trashëgimi e pandemisë së koronavirusit 2020-2023, e cila ende ndihet në të gjithë Evropën, thotë Jorgos Hosoglu, President i Federatës Panhelenike të Punëtorëve të Ushqimit dhe Turizmit. Problemi është veçanërisht i mprehtë në Greqi: “Po përjetojmë një mungesë të paparë të punëtorëve të kualifikuar dhe me përvojë, veçanërisht në sektorin e hoteleve dhe restoranteve, pasi punëtorët u larguan gjatë izolimit. Shumë prej tyre nuk janë kthyer kurrë në këtë industri.”

Sipas Hosoglu, një faktor është sezonaliteti në turizëm. Kur turistët largohen dhe hotelet dhe baret në plazh mbyllen, punëtorët kanë të drejtë për përfitime papunësie vetëm për tre muaj. “Si supozohet të mbijetojnë ata pjesën tjetër të vitit, veçanërisht tani, kur kostoja e jetesës është rritur për një kohë të gjatë?”

Përveç kësaj, një numër gjithnjë e në rritje i grekëve të rinj po kërkojnë punë sezonale në Evropën Veriore, madje edhe në Islandë. Edhe shumë shqiptarë që kanë punuar si fuqi punëtore e lirë në Greqi për dekada ose po i afrohen daljes në pension ose po largohen nga Greqia.

Shqiptarët e harruar
Fakt është që ekonomia greke është mbështetur tek puna e emigrantëve nga vitet 1990, si në sektorin e turizmit ashtu edhe në bujqësi dhe ndërtim. Deri në kohën e krizës ekonomike, Greqia ishte shumë e varur nga fuqia punëtore nga Shqipëria. Gjatë programeve të “rimëkëmbjes financiare” (2010-2018), kërkesa ra ndjeshëm. Megjithatë, pas pandemisë, kur ekonomia u rimëkëmb dhe turizmi u rrit kjo kërkesë u shumëfishua

Por të njëjtin zhvillim patën edhe vende të tjera që ofrojnë paga më konkurruese dhe procedura më të thjeshta legalizimi për emigrantët. Si rezultat, shumë punëtorë të bujqësisë të emigruar nuk u kthyen kurrë në Greqi. Prandaj, duket e qartë se Greqia ka nevojë për një politikë tërheqëse imigracioni. Përveç 60,000 punëtorëve shtesë të nevojshëm në turizëm, nevojiten edhe 50-60,000 të tjerë në sektorin e ndërtimit dhe 60,000 në sektorin e bujqësisë.

Athina ndjek politikë ultra të djathtë në vend të politikës së mençur të migracionit
Por qeveria konservatore e kryeministrit Kyriakos Mitsotakis ka vendosur të ndjekë politikën kundër imigracionit. Sipas saj mënyra më e mirë për të kapërcyer krizat, skandalet dhe vlerësimet e ulëta në sondazhe është të marrë masa të ashpra ndaj emigrantëve. Qëllimi është të fitohen votuesit e krahut të djathtë.

Ish-Ministri i Migracionit, Makis Voridis, i cili dha dorëheqjen në fund të qershorit për shkak të një skandali që përfshinte subvencione të paligjshme bujqësore të BE-së, tashmë ua ka vështirësuar jetën shumë emigrantëve të ligjshëm. Hapi i tij i parë ishte “ngrirja” e mundësisë së zgjatjejeve të lejeve të qëndrimit. Kjo përbën një problem të madh për emigrantët që kanë jetuar dhe punuar në Greqi – disa prej tyre prej vitesh.

Ministri i ri, Thanos Plevris i ekstremit të djathtë, nuk është marrë aspak me nevojën urgjente për emigracion të ligjshëm që kur mori detyrën. Në vend të kësaj, ai menjëherë ashpërsoi edhe më tej ligjin për azilin. Riatdhesimi i emigrantëve të paligjshëm është përparësia kryesore, sipas tij. Migrantët që hyjnë në Evropë ilegalisht ose kërkesat e të cilëve për azil refuzohen nuk kanë të drejtë të qëndrojnë në Evropë dhe duhet të kthehen menjëherë në vendet e tyre, shprehet ai.

