❌

Reading view

There are new articles available, click to refresh the page.
↗

“Male tĂ« Pastra”, Kumbaro: Hiqen 550 kg mbetje nga Parku i LlogorasĂ«

✇Agjencia Telegrafike Shqiptare
By: Maela Marini
TIRANË, 26 gusht/ATSH/ NĂ« kuadĂ«r tĂ« aksionit “Male tĂ« Pastra” nĂ« Parkun KombĂ«tar tĂ« LlogorasĂ« u pastruan 550 kg mbetje.
Ministrja e Turizmit dhe Mjedisit, Mirela Kumbaro ndau sot momente nga ky aksion i zhvilluar nga stafi i Zonave të Mbrojtura në Vlorë.
“Nisma “Male tĂ« Pastra” i gjeti nĂ« Parkun KombĂ«tar tĂ« LlogarasĂ«. 550 kg mbetje arritĂ«n tĂ« grumbulloheshin falĂ« aksionit tĂ« ndĂ«rmarrĂ« nga stafi i AdZM VlorĂ«, institucionet vendore, organizata dhe vullnetarĂ«, tĂ« cilĂ«t iu bashkuan me shumĂ« dĂ«shirĂ« kĂ«saj nisme, edhe pĂ«r tĂ« rikujtuar se sa herĂ« qĂ« shijojmĂ« pasuritĂ« natyrore, tĂ« kujdesemi edhe pĂ«r t’i lĂ«nĂ« mĂ« tĂ« pastra nga sa i gjetĂ«m”, u shpreh Kumbaro.

Nisma “Male tĂ« Pastra” Ă«shtĂ« njĂ« aksion pastrimi qĂ« po zhvillohet sot i organizuar nga Agjencia KombĂ«tare e Zonave tĂ« Mbrojtura nĂ« dhjetĂ« parqe kombĂ«tare e natyrore.

Vitin e kaluar ky aksion pastrimi angazhoi qindra vullnetarë, të cilët larguan qindra kilogramë mbetje nga parqet kombëtare.

Këtë vit fushata do të shtrihet në Parqet Kombëtare të Dajtit, Tomorit, Llogorasë, Qafështamës, Zagorisë, Prespës, Shebenik, Korab-Koritnik si dhe në Alpet Shqiptare.

The post “Male tĂ« Pastra”, Kumbaro: Hiqen 550 kg mbetje nga Parku i LlogorasĂ« appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

↗

Komisioni Rregullator shpall të enjten rezultatin përfundimtar të zgjedhjeve të 11 majit

✇Agjencia Telegrafike Shqiptare
By: Maela Marini

TIRANË, 26 gusht/ATSH/ Komisioni Rregullator do tĂ« mblidhet ditĂ«n e enjte, datĂ« 28 gusht, pĂ«r tĂ« shpallur rezultatin pĂ«rfundimtar tĂ« zgjedhjeve pĂ«r Kuvendin e RepublikĂ«s sĂ« ShqipĂ«risĂ«, tĂ« datĂ«s 11 maj 2025.

Vendimi vjen pas kërkesës së Komisionerit Shtetëror të Zgjedhjeve, Ilirjan Celibashi, i cili përmes një shkrese kërkoi sot thirrjen e mbledhjes së Komisionit Rregullator për shpalljen e rezultatit të zgjedhjeve.

Gjatë mbledhjes së Komisionit Rregullator, e cila pritet të zhvillohet në 28 gusht, në orën 11:30, do të miratohet numri i votave, numri i mandateve dhe lista emërore e deputetëve për çdo subjekt zgjedhor, për çdo zonë zgjedhore.

Po ashtu, Komisioni Rregullator do të miratojë numrin e votave, numrin e mandateve dhe listën emërore të deputetëve për çdo subjekt zgjedhor në rang vendi.

Kundër këtij vendimi mund të bëhet ankim në Kolegjin Zgjedhor Gjyqësor pranë Gjykatës Administrative të Apelit Tiranë, brenda 5 ditëve nga shpallja e tij.

/m.m/r.e/

The post Komisioni Rregullator shpall të enjten rezultatin përfundimtar të zgjedhjeve të 11 majit appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

↗

Shtohen aksidentet në Fier, 3 viktima dhe 9 të plagosur rëndë në gusht

✇BoldNews
By: Ela

Muaji gusht ka shĂ«nuar njĂ« numĂ«r tĂ« lartĂ« aksidentesh nĂ« qarkun e Fierit, me pasojĂ« tre humbje jete dhe 9 tĂ« plagosur rĂ«ndĂ«. Shkaqet kryesore tĂ« kĂ«tyre aksidenteve lidhen me shpejtĂ«sinĂ« e lartĂ« dhe parakalimet e gabuara Autoritetet vendore rendisin si akset mĂ« problematike “Pushimin e Shoferit”, “ Kryqęzimin e SavrĂ«s” dhe aksin “SavĂ«r-ÇermĂ«,” “Rrethrrotullimi [
]

The post Shtohen aksidentet në Fier, 3 viktima dhe 9 të plagosur rëndë në gusht appeared first on BoldNews.al.

↗

Europa nĂ« flakĂ«, 10 mijĂ« kmÂČ tĂ« djegura vetĂ«m kĂ«tĂ« verĂ«

✇BoldNews
By: Ela

Nga pikĂ«pamja meteorologjike, Europa Ă«shtĂ« njĂ« kontinent relativisht i qetĂ«. Uraganet, monsunet dhe stuhitĂ« e rĂ«rĂ«s nuk e prekin. Por nĂ« njĂ« aspekt shqetĂ«sues, Europa veçohet: ajo po ngrohet mĂ« shpejt se kontinentet e tjera. QĂ« nga mesi i viteve ’90, temperaturat mesatare janĂ« rritur me 0.53°C pĂ«r dekadĂ«, mĂ« shumĂ« se dyfishi i mesatares [
]

The post Europa nĂ« flakĂ«, 10 mijĂ« kmÂČ tĂ« djegura vetĂ«m kĂ«tĂ« verĂ« appeared first on BoldNews.al.

↗

Rregulla të reja për rekrutimet në shkollat profesionale, për herë të parë edhe oficer sigurie

✇Revista Monitor
By: Armela Toska

Pak ditë para nisjes së vitit të ri akademik, Ministria e Ekonomisë ka miratuar rregullat e reja për rekrutimin e stafit në institucionet arsimore të formimit profesional.

Me hyrjen në fuqi të ndryshimeve të fundit në udhëzimin për funksionimin e ofruesve publikë të Arsimit dhe Formimit Profesional (AFP), është zyrtarizuar për herë të parë pozicioni i Oficerit të Sigurisë në këto institucione.

Ky rol i ri synon të garantojë mbarëvajtjen e rendit dhe sigurisë brenda ambienteve të institucioneve arsimore profesionale, si dhe të ndihmojë në parandalimin dhe menaxhimin e situatave problematike që prekin nxënësit dhe stafin.

Sipas udhëzimit përcaktohet se detyrat kryesore të oficerit të sigurisë përfshijnë marrjen e masave për parandalimin e situatave që cenojnë sigurinë fizike dhe psikologjike të nxënësve; Monitorimin e sjelljes së nxënësve dhe ndërhyrjen në rast shkeljesh të rënda të rregullores së brendshme; Raportimin periodik për rastet problematike dhe ndihmesë në hartimin e masave disiplinore; Bashkëpunimin me strukturat përkatëse për rastet e dhunës, bullizmit, abuzimit apo shkeljeve të tjera të etikës; Informimin dhe ndërgjegjësimin e komunitetit shkollor për çështje të sigurisë dhe rendit.

