Kryeministri britanik, Keir Starmer, ka shpallur njohjen zyrtare të shtetit palestinez nga Mbretëria e Bashkuar, një vendim që shënon një ndryshim të madh në politikën e jashtme të vendit dhe vjen në një moment kritik për Lindjen e Mesme.

Në deklaratën e tij, Starmer tha se Britania ishte e gatshme të shtynte vendimin nëse Izraeli do të ndërmerrte hapa të prekshëm për t’i dhënë fund krizës humanitare në Gaza, të binte dakord për një armëpushim dhe të angazhohej seriozisht për një paqe të qëndrueshme, që përfshin zgjidhjen me dy shtete. Por, refuzimi i menjëhershëm nga ana e Izraelit ka bërë që qeveria britanike të përgatitet për të mbrojtur këtë vendim në Asamblenë e Përgjithshme të OKB-së në shtator një lëvizje që zyrtarë të lartë britanikë e quajnë “tashmë të pakthyeshme”.

Starmer është i vetëdijshëm se ky hap nuk do të çojë menjëherë në krijimin e një shteti palestinez funksional. Megjithatë, burime diplomatike theksojnë se qëllimi është të fuqizohen zërat moderatë në të dy anët, si në Izrael ashtu edhe në territoret palestineze, duke dhënë një sinjal se paqja është ende e mundur.

Rruga drejt paqes, megjithatë, mbetet jashtëzakonisht e vështirë. Sulmi i Hamasit më 7 tetor 2023, ku u vranë rreth 1 mijë e 200 persona, përfshirë civilë izraelitë, dhe rrjedhimisht kundërpërgjigjja shkatërruese e Izraelit në Gaza, që ka shkaktuar dhjetëra mijëra viktima dhe ka lënë zonën në rrënoja, kanë ngurtësuar pozicionet. Çdo përpjekje për paqe në dekadat e fundit ka dështuar, duke përfshirë edhe bisedimet e viteve ’90, që përfunduan me gjakderdhje.

Kryeministri izraelit, Benjamin Netanyahu, reagoi ashpër ndaj vendimit britanik, duke akuzuar Starmerin se po “shpërblen terrorizmin e tmerrshëm të Hamasit” dhe se “krijimi i një shteti xhihadist sot pranë kufijve të Izraelit do të kërcënonte Britaninë nesër”. Netanyahu ka mohuar akuzat se Izraeli ka shkaktuar uri dhe katastrofë humanitare në Gaza dhe ka theksuar se, nëse do të pranonte kushtet britanike për shtyrjen e vendimit, koalicioni i tij qeverisës do të shpërbëhej, një qeveri e varur nga ekstremistë nacionalistë që kërkojnë aneksimin e territoreve të pushtuara dhe jo krijimin e një shteti palestinez.

Megjithatë, Netanyahu nuk është peng i aleatëve të tij. Ai ka ndërtuar karrierën politike mbi kundërshtimin e zgjidhjes me dy shtete. Kohët e fundit, ai deklaroi se një shtet palestinez do të ishte një “platformë lufte” për sulme të tjera si ai i 7 tetorit.

Netanyahu shpreson për mbështetje të fortë nga Shtetet e Bashkuara, të cilat ende mbajnë qëndrimin se njohja e një shteti palestinez në këtë moment do të shpërblente Hamasin. Ish-presidenti Donald Trump e kritikoi gjithashtu hapin e Britanisë, duke deklaruar se nuk e mbështet.

Kjo çështje po kërcënon të krijojë ndarje të reja në marrëdhëniet transatlantike.

Vendimi i Starmerit është marrë pas muajsh reflektimi. Pamjet tronditëse të fëmijëve palestinezë që vdisnin nga uria në Gaza, thuhet se e kanë bërë të qartë për qeverinë britanike se nuk mund të qëndronte më indiferente. Klima politike në Doëning Street, në Ministrinë e Jashtme dhe në Partinë Laburiste ka ndryshuar ndjeshëm.

Bashkimi i Britanisë me Francën në njohjen e shtetit palestinez përforcon izolimin diplomatik të Izraelit. Të dy vendet, anëtare të përhershme të Këshillit të Sigurimit të OKB-së, kanë injoruar përpjekjet e Izraelit për të ndaluar njohjen e Palestinës në Asamblenë e Përgjithshme të shtatorit.

Në New York, ministri i Jashtëm britanik, David Lammy, mori duartrokitje të forta në një konferencë të OKB-së për zgjidhjen me dy shtete, kur shpalli vendimin e Britanisë. Ai hodhi poshtë pretendimet se pavarësia palestineze përbën kërcënim për Izraelin.

“Nuk ka asnjë kontradiktë midis mbështetjes për sigurinë e Izraelit dhe mbështetjes për shtetësinë palestineze. Përkundrazi ato përforcojnë njëra-tjetrën,” tha ai.

Ai kritikoi hapur qeverinë e Netanyahut për refuzimin e zgjidhjes me dy shtete, duke e quajtur këtë qëndrim si moralisht dhe strategjikisht të gabuar. Sipas tij, vendimi britanik merret me “dorën e historisë mbi shpatulla”, duke u ndalur edhe në të kaluarën koloniale britanike në Palestinë.

Lammy përmendi Deklaratën e Balfour-it të vitit 1917, në të cilën Britania shprehte mbështetjen për një “shtëpi kombëtare për popullin hebre” në Palestinë, por njëkohësisht premtonte që “të mos cenohej e drejta civile dhe fetare e komuniteteve jo-hebreje”. Ky premtim ndaj popullit palestinez tha ai nuk u përmbush kurrë dhe mbetet një padrejtësi historike që ende zgjat.

Britania, përmes këtij vendimi, shpreson të hapë një dritare të re për paqen në një proces që është dukur i mbyllur për vite me radhë. Dokumenti shtatëfaqësh i hartuar nga Franca dhe Arabia Saudite, i cili dënon sulmin e Hamasit më 7 tetor dhe mbështet zgjidhjen me dy shtete, shihet si një përpjekje serioze për të ringjallur procesin e paqes.

Njohja e shtetit palestinez nga Britania është, siç e quajnë vetë diplomatët britanikë, “çelësi që mund të hapë një derë të mbyllur prej kohësh” në rrugën drejt paqes.

Policia ka kapur dhe arrestuar në një fshat të Shijakut një 39-vjeçar, i cili ishte pjesë e një organizate kriminale që trafikonte lëndë narkotike. Ai është i dënuar në Itali me 7 vjet, 7 muaj e 12 ditë burgim.

“Gjatë këtij operacioni, u kap në fshatin Hardhisht, Shijak, dhe u arrestua me qëllim ekstradimin në Itali, shtetasi Fatjan Stafa, 39 vjeç, banues në fshatin Pjezë, Durrës.   

Ky shtetas ishte shpallur në kërkim ndërkombëtar nga Interpol Roma, pasi Gjykata e Apelit e Firences, me vendimin e datës 08.10.2024, e ka dënuar me 7 vjet, 7 muaj e 12 ditë burgim, për për pjesëmarrje në organizatë kriminale për trafikimin e lëndëve narkotike”, njofton policia.

