❌

Reading view

There are new articles available, click to refresh the page.
↗

Letra për kryeministrin Starmer, mbi 220 deputetë britanikë i bëjnë thirrje Londrës të njohë Palestinën

✇Albeu
By: M C

Më shumë se 220 deputetë britanikë nga nëntë parti të ndryshme i kanë dërguar një letër kryeministrit laburist Keir Starmer dhe sekretarit të jashtëm David Lammy duke i kërkuar Mbretërisë së Bashkuar që ta njohë zyrtarisht shtetin palestinez.

Iniciativa dypartiake, e iniciuar nga deputetja me shumicĂ« Sarah Champion, pĂ«rfshin mĂ« shumĂ« se njĂ« tĂ« tretĂ«n e DhomĂ«s sĂ« Komunave dhe vjen pasi presidenti francez Emmanuel Macron njoftoi njohjen pĂ«rballĂ« “katastrofĂ«s humanitare” nĂ« Gaza tĂ« shkaktuar nga bllokada e ndihmĂ«s nga Izraeli.

Kështu, pas Francës, edhe Britania e Madhe po merr iniciativën për njohjen e Palestinës. Një politkë e kundërt me atë të SHBA-së, e cila nuk është e gatshme për të njohur Palestinën si shtet.

The post Letra për kryeministrin Starmer, mbi 220 deputetë britanikë i bëjnë thirrje Londrës të njohë Palestinën appeared first on Albeu.com.

↗

Abdylhamidi II dhe Lord Salisbury

✇Telegrafi
By: Agron Shala

Nga: Hasan Bello

Pozita e BritanisĂ« nĂ« shekullin XIX ishte mĂ« e fuqishme se ajo e ShBA-sĂ« sot. AmbasadorĂ«t britanikĂ« kishin njĂ« peshĂ« shumĂ« tĂ« madhe nĂ« arenĂ«n ndĂ«rkombĂ«tare. Kur pĂ«rmendeshin “FuqitĂ« e MĂ«dha”, menjĂ«herĂ« tĂ« vinte ndĂ«rmend Anglia, Franca dhe Rusia. PĂ«r kĂ«tĂ« arsye, drejtuesit e shtetit osman pĂ«rpiqeshin tĂ« mbanin marrĂ«dhĂ«nie sa mĂ« tĂ« mira jo vetĂ«m me ambasadorĂ«t, por edhe me diplomatĂ«t e niveleve tĂ« tjera. NjĂ« nga praktikat e Abdylhamidit II ishte “komprometimi” i tyre me dhurata.

NĂ« vitin 1878 rusĂ«t dolĂ«n fitues me PerandorinĂ« Osmane dhe kishin vendosur shtabin e tyre nĂ« njĂ« lagje tĂ« njohur tĂ« Stambollit (YeƟilköy). Ishin ditĂ«t kur perandoria kishte mĂ« shumĂ« se kurrĂ« nevojĂ« pĂ«r MbretĂ«rinĂ« e Bashkuar. Sulltani dĂ«shironte t’i dhuronte Mr. Sandisonit, Sekretarit tĂ« ParĂ« tĂ« AmbasadĂ«s Britanike nĂ« Stamboll, njĂ« kuti cigaresh e zbukuruar me bizhuteri tĂ« shtrenjta. Por, Sandisoni nuk mund tĂ« pranonte kĂ«tĂ« dhuratĂ« pa dijeninĂ« dhe miratimin e ambasadorit. Prandaj, nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« sjellshme e refuzoi. MĂ« pas shkoi nĂ« AmbasadĂ« dhe pyeti eprorin e vet, ambasadorin britanik, Henry Layard, se çfarĂ« duhej tĂ« bĂ«nte. Ky i fundit i shkroi menjĂ«herĂ« ministrit tĂ« JashtĂ«m, Lord Salisbury, duke i thĂ«nĂ« se nuk mund ta pranonin kĂ«tĂ« “dhuratĂ«â€ pa dijeninĂ« dhe miratimin e tij.

Pas përshëndetjeve formale në letrën zyrtare, Salisbury iu përgjigj kështu pyetjes së ambasadorit:

“It depends on service which is expected.

(“Kjo varet nga shĂ«rbimi qĂ« pritet.”)

Me fjalĂ« tĂ« tjera: “PĂ«rpara se tĂ« marr njĂ« vendim, dua tĂ« di se pĂ«r çfarĂ« shĂ«rbimi Ă«shtĂ« menduar t’i bĂ«het kjo dhuratĂ«.”

Ky ishte niveli i ndjeshmërisë dhe ndershmërisë së diplomatëve britanikë dhe një nga arsyet pse Mbretëria e Bashkuar për disa shekuj ishte kthyer në mbretëreshën e deteve.

The post Abdylhamidi II dhe Lord Salisbury appeared first on Telegrafi.

↗

Katër viktima nga një aksident ajror në Londër

✇Abc News
By: Rovena

Katër persona kanë humbur jetën pas një aksidenti ajror të ndodhur të dielën në Aeroportin Southend, në Londër, raportoi agjencia e lajmeve PA. Ngjarja tragjike ndodhi gjatë orëve të pasdites, ndërsa shkaqet e rrëzimit të avionit të vogël mbeten ende të paqarta. Menjëherë pas përplasjes, mjeti fluturues shpërtheu në flakë.

Autoritetet vendase kanë nisur një hetim të plotë për të zbardhur rrethanat e aksidentit. Policia e Essex-it dhe Shërbimi i Ambulancës reaguan menjëherë ndaj thirrjeve për ndihmë, pas raportimeve se një avion rreth 12 metra i gjatë ishte përplasur në tokë.

Kompania Zeusch Aviation, e cila operon nga Aeroporti Lelystad në Holandë, konfirmoi se fluturimi SUZ1 ishte përfshirë në aksidentin e ndodhur. Sipas faqes zyrtare të kompanisë, avioni përdorej për fluturime mjekësore, duke transportuar pacientë ose organe për transplant.

Dega për Hetimin e Aksidenteve Ajrore (AAIB) ka hapur një hetim zyrtar dhe ka dërguar një ekip multidisiplinar në vendngjarje, që përfshin ekspertë nga fusha të ndryshme si operacionet ajrore, faktorët njerëzorë, inxhinieria dhe analizimi i të dhënave të regjistruara.

DĂ«shmitarĂ« okularĂ« kanĂ« rrĂ«fyer pĂ«r mediat britanike momentet dramatike tĂ« aksidentit. “Piloti u rrotullua me kokĂ« poshtĂ« dhe avioni u pĂ«rplas nĂ« tokĂ«. Ishte nĂ« ajĂ«r vetĂ«m pĂ«r disa sekonda pĂ«rpara se tĂ« shpĂ«rthente nĂ« flakĂ«. Ishte zjarr dhe tym gjithandej. FatmirĂ«sisht, vajza ime nuk po shikonte drejt avionit nĂ« atĂ« moment,” tha njĂ« dĂ«shmitar./abcnews.al

 

↗

Ishte pa vetĂ«dije nĂ« kajak, gruaja u shpĂ«tua nĂ« mĂ«nyrĂ« dramatike – pasi u rrĂ«mbye nga valĂ«t dhe pĂ«rfundoi nĂ« det tĂ« hapur nĂ« Angli

✇Telegrafi
By: Hakim Kasami

Një grua që kishte mbetur pa vetëdije në kajak u shpëtua në mënyrë dramatike, pasi u rrëmbye nga valët dhe përfundoi në det të hapur në Angli.

Ngjarja ndodhi pranë bregdetit të Walcott, në Norfolk, kur era papritur ndryshoi drejtim dhe e tërhoqi kajakun larg bregut, shkruajnë mediat britanike, përcjell Telegrafi.

Dhe pamjet tronditëse tregojnë momentin kur ekuipazhi i Happisburgh Lifeboat arrin tek kajaku dhe e tërheq gruan në bord.

Ajo ishte e palëvizshme dhe nuk i përgjigjej thirrjeve.

Vullnetarët e shpëtimit vepruan me shpejtësi, duke i dhënë ndihmën e parë në vendngjarje.

Pas ndihmës fillestare, ajo u dërgua në spital për trajtim të mëtejshëm.