Oficeri i Sigurisë do të rekrutohet sipas një procedure të standardizuar, në përputhje me rregullat e shërbimit civil, ku përfshihen. Për kualifikim kandidatët duhet të përmbushin kriteret bazë të arsimimit, ku përcaktohet se duhet të ketë diplomë të ciklit të dytë ose diplomë të barasvlershme me të në fushën e edukimit, të shkencave sociale, sociologjisë, psikologjisë, drejtësisë. Si dhe të kenë përvojë në çështje sigurie, etikë profesionale dhe aftësi ndërpersonale.

Pak ditĂ« mĂ« parĂ« me nisjen e vitit shkollor 2025–2026, Ministria e Arsimit dhe Ministria e EkonomisĂ« kanĂ« miratuar njĂ« udhĂ«zim tĂ« pĂ«rbashkĂ«t qĂ« pĂ«rcakton masat kryesore pĂ«r organizimin e procesit mĂ«simor nĂ« shkollat parauniversitare. UdhĂ«zimi u fokusua nĂ« rregullat pĂ«r regjistrimin e nxĂ«nĂ«sve, shpĂ«rndarjen e teksteve falas pĂ«r arsimin bazĂ«, ndalimin e pĂ«rdorimit tĂ« celularĂ«ve nĂ« ambientet shkollore, si dhe masat kundĂ«r dhunĂ«s dhe bullizmit. Prioritet i veçantĂ« i jepet zbatimit tĂ« Planit KombĂ«tar pĂ«r parandalimin e dhunĂ«s, krijimin e ekipeve “antibulling” dhe organizimin e veprimtarive sensibilizuese gjatĂ« vitit shkollor.

The post Rregulla të reja për rekrutimet në shkollat profesionale, për herë të parë edhe oficer sigurie appeared first on Revista Monitor.

↗

Viti më i mirë i dekadës së prodhimit të rrushit, turizmi nuk ndihmon sa duhet konsumin e verës

✇Revista Monitor
By: Armela Toska

Anna dhe Albert, dy turistë të rinj gjermanë, që kanë vizituar pjesën më të madhe të Shqipërisë këtë verë më së shumti janë mahnitur nga cilësia e mirë e verës vendase.

Ndalesa e e radhës është Gjirokastra. Gjatë itinerarit të tyre nga Veriu në Jug, ata janë përpjekur të konsumojnë verë nga kantinat shqiptare dhe kanë mbetur të mahnitur nga cilësia e saj dhe çmimi i lirë.

Ata po e vizitojnë Shqipërinë përveç të tjerash edhe për shijet autentike të pijeve dhe ushqimeve. Si të rinjtë gjermanë ka edhe shumë vizitorë të huaj, por në shumë bare dhe restorante mungojnë pijet vendase si alternativa duke ndikuar kështu negativisht në të ardhurat dhe fitimet e prodhuesve të rrushit.

“Ky sezon do tĂ« jetĂ« mĂ« i miri i prodhimit tĂ« rrushit nĂ« dekadĂ«n e fundit, pasi klima e ngrohtĂ« e ditĂ«s me freski gjatĂ« natĂ«s dhe era ka shĂ«rbyer si njĂ« ventilim duke rritur edhe sasinĂ« e prodhimit tĂ« rrushit, por edhe cilĂ«sinĂ« e tij”, pohon Altin Prenga  nga njĂ«sia e Agroturizmit Mrizi i Zanave.

Mirëpo ai tha se superprodhimi mund të përkthehet në humbje për fermerët, pasi njësitë akomoduese, baret dhe restorantet në bregdet nuk promovojnë dhe nuk ofrojnë për konsum pijet vendase.

NĂ« rreshtin e barĂ« tĂ« bareve dhe restoranteve nĂ« qytetin e ShĂ«ngjinit, aktualisht plot e pĂ«rplot me turistĂ« nga trevat shqiptare, por edhe tĂ« huaj Ă«shtĂ« e vĂ«shtirĂ« tĂ« gjesh pije vendase, qoftĂ« birrĂ« apo verĂ«. Realisht nuk ka asnjĂ« tĂ« tillĂ« nĂ« shumicĂ«n e tyre. E vetmja pije nĂ« njĂ« nga restorantet me tĂ« frekuentuara ishte birra “Peja” e KosovĂ«s dhe asnjĂ« pije tjetĂ«r.

Mungesa e lidhjes së prodhimit me konsumin në restorante e bare është duke zbehur përfitimet e bujqësisë prej turizmit.

Sipas të dhënave të INSTAT në 6-mujorin e parë 2025, importet e pijeve u rriten me mbi 8% në sasin krahasim me të njëjtën periudhë të vitit 2024.

Me shtimin e flukseve turistike janë zgjeruar ndjeshëm edhe importet e ushqimeve edhe për artikuj që prodhohen në vend, të tilla si birra, vera, zarzavatet etj.

Shqipëria po shënon një superprodhim të rrushit, që teorikisht do të duhej të nxiste sektorin e verës dhe pijes tradicionale, por prodhuesit, thotë z. Prenga, do të përballen me çmime të ulëta për faktin se shumë restorante në vend nuk përfshijnë në menu pijet vendase, si vera apo rrushi lokal, duke preferuar produktet import nga jashtë.

Kjo është një sfidë e madhe për prodhuesit që kërkojnë të rrisin prezencën e produkteve vendase dhe të fuqizojnë ekonominë e zonave prodhuese.

Në vitet e fundit, industria e kantinave në Shqipëri ka shënuar një zhvillim të dukshëm, me një rritje të investimeve dhe një përmirësim të cilësisë së prodhimit të verës.

Kantinat tradicionale po modernizohen duke adoptuar teknologji të reja dhe standarde europiane, ndërsa disa prej tyre po arrijnë të prodhojnë vera që konkurrojnë edhe në tregjet ndërkombëtare.

Zona si Berati, Skrapari, Kavaja, Fieri dhe Kruja janë ndër qendrat kryesore të prodhimit të verës, me fokus të veçantë në ruajtjen e shijeve autentike dhe përdorimin e varieteteve vendase të rrushit.

Sa i përket turistëve, vera shqiptare po fiton vlerësime pozitive. Një pjesë e mirë e turistëve e perceptojnë verën shqiptare si një produkt autentik dhe kanë vlerësime për origjinalitetin e saj.

Me gjithë rritjen e viteve të fundit, prodhuesit dhe kantinat shqiptare sërish nuk përfitojnë sa duhet nga mungesa e marketimit dhe bashkëpunimit me restorantet./B.Hoxha

The post Viti më i mirë i dekadës së prodhimit të rrushit, turizmi nuk ndihmon sa duhet konsumin e verës appeared first on Revista Monitor.