Interpol Tirana vijon procedurat në bashkëpunim me autoritetet italiane, për ekstradimin e këtij shtetasi./abcnews.al

Një automjet në lëvizje është përfshirë nga flakët mëngjesin e kësaj të mërkure në aksin Vlorë-Fier.

Siç raporton edhe gazetari i ABC News, në vend kanë ndërhyrë forcat zjarrfikëse, por automjeti është djegur thuajse plotësisht. Nuk ka persona të lënduar./abcnews.al

Gjatë dhjetë ditëve të fundit, shumë zona në Bullgari janë përfshirë nga flakët. Popullsia po njoftohet për zjarret përmes aplikacionit “BG Alert”. Deri tani nuk ka njoftime për të plagosur. Por shumë kanë humbur shtëpitë. Si në fshatin Rani Lug, në Bullgarinë perëndimore, në kufirin me Serbinë, ku thuajse të gjitha shtëpitë u shkatërruan nga flakët.

Ata nuk kishin asnjë mundësi të luftonin flakët, thotë një fshatar: “Ishte ferr! Gjithçka po digjej, tetë shtëpi përreth nesh u shkatërruan. Zjarrfikësit ishin të mbingarkuan; zjarri ishte mbi tre metra i lartë. Kishte shumë vullnetarë, por çfarë mund të bënin vetëm me lopata dhe dhjetë litra ujë në bombolat e tyre? Fshati u dogj. Shtëpitë u shkatërruan. Gjithçka u dogj”.

Zjarrfikësit të pajisur keq

Ndërkohë situata është qetësuar disi: më shumë se 150 zjarre janë shuar në të gjithë Bullgarinë. Megjithatë dy zjarre të mëdha në jugperëndim të vendit ende nuk janë nën kontroll. Një zjarrfikës vullnetar në Rani Lug beson se zjarret në rajonin e tij mund të rifillojnë në çdo moment dhe beson se ekipi i tij është i pajisur dobët.

“Është tragjedi! Nuk kam parë kurrë diçka të tillë. Kam qenë në të gjitha zjarret, por nuk kam parë kurrë diçka të tillë. Dhe këtu, do të ketë zjarr edhe për një muaj tjetër.” “Nëse ka ujë, do të luftojmë gjithë natën, pa problem. Por duhet të sjellim ujë nga 15 kilometra larg,” tregon ai.

Ndihma e BE-së

Për shkak se zjarrfikësit bullgarë janë të mbingarkuar, Bullgaria ka kërkuar ndihmë nga BE. Pesë helikopterë nga Sllovakia, Hungaria, Franca, Republika Çeke dhe Rumania po marrin pjesë në operacionet e shuarjes së zjarreve, dhe një tjetër pritet nga Suedia.

Maqedonia e Veriut, fqinja e Bullgarisë, ka kërkuar gjithashtu ndihmë nga BE. Sllovenia po dërgon 50 zjarrfikës në këtë vend të vogël ballkanik, i cili ka vetëm dy avionë operativë për bombardime me ujë. Edhe atje zjarret kanë shpërthyer prej disa ditësh, ashtu si edhe në Shqipëri.

Sezoni i zjarreve në pyje larg përfundimit

Dhe sezoni i zjarreve në pyje është larg përfundimit, thekson Alexander Dzhartow, kreu i mbrojtjes civile të Bullgarisë: “Ne vazhdojmë të punojmë në terren, duke krijuar hapësira të reja pastrimi, duke luftuar zjarret kudo që të jetë e mundur nga toka dhe duke ofruar mbështetje nga ajri duke përdorur helikopterë. Fatkeqësisht, parashikimi i motit është jashtëzakonisht i pafavorshëm. Do të ketë përsëri erëra të forta, drejtimi i të cilave do të ndryshojë vazhdimisht nga veriu në jug dhe nga jugu në veri, gjë që e ndërlikon ndjeshëm shuarjen e zjarreve.”

Vitet e fundit, Bullgaria ka qenë vendi i BE më i prekur nga zjarret në pyje për sa i përket sipërfaqes. Gati 40 mijë hektarë janë djegur në dy vjet dhe 15 mijë hektarë janë shkatërruar tashmë këtë vit. Sipas Ministrisë së Brendshme, shumica e zjarreve janë shkaktuar nga neglizhenca ose akte kriminale. Dy persona janë arrestuar tashmë./DW

Një ligj i ri në Brazil mund të shkaktojë “dëm të konsiderueshëm mjedisor dhe shkelje të të drejtave të njeriut” dhe përfaqëson “një hap pas dekadash të tëra mbrojtjeje mjedisore” në vend, përfshirë në Amazonë, ka deklaruar për BBC-në raportuesja speciale e Kombeve të Bashkuara, Astrid Puentes Riaño.

Projektligji, i cili parashikon përshpejtimin e procedurave për miratimin e projekteve zhvillimore, po shqyrtohet teksa Brazili përgatitet të presë samitin ndërkombëtar për klimën COP30 më vonë këtë vit.

Ligjvënësit brazilianë kanë miratuar ndryshime për të thjeshtuar lëshimin e lejeve mjedisore për projekte infrastrukturore si rrugë, diga, energji dhe miniera. Megjithatë, presidenti Luiz Inácio Lula da Silva ende nuk e ka firmosur dekretin.

Kritikët e kanë quajtur projektligjin “ligji i shkatërrimit”, duke paralajmëruar se ai mund të sjellë abuzime mjedisore dhe të përshpejtojë shpyllëzimin, sidomos në rajonin e Amazonës.

Mbështetësit pretendojnë se reforma do të krijojë një sistem të unifikuar dhe më efikas për lejet mjedisore, duke ulur burokracinë dhe duke i dhënë më shumë siguri bizneseve për realizimin e projekteve. Sipas ligjit të ri, disa zhvillues do të mund të vetëdeklarojnë ndikimin e projekteve të tyre përmes një formulari online, në rastet kur projektet konsiderohen të vogla.

Por zonja Riaño shprehu shqetësimin se këto rregulla të lehtësuara mund të zbatohen edhe për disa projekte minerare dhe të kenë ndikim serioz në Amazonë. Ajo u shpreh se është “veçanërisht e shqetësuar” për planin e rinovimit automatik të lejeve në rastet kur nuk ka ndryshime të dukshme në projekt, pasi kjo do të shmangte kryerjen e vlerësimeve të ndikimit mjedisor.

“Ky proces mund të sjellë shpyllëzime të reja, sepse ndryshimet ose vazhdimi i projekteve ekzistuese mund të çojnë në pasoja mjedisore pa u analizuar siç duhet,” tha ajo.

Amazon ka qenë për vite me radhë nën presion nga bujqësia dhe aktivitetet minerare, shpesh të paligjshme. Sipas Riaño, projektligji përfaqëson një “hap prapa” në përpjekjet për ta ndalur këtë.

