❌

Reading view

There are new articles available, click to refresh the page.
↗

Kapitali në hije: A është Shqipëria në shënjestër të financimit rus?

✇Faktoje
By: Jona Plumbi

NĂ« dukje, ShqipĂ«ria qĂ«ndron larg rrjedhave tĂ« errĂ«ta tĂ« kapitalit rus. NĂ« praktikĂ«, ekspertĂ«t paralajmĂ«rojnĂ« se ky mund tĂ« jetĂ« vetĂ«m njĂ« iluzion i rehatshĂ«m. NdonĂ«se investimet ruse nĂ« territor janĂ« minimale dhe tĂ« padukshme nĂ« sipĂ«rfaqe, struktura tĂ« cunguara mbikĂ«qyrjeje, tregje tĂ« pambrojtura dhe njĂ« mjedis i lartĂ« informaliteti krijojnĂ« hapĂ«sira tĂ« rrezikshme pĂ«r depĂ«rtimin e kapitalit tĂ« padĂ«shiruar — pĂ«rfshirĂ« atĂ« me origjinĂ« nga Moska.

Nga Jona Plumbi

Në korrik 2025 komisioni i posaçëm parlamentar kundër dezinformimit dhe ndërhyrjeve të huaja miratoi stratëgjinë në bazë të të cilës do të zbatojë punën e tij. Kryetari i Komisionit, Erion Braçe, e quajti luftën ndaj dezinformimit dhe ndërhyrjes së huaj keqdashëse një prioritet kombëtar që kërkon vëmendje në nivelin më të lartë legjislativ. Ndërsa grupi i ekspertëve pranë këtij komisioni përgatiti disa propozime për mbrojtjen ndaj ndikimeve të huaja, ku përfshihet ngritja e një platforme bashkëpunimi ndërmjet bankave si dhe komunikimin mes institucioneve financiare.

KĂ«tĂ« shqetĂ«sim e kanĂ« edhe ekspertĂ«t e ekonomisĂ« me tĂ« cilĂ«t Faktoje bisedoi lidhur me rrezikun e mundshĂ«m qĂ« i kanoset ShqipĂ«risĂ« pĂ«r ndĂ«rhyrjen e parasĂ« “sĂ« pisĂ«t” nga vende keqdashĂ«se si Rusia. Edhe pse sot pĂ«r sot ShqipĂ«ria duket se nuk Ă«shtĂ« shumĂ« e ekspozuar ndaj kapitalit rus, rreziku qĂ«ndron.

Në kërkim të gjurmëve të padukshme

“ShqipĂ«ria Ă«shtĂ« mĂ« pak e ekspozuar ndaj kapitalit rus se vendet e tjera tĂ« rajonit,” thotĂ« Ilir Brasha, ekspert ekonomie pĂ«r Faktoje. Ai thekson se pĂ«r momentin nuk ka tĂ« dhĂ«na konkrete pĂ«r investime direkte tĂ« fshehura nga Rusia. NjĂ« kĂ«rkim nĂ« databazĂ«n Open Corporates tregon vetĂ«m 43 biznese me origjinĂ« ruse tĂ« regjistruara nĂ« vend, dy prej tĂ« cilave themeluar nĂ« vitin 2023. Por kjo nuk do tĂ« thotĂ« se gjithçka Ă«shtĂ« nĂ« rregull.

“Problemi qĂ«ndron pikĂ«risht tek mungesa e gjurmimit tĂ« pĂ«rfituesve pĂ«rfundimtarĂ« tĂ« investimeve,” shpjegon Brasha. ParatĂ« ruse mund tĂ« vijnĂ« jo nĂ« mĂ«nyrĂ« direkte, por pĂ«rmes kompanive tĂ« ndĂ«rmjetme, juridiksioneve offshore, apo partnerĂ«ve qĂ« operojnĂ« nga parajsa fiskale.

Eduart Gjokutaj shpjegon pĂ«r Faktoje se sektorĂ«t mĂ« tĂ« rrezikuar pĂ«r infiltrimin e kapitalit rus janĂ« ndĂ«rtimi, tregu i pasurive tĂ« paluajtshme, energjia, minierat dhe turizmi rural. “PikĂ«risht aty ku ka informalitet tĂ« lartĂ« dhe mbikĂ«qyrje tĂ« dobĂ«t, aty mund tĂ« penetrojĂ« kapitali i huaj me interesa tĂ« errĂ«ta,” analizon Gjokutaj.

Sipas tij tregu i pasurive të paluajtshme është tejet i pambrojtur dhe veçanërisht zonat turistike si Saranda, Vlora, Lezha, Shkodra apo Tirana shihen si mënyra idelae për të legalizuar fonde të dyshimta.

Arben Malaj, njĂ« nga ekspertĂ«t qĂ« dha propozime nĂ« komisionin pĂ«r dezinformimin dhe ndĂ«rhyrjet e huaja nĂ« kuvendin e ShqipĂ«risĂ«, thekson edhe nevojĂ«n pĂ«r tĂ« “skanuar” tĂ« gjithĂ« ato biznese qĂ« nĂ« dukje e kanĂ« njĂ« problem.

“Bizneset aktuale qĂ« janĂ« nĂ« fushĂ«n e lojĂ«rave tĂ« fatit dhe nĂ« ndĂ«rtim aty ku ka, se nuk duhet t’i biem nĂ« qafĂ« askujt kot, aty ku ka flamuj tĂ« kuq tĂ« ngritur, duhet tĂ« skanohen dhe ta mbrojmĂ« ekonominĂ« tonĂ« nga paratĂ« kriminale”, tha Malaj.

Pikat e dobëta të shtetit

Edhe pse Shqipëria ka përditësuar legjislacionin për të qenë në përputhje me direktivat e Bashkimit Europian, institucionet e saj mbeten të papërgatitura për të ndaluar kapitalin e kamufluar. Gjokutaj gjykon se Agjencia e Inteligjencës Financiare (AIF) funksionon me kapacitete të kufizuara dhe nuk disponon mjete të avancuara të analizës. Autoriteti i Mbikëqyrjes Financiare (AMF) ushtron mbikëqyrje kryesisht formale, ndërsa Drejtoria e Tatimeve nuk ka akses të plotë mbi të dhënat e transaksioneve ndërkombëtare.

EkspertĂ«t vlerĂ«sojnĂ« se nĂ« mungesĂ« tĂ« njĂ« sistemi pĂ«r verifikimin e pĂ«rfituesve fundorĂ« tĂ« kapitalit, gjurmimi bĂ«het gati i pamundur. Mekanizmi i vetĂ«m qĂ« duhet tĂ« funksionojĂ« pĂ«r tĂ« identifikuar lidhjet me vendet e sanksionuara si Rusia, Ă«shtĂ« ai i pronĂ«sisĂ« pĂ«rfundimtare – dhe ai mungon.

NjĂ«kohĂ«sisht “ShqipĂ«ria nuk aplikon kontrolle tĂ« forta pĂ«r kapitalin qĂ« vjen nga juridiksione offshore, si Qipro, Malta apo Ishujt VirgjĂ«r, ku fshihet shpesh pronĂ«sia”, vlerĂ«son Gjokutaj.

Një tjetër portë që Shqipëria ka lënë hapur për ndërhyrje të tilla është Ligji për Investimet Strategjike, vlerëson Gjokutajt. Ligji ofron përjashtime dhe përfitime të mëdha, pa hetim të thelluar mbi origjinën e fondeve, duke krijuar hapësirë për kapitalin që kërkon të fshehë gjurmët e veta.

Sot, ndikimi rus në ekonominë shqiptare duket i vogël dhe periferik. Por ekspertët paralajmërojnë se Shqipëria nuk duhet të mashtrohet nga kjo qetësi relative.

“Kapitali Ă«shtĂ« si uji – kĂ«rkon tĂ« rrjedhĂ« aty ku ka mĂ« pak pengesa,” thotĂ« Artan Gjergji, studiues i kapitalit dhe tregjeve financiare. Ai pĂ«rmend faktin se shumĂ« investime qĂ« shfaqen si evropiane apo nga Lindja e Mesme shpesh rezultojnĂ« me struktura pronĂ«sie qĂ« çojnĂ« tek kompani guackĂ« offshore, ku identiteti i investitorĂ«ve Ă«shtĂ« praktikisht i pakapshĂ«m.

Kjo mund të përbëjë një kërcënim serioz nëse flukset financiare nga Rusia fillojnë të devijojnë nga shtetet më të kontrolluara drejt vendeve si Shqipëria, ku kontrolli është më i brishtë.

ÇfarĂ« duhet bĂ«rĂ«?

ShqipĂ«ria e ka shmangur ekspozimin e drejtpĂ«rdrejtĂ«, pavarĂ«sisht pĂ«rpjekjeve pĂ«r hyrje tĂ« kapitalit kinez dhe rus nĂ« disa raste – pĂ«rfshirĂ« blerjen e Albpetrol nga Gazprom nĂ« vitin 2012 apo zotĂ«rimin e pĂ«rkohshĂ«m tĂ« Aeroportit “NĂ«nĂ« Tereza” nga njĂ« kompani kineze.

Ekspertët bien dakord për disa hapa urgjentë që duhet të ndërmarrë Shqipëria. Krijimi i një regjistri të detyrueshëm dhe publik të përfituesve përfundimtarë të çdo investimi të huaj është ai që i bën bashkë të gjithë ekspertët. Gjithashtu shkëmbimi në kohë reale i të dhënave mes institucioneve si AIF, Banka e Shqipërisë, AMF, DPT dhe SHISH është kyç në kndvështrimin e Eduart Gjokutajt.

Ligji pĂ«r Investimet Strategjike – i miratuar si ligj i pĂ«rkohshĂ«m por qĂ« ka pĂ«suar shtyrje tĂ« njĂ«pasnjĂ«shme tĂ« afatit pĂ«r pĂ«rfundimin e tij – duhet tĂ« vendosĂ« filtra tĂ« fortĂ« mbi origjinĂ«n e kapitalit. Themelimi i njĂ« task-force tĂ« pĂ«rhershme pĂ«r hetimin e flukseve financiare tĂ« dyshimta nga vendet e sanksionuara dhe forcimi i rolit tĂ« bankave nĂ« raportimin dhe analizimin e transfertave ndĂ«rkombĂ«tare tĂ« dyshimta Ă«shtĂ« njĂ« tjetĂ«r hap qĂ« duhet ndĂ«rmarrĂ« sipas ekspertĂ«ve.

PĂ«rfundim

NdĂ«rkohĂ« qĂ« flukset financiare nga Rusia nĂ« dukje janĂ« minimale nĂ« ShqipĂ«ri, ekspertĂ«t paralajmĂ«rojnĂ« se nuk Ă«shtĂ« çështja “nĂ«se”, por “kur” do tĂ« tentohet njĂ« formĂ« mĂ« agresive e depĂ«rtimit. Pa njĂ« arkitekturĂ« mbrojtĂ«se tĂ« mirĂ«filltĂ«, ShqipĂ«ria rrezikon tĂ« shndĂ«rrohet nĂ« hallkĂ«n e dobĂ«t tĂ« sigurisĂ« ekonomike nĂ« Ballkan.

Në një botë ku luftërat nuk bëhen më vetëm me armë, por me para, mosvëmendja ndaj kapitalit të padukshëm është një luks që Shqipëria nuk mund ta përballojë.

The post Kapitali në hije: A është Shqipëria në shënjestër të financimit rus? appeared first on Faktoje.al.

↗

Qendra e Monitorimit tĂ« Trafikut – 3 vjet dhe 4.5 mln euro mĂ« vonĂ«, projekti nuk Ă«shtĂ« dorĂ«zuar ende

✇Faktoje
By: Jona Plumbi

Sezoni veror ka nisur dhe bashkë me të edhe trafiku në akset kryesore rrugore në vend. Partia Socialiste dhe kryeministri Edi Rama premtuan gjatë fushatës zgjedhore parlamentare të 11 majit se brenda vitit do të vihet në funksion Qendra Kombëtare e Monitorimit të Trafikut që pritet të rrisë sigurinë në rrugë. Faktoje gjeti se ky është një premtim që zvarritet prej disa vitesh dhe se sistemi i QKMT-së ende nuk është marrë në dorëzim.

nga Jona Plumbi

GjatĂ« fushatĂ«s zgjedhore tĂ« vitit 2025, kryeministri Edi Rama dhe Partia Socialiste premtuan se do tĂ« vihet nĂ« funksion Qendra KombĂ«tare e Monitorimit tĂ« Trafikut deri nĂ« vitin 2025, “pĂ«r njĂ« lĂ«vizshmĂ«ri mĂ« tĂ« sigurt e mĂ« efikase”.

premtimi_per_nisjen_e_punes_per_qendren_kombetare_te_monitorimit_te_trafikut_faktoje
*marrë nga programi elektoral i Partisë Sociaiste për zgjedhjet parlamentare të 11 majot 2025

Në 5 maj 2025, ARRSH njoftoi se Qendra për Kontrollin e Trafikut do të garantojë monitorimin e të gjitha rrugëve 4 orë në 7 ditë të javës duke koordinuar Policinë Rrugore, Urgjencën Kombëtare Mjekësore dhe Emergjencat Civile.