↗

Arrestohen nĂ« Itali dy vĂ«llezĂ«r shqiptarĂ«, pritet ekstradimi nĂ« ShqipĂ«ri/ EMRAT – Akuzat

✇BoldNews
By: Ela

Dy vĂ«llezĂ«r shqiptarĂ« janĂ« arrestuar nĂ« Itali dhe pritet tĂ« ekstradohen nĂ« ShqipĂ«ri, si pjesĂ« e njĂ« operacioni ndĂ«rkombĂ«tar tĂ« titulluar “The Wanted”. NjĂ«ri prej tĂ« arrestuarve, Erion Hoti alias Erion lamallari, 35 vjeç, ishte shpallur nĂ« kĂ«rkim nga Gjykata e DurrĂ«sit pĂ«r vjedhje me dhunĂ« dhe pĂ«rkrahje tĂ« autorit tĂ« krimit. Ai akuzohet se [
]

The post Arrestohen nĂ« Itali dy vĂ«llezĂ«r shqiptarĂ«, pritet ekstradimi nĂ« ShqipĂ«ri/ EMRAT – Akuzat appeared first on BoldNews.al.

↗

Legjislatura e 11-të e Kuvendit, shtohen 3 komisione parlamentare

✇BoldNews
By: Ela

NĂ« Parlamentin e ri pritet tĂ« ketĂ« shtim tĂ« komisioneve tĂ« pĂ«rhershme parlamentare. Nga 8 komisione qĂ« janĂ« aktualisht synohet qĂ« tĂ« shtohen edhe 3, duke e çuar numrin e tyre nĂ« 11. Pritet qĂ« komisioni i veprimtarisĂ« prodhuese tĂ« ndahet nĂ« 3 komisione: BujqĂ«si, Energji dhe InfrastrukturĂ«. Komisioni antikorrupsion i drejtuar nga Fatmir Xhafaj [
]

The post Legjislatura e 11-të e Kuvendit, shtohen 3 komisione parlamentare appeared first on BoldNews.al.

↗

Rama pret e përcjell vartësit, në Kryeministri shkon edhe Behgjet Pacolli

✇BoldNews
By: Ela

SocialistĂ«t duhet tĂ« presin shtatorin pĂ«r tĂ« mĂ«suar nĂ«se do tĂ« jenĂ« pjesĂ« e ekipit “Rama 4”, pasi kryeministri ende nuk e ka thirrur zyrtarisht AsamblenĂ« e PS. Prej ditĂ«s sĂ« djeshme, Rama ka pritur e ka pĂ«rcjellĂ« nĂ« zyrĂ« vartĂ«sit e tij. Aty janĂ« paraqitur ditĂ«n e djeshme numri dy i qeverisĂ«, Belinda Balluku, [
]

The post Rama pret e përcjell vartësit, në Kryeministri shkon edhe Behgjet Pacolli appeared first on BoldNews.al.

↗

Zjarr pranĂ« lokalit tĂ« dasmave nĂ« afĂ«rsi tĂ« superstradĂ«s Lezhë–Milot, rrezikohen edhe banesat

✇BoldNews
By: Ela

NjĂ« zjarr i pĂ«rmasave tĂ« mĂ«dha ka pĂ«rfshirĂ« njĂ« sipĂ«rfaqe me shkurre dhe ferra pranĂ« njĂ« biznesi nĂ« afĂ«rsi tĂ« superstradĂ«s Lezhë–Milot. PĂ«r shkak tĂ« pĂ«rhapjes sĂ« flakĂ«ve nga era, nĂ« rrezik janĂ« edhe disa banesa pĂ«rreth, si dhe njĂ« restorant i madh dasmash “Orkidea Palace” qĂ« ndodhet pranĂ« zonĂ«s sĂ« pĂ«rfshirĂ« nga zjarri. Forca [
]

The post Zjarr pranĂ« lokalit tĂ« dasmave nĂ« afĂ«rsi tĂ« superstradĂ«s Lezhë–Milot, rrezikohen edhe banesat appeared first on BoldNews.al.

↗

A do të jetë ende Gazment Bardhi kreu i Grupit të PD-së në shtator? Ja si përgjigjet Berisha

✇BoldNews
By: Ela

Kryedemokrati Sali Berisha, nĂ« njĂ« deklaratĂ« pĂ«r mediat, ka folur ndĂ«r tĂ« tjera pĂ«r organizimin e PD-sĂ« me nisjen e sesionit tĂ« ri parlamentar. I pyetur nĂ«se Gazment Bardhi do tĂ« jetĂ« ende kreu i Grupit tĂ« PD-sĂ«, Berisha nuk dha njĂ« pĂ«rgjigje tĂ« drejtpĂ«rdrejtĂ«, por vlerĂ«soi punĂ«n e tij nĂ« kĂ«tĂ« detyrĂ«. “Nuk po [
]

The post A do të jetë ende Gazment Bardhi kreu i Grupit të PD-së në shtator? Ja si përgjigjet Berisha appeared first on BoldNews.al.

↗

Dy motrat do shisnin misra për kurimin e vëllait, por vdiqën në aksident/ Familjarët: Na ndihmoni ta shërojmë

✇BoldNews
By: Ela

NĂ« familjen Dhimaku ka pllakosur zija. Dyer e mortit janĂ« hapur. Mes dhimbjes sĂ« papĂ«rshkrueshme, familjarĂ« e tĂ« afĂ«rm, po presin ngushĂ«llime pĂ«r ndarjen nga jeta tĂ« dy vajzave, studente tĂ« MjekĂ«sisĂ«, Elvisa 22 vjeç dhe Rozina 20 vjeç. Sakrificat pĂ«r tĂ« kuruar vĂ«llanĂ« 7-vjeçar, i cili vuan nga leucemia ishin tĂ« mĂ«dha jo vetĂ«m [
]

The post Dy motrat do shisnin misra për kurimin e vëllait, por vdiqën në aksident/ Familjarët: Na ndihmoni ta shërojmë appeared first on BoldNews.al.

↗

Berisha: Rama po asgjëson institucionet kushtetuese! Ushtria, diplomacia dhe universitetet pjesë e administratës

✇BoldNews
By: Ela

Kryedemokrati Sali Berisha, nĂ« njĂ« deklaratĂ« pĂ«r mediat, foli pĂ«r asgjesimin sipas tij tĂ« institucioneve kushtetuese. Berisha akuzoi qeverinĂ« pĂ«r pĂ«rqendrim tĂ« pushtetit nĂ« njĂ« dorĂ«. Kreu i PD-sĂ« tha se kryeministri Edi Rama ka shpĂ«rndarĂ« kĂ«to ditĂ« njĂ« projektligj pĂ«r administratĂ«n shtetĂ«rore. Sipas BerishĂ«s projektiligji pĂ«r administratĂ«n shtetĂ«rore Ă«shtĂ« “njĂ« paçavure e vĂ«rtetĂ«, i [
]

The post Berisha: Rama po asgjëson institucionet kushtetuese! Ushtria, diplomacia dhe universitetet pjesë e administratës appeared first on BoldNews.al.

↗

Vuçiç: Dialogu me Kosovën të përqendrohet te Asociacioni dhe te të drejtat e serbëve

✇BoldNews
By: Ela

Presidenti i SerbisĂ«, Aleksandar Vuçiq, ka thĂ«nĂ« pas njĂ« takimi nĂ« Beograd me tĂ« dĂ«rguarin e posaçëm tĂ« Bashkimit Evropian (BE), Peter Sorensen, se Ă«shtĂ« thelbĂ«sore qĂ« dialogu me KosovĂ«n tĂ« “kthehet tek obligimi” pĂ«r formimin e Asociacionit tĂ« komunave me shumicĂ« serbe, si dhe te mbrojtja e tĂ« drejtave tĂ« serbĂ«ve. “Politika jonĂ« Ă«shtĂ« [
]

The post Vuçiç: Dialogu me Kosovën të përqendrohet te Asociacioni dhe te të drejtat e serbëve appeared first on BoldNews.al.