Komentet e saj vijnë vetëm dy muaj pasi u publikua një analizë e re që tregoi se sipërfaqe të mëdha të Amazonës u shkatërruan në vitin 2024, me zjarre të shkaktuara nga thatësira që e përkeqësuan edhe më shumë situatën.

Sipas projektligjit, agjencitë mjedisore do të kenë afat 12 muaj që mund të zgjatet në 24 për të vendosur nëse një projekt strategjik do të marrë leje. Nëse afati tejkalohet, leja mund të jepet automatikisht.

Mbështetësit argumentojnë se ky sistem do të shmangë vonesat në projekte të rëndësishme, siç janë digat për energji të pastër apo linjat hekurudhore për transportin e drithërave.

Përkundër kësaj, Riaño theksoi se kupton nevojën për efikasitet më të madh, por paralajmëroi se “vlerësimet duhet të jenë gjithëpërfshirëse dhe të bazuara në shkencë”.

Projektligji gjithashtu do të zbusë kërkesën për konsultim me komunitetet indigjene ose ato quilombola (pasardhës të skllevërve afro-brazilianë) në disa raste, përveç kur ato ndikohen drejtpërdrejt. Ekspertë të OKB-së kanë ngritur shqetësime se përshpejtimi i procedurave mund të përjashtojë pjesëmarrjen e komuniteteve dhe të cenojë të drejtat e tyre.

Ndërsa mbështetësit e ligjit pretendojnë se ai do të nxisë zhvillimin ekonomik, përfshirë investimet në energjinë e rinovueshme dhe do të ulë kostot për shtetin dhe bizneset, kritikët e shohin si rrezik për katastrofa mjedisore dhe shkelje të të drejtave të popujve autoktonë.

Ekspertët ndërkombëtarë paralajmërojnë se projektligji mund të jetë në kundërshtim me të drejtën kushtetuese për një mjedis të ekuilibruar ekologjikisht çka mund të sjellë sfida ligjore në të ardhmen.

Senati dhe Dhoma e Deputetëve në Brazil e kanë miratuar ligjin, dhe tani ai pret nënshkrimin ose veton e presidentit Lula, i cili ka afat deri më 8 gusht për të vendosur.

Ministrja e Mjedisit dhe Ndryshimeve Klimatike, Marina Silva, e ka kundërshtuar me forcë ligjin, duke e cilësuar si një “goditje fatale” për mbrojtjen mjedisore. Ajo ka pasur më parë përplasje me presidentin për çështje si eksplorimi i naftës në pellgun e Amazonës.

Edhe nëse presidenti vendos ta vë veton, ka mundësi që kongresi me shumicë konservatore të përpiqet ta rrëzojë atë.

Observatori i Klimës në Brazil e ka quajtur ligjin “goditja më e madhe mjedisore që nga diktatura ushtarake”, periudhë gjatë së cilës u ndërtuan rrugë dhe u zgjerua bujqësia në dëm të Amazonës dhe popujve indigjenë.

Sipas zonjës Riaño, shkencëtarët në Brazil vlerësojnë se ligji do të heqë mbrojtjen për më shumë se 18 milionë hektarë tokë sipërfaqe sa shteti i Uruguait dhe se “pasojat do të jenë të mëdha.”/abcnews.al

Për armiqtë e betuar të komunizmit në Republikën Çeke, kjo shënon fundin e një rruge të gjatë: më shumë se 30 vjet pas “revolucionit të kadifenjtë” demokratik të nëntorit 1989, ata kërkuan që komunistët të barazoheshin me nacionalsocialistët (nazistët) dhe ideologji të ngjashme autoritare, dhe si pasojë të ndaloheshin.

Kështu ndodhi: në gjysmën e dytë të korrikut, Presidenti Petr Pavel nënshkroi një ndryshim në Kodin Penal që barazon qartë nacionalsocializmin dhe komunizmin në Republikën Çeke. Me nënshkrimin e Presidentit, procesi legjislativ përfundon. Ligji i ri do të hyjë në fuqi në 1 janar 2026.

Ndryshimi në ligj u iniciua nga lëvizja qytetare “Nëntori nuk ka mbaruar ende”. Udhëheqësi i saj është Martin Mejstrik, një drejtues studentësh nga epoka e Revolucionit të Kadifenjtë dhe më vonë senator. Historianët e Institutit Çek për Studimin e Regjimeve Totalitare (USTR) gjithashtu iu bashkuan iniciativës. Në pranverën e këtij viti, ai u miratua në Dhomën e Deputetëve dhe në Senat nga një grup deputetësh dhe politikanësh të koalicionit qeveritar proevropian të kryeministrit Petr Fiala.

“Kushdo që themelon, mbështet ose përhap një lëvizje nacionalsocialiste, komuniste ose lëvizje tjetër që ka si objektiv të provuar shtypjen e të drejtave dhe lirive të njeriut ose që përhap armiqësi racore, etnike, kombëtare, fetare ose klasore ose armiqësi ndaj një grupi tjetër njerëzish, do të dënohet me burgim nga një deri në pesë vjet”, shkruhet në tekstin e ri të Nenit 403 të Kodit Penal Çek.

Mbrojtja e sundimit demokratik të ligjit

“Qëllimi i projektligjit ishte të eliminonte dallimin dukshëm të padrejtë midis dy ideologjive totalitare kriminale të shekullit të 20-të”, deklaroi Kamil Nedvedicky, zëvendësdrejtor i parë i USTR, në fund të majit, pasi ligji u miratua nga Dhoma e Deputetëve. “Të dyja – nacionalsocializmi dhe komunizmi – kanë një qëllim të provuar për të shtypur të drejtat dhe liritë themelore, dhe është logjike dhe e drejtë që ligji penal çek ta pasqyrojë qartë këtë”, shtoi Nedvedicky. “Kjo nuk ka të bëjë me ideologjinë, por me mbrojtjen e sundimit demokratik të ligjit.”

Në mënyrë paradoksale, Republika Çeke, me dhjetë milionë banorët e saj, është sot një nga vendet e pakta në Bashkimin Evropian ku një parti komuniste, Partia Komuniste e Bohemisë dhe Moravisë (KSCM), ka vepruar me sukses për më shumë se tre dekada. Deri në zgjedhjet e fundit parlamentare, të mbajtura pothuajse katër vjet më parë, KSCM jo vetëm që kishte deputetë në Parlament, por mbante edhe disa pozicione zëvendëspresidentësh në Asamblenë Kombëtare.

Babis: “Për mua, ata nuk janë komunistë”

Partia pasardhëse e Partisë Komuniste Marksiste-Leniniste të Çekosllovakisë (KSC), e cila e sundoi vendin në mënyrë diktatoriale deri në vitin 1989, ende ka disa dhjetëra mijëra anëtarë dhe është futur si forca kryesore në koalicionin zgjedhor “Stacilo!” (Mjaft!) pas zgjedhjeve evropiane të vitit 2024, në Parlamentin Evropian. Aktualisht, shumica e sondazheve tregojnë se “Stacilo!” do të kalojë pragun prej 5% në zgjedhjet e planifikuara për tetor 2025.