Sipas njoftimit, kjo qendĂ«r do tĂ« funksionojĂ« me 122 operatorĂ« dhe nĂ« fazĂ«n e parĂ« janĂ« lidhur me kamera 200 km e para qĂ« mbulojnĂ« autostradat kryesore TiranĂ« – DurrĂ«s, DurrĂ«s – RrogozhinĂ«, RrogozhinĂ« – Fier dhe Fier – VlorĂ«.

Premtim i ricikluar dhe shkelje afatesh

Ky është një premtim i ricikluar.

Qendra e Monitorimit të Trafikut Rrugor është premtuar fillimisht nga ministrja e Infrastrukturës dhe Energjise, Belinda Balluku në shtator të vitit 2023.

Gjatë një inspektimi në terren, drejtori i ARRSH-së së asaj kohe, Evis Berberi, njoftoi se godina e Qendrës për Monitorimin e Trafikut pritej të dorëzohej në janar 2024.

“Jemi nĂ« 26% tĂ« punĂ«s. Ne kemi pĂ«r ta dorĂ«zuar brenda 238 ditĂ«ve nga nĂ«nshkrimi i kontratĂ«s dhe themi se do e dorĂ«zojmĂ« nĂ« janar tĂ« 2024-Ă«s ose pak mĂ« shpejt”, tha Berberi.

Në fakt dorëzimi i godinës nuk u bë për tre muaj në janar 2024, por një vit më pas. Belinda Balluku u shfaq përsëri në godinën e Qendrës së Monitorimit të Trafikut në shtator 2024 nga ku njoftoi se po hidheshin hapat e fundit të dorëzimit të ndërtesës, 8 muaj pas parashikimit fillestar.

Me në krah drejtorin e ARRSH-së, këtë herë Gentian Gjyli, Balluku dha një tjetër parashikim. Monitorimi i 200 km rrugë do të niste në fillim të vitit 2025.

“E kemi nisur me 200 km e parĂ« dhe bĂ«het fjalĂ« pĂ«r akset mĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme, pra TiranĂ« – DurrĂ«s, TiranĂ« – Elbasan, DurrĂ«s – RrogozhinĂ«, RrogozhinĂ« – Fier, Bypass-i i Fierit dhe Levan – VlorĂ«. TĂ« gjitha kĂ«to do tĂ« jenĂ« gati nĂ« fillim tĂ« vitit tjetĂ«r”,  tha Belinda Balluku nĂ« shtator 2024.

Por duket se edhe kjo fazĂ« e parĂ« ka zgjatur pĂ«rtej afatit tĂ« parashikuar. NĂ« Prill 2025 Balluku njoftoi se “po niste dita e parĂ« e testimit nĂ« terren tĂ« QendrĂ«s pĂ«r Monitorimin e Trafikut”.

ÇfarĂ« thotĂ« ARRSH

Për të kuptuar nëse kjo qendër e ka nisur punën dhe ka filluar të monitorojë akset e parashikuara për në fazën e parë, Faktoje iu drejtua Autoritetit Rrugor Shqiptar me një kërkesë për informacion.

ARRSH tha për Faktoje se sistemi i monitorimit tashmë mund të evidentojë shkelje të rregullave të qarkullimit rrugor, por për marrjen e masave administrative ndaj shkelësve duhet të pritet finalizimi i procedurave pasi projekti është ende në proces testimi dhe dorëzimi.

Kostoja e deritanishme për ndërtimin e godinës së QKMT-së dhe zbatimin e fazës së parë dhe të dytë, është 4.2 miliardë lekë, njofton ARRSH-ja.

Faza e parĂ« e monitorimit tĂ« 200 kilometrave rrugĂ« u tenderua nga ARRSH nĂ« qershor 2023 me afat kohĂ«zgjatje 2 vjet. Fitues i kontratĂ«s publike me vlerĂ« 2.6 miliardĂ« lekĂ« (me TVSH) ishte bashkimi i operatorĂ«ve “MC NETËORKING” & “INTETRA ELEKTONIK SANAYI VE TICARET ANONIM SIRK.” & “GJOKA KONSTRUKSION”.

Nisur nga afati i kontratës kjo fazë e parë ka përfunduar, por përgjigjja e ARRSH vërteton se testimi dhe dorëzimi nuk ka përfunduar ende.

Faza e dytë, e tenderuar në gusht 2024 është fituar nga i njëjti grup kompanish me vlerë 1.5 miliardë lekësh dhe kohëzgjatje 2 vjeçare dhe parashikon 214 km të tjera rrugë për monitorim.

termat-e-references-per-fazen-e-dyte-te-monitorimit-te-rrugeve-nga-qkmt-faktoje
*marrë nga termat e referencës për tenderin e fazës së dytë

PĂ«rfundim

ARRSH i tha Faktojes se mbulimi i plotë i rrjetit rrugor kombëtar prej 3650 km parashikohet të përfundojë deri në vitin 2029.

Nisur nga të dhënat e deritanishme, premtimin për nisjen e punës së Qendrës Kombëtare të Monitorimit të Trafikut do e konsiderojmë pjesërisht të pambajtur.

The post Qendra e Monitorimit tĂ« Trafikut – 3 vjet dhe 4.5 mln euro mĂ« vonĂ«, projekti nuk Ă«shtĂ« dorĂ«zuar ende appeared first on Faktoje.al.

↗

Tituj abuzivë për tensionin mes Ramës e Dredhës në festën e PS

✇Faktoje
By: Jona Plumbi

Pretendimi: Zbulohen detajet e bisedës së tensionuar mes kryeministrit Rama dhe kryebashkiakut Dredha

Vlerësimi: E pavërtetë

Një video e shpërndarë gjerësisht në media dhe rrjete sociale ku dukej Kryeministri Edi Rama dhe kryetari i Bashkisë së Vlorës, Ermal Dredha, në 12 qershor, gjatë festimit të përvjetorit të themelimit të Partisë Socialiste, duket se u përdor për të tërhequr klikime.

Videoja nĂ« fjalĂ« tregonte njĂ« bisedĂ« intensive tĂ« kryeministrit me kryebashkiakun vlonjat dhe u interpretua nga mediat si “tĂ«rheqje veshi” qĂ« kryeministri i bĂ«ri DredhĂ«s nĂ« njĂ« kohĂ« kur prej disa ditĂ«sh mediat dhe qytetarĂ«t denonconin se fusha e mbetjeve nĂ« VlorĂ« kishte marrĂ« flakĂ« duke krijuar rrezik pĂ«r shĂ«ndetin e qytetarĂ«ve atje.

Në video nuk arrihet të kuptohet se çfarë konkretisht kryeministri po i thotë kryebashkiakut Dredha pasi dëgjohet vetëm muzika e aktivitetit. Pikërisht këtu, është ngritur edhe aludimi i disa portaleve.

ÇfarĂ« diskutoi Rama me kryebashkiakun e VlorĂ«s? Dalin detajet e bisedĂ«s sĂ« tensionuar
(Video) – njofton titulli i artikullit nĂ« Facebook.

Kushdo që hap këtë lajm me dëshirën për të kuptuar se çfarë diskutuan dy pushtetarët, do të zhgënjehet.

Artikulli nĂ« fjalĂ« jo vetĂ«m qĂ« ofron tĂ« njĂ«jtĂ«n video qĂ« u shfaq nĂ« tĂ« gjitha mediat e tjera, ku nuk dĂ«gjohet asnjĂ« pjesĂ« e diskutimit Rama – Dredha, por gjithashtu thekson se nĂ« fakt detajet e bisedĂ«s mbeten tĂ« panjohura.

“Edhe pse nuk dimĂ« detajet, biseda mes dy socialistĂ«ve duket paksa serioze, pasi “nuhatet” dhe pak tension mes tyre.” – shkruan artikulli.

Ky është një rast klasik i abuzimit që portalet online bëjnë duke njoftuar në titull zbardhjen e një informacioni, i cili më pas nuk gjendet aspak në brendi të tekstit. Qëllimi edhe në këtë rast është mbledhja e sa më shumë klikimeve për përfitime dhe jo informimi i lexuesve.

The post Tituj abuzivë për tensionin mes Ramës e Dredhës në festën e PS appeared first on Faktoje.al.

↗

I keqinterpretuar paralajmërimi i ambasadës amerikane për rrezik

✇Faktoje
By: Jona Plumbi

Pretendimi: Ambasada Amerikane në Tiranë paralajmëron rrezik nga lufta Izrael- Iran

Vlerësimi: Mungon konteksti

Një paralajmërim i Ambasadës Amerikane në Tiranë drejtuar qytetarëve të saj që jetojnë në Shqipëri është përdorur për të mbledhur klikime nga disa media online në vend. Paralajmërimi i SHBA-së u shpërnda nga të gjitha ambasadat amerikane në mbarë botën dhe lidhej me situatën e krijuar në Lindjen e Mesme mes Izraelit dhe Iranit.

Në njoftim ambasada theksonte se ka një ndërprerje të udhëtimeve dhe mbyllje të përkohshme të hapësirës ajrore në të gjithë Lindjen e Mesme dhe se gjithashtu ekziston mundësia për protesta kundër qytetarëve dhe interesave të SHBA-së jashtë vendit. Për këto arsye SHBA këshilloi qytetarët amerikane në mbarë botën që të tregohen të kujdesshëm, të lexojnë Udhëzimet për Udhëtime dhe ccdo alarm sigurie përpara se të planifikojnë udhëtime.

Disa media online nĂ« ShqipĂ«ri e pĂ«rdorĂ«n rastin pĂ«r tĂ« mbledhur klikime “nĂ« kurriz” tĂ« besimit qĂ« shqiptarĂ«t kanĂ« ndaj SHBA-sĂ«.“Lufta Izrael-Iran, Ambasada Amerikane nĂ« TiranĂ« paralajmĂ«ron: Ekziston mundĂ«sia pĂ«r
” – shkruajtĂ«n disa media.

Titulli krijon përshtypjen se Ambasada Amerikane në Tiranë ka paralajmëruar për ndonjë ngjarje të mundshme në Shqipëri, që lidhet me konfliktin e armatosur mes Izraelit dhe Iranit, dhe jo një lajmërim rutinë për qytetarët e saj, sicc në të vërtetë është njoftimi në fjalë.

NjĂ« titull edhe mĂ« abuzues ishte ai sipas tĂ« cilit “Ambasada amerikane nĂ« TiranĂ« paralajmĂ«ron: Rrezik i shtuar pas pĂ«rshkallĂ«zimit nĂ«â€Šâ€

Në të dy rastet, nxjerrja nga konteksti duke mos përmendur se njoftimi i ambasadës i drejtohet qytetarëve të saj, lë hapësirë për keqkuptim sikur paralajmërimi i drejtohet në fakt Shqipërisë dhe Tiranës.

Lajmi u pasqyrua gjerësisht në mediat shqiptare, pjesa dërrmuese e të cilave, theksoi se njoftimi i ambasadës i drejtohej qytetarëve të saj, duke ndihmuar në përhapjen e informacionit.

Raste të tilla tregojnë sesa i rëndësishëm është konteksti i një lajmi dhe pse pikërisht mediat online shpeshherë zgjedhin që të ndërtojnë tituj që mund të keqkuptohen, në mënyrë që lajmi të klikohet duke i sjellë përfitime financiare.

The post I keqinterpretuar paralajmërimi i ambasadës amerikane për rrezik appeared first on Faktoje.al.

↗

Tituj manipulues për pasojat në Shqipëri nga konflikti Izrael-Iran 

✇Faktoje
By: Jona Plumbi

Pretendimi: Vijnë pasoja të rëndësishme në Shqipëri për shkak të luftës Izrael-Iran

Vlerësimi: Mungon konteksti

Lajmet keqinformuese apo ato të shpërndara me qëllimin për të mbledhur sa më shumë klikime kanë shfrytëzuar gjerësisht përplasjen mes Izraelit dhe Iranit. Faktoje ka përgënjeshtruar disa pretendime të ngritura nga media të ndryshme online të cilat përhapin lajme të paqëna apo nxjerrin plotësisht nga konteksti ngjarjet.