Autoritetet kanë theksuar rëndësinë e veshjes së jelekut të shpëtimit dhe monitorimit të kushteve të motit para çdo udhëtimi në det. /Telegrafi/

The post Ishte pa vetĂ«dije nĂ« kajak, gruaja u shpĂ«tua nĂ« mĂ«nyrĂ« dramatike – pasi u rrĂ«mbye nga valĂ«t dhe pĂ«rfundoi nĂ« det tĂ« hapur nĂ« Angli appeared first on Telegrafi.

↗

EMRI/ Akuzohet pĂ«r dy vrasje, Anglia i thotĂ« “JO” ekstradimit tĂ« njĂ« shqiptari

✇BoldNews
By: Enrik Braho

Gjykata e LartĂ« nĂ« LondĂ«r ka vendosur tĂ« mos ekstradojĂ« Ilirian Zeqajn, njĂ« 52-vjeçar i akuzuar pĂ«r njĂ« vrasje tĂ« dyfishtĂ« nĂ« ShqipĂ«ri rreth 30 vite mĂ« parĂ«, duke e cilĂ«suar procesin gjyqĂ«sor ndaj tij si njĂ« shkelje flagrante tĂ« tĂ« drejtave tĂ« njeriut. Zeqaj, i cili ka jetuar nĂ« MbretĂ«rinĂ« e Bashkuar nĂ«n njĂ« [
]

The post EMRI/ Akuzohet pĂ«r dy vrasje, Anglia i thotĂ« “JO” ekstradimit tĂ« njĂ« shqiptari appeared first on BoldNews.al.

↗

39 vjet mĂ« parĂ«/ “Dora e Zotit” goli i MaradonĂ«s si hakmarrje pĂ«r ishujt Falkland

✇Lapsi
By: user 6

22 qershor 1986, Kupa e BotĂ«s, MeksikĂ«. NĂ« stadiumin Azteca, pĂ«rpara 114 000 spektatorĂ«ve dhe miliona shikuesve televizivĂ« nĂ« tĂ« gjithĂ« botĂ«n, Diego Armando Maradona shkroi pĂ«rgjithmonĂ« emrin e tij nĂ« historinĂ« e futbollit me njĂ« moment qĂ« do tĂ« pĂ«rçante, adhuronte dhe do tĂ« diskutohej edhe 39 vjet mĂ« vonĂ« me tĂ« famshmen “Dora e Zotit”.

Në çerekfinalen midis Argjentinës dhe Anglisë, në një ndeshje me ngarkesë të madhe politike dhe emocionale për shkak të Luftës së Ishujve Falkland disa vite më parë, rezultati ishte 0-0. Mesfushori anglez Steve Hodge largoi topin ngathët, topi ngrihet lart dhe shkon drejt portierit Peter Shilton.

"Dora e Zotit" e Maradonës dhe hakmarrja e Argjentinës për Ishujt Falkland: Goli që u bë simbol kombëtar - Video

Maradona, megjithëse 20 centimetra më i shkurtër, kërcen lart, bën sikur e godet topin me kokë, por në fund e shtyn atë në rrjetë me dorën e majtë. Gjyqtari tunizian Ali Ben Nasser akordoi golin, pasi as ai dhe as asistenti i tij nuk e vunë re përdorimin e dorës.
Maradona, duke kthyer kokën drejt gjyqtarit, festoi fillimisht i përmbajtur. Kur pa se goli ishte akorduar, shpërtheu në festime të çmendura. Fotografia e meksikanit Alejandro Ojeda, i cili përjetësoi momentin, u bë ikonike.

Linja që u bë legjendë

Pas ndeshjes, kur u pyet nĂ«se e kishte pĂ«rdorur dorĂ«n, Maradona u pĂ«rgjigj me njĂ« ton çarmatosĂ«s dhe enigmatik: “Ishte pak me kokĂ«n e MaradonĂ«s dhe pak me dorĂ«n e Zotit”. Kjo frazĂ« do ta shoqĂ«ronte pĂ«rgjithmonĂ« golin, duke u bĂ«rĂ« njĂ« titull, njĂ« simbol dhe njĂ« pikĂ« referimi pĂ«r vetĂ« futbollin.

Vite mĂ« vonĂ«, nĂ« 2005-Ă«n, nĂ« njĂ« emision televiziv nĂ« ArgjentinĂ«, ai pranoi publikisht se e kishte pĂ«rdorur dorĂ«n dhe se e konsideronte golin si “hakmarrje simbolike” pĂ«r LuftĂ«n e Ishujve Falkland, 4 vjet mĂ« parĂ«.

Argjentina ishte favorite. Ata e mbyllën të parët në grupin e parë, duke mposhtur Korenë e Jugut dhe Bullgarinë dhe duke barazuar vetëm me Italinë. Në raundin e dytë, ata mposhtën ngushtë Uruguain fqinj 1-0. Anglia nuk ishte bindëse. Ata humbën fillimisht ndaj Portugalisë dhe më pas barazuan me Marokun, por më pas mposhtën Poloninë dhe Paraguain 3-0. Këto ekipe patën short shumë të keq dhe do të luanin kundër Belgjikës ose Spanjës në gjysmëfinale.

Nga ana tjetër, katërshja e Brazilit, Francës, Gjermanisë Perëndimore dhe Meksikës (Meksika po luante në shtëpi) ishin ekipet më kërcënuese. Kjo ndeshje po zhvillohej vetëm 4 vjet pas Luftës së Ishujve Falkland, një luftë 74-ditore midis Argjentinës dhe Anglisë për territoret në fjalë. Kjo histori i dha një perspektivë tjetër çerekfinales midis dy vendeve, megjithëse argjentinasit e panë më ngrohtësisht.

“NĂ« intervistat para ndeshjes, tĂ« gjithĂ« thamĂ« se futbolli dhe politika nuk duhet tĂ« pĂ«rfshiheshin”, kishte thĂ«nĂ« Maradona pĂ«r atĂ« ndeshje. “Por kjo ishte njĂ« gĂ«njeshtĂ«r. Ne nuk bĂ«mĂ« gjĂ« tjetĂ«r veçse menduam pĂ«r kĂ«tĂ« ndeshje. MarrĂ«zi! Ishte thjesht njĂ« ndeshje tjetĂ«r!

Por ishte njĂ« ndeshje ku fitorja do tĂ« thoshte shumĂ« mĂ« tepĂ«r dhe nuk ishte thjesht njĂ« proces pĂ«r ta eliminuar AnglinĂ« nga Kupa e BotĂ«s. NĂ« njĂ« farĂ« mĂ«nyre, ne po fajĂ«sonim tĂ« gjithĂ« lojtarĂ«t anglezĂ« pĂ«r atĂ« qĂ« kishte ndodhur dhe pĂ«r faktin qĂ« argjentinasit vuajtĂ«n”, – shtoi ai.

Kjo ndeshje i kishte të gjitha. Lojë të shkëlqyera me pasime, driblime, dy gola dhe disa momente paksa
 komike. Rreth mesit të pjesës së parë, Maradona shkoi të ekzekutonte një goditje nga këndi nga ana e djathtë. Shumë fotografë shkuan ta fotografonin.

Maradona u përgjigj duke marrë flamurin e këndit dhe duke e hequr atë në mënyrë që ta ekzekutonte më mirë. Gjyqtari kostarikan Bernie Ulloa nuk e pranoi këtë dhe e detyroi Maradonën ta vendoste flamurin përsëri në vendin e tij. Megjithatë, ai e bëri këtë pa flamur. Ulloa këmbënguli që ta vendoste flamurin përsëri dhe priti Maradonën. Me sarkazëm, Diego e bëri këtë në një mënyrë që nuk e kënaqi Ulloan. Pastaj ylli argjentinas me hezitim e vendosi flamurin saktë. Sigurisht, jo të gjithë e mbajnë mend këtë incident.

Maradona Ă«shtĂ« kudo nĂ« ndeshje. Ai pason, krijon hapĂ«sira dhe bĂ«n pothuajse gjithçka kundĂ«r AnglisĂ«. Sigurisht, ai i beson mĂ« shumĂ« Sergio BatistĂ«s pĂ«r lĂ«vizjen e topit. LĂ«vizjet e tij me dhe pa top e kanĂ« çorganizuar mbrojtjen kundĂ«rshtare. MĂ«nyra se si Diego i dha topit njĂ« trajektore ishte
 hyjnore. Edhe nĂ« goditjet e tij tĂ« lira. Edhe nĂ«se dikush nuk do tĂ« kishte parĂ« kurrĂ« njĂ« ndeshje futbolli mĂ« parĂ«, mund ta kuptonte se Maradona ishte lojtari mĂ« i mirĂ« nĂ« fushĂ«.