Dhe ndoshta jo vetëm kaq. Favoriti në zgjedhjet parlamentare çeke në tetor, kryetari i lëvizjes populiste ANO, ish-kryeministri dhe oligarku Andrej Babis, nuk e ka përjashtuar formimin e një qeverie të re me Stacilo-n! “Për mua, ata nuk janë komunistë”, tha Babisi në një intervistë me faqen e lajmeve tn.cz. Kandidatja kryesore e koalicionit zgjedhor është kryetarja e PK dhe eurodeputetja Katerina Konecna.

Përpjekje për të heshtur opozitën?

Në fakt, ligji i ri mund të çojë në ndalimin e vetë KSCM-së, siç ndodhi me Partinë e Punës Çeke, e cila u ndalua dhe u shpërbë në vitin 2010 për ideologjinë e saj të provuar nacionalsocialiste. Udhëheqësja e KSCM-së Katerina Konecna i tha DW se amendimi aktual i ligjit që u zbatua në atë kohë është një sulm politik nga koalicioni qeverisës kundër partisë së saj./DW

Read More...

“Skenari më i keq i urisë po ndodh aktualisht në Rripin e Gazës”, tha autoriteti kryesor ndërkombëtar për kriza ushqimore më 29 korrik, duke parashikuar “vdekje të shumta” nëse nuk merren masa të menjëhershme.

Ky paralajmërim, që ende nuk përbën shpallje zyrtare të urisë, vjen pas reagimeve të shumta pas publikimit të imazheve të fëmijëve të kequshqyer dhe raportimeve për dhjetëra vdekje të lidhura me urinë pas gati 22 muajsh luftë.

Presioni ndërkombëtar e shtyu Izraelin që gjatë fundjavës të shpallë disa masa, përfshirë ndalesa të përditshme në luftime për shkaqe humanitare në disa pjesë të Gazës dhe hedhjen nga ajri të pakove me ndihma.

Megjithatë, Kombet e Bashkuara dhe palestinezët në Gazë thonë se situata ka ndryshuar pak, teksa turmat e dëshpëruara të palestinezëve vazhdojnë të dynden drejt kamionëve me ndihma para se ato të arrijnë në destinacionet e parapara.

Klasifikimi i Integruar i Sigurisë Ushqimore (IPC) paralajmëroi se Gaza që dy vjet është buzë urisë, por zhvillimet e fundit kanë “përshkallëzuar në mënyrë dramatike” situatën.

Shpallja zyrtare e urisë, që është e rrallë, kërkon të dhëna që nuk mund të merren në Gazë për shkak të pengimit të qasjes në këtë territor.

Porm ekspertët e pavarur thonë se nuk kanë nevojë për një shpallje formale për të kuptuar atë që po shohin në Gaza.

“Ashtu si një mjek familjar mund ta diagnostikojë shpesh një pacient me të cilin është i njohur bazuar në simptomat e dukshme, pa pasur nevojë të dërgojë mostra në laborator dhe të presë rezultatet, po ashtu mund t’i interpretojmë simptomat e Gazës. Kjo është uri e vërtetë”, tha për Associated Press Alex de Waal, autor i librit “Uria Masive: Historia dhe e Ardhmja e Saj” dhe drejtor ekzekutiv i Fondacionit për Paqe Botërore.

Teksa situata humanitare në Gazë është rënduar, Ministria e Shëndetësisë në territorin palestinez njoftoi më 29 korrik se numri i viktimave që nga nisja e luftës më 2023 ka shkuar në mbi 60.000.

Lufta në Gazë ka nisur më 7 tetor 2023, kur radikalët e Hamasit grupit palestinez të shpallur organizatë terroriste nga Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian sulmuan jugun e Izraelit, duke vrarë afër 1.200 persona dhe duke rrëmbyer afër 250 të tjerë. Afër 50 persona besohet se ende mbahen në Gazë, ndërsa të tjerët janë liruar në marrëveshjet paraprake të armëpushimit./REL

Kryeministri Edi Rama ka reaguar përmes një postimi në rrjetet sociale lidhur me lavazhet që ushtrojnë aktivitetin e tyre në mënyrë të paligjshme brenda zonave të banuara.

Ai ka paralajmëruar se nuk do të lejohet më pastrimi i automjeteve nëpër trotuare, duke e cilësuar këtë si një shkelje me pasoja mjedisore.

“Asnjë lavazh nuk do të qëndrojë mes lagjeve për të larë makinat nëpër trotuare, prandaj kush i ka t’i heqë vetë që të mos paguajë edhe gjobën e krimit mjedisor”, ka shkruar kryeministri Rama në Facebook./abcnews.al

Në skaj të qytetit Tangshan, jo larg kryeqytetit kinez, Pekinit, një park i ri industrial ngrihet me shpresën për të tërhequr kompani teknologjike nga prodhues të makinave elektrike deri te zhvilluesit e baterive moderne. Megjithatë, për momentin, kjo hapësirë që duhet të ishte gjallëruar nga aktiviteti industrial, qëndron thuajse bosh. As vizitorët, e as investimet e premtuara nuk janë shfaqur ende.

Ky nuk është një rast i izoluar. Ai është pjesë e një tabloje më të gjerë që po shfaqet në shumë qytete të vogla dhe të mesme në Kinë, të cilat, pas kolapsit të tregut të pasurive të paluajtshme në vitin 2021, po përpiqen të zhvendosin strategjinë e zhvillimit drejt industrisë. Por përpjekjet, në shumë raste, përfundojnë me projekte të nën-shfrytëzuara struktura që qëndrojnë bosh ose përdoren për qëllime të përkohshme si magazina ndërtimi. Kjo po ushqen një problem të ri: mbikapacitet industrial dhe një klimë konkurruese që po rezulton më tepër si garë për mbijetesë sesa për rritje të qëndrueshme.

Pekini është i vetëdijshëm për këtë dinamikë. Presidenti Xi Jinping ka vënë në shënjestër fenomenin e “neijuan” një formë e konkurrencës së tepruar që çon në ulje të çmimeve deri në pikën e shkatërrimit të fitimit. Në të njëjtën kohë, zyrtarët po promovojnë atë që e quajnë “forca të reja prodhuese me cilësi”, duke shtyrë zhvillimin në fusha si teknologjia e avancuar dhe energjitë e reja. Por në terren, realiteti është më kompleks: fabrika të stërmbushura, çmime të shtypura dhe projekte që rrallë prodhojnë vlerë të qëndrueshme.

Në përpjekje për të frenuar praktikat që dëmtojnë tregun, autoritetet kanë nisur ndërhyrje për të rregulluar shitjet nën kosto. Por ndryshe nga krizat e mëhershme në sektorë si çeliku dhe çimentoja, tani sfida është më delikate ajo prek sektorë të ndjeshëm dhe të decentralizuar si automjetet elektrike, teknologjia diellore dhe Inteligjenca Artificiale. Këta sektorë kontrollohen kryesisht nga kompani private, të cilat janë më pak të ndjeshme ndaj udhëzimeve shtetërore.