I tillĂ« Ă«shtĂ« edhe rasti i njĂ« lajmi tĂ« pĂ«rhapur nga media online “Histori Shqiptare”. “Lufta Izrael-Iran, vijnĂ« pasojat e para nĂ« ShqipĂ«ri! Edi Rama e kishtĂ« bĂ«rĂ« tĂ« kryer, ja çfarĂ«po ndodh” – kĂ«shtu shkruan titulli i lajmit.

Për të lexuar informacionin, ata që e kanë hasur këtë lajm në rrjetin social Facebook klikojnë në linkun e ofruar nga faqja, i cili të çon në faqen petravu.com

Në faqe duket një imazh i një qielli me raketa me të njëjtin titull si publikimi në FB.

Lajmi pretendon se tashmĂ« ShqipĂ«ria Ă«shtĂ« prekur nga pasoja tĂ« rĂ«ndĂ«sishme pĂ«r vendin pĂ«r shkak tĂ« konfliktit Izrael – Iran, por dhe pĂ«rshkallĂ«zimi i konfliktit mes Izraelit dhe Hamasit. PĂ«r tĂ« lexuar “lajmin e plotĂ«â€ me tej faqja tĂ« fton tĂ« klikosh butonin e kuq.

Pasi klikon pĂ«r tĂ« lexuar lajmin e plotĂ« hapet njĂ« tjetĂ«r faqe e Petravu me titull “Edi Rama e kishte bere te kryer, ja cfare po ndodh”.

Lajmi flet pĂ«r ndikimin qĂ« konflikti mes Izraelit dhe Iranit ka pasur nĂ« sektorin e turizmit pĂ«r shkak tĂ« ndalimit tĂ« udhĂ«timeve qĂ« autoritetet izraelite i kanĂ« vĂ«nĂ« qytetarĂ«ve tĂ« saj. KĂ«to janĂ« “pasojat e rĂ«ndĂ«sishme” qĂ« ShqipĂ«ria po vuan pĂ«r shkak tĂ« luftĂ«s nĂ« Lindjen e Mesme.

Sa i pĂ«rket pretendimit qĂ« gjendet nĂ« titull se kryeministri Rama “e kishte bĂ«rĂ« tĂ« kryer”, nĂ« tekstin e lajmit nuk gjendet asnjĂ« referencĂ« qĂ« ta shpjegojĂ« kuptimin e saj. Kryeministri Rama nuk pĂ«rmendet asnjĂ«herĂ« nĂ« tekstin e lajmit tĂ« plotĂ«.

Duke përdorur një titull gjysmak dhe mashtrues, faqja e detyron lexuesin të klikojë disa herë për të lexuar në përfundim një informacion që nuk ka lidhje aspak me atë çka titulli lë të kuptohet. Dukshëm qëllimi i faqes është që të mblidhen sa më shumë klikime dhe jo të informojë qytetarët për një aspekt të caktuar të pasojave që po sjell konflikti mes Izraelit dhe Iranit në Shqipëri. Duke kapitalizuar mbi frikën apo interesin e qytetarëve për të kuptuar nëse qeveria ka ndërmarrë ndonjë hap në lidhje me këtë situatë, faqja çorienton lexuesin me një titull që nuk përputhet aspak me brendinë e lajmit.

The post Tituj manipulues për pasojat në Shqipëri nga konflikti Izrael-Iran  appeared first on Faktoje.al.

↗

Si ta kuptojmë konfliktin e armatosur Izrael-Iran

✇Faktoje
By: Jona Plumbi

Në një kohë kur Shtetet e Bashkuara të Amerikës ishin në biseda diplomatike me Iranin për të kërkuar ndërprerjen e programit bërthamor të këtij të fundit, Izraeli nisi një sulm të armatosur ndaj Iranit ku shënjestroi objekte bërthamore, vendndodhje ushtarake si dhe zyrtarë të lartë ushtarakë apo shkencëtarë bërthamorë.

Nisja e sulmit izraelit ndaj Iranit sipas studiuesit të radikalizmit dhe ekstremizmit të dhunshëm Adrian Shtuni u motivua nga disa aryse. Një prej tyre është përparimi i Iranit në krijimin e një arme bërthamore.

“Rezoluta e AgjencisĂ« NdĂ«rkombĂ«tare pĂ«r Energji Atomike e datĂ«s 12 qershor, qĂ« shprehimisht shpalli Iranin nĂ« mospĂ«rputhje me detyrimet e tij pĂ«r mospĂ«rhapjen e armĂ«ve bĂ«rthamore, nĂ« mĂ«nyre indirekte i mbĂ«shtet shqetĂ«simet e Izraelit”, argumenton Shtuni.

Në anën tjetër, qëllimi i Izraelit mund të ketë qenë edhe sabotimi i arritjes së një marrëveshjeje mes SHBA-së dhe Iranit. E duke pasur parasysh mosbesimin historik që Izraeli ka, si dhe kërcënimet që Irani ka bërë duke thënë se Izraeli nuk do të zgjasë as 25 vjet, një marrëveshje e tillë nuk i jep Izraelit garanci të mjaftueshme për frenimin e programit bërthamor Iranian.

Një arsye tjetër, jo më pak e rëndësishme sipas Shtunit, është momenti i favorshëm ushtarak në rajon.

“Pasi Izraeli arriti tĂ« dobsojĂ« gjatĂ« dy viteve tĂ« fundit masivisht kapacitetet e organizatave si Hamas, Hezbollah dhe Huthi, dhe pas rrĂ«zimit tĂ« regjimit tĂ« Asadit nĂ« Siri, tĂ« gjitha tĂ« financuara, trajnuara, dhe armatosura nga Irani si “armĂ« nĂ« kokĂ«â€ ndaj Izraelit, e gjeti tĂ« volitshĂ«m momentin tĂ« godasĂ« qendrĂ«n apo bazĂ«n kryesore tĂ« rrezikut qe i kanoset prej shume kohesh.” – Adrian Shtuni, autor dhe studiues i radikalizmit dhe ekstremizmit tĂ« dhunshĂ«m.

Mbështetja e SHBA-së

SHBA-ja synonte tĂ« zgjidhte rrezikun pĂ«r armatim bĂ«rthamor tĂ« Iranit nĂ« rrugĂ« diplomatike. Deri njĂ« ditĂ« pĂ«rpara sulmit izraelit, Trump kĂ«mbĂ«nguli se SHBA-ja “mbetet e pĂ«rkushtuar ndaj njĂ« Rezolute Diplomatike.”

Por vetëm 14 orë pasi Izraeli nisi sulmin, Trump njoftoi se i kishte dhënë Iranit një afat 60 ditor për të arritur një marrëveshje dhe se ky afat kishte skaduar. Deklaratat e presidentit amerikan vijuan duke mos përjashtuar asnjë skenar, deri të 22 qershor kur bombardoi tre vendndodhje nukleare iraniane, përkatësisht Fordow, Natanz dhe Isfahan.

Fordow gjendej thellë nën tokë dhe bombat Izraelite nuk kishin kapacitete ta shkaterrojë.

Adrian Shtuni shpjegon për Faktoje se për të dëmtuar tunelet e kompleksit Fordow, ku gjendeshin 2,700 centrifuga për pasurim uraniumi, u përdorën predha që njihen si Masive Ordinance Penetrator (MOPs) GBU-57 prej 13 Tonësh.

Këto predha i disponon vetëm SHBA-ja dhe mund të transportohen vetëm nga avionët bombardues stealth B-2 Spirit, që janë të pakapshëm nga radaret, dhe që po ashtu zotërohen vetëm nga SHBA.

Deri tani SHBA-ja ishte përfshirë në konflikt në funskione mbrojtëse, përmes kapaciteteve kundërajrore të aeroplanmbajteses USS Nimitz të marinës Amerikane dhe sistemeve mbrojtese THAAD që interceptojnë breshëritë e raketave balistike me të cilat Irani po godet Izraelin.

Sa i përket vijimit të ndërhyrjeve amerikane në Iran, Ledion Krisafi mendon se tashmë topi është në fushën e Iranit.

“NĂ«se Irani kundĂ«rpĂ«rgjigjet ndaj objektivave amerikane nĂ« lindjen e mesme, me siguri qĂ« Amerika do vazhdojĂ« ta godasĂ«. NĂ«se nuk reagon, atĂ«herĂ« mbetet pĂ«rgjegjesi e Izraelit tĂ« vazhdojĂ« tĂ« shkatĂ«rrojĂ« potencialin ushtarak tĂ« Iranit siç ka bĂ«rĂ« deri tani.” – Ledion Krisafi, studiues i marrĂ«dhĂ«nieve ndĂ«rkombĂ«tare.

Pas sulmit amerikan drejt Iranit, ky i fundit u përbetua se do të hakmerret ndaj SHBA-së. Por Ledion Krisafi parashikon se sido që të jetë, sulmet drejt Iranit do mbeten në fushatë ajrore si nga Izraeli ashtu edhe nga amerikanët dhe nuk ka asnjë shans që të futen trupa në terren.

Deri ku shtrihet rreziku i këtij konflikti?

Studiuesi Adrian Shtuni e vlerëson rrezikun e përhapjes së konfliktit si të konsiderueshëm. Kjo për shkak të karakterit të tij bërthamor dhe rajonal.

Rrjeti i organizatave proxy si Hezbollah, Houthi, Hamas, milicitë Islamiste në Irak e Siri etj, të financuara dhe armatosura nga Irani prej dekadash, edhe pse të dobësuara gjatë viteve të fundit nga goditjet e Izraelit, mund të sulmojnë objektiva izraelite apo amerikane dhe kjo, sipas Shtunit do sillte përhapjen e konfliktit në vendet ku këto organizata operojnë si Libani, Jemeni, Siria, Irakudhe përtej.

Ish-ambasadori shqiptar në Izrael, Tonin Gjuraj nuk parashikon një përfshirje të NATO-s në konflikt.

“Nuk besoj qĂ« NATO do pĂ«rfshihet nĂ« njĂ« konflikt tĂ« tillĂ« pasi Izraeli nuk Ă«shtĂ« anĂ«tar i NATO-s. PĂ«rfshirja e Shteteve tĂ« Bashkuara e komplikon situatĂ«n nĂ« Lindjen e Mesme sepse mund tĂ« ketĂ« pasoja tĂ« tjera por nuk mendoj se NATO do tĂ« pĂ«rfshihet.” – Tonin Gjuraj, ish ambasador i ShqipĂ«risĂ« nĂ« SHBA 2007 – 2009 dhe rektor i Universitetit tĂ« ShkodrĂ«s “Luigj Gurakuqi”. 

Rreziku i përhapjes së konfliktit, sipas studiuesit Shtuni, mund të marrë edhe një dimension asimetrik, që mund të manifestohet me sulme terroriste ku Garda Revolucionare e Iranit ka celula operative, duke arritur Europën, SHBA-në apo më gjerë.

“Rreziku mĂ« i lartĂ« Ă«shtĂ« pĂ«r sulme kibernetike, duke pasur parasysh nivelin e ulĂ«t tĂ« rrezikshmerisĂ« pĂ«r sulmuesit. Objektivat mĂ« tĂ« mundshĂ«m nĂ« kĂ«tĂ« rast do tĂ« ishin sektori i energjisĂ« dhe rrjeti i shpĂ«rndarjes sĂ« elektricitetit, ujĂ«sjellsat, institucionet financiare, infrastruktura e transportit dhe shĂ«rbimet dixhitale shtetĂ«rore.” – argumenton Shtuni.

Europa dhe Shqipëria

Situata, për Ledion Krisafin, duhet të bëhet mësim për Europën. Që të respektohesh, duhet të jesh fuqi e madhe ushtarake dhe Izraeli është shembulli më i mirë i këtij mësimi, vlerëson ai.

“Izraeli Ă«shtĂ« njĂ« vend i vogĂ«l nĂ« Lindjen e Mesme por njĂ« fuqi e madhe botĂ«rore ushtarake. NĂ«se Evropa dĂ«shiron tĂ« ndalojĂ« veprimet e mĂ«tejshme tĂ« RusisĂ« drejt vendeve Balltike pĂ«r shembull, duhet qĂ« Evropa tĂ« shndĂ«rrohet nĂ« fuqi e madhe ushtarake dhe kjo bĂ«het pĂ«rmes riarmatimit tĂ« shpejtĂ« por dhe ndryshimit tĂ« mendĂ«sisĂ« nga pacifizmi tek projektimi i forcĂ«s”, argumenton Krisafi.