Ai punon jashtĂ«zakonisht mirĂ« me BurusagĂ«n, i cili gjithashtu shkon nĂ« krahĂ« dhe bĂ«n shumĂ« goditje njĂ«-dyshe me sulmuesin kryesor, Jorge Valdanon. NĂ« njĂ«rĂ«n nga kĂ«to pĂ«rpjekje erdhi goli i parĂ« i famshĂ«m i ndeshjes. Hodge bĂ«ri njĂ« kthesĂ« tĂ« gabuar dhe Maradona u zhvendos drejt topit qĂ« po shkonte drejt zonĂ«s sĂ« vogĂ«l. Hodge donte ta largonte nga Valdano, por Maradona veproi me shumĂ« zgjuarsi. ÇfarĂ« kishte nĂ« mendje nĂ« atĂ« moment? A donte tĂ« shĂ«nonte njĂ« gol spektakolar? A e kuptoi se pĂ«rndryshe nuk do ta kishte kapur topin dhe nuk do ta kishte futur dorĂ«n brenda? SidoqoftĂ«, Maradona, me dorĂ«n e Zotit, e kapi Shiltonin pĂ«r ta dĂ«rguar topin nĂ« rrjetĂ«.
xrwma-maradona-xeri

Funksionoi sikur tĂ« mos kishte ndodhur asgjĂ«. Ai shkoi tĂ« festonte nĂ« anĂ«n e babait tĂ« tij nĂ« tribuna. NdĂ«rsa mbrojtĂ«sit e AnglisĂ« po bĂ«rtisnin pĂ«r njĂ« dorĂ«, Diego ngriti grushtin e majtĂ« drejt audiencĂ«s sikur
 ta riinterpretonte momentin. Valdano shkoi dhe i tha tĂ« ndalonte, pĂ«rndryshe tĂ« gjithĂ« do ta kuptonin se çfarĂ« kishte ndodhur. “Dora e Zotit” e MaradonĂ«s ishte mĂ« shumĂ« sesa thjesht njĂ« gol


Lufta e Ishujve Falkland dhe “hakmarrja e futbollit”.

Rëndësia politike dhe kombëtare e ndeshjes Argjentinë-Angli në Kupën e Botës 1986 ishte e jashtëzakonshme dhe shkoi shumë përtej kufijve të ngushtë të futbollit. Kjo çerekfinale ishte arena ku u shprehën hapur plagët, kujtimet dhe pasionet e dy kombeve që ishin përplasur vetëm 4 vjet më parë në Luftën e Ishujve Falkland.

PĂ«r ArgjentinĂ«n, fitorja ndaj AnglisĂ« dhe veçanĂ«risht goli i MaradonĂ«s me “dorĂ«n e Zotit” simbolizonte njĂ« formĂ« hakmarrjeje kombĂ«tare dhe rivendosjeje tĂ« prestigjit kombĂ«tar tĂ« plagosur. Vendi, i cili sapo kishte dalĂ« nga njĂ« diktaturĂ« e ashpĂ«r ushtarake dhe njĂ« disfatĂ« poshtĂ«ruese nĂ« Ishujt Falkland, gjeti nĂ« futboll dhe te Maradona njĂ« mĂ«nyrĂ« pĂ«r tĂ« ngritur kokĂ«n pĂ«rsĂ«ri. Goli u pa si njĂ« “gjykim hyjnor”, njĂ« fitore simbolike ndaj ish-fuqisĂ« koloniale dhe rivalit tĂ« fushĂ«s sĂ« betejĂ«s. VetĂ« Maradona mĂ« vonĂ« e pĂ«rshkroi golin si hakmarrje historike pĂ«r luftĂ«n, ndĂ«rsa i gjithĂ« populli argjentinas e pĂ«rqafoi suksesin si njĂ« shpengim kolektiv.

Për Anglinë, ndeshja dhe goli i diskutueshëm i Maradonës u panë si një padrejtësi e madhe, duke shtuar materiale të reja në një rivalitet sportiv dhe politik tashmë të tensionuar që kishte filluar që nga Kupa e Botës 1966. Disfata nuk ishte vetëm një eliminim, por një goditje për një komb që e kishte mposhtur ushtarakisht Argjentinën disa vite më parë.

NĂ« dokumentarin e vitit 2019 “Diego Maradona”, me regji nga Asif Kapadia, Maradona e lidh hapur golin me luftĂ«n: “Ne argjentinasit nuk e dinim se çfarĂ« po bĂ«nte nĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ« ushtria. Na thanĂ« se po fitonim luftĂ«n. NĂ« realitet, Anglia po na mundte 20-0. Ishte e vĂ«shtirĂ«. Loja me AnglinĂ« dukej si njĂ« luftĂ« tjetĂ«r. E dija qĂ« ishte dora ime. Nuk ishte e paramenduar, por gjithçka ndodhi aq shpejt sa gjyqtari nuk e pa. Gjyqtari mĂ« pa dhe tha: “Gol”. Ishte njĂ« ndjenjĂ« e mrekullueshme. Si hakmarrje simbolike kundĂ«r anglezĂ«ve”.

The Falklands War | Remembrance | Royal British Legion

Për argjentinasit, goli u bë simbol i inteligjencës, dinakërisë dhe fitores ndaj një rivali historik, ndërsa për anglezët mbeti një padrejtësi që stigmatizonte marrëdhënien midis dy vendeve në futboll. Rivaliteti i futbollit kishte filluar tashmë në Kupën e Botës 1966, kur Anglia eliminoi Argjentinën në një çerekfinale plot episode, me argjentinasit që ndienin se ishin trajtuar padrejtësisht nga gjyqtari.
Lufta e Ishujve Falkland nĂ« vitin 1982 e çoi tensionin kombĂ«tar nĂ« kulmin e tij, duke e transferuar peshĂ«n e konfliktit historik nĂ« stadiume. Ndeshja e vitit 1986 ishte “vazhdimi” i kĂ«tij rivaliteti, me futbollin qĂ« vepronte si njĂ« platformĂ« pĂ«r tĂ« shprehur ndjenjat dhe krenarinĂ« kombĂ«tare. Atmosfera para dhe gjatĂ« ndeshjes ishte elektrizuese, me incidente midis tifozĂ«ve dhe tension si nĂ« tribuna ashtu edhe nĂ« fushĂ«.

Goli i dytë dhe kualifikimi

VetĂ«m 4 minuta pas momentit “Dora e Zotit”, Maradona shĂ«noi njĂ« nga golat mĂ« tĂ« bukur nĂ« historinĂ« e KupĂ«s sĂ« BotĂ«s, duke kaluar pothuajse tĂ« gjithĂ« mbrojtjen angleze dhe portierin Shilton pĂ«r ta bĂ«rĂ« rezultatin 2-0. Gary Lineker e uli diferencĂ«n nĂ« 2-1, por kualifikimi i shkoi ArgjentinĂ«s, e cila pĂ«rfundimisht fitoi trofeun.

PĂ«r AnglinĂ«, “Dora e Zotit” mbetet njĂ« pikĂ« hidhĂ«rimi – njĂ« moment i konsideruar si turp pĂ«r drejtĂ«sinĂ« e sportit. MegjithatĂ«, pĂ«r ArgjentinĂ«n, ajo u bĂ« njĂ« simbol i triumfit dhe rezistencĂ«s, njĂ« gol qĂ« tejkaloi kufijtĂ« e futbollit dhe u bĂ« pjesĂ« e narrativĂ«s kombĂ«tare. Goli i MaradonĂ«s, sĂ« bashku me tĂ« dytin e sĂ« njĂ«jtĂ«s ndeshje (“goli i shekullit”), ende konsiderohen deri mĂ« sot si momentet mĂ« emblematike tĂ« futbollit tĂ« njĂ« gjeniu tĂ« pakrahasueshĂ«m tĂ« futbollit. ©PĂ«rshtati nĂ« shqip LAPSI.al

The post 39 vjet mĂ« parĂ«/ “Dora e Zotit” goli i MaradonĂ«s si hakmarrje pĂ«r ishujt Falkland appeared first on Lapsi.al.