Një tjetër faktor frenues për ekonominë kineze është konsumatori i brendshëm. Humbjet e pësuara nga familjet në tregun e pasurive të paluajtshme kanë tkurrur besimin dhe fuqinë blerëse. Pa kërkesë të qëndrueshme të brendshme, asnjë projekt industrial nuk mund të arrijë potencialin e tij të plotë. Ekspertët këmbëngulin se, përveç investimeve, Kina ka nevojë për reforma strukturore si forcimi i sistemit të mbrojtjes sociale dhe trajnime të orientuara drejt tregut të punës në mënyrë që rritja të jetë e qëndrueshme dhe afatgjatë.

Në vetë Tangshanin, edhe pse subvencionet po shkurtohen, autoritetet lokale nuk po ndalen. Vetëm gjatë vitit të kaluar, në zonën e teknologjisë së lartë u regjistruan 71 kompani të reja në fushën e robotikës. Por konkurrenca e fortë dhe fitimet e ulëta kanë bërë që shumë prej këtyre sipërmarrjeve të mos e përballojnë dot tregun.

Për momentin, duket se modeli i rritjes i bazuar te investimi po ndeshet me kufijtë e vet. Derisa të krijohet një ekuilibër mes prodhimit dhe konsumit, dhe derisa konsumatori i zakonshëm të rikthejë besimin, gara për të mbijetuar në ekonominë kineze moderne do të vijojë me intensitet të lartë./abcnews.al

Maturantët shqiptarë kanë nisur sot procesin e aplikimit për përzgjedhjen e programeve të studimit në arsimin e lartë. Sipas njoftimit të bërë nga kryeministri Edi Rama, sistemi do të qëndrojë i hapur deri më 3 gusht, duke u dhënë mundësinë të rinjve të zgjedhin deri në 10 degë në universitetet publike dhe private në vend.

“Hapen sot aplikimet për përzgjedhjen e programeve të studimit në universitete. Sistemi do të jetë i hapur deri më 3 gusht, për t’iu dhënë mundësi të gjithë maturantëve për përzgjedhjen deri në 10 programe studimi në universitetet shqiptare”, ka shkruar kryeministri Edi Rama.

/abcnews.al 

Në New York, në ambientet e Organizatës së Kombeve të Bashkuara, u zhvillua një samit ndërkombëtar i fokusuar në zgjidhjen me dy shtete të konfliktit izraelito-palestinez. Mungesa e përfaqësuesve të Izraelit dhe Shteteve të Bashkuara të Amerikës, dy aktorëve kryesorë në këtë proces, nxori në pah tensionet e thella diplomatike që vazhdojnë të pengojnë dialogun. Samitin e organizuan së bashku Franca dhe Arabia Saudite, duke mbledhur delegacione nga 125 vende.

Edhe pse pa pjesëmarrjen e Izraelit dhe SHBA-së, diskutimet u përqendruan në çështjet më delikate, duke përfshirë kufijtë, sigurinë, statusin e Jerusalemit, të drejtat e refugjatëve dhe bashkëpunimin ekonomik. Për t’i adresuar këto tema, u formuan tetë grupe pune, ndërsa u prezantua një platformë e re diplomatike për të rivitalizuar dialogun e pezulluar prej muajsh.

Izraeli dhe Shtetet e Bashkuara reaguan ashpër ndaj këtij samiti. Ambasadori izraelit në OKB, Danny Danon, e përshkroi mbledhjen si një “tërësisht të larguar nga realiteti”, duke theksuar se prioriteti duhet të jetë lirimi i pengjeve dhe shkatërrimi i Hamasit. Ndërkaq, zëdhënësja e Departamentit të Shtetit amerikan, Tammy Bruce, e cilësoi samitin një “lojë propagandistike” që minon përpjekjet diplomatike aktuale për paqe.

Në anën tjetër, përfaqësuesit francezë dhe sauditë theksuan rëndësinë e njohjes së shtetit palestinez si një hap kyç drejt zgjidhjes së konfliktit dhe bënë thirrje për një armëpushim të menjëhershëm në Gaza. Ata dënuan fuqishëm humbjet e pafajshme civile dhe shkatërrimet që po shkakton lufta, duke kërkuar ndërhyrje urgjente humanitare.

Ky samit përfaqëson një përpjekje ndërkombëtare për të rikthyer perspektivën e paqes mes Izraelit dhe Palestinës, edhe pse sfidat dhe mungesa e unitetit mes aktorëve kryesorë mbeten pengesa të mëdha./abcnews.al

Kryeministri i Mbretërisë së Bashkuar, Keir Starmer, do të thërrasë të martën një mbledhje urgjente të kabinetit për të diskutuar një rrugë drejt paqes në Gaza, ndërsa rriten kërkesat për njohjen e menjëhershme të shtetit palestinez.

Sipas agjencisë DPA, Starmer ka ftuar ministrat e lartë të qeverisë, edhe gjatë periudhës së pushimeve verore, për të zhvilluar një takim të veçantë lidhur me situatën në Gaza.

Zyra e kryeministrit bëri të ditur se gjatë një takimi në Skoci me presidentin amerikan Donald Trump, Starmer ka ndarë planet që po harton në bashkëpunim me Francën dhe Gjermaninë, me qëllim “të sjellë një paqe të qëndrueshme”. Në ditët në vijim, ai pritet të ndajë detaje të mëtejshme të këtij plani edhe me shtetet arabe dhe aleatë të tjerë.

Starmer po përballet me një presion në rritje, si nga një pjesë e Partisë Laburiste ashtu edhe nga opinioni publik, për njohjen e menjëhershme të shtetit palestinez.

Zëdhënësi zyrtar i kryeministrit theksoi se: “Këtë javë, kryeministri është i fokusuar në gjetjen e një rruge drejt paqes, që përfshin ndihmën e menjëhershme për civilët në terren dhe një zgjidhje të qëndrueshme me dy shtete. Është e qartë për ne se njohja e shtetit palestinez është çështje kohore, jo nëse do të ndodhë, por duhet të bëhet pjesë e një procesi më të gjerë që siguron siguri afatgjatë për palestinezët dhe izraelitët.”

Sipas raportimeve të gazetës britanike The Telegraph, Starmer pritet të publikojë së shpejti hapat që do të çojnë drejt njohjes zyrtare të Palestinës nga Britania, si dhe të diskutojë përpjekjet britanike për të ndihmuar në ndalimin e urisë në Gaza.