Jo çdo gjë zgjidhet me diplomaci, përmbyll ai, sidomos me shtete si Irani dhe Rusia që diplomacinë e përdorin vetëm për spektakël.

Në fakt, të premten e 20 qershorit, faqja zyrtare e Bashkisë Tiranë nuk funksiononte. Shkak ishte një sulm kibernetik që sipas njoftimit në rrjetin social Telegram u bë nga grupi i hakerave iranianë Homeland Justice.

Nisur nga fakti se Shqipëria ka qenë viktimë e disa sulmeve kibernetike nga entitete të lidhura me Gardën Revolucionare të Iranit dhe si strehuese e një grupi disident Iranian, vendi duhet të shtojë vigjilencën dhe kapacitetet mbrojtëse, sidomos sa i përket infrastrukturës strategjike fizike dhe dixhitale, vlerëson Adrian Shtuni.

Përtej kësaj, fakti se Shqipëria mbështet linjën e Izraelit nuk e bën atë shënjestër të Iranit, vlerëson ish ambasadori Tonin Gjuraj.

“Nuk mendoj qĂ« ShqipĂ«ria rrezikohet nga njĂ« konflikt i tillĂ«. Nuk besoj se Ă«shtĂ« nĂ« interesin e Iranit qĂ« tĂ« hapĂ« shumĂ« fronte. ShqipĂ«ria Ă«shtĂ« anĂ«tare e NATO-s dhe gjendet nĂ«n çadrĂ«n e sigurisĂ« sĂ« kĂ«saj organizate”, argumenton ish ambasadori Gjuraj.

Edhe pse situata është tepër e vështirë të parashikohet, Gjuraj vlerëson se nëse Republika Islamike e Iranit do të detyrohet në javët në vijim të ulet në bisedime për një marrëveshje të re për programin bërthamor, kjo do të shënonte një arritje e madhe.

The post Si ta kuptojmë konfliktin e armatosur Izrael-Iran appeared first on Faktoje.al.

↗

Harta propagandistike e ushtrisë izraelite nxit alarm në portalet shqiptare

✇Faktoje
By: Jona Plumbi

Pretendimi: Raketat iraniane mund të godasin Shqipërinë

Vlerësimi: Mungon konteksti

Lajmet e pavĂ«rteta apo tĂ« nxjerra jashtĂ« konteksti lidhur me konfliktin e armatosur Izrael – Iran janĂ« pĂ«rhapur kĂ«to ditĂ« me shpejtĂ«si pĂ«r shkak tĂ« interesit tĂ« lartĂ« tĂ« publikut. Shpesh herĂ« mediat bien pre e propagandave shtetĂ«rore qĂ« pĂ«rhapin informacione duke shtrembĂ«ruar realitetin.

Një rast i tillë ishte pasqyrimi në media i një paralajmërimi të shpërndarë nga Ushtria Izraelite (IDF), ku pretendohej të pasqyrohej rrezja e veprimit të raketave iraniane.

Disa media e pĂ«rhapĂ«n kĂ«tĂ« publikim duke e interpretuar si rrezik global, ku pĂ«rfshihet edhe Europa dhe ShqipĂ«ria, pa u thelluar mĂ« tej pĂ«r t’i shpjeguar publikut vĂ«rtetĂ«sinĂ« e kĂ«tij lajmi.

Konflikti Izrael-Iran rrezik global. Raketat mund tĂ« godasin EvropĂ«n Juglindore, nĂ« rrezik edhe ShqipĂ«ria – njoftojnĂ« disa artikuj tĂ« publikuar nĂ« rrjet.

Ajo që mediat nuk njoftojnë në titull është pikërisht fakti se ky është një pretendim i përhapur nga ushtria izraelite, për atë çka sipas saj janë të afta të bëjnë raketat iraniane, dhe jo një kërcënim real që synon këto vende.

Harta Ă«shtĂ« shpĂ«rndarĂ« nĂ« rrjetet sociale tĂ« Forcave tĂ« Mbrojtjes Izraelite  me pretendimin se “Irani Ă«shtĂ« njĂ« kĂ«rcĂ«nim global” dhe se pĂ«r kĂ«tĂ« arsye Izraeli “ nuk kishte zgjdhje tjetĂ«r” pĂ«rveçse tĂ« vepronte kundĂ«r tij.

Sigurisht që kjo është narrative izraelite e përdorur për të justifikuar sulmin e 12 qershorit drejtuar Iranit, pavarësisht faktit se ky i fundit ishte në bisedime me Shtetet e Bashkiara të Amerikës pikërisht për të ndaluar programin e tij bërthamor.

Ky pretendim i forace të Mbrojtjes izraelite, i nxjerrë jashtë konteksti krijon përshtypjen se në fakt Irani po kërcënon të gjithë botën me sulme të armatosura, gjë që nuk pretendohet nga askush.

VeçanĂ«risht nĂ« periudha konfliktesh Ă«shtĂ« tejet e rĂ«ndĂ«sishme qĂ« mediat t’i vendosin deklaratat e palĂ«ve nĂ« kontekst, dhe tĂ« informojnĂ« qytetarin pĂ«r faktin se ato janĂ« pretendime qĂ« shpesh mbĂ«shteten tek propaganda qĂ« kĂ«tyre shteteve i vjen pĂ«r mbarĂ«.

The post Harta propagandistike e ushtrisë izraelite nxit alarm në portalet shqiptare appeared first on Faktoje.al.

↗

Dezinformimi pĂ«r konfliktin e armatosur Izrael – Iran

✇Faktoje
By: Jona Plumbi

Sulmi izraelit në Iran dhe kundërpërgjigjja e këtij të fundit janë në qendër të vëmendjes së mediave botërore dhe atyre vendase. Kjo situatë ka sjellë edhe spekullime apo shpërndarje të informacioneve të paverifikuara, në rastin më të mirë, ose të pavërteta, në rastin më të keq. Arsye për këtë dezinformim shpesh bëhet dëshira për të mbledhur sa më shumë klikime, por edhe mbështetja e axhendave të caktuara nga portale anonime online.

Jona Plumbi

Në 12 qershor Izraeli sulmoi me raketa Iranin, ku objektiv u bënë objekte bërthamore, vendndodhje ushtarake dhe zyrtarë të lartë ushtarakë apo shkencëtarë bërthamorë. Irani u kundërpërgjigj me sulm ajror, duke goditur Jeruzalemin dhe Tel Avivin. Prej nisjes së konfliktit të armatosur të dy vendet kanë shkëmbyer sulme raketore të vazhdueshme ndaj njëra-tjetrës.

Situata ka qenë në qendër të vëmendjes së mediave botërore dhe atyre në Shqipëri, duke paraqitur zhvillimet kohë pas kohe. Në situata të tilla konfliktesh, si ajo mes Rusisë dhe Ukrainës apo Izraelit dhe Gazas, marrja e informacioneve të verifikuara vështirësohet për shkak të dinamikave të vazhdueshme, por edhe mungesës së burimeve të drejtpërdrejta nga vendngjarja. 

Njëkohësisht, në situata të tilla pasigurie, mediat shpesh kapitalizojnë emocionet e qytetarëve dhe përhapin informacione të nxjerra jashtë konteksti, apo krejtësisht të pavërteta. 

Kjo ndodhi edhe pas nisjes së konfliktit të armatosur mes Izraelit dhe Iranit. Qëllimi shpesh është marrja e sa më shumë klikimeve duke përhapur tituj abuzivë apo informacione të paverifikuara apo pa kontekst. Pavarësisht kësaj, nuk përjashtohen edhe raste të mediave që mbështesin agjenda të caktuara.

Lajme dezinformuese

NjĂ« nga mediat qĂ« ka pĂ«rhapur lajme tĂ« pavĂ«rteta Ă«shtĂ« Petravu. NĂ« 15 qershor ky portal ka shpĂ«rndarĂ« njĂ« publikim ku njoftonte se “ShqipĂ«ria po sulmohet nga Irani”.

Në shkrim, në asnjë moment nuk flitet për sulm të Iranit ndaj Shqipërisë siç sugjestionon titulli. Përkundrazi. Artikulli citon ekspertë që kanë analizuar situatën në media të tjera duke shpjeguar se në fakt Shqipëria nuk është e rrezikuar nga një sulm i armatosur nga Irani.

Dy ditĂ« mĂ« vonĂ«, nĂ« 17 qershor, e njĂ«jta media tha se “Irani u bĂ« gati tĂ« godiste ShqipĂ«rinĂ« me raketa”.

Lajmi citon njĂ« intervistĂ« qĂ« Xhavit Shala, ekspert sigurie ka dhĂ«nĂ« pĂ«r njĂ« televizion tjeter. Shala nĂ« intervistĂ« deklaroi se “Irani do tĂ« godiste me raketa ShqipĂ«rinĂ« nĂ« vitin 2023” pas strehimit tĂ« opozitĂ«s iraniane nĂ« ManzĂ« tĂ« DurrĂ«sit. Si provĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ«sisĂ« sĂ« deklaratave tĂ« tij, Shala citon publikimin e planit pĂ«r sulm nĂ« njĂ« gazetĂ« Iraniane. Portali Petravu e ka shpĂ«rndarĂ« kĂ«tĂ« lajm me njĂ« titull abuzues qĂ« nuk jep kontekst, duke krijuar iluzionin se nĂ« fakt bĂ«het fjalĂ« pĂ«r situatĂ«n aktuale.

Informacionet e publikuara nga kjo faqe, shpĂ«rndahen nĂ« rrjetin social Facebook nga nje profil me njĂ« emĂ«r qĂ« nuk pĂ«rputhet me atĂ« tĂ« vetĂ« portalit, tĂ« quajtur “Histori Shqiptare”.

Përhapje e propagandave shtetërore

NjĂ« tjetĂ«r formĂ« keqinformimi e pĂ«rhapur lidhur me konfliktin e armatosur Izrael – Iran Ă«shtĂ« pĂ«rhapur nga media tĂ« cilat i kanĂ« dhĂ«nĂ« zĂ« propagandĂ«s izraelite.

Ky publikim u përdor nga disa media për të përhapur shqetësimin se Europa dhe Shqipëria mund të jetë në rrezik.

Mungesën e profesionalizmit të stafit në media e sheh problematike edhe Erjon Tase, drejtues i Akademisë së Studimeve Politike. Kjo, sipas tij, i shtyn mediat të jenë të ekspozuara ndaj propagandave qeveritare.

“PĂ«r fat tĂ« keq mediat nuk kanĂ« profesionalizmin e duhur pjesĂ« tĂ« stafeve tĂ« tyre, si gazetarĂ« me eksperiencĂ«, njohĂ«s tĂ« zhvillimeve ndĂ«rkombĂ«tare komplekse apo edhe rishikimin editorial tĂ« nevojshĂ«m pĂ«r tĂ« kontrolluar pĂ«rmbajtjen qĂ« ato publikojnĂ«â€ – Erjon Tase, studiues.

Lutfi Dervishi, gazetar dhe pedagog i gazetarise hulumtuese shpjegon se mungesa e korrespondentëve në terren apo gazetarëve hulumtues dhe verifikues, i shtyn mediat të përdorin materiale të gatshme nga agjensi lajmesh ndërkombëtare ose nga burime zyrtare që kanë interesa të qarta propagandistike.

“PĂ«r pasojĂ«, propagandat shtetĂ«rore, qofshin ato tĂ« Izraelit, Iranit apo vendeve tĂ« tjera tĂ« pĂ«rfshira depĂ«rtojnĂ« lehtĂ«sisht nĂ« narrativat lokale, sidomos kur mungon analiza kritike dhe verifikimi. Ky Ă«shtĂ« varianti mĂ« i mirĂ« sepse disa media marrin materiale nga rrjetet sociale apo media bulevardeske” – Lutfi Dervishi, gazetar.

Karrema klikimesh

Arsyeja kryesore për përhapjen e dezinformimit është lufta për klikime, sipas Lutfi Dervishit.

“Frika, ndjeshmĂ«ria dhe mungesa e burimeve tĂ« verifikimit tĂ« publikut janĂ« ushqim ‘perfekt’ pĂ«r mediat sidomos kur ka ngjarje tĂ« madhe si lufta dhe lufta si kjo mes Izraelit dhe Iranit ngjall interes dhe shkakton emocione tĂ« forta” – shpjegon Dervishi.