“Burg ose kthim”
Në takimin joformal të Ministrave të Brendshëm dhe të Imigracionit të BE-së në Kopenhagen (22 korrik 2025), Plevris e bëri të qartë se Greqia nuk mund të përballojë më fluksin në rritje të migrantëve nga Libia. Sipas Ministrisë së Jashtme greke, 9,000 njerëz kanë mbërritur që nga fillimi i vitit, kryesisht nëpërmjet ishullit të Kretës. Plevris prezantoi me krenari ligjin e tij të ri. Ai parashikon një dënim me burg nga dy deri në pesë vjet për azilkërkuesit e refuzuar që nuk kthehen në atdheun e tyre. “Kushdo që qëndron ilegalisht në vendin tonë ka dy mundësi: burg ose kthim”, tha ministri dhe bëri të mundur që një poster me këtë deklaratë të prodhohej dhe shpërndahej në mediat sociale./DW

Më shumë se 3,500 banorë u evakuuan nga shtëpitë e tyre të gjatë fundjavës përreth qytetit industrial të Bursës, në veri-perëndim të Turqisë, për shkak të dy zjarreve pyjore masive që kanë vazhduar për më shumë se 24 orë.

Ministri, Ibrahim Yumakli, bëri të ditur se 3,515 qytetarë u larguan me urgjencë drejt zonave të sigurta, ndërsa 2,300 zjarrfikës dhe shpëtimtarë janë angazhuar në përballjen me flakët, të ndihmuar nga më shumë se 850 automjete, gjashtë avionë dhe katër helikopterë.

Flakë nën temperaturat ekstreme

Temperaturat në zonë po qëndrojnë mbi 40°C, duke rritur rrezikun për përhapje të shpejtë të zjarrit. Autoritetet ende nuk kanë dhënë të dhëna të sakta mbi shtrirjen e pyjeve dhe bimësisë së djegur, por konfirmojnë se situata është kritike.

“Një pyll që digjet është si dikush që merr një armë dhe qëllon në atdheun tonë,” deklaroi ministri Yumakli, duke shtuar se do të nisin menjëherë fushata për ripyllëzimin e zonave të shkatërruara.

Katër viktima brenda pak ditësh

Një zjarrfikës humbi jetën nga një atak kardiak të shtunën në mbrëmje gjatë operacioneve në terren. Ndërkohë, tre persona të tjerë vdiqën në një aksident rrugor ku u përfshi një cisternë uji që po përdorej për shuarjen e zjarrit.

Tragjedia nuk ndalet këtu: të mërkurën, 10 punonjës pyjorë dhe vullnetarë humbën jetën në një tjetër zjarr rreth 150 kilometra në lindje të Bursës.

Alarmin në Karabuk dhe paralajmërimi për muajt në vijim
Ndërkohë, një tjetër zjarr i madh pyjor në provincën rurale të Karabukut, një nga rajonet me mbulesën më të dendur pyjore në vend, vijon prej pesë ditësh, pavarësisht përpjekjeve intensive. Më shumë se 1,800 banorë janë evakuuar edhe aty.

Sipas mediave turke, zjarret në këtë zonë janë përhapur për dhjetëra kilometra, duke e bërë ndërhyrjen jashtëzakonisht të vështirë për shkak të terrënit të thepisur dhe pyjeve të dendura, që mbulojnë 72% të provincës.

3,000 zjarre që nga fillimi i verës

Sipas deklaratës së Presidentit Rexhep Tajip Erdogan, më shumë se 3,000 zjarre pyjore janë regjistruar në gjithë territorin e Turqisë që nga fillimi i sezonit veror.
Autoritetet kanë bërë thirrje për vigjilencë të shtuar, duke paralajmëruar se situata do të mbetet në nivel alarmi deri në tetor, për shkak të valëve të të nxehtit dhe thatësirës së zgjatur që po prekin pjesë të mëdha të vendit./e.t

Që nga fillimet, teoritë konspirative janë shfaqur si një mënyrë e vazhdueshme për të sfiduar elitën politike, mediatike dhe juridike në SHBA. Sot, rreth 65% e amerikanëve besojnë se vrasja e presidentit John F. Kennedy ishte rezultat i një komploti, ku Oswald nuk ka qenë vetëm.