Gjithashtu, The Telegraph raporton se rreth një e treta e deputetëve të Partisë Laburiste kërkojnë njohjen e menjëhershme të Palestinës, ndërkohë që Starmer mund ta kushtëzojë këtë njohje me arritjen e një armëpushimi midis Izraelit dhe Hamasit dhe lirimin e pengjeve të mbajtura në Gaza./abcnews.al

Ditët e fundit për herë të parë në Rripin e Gazës po mbërrinnë sërish sasi të mëdha ndihmash për popullsinë e rrezikuar nga uria. Kancelari i Gjermanisë, Friedrich Merz, e konsideron këtë një hap të parë dhe do që në bashkëpunim me vende të tjera të krijohet një urë ajrore për transportimin e ndihmave. Qeveria e Gjermanisë në sfondin e gjendjes emergjente humanitare do të krijojë një urë ajrore për dërgimin e ndihmave në Rripin e Gazës. Kancelari Friedrich Merz deklaroi pas një mbledhjeje të kabinetit të sigurisë në kancelari, se kjo nismë do të zbatohet bashkë me Jordaninë.

Edhe Franca dhe Britania e Madhe, sipas tij, janë të gatshme ta mbështesin urën ajrore për ndihma me ushqime dhe materiale mjekësore. Kjo, tha ai, është në fakt vetëm “një ndihmë e vogël” për njerëzit në Gazë, por një kontribut që qeveria do të japë. “Ne duam që sa më shpejt të jetë e mundur të marrin fund vuajtjet humanitare për popullsinë civile në Gazë”, tha kancelari kristiandemokrat. Lejimin së fundi nga Izraeli për kalimin e autokolonave me ndihma dhe hedhjen e ndihmave nga ajri, kancelari e konsideroi si një “hap i parë i rëndësishëm”. Tani duhet të pasojnë hapa të mëtejshëm, tha Merz. “Izraeli duhet menjëherë të përmirësojë në mënyrë gjithëpërfshirëse dhe të qendrueshme gjendjen katastrofale humanitare në Gazë.”

Jo dëbime dhe jo ankesim

Kancelari ritheksoi kërkesën e qeverisë gjermane për një armëpushim të qendrueshëm. Për këtë Hamasiradikal-islamik duhet të hapë rrugën duke liruar pengjet dhe ulur armët. Ndër personat që vazhdojnë të mbahen peng ka edhe shtetas gjermanë.

Merz i tërhoqi vëmendjen Izraelit, se nuk duhet të ketë dëbime nga Rripi i Gazës dhe as hapa të mëtejshme për aneksim të territorevenë Jordanin Perëndimor. Ndërkohë për qeverinë gjermane nuk shtrohet për vendim një njohje e një shteti palestinez sikurse ka deklaruar Franca. Ky nuk është “një hap i parë, por ndoshta një ndër hapat përfundimtar” në rrugën e zgjidhjes me dy shtete.

Gjermania vazhdon përpjekjet diplomaike në Lindjen e Mesme

Në vazhdim të përpjekjeve diplomatike ministri i Jashtëm gjerman Johann Wadephul (CDU) të enjten (31.07.2025) do të udhëtojë për në rajonin e Lindjes së Mesme. Merz do të bisedojë në telefon me kryeministrin e Izraelit Benjamin Netanjahu. Gjithashtu kancelari vuri në dukje, se do të marrë masa për organizimin e “një konference për rindërtimin në Gazë”. Për Gjermaninë ministrja për Zhvillimin Reem Alabali Radovan (SPD) do të jetë koordinatore. Ajo do të koordinohet me partnerët në rajon si dhe me Francën dhe Britaninë e Madhe./DW

Mbrëmjen e djeshme, një konflikt mes dy personave ka agravuar në dhunë fizike mes tyre, ku sipas informacioneve ka mbetur i plagosur rëndë një person. Mësohet se sherri ka ndodhur në një nga bulevardet kryesore të qytetit.

Pasi e ka goditur me grushte në fytyrë, autori është larguar nga vendngjarja por është kapur më pas, duke u arrestuar nga komisariati i policisë së Korçës. I plagosuri ka dëmtime në fytyrë dhe mësohet se u dërgua drejt spitalit të Tiranës për ndihmë më të specializuar./abcnews.al

Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, ka bërë një thirrje të drejtpërdrejtë për ndihmë humanitare në Rripin e Gazës, duke deklaruar se Izraeli duhet të lejojë hyrjen e “çdo grimce ushqimi” në këtë territor të rrethuar. Në një deklaratë që shënon një distancim të dukshëm nga qëndrimet e mëparshme, Trump pranoi se situata në Gaza është e rëndë dhe përshkroi fëmijët palestinezë si “shumë të uritur”.

Deklarata e tij u bë gjatë një vizite në Britani, ku për herë të parë ai kritikoi publikisht kryeministrin izraelit Benjamin Netanyahu, i cili më herët kishte mohuar raportimet për uri në Gaza duke i quajtur ato “gënjeshtra të turpshme”.

Nën një presion gjithnjë e më të madh ndërkombëtar për t’u angazhuar në zgjidhjen e krizës humanitare, Trump e cilësoi Izraelin si “përgjegjës në masë të madhe” për situatën aktuale në Gaza. Ai u shpreh i shqetësuar për raportet që tregojnë se dhjetëra palestinezë kanë humbur jetën nga uria në javët e fundit, ndërkohë që sipas Kombeve të Bashkuara dhe organizatave të ndihmës, bllokada izraelite ndaj ndihmave humanitare është shkaku kryesor.

“Po shohim fëmijë të uritur, që nuk mund të jetë simulim. Është uri e vërtetë,” tha Trump. “Ne i japim ushqim Izraelit. Dua të sigurohem që ky ushqim arrin në Gaza.”

Ai konfirmoi se kishte kërkuar nga Netanyahu të ndryshojë qasjen e tij ndaj ndihmës humanitare, ndërsa shtoi se SHBA do të ndihmojë në ngritjen e qendrave shpërndarëse ushqimi “pa barriera”, pa dhënë detaje të mëtejshme për zbatimin e këtij plani.

Pavarësisht deklaratave politike, realiteti në Gaza mbetet dramatik. Të hënën, të paktën 25 palestinezë, përfshirë katër fëmijë, u vranë pasi ushtria izraelite hapi zjarr ndaj një turme që po priste ndihma pranë një karvani kamionësh në jug të Gazës. Ushtria izraelite nuk ka dhënë ende një reagim zyrtar për incidentin, por autoritetet shëndetësore lokale kanë konfirmuar viktimat.

Sipas agjencive të ndihmës, përpjekjet për të ndalur krizën humanitare janë ende të pamjaftueshme. Martin Penner nga Programi Botëror i Ushqimit i OKB-së deklaroi se të gjithë 55 kamionët me ndihma që hynë të hënën në Gaza u plaçkitën nga turmat përpara se të arrinin në depot e destinuara.

Një tjetër zyrtar i OKB-së theksoi se “nuk ka pasur asnjë përmirësim real në terren” dhe se nuk janë hapur rrugë të reja për transportimin e ndihmave.

Të dhënat më të fundit tregojnë se të hënën u vranë të paktën 78 palestinezë, përfshirë një grua shtatzënë dhe foshnjën e saj, e cila lindi pas vdekjes së nënës, por ndërroi jetë pak më vonë.