I një mendimi është edhe Erjon Tase sipas të cilit mediat zgjedhin tituj apo përmbajtje që shtrembërojnë realitetin apo ekzagjerojnë rrezikun e konflikteve që ndodhin larg Shqipërisë.

Ky ishte rasti i një publikimi të identifikuar si keqinformues nga Faktoje, nga portali 5pyetjet.al që shpërndau një intervistë lidhur me çfarë pritet nga ky konflikt duke përdorur një titull bombastik, që nuk lidhet aspak me përmbajtjen e intervistës.

“ShqipĂ«ria merr goditjen e parĂ« nga raketat Izrael-Iran/ Gjenerali: Sa orĂ« reziston vendin ynĂ«?”, shkruan 5pyetjet.al.

Ajo tĂ« cilĂ«s i referohet intervista duket tĂ« jetĂ« njĂ« “goditje” e mundshme ekonomike pĂ«r shkak tĂ« rritjes sĂ« çmimit tĂ« naftĂ«s apo produkteve tĂ« tjera dhe nĂ« asnjĂ« moment njĂ« goditje e parĂ« nga raketat e Izraelit apo Iranit.

Një pjesë e mediave, sipas gazetarit Pandi Gjata, e kanë në axhendë këtë linjë dizinformimi dhe propagandë, një pjesë e bën për klikime ndërsa një pjesë tjetër nuk kanë njerëz të kualifikuar për këtë zhvillim të rëndësishëm global, ashtu sic ishte edhe në rastin e luftës në Ukrainë.

Përhapja e titujve bombastik është sipas gazetarit Pandi Gjata një nga problemet më të mëdha të mediave shqiptare, kryesisht atyre online.

“PĂ«rkthejnĂ« lajme nga media tĂ« huaja jo serioze, raportojnĂ« tĂ« pavĂ«rteta, japin edhe alarmin pĂ«r ShqipĂ«rinĂ« sikur Ă«shtĂ« objektiv i Iranit nĂ« kĂ«tĂ« konflikt. ShtrembĂ«rojnĂ« deklarata tĂ« ekspertĂ«ve dhe i aktualizojnĂ« me ditĂ«t e sotme” – Pandi Gjata, gazetar.

Arsyet që i shtyjne mediat të bien pre e lajmeve të pavërteta janë të shumta, sipas Lutfi Dervishit.

“Mungesa e redaksive profesionale, ulja e standardeve etike, presioni i kohĂ«s pĂ«r tĂ« qenĂ« tĂ« parĂ«t me njĂ« lajm, tendenca pĂ«r t’u bĂ«rĂ« viral dhe varĂ«sia nga pĂ«rkthime automatike ose burime tĂ« pakontrolluara nĂ« internet e rrjete sociale. Gjithashtu sensacionalizmi ndihmohet edhe nga algoritmet, qĂ« pĂ«rforcojnĂ« shpĂ«rndarjen e lajmeve tĂ« pasakta” – pĂ«rfundon ai.

Keqinterpretimi i situatave kritike gjeopolitike apo shoqĂ«rore Ă«shtĂ« njĂ« fenomen tashmĂ« i vjetĂ«r nĂ« media, veçanĂ«risht ato online. PĂ«rhapja e dezinformatave dĂ«mton lexuesin i cili jo gjithmonĂ« Ă«shtĂ« i pajisur me njohuritĂ« e duhura pĂ«r tĂ« verifikuar informacionin qĂ« lexon. Kjo pĂ«r pasojĂ« sjell jo vetĂ«m konfuzion por edhe polarizim tĂ« qĂ«ndrimeve tĂ« qytetarĂ«ve, si dhe ulje tĂ« besueshmĂ«risĂ« tek mediat. PĂ«r kĂ«to arsye pasqyrimi sa mĂ« “besnik” i informacionit veçanĂ«risht nĂ« kohĂ« krizash Ă«shtĂ« thelbĂ«sor pĂ«r njĂ« shoqĂ«ri tĂ« mirĂ«informuar.

The post Dezinformimi pĂ«r konfliktin e armatosur Izrael – Iran appeared first on Faktoje.al.

↗

Keqinterpretimi i listës së SHBA-së që publikohet çdo vit për udhëtimet

✇Faktoje
By: Jona Plumbi

Pretendimi: SHBA rendit Shqipërinë mes 13 vendeve të rrezikshme për pushime

Vlerësimi: Mungon konteksti

Disa media në Shqipëri shpërndanë një lajm ku pretendojnë se Shtetet e Bashkuara të Amerikës kanë renditur Shqipërinë mes 13 vendeve të rrezikshme për pushime.

“SHBA-tĂ« paralajmĂ«rojnĂ« pĂ«r “dhunĂ« tĂ« synuar qĂ« lidhet me rrjetet e paligjshme tĂ« drogĂ«s dhe krimin e organizuar nĂ« tĂ« gjithĂ« vendin”. – kĂ«shtu shkruajnĂ« portalet tĂ« cilat kĂ«tĂ« lajm e kanĂ« shpĂ«rndarĂ« edhe nĂ« rrjete sociale duke marrĂ« qindra reagime.

Në pamje të parë duket sikur Shtetet e Bashkuara kanë krijuar një listë me 13 vende në botë që i konsideron të rrezikshme për pushime për qytetarët e saj dhe në këtë listë është përfshirë edhe Shqipëria.

Në fakt e vërteta qëndron ndryshe.

Departamenti i Shtetit Amerikan në mënyrë periodike krijon raporte me këshilla udhëtimi për qytetarët e saj, ku përshkruan rreziqe te mundshme dhe rekomandon masa. Ky vlerësim bëhet për të gjithë shtetet e botës, të cilët kategorizohen sipas 4 niveleve nga DASH.

Niveli 1 tregon se vendet janë të sigurta, ndërsa ne nivelin 4 përfshihen vendet ku SHBA i sugjeron qytetarëve të saj të mos i vizitojnë për shkak të pasigurisë.

Shqipëria është përfshirë në nivelin 2 në këtë listë.

Vendet e nivelit tĂ« dytĂ« vlerĂ«sohen nga DASH si shtete ku qytetarĂ«t amerikanĂ« duhet tĂ« tregojnĂ« kujdes pĂ«r rreziqe ndaj sigurisĂ« sĂ« tyre. NĂ« rastin e ShqipĂ«risĂ«, raporti i DASH pĂ«rcakton se shtetasit amerikanĂ« duhet tĂ« “tregojnĂ« kujdes tĂ« shtuar pĂ«r shkak tĂ« krimit”.

PĂ«rmbledhje e Vendit: AftĂ«sia e forcave ligjzbatuese pĂ«r tĂ« mbrojtur dhe ndihmuar udhĂ«tarĂ«t Ă«shtĂ« e kufizuar nĂ« disa zona, veçanĂ«risht nĂ« rajonet e largĂ«ta. Ka pasur dhunĂ« tĂ« targetuar tĂ« lidhur me rrjetet e paligjshme tĂ« drogĂ«s dhe krimin e organizuar nĂ« tĂ« gjithĂ« vendin. UdhĂ«tarĂ«t duhet tĂ« mbeten tĂ« vetĂ«dijshĂ«m pĂ«r mjedisin pĂ«rreth dhe shtrirjen e policisĂ« dhe shĂ«rbimeve tĂ« emergjencĂ«s nĂ« zonĂ«n e tyre. – shkruan raporti.

Shtete të tjera të kësaj liste, që janë vlerësuar në nivelin 2 si Shqipëria janë Gjermania, Italia, Spanja, Franca, Suedia, Mbretëria e Bashkuar, Holanda, Turqia, Belgjika, si dhe Kosova, Bosnje Hercegovina dhe Serbia.

Nëse i referohemi listës me 44 vende të kontinentit europian, në nivelin 2 të sigurisë DASH liston 16 shtete. Rusia dhe Ukraina kategorizohen në nivelin 4, sipas të cilit Departamenti Amerikan i Shtetit i sugjeron shtetasve amerikanë të mos udhëtojnë drejt këtyre vendeve.

Raportet për shtete që kategorizohen në nivelin e parë apo të dytë përditësohen nga DASH çdo 12 muaj.

Praktika e publikimit të raporteve të vlerësimit për sigurinë e shteteve të ndryshme nuk praktikohet vetem nga SHBA-ja. Kanadaja dhe disa vende evropiane si Gjermania dhe Mbretëria e Bashkuar kanë lëshuar këshilla udhëtimi për SHBA-në. Edhe pse pjesa më e madhe e këtyre vendeve nuk kanë specifikojnë pse Amerika është shtuar në listën e tyre për paralajmërim për kujdes, koha kur këto këshilla janë publikuar tregon se lidhen me urdhrat ekzekutivë të administratës Trump për imigracionin dhe shtrëngimin e politikave kufitare.

↗

Kryeministri Rama nuk e ndoqi ndeshjen përkrah Altin Dumanit

✇Faktoje
By: Jona Plumbi

Pretendimi: Edi Rama dhe kreu i SPAK Altin Dumani ishin ulur bashkë në tribunën VIP në ndeshjen Shqipëri-Serbi

Vlerësimi: E pavërtetë, Gjeneruar me AI

Në datën 7 qershor kombëtarja shqiptare u ndesh me atë serbe në stadiumin Air Albania në Tiranë, në kuadër të ndeshjeve kualifikuese të Botërorit 2026.

Stadiumi ishte i mbushur me mbështetës të skuadrës kuq e zi dhe pamjet e tifozëve u shpërndanë gjerësisht në rrjet. Një prej këtyre imazheve tregonte tribunën VIP ku në foto dukej kreu i Prokurorisë së Posaçme Antikorrupsion, Altin Dumani. Pranë tij dukej të qëndronte kryeministri Edi Rama.

“Si rastĂ«sisht” shkruan nĂ« pĂ«rshkrimin e fotos njĂ« portal online. “Ja dhe drejtĂ«sia ulur me
”, pretendohet nĂ« njĂ« tjetĂ«r titull.

Si duket edhe nga komentet e qytetarĂ«ve nĂ« kĂ«to publikime, kjo foto Ă«shtĂ« marrĂ« pĂ«r e vĂ«rtetĂ« dhe duket se ironizon “afĂ«rsinĂ«â€ mes Altin Dumanit, kreut tĂ« SPAK, dhe kryeministrit Edi Rama. Por nĂ« fakt, me njĂ« kĂ«rkim tĂ« thjeshtĂ« nĂ« rrjet kuptohet se imazhi Ă«shtĂ« i modifikuar.

Duke pĂ«rdorur “Google Lens” Faktoje gjeti se nĂ« fakt fotografia e vĂ«rtetĂ« tregon vetĂ«m kreun e SPAK, Altin Dumani duke ndjekur ndeshjen mes ShqipĂ«risĂ« dhe SerbisĂ«. NĂ« krah tĂ« tij duket se nuk Ă«shtĂ« Kryeministri Edi Rama.

Imazhi i modifikuar është shpërndarë edhe nga faqe apo personazhe të tjera ne rrejte sociale, por është shënjuar si një imazh i pavërtetë.

Ky shënim është veçanërisht i rëndësishëm për llogari që shpërndajnë informacione, apo portale online lajmesh, ku pritshmëria e lexuesve për të marrë informacion të besueshëm është më e lartë.

↗

Oferta e rreme e tableteve falas nga Temu

✇Faktoje
By: Jona Plumbi

Pretendimi: Regjistrohu në TEMU dhe merr falas një tabletë

Vlerësimi: Mungon konteksti

NjĂ« mashtrim i ri, qĂ« po qarkullon nĂ« rrjetet sociale, pretendon se pĂ«rdoruesit e rinj qĂ« regjistrohen nĂ« aplikacionin e blerjeve nĂ« rrjet Temu mund tĂ« fitojnĂ« njĂ« tablet falas ose me çmim tejet tĂ« ulĂ«t.  Kjo ofertĂ« Ă«shtĂ« shfaqur nĂ« ShqipĂ«ri nga njĂ« llogari e quajtur “temu croatia”.

Videot që janë dukshëm të përkthyera dhe dubluara në shqip nga programe të Inteligjecës Artificiale dhe reklamojnë se të gjithë përdoruesit e rinj të aplikacionit Temu mund të marrin një tablet që kushton 5.000 lekë me zero lekë.

Edhe pse nĂ« pamje tĂ« parĂ« duket si njĂ« ofertĂ« e besueshme—me logo dhe dizajn qĂ« imiton materialet zyrtare tĂ« Temu—nĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ« Ă«shtĂ« njĂ« mashtrim i menduar me kujdes pĂ«r tĂ« sjellĂ« pĂ«rfitime pĂ«r kompaninĂ«.