↗

Kosto 3.800 dollarë/ Rusia nxjerr vaksinën kundër kancerit. Nis testimet e para në pacientë

✇Gazeta Si
By: Gisela Troplini

Autoritetet shëndetësore në Rusi po përgatiten të nisin eksperimentimin e vaksinës së personalizuar kundër kancerit tek pacientët.

Njoftimin e dha drejtori i institutit që e krijoi vaksinën, pak kohë pas Vladimir Putin e kishte njoftuar.

Alexander Gintsburg, drejtor i Institutit për Kërkime Epidemologjike dhe Mikrobiologji, konfirmoi se prova me pacientin e parë do të nisë në muajt e ardhshëm, me një vaksinë të personalizuar. Trajtimi do të nisë me të prekurit e melanomës, kancerit të lëkurës.

Një tipar përcaktues i ilaçit të ri është natyra e tij shumë e personalizuar, e cila ka kërkuar një kuadër unik rregullator. Sipas Gintsburg, vaksina është krijuar bazuar në të dhënat gjenetike dhe personale të një pacienti individual dhe, si e tillë, mund të përdoret vetëm për atë person specifik. Kjo është thelbësisht e ndryshme nga rregulloret për të gjitha barnat e tjera.

“Kjo Ă«shtĂ« arsyeja pse qeveria nxori njĂ« dekret pĂ«rkatĂ«s nĂ« fillim tĂ« vitit, nĂ« tĂ« cilin vendosi rregulla krejtĂ«sisht tĂ« ndryshme qĂ« po pĂ«rdoren pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ«,” tha Gintsburg. “PĂ«rkundĂ«r kĂ«saj, ne po gjejmĂ« njĂ« gjuhĂ« tĂ« pĂ«rbashkĂ«t dhe po ecim pĂ«rpara me punĂ«n tonĂ«.

Drejtori gjithashtu vuri nĂ« dukje se zhvillimi ka tĂ«rhequr vĂ«mendje tĂ« konsiderueshme globale, duke deklaruar se Instituti ka marrĂ« “dhjetĂ«ra letra hetimi nga kombe tĂ« tjera”.

Kjo lëvizje në provat klinike pason një njoftim të profilit të lartë nga presidenti rus Vladimir Putin në fund të vitit 2024, në të cilin ai tha se vendi kishte zhvilluar një vaksinë kundër kancerit dhe se ajo do të vihej në dispozicion të pacientëve në vitin 2025.

Në lidhje me koston e trajtimit, agjencia TASS, duke cituar Andrey Kaprin, kreun e Qendrës Radiologjike Kombëtare të Kërkimeve Mjekësore të Ministrisë së Shëndetësisë Ruse, raportoi se një dozë e vaksinës kushton 300.000 rubla ruse, ekuivalente me afërsisht 3.800 dollarë.

Zhvillimi vjen ndërsa Rusia përballet me një sfidë në rritje të shëndetit publik. Vendi është ndër vendet ku shkalla e incidencës së kancerit po rritet çdo vit. Sipas statistikave dhe të dhënave të vitit 2024, 4.160.000 njerëz në Rusi janë diagnostikuar me kancer.

The post Kosto 3.800 dollarë/ Rusia nxjerr vaksinën kundër kancerit. Nis testimet e para në pacientë appeared first on Gazeta Si.

↗

Raporti i Deloitte nxit dyshime për përdorimin e inteligjencës artificiale

✇Revista Monitor
By: Armela Toska

Një raport i rëndësishëm i përgatitur nga kompania Deloitte për qeverinë australiane është i mbushur me gabime në citime, duke ngjallur shqetësime se mund të jetë gjeneruar me ndihmën e inteligjencës artificiale. Por kompania këmbëngul se bëhet fjalë vetëm për pasaktësi në titujt dhe, në disa raste, në datat dhe botuesit e referencave.

Chris Rudge, akademik i Universitetit të Sidneit në fushën e mirëqenies sociale, zbuloi gabimet në një raport të Deloitte për Departamentin e Marrëdhënieve të Punës (DEWR), mbi sistemin informatik që përdoret për të automatizuar gjobat dhe pezullimet e përkohshme të pagesave të ndihmës sociale.

Citime për libra që nuk ekzistojnë

Raporti i datĂ«s 4 korrik, i publikuar javĂ«n e kaluar, citon dy vepra tĂ« studiueses Lisa Burton Crawford: njĂ« tĂ« titulluar “Shteti i sĂ« DrejtĂ«s dhe DrejtĂ«sia Administrative nĂ« Shtetin e MirĂ«qenies: NjĂ« studim mbi Centrelink” dhe tjetrĂ«n “Shteti i sĂ« DrejtĂ«s dhe Diskrecioni Administrativ”. TĂ« dyja tĂ« ashtuquajturat botime pretendohej se ishin publikuar nĂ« vitin 2021 nga shtĂ«pia botuese Federation Press.

Crawford deklaroi pĂ«r Australian Financial Review se megjithĂ«se ajo ka publikuar studime pĂ«r çështje tĂ« ngjashme dhe disa prej tyre lidhen me temat qĂ« trajton raporti, “veprat e pĂ«rmendura nĂ« raport nĂ« fakt nuk ekzistojnĂ« dhe nuk ishte gjithmonĂ« e qartĂ« pĂ«r mua se si kĂ«rkimet qĂ« kam botuar mbĂ«shtesnin argumentet pĂ«r tĂ« cilat isha cituar”. Ajo shtoi se â€œĂ«shtĂ« shqetĂ«suese tĂ« shoh qĂ« emri im Ă«shtĂ« pĂ«rdorur nĂ« kĂ«tĂ« mĂ«nyrĂ«â€ dhe kĂ«rkoi shpjegime nga Deloitte pĂ«r mĂ«nyrĂ«n se si janĂ« gjeneruar citimet.

Raporti pĂ«rfshin gjithashtu njĂ« artikull tĂ« supozuar nga Carolyn Adams me titull “Zgjedhja, PĂ«rgjegjĂ«sia dhe Rregullimi i Sjelljes: MĂ«sime nga Sistemi i Sigurimeve ShoqĂ«rore”, tĂ« publikuar thuhet nĂ« vitin 2012 nga UNSW Law Journal. NĂ« realitet, asnjĂ« artikull i tillĂ« nuk gjendet as nĂ« prodhimin akademik tĂ« autores, as nĂ« atĂ« numĂ«r tĂ« revistĂ«s. PĂ«rkundrazi, faqet e cituara pĂ«rmbanin njĂ« artikull me titull “Nga Platoni te NATO: Ligji dhe DrejtĂ«sia Sociale nĂ« Kontekst Historik”.