Shumë të tjerë besojnë se zbritja në Hënë ishte xhiruar në një studio në Hollywood, se sulmet e 11 shtatorit ishin një “komplot i brendshëm” nga vetë shteti, apo se autoritetet fshehën provat për praninë e alienëve në Roswell, New Mexico.

Një rast që i shtohet kësaj narrative është ai i Jeffrey Epstein, miliarderit mik i Donald Trump-it, i cili vdiq në rrethana misterioze në burg në vitin 2019, ndërsa ishte nën hetim për trafik të miturish dhe abuzime seksuale. Ky rast ka ndezur sërish teoritë konspirative në SHBA, dhe ato nuk janë të njëanshme: përfshijnë si republikanët, ashtu edhe demokratët.

Por ndryshe nga presidentët e mëparshëm që përpiqeshin të rrëzonin këto teori për të ruajtur besimin në institucione, në rastin e Donald Trump-it ndodh e kundërta: konspiracionet janë kthyer në karburant të karrierës së tij politike.

Qysh në vitin 2008, ai përhapi mitin se Barack Obama nuk kishte lindur në SHBA, një gënjeshtër që nuk u shua as kur u publikua certifikata e tij e lindjes. Në vitin 2011, Trump pretendoi se Osama bin Laden nuk ishte vrarë dhe se Obama me Biden kishin eliminuar ekipin që kreu misionin, për të fshehur të vërtetën.

Në fushatën e vitit 2016, Trump akuzoi babain e senatorit republikan Ted Cruz për lidhje me vrasjen e Kennedy-t, duke publikuar një foto të tij me Oswald. Edhe pse pretendimi ishte i rremë, ndikoi në diskreditimin e kundërshtarit.

As detyra presidenciale nuk e ka ndalur Trump-in nga përhapja e teorive të tilla. Ai vazhdon të përsërisë se zgjedhjet e vitit 2020 iu “vodhën”, dhe ka hedhur dyshime edhe mbi rezervat e arit të SHBA-së në Fort Knox, duke lënë të kuptohet se nuk është i sigurt nëse janë ende aty. Kjo deklaratë detyroi Sekretarin e Thesarit të sigurojë publikun se “ari nuk është vjedhur”.

Por më delikate është çështja Epstein, e cila po i kthehet Trump-it si një bumerang. Emri i tij ndodhet në dokumentet e hetimit, dhe mbështetësit e tij më të zellshëm, lëvizja MAGA, kërkojnë përgjigje. Tashmë, edhe nëse përpiqet të hedhë fajin mbi të tjerët, duke përdorur figura si Tulsi Gabbard për të akuzuar Obama-n, Clinton-in apo Biden-in, tema nuk zhduket.

Sepse, kur përqafon teoritë konspirative, është e pamundur të ndash ato që të shërbejnë nga ato që të fundosin./kb

Ashtu siç e kishte paralajmëruar zëvendëskryeministrja dhe ministrja e Infrastrukturës dhe Energjisë, Belinda Balluku, më herët këtë të dielë, më 27 korrik, janë bërë me dije emrat dhe pamjet e personave të dyshuar për zjarrvënie të qëllimshme në vend.

Në një postim të ndarë në rrjetet sociale, zv.kryeministrja Balluku shkruan: “Zjarrvënësit kanë fytyrë dhe ligji ka forcë!” Postimi shoqërohet me një video ku shfaqen personat e ndaluar, duke e bërë të qartë se nuk do të ketë më tolerancë për zjarrvënësit.

I njëjti postim është ndarë në rrjetet sociale edhe nga anëtarë të tjerë të kabinetit qeveritar. Sipas njoftimit, 6 persona janë arrestuar në flagrancë, ndërsa 6 të tjerë janë proceduar në gjendje të lirë, për shkak të veprimeve që kanë shkaktuar ose favorizuar përhapjen e flakëve në disa zona të Shqipërisë./kb

Vëllai i policit të përfshirë në incidentin e dy dite më parë, ku u dhunua një kamerier 18-vjeçar në Vlorë, thotë se personi që e qëlloi adoleshentin nuk është vëllai i tij, Ardian Isufi, efektiv i Policisë së Shtetit.