Ky mashtrim ka dy qĂ«llime kryesore: grumbullimin e tĂ« dhĂ«nave personale dhe financiare, dhe gjenerimin e tĂ« ardhurave pĂ«rmes tarifave tĂ« pajtimeve mashtruese. Disa versione tĂ« mashtrimit funksionojnĂ« mbi baza referimi, ku pĂ«rdoruesit kĂ«rkohen tĂ« ftojnĂ« miq dhe familjarĂ« tĂ« shkarkojnĂ« aplikacionin nĂ« kĂ«mbim tĂ« dhuratĂ«s—njĂ« metodĂ« qĂ« shfrytĂ«zon besimin pĂ«r tĂ« pĂ«rhapur mashtrimin edhe mĂ« tej.

Forumet online janë të mbushura me ankesa nga njerëz që janë mashtruar ose janë tunduar ta provojnë.

Fillimisht skema kĂ«rkon qĂ« tĂ« shkarkoni aplikacionin Temu dhe tĂ« regjistroheni pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ«. NjĂ« pjesĂ« e atyre qĂ« ndjekin kĂ«to hapa raportojnĂ« se ridrejtohen nĂ« faqe interneti qĂ« duken shumĂ« tĂ« ngjashme me faqen zyrtare tĂ« Temu, por qĂ« pĂ«rdorin adresa tĂ« çuditshme si “temu-freegift-now[.]com” apo “temugift-tablets[.]net” gjĂ« qĂ« tregon se diçka nuk Ă«shtĂ« nĂ« rregull dhe shanset janĂ« qĂ« kĂ«to faqe mund tĂ« kĂ«rkojnĂ« dhe te vjedhin informacione personale tĂ« pĂ«rdoruesve.

Një pjesë tjetër e përdoruesve tregojnë se nëse provojnë të marrin tabletin që ofrohet falas përmes aplikacionit, ata janë të detyruar që fillimisht të regjistrojnë 10 persona të tjerë të rinj në Temu dhe më pas të bëjnë blerje të tjera në shumën 40 euro ose më shumë, në mënyrë që të mund të përfitojnë edhe tabletin falas.

Të tjerë kanë raportuar se nuk marrin kurrë asnjë konfirmim apo përgjigje pasi kanë bërë pagesën, dhe tableti i premtuar nuk arrin kurrë.

Ekspertët këshillojnë përdoruesit të mos klikojnë në lidhje të dyshimta dhe të verifikojnë çdo ofertë promovuese vetëm në aplikacionin apo faqen zyrtare të Temu. Nëse ju kërkohet të paguani për transport apo të jepni të dhëna të ndjeshme në këmbim të një dhurate, atëherë me shumë gjasë bëhet fjalë për mashtrim. Gjithashtu, përdoruesit këshillohen të monitorojnë llogaritë bankare për pagesa të pazakonta dhe të anulojnë çdo kartë të përdorur në një transaksion të dyshimtë.

↗

Partia e re e Elon Musk pas sherrit me Trump, ende një propozim

✇Faktoje
By: Jona Plumbi

PĂ«rplasja mes presidentit tĂ« Shteteve tĂ« Bashkuara tĂ« AmerikĂ«s, Donald Trump dhe biznesmenit Elon Musk pas largimit tĂ« kĂ«tij tĂ« fundit nga Departamenti i Efikasitetit tĂ« QeverisĂ« – DOGE – Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« shkak pĂ«r pĂ«rhapjen e shumĂ« dezinformatave, kryesisht nĂ« gjuhĂ«n angleze. Por njĂ« lajm, i lidhur me njĂ« sondazh qĂ« Musk bĂ«ri nĂ« rrjetin social X ka shkaktuar pĂ«rhapjen e informacioneve tĂ« pavĂ«rteta edhe nĂ« ShqipĂ«ri.

BĂ«het fjalĂ« pĂ«r lajmin se Elon Musk ka themeluar njĂ« parti tĂ« re politike. Lajmi u pĂ«rhap nĂ« shumĂ« media shqipfolĂ«se, tĂ« cilat pretendojnĂ« se tashmĂ« Ă«shtĂ« themeluar partia “Amerika”.

Në fakt e verteta qëndron ndryshe.

Gjithçka nisi në 5 qershor kur Elon Musk publikoi një pyetsor në rrjetin e tij social X, ku pyeste ndjekësit e tij nëse është koha për të krijuar një parti të re politike që vërtetë të përfaqësojë 80% të qytetarëve që ndodhen në mes.

MĂ« shumĂ« se 5 milionĂ« e gjysmĂ« ndjekĂ«s tĂ« Elon Musk votuan nĂ« sondazh. 80% e tyre votuan “Po”.

Kjo u interpretua si shenjë e fatit nga biznesmeni.

NjerĂ«zit folĂ«n – shkruajti ai nĂ« 7 qershor – njĂ« parti e re politike Ă«shtĂ« e domosdoshme nĂ« AmerikĂ« pĂ«r tĂ« pĂ«rfaqĂ«suar ata 80% qĂ« ndodhen nĂ« mes.

Dhe ekzaktësisht 80% janë dakord, përfundoi Musk në postimin e tij.

Po nĂ« datĂ«n 7 qershor ai shpĂ«rndau njĂ« emĂ«r pĂ«r partinĂ« e re – “Partia AmerikĂ«â€

Por procedura që duhet ndjekur për të krijuar një parti të re politike në SHBA kërkon kohë dhe shumë punë që ndërthur regjistrimin në gjykatë, institucione federale dhe më pas në të gjithë shtetet e SHBA-së ku partia do të veprojë.

Vetëm hapi i parë, që është regjistrimi i Komitetit të Partisë në Komisionin Zgjedhor federal kërkon 1-2 javë, ndërsa hapat e mëtejshëm ku përfshihet edhe plotësimi i kushteve të ndryshme të shteteve ku partia do të regjistrohet, kërkojnë edhe më shumë kohë.

↗

Ende asnjë provë se sulmi kibernetik ndaj RTSH-së u krye nga hakera serbë

✇Faktoje
By: Jona Plumbi

Faqja zyrtare nĂ« rrjet dhe llogaritĂ« nĂ« rrjete sociale tĂ« Radio Televizionit Shqiptar ranĂ« pre e njĂ« sulmi kibernetik nĂ« Maj 2025. Sipas mediave, kryesisht atyre nga Kosova, por edhe nĂ« ShqipĂ«ri, sulmi erdhi nga hackera serbĂ«. Ky pĂ«rfundim duket se u arrit nisur nga mesazhi qĂ« hackerat shpĂ«rndanĂ« nĂ« faqet zyrtare tĂ« RTSH. Aty u shfaq harta e KosovĂ«s, mbuluar nga flamuri serb dhe fjalĂ«t “Kosova Ă«shtĂ« Serbi”. NĂ« fakt, institucionet nĂ« ShqipĂ«ri thanĂ« pĂ«r Faktoje se ngjarja Ă«shtĂ« ende duke u hetuar dhe se nuk disponohen informacione zyrtare mbi identitetin e kĂ«tij sulmi kibernetik.

Jona Plumbi

NĂ« datĂ«n 19 Maj, faqja zyrtare e Radio Televizionit ShqipĂ«tar, transmetuesi shtetĂ«ror nĂ« vend, ranĂ« pre e njĂ« sulmi kibernetik. NĂ« faqet zyrtare dhe llogaritĂ« nĂ« facebook dhe Instagram tĂ« RTSH-sĂ« u shfaq harta e KosovĂ«s e mbuluar nga flamuri serb dhe mesazhi “Kosova Ă«shtĂ« Serbi”.

Lajmi u përhap me shpejtësi.

RTSH shperndau njĂ« njoftim ku lajmĂ«roi se “llogaria ka qenĂ« subjekt i njĂ« sulmi kibernetik, duke shkaktuar pastime tĂ« paautorizuara”.

“Po punojmĂ« pĂ«r tĂ« rikthyer sigurinĂ« dhe pĂ«r tĂ« fshirĂ« çdo pĂ«rmbajtje tĂ« papĂ«rshtatshme. Ju kĂ«shillojmĂ« tĂ« mos ndĂ«rveproni me postimet e dyshimta dhe tĂ« raportoni çdo aktivitet tĂ« pazakontĂ«.” – shkruante njoftimi i RTSH i publikur nĂ« rrjetet sociale tĂ« transmetuesit.

Ky publikim tashmë nuk gjendet në faqen zyrtare të RTSH-së.

Ndërkohë me një kërkim ne rrjet rezulton se publikimet e paautorizuara kanë vazhduar edhe disa ditë pas sulmit fillestar.

Në 24 Maj u shpërnda ky publikim:

Publikimet pĂ«rsĂ«ri shpĂ«rndanin tĂ« njĂ«jtin mesazh dhe pĂ«rsĂ«risnin narrativĂ«n serbe tĂ« “abuzimit tĂ« popullit serb”.

Disa media në Shqipëri por edhe Kosovë dhe Maqedoninë e Veriut, njoftuan se sulmi kishte ardhur nga hakera serbë.

Në fakt, pretendimi se sulmi kibernetik ka ardhur nga Serbia është i pavërtetuar. Pavarësisht se mesazhet e shpërndara përputhen me narrativën e pushtetarëve serb, në fakt nuk ka ende asnjë verifikim për autorësinë e sulmit.

Faktoje u interesua pranĂ« AgjencisĂ« KombĂ«tare pĂ«r SigurinĂ« Kibernetike lidhur me ngjarjen. NĂ« pĂ«rgjigjen e saj AKSK njoftoi se “aktualisht nuk disponohen informacione zyrtare mbi identitetin e autorĂ«ve tĂ« kĂ«tij sulmi kibernetik”.

“NĂ« kuadĂ«r tĂ« monitorimit tĂ« vazhdueshĂ«m nĂ« platformat e inteligjencĂ«s kibernetike, nuk ka ende njĂ« atribuim zyrtar qĂ« lidhet me pĂ«rfshirjen e ndonje shteti specifik, pĂ«rfshi SerbinĂ«.” – sqaroi AKSK pĂ«r Faktoje.

Nisur nga ky informacion mund të dalim në përfundimin se pretendimi i ngritur nga mediat, të cilat njoftonin se sulmi kibernetik ndaj RTSH-së ishte kryer nga hackera serbë, është i paprovuar dhe keqinformues.

↗

Si duhet lexuar raporti i PE-së për Shqipërinë

✇Faktoje
By: Jona Plumbi

Komiteti për Punët e Jashtme i Parlamentit Evropian miratoi një raport të ri për Shqipërinë, në 4 Qershor 2025 me 57 vota pro, 11 kundër dhe 6 abstenime duke rikonfirmuar statusin e saj si një nga vendet e Ballkanit Perëndimor me mbështetjen më të lartë për anëtarësimin në BE, dhe me një mesazh të qartë: ka ende shumë për të bërë.

Raporti në një anë përshëndet përputhshmërinë e Shqipërisë me politikën e jashtme dhe të sigurisë së BE-së dhe synimin ambicioz për të përmbyllur negociatat e anëtarësimit deri në vitin 2027.

Kryetarja e Kuvendit, Elisa Spiropali e quajti raportin si njĂ« konfirmim tĂ« qartĂ« qĂ« “ShqipĂ«ria mbetet njĂ« histori suksesi” dhe “njĂ« vend pararojĂ« pĂ«r anĂ«tarĂ«simin nĂ« BE”.

“Raporti nĂ«nvizon qartĂ«sisht angazhimin e qĂ«ndrueshĂ«m tĂ« ShqipĂ«risĂ« ndaj reformave kyçe, pĂ«rfshirĂ« forcimin e shtetit tĂ« sĂ« drejtĂ«s, funksionimin e institucioneve tĂ« drejtĂ«sisĂ« tĂ« dala nga reforma, mbrojtjen e tĂ« drejtave themelore dhe tĂ« pakicave si dhe pĂ«rparimin nĂ« luftĂ«n kundĂ«r korrupsionit dhe krimit tĂ« organizuar.” – tha Spiropali nga Kryesia e Kuvendit.

Si duhet kuptuar rezoluta

NĂ« thelb, kjo rezolutĂ« pĂ«rmblodhi tĂ« gjitha problematikat qĂ« ka ShqipĂ«ria, shpjegon studiuesi Afrim Krasniqi – si nevojĂ«n pĂ«r forcimin e institucioneve tĂ« pavarura dhe institucioneve tĂ« drejtĂ«sisĂ«, nevojĂ«n pĂ«r akte ndaj korrupsionit, pĂ«r reforma tĂ« thella, dialog politik dhe pĂ«r njĂ« lloj qasje europiane tĂ« shoqĂ«risĂ« dhe jo vetĂ«m pĂ«rdorim politik tĂ« konceptit tĂ« europĂ«s dhe integrimit europian.