Reagimi i Deloitte

PĂ«rmes njĂ« zĂ«dhĂ«nĂ«seje, Deloitte deklaroi se “qĂ«ndron pas punĂ«s sonĂ« dhe gjetjeve tĂ« raportit”, por refuzoi tĂ« pĂ«rgjigjej drejtpĂ«rdrejt nĂ«se ishte pĂ«rdorur AI pĂ«r hartimin e tij. “PĂ«rmbajtja e çdo artikulli tĂ« cituar Ă«shtĂ« e saktĂ«,” tha zĂ«dhĂ«nĂ«sja, duke shtuar se “nĂ« finalizimin e shĂ«nimeve poshtĂ«faqe, disa tituj nuk pĂ«rputheshin plotĂ«sisht me burimet pĂ«rkatĂ«se. Kjo Ă«shtĂ« komunikuar me klientin dhe referencat po korrigjohen.”

Lista e re e burimeve pĂ«r Crawford pĂ«rfshinte kapituj si “Ligje pĂ«r Makina dhe Ligje tĂ« Gjeneruara nga Makina” dhe “Pushteti Ekzekutiv nĂ« EpokĂ«n e Statuteve”, tĂ« botuara nĂ« vepra tĂ« redaktuara nĂ« vitet 2020–2021. NdĂ«rsa pĂ«r Adams, artikulli i ri i cituar kishte njĂ« vit, revistĂ« dhe titull krejt tjetĂ«r: “NjĂ« ZyrĂ«, Tre KampionĂ«? Integrimi Strukturor nĂ« ZyrĂ«n e Komisionerit Australian pĂ«r Informacionin” nga Australian Journal of Administrative Law, botuar nĂ« vitin 2014.

Dyshimet e akademikëve

Rudge theksoi se reputacioni i akademikĂ«ve ndĂ«rtohet mbi pĂ«rpjekje tĂ« mĂ«dha pĂ«r tĂ« krijuar kĂ«rkime me cilĂ«si tĂ« lartĂ«, por nĂ« kĂ«tĂ« rast “emrat e tyre janĂ« pĂ«rdorur nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« gabuar”. Ai u shpreh se pĂ«rdorimi i AI Ă«shtĂ« njĂ« hipotezĂ« e fortĂ«, “sepse nuk ka shumĂ« shpjegime tĂ« tjera. Nuk mund tĂ« gabosh titujt nĂ« kĂ«tĂ« mĂ«nyrĂ« thjesht duke i shtypur gabim.”

Sipas tij, kĂ«to gabime “janĂ« tĂ« natyrĂ«s thelbĂ«sore, jo thjesht formale”. Argumentet qĂ« raporti i atribuon autorĂ«ve, sipas Rudge, “nuk janĂ« thĂ«nĂ« kurrĂ« prej tyre”.

Gabime edhe në citime të tjera

Raporti i Deloitte citonte gabimisht edhe njĂ« artikull tĂ« akademikut Terry Carney, me titull tĂ« supozuar “Automatizimi i PĂ«rputhshmĂ«risĂ« dhe DrejtĂ«sia Administrative nĂ« Shtetin Australian tĂ« MirĂ«qenies”. Titulli i saktĂ« ishte “Automatizimi dhe KushtĂ«zimi: Drejt njĂ« Sigurimi ShoqĂ«ror “Virtual”?”. Carney tha se kishte qenĂ« i angazhuar nga Deloitte nĂ« njĂ« fazĂ« tĂ« vonĂ« tĂ« raportit dhe se megjithĂ«se titulli ishte shtrembĂ«ruar, “pĂ«rmbajtja e asaj qĂ« citohej ishte e saktĂ«â€.

Raporti i Deloitte arriti nĂ« pĂ«rfundimin se “nuk ka prova tĂ« mjaftueshme pĂ«r tĂ« treguar se kuadri i pĂ«rputhshmĂ«risĂ« sĂ« synuar dhe sistemi informatik mbi tĂ« cilin mbĂ«shtetet janĂ« tĂ«rĂ«sisht tĂ« harmonizuara me legjislacionin pĂ«rkatĂ«s”. Ky konstatim pason njĂ« raport tĂ« ashpĂ«r tĂ« Avokatit tĂ« Popullit nĂ« Australi, i cili zbuloi se qindra pezullime tĂ« pagesave tĂ« ndihmĂ«s sociale ishin tĂ« paligjshme.

Hetim nga autoritetet

Rudge u shpreh se duke qenĂ« se Deloitte “po kĂ«shillon mbi njĂ« çështje kaq serioze qĂ« prek qindra mijĂ«ra persona nĂ« mbarĂ« vendin, pritej njĂ« shkallĂ« shumĂ« mĂ« e lartĂ« kujdesi”.
“Ky raport ka pĂ«r qĂ«llim tĂ« japĂ« garanci pĂ«r integritetin e sistemit, por vetĂ« raporti duket se nuk ka integritet. Kjo Ă«shtĂ« shumĂ« shqetĂ«suese,” tha ai.

NjĂ« zĂ«dhĂ«nĂ«s i DEWR deklaroi se departamenti â€œĂ«shtĂ« nĂ« kontakt me Deloitte si autor i raportit tĂ« pavarur dhe po heton pretendimet”. PĂ«r pyetjet mbi hartimin e raportit, shtoi ai, “duhet tĂ« drejtoheni te Deloitte/ Financial Review

The post Raporti i Deloitte nxit dyshime për përdorimin e inteligjencës artificiale appeared first on Revista Monitor.

↗

Europa nĂ« flakĂ«, 10 mijĂ« kmÂČ tĂ« djegura vetĂ«m kĂ«tĂ« verĂ«

✇Revista Monitor
By: Armela Toska

Nga pikëpamja meteorologjike, Europa është një kontinent relativisht i qetë. Uraganet, monsunet dhe stuhitë e rërës nuk e prekin. Por në një aspekt shqetësues, Europa veçohet: ajo po ngrohet më shpejt se kontinentet e tjera.

QĂ« nga mesi i viteve ’90, temperaturat mesatare janĂ« rritur me 0.53°C pĂ«r dekadĂ«, mĂ« shumĂ« se dyfishi i mesatares globale mbi tokĂ« prej 0.26°C. KĂ«tĂ« verĂ«, pasojat ishin mĂ« tĂ« dukshme se kurrĂ«.

ValĂ«t e tĂ« nxehtit goditĂ«n veriun e EuropĂ«s nĂ« qershor dhe jugun nĂ« gusht. Sipas tĂ« dhĂ«nave tĂ« Sistemit Europian tĂ« Informacionit pĂ«r Zjarret Pyjore, deri mĂ« 19 gusht flakĂ«t pĂ«rfshinĂ« rreth 10,000 kmÂČ tĂ« territorit tĂ« Bashkimit Europian– gati katĂ«r herĂ« mĂ« shumĂ« se mesatarja e vitit 2006, prej vetĂ«m 2,440 kmÂČ.

Zjarret kanë përshkuar sipërfaqe të mëdha në Ballkan, Qipro, Francë, Greqi, Portugali dhe Spanjë, duke u afruar rrezikshëm edhe pranë qyteteve të mëdha si Madridi, Porto, Podgorica dhe Patra. Deri tani janë raportuar të paktën tetë viktima, por numri pritet të jetë më i lartë.

PĂ«rmasat e emergjencĂ«s kanĂ« detyruar vendet e prekura tĂ« kĂ«rkojnĂ« ndihmĂ« nga mekanizmi i mbrojtjes civile tĂ« BE-sĂ« plot 17 herĂ« – mĂ« shumĂ« se kurrĂ« mĂ« parĂ«.