“Ju keni parë një pjesë të kamerave. Ai gazetari t’i nxjerrë të gjitha pamjet. Unë nuk kam qenë prezent por çfarë më ka thënë vëllai: Ai ka qenë pushim. Ka shkuar te lokali për të pirë një kafe. Në tavolinë ka gjetur edhe një person tjetër që e ka ftuar në lokal. Janë ulur për të pirë një kafe dhe një ujë dhe nuk është bërë sherr për ujin, se nuk zihen njerëzit për ujin.  Vëllai im i kërkon një bidon ujë të madh dhe një kafe. Të mos futemi në detaje, por ai i sjell dy bidonë dhe me të qeshur i thotë “pijeni dhe këtë”. Nuk kam qenë aty që të ta shpjegoj me detaje. Sjellja e kamerierit ka irrituar personin në krah të vëllait tim. Vëllai im, për të shmangur konfliktin është ngritur dhe i ka thënë “ik andej, se duhet të sillesh mirë, je i vogël”. Unë nuk kam qenë aty, por kamerat i ka lokali”, rrëfen Flamur Isufi.

Ai shton se menjëherë pas incidentit, palët janë ulur dhe i kanë kërkuar madje falje babait të adoleshentit. “Personi që godet kamerierin nuk është vëllai im. Vëllai im çohet nga tavolina dhe i thotë kamerierit të jetë i kujdesshëm me klientët. As e ka sharë, as e ka goditur. Personi që është irrituar është personi tjetër. Kamerieri, në bisedë, në konflikt me zotërinë. Vëllai im u fut. Në këtë moment i thotë “Pse çfarë është ai?”. Janë ulur në tavolinë me babanë e djalit, kanë folur, janë ndarë si miq. Edhe me menaxherin e lokalit nuk kanë pasur ndonjë problem. Se vëllai im, duke qenë 15 vjet oficer policie, e di shumë mirë se si mund t’i shmanget një konflikti”, tha Isufi./e.t

Më shumë se 65 organizata joqeveritare kanë kërkuar shkarkimin e ministrit të Planifikimit Hapësinor, Sllaven Radunoviq, për shkak të deklaratës së tij se Mali i Zi duhet të mendojë nëse ka më shumë dëm apo dobi nga fakti që Kotori është nën mbrojtjen e UNESCO-s.

Radunoviq më 24 korrik tha se mund të organizohet një referendum për qytetarët e Bokas lidhur me këtë çështje.

Kotori, një qytet mesjetar në Boka Kotorska, gëzon statusin e trashëgimisë botërore që nga viti 1979 për shkak të vlerave kulturore dhe arkitektonike.

Idenë për referendum e kanë hedhur poshtë autoritetet e Kotorit.

“Do të bëjmë çfarë duhet. Perla do të mbetet perlë”, tha kreu i Kotorit, Vladimir Jokiq.

Çfarë e motivoi ministrin të propozojë referendumin?

Deklarata e Radunoviqit erdhi pas mbledhjes së Komitetit për Trashëgiminë Botërore të UNESCO-s në korrik në Paris, ku u vlerësua se ka pasur përkeqësim serioz të ruajtjes së zonës natyrore dhe historiko-kulturore të këtij qyteti.

U hap gjithashtu mundësia që Kotori të vendoset në Listën e Trashëgimisë Botërore në rrezik.

Malit të Zi iu kërkua vendosja e një moratoriumi mbi projektet ndërtimore në zonën e mbrojtur, që përfshin pjesë të komunave Kotor, Tivat, Herceg Novi dhe Cetinje.

“Duhet të mendojmë nëse na sjell më shumë dobi të jemi në UNESCO apo më shumë përfitim nëse mund të ndërtojmë. Këto janë dëme të mëdha”, tha Radunoviq.

Ai shtoi se duhet hapur një debat publik mbi statusin e Kotorit.

“Dhe të shpallet një referendum për qytetarët e Bokas që të shihet çfarë do të bëhet më tej dhe nëse duhet ende të jemi në UNESCO”, shtoi ai.

Statusi i trashëgimisë botërore në rrezik?

Sipas raportit të UNESCO-s, është theksuar se Mali i Zi nuk ka përmbushur rekomandimet kyçe që janë përsëritur për vite me radhë.

