Një Gjykatë Federale e Apelit ka shpallur se shumica e tarifave të Donald Trump janë një tejkalim i përdorimit të pushteteve emergjente nga ana e tij si president.
Tarifat e quajtura reciproke të vendosura ndaj pothuajse çdo shteti me të cilin SHBA ka tregti, janë të paligjshme, ka thënë Gjykata e Apelit e SHBA-ve të premten.
Ky vendim mbështet një vendim të muajit maj nga Gjykata e Tregtisë Ndërkombëtare, e cila gjithashtu hodhi poshtë argumentin e Trump se tarifat e tij globale ishin të lejuara sipas një ligji për fuqitë emergjente ekonomike.
Shumica e tarifave qĂ« do tĂ« preken nga ky vendim janĂ« tĂ« lidhura me njĂ« njoftim tĂ« bĂ«ri Trump nĂ« prill pĂ«r njĂ« normĂ« tĂ« sheshtĂ« prej 10% mbi importet nga tĂ« gjitha vendet, qĂ« ai tha se do tĂ« balanconte marrĂ«dhĂ«niet tregtare âtĂ« padrejtaâ me SHBA-nĂ«.
Gjykata nuk e ndaloi zbatimin e tarifave, por tha se ato do të mbeten në fuqi deri në mes të tetorit, duke hapur mundësinë për një sfidë të mëtejshme në Gjykatën e Lartë të SHBA. Ka ende shumë pasiguri, por këtu është çfarë dimë deri tani rreth këtij vendimi dhe çfarë mund të ndikojë tek politika kryesore e presidentit amerikan.
ĂfarĂ« tha gjykata e apelit?
Në një vendim 7-4, Gjykata e Apelit mbështeti gjetjen e një gjykate më të ulët, që Trump nuk kishte autoritetin për të vendosur tarifa globale.
Ky ishte kryesisht njĂ« rezultat i ligjit qĂ« Trump pĂ«rdori pĂ«r tĂ« justifikuar politikat e tij, Akti pĂ«r FuqitĂ« Emergjente Ekonomike NdĂ«rkombĂ«tare (IEEPA), tĂ« cilin gjyqtarĂ«t e quajtĂ«n tĂ« pamjaftueshĂ«m pĂ«r tâi dhĂ«nĂ« presidentit âpushtetin pĂ«r tĂ« vendosur tarifa, taksa, ose çfarĂ«do ngjashme me toâ.
Gjykata e Apelit e SHBA hodhi poshtĂ« argumentin e Trump se tarifat ishin tĂ« lejuara sipas pushteteve emergjente ekonomike, duke i quajtur ato âtĂ« pavlefshme pasi janĂ« nĂ« kundĂ«rshtim me ligjinâ.
Trump e kritikoi menjĂ«herĂ« kĂ«tĂ« vendim, duke e quajtur gjykatĂ«n e apelit âthellĂ«sisht tĂ« politizuarâ dhe vendimin njĂ« âkatastrofĂ«â pĂ«r vendin.
ĂfarĂ« Ă«shtĂ« IEEPA?
Ky akt ligjor, i miratuar dekada më parë, është përdorur shpesh nga Trump gjatë të dyja periudhave të tij në detyrë dhe i jep presidentit të SHBA-së autoritet të konsiderueshëm për të reaguar ndaj një emergjence kombëtare ose një kërcënimi të madh nga jashtë.
Ligji i vitit 1977 thotĂ« se presidenti mund tĂ« pĂ«rdorĂ« njĂ« sĂ«rĂ« masash ekonomike âpĂ«r tĂ« trajtuar kĂ«rcĂ«nime tĂ« pazakonta dhe tĂ« jashtĂ«zakonshme, qĂ« kanĂ« burimin kryesisht jashtĂ« Shteteve tĂ« Bashkuara, pĂ«r sigurinĂ« kombĂ«tare, politikĂ«n e jashtme ose ekonominĂ«â.
Ky ligj është përdorur nga presidentët Barack Obama dhe Joe Biden, që e kanë invokuar për të vendosur sanksione ndaj Rusisë pas aneksimit të paligjshëm të Krimesë në vitin 2014, dhe më pas, pas pushtimit të Ukrainës tetë vjet më vonë.
Por, gjykata e apelit tha se ky ligj ânuk e jep presidentin pushtetin e gjerĂ« pĂ«r tĂ« vendosur tarifaâ.
IEEPA ânuk pĂ«rmend tarifat (ose sinonimet e tyre), dhe as ka mbrojtje procedurale qĂ« tĂ« caktojnĂ« kufij tĂ« qartĂ« pĂ«r pushtetin e presidentit pĂ«r tĂ« vendosur tarifaâ, theksuan gjyqtarĂ«t.
Trump argumentoi kur shpalli tarifat globale se një mospërputhje tregtare dëmtonte sigurinë kombëtare të SHBA-së, dhe për këtë arsye ishte një emergjencë kombëtare.