↗

Nga Anglia nĂ« Tropojë  nĂ« kĂ«mbĂ«/ Emigranti: U pĂ«rlota kur preka tokĂ«n shqiptare

✇Abc News
By: Nijazi Mema

E pabesueshme, por, e vërtetë. Ky është emigranti shqiptarë, Seb Ponari, i cili udhëtoi plotë 2733 km në këmbë nga Kembrixh drejt vendlindjes së tij, në Tropojë. 40-vjeçari prej 16 vitesh jeton në Angli, ndërsa sfida që i vendosi vetes i mori kohë plotë 38 ditë për të arritur në vendlindje në këmbë.

I emocionuar, Sebi tregon se shkelja në tokën shqiptare, i dhuroi atij lot gëzimi.

“Kur hyra nĂ« ShqipĂ«ri, nĂ« pikĂ«n e kalimit tĂ« Hanit Hotit.  ishte njĂ« ndjesi krejt ndryshe, Ndjeva njĂ« ngrohtĂ«si qĂ« se kisha ndjerĂ« kurrĂ«. MĂ« dolĂ«n lot, se kisha bĂ«rĂ« gjithĂ« atĂ« vrapim. Nuk ka si ShqipĂ«ria, s’ka si nĂ«na ime”

Pasi ka vrapuar për mbi 10 orë çdo ditë në këmbë, 40-vjeçari sot e konsideron një sfidë të çmendur, por, që nuk do pendohej kurrë. Ai tregon se vrapin e nisi si pakuptuar në një moment të vështirë që po kalonte me shëndetin mendor, ndërsa sot është kthyer për të në pasion.

“Fillova tĂ« vrapoj para dy vitesh, pĂ«r kĂ«to
 arsyeja sepse jetoj Kembrixh, dhe Tropoja Ă«shtĂ« vendlindja ime, aty ku pushon babai im prej 10 vitesh. Kjo ishte edhe arsyeja. Vrapi nisi aksidentalisht, e gjeta qetĂ«sues. MĂ« bĂ«n tĂ« rri me veten shumĂ«. Vrapin e pĂ«rdor  pĂ«r tĂ« hequr  mendimet e kĂ«qija.. filloj si ide, dhe kĂ«tĂ« vit mĂ« nisi prapĂ«. Flas shpesh pĂ«r shĂ«ndetin mendor, njĂ« nga ata jam unĂ« qĂ« vuaj, dhe flas shpesh pĂ«r kĂ«tĂ«â€

 Lodhja nuk llogaritet për 40-vjeçarin, ndërsa tregon dhe arsyen e fortë që nuk u dorëzua kurrë. Këtë udhëtim, Ponari ia dedikon 10-vjetorit të përkujtimores së humbjes së të atit.

“I lodhur shumĂ« herĂ«, por tĂ« ndaloja asnjĂ«herĂ«. Sepse arsyeja ishte shumĂ« e fortĂ«. Arsyeja ishte tĂ« arrij ku pushon babai”,  tha ai.

 Nga humbja e rrugëve nëpër male, tek përballja me gjarpërinjtë në rrugë, 40-vjeçari tregon disa nga vështirësitë e sfidës.

“NĂ« male kam humbur disa herĂ«, FrancĂ«, Austri e Gjermani. GjarpĂ«rinjtĂ« kanĂ« qenĂ« problem. MĂ« e vĂ«shtira nĂ« Kroaci, ku u futa nĂ« njĂ« mal, u bĂ« errĂ«sirĂ« dhe pashĂ« njĂ« humnerĂ«, ku pashĂ« veten nĂ« rrezik. Vendosa tĂ« ndjek rrugĂ«n e makinĂ«s, dhe trafiku ishte tjetĂ«r vĂ«shtirĂ«si”

 Të paktë janë ata që e kanë përqafuar sfidën e 40-vjeçarit, kjo, sepse u është dukur e pamundur.

“Çmenduri, nĂ« pĂ«rgjithĂ«si, a je çmendur, tĂ« ka luajtur mendja. Pjesa tjetĂ«r u sa mirĂ«, por, kjo e dyta ka qenĂ« mĂ« e vogĂ«l. Shumica thonin do e lĂ«, mbas 1 jave. Kur kam hyr nĂ« Kroaci kanĂ« thĂ«nĂ« ka qenĂ« e mundur. Disa mĂ« shkruajnĂ« e mĂ« thonĂ« qĂ« ke mashtruar”, tha ai.

Që misionin ta quaj të përmbyllur, 40 vjeçari ka ende  km për të përshkruar në këmbë nga Tirana në jug të vendit në Ksamil. Ai tregon se misioni me vrapimin nuk përfundon këtu, pasi sfida ende më të rënda e presin në të ardhmen.

“Sfida Ă«shtĂ« 500 kilometra pa ndaluar nĂ« AmerikĂ« pĂ«r 7 ditĂ«â€/abcnews.al

 

↗

NjĂ« grua nĂ« Angli ‘nĂ« prag tĂ« falimentimit’ pĂ«r shkak tĂ« njĂ« matĂ«si me defekt tĂ« energjisĂ« elektrike

✇Telegrafi
By: Hakim Kasami

Lin Lawler, 70 vjeçe, është në prag të falimentimit pasi u është faturuar 24,010 paund (rreth 28,000 euro) për energjinë elektrike të një shtëpie pushimi që ajo jep me qira në Hainford, Norfolk.

Pavarësisht që përdor shtëpinë me pesë dhoma dhe aneksin e saj vetëm për pak më shumë se 100 ditë në vit, kompania furnizuese SmartestEnergy i kërkon shlyerjen e plotë të shumës, duke kërcënuar me ndërprerje të energjisë nëse nuk paguan 2,022 paund (rreth 2,360 euro) në javë.

Fatura e papritur, e cila në shkurt të këtij viti ishte 3,217 paund (rreth 3,750 euro) për një muaj, ka tronditur zonjën Lawler.

Pas shumë ankesave, në tetor 2024 u zbulua se matësi i energjisë ishte me defekt dhe duhej zëvendësuar.

Pas zëvendësimit në mars, faturat ranë ndjeshëm, duke shkuar në vetëm 183 paund (rreth 214 euro) në maj, nga 1,675 paund (rreth 1,950 euro) vitin e kaluar.

Megjithatë, SmartestEnergy ka anuluar kontratën e saj të re më të lirë dhe i ka vendosur matës parapagues, duke rrezikuar të humbasë të ardhurat nga qiratë dhe duke e lënë në rrezik falimentimi.

NjĂ« deputet lokal e ka cilĂ«suar situatĂ«n si “tĂ« çmendur” dhe premton ta ndihmojĂ« zonjĂ«n Lawler pĂ«r njĂ« zgjidhje tĂ« drejtĂ«. /Telegrafi/

The post NjĂ« grua nĂ« Angli ‘nĂ« prag tĂ« falimentimit’ pĂ«r shkak tĂ« njĂ« matĂ«si me defekt tĂ« energjisĂ« elektrike appeared first on Telegrafi.

↗

Nga Anglia në Tropojë me vrap për 40 ditë, shqiptari: Kam shpenzuar 130 mijë paund

✇Euronews
By: Besnik

Seb Ponari, njĂ« i ri shqiptar me banim nĂ« Angli, ka folur tĂ« martĂ«n nĂ« emisionin “People” nĂ« Euronews Albania nĂ« lidhje me sfidĂ«n e jashtĂ«zakonshme tĂ« tij.

Ai është nisur për të përshkuar me vrap një distancë prej 2,750 kilometrash nga Cambridge, Angli, drejt Tropojës në Shqipëri, brenda vetëm 40 ditësh.

Sfida e tij ka nisur më 10 maj dhe aktualisht ndodhet në Kroaci, ndërkohë që edhe pak ditë e ndajnë nga mbërritja në Shqipëri.

Sebi jeton prej 16 vitesh në Angli ndërsa duke folur për iniciativën e tij, tha se kjo gjë deri tani ka kushtuar rreth 130 mijë paund, ku vetëm ruloti që ka blerë ka kushtuar 43 mijë paund.

Paralelisht, ndërsa vrapon, ai thotë se shoqërohet edhe nga një staf në përbërje të së cilit janë shofer, fizioterapist dhe trajner ndërsa theksoi se vrapon rreth 10-11 gjatë 24-orëshit.