Pikat problematike përfshijnë mungesën e ekspertëve, mungesën e një Studimi për Zonën e Mbrojtur, ligje të pakoordinuara dhe mungesë transparence në planifikim.

Për këtë arsye UNESCO kërkon ndalim urgjent të lëshimit të lejeve të ndërtimit, ndryshime të ligjeve që kanë të bëjnë me mbrojtjen e trashëgimisë kulturore, ndalim të shfrytëzimit të burimeve natyrore në zonën e mbrojtur…

Nevojitet gjithashtu një rishikim i planeve të zhvillimit urban për t’u përputhur me parimet e ruajtjes së vlerave të jashtëzakonshme universale, forcimi i institucioneve dhe krijimi i një sistemi transparent të menaxhimit.

Afati për zbatimin e masave përfundon në shkurt të vitit 2026.

Ministria e Kulturës nuk iu përgjigj pyetjes së Radios Evropa e Lirë për koment mbi nismën e Radunoviqit, si dhe për pasojat nëse Mali i Zi nuk zbaton rekomandimet e UNESCO-s.

‘Jemi të barabartë me një fatkeqësi natyrore’

Kryetari i Komunës së Kotorit, Vladimir Jokiq, e hodhi poshtë idenë për referendum, duke theksuar se ruajtja e trashëgimisë kulturore është një detyrim civilizues.

“Ruajtja e vlerave të jashtëzakonshme universale nuk mund të jetë objekt referendumi. As qeveria, as komuna, as qytetarët nuk duan të shkëputen nga qytetërimi”, tha Jokiq.

Ish-ministrja e Urbanizmit, Ana Novakoviq Gjuroviq, vlerësoi se deklarata e Radunoviqit për një referendum të mundshëm përfaqëson një qëllim të rrezikshëm të qeverisë për të shkatërruar Boka Kotorskën dhe për ta fshirë atë nga harta e trashëgimisë botërore.

“Propozimi është absurd, jashtëzakonisht i papërgjegjshëm dhe tregon një mosnjohje themelore të fakteve dhe standardeve ndërkombëtare”, u shpreh Novakoviq Gjuroviq.

Edhe dega e Kotorit e Lëvizjes “Evropa Tani”, e kryeministrit Milojko Spajiq, deklaroi se janë kundër idesë për organizimin e çfarëdo referendumi.

“Çështjet zhvillimore dhe infrastrukturore të Kotorit dhe Boka Kotorska janë të rëndësishme dhe kërkojnë qasje serioze, por zgjidhjet duhet të kërkohen brenda kornizës që nënkupton ruajtjen e trashëgimisë kulturore dhe historike”, thanë nga Lëvizja “Evropa Tani”.

Arkitektja Biljana Gligoriq tha se Kotori mund të përfshihet së shpejti në listën e kuqe të UNESCO-s.

“Ka qenë një herë më parë në atë listë. Pas tërmetit. Ja si kemi kujdesur për të. Jemi të barabartë me një fatkeqësi natyrore për këtë perlë të planetit”, tha Gligoriq.

‘Statusi i UNESCO-s është njohje, jo pengesë’

Nëse Mali i Zi nuk i përmbush rekomandimet deri më 1 shkurt të vitit të ardhshëm, Kotori mund të përfshihet në Listën e Trashëgimisë Botërore në Rrezik – një regjistër ndërkombëtar i vendeve që përballen me kërcënime serioze ndaj vlerave universale.

Statusi i trashëgimisë botërore që gëzon Kotori nën mbrojtjen e UNESCO-s përfaqëson njohje për vlerat e tij të jashtëzakonshme universale, thuhet në deklaratën e 65 organizatave joqeveritare.

“Humbja e këtij statusi do të sillte pasoja afatgjata – rënie të besimit, ulje të investimeve, humbje të interesit nga partnerët ndërkombëtarë dhe dëmtim të reputacionit të shtetit”, deklaruan organizatat joqeveritare.

Heqja dorë nga statusi i UNESCO-s do të nënkuptonte lënien e hapësirës vetëm në dorën e logjikës së tregut, duke anashkaluar interesin publik dhe identitetin kulturor, u shpreh sektori civil.