Në sfond, Britania po përgatit një plan paqeje në bashkëpunim me Francën dhe Gjermaninë, që pritet të diskutohet në një takim urgjent të kabinetit të kryeministrit Keir Starmer. Mbi 220 deputetë dhe disa ministra britanikë kanë kërkuar që Mbretëria e Bashkuar të njohë menjëherë shtetin e Palestinës, në përputhje me qëndrimin e paralajmëruar nga presidenti francez Emmanuel Macron.

Trump, nga ana e tij, e kundërshtoi këtë ide për Shtetet e Bashkuara, por tha se nuk do ta pengonte nëse Britania apo aleatë të tjerë vendosin të njohin shtetin palestinez.

Në të njëjtën konferencë për shtyp, mbajtur pas një takimi me Starmer në Turnberry të Skocisë, Trump foli edhe për luftën në Ukrainë. Ai shprehu zemërim ndaj presidentit rus Vladimir Putin për sulmet ndaj civilëve dhe paralajmëroi se do të vendosë sanksione të reja ekonomike ndaj partnerëve tregtarë të Rusisë brenda 10 deri në 12 ditë nëse agresioni nuk ndalet.

“Kur sheh trupa të pajetë nëpër rrugë dhe civilë të vrarë në azile pleqsh, nuk është kjo mënyra për të vepruar,” deklaroi presidenti amerikan./abcnews.al

Të paktën 16 persona kanë humbur jetën dhe 35 të tjerë janë plagosur nga një sulm ajror rus gjatë natës në rajonin e Zaporizhzhias, në jugperëndim të Ukrainës. Lajmi është konfirmuar nga autoritetet lokale ukrainase.

Guvernatori rajonal Ivan Fedorov shkroi në aplikacionin Telegram se goditja kishte shkatërruar ndërtesat e një institucioni korrektues (burgu), ndërsa shtëpi private përreth janë dëmtuar rëndë.

Sipas zyrtarëve lokalë, ky është një nga sulmet më vdekjeprurëse të muajve të fundit në territorin ukrainas.

Në një tjetër sulm të ndarë në rajonin Dnipropetrovsk, katër persona u vranë dhe disa të tjerë mbetën të plagosur, sipas burimeve nga administrata rajonale.

Fedorov bëri të ditur se forcat ruse kanë lëshuar tetë goditje ajrore në distriktin e Zaporizhias, duke përdorur, sipas tij, bomba ajrore me shpërthim të lartë.

Që prej nisjes së agresionit të gjerë në vitin 2022, forcat ruse kanë sulmuar rregullisht rajonin e Zaporizhzhias duke përdorur dronë, raketa dhe bomba ajrore./abcnews.al

Më shumë se 30 persona kanë humbur jetën për shkak të reshjeve të dendura dhe përmbytjeve në Pekin dhe rajonet përreth, njoftojnë mediat shtetërore kineze. Ndërkohë, dhjetëra mijëra banorë janë evakuuar nga kryeqyteti.

Sipas transmetuesit shtetëror CCTV, deri në mesnatën e së hënës, 28 persona kanë ndërruar jetë në distriktin Miyun një zonë periferike e Pekinit dhe dy të tjerë në distriktin Yanqing.

Në provincën fqinje Hebei, një rrëshqitje toke e ndodhur të hënën ka shkaktuar vdekjen e katër personave, ndërsa tetë të tjerë rezultojnë të zhdukur.

Reshjet e shiut filluan gjatë fundjavës dhe u intensifikuan të hënën, duke përfshirë Pekinin dhe provincat përreth. Sipas agjencisë shtetërore të lajmeve Xinhua, në disa zona në veri të kryeqytetit janë regjistruar deri në 543.4 mm reshje. Për pasojë, autoritetet evakuuan 80 mijë e 322 banorë, ndërsa infrastruktura rrugore dhe e komunikimit ka pësuar dëme të konsiderueshme. Deri të hënën në mesnatë, 136 fshatra kishin mbetur pa energji elektrike.

Presidenti i Kinës, Xi Jinping, ka urdhëruar një operacion të gjithanshëm kërkim-shpëtimi për të minimizuar humbjet në njerëz. Kryeministri Li Qiang e cilësoi situatën në Miyun si me “pasoja të rënda”, sipas raportimeve të mediave shtetërore.

Pekini shpalli alarmin maksimal për reshje dhe përmbytje të hënën, duke këshilluar qytetarët të qëndrojnë në shtëpi. Shkollat u mbyllën, ndërtimet u pezulluan dhe aktivitetet turistike në ambiente të hapura u ndaluan.

Autoritetet nisën shkarkimin e ujit nga rezervuari i distriktit Miyun, i cili kishte arritur nivelin më të lartë që nga ndërtimi i tij në vitin 1959. Më shumë se 730 milionë metra kub ujë janë derdhur në këtë rezervuar më i madhi në veri të Kinës, deri të martën në mëngjes.

Përmbytjet e fuqishme kanë përfshirë distriktin Miyun dhe zonat kufitare me provincën Hebei, duke rrëmbyer automjete dhe duke rrëzuar shtylla elektrike. Në qytetin Taishitun, rreth 100 kilometra në verilindje të Pekinit, rrugët u mbuluan nga uji dhe balta.

“Uji erdhi me shpejtësi të frikshme. Brenda pak minutash gjithçka u përmbyt,” tha Zhuang Zhelin, një banor lokal që po pastronte baltën nga dyqani i tij.

Sipas parashikimeve, reshjet më të dendura pritet të bien gjatë së martës në mëngjes, me deri në 30 cm shi në disa zona.

Një vit më parë, në verën e vitit 2023, përmbytje ekstreme goditën Pekinin dhe Hebein, duke shkaktuar dhjetëra viktima dhe zhvendosjen e rreth 1 milion personave. Autoritetet u kritikuan për krijimin e një “moati mbrojtës” rreth kryeqytetit, që përkeqësoi situatën në provincën fqinje.

Qeveria qendrore njoftoi se ka ndarë 50 milionë juanë (rreth 7 milionë dollarë) për Hebein dhe ka dërguar një ekip të nivelit të lartë për menaxhimin e emergjencës në zonat e prekura.

Sipas ekspertëve, ndryshimet klimatike të shkaktuara nga aktiviteti njerëzor po intensifikojnë dukuritë ekstreme të motit në mbarë botën nga përmbytjet te zjarret dhe valët e të nxehtit duke i bërë më të shpeshta dhe më vdekjeprurëse. Analizat tregojnë se të paktën një duzinë ngjarjesh ekstreme në dekadën e fundit nuk do të kishin ndodhur pa ndikimin e ngrohjes globale të shkaktuar nga njeriu./abcnews.al

Qeveria kineze ka njoftuar një skemë të re kombëtare subvencioni, e para në rang kombëtar, për të nxitur lindjet në vend, teksa përballet me rënie të vazhdueshme të normës së lindshmërisë dhe plakje të popullsisë. Prindërit do të përfitojnë 3 mijë e 600 juanë (rreth 500 dollarë amerikanë ose 375 paund) në vit për çdo fëmijë nën moshën tre vjeç.