“KĂ«tĂ« vrap ia dedikoj babait tim, i cili ka ndĂ«rruar jetĂ« 10 vjet mĂ« parĂ«, dhe po udhĂ«toj nga shtĂ«pia ime nĂ« Angli, te varri i babait nĂ« TropojĂ«. UnĂ« bĂ«j 70 kilometra nĂ« ditĂ« dhe planik Ă«shtĂ« qĂ« pĂ«r 40 ditĂ« nĂ« total qĂ« nga nisja tĂ« mbĂ«rrij nĂ« tropojĂ«.

Stafi që më shoqëron janë tre persona: një shofer për rulotin, i cili është edhe fizioterapist shqiptar, trajneri i vrapit është nga Qiproja, ndërsa Toni dhe Landi janë nga Shqipëria.

Ai shton se ka marrë me vete 15 palë atlete për këto 40 ditë, ndërsa përveç rulotit kryesor, ka edhe një furgon dhe një rulot tjetër.

Kjo iniciativĂ« unike e shqiptarit nuk ka si qĂ«llim vetĂ«m tejkalimin e kufijve tĂ« durimit njerĂ«zor, por Ă«shtĂ« edhe njĂ« thirrje pĂ«r ndĂ«rgjegjĂ«sim dhe mbĂ«shtetje pĂ«r shĂ«ndetin mendor, pĂ«r t’iu dhĂ«nĂ« forcĂ« tĂ« gjithĂ« atyre qĂ« vuajnĂ« nga problemet e shĂ«ndetit mendor, duke u thĂ«nĂ« se çdo gjĂ« Ă«shtĂ« e mundur pĂ«r t’u pĂ«rmirĂ«suar.

LEXONI GJITHASHTU:

The post Nga Anglia në Tropojë me vrap për 40 ditë, shqiptari: Kam shpenzuar 130 mijë paund appeared first on Euronews Albania.

↗

Kyle Walker zbulon grupin e sikletshëm WhatsApp të Anglisë, që shumë e heshtin

✇Lapsi
By: user 2

Kyle Walker sapo ka mbushur 35 vjeç, por as trajneri i ri i AnglisĂ«, Thomas Tuchel, nĂ« detyrĂ« qĂ« nga 1 janari i kaluar, nuk heq dorĂ« nga pĂ«rvoja dhe shpejtĂ«sia e mbrojtĂ«sit tĂ« djathtĂ«, i cili sapo ka pĂ«rfunduar gjysmĂ«n e dytĂ« tĂ« sezonit nĂ« huazim te Milani dhe tani do tĂ« kthehet te Manchester City, me njĂ« tĂ« ardhme ende pĂ«r t’u shkruar, pasi nuk bĂ«n pjesĂ« nĂ« planet e teknikut Guardiola.

Grupi në WhatsApp i kombëtares angleze nga i cili nuk largohet askush

Tuchel e ka ftuar Walker për dy ndeshjet e kombëtares angleze kundër Andorrës (e luajtur të shtunën e kaluar për kualifikueset e Botërorit, një zhgënjim 1-0, Kyle qëndroi në stol) dhe kundër Senegalit (miqësore që do të luhet të martën). Futbollisti nga Sheffield ka treguar se si funksionon pas thirrjes në kombëtare, duke zbuluar ekzistencën e një grupi në WhatsApp që për disa anëtarë mund të bëhet i sikletshëm, aq sa preferojnë ta heshtin.

Duke folur nĂ« podkastin e tij nĂ« BBC, Walker shpjegoi se lojtarĂ«t fillimisht marrin njĂ« mesazh tekst nga njĂ« anĂ«tar i stafit tĂ« kombĂ«tares pĂ«r tĂ« konfirmuar thirrjen e tyre. Informacione tĂ« mĂ«tejshme u dĂ«rgohen mĂ« pas pĂ«rmes njĂ« bisede grupi nĂ« WhatsApp, para se tĂ« nisĂ« pauza ndĂ«rkombĂ«tare: “Ka njĂ« bisedĂ« grupi dhe zakonisht tĂ« dĂ«rgojnĂ« njĂ« mesazh individual, duke tĂ« thĂ«nĂ« thjesht qĂ« je thirrur. Pastaj do tĂ« shohĂ«sh qĂ« nĂ« grupin e WhatsApp shtohen njerĂ«z qĂ« mĂ« parĂ« nuk ishin aty.”

Lexo mĂ« tej: Kyle Walker turpĂ«ron Joao Felix nĂ« tunelin e “Maradona”: mikrofonat kapin gjithçka

Problemi Ă«shtĂ« se grupi Ă«shtĂ« gjithmonĂ« i njĂ«jti, nuk krijohet njĂ« i ri pĂ«r çdo grumbullim apo çdo periudhĂ«, çka sjell si pasojĂ« qĂ« lojtarĂ«t qĂ« kanĂ« qenĂ« pjesĂ« e skuadrave tĂ« mĂ«parshme dhe qĂ« mĂ« pas nuk janĂ« thirrur mĂ«, janĂ« ende aty dhe mund t’i shohin gjithsesi mesazhet mĂ« tĂ« fundit. NĂ« atĂ« pikĂ«, Walker shtoi se çfarĂ« u mbetet tĂ« bĂ«jnĂ« atyre qĂ« janĂ« lĂ«nĂ« jashtĂ«: “Rri ende brenda nĂ« grup, por nĂ« njĂ«farĂ« mĂ«nyre duhet ta heshtĂ«sh, sepse ndihesh disi i dekurajuar”.

The post Kyle Walker zbulon grupin e sikletshëm WhatsApp të Anglisë, që shumë e heshtin appeared first on Lapsi.al.

↗

Anglia në krye të grupit, merr dhe fitoren e tretë në kualifikuese

✇Euronews
By: Elidona Aga

Anglia ka rrëmbyer 3 pikët e radhës në grupin K, të kualifikueseve drejt Kupës së Botës, ndërsa mposhti në transfertë Andorrën.

Një kundërshtar i lehtë për 3 luanët, ndërsa u shënua vetëm 1 gol me kapitenin Harry Kane. Skuadra e Thomas Tuchel është favorite e padiskutueshme për ta kaluar më tej si kokë grupi, e siguruar një biletë për botërorin, ku deri më tani nuk ka hasur asnjë problem.

Në sfidën e së shtunës dominimi ishte absolut, ndërsa pjesa e parë u mbyll pa gola, e në fraksionin e dytë ishte Kane që i dha 3 pikët të tijve. Kjo ishte fitorja e 3-të në 3 ndeshje ta zhvilluara nga Anglia, e cila në nisjen e kualifikueseve mposhti Shqipërinë 2-0 dhe më pas Letoninë me 3 gola. Ndeshja e radhës është sërish ndaj Andorrës.

Sa i përket situatës në grupin K, Anglia kryeson e ndjekur më pas nga Shqipëria me 4 pikë, Letonia 3, Serbia 1 dhe Andorra në fund me 0 pikë. Kujtojmë që Serbia ka luajtur vetëm një ndeshje atë me kuqezinjtë tanë, ndërsa Letonia 2, teksa skuadrat e tjera kanë zbritur në fushë 3 herë. Ndeshjet e radhës në këtë grup luhen më 9 dhe 10 qershor.

LEXONI GJITHASHTU:

The post Anglia në krye të grupit, merr dhe fitoren e tretë në kualifikuese appeared first on Euronews Albania.

↗

Shans i humbur për Shqipërinë, Anglia merr arratinë! Si ndryshon renditja në Grupin K

✇BoldNews
By: armand

U luajtën ditën e sotme 2 duelet e vlefshëm për Grupin K të kualifikueseve të Botërorit ku bën pjesë edhe Shqipëria. Me barazimin e arritur në shtëpi ndaj Serbisë, kombëtarja e Silvinjos u ngjit në kuotën e 4 pikëve në 3 ndeshje, ndërkohë që për serbët kjo ishte pika e parë në ndeshjen e vetme [
]

The post Shans i humbur për Shqipërinë, Anglia merr arratinë! Si ndryshon renditja në Grupin K appeared first on BoldNews.al.

↗

Murtaja e ZezĂ« nuk e shkatĂ«rroi BritaninĂ« – ajo e shpĂ«toi

✇Telegrafi
By: Agron Shala

Pas shkatĂ«rrimit tĂ« shkaktuar nga Murtaja e Madhe, erdhi njĂ« valĂ« prosperiteti dhe inovacioni – pĂ«r tĂ« mos pĂ«rmendur lindjen e klasĂ«s sĂ« mesme.