Shembuj të humbjes së statusit të UNESCO-s

Në raste ekstreme, një lokacion mund të hiqet plotësisht nga lista e UNESCO-s, siç ndodhi me Luginën e Elbës në Dresden të Gjermanisë dhe me portin e Liverpulit.

Lugina e lumit Elba pranë Dresdenit ishte vendi i parë në Evropë dhe i dyti në botë që u hoq nga lista e Trashëgimisë Kulturore Botërore të UNESCO-s.

Dresdeni është një nga qytetet e rralla në Gjermani që ka ruajtur pamjen e tij prej 250 vitesh.

U hoq nga lista sepse autoritetet vendosën të ndërtojnë një urë moderne me katër korsi mbi lumin.

Sipas Komitetit të Trashëgimisë Botërore, ndërtimi i urës nuk e ruante vlerën universale të jashtëzakonshme të luginës së lumit Elba.

Më parë, në vitin 2007, UNESCO kishte fshirë nga lista Rezervatin e oriksit arab (një lloj i rrallë antilope) në Oman, pasi autoritetet vendase e zvogëluan zonën e mbrojtur me 90 për qind, duke shkatërruar vlerën universale të jashtëzakonshme të asaj zone./e.t

Dita e sotme ka nisur e freskët dhe e gjithë kjo javë do të jetë më e freskët se java që lamë pas. Këtë paralajmëroi meteorologia e A2 CNN Tanja Porja në Dita Jonë. Sipas saj rënia e temperaturave do të vijojë gjatë gjithë javës.

“Do të kemi minimum prej 10 gradësh dhe maksimumi jo më shumë se 34 gradë”.

Meteorologia e A2 CNN paralajmëroi gjithashtu se vonë në mbrëmje dhe ditën e nesërme d të ketë reshje dhe pjesërisht rrebeshe afatshkurtra.

“Vonë në mbrëmje presim reshjet e para dhe gjatë natës rrebeshe afatshkurta dhe nesër në të gjithë territorin shqiptar. Reshjet fillimisht do të jenë në veriperëndim dhe në gjithë shtrirje perëndimore deri në Fier e Vlorë, veriperëndimi dhe perëndimi dhe pjesërisht qarku i Tiranës. Juglindja deri në mesnatë do të mbetet pa shi”.

Sipas meteorologes termometri do të vijojë gjatë gjithë javës të shënojë rënie.

Po kështu edhe rajoni i Ballkanit do të jetë i freskët dhe me rrebeshe, kryesisht në brigjet perëndimore./kb

Pikërisht pas 2019-s, me uljen e TVSH-së së kreditueshme (nga 20% u bë 6%) prej vitit 2020, konsumatori shqiptar e ka blerë qumështin dhe produktet e bulmetit më shtrenjtë sesa shtetasit europianë dhe ballkanas.

Në vitin 2005, çmimet e produkteve të bulmetit në Shqipëri ishin sa 88.6% e mesatares së Bashkimit Europian (mesatarja e vendeve të BE=100) sipas të dhënave të Eurostat.

Kjo tregon se në atë periudhë, produktet e bulmetit në Shqipëri ishin më të lira se në shumicën e vendeve të BE-së. Një produkt që kushtonte 100 lekë në Europë, në Shqipëri blihej me 88.6 lekë. Eurostat e llogarit indeksin, sipas barazisë së fuqisë blerëse.

Në vitin 2000, pas ndryshimeve në skemën e TVSH-së, çmimet në Shqipëri filluan të tejkalojnë mesataren europiane, duke arritur në 104.9%, ose 4.9% më shtrenjtë se mesatarja e Europës.

Bulmeti u shtrenjtua vazhdimisht duke arritur në 131.5% të mesatares së BE-së në vitin 2024. Kjo do të thotë se për 2024, çmimet për qumësht, djathë dhe vezë në Shqipëri janë 31,5% më të larta se mesatarja europiane.