“PĂ«r rastin konkret do duhej qĂ« parlamenti shqiptar ta trajtonte rezolutĂ«n pĂ«r tĂ« hartuar njĂ« draft kalendar reformash dhe ndĂ«rhyrjesh konkrete. Psh parlamenti ka miratuar udhĂ«zuesin pĂ«r funksionimin e institucioneve demokratike dhe pothuajse asnjĂ« nga masat qĂ« Ă«shtĂ« parashikuar me faza kohore nuk Ă«shtĂ« jetĂ«suar.” – Afrim Krasniqi.

Afrim_Krasniqi_per-Faktoje

PĂ«r Gledis Gjipalin, njohĂ«s i politikave europiane dhe drejtues ekzekutiv i “LĂ«vizjes Europiane Shqiptare”, duke e lexuar nĂ« vijimĂ«si tĂ« raporteve e deklaratave tĂ« mĂ«parshme tĂ« Komisionit apo Parlamentit Europian, kjo rezolutĂ« nuk ka asgjĂ« tĂ« re.

“PĂ«rgjithĂ«sisht raporti i qĂ«ndron vlerĂ«simeve tĂ« Komisionit Europian pĂ«r ShqipĂ«rinĂ« ku vlerĂ«sohet ecuria pozitive, si dhe identifikohen fushat apo çështjet qĂ« duhen trajtuar me pĂ«rparĂ«si.  Spikat thirrja pĂ«r urgjencĂ« nĂ« thellimin e intensifikimin e reformave, duke qenĂ« se synimi i ShqipĂ«risĂ« Ă«shtĂ« tĂ« pĂ«rfundojĂ« bisedimet pĂ«r anĂ«tarĂ«sim nĂ« 2027. Gjithashtu vihet re si dhe herĂ«t e tjera vlerĂ«simi jo pozitiv pĂ«r mungesĂ«n e dialogut politik ku vazhdojmĂ« tĂ« kemi polarizim dhe retorikĂ« konfliktuale.” – Gledis Gjipali.

“MĂ«nyra sesi reaguan institucionet shqiptare mendoj qĂ« Ă«shtĂ« e gabuar nga tĂ« gjitha palĂ«t politike. Secila palĂ« pĂ«rfitoi nga fakti qĂ« anetarĂ« tĂ« komisionit janĂ« pĂ«rfaqĂ«sues tĂ« partive politike dhe nĂ« deklarimet e tyre theksuan afrimitetin qĂ« ata kanĂ« me subjete tĂ« caktuara nĂ« ShqipĂ«ri.” – argumenton Afrim Krasniqi .

Në përfundim, rezoluta sipas Krasniqit i përshtatet prioriteteve të shoqërisë shqiptare dhe  duhet përdorur si një planimetri për të projektuar rrugën drejt integrimit europian dhe jo në funksion të axhendave personale dhe afatshkurtra politike.

ÇfarĂ« shkruhet nĂ« rezolutĂ«

Komiteti pĂ«r PunĂ«t e Jashtme tĂ« Parlamentit Europian mirĂ«piti “pĂ«rparimin e bĂ«rĂ« nĂ« reformĂ«n nĂ« drejtĂ«si dhe nĂ« hetimin e korrupsionit tĂ« lartĂ«â€, por e sheh ende si sfidĂ« ndĂ«rhyrjen politike, duke kĂ«rkuar pĂ«rpjekje tĂ« vazhdueshme pĂ«r ruajtjen e pavarĂ«sisĂ« sĂ« gjyqĂ«sorit.

Komiteti shprehu “nevojĂ«n urgjente” pĂ«r tĂ« pĂ«rmirĂ«suar pavarĂ«sinĂ« e gjyqĂ«sorit, pĂ«r tĂ« luftuar krimin e organizuar dhe pĂ«r tĂ« mbrojtur tĂ« drejtat themelore. Pluralizmi mediatik dhe transparenca institucionale u veçuan nĂ« raport si thelbĂ«sore.

NdĂ«rhyrjet e huaja, veçanĂ«risht ato tĂ« lidhura me Kremlinin, kĂ«rcĂ«nojnĂ« proceset demokratike dhe ambicien europiane tĂ« ShqipĂ«risĂ« – shkruan rezoluta. NĂ« lidhje me procesin zgjedhor, raporti pĂ«rshkruan zgjedhjet parlamentare tĂ« vitit 2025 si “garuese”, por tĂ« zhvilluara nĂ« njĂ« klimĂ« tĂ« tensionuar politike, me shqetĂ«sime pĂ«r pĂ«rdorimin e burimeve tĂ« administratĂ«s. EurodeputetĂ«t kĂ«rkojnĂ« reforma tĂ« thella nĂ« pĂ«rputhje me rekomandimet e OSBE/ODIHR dhe Komisionit tĂ« Venecias.

↗

Jehona e “pĂ«rshkallĂ«zimit” tĂ« tensioneve: Si fabrikohen kriza mes SerbisĂ« dhe KosovĂ«s

✇Faktoje
By: Jona Plumbi

Në skenën gjeopolitike ballkanike, udhëheqësit serbë kanë zhvilluar ndër vite një strategji të qëndrueshme për të krijuar kriza të herpashershme.  Këto episode, që nuk janë të pakta, shpesh shoqërohen nga një mbulim mediatik spekulativ duke ushqyer një narrativë të vazhdueshme pasigurie në rajon.

Rasti më i fundit ishte në Beograd, ku u mblodh Këshilli i Sigurisë së Serbisë. Sipas mediave në Shqipëri, Aleksandar Vuçiç ka urdhëruar ushtrinë të veprojë kundër Kosovës.

Në fakt, me një kërkim në rrjet rezulton se shefi i Shtabit të ushtrisë në Serbi, Milan Mojsilovic konfirmoi se ishin dhënë urdhra për Ministrinë e Mbrojtjes, Ministrinë e Punëve të Brendshme dhe ushtrinë, por detajet konkrete nuk u bënë pubike.

“NĂ« KĂ«shillin e Sigurimit u diskutua pĂ«r keqtrajtimin e paprecedent tĂ« serbĂ«ve nĂ« KosovĂ«, dhe pĂ«rdorimi i lĂ«vizjeve tĂ« njĂ«anshme qĂ« rrezikojnĂ« jetĂ«n e serbĂ«ve ka dalĂ« nĂ« pah nĂ« njĂ« kuptim shtrĂ«ngues, dhe kjo çështje ka merituar plotĂ«sisht vĂ«mendjen jo vetĂ«m tĂ« anĂ«tarĂ«ve tĂ« KĂ«shillit tĂ« SigurisĂ« KombĂ«tare”, deklaroi pĂ«r mediat shefi i shtabit tĂ« ushtrisĂ« Serbe.

Pavarësisht këtij refreni (të vjetër) të Serbisë për keqtrajtimin e pretenduar të serbëve në Kosovë, në fakt deklarata e Mojsilovic nuk përmbante asnjë kërcënim dhe në asnjë moment nuk u njoftua që ushtria e serbisë të jetë urdhëruar të veprojë ndaj Kosovës.

Nikola Petrovic nga fondacioni ISAC në Serbi shpegon se udhëzimet e dhëna edhe pse janë sekrete, janë gjithmonë të njëjta dhe kërkojnë që situata në Kosovë të monitorohet dhe të vijojë bllokimi i marrjes së mbështetjes ndërkombëtare nga Kosova, gjë që e bën Ministrinë e Punëve të Jashtme edhe më të rëndësishme se ushtrinë.

“Serbia Ă«shtĂ« plotĂ«sisht e vetĂ«dijshme se tĂ« vetmet dy gjĂ«ra qĂ« e mbajnĂ« KosovĂ«n pjesĂ« tĂ« SerbisĂ« (de jure) janĂ« rezoluta 1244 e OKB-sĂ« dhe marrĂ«veshja e KumanovĂ«s, kĂ«shtu qĂ« nuk do tĂ« fillojĂ« asnjĂ« veprim (dhe sidomos asnjĂ« veprim ushtarak) kundĂ«r KosovĂ«s pĂ«r sa kohĂ« qĂ« ka trupa ndĂ«rkombĂ«tare atje”  shpjegon Petrovic pĂ«r Faktoje.

Edhe studiuesi i politikave nderkombetare, Ledion Krisafi e sheh të pamundur nisjen e një konflikti të armatosur mes Kosovës dhe Serbisë për sa kohë në Kosovë është KFOR-i.

“Elita politike serbe e di shumĂ« mire qĂ« çdo pĂ«rpjekje pĂ«r konflikt nĂ« KosovĂ« Ă«shtĂ« pĂ«rballje me NATO-n, gjĂ« qĂ« SerbisĂ« do i kushtonte shumĂ«. Kjo nuk pĂ«rjashton incidente si ai i BanjskĂ«s tĂ« pĂ«rgatitura nga grupe paramilitare, por sot si KFOR si policia e KosovĂ«s Ă«shtĂ« mĂ« e pĂ«rgatitur pĂ«r raste tĂ« atilla”  tha Kristafi pĂ«r Faktoje. 

Në fakt, tema kryesore e mbledhjes ishte një tjetër. Një dokument jozyrtar franko-gjerman mbi Bosnjën dhe Hercegovinën dhe Republikën Serbe.

Krisafi shpjegon pĂ«r Faktoje se kjo Ă«shtĂ« njĂ« pĂ«rpjekje e GjermanisĂ« dhe FrancĂ«s pĂ«r tĂ« hequr disa tĂ« drejta tĂ« RepublikĂ«s Srpska nĂ« BosnjĂ« HercegovinĂ«, gjĂ« qĂ« tregon se ndoshta mund tĂ« ketĂ« levizje edhe nĂ« rastin e KosovĂ«s pĂ«r t’i bĂ«rĂ« presion SerbisĂ« pĂ«r tĂ« arritur njĂ« marrĂ«veshje pĂ«rfundimtare.

“Elita politike serbe rreth Vuçiçit e lidh kĂ«tĂ« me idenĂ« qĂ« protestat e studentĂ«ve nĂ« Serbi mbĂ«shteten pikĂ«risht nga PerĂ«ndimi qĂ« po vepron kundĂ«r serbĂ«ve nĂ« Bosnje dhe KosovĂ« dhe rrjedhimisht dhe kundĂ«r qeverisĂ« sĂ« Vuçiçit. ËshtĂ« njĂ« skemĂ« e ndĂ«rlikuar qĂ« ka si qĂ«llim kryesor tĂ« shpĂ«tojĂ« Vuçiçin nga protestat dhe nga njĂ« humbje e mundshme e zgjedhjeve tĂ« ardhshme”  argumenton ai.

Sa i pĂ«rket pretendimit pĂ«r “keqtrajtim” tĂ« serbĂ«ve nĂ« KosovĂ«, ky episod nuk Ă«shtĂ« njĂ« incident i izoluar, por pjesĂ« e njĂ« narrative tĂ« pĂ«rsĂ«ritur qĂ« pĂ«rdoret nga zyrtarĂ«t serbĂ«. Portretizimi i KosovĂ«s si njĂ« kĂ«rcenim i pĂ«rhershĂ«m pĂ«r serbĂ«t shpĂ«rben si njĂ« mjet strategjik pĂ«r tĂ« justifikuar qĂ«ndrimet ushtarake dhe pĂ«r tĂ« mobilizuar mbĂ«shtetjen e brendshme.

“NĂ« njĂ« masĂ« tĂ« madhe Ă«shtĂ« pĂ«r konsum tĂ« brendshĂ«m, pĂ«r tĂ« treguar qĂ« Serbia qĂ«ndron e fortĂ« nĂ« mbĂ«shtetje tĂ« serbĂ«ve nĂ« KosovĂ«, pavarĂ«sisht se praktikisht nuk ka asnjĂ« fuqi mĂ« nĂ« KosovĂ«. Sidomos nĂ« kĂ«tĂ« periudhĂ« tĂ« vĂ«shtirĂ« pĂ«r Vuçiçin ka nevojĂ« tĂ« tregojĂ« vendosmĂ«ri,” shpjegon Krisafi pĂ«r Faktoje.