Portugalia Ă«shtĂ« vendi mĂ« i goditur nĂ« raport me madhĂ«sinĂ« e saj: flakĂ«t kanĂ« pĂ«rpirĂ« rreth 2.9% tĂ« territorit, ose 2,600 kilometra katrorĂ« – mĂ« shumĂ« se e gjithĂ« sipĂ«rfaqja e djegur nĂ« BE nĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n periudhĂ« tĂ« vitit tĂ« kaluar.

Në Spanjë janë shkatërruar mbi 4,000 kilometra katrorë tokë dhe rreth 30 mijë banorë janë detyruar të largohen nga shtëpitë e tyre. Shumë prej zjarreve kanë pasur një intensitet të jashtëzakonshëm, duke e bërë të pamundur kontrollin e tyre.

“Ka zona ku zjarret nuk mund tĂ« ndalen me asnjĂ« mjet njerĂ«zor,” deklaroi ministrja spanjolle e Mbrojtjes, Margarita Robles. “VetĂ«m ndryshimi i kushteve tĂ« motit mund tĂ« na japĂ« njĂ« shans pĂ«r t’i vĂ«nĂ« nĂ«n kontroll.”

Me rënien e temperaturave dhe reshjet e parashikuara, rreziku më i madh mund të jetë shmangur. Por mbetet pyetja nëse qeveritë qendrore dhe ato rajonale po bëjnë sa duhet. Në Spanjë, fondet publike për parandalimin e zjarreve janë përgjysmuar mes viteve 2009 dhe 2022, sipas një shoqate të industrisë pyjore.

NdĂ«rkohĂ«, ngrohja globale po e kthen njĂ« pjesĂ« tĂ« madhe tĂ« zonave rurale tĂ« EuropĂ«s nĂ« njĂ« “fuçi baruti”. Ajo qĂ« mungon Ă«shtĂ« shkĂ«ndija ndezĂ«se – qĂ« nĂ« shumicĂ«n e rasteve nuk vjen nga natyra, por nga njerĂ«zit.

NjĂ« studim i viteve tĂ« fundit mbi shkaqet e zjarreve qĂ« mori tĂ« dhĂ«na nga viti 2016 tregoi se, nga rastet ku u pĂ«rcaktua origjina, vetĂ«m 4% kishin si shkak fenomene natyrore si rrufeja. Rreth 39% ishin pasojĂ« e aksidenteve apo pakujdesisĂ«, ndĂ«rsa pjesa mĂ« e madhe, 57%, rezultuan zjarrvĂ«nie tĂ« qĂ«llimshme.”

Në fillim të viteve 2000, policia pyjore e Italisë (CPS), një trupë që më vonë iu  bashkua Karabinierëve, kreu një studim të detajuar me të dhënat e vitit 2001. Përqindja e zjarreve të shkaktuara nga zjarrvënia ishte 60%, pothuajse e njëjtë me shifrat e studimit të mëvonshëm në shkallë europiane.

CPS gjeti se vetëm rreth një në dhjetë raste kishin si shkaktarë piromanë ose persona me probleme mendore.

Arsyeja më e zakonshme ishte përpjekja për të pastruar tokën për kullota, e cila doli jashtë kontrollit. Zjarre të tjera vendoseshin qëllimisht, në mënyrë që zonat e djegura të ricilësoheshin më pas si të përshtatshme për ndërtim.

ËshtĂ« e qartĂ« se nevojiten dĂ«nime mĂ« tĂ« ashpra pĂ«r zjarrvĂ«nĂ«sit dhe garanci qĂ« tokat e shkatĂ«rruara nga flakĂ«t tĂ« mos pĂ«rdoren mĂ« pas pĂ«r kullota apo ndĂ«rtime. Po ashtu, vlen tĂ« mendohet me kujdes para se tĂ« shuhen ose tĂ« humbin autonominĂ« trupat e specializuara, si CPS-ja italiane./ The Economist 

The post Europa nĂ« flakĂ«, 10 mijĂ« kmÂČ tĂ« djegura vetĂ«m kĂ«tĂ« verĂ« appeared first on Revista Monitor.

↗

Pasuritë e konfiskuara do shndërrohen në hapësira sociale për fëmijët dhe komunitetin

✇Revista Monitor
By: Armela Toska

Agjencia për Administrimin e Pasurive të Sekuestruara dhe të Konfiskuara (AAPSK) dhe UNICEF Shqipëri nënshkruan sot një Marrëveshje Bashkëpunimi me qëllim transformimin e pasurive të konfiskuara nga krimi i organizuar në hapësira të dobishme për fëmijët, të rinjtë dhe komunitetin.

Kjo marrëveshje synon që pasuritë e konfiskuara të shndërrohen në qendra dhe mjedise sociale që promovojnë të drejtat e fëmijëve, ofrojnë shërbime dhe mundësi për të rinjtë, si edhe fuqizojnë komunitetin në luftën për një shoqëri më të drejtë, të barabartë dhe gjithëpërfshirëse.

BashkĂ«punimi parashikon identifikimin dhe vĂ«nien nĂ« dispozicion tĂ« pasurive tĂ« konfiskuara nga AAPSK, ndĂ«rsa UNICEF ShqipĂ«ri do tĂ« ofrojĂ« ekspertizĂ«n ndĂ«rkombĂ«tare, praktikat mĂ« tĂ« mira dhe mbĂ«shtetjen teknike pĂ«r t’i transformuar kĂ«to pasuri nĂ« modele funksionale qĂ« i shĂ«rbejnĂ« zhvillimit social.

Kryeadministratorja e AAPSK, znj. Risena Xhaja, theksoi rëndësinë e këtij bashkëpunimi:

“Sot hedhim njĂ« hap tĂ« madh pĂ«rpara nĂ« kthimin e pasurive tĂ« konfiskuara nĂ« vlerĂ« tĂ« prekshme pĂ«r fĂ«mijĂ«t, tĂ« rinjtĂ« dhe gjithĂ« shoqĂ«rinĂ«. NĂ«pĂ«rmjet kĂ«tij partneriteti me

UNICEF ShqipĂ«ri, ne jo vetĂ«m qĂ« i japim njĂ« destinacion tĂ« ri kĂ«tyre pasurive, por ndĂ«rtojmĂ« hapĂ«sira ku fĂ«mijĂ«t dhe tĂ« rinjtĂ« ndihen tĂ« mbrojtur, tĂ« pĂ«rfshirĂ« dhe tĂ« fuqizuar. Ky proces Ă«shtĂ« njĂ« shembull konkret i mĂ«nyrĂ«s sesi drejtĂ«sia mund tĂ« shndĂ«rrohet nĂ« mundĂ«si pĂ«r komunitetin.”

Nga ana e tij, Përfaqësuesi i UNICEF Shqipëri, z. Murat Sahin, vuri në dukje se kjo marrëveshje është në linjë me angazhimin e UNICEF për të mbështetur të drejtat e fëmijëve në Shqipëri:

“Transformimi i pasurive tĂ« konfiskuara nĂ« hapĂ«sira pĂ«r fĂ«mijĂ«t dhe komunitetin Ă«shtĂ« njĂ« nga mĂ«nyrat mĂ« tĂ« forta pĂ«r tĂ« kthyer drejtĂ«sinĂ« sociale nĂ« realitet. UNICEF Ă«shtĂ« i angazhuar tĂ« bashkĂ«punojĂ« me AAPSK nĂ« kĂ«tĂ« nismĂ«, duke sjellĂ« ekspertizĂ«n dhe pĂ«rvojĂ«n ndĂ«rkombĂ«tare pĂ«r tĂ« krijuar mjedise qĂ« u japin fĂ«mijĂ«ve mundĂ«si tĂ« reja pĂ«r tĂ« mĂ«suar, pĂ«r t’u zhvilluar dhe pĂ«r t’u pĂ«rfshirĂ« nĂ« jetĂ«n shoqĂ«rore. Ky Ă«shtĂ« njĂ« investim i drejtpĂ«rdrejtĂ« pĂ«r tĂ« ardhmen e vendit.”