Sipas renditjes së Eurostat, Shqipëria është e katërta në Europë për çmimet më të shtrenjta të treguesit “qumësht, djathë dhe vezë”, pas Irlandës (171.7%), Zvicrës (147.2%), Norvegjisë (132%)

Në vitin 2024, Shqipëria renditet në krye të vendeve me çmimet më të larta të bulmetit në rajon, duke tejkaluar shtete si Greqinë (130.5%) Bullgarinë (125.7%), Malin e Zi (96.7%), Kosovën me 98.6 (Për Kosovën të dhënat janë për vitin 2022).

Për më tepër, çmimet në Shqipëri janë më të larta edhe se në disa vende me ekonomi më të zhvilluar si Italia (105%) dhe Austria (102.8%).

Në Europë, çmimet më të lira të bulmetit janë në Sllovaki (86% e mesatares së BE-së), Poloni (89.8%) dhe Maqedonia e Veriut (91.2%)

Pse në Maqedoninë e Veriut, bulmeti është ndër më të lirët në Europë

Ndryshe nga Shqipëria, në Maqedoninë e Veriut, skema e subvencionimit të prodhuesve të qumështit mbështet financiarisht fermerët në dy drejtime, si për krerët e lopëve edhe për qumështin e prodhuar.

Për  vitin 2025, skema përfshin pagesa për çdo litër qumështi të dorëzuar, për çdo lopë të mbajtur në fermë, si dhe një subvencion për viçat femra. Konkretisht, fermerët për çdo litër qumësht të prodhuar marrin 9.7 cent euro.

Nëse fermeri prodhon, për shembull, 6,000 litra në vit, kjo përkthehet në dhënie subvencionesh në masën 583 euro.

Për krerë lopësh, skema parashikon dhe dhënien e 130 eurove për krerë. Në zonat malore apo me kushte më të vështira prodhimi, këtyre pagesave u shtohet një bonus prej 15%.

Gjithashtu, për të nxitur rigjenerimin e tufës dhe rritjen e kapaciteteve të prodhimit, aplikohet edhe dhënie subvencionimi për viçat fermerë.

Masa e subvencionit  shkon 48.7 euro për krerë.

Në Shqipëri fermerët e fermave të lopëve përfitojnë vetëm një subvencion prej 10,000 lekë apo 95 euro për krerë lopë, si dhe dhënien e naftës falas për tokat e mbjella, por që nuk arrijnë të adresojnë problematikën me rritjen e kostos prodhuese të qumështit.

Për ekspertët e bujqësisë vlerësohet se politikat mbështetëse të subvencioneve që aplikon Maqedonia e Veriut janë më gjithëpërfshirëse dhe të lidhur direkt me prodhimin e qumështit, ndërsa Shqipëria ka ende një model të kufizuar subvencionesh.

Skemë për kompensimi 10% të TVSh-së te fermeri, gati projektligji

Pas përfundimit të aksionit të nisur për kontrollin e tregtimit me faturë të produkteve blegtorale prej fermerit drejt përpunuesve dhe grumbulluesve qeveria po synon të rikthejë skemën e kompensimit të TVSH-së për fermerët.

“Monitor” mëson se qeveria ka gati projektligjin për rimbursimin e TVSh-së te fermeri. Masa e propozuar e kompensimit do të jetë 10%.

Projektligji pritet të miratohet dhe të zbatohet vitin e ardhshëm, si pjesë e një reforme më të gjerë për formalizimin e zinxhirit agroushqimor dhe uljen e kostove për prodhuesit vendas.

Deri tani, në rang vendi, rezultojnë të regjistruar 100 mijë fermerë të pajisur me NIPT që kanë të drejtë të shesin te përpunuesi, grumbulluesi apo supermaketet produktet e veta, pa faturë TVSH-je, por nëpërmjet autofaturës që plotësohet prej blerësit.

Pas heqjes së skemës së TVSH-së së rimbursueshme që përfitohej nga përpunuesit, kurse fermeri përfitonte tregtimin e produkteve me çmim të leverdishëm, u rrit kostoja e prodhimit, sepse TVSH-ja e paguar nuk kreditohet më dhe bëhet pjesë e kostos së lëndës së parë.

Deri në vitin 2017, rimbursimi i TVSH-së për përpunuesit ishte 20%, çka do të thotë se p.sh,. për çdo blerje të qumështit me faturë tatimore nga fermeri, përpunuesi mund të kreditonte këtë vlerë në TVSH-në e zbritshme.