Sipas mediave shtetërore, rreth 20 milionë familje pritet të përfitojnë nga kjo nismë, e cila synon të lehtësojë barrën ekonomike të rritjes së fëmijëve.

Skema, e bërë publike të hënën, do të ofrojë një shumë totale deri në 10,800 juanë për fëmijë dhe do të zbatohet në mënyrë retroaktive që nga fillimi i këtij viti. Prindërit e fëmijëve të lindur në periudhën 2022–2024 do të kenë gjithashtu të drejtën për përfitime të pjesshme.

Nisma vjen pas përpjekjeve të vazhdueshme të autoriteteve lokale në Kinë për të përmirësuar normat e lindshmërisë, përmes politikave mbështetëse dhe stimujve financiarë.

Në muajin mars, qyteti Hohhot në veriun e vendit nisi ofrimin e deri në 100 mijë juanëve për çdo fëmijë për çiftet me të paktën tre fëmijë. Ndërkohë, qyteti Shenyang, në verilindje të Pekinit, ofron 500 juanë në muaj për familjet vendase me një fëmijë të tretë nën moshën tre vjeç.

Javën e kaluar, autoritetet qendrore në Pekin u kërkuan qeverive lokale të hartojnë plane për ofrimin e arsimit parashkollor falas, si pjesë e strategjisë së gjerë për të përballuar sfidat demografike të vendit.

Sipas një studimi të Institutit kinez të Kërkimeve mbi Popullsinë “YuWa”, Kina është një ndër vendet më të shtrenjta në botë për të rritur një fëmijë. Kostoja mesatare për të rritur një fëmijë deri në moshën 17 vjeç kap vlerën e rreth 75 mijë e 700 dollarëve amerikanë.

Të dhënat zyrtare të publikuara në janar tregojnë se popullsia e Kinës ka rënë për të tretin vit radhazi. Në vitin 2024 u regjistruan 9.54 milionë lindje, një rritje e lehtë krahasuar me vitin paraardhës, por popullsia totale e vendit vazhdoi të tkurret.

Me një popullsi prej rreth 1.4 miliardë banorësh, Kina po përballet me një plakje të shpejtë të popullsisë, çka e shton më tej shqetësimin për të ardhmen e fuqisë punëtore dhe për ngarkesën mbi sistemin social dhe ekonomik të vendit./abcnews.al

Tajlanda ka akuzuar Kamboxhian për shkelje të qëllimshme të armëpushimit të arritur të hënën, i cili synonte t’i jepte fund përplasjes së përgjakshme pesëditore përgjatë kufirit të përbashkët. Konflikti ka shkaktuar të paktën 33 viktima dhe ka detyruar mijëra banorë të largohen nga shtëpitë e tyre.

Sipas ushtrisë tajlandeze, forcat e saj kanë ndalur zjarrin pas mesnatës, por kanë vijuar të marrin goditje nga pala kamboxhiane në disa zona deri mëngjesin e së martës.

Nga ana tjetër, Ministria e Mbrojtjes e Kamboxhias deklaroi për agjencinë e lajmeve AFP se që nga hyrja në fuqi e armëpushimit në mesnatë “nuk ka pasur përplasje të armatosura” mes dy palëve. Takimi mes komandantëve lokalë, i parashikuar si pjesë e marrëveshjes së armëpushimit, është shtyrë dy herë dhe mund të mos mbahet fare.

Tensionet mes dy vendeve të Azisë Juglindore mbi kufirin e diskutueshëm me shekuj u përshkallëzuan fillimisht në maj, kur një ushtar kamboxhian u vra gjatë një përplasjeje. Situata u përkeqësua më tej javën e kaluar, pasi pesë ushtarë tajlandezë u plagosën nga një shpërthim mine. Tajlanda reagoi duke mbyllur disa pika kufitare, dëbuar ambasadorin kamboxhian dhe tërhequr ambasadorin e vet nga Phnom Pen.

Pas një shkëmbimi zjarri të enjten në mëngjes, Kamboxhia u përgjigj duke lëshuar disa raketa në drejtim të territorit tajlandez, duke shkaktuar viktima mes civilëve. Edhe më shumë civilë humbën jetën në ditët në vijim, ndërsa dhjetëra mijëra banorë u evakuuan drejt qendrave të strehimit.

Shkëmbimet intensive të zjarrit mes dy ushtrive vazhduan deri në mesnatën e së hënës, kur hyri në fuqi armëpushimi. Deri në atë moment, Tajlanda kishte ndërmarrë edhe sulme ajrore ndaj pozicioneve kamboxhiane.

Megjithatë, të martën në mëngjes përpara se Tajlanda të akuzonte për shkelje të marrëveshjes kryeministri kamboxhian Hun Manet deklaroi se “vijat e frontit janë qetësuar” që nga mesnata.

Sipas marrëveshjes, të dy vendet ranë dakord të tërheqin forcat ushtarake dhe të lejojnë praninë e vëzhguesve të pavarur për të parandaluar përplasjet e mëtejshme.

Takimi mes Hun Manet dhe homologut të tij tajlandez Phumtham Wechayachai u zhvillua të hënën në Malajzi, me ndërmjetësimin e kryeministrit malajzian Anwar Ibrahim. Kamboxhia, e cila ndodhet në pozita më të pafavorshme ushtarake, ka kërkuar me këmbëngulje një armëpushim dhe e ka cilësuar takimin si “shumë të suksesshëm”.

Tajlanda, që fillimisht ishte e rezervuar për të hyrë në negociata, ndryshoi qëndrim pas kërcënimit të presidentit amerikan Donald Trump për të pezulluar bisedimet tregtare me dy vendet nëse ato nuk ndalonin luftimet.

Përplasjet mes Tajlandës dhe Kamboxhias për kufirin datojnë më shumë se një shekull më parë, që nga ndarja e territoreve pas kolonizimit francez të Kamboxhias. Tensionet u përshkallëzuan ndjeshëm në vitin 2008, kur Kamboxhia kërkoi të regjistronte një tempull të shekullit XI në zonën e diskutueshme si Trashëgimi Botërore në UNESCO, një veprim që u kundërshtua ashpër nga Tajlanda.

Prej atëherë, kanë ndodhur përplasje sporadike që kanë shkaktuar viktima si në radhët e ushtarëve, ashtu edhe të civilëve.

Tensionet më të fundit nisën në maj pas vrasjes së një ushtari kamboxhian dhe kanë sjellë përkeqësimin më të madh të marrëdhënieve dypalëshe në më shumë se një dekadë.

Gjatë dy muajve të fundit, të dy vendet kanë vendosur kufizime tregtare dhe kufitare ndaj njëri-tjetrit. Kamboxhia ndaloi importet nga Tajlanda, përfshirë fruta, perime, si dhe shërbime energjetike dhe të internetit. Në të njëjtën kohë, të dyja palët kanë shtuar praninë ushtarake në zonat kufitare./abcnews.al