Marrëveshja e nënshkruar do të shërbejë si bazë për një sërë iniciativash të përbashkëta, përfshirë krijimin e qendrave komunitare në pasuritë e konfiskuara; programe të dedikuara për fëmijët dhe të rinjtë në fusha si edukimi, shëndeti mendor dhe përfshirja sociale; fuqizimin e organizatave vendore për të menaxhuar dhe mirëmbajtur këto hapësira; si edhe ngritjen e modeleve të qëndrueshme të ripërdorimit social që mund të shërbejnë si shembull edhe në rajon.

Ky bashkëpunim është një hap i rëndësishëm në kthimin e pasurive të konfiskuara nga krimi në një aset të përbashkët për shoqërinë shqiptare. Ai përforcon mesazhin se pasuritë e përfituara në mënyrë të paligjshme mund dhe duhet të rikthehen si burim i zhvillimit dhe i shpresës për brezat e rinj.

The post Pasuritë e konfiskuara do shndërrohen në hapësira sociale për fëmijët dhe komunitetin appeared first on Revista Monitor.

↗

Trump shkarkon guvernatoren e Rezervës Federale mes akuzave për mashtrim hipotekor

✇Revista Monitor
By: Armela Toska

Donald Trump ka deklaruar se po shkarkon guvernatoren e RezervĂ«s Federale, Lisa Cook, pas akuzave se ajo ka kryer mashtrim hipotekor – njĂ« lĂ«vizje e jashtĂ«zakonshme qĂ« pĂ«rbĂ«n pĂ«rshkallĂ«zimin mĂ« tĂ« fundit tĂ« sulmit tĂ« presidentit amerikan ndaj pavarĂ«sisĂ« sĂ« bankĂ«s qendrore.

NĂ« njĂ« letĂ«r dĂ«rguar Cook tĂ« hĂ«nĂ«n, Trump i komunikoi se “shkarkimi hyn nĂ« fuqi menjĂ«herĂ«â€, duke u bazuar nĂ« pretendimet e njĂ« aleati tĂ« tij se ajo kishte marrĂ« njĂ« hipotekĂ« pĂ«r njĂ« banesĂ« tĂ« dytĂ«, tĂ« cilĂ«n e kishte deklaruar gabimisht si rezidencĂ« kryesore.

Cook reagoi disa orĂ« mĂ« vonĂ«, pĂ«rmes njĂ« deklarate tĂ« shpĂ«rndarĂ« nga zyra ligjore e avokatit Abbe Lowell, ku theksoi se “nuk ekziston asnjĂ« shkak ligjor dhe Trump nuk ka autoritetin pĂ«r ta shkarkuar nga posti” qĂ« iu besua prej presidentit Joe Biden nĂ« vitin 2022. “Do tĂ« vijoj tĂ« ushtroj detyrat e mia pĂ«r tĂ« ndihmuar ekonominĂ« amerikane”, tha ajo.

Avokati Lowell shtoi se urdhri i Trump “mungon nĂ« çdo bazĂ« ligjore dhe procedurĂ« tĂ« rregullt” dhe paralajmĂ«roi se do tĂ« ndĂ«rmerren tĂ« gjitha hapat ligjorĂ« pĂ«r ta ndaluar kĂ«tĂ« veprim. Trump publikoi tekstin e plotĂ« tĂ« letrĂ«s nĂ« rrjetet sociale tĂ« hĂ«nĂ«n nĂ« mbrĂ«mje, duke argumentuar se kishte “arsye tĂ« mjaftueshme” pĂ«r shkarkim.

Largimi i Cook do t’i jepte mundĂ«sinĂ« Trump tĂ« emĂ«ronte njĂ« pasues, duke forcuar ndikimin e tij mbi politikat monetare tĂ« Fed-it, ku kĂ«rkesat e tij tĂ« vazhdueshme pĂ«r ulje tĂ« normave tĂ« interesit janĂ« injoruar deri mĂ« tani.

Administrata e tij ka ndjekur edhe kundĂ«rshtarĂ« tĂ« tjerĂ« politikĂ« me akuza tĂ« ngjashme pĂ«r mashtrim hipotekor, pĂ«rfshirĂ« prokuroren e pĂ«rgjithshme tĂ« Nju Jorkut, Letitia James, dhe senatorin e KalifornisĂ«, Adam Schiff – tĂ« dy i kanĂ« mohuar akuzat.

Lisa Cook nuk është politikane, por është një nga zyrtaret më të larta të Fed-it që ka refuzuar presionin e Trump për ulje të normave. Ajo ishte gruaja e parë me ngjyrë që u ul në bordin e bankës qendrore, me një mandat që zgjatej deri në vitin 2038. E njohur si një ekonomiste e respektuar, ajo ka dhënë mësim në Harvard dhe Stanford dhe ka shërbyer në Këshillin e Këshilltarëve Ekonomikë gjatë presidencës Obama.

Në maj, Gjykata e Lartë e SHBA sugjeroi se presidenti nuk ka fuqi të shkarkojë pa shkak guvernatorët e Fed-it, një institucion i pavarur, anëtarët e të cilit nuk varen nga vullneti i presidentit.

Sulmi ndaj Cook u udhĂ«hoq fillimisht nga Bill Pulte, njĂ« zyrtar i emĂ«ruar nga Trump nĂ« AgjencinĂ« Federale tĂ« Financimit tĂ« Banesave, i cili e akuzoi se kishte deklaruar dy prona tĂ« ndryshme si banesĂ« kryesore pĂ«r tĂ« marrĂ« hipoteka nĂ« vitin 2021. “Si mund tĂ« jetĂ« kjo grua pĂ«rgjegjĂ«se pĂ«r normat e interesit, nĂ«se dyshohet se ka manipuluar normat e veta?”, shkroi Pulte nĂ« X (ish-Twitter), duke ia kaluar çështjen Departamentit tĂ« DrejtĂ«sisĂ« pĂ«r hetim.

Trump e pĂ«rdori menjĂ«herĂ« kĂ«tĂ« akuzĂ«, duke shkruar nĂ« rrjetin e tij Truth Social: “Duhet tĂ« japĂ« dorĂ«heqjen, tani!!!”.

Kryetari i demokratĂ«ve nĂ« Senat, Chuck Schumer, e quajti kĂ«tĂ« veprim “njĂ« lojĂ« tĂ« rrezikshme me njĂ« prej shtyllave kyçe tĂ« ekonomisĂ«â€. Ai paralajmĂ«roi se “ky kapje e hapur e pushtetit duhet ndaluar nga gjykatat, pĂ«rpara se Trump tĂ« shkaktojĂ« dĂ«me tĂ« pĂ«rhershme pĂ«r ekonominĂ« kombĂ«tare, shtetĂ«rore e lokale”.