Por gjykata e vendosi se vendosja e tarifave nuk Ă«shtĂ« brenda mandatit tĂ« presidentit dhe se âpushteti i arkĂ«s (pĂ«rfshirĂ« mundĂ«sinĂ« pĂ«r tĂ« taksuar) i pĂ«rket Kongresitâ.
Pse është kjo e rëndësishme?
Përveçse është një humbje e rëndësishme për një nga politikat kryesore të Trump, vendimi i gjykatës federale mund të ketë ndikim të menjëhershëm në ekonominë amerikane, me efekte që mund të ndihen edhe në tregjet globale.
Tarifat janĂ« taksa qĂ« kompanitĂ« duhet tĂ« paguajnĂ« pĂ«r importimin e produkteve nga shtetet e huaja â dhe ato mund tĂ« ndikojnĂ« nĂ« shitjet dhe marzhet e fitimit.
âBizneset do tĂ« pĂ«rballen me pasiguri,â tha Dr. Linda Yueh, ekonomiste nĂ« Universitetin e Oksfordit dhe ShkollĂ«n e Biznesit nĂ« LondĂ«r, pĂ«r BBC Radio 4.
Tarifat synojnë të pengojnë firmat vendase që të blejnë produkte të huaja, duke ndikuar kështu në tregtinë ndërkombëtare.
Siç po presin shtetet të shohin nëse Gjykata e Lartë e SHBA do të marrë çështjen (dhe kjo duket se është e mundshme), ato mund të vendosin të presin para se të vazhdojnë të bëjnë biznes me SHBA-në.
NĂ«se ndodh kjo, tha Dr. Yueh, mund tĂ« ângadalĂ«sohet aktiviteti ekonomikâ.
Gjithashtu, mund të ketë pasoja të mëdha në fushën politike.
Për shembull, nëse Gjykata e Lartë përmbys vendimin e gjykatës federale dhe e mbështet administratën Trump, kjo mund të krijonte një precedent që e inkurajon presidentin të përdorë IEEPA më agresivisht sesa ka bërë deri tani.
ĂfarĂ« ndodh?
ĂĂ«shtja do tĂ« shkojĂ« tani nĂ« GjykatĂ«n e LartĂ« tĂ« SHBA, njĂ« sfidĂ« qĂ« Trump e lajmĂ«roi nĂ« Truth Social.
âTarifat u lejuan tĂ« pĂ«rdoren kundĂ«r nesh nga politikanĂ«t tanĂ« tĂ« pakujdesshĂ«m dhe tĂ« pavĂ«mendshĂ«m,â shkroi Trump. âTani, me ndihmĂ«n e GjykatĂ«s sĂ« LartĂ« tĂ« SHBA-sĂ«, do tâi pĂ«rdorim ato pĂ«r dobinĂ« e Kombit tonĂ« dhe do ta bĂ«jmĂ« AmerikĂ«n tĂ« pasur, tĂ« fortĂ« dhe tĂ« fuqishme pĂ«rsĂ«ri!â
Me shumicën konservatore në Gjykatën e Lartë, mundësia që ky organ të mbështesë pikëpamjen e presidentit është më e lartë.
Gjashtë nga nëntë gjyqtarët janë emëruar nga presidentët republikanë, përfshirë tre që Trump i zgjodhi gjatë mandatit të tij.
Por Gjykata ka qenë gjithashtu kritike ndaj presidentëve kur ata duken se po kalojnë kufijtë e pushtetit të tyre në politikat që nuk janë miratuar drejtpërdrejt nga Kongresi.
ĂfarĂ« ndodh nĂ«se tarifat shpallen tĂ« paligjshme?
Gjykata federale e apelit u nda 7-4 në vendimin e saj për të shpallur tarifat e Trump të paligjshme. Ajo i ka dhënë administratës amerikane deri në mes të tetorit për të apeluar në Gjykatën e Lartë të SHBA për një çështje që ka pasoja për ekonominë e SHBA dhe marrëdhëniet e saj tregtare me pjesën tjetër të botës.
Nëse Gjykata e Lartë e mbështet këtë vendim, mund të shkaktojë pasiguri në tregjet financiare. Do të ngrihen pyetje mbi nëse SHBA do të duhet të paguajë miliarda dollarë që janë mbledhur nga taksat doganore.
Po ashtu, mund të vihet në dyshim nëse ekonomitë kryesore, përfshirë MB-në, Japoninë dhe Korenë e Jugut, janë të lidhura me marrëveshjet tregtare që ata siguruan me SHBA para afatit të gushtit. Marrëveshjet e tjera që janë duke u negociuar gjithashtu mund të përballen me kaos.
Nëse vendimi i Gjykatës Federale qëndron, do të ishte një goditje e madhe për autoritetin dhe reputacionin politik të Trump si një negociator i suksesshëm.
Login