Nga: Helen Carr /  The Daily Telegraph
PĂ«rkthimi: Telegrafi.com

Rreth pranverĂ«s sĂ« vitit 1348, bakteria mĂ« vdekjeprurĂ«se e njohur nĂ« historinĂ« njerĂ«zore, u shfaq nĂ« brigjet e EvropĂ«s. Yersinia pestis u zbulua fillimisht te marmotĂ«t nĂ« tokat e gjera e tĂ« pabanuara rreth asaj qĂ« sot Ă«shtĂ« Kirgistani. Kur hordhitĂ« mongole kaluan me vrull nĂ«pĂ«r rajon, nĂ« shekullin XIII, ata gjuanin marmotĂ«t, tĂ« pavetĂ«dijshĂ«m se gjahu i tyre ishte i mbushur me infeksione vdekjeprurĂ«se; pastaj, tĂ« veshur me lĂ«kurĂ« marmoti dhe duke mbartur thasĂ« me drithĂ«ra qĂ« tĂ«rhiqnin pas vetes minjtĂ« – tĂ« cilĂ«t gjithashtu infektoheshin – mongolĂ«t vazhduan drejt PerĂ«ndimit. NjĂ« rrĂ«fim hiperbolik pĂ«rshkruan trupa tĂ« infektuar tĂ« mongolĂ«ve tĂ« hedhur mbi muret e qytetit tĂ« KafĂ«s, pranĂ« GjenovĂ«s, ndĂ«rsa qyteti rrethohej nga Hordhia e ArtĂ« – njĂ« shembull i hershĂ«m i luftĂ«s biologjike.

SĂ«mundja u quajt “Murtaja e ZezĂ«â€ nga viktorianĂ«t, pĂ«r shkak tĂ« buboneve tĂ« zeza septike qĂ« prodhonte, por ata qĂ« e pĂ«rjetuan e quanin “Murtaja e Madhe”, “Vdekja e Madhe”, “Vdekja” ose “SĂ«mundja e rĂ«ndĂ«â€. ÇfarĂ«do emri qĂ« t’i vihet, ishte padyshim njĂ« tragjedi njerĂ«zore, me gjysmĂ«n e popullsisĂ« tĂ« zhdukur – nga Deti i Zi deri nĂ« EvropĂ«n Veriore. Vala e parĂ« e infeksionit e vitit 1348 ishte mĂ« e egra, por valĂ« tĂ« tjera vazhduan deri nĂ« shekullin XVII. NĂ« mendĂ«sinĂ« mesjetare, ishte dĂ«nim biblik: zemĂ«rimi i Zotit si ndĂ«shkim pĂ«r mĂ«katet e njerĂ«zimit – disa prej tyre aq prozaike sa veshja me rroba tĂ« kota tĂ« tepĂ«rta.

Spektri i MurtajĂ«s sĂ« ZezĂ« ka mbetur i gjallĂ« nĂ« imagjinatĂ«n kolektive ndĂ«r shekuj, duke na lĂ«nĂ« njĂ« tablo tĂ« shekullit XIV si njĂ« epokĂ« pa shpresĂ«. Ne e imagjinojmĂ« si dekada apokaliptike, me tĂ« mbijetuar tĂ« zhytur nĂ« dĂ«shpĂ«rim, me gropa me kufoma tĂ« viktimave tĂ« murtajĂ«s. MegjithatĂ«, ndonĂ«se ndikimi ishte padyshim i tmerrshĂ«m, reagimi afatgjatĂ« ishte, nĂ« shumĂ« mĂ«nyra, pozitiv dhe riformĂ«soi botĂ«n nĂ« mĂ«nyra pĂ«rparimtare. Shekulli XIV Ă«shtĂ« cilĂ«suar madje si njĂ« “EpokĂ« e ArtĂ«â€ e inovacionit dhe zhvillimit njerĂ«zor.

Reagimi fillestar ndaj murtajĂ«s ishte hutimi. ShumĂ« nga tĂ« mbijetuarit u kapluan nga trishtimi dhe nuk arrinin tĂ« kuptonin botĂ«n e çuditshme ku kishin mbetur. Merrni si shembull njĂ« letĂ«r tĂ« dijetarit humanist italian, Francis Petrarca, drejtuar vĂ«llait tĂ« tij, Gherardo, njĂ« murg nĂ« manastirin Montrieu nĂ« jug tĂ« FrancĂ«s – dhe i vetmi i mbijetuar (bashkĂ« me qenin) nga njĂ« bashkĂ«si prej 35 burrash. “ÇfarĂ« tĂ« bĂ«jmĂ« tani, vĂ«lla?” – shkruan Petrarca. “Tani qĂ« kemi humbur pothuajse gjithçka dhe nuk kemi gjetur prehje. Kur mund ta presim atĂ«? Ku ta kĂ«rkojmĂ«? Koha, siç thuhet, na ka rrĂ«shqitur nga duart”.

MegjithatĂ«, Murtaja e ZezĂ« Ă«shtĂ« njĂ« studim interesant mbi njerĂ«zimin pĂ«rballĂ« katastrofĂ«s, sepse atje ku gjithçka u humb, qĂ«ndresa njerĂ«zore u shfaq me bollĂ«k. Duke marrĂ« parasysh rĂ«nien dramatike tĂ« popullsisĂ«, mund tĂ« mendohej se do tĂ« pasonte njĂ« krizĂ« ekonomike dhe njĂ« depresion mesjetar. Por, dĂ«shmitĂ« sugjerojnĂ« tĂ« kundĂ«rtĂ«n: tĂ« mbijetuarit e MurtajĂ«s sĂ« ZezĂ« panĂ« njĂ« rritje prej 30 pĂ«r qind tĂ« tĂ« ardhurave tĂ« tyre nĂ« krahasim me vitet para murtajĂ«s. Siç shkroi historiani James Belich, “ekspertĂ«t tani bien dakord qĂ« pagat reale u rritĂ«n pas MurtajĂ«s sĂ« ZezĂ«, tĂ« paktĂ«n nga viti 1375, dhe mbetĂ«n mĂ« tĂ« larta se pĂ«rpara saj deri rreth vitit 1500”.

Bubonet biblike: NjĂ« ilustrim mesjetar qĂ« tregon njerĂ«z me nyje limfatike tĂ« Ă«njtura – njĂ« simptomĂ« e murtajĂ«s

Në një botë që po rikuperohej, njerëzit arritën të përparonin si në aspektin shoqëror ashtu edhe në atë ekonomik. Për shekuj me radhë, bujkrobëria kishte mbajtur të lidhura familje të tëra me një zotërues feudal, duke punuar tokën për tri ditë në javë me qira për pronat e tyre të vogla. Mbjellja, lërimi dhe korrja ishin thelbësore për të mbajtur në funksion ekonominë e Anglisë. Por, punëtorët tani kërkonin paga. Puna e kualifikuar u bë shumë e kërkuar, gjë që bëri që pagat të rriteshin.

Me mĂ« pak fuqi punĂ«tore pĂ«r tĂ« pĂ«rpunuar tokĂ«n, edhe teknologjia duhej tĂ« pĂ«rparonte pĂ«r tĂ« kursyer kohĂ« dhe energji. Hekuri zĂ«vendĂ«soi drurin: drapri tradicional u zĂ«vendĂ«sua nga kosa e rĂ«ndĂ« e cila mund tĂ« priste tĂ« korrat shumĂ« mĂ« shpejt. Energjia e erĂ«s dhe e ujit u shfrytĂ«zua pĂ«rmes mullinjve me erĂ« dhe ujĂ«. Si rezultat, njerĂ«zit kaluan nga bluarja vetjake e grurit nĂ« pĂ«rdorimin e “energjisĂ« sĂ« gjelbĂ«r” pĂ«r tĂ« prodhuar miell. Buka e pĂ«rditshme tani prodhohej me bollĂ«k – njĂ« lehtĂ«sim pĂ«r shumĂ«kĂ«nd pas urisĂ« sĂ« madhe tĂ« fundit tĂ« viteve 1310.