NdĂ«rkohĂ«, kryetari i Fed-it, Jerome Powell, sinjalizoi tĂ« premten se banka qendrore po pĂ«rgatitej tĂ« ulte normat e interesit qĂ« muajin e ardhshĂ«m, por pĂ«rsĂ«riti paralajmĂ«rimet pĂ«r rreziqet qĂ« sjellin politikat e Trump, pĂ«rfshirĂ« tarifat doganore tĂ« gjera dhe kufizimet ndaj emigracionit. “Tarifat e larta po ndryshojnĂ« dukshĂ«m sistemin tregtar global”, tha Powell nĂ« njĂ« fjalim nĂ« takimin vjetor tĂ« bankierĂ«ve qendrorĂ« nĂ« Jackson Hole, Wyoming. “Politikat mĂ« tĂ« ashpra tĂ« emigracionit kanĂ« ngadalĂ«suar papritur rritjen e fuqisĂ« punĂ«tore.”

LigjvĂ«nĂ«sit kryesorĂ« demokratĂ« reaguan ashpĂ«r. Senatorja Elizabeth Warren e quajti vendimin e Trump “shembullin mĂ« tĂ« fundit tĂ« njĂ« presidenti tĂ« dĂ«shpĂ«ruar qĂ« kĂ«rkon njĂ« fajtor pĂ«r tĂ« mbuluar dĂ«shtimin e tij pĂ«r tĂ« ulur kostot pĂ«r amerikanĂ«t”. Ajo shtoi se bĂ«hej fjalĂ« pĂ«r “njĂ« kapje autoritare tĂ« pushtetit, nĂ« shkelje flagrante tĂ« ligjit mbi RezervĂ«n Federale, qĂ« duhet rrĂ«zuar nĂ« gjykatĂ«â€.

EkonomistĂ« e ekspertĂ« paralajmĂ«ruan gjithashtu pĂ«r pasoja tĂ« drejtpĂ«rdrejta ekonomike. Rohit Chopra, ish-drejtor i ZyrĂ«s sĂ« Mbrojtjes sĂ« Konsumatorit nĂ«n Joe Biden, akuzoi administratĂ«n e Trump se po pĂ«rpiqej tĂ« “kthejĂ« rregullatorĂ«t financiarĂ« nga rojtarĂ« tĂ« pavarur nĂ« vegla tĂ« bindura”.

“ShkatĂ«rrimi i institucioneve me veprime tĂ« paligjshme sjell kosto pĂ«r qytetarĂ«t amerikanĂ«â€, tha Skanda Amarnath, ish-ekonomist nĂ« Fed dhe aktualisht drejtor ekzekutiv i think-tank-ut Employ America. “DobĂ«simi i qeverisjes po e zhvlerĂ«son dollarin, duke rritur çmimet pĂ«r tĂ« gjitha mallrat. Kryetari Powell duhet tĂ« sigurojĂ« qĂ« Lisa Cook tĂ« mos shkarkohet nga veprime arbitrare e tĂ« paligjshme tĂ« presidentit.”/The Guardian

The post Trump shkarkon guvernatoren e Rezervës Federale mes akuzave për mashtrim hipotekor appeared first on Revista Monitor.

↗

Treguesit e rrezikut të borxhit publik, në ulje edhe këtë vit

✇Revista Monitor
By: Armela Toska

Treguesit e riskut të borxhit të publik këtë vit paraqiten në rënie edhe gjatë vitit 2025. Sipas informacionit të publikuar nga Ministria e Financave, rreziku i rifinancimit ose vlera e borxhit të brendshëm që maturohet brenda një viti në mesin e këtij viti përbënte 40.9% të totalit, nga 43.9% që zinte një vit më parë.

Në dekadën e fundit, Ministria e Financave ka ndjekur një strategji të zgjatjes graduale të maturitetit të borxhit publik, me qëllim kryesor uljen e rrezikut të rifinancimit, por edhe përfitimin nga cikli i normave të ulëta të interesit.

Vlera e borxhit të brendshëm me maturim brenda një viti pësoi një rënie të ndjeshme nga 53.5% në vitin 2016, në 44.8% në vitin 2020.

Ndërkohë, në periudhën 2021-2022 kjo tendencë u frenua, për shkak të pasigurisë që shkaktoi rritja e normave të interesit, që e detyroi Ministrinë e Financave të rriste peshën e emetimeve të titujve afatshkurtër të borxhit.

Rritja e shpejtë e normave të interesit nga Banka e Shqipërisë bëri që investitorët institucionalë, kryesisht bankat, të ishin hezitues në investimet në instrumente afatgjata.

Në këtë situatë, qeveria u detyrua të përshtatej dhe ta orientonte më shumë huamarrjen e brendshme drejt bonove të thesarit.

Në fund të vitit 2022, borxhi me maturim brenda një viti arriti në 47.9% të totalit të borxhit të brendshëm, ndërsa piku u shënua në fund të tremujorit të parë 2023, me 51.9% të totalit.

Por, frenimi i ciklit të rritjes së normave të interesit dhe rënia e yield-eve në vijim i mundësoi qeverisë shqiptare vijimësinë e strategjisë për të zgjatur maturitetin e borxhit publik.

Në mesin e këtij viti, maturiteti mesatar i instrumenteve të borxhit të brendshëm u rrit në 2.9 vjet, nga 2.56 vjet që kishte qenë në të njëjtën periudhë të një viti më parë. Kjo rritje dëshmon pikërisht përdorimin më të madh të instrumenteve me maturim afatgjatë gjatë 12-mujave të fundit.

Edhe indikatorët e tjerë të riskut të borxhit publik po ndjekin një tendencë rënëse këtë vit.

Risku i normave të interesit, i shprehur si përqindja e borxhit që rifiksohet brenda një viti kundrejt totalit të borxhit publik zbriti në 41%, nga 44.4% që kishte qenë në fund të vitit të kaluar. Edhe ky tregues është në nivelin më të ulët, të paktën që prej vitit 2016.

Ndërkohë, rreziku i kursit të këmbimit, i shprehur si raporti i borxhit në monedhë të huaj ndaj totalit të borxhit publik, ishte në nivelin në 43.3%, po aq sa një vit më parë.

Qeveria shqiptare emetoi në shkurt të këtij viti Eurobondin e radhës në Bursën e Londrës, çka solli zgjerim të mëtejshëm të portofolit të borxhit në valutë të huaj. Por, megjithatë forcimi i vazhdueshëm i Lekut në kursin e këmbimit në vitet e fundit po ndikon në uljen e  vlerës së borxhit në valutë të huaj dhe peshën e tij specifike ndaj totalit të borxhit publik.

Borxhi publik i Shqipërisë po ndjek një tendencë rënëse, i mbështetur nga forcimi i Lekut në kursin e këmbimit dhe një politikë fiskale konsoliduese, me deficite buxhetore më të ulëta. Në fund të vitit 2024, borxhi publik zbriti në 54.21% të PBB-së, ndërsa sipas vlerësimeve paraprake të Ministrisë së Financave në mesin e këtij viti borxhi publik ishte 54.02% e PBB-së./ E.Shehu

The post Treguesit e rrezikut të borxhit publik, në ulje edhe këtë vit appeared first on Revista Monitor.

❌