Kjo skemë e bënte ekonomikisht të leverdishme blerjen edhe me çmim të lartë për fermerin dhe siguronte marzh të qëndrueshëm fitimi për industrinë.

Nga viti 2019 deri në vitin 2022, skema ndryshoi. TVSH-ja në blerje (nga fermerët) u ul në 6%. Ndërsa TVSH-ja në shitje e produkteve të bulmetit mbeti 20%. Kjo krijoi  pabarazi fiskale, pasi industria paguante më shumë në dalje sesa kreditonte në hyrje.

Skema e TVSH-së së kreditueshme u hoq plotësisht në vitin 2022, duke vendosur 0% TVSH të zbritshme për blerjet e qumështit nga fermerët.

Shoqata e Industrisë së Përpunuesve të Qumështit propozoi që skema të harmonizohej me praktikat e rajonit, ku TVSH-ja e blerjes dhe e shitjes të unifikohej në 6% ose 9%, për të shmangur pabarazitë tatimore.

Skema e vjetër të zëvendësohej me një mekanizëm neutral fiskal, jo penalizues për përpunuesin. Ky propozim nuk u pranua nga Ministria e Financave në buxhetin e vitit 2022.

Në vend të rimbursimit të TVSH-së, qeveria aplikoi subvencione direkte deri në 10,000 lekë për krerë bagëtie/lopë për fermerët.

Në atë kohë, përpunuesit theksuan se skema e subvencioneve nuk do të ketë efekt të drejtpërdrejtë në uljen e kostos së lëndës së parë për industrinë.

Nuk garanton formalizimin, sepse nuk është e lidhur me volumin real të qumështit të shitur.

Ndryshe nga rajoni, ku subvencionet jepen për litër qumësht të prodhuar e dorëzuar, në Shqipëri mungon kjo logjikë e orientuar drejt prodhimit të formalizuar./kb

Presidenti i Partisë së Lirisë, Ilir Meta, rrëfen në një intervistë ekskluzive për “Off the Record”, se si po e kalon verën pas hekurave, ku ndodhet prej tetorit të vitit të kaluar.

Jo në Alpet shqiptare, jo në majat që ai i ka eksploruar me pasion, por në një qeli 12 metra katrorë, që për të është kthyer në palestër, bibliotekë, ekspozitë, vend meditimi.

Meta rrefen se nuk anohet për veten, por për të gjithë të paraburgosurit që sipas tij janë viktimë e një sistemi që i harron me vite nën hetim, pa gjykim.

“Asnjëherë më mirë nuk kam qenë me shëndet dhe në formë fizike. I vetmi ‘’problem’’ është se tensioni gjithmonë është 7–11, si në kulmin e dimrit, por edhe të verës. Këto 12 m2 janë edhe palestër edhe bibliotekë edhe studio edhe kuzhinë, pra zakonisht unë në këtë periudhë kam qenë në zonat më malore të vendit duke i eksploruar dhe  promovuar ato. Por nuk më mungojnë as këtu. Qelia, harrova të them se, është edhe ekspozitë me fotot e mia në majën e Jezercës, në Dobërdol, Korab, Theth, Shalë, Prevallë, Majën e Çikës, etj. Ndërkohë, stërvitem çdo ditë për të ngjitur Majën e Hekurave sa më parë”, tha Meta.

Meta shpjegon edhe akuzat ndaj Drejtorisë së Përgjithshme të Burgjeve për keqtrajtim. “Ne akuzojmë Edi Ramën, pasi ai “si ma nalt” urdhëron këta poshtë vetes për të bërë veprime krejt të papërgjegjshme dhe të paligjshme për të më pamundësuar deri edhe komunikimin e ligjshëm me Sekretarin e Përgjithshëm të Partisë së Lirisë, Z. Tedi Blushi, numri i të cilit nuk “punon” më prej 40 ditësh edhe pse është i regjistruar zyrtarisht. Nuk dua të përmend shumë detaje të tjera të cilat janë bërë publike, por u bë tre javë që ende nuk i japin avokatit tim vendimin e dytë të dënimit nga Komisioni Disiplinor edhe pse ai ua ka kërkuar zyrtarisht”./e.t