PavarĂ«sisht besimit popullor, struktura shoqĂ«rore e AnglisĂ« nĂ« fund tĂ« shekullit XIV ishte larg nga njĂ« idil rural i izoluar. Qytetet gumĂ«zhinin nga njerĂ«z qĂ« kĂ«rkonin punĂ« si tregtarĂ«, punĂ«torĂ« apo zejtarĂ« tĂ« aftĂ«. ShumĂ« vetĂ« lanĂ« fshatrat e tyre tĂ« izoluara pĂ«r t’iu bashkuar forcĂ«s punĂ«tore nĂ« rritje. Londra ishte destinacioni mĂ« i preferuar pĂ«r ata qĂ« donin tĂ« mĂ«sonin njĂ« zanat, me zonĂ«n pĂ«rreth Katedrales sĂ« ShĂ«n Palit qĂ« shĂ«rbente si qendĂ«r pĂ«r esnafet dhe zejtarĂ«t: gurpunues, lĂ«kurĂ«punues, farkĂ«tarĂ« dhe marangozĂ«. Londra kishte njĂ« popullsi prej rreth 40 mijĂ« vetash – gjysma e madhĂ«sisĂ« sĂ« saj pĂ«rpara murtajĂ«s – por, krahasuar me shumĂ« zona rurale tĂ« mbetura krejtĂ«sisht tĂ« braktisura, ishte ende njĂ« qendĂ«r e madhe urbane.

Bizneset familjare, pasi kishin humbur tĂ« afĂ«rmit e tyre, u detyruan tĂ« sillnin tĂ« jashtĂ«m dhe t’i trajnonin si çirakĂ«: kjo i ofroi njĂ« brezi tĂ« ri tĂ« djemve dhe vajzave njĂ« edukim tĂ« ri si punĂ«torĂ« tĂ« kualifikuar, shpesh nĂ« zanate tĂ« reja. NjĂ« nga pĂ«rparimet kryesore tĂ« epokĂ«s, pĂ«r shembull, ishte horologjia – prodhimi i orĂ«ve. Para murtajĂ«s, koha pĂ«rcaktohej pĂ«rmes kambanave tĂ« kishĂ«s. Tani, nĂ« gjysmĂ«n e dytĂ« tĂ« shekullit XIV, “horologu” u bĂ« njĂ« profesion i ri specialist, me orĂ« qĂ« vendoseshin nĂ« kullat e kishave nĂ« tĂ« gjithĂ« mbretĂ«rinĂ« pĂ«r tĂ« ndjekur ritmin e ditĂ«s sĂ« punĂ«s.

Me më shumë njerëz që vërshonin në qytete, konsumimi i alkoolit në Angli filloi të rritej. Birra [ale] konsumohej në një shkallë shumë më të lartë se më parë. Puna e përgatitjes së saj iu lihej grave. Ato tradicionalisht kishin luajtur këtë rol, por në përmasa të kufizuara: këto gra, të njohura si prodhuese birrash [brewsters], shisnin birrë të bërë në shtëpi brenda famullisë, shpesh fjalë për fjalë nga dera e tyre. Por, me këtë etje kolektive në rritje, kërkohej më shumë birrë dhe gratë lanë shtëpitë për të punuar në punishte birre ku prodhimi bëhej në sasi të mëdha për të furnizuar tavernat e shumta të reja që po shfaqeshin.

Dehja nuk ishte e vetmja tĂ«rheqje: birra kishte edhe pĂ«rfitime ushqimore dhe nga fundi i shekullit XIV ajo ishte bĂ«rĂ« pjesĂ« e rĂ«ndĂ«sishme e dietĂ«s sĂ« pĂ«rditshme, e konsumuar gjatĂ« gjithĂ« ditĂ«s si nga tĂ« varfrit ashtu edhe nga elita. Stereotipi i stilit [trupĂ«s komike] Monty Python pĂ«r “fshatarin” e viteve tĂ« murtajĂ«s Ă«shtĂ« karikaturĂ«, jo realitet. Njeriu i thjeshtĂ« tani ishte mĂ« mirĂ« i veshur dhe mĂ« mirĂ« i ushqyer. Ushqimet dhe pijet luksoze u bĂ«nĂ« shumĂ« tĂ« kĂ«rkuara, po ashtu mĂ«ndafshi, erĂ«zat, lĂ«kurat dhe dylli – mallra qĂ« dikur ishin tĂ« paimagjinueshme pĂ«r njeriun e zakonshĂ«m. NjerĂ«zit nuk ishin mĂ« fatalistĂ« pĂ«r fatin e tyre; ata filluan tĂ« sfidonin kufijtĂ« e klasave shoqĂ«rore”.

Nuk zgjati shumĂ« para se kjo liri e sapogjetur tĂ« sfidohej. Te [poema] Bujku PjetĂ«r [Piers Plowman, rreth viteve 1370], njĂ« eksplorim alegorik nga William Langland mbi shoqĂ«rinĂ« angleze pas murtajĂ«s, ai ankohet se punĂ«torĂ«t janĂ« mĂ«suar me ushqime dhe pije mĂ« tĂ« mira, dhe kjo po shkakton probleme ekonomike: “Ai duhet tĂ« merret argat me pagesĂ« tĂ« lartĂ«, pĂ«rndryshe do tĂ« shajĂ«, / dhe do tĂ« rĂ«nkojĂ« pĂ«r kohĂ«n”. Inflacioni i pagave arriti shpejt nivele tĂ« papĂ«rballueshme: u konsiderua i nevojshĂ«m njĂ« ligj i ri pĂ«r tĂ« rregulluar koston e punĂ«s. U quajt Ordinanca e PunĂ«torĂ«ve [Ordinance of Labourers] dhe kishte si objektiv ata qĂ« “nuk do tĂ« punojnĂ« pĂ«rveç nĂ«se marrin paga mĂ« tĂ« larta”. Burrat nĂ«n moshĂ«n 60 vjeç u detyruan, nĂ«n kĂ«rcĂ«nimin e burgimit, tĂ« punonin pĂ«r tĂ« njĂ«jtat paga qĂ« kishin pranuar para vitit 1346.

Por, nuk pati sukses. Kufizimi i pagave ishte i vĂ«shtirĂ« pĂ«r t’u zbatuar pĂ«r shkak tĂ« valĂ«ve tĂ« vazhdueshme tĂ« murtajĂ«s, tĂ« cilat e pakĂ«sonin fuqinĂ« punĂ«tore sĂ«rish e sĂ«rish. Pagat vazhduan tĂ« rriteshin – dhe po ashtu edhe pĂ«rpjekjet pĂ«r pĂ«rmirĂ«sim personal. NĂ«se njerĂ«zit nuk mund tĂ« pĂ«rballonin luksin, e imitonin atĂ«: kopje tĂ« stolive dhe arit shiteshin pĂ«r t’i dhĂ«nĂ« bartĂ«sit njĂ« pamje prestigji – dĂ«shira pĂ«r tĂ« dukur mĂ« i pasur Ă«shtĂ« njĂ« tipar qĂ« pĂ«rsĂ«ritet deri nĂ« ditĂ«t e sotme.

Vizion apokaliptik: Detaj nga një afresk i shekullit XV mbi jetën e Shën Sebastianit

Kjo bĂ«ri qĂ« elitat tĂ« bien nĂ« panik: u zbatuan ligje tĂ« pakĂ«simit tĂ« shpenzimeve tĂ« cilat ndalonin klasat e ulĂ«ta tĂ« vishnin disa lloje gĂ«zofĂ«sh, si gĂ«zofi i shqarthit, ose ngjyrat e purpurta dhe kadifenĂ« e kaltĂ«r. MegjithatĂ«, njĂ« klasĂ« e re tregtarĂ«sh vazhdoi tĂ« rritej dhe tĂ« pasurohej. Hendeku mes elitĂ«s sĂ« pasur tĂ« tokĂ«s – shumĂ« prej tĂ« cilĂ«ve ishin pasardhĂ«s tĂ« atyre qĂ« kishin ardhur me Pushtimin Norman katĂ«r shekuj mĂ« parĂ« – dhe atyre qĂ« fitonin pasurinĂ« pĂ«rmes tregtisĂ« filloi tĂ« ngushtohej.

Le tĂ« vazhdojmĂ« nĂ« perspektivĂ«: shekulli XIV nuk ishte plotĂ«sisht njĂ« “EpokĂ« e ArtĂ«â€. Çmimi i pĂ«rparimeve tĂ« pĂ«rmendura mĂ« sipĂ«r ishte vetĂ« jeta njerĂ«zore. Dhe, njerĂ«zit vazhduan tĂ« jetonin nĂ«n frikĂ«n e vazhdueshme tĂ« murtajĂ«s: njĂ« variant agresiv tjetĂ«r u shfaq nĂ« vitin 1361 dhe ai mĂ« i famshmi pasues nĂ« vitin 1665. PĂ«r njĂ« shoqĂ«ri e pĂ«rshkuar nga frika e vdekjes sĂ« menjĂ«hershme, bota mbeti e errĂ«t dhe e frikshme.

Megjithatë, për herë të parë, hierarkia shoqërore tradicionale e Anglisë u zbeh. Bujkrobëria pushoi së ekzistuari. Klasa e mesme u rrit dhe u bë grupi më i madh demografik në mbretëri. Përmirësimi shoqëror u bë një mundësi e përhapur dhe prejardhja nga lindja nuk e kufizonte më në mënyrë absolute fatin në jetë. Paramendimet e sotme popullore për atë epoke ofrojnë një pamje të errët, apokaliptike dhe të pashpresë, kur në realitet ishte një periudhë e begatisë dhe e rritjes. Të detyruar të kuptonin botën siç ishte tani, njerëzit u bënë të guximshëm dhe novatorë; ata iu drejtuan dritës. /Telegrafi/

The post Murtaja e ZezĂ« nuk e shkatĂ«rroi BritaninĂ« – ajo e shpĂ«toi appeared first on Telegrafi.

↗

Botërori 2026/ Në grup me Shqipërinë, Anglia zyrtarizon skuadrën për ndeshjet kundër Andorrës e Senegalit

✇BoldNews
By: Oldi

Trajneri i Anglisë, Thomas Tuchel, ka publikuar listën e 26 lojtarëve të përzgjedhur për dy ndeshjet e ardhshme të kombëtares në kuadër të kualifikimeve për Kampionatin Evropian 2026. Skuadra e meshkujve do të luajë më 7 qershor kundër Andorrës në Barcelonë dhe më 10 qershor, miqësoren ndaj Senegalit në stadiumin City Ground të Nottingham Forest. [
]

The post Botërori 2026/ Në grup me Shqipërinë, Anglia zyrtarizon skuadrën për ndeshjet kundër Andorrës e Senegalit appeared first on BoldNews.al.

↗

Anglia e para në botë; vaksinim kundër infeksioneve seksualisht të transmetueshme

✇Euronews
By: Suela Meno

Anglia do të jetë vendi i parë në botë që do të fillojë vaksinimin masiv kundër gonorresë, një infeksion seksualisht i transmetueshëm, por, siç raportohet nga mediat britanike, vaksina nuk do të jetë e disponueshme për të gjithë.

Fokusi do të jetë kryesisht tek burrat gej dhe biseksualë që kanë partnerë të shumtë seksualë dhe një histori të sëmundjeve seksualisht të transmetueshme, raporton BBC.

Në vitin 2023, pati më shumë se 85,000 raste të gonorresë, numri më i lartë që nga mbajtja e të dhënave zyrtare në vitin 1918.

Infeksioni i gonorresë shpesh nuk shfaq simptoma, por të prekurit mund të ndiejnë dhimbje, sëmundja mund të shkaktojë inflamacion të organeve gjenitale dhe infertilitet, por sipas Shërbimit Kombëtar Shëndetësor Anglez, vaksina është 30-40 për qind efektive dhe nuk mund të përcaktohet me siguri se sa njerëz do të vendosin të imunizohen.

 

LEXONI GJITHASHTU:

The post Anglia e para në botë; vaksinim kundër infeksioneve seksualisht të transmetueshme appeared first on Euronews Albania.

↗

RrĂ«shqitja drejt autoritarizmit mund tĂ« jetĂ« shumĂ« e shpejtĂ« – shumĂ« e lehtĂ«!

✇Telegrafi
By: Agron Shala

Annabel Nug nĂ« bashkĂ«bisedim me shkrimtaren turke Elif Shafak / The Independent (titulli: Elif Shafak: ‘As a novelist in Turkey, you can find yourself put on trial, prosecuted
 almost digitally lynched’)
PĂ«rkthimi: Telegrafi.com

TĂ« jesh romanciere nĂ« Turqi do tĂ« thotĂ« diçka ndryshe nga ajo qĂ« nĂ«nkuptohet nĂ« Britani. “ËshtĂ« njĂ« pĂ«rvojĂ« e rĂ«ndĂ«,” thotĂ« Elif Shafak, e cila, nĂ« moshĂ«n 53-vjeçare, pĂ«rshkruhet shpesh si shkrimtarja mĂ« e famshme nĂ« vend [nĂ« Turqi]. Epo, mirĂ«, tĂ« jesh shkrimtare grua nĂ« Turqi 
 kjo Ă«shtĂ« njĂ« histori mĂ« vete.

“Brenda natĂ«s mund tĂ« pĂ«rfundosh nĂ« gjyq, e paditur, nĂ«n hetime, e ndjekur penalisht, pothuajse e linçuar nĂ« mĂ«nyrĂ« digjitale,” thotĂ« Shafak. Ajo e di kĂ«tĂ« nga pĂ«rvoja personale. NĂ« vitin 2006, ajo u gjykua pĂ«r “fyerje ndaj turqizmit” pĂ«r romanin e saj Bastardja e Stambollit, thjesht sepse ky libĂ«r njohu gjenocidin armen dhe sfidoi narrativĂ«n zyrtare tĂ« shtetit turk. Ishte hera e parĂ« qĂ« njĂ« vepĂ«r letrare pĂ«rballej me njĂ« gjyq tĂ« tillĂ«. “FjalĂ«t e personazheve tĂ« trilluar ishin shkĂ«putur nga romani im dhe ishin pĂ«rdorur si prova nĂ« sallĂ«n e gjyqit,” thotĂ« ajo sot. JashtĂ« gjykatĂ«s, “ultranacionalistĂ«t pĂ«shtynin mbi fotot e mia, i digjnin ato bashkĂ« me flamurin e BE-sĂ«. Ishte mjaft tronditĂ«se.” NĂ« fund, ajo u shpall e pafajshme.

Lexo po ashtu nga Elif Shafak:
– PĂ«r asnjĂ« temĂ« nuk Ă«shtĂ« e lehtĂ« tĂ« shkruhet mĂ«
– Me tregime, pĂ«r humanizimin e “tjetrit”
– “Inteligjenca e re emocionale do tĂ« na shpĂ«tojĂ«â€
– NatĂ«

MĂ« vonĂ«, nĂ« vitin 2019, njĂ« tjetĂ«r libĂ«r i Shafakut, romani 10 minuta e 38 sekonda nĂ« kĂ«tĂ« botĂ« tĂ« çuditshme, qĂ« flet pĂ«r njĂ« prostitutĂ« tĂ« vrarĂ« nĂ« Stamboll, ishte mes disa librave tĂ« hetuar nga autoritetet turke pĂ«r “krime tĂ« turpshme.” Romani u pĂ«rzgjodh gjithashtu nĂ« listĂ«n e ngushtĂ« pĂ«r çmimin “Booker”.

KanĂ« kaluar pothuajse dhjetĂ« vjet qĂ« kur Shafak Ă«shtĂ« ndier “rehat” pĂ«r t’u rikthyer nĂ« Turqi. Ajo ka jetuar nĂ« LondĂ«r pĂ«r 16 vjet, duke udhĂ«tuar pĂ«r nĂ« Stamboll gjatĂ« shtatĂ« prej tyre, para se tĂ« ndalonte krejtĂ«sisht udhĂ«timet. MegjithatĂ«, sot, nĂ« zyrĂ«n e botuesit tĂ« saj nĂ« qendĂ«r tĂ« LondrĂ«s, Turqia Ă«shtĂ« e pranishme kudo nĂ« tĂ« – nĂ« lapsin e syve qĂ« thekson sytĂ« e saj tĂ« kaltĂ«r, nĂ« aromĂ«n e çajit me nenexhik qĂ« del nga filxhani i saj. Theksi i saj mban ende ritmin e gjuhĂ«s amtare. “Ende ka fjalĂ« anglisht qĂ« nuk i shqiptoj dot,” thotĂ« ajo duke buzĂ«qeshur.

Romanet e saj, tĂ« shkruara nĂ« anglisht, nuk tregojnĂ« asnjĂ« shenjĂ« pasigurie. JanĂ« ambicioze nĂ« pĂ«rmasĂ«, pĂ«rfshijnĂ« shekuj dhe gjeografi – nga Mesopotamia e lashtĂ