Pavarësisht fabrikimeve të vazhdueshme të krizave dhe narrativës që Serbia kërkon të ngrejë kundër shtetit të Kosovës për përfitimet e saj politike, mediat duhet të qëndrojnë neutrale dhe të mos përcjellin këtë jeohnë, veçanërisht kur ajo nuk është aspak e bazuar në veprime konkrete të shtetit serb. Mbajtja gjallë e narrativës serbe vetëm sa nxit përshkallëzim të mëtejshëm të përplasjes mes dy vendeve dhe nuk ndihmon në informimin e lexuesve mbi atë çka ndodh në të vërtetë.

↗

Presidenti rus Putin nuk është djali i një fermeri të varfër

✇Faktoje
By: Jona Plumbi

Pretendimi: Vladimir Putin është djali i një fermeri të thjeshtë rus

Verdikti: E pavërtetë

Një pretendim se Vladimir Putin vjen nga një familje fermerësh dhe se është krenar për jetën që ka pasur po qarkullon në rrjet. Fillimisht ky pretendim është shpërndarë nga një faqe ruse.

Më pas ai është shpërndarë dhe në gjuhën shqipe i shoqëruar me të njëjtin imazh që i ngjan më shumë një pikture, sesa një fotografie të vërtetë.

Me një kërkim në Google Images të këtij imazhi rezulton se prej disa muajsh në internet qarkullojnë një seri imazhesh që tregojnë presidentin rus Vladimir Putin me veshje fermeri, por në asnjë rast imazhet nuk janë shpërndarë nga media apo faqe zyrtare të besueshme.

Në fakt, sipas informacioneve zyrtare pretendimi se Presidenti rus Vladimir Putin është djali i një fermeri është i pasaktë. Edhe pse familja e tij ka rrënjë rurale, prindërit e tij nuk ishin të angazhuar në bujqësi.

Vladimir Putin lindi më 7 tetor 1952 në Leningrad (tani Shën Petersburg), Rusi.
Babai i tij, Vladimir Spiridonovich Putin (1911–1999), shĂ«rbeu nĂ« flotĂ«n nĂ«nujore tĂ« MarinĂ«s Sovjetike nĂ« fillim tĂ« viteve 1930. GjatĂ« LuftĂ«s sĂ« DytĂ« BotĂ«rore, ai ishte pjesĂ« e batalionit tĂ« shkatĂ«rrimit tĂ« NKVD-sĂ« dhe mĂ« vonĂ« shĂ«rbeu nĂ« ushtrinĂ« e rregullt, ku u plagos rĂ«ndĂ« nĂ« vitin 1942. Pas luftĂ«s, punoi si pĂ«rpunues teknik nĂ« njĂ« fabrikĂ«.
(Burimi: Wikipedia, Los Angeles Times)

NĂ«na e Putinit, Maria Ivanovna Putina (e lindur Shelomova; 1911–1998), punonte gjithashtu nĂ« njĂ« fabrikĂ«. Familja jetonte nĂ« kushte tĂ« varfra, nĂ« njĂ« apartament komunal qĂ« ndahej me familje tĂ« tjera nĂ« Leningrad.
(Burimi: Los Angeles Times)

Familja Putin e ka origjinën nga rajoni i Tverit, ku banorët ishin bujq që nga shekulli XVII. Paraardhësi më i hershëm i njohur, Yakov Nikitin, ishte një fshatar nga fshati Borodino në rrethin e Tverit.
(Burimi: Wikipedia)

Gjyshi nga babai i Putinit, Spiridon Putin (1879–1965), punoi si kuzhinier pĂ«r udhĂ«heqĂ«sit sovjetikĂ« Vladimir Lenin dhe Joseph Stalin.
(Burimi: Russia Beyond)

Megjithëse familja e Putinit ka origjinë fshatare nga zonat rurale të Rusisë, prindërit e tij nuk ishin fermerë. Babai i tij ishte ushtar detar dhe punëtor fabrike, ndërsa nëna ishte punëtore fabrike. Prandaj, pretendimi se Vladimir Putin është djali i një fshatari është i gabuar dhe çorientues.

The post Presidenti rus Putin nuk është djali i një fermeri të varfër appeared first on Faktoje.al.

↗

E manipuluar përplasja mes Berishës dhe këshilltarit pas humbjes

✇Faktoje
By: Jona Plumbi

Pretendimi: Sali Berisha dhe Chris la Civitas u përplasën me njëri-tjetrin pas humbjes së PD-së

Verdikti: Gjeneruar me AI

Një video, ku shfaqet kreu i Partisë Demokratike, Sali Berisha dhe strategu i fushatës së tij elektorale, Chris la Civitas, duke u goditur me grushta, qarkullon së fundmi në rrjete sociale duke u interpretuar si një përplasje fizike mes të dyve pas humbjes në zgjedhje të Partisë Demokratike.

Videoja është shpërndarë në të gjitha rrjetet sociale nga faqe të ndryshme.

Një verifikim i pamjeve tregon se videoja në të vërtetë është e manipuluar me inteligjencë Artificiale.

Faktoje kërkoi përmes motorrit të kërkimit Google Lens dhe gjeti videon orgjinale. Ajo është xhiruar në datën 7 Shkurt 2025 gjatë një takimi të opozitës. Në fund të videos në minutin 12:46 të videos duket qartë se Sali Berisha dhe Chris la Civitas i japin dorën njëri tjetrit përpara se të largohen nga salla.

PikĂ«risht ky moment Ă«shtĂ« pĂ«rdorur dhe modifikuar pĂ«rmes InteligjencĂ«s Artificiale pĂ«r t’u dukur sikur Berisha dhe La Civitas po goditen me njĂ«ri-tjetrin.

Një tjetër tregues që videoja është e modifikuar me AI janë edhe pamjet e shformuara të gjymtyrëve apo të fytyrave. Sic duket në disa momente të videos, duart apo fytyrat e protagonistëve të videos shfaqen plotësisht të shformuara.

Për të parandaluar që përmbajtje të tilla të keqinterpretohen, është e rëndësishme që çdo video, foto ose material tjetër i gjeneruar ose i manipuluar me inteligjencë artificiale të shënohet si i tillë. Kjo do të ndihmojë në informimin e audiencës dhe në mbrojtjen e tyre nga dezinformimi. Facebook i detyron përdoruesit të etiketojnë imazhet dhe videot e gjeneruara me AI si të tilla.

The post E manipuluar përplasja mes Berishës dhe këshilltarit pas humbjes appeared first on Faktoje.al.

↗

Balluku nuk u arrestua për tenderin e tunelit të Llogorasë

✇Faktoje
By: Jona Plumbi

Pretendimi: BKH arreston Belinda Ballukun për abuzimet me tunelin e Llogorasë

Verdikti: E pavërtetë

Në 22 prill, në portalin timoni.al u publikua lajmi i arrestimit të zëvendëskryeministres dhe ministres së Infrastrukturës, Belinda Balluku në kuadër të një hetimi të nisur nga SPAK për ndërtimin e tunelit të Llogorasë.

Ky lajm sigurisht që nuk do të kalonte pa u vënë re nga mediat e tjera. Nga një vëzhgim në rrjet i faqes së saj në rrjete sociale rezulton se në fakt Belinda Balluku vijon e pashqetësuar fushatën elektorale dhe nuk duket të jetë në qeli.

NĂ« datĂ«n 22 prill, kur pretendohet arretimi, zv.kryeministrja ka qĂ«nĂ« nĂ« panairin “DitĂ«t e BujqĂ«sisĂ« 2025”, mes shumĂ« pjesĂ«marrĂ«sve, ndĂ«rkohĂ« qĂ« dhe nĂ« ditĂ«t nĂ« vijim duket se ajo ka zhvilluar njĂ« sĂ«rĂ« shfaqjesh publike nĂ« aktivitete politike tĂ« fushatĂ«s.

Pas një kërkimi të zgjeruar mbi informacionet e publikuara në media, rezulton se gjatë këtyre ditëve është raportuar që Byroja Kombëtare e Hetimit ka sekuestruar dokumentat për tenderin e tunelit të Llogarasë.

“Hetues tĂ« ByrosĂ« KombĂ«tare tĂ« Hetimit (BKH) kanĂ« ushtruar kontroll nĂ« zyrat e kompanisĂ« “Hill Internacional HV”, nĂ« kuadĂ«r tĂ« njĂ« hetimi pĂ«r disa vepra penale, pĂ«rfshirĂ« edhe korrupsionin. Kompania nĂ« fjalĂ«, nĂ« bashkĂ«punim me “Net Group”, ka fituar tenderin pĂ«r mbikĂ«qyrjen e ndĂ«rtimit tĂ« tunelit tĂ« LlogorasĂ« — tender i dhĂ«nĂ« nga Ministria e InfrastrukturĂ«s.” – shkruajtĂ«n mediat nĂ« 24 Prill.

Lajmi për arrestimin e Belinda Ballukut është i pavërtetë. Verifikimi i burimeve zyrtare dhe i aktivitetit të vetë zyrtares tregon qartë se ajo nuk është arrestuar dhe vazhdon të jetë aktive në detyrë dhe fushatën elektorale të 11 majit.

The post Balluku nuk u arrestua për tenderin e tunelit të Llogorasë appeared first on Faktoje.al.

↗

“Non grata” amerikane pĂ«r Sali BerishĂ«n ende nĂ« fuqi

✇Faktoje
By: Jona Plumbi

Pretendimi: Hiqet “Non Grata” e Sali BerishĂ«s. Ai udhĂ«ton javĂ«n e ardhshme drejt SHBA

Vlerësimi: E pavërtetë

Vendosja e “damkĂ«s” si non grata pĂ«r ish-kryeministrin Sali Berisha Ă«shtĂ« njĂ« temĂ« qĂ« krijon gjithmonĂ« lajme, veçanĂ«risht nĂ« median online. Shpesh figura tĂ« PartisĂ« Demokratike kanĂ« pĂ«rsĂ«ritur se ky pĂ«rcaktim qĂ« erdhi nga Departamenti i Shtetit Amerikan gjatĂ« presidencĂ«s sĂ« Joe Biden mund tĂ« ndryshojĂ« tashmĂ« qĂ« nĂ« krye tĂ« SHBA-sĂ« Ă«shtĂ« Donald Trump. Deri mĂ« tani asgjĂ« nuk ka ndodhur nĂ« kĂ«tĂ« drejtim.

Kjo nuk i ka ndaluar portalet online tĂ« pretendojnĂ« se kanĂ« lajme ekskluzive tĂ« zhvillimeve tĂ« reja pĂ«r “non-gratan” e kreut tĂ« demokratĂ«ve Berisha.“Ekskluzive! Hiqet Non Grata! Sali Berisha udhĂ«ton nĂ« SHBA javĂ«n e ardhshme, do tronditet qeveria, ja kĂ« do takoje”. KĂ«shtu njoftohet nĂ« njĂ« nga kĂ«to artikuj qĂ« pretendohet se citon burime pranĂ« kryedemokratit Berisha.

TĂ« njĂ«jtat burime tĂ« paidentifikuara njoftojnĂ« se Berisha do tĂ« zhvillojĂ« njĂ« takim tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m me njĂ« senator amerikan, gjĂ« qĂ« sipas autorit anonim tĂ« shkrimit tregon “njĂ« sinjal tĂ« fortĂ« pĂ«r rĂ«nien de facto tĂ« non-gratĂ«s dhe rehabilitimin diplomatik tĂ« liderit tĂ« opozitĂ«s shqiptare”.

Në fakt, nuk ka asnjë njoftim zyrtar që Departamenti Amerikan i Shtetit të ketë hequr Sali Berishën nga lista non-grata dhe kjo vërtetohet edhe nga lista zyrtare e personave që janë përcaktuar të tillë.

Kjo pohohet edhe nĂ« vetĂ« shkrimin qĂ« nĂ« titull njofton heqjen e cilĂ«simit si non-grata duke shpjeguar se Berisha â€œĂ«shtĂ« gati tĂ« paguajĂ« miliona pĂ«r tĂ« hequr non gratĂ«n edhe pse nuk ja doli dot ta heqĂ« para zgjedhjeve, kreu i PD synon ta realizojĂ« atĂ« nĂ« javĂ«t apo muajt nĂ« vijim dhe i ka hyrĂ« fort lobimit”.

Kjo tregon se artikulli ka shtrembëruar enkas situatën duke njoftuar në titull diçka të cilën nuk e mbështet më pas në artikull, duke synuar kështu klikime përmes një informacioni të pavërtetë.

The post “Non grata” amerikane pĂ«r Sali BerishĂ«n ende nĂ« fuqi appeared first on Faktoje.al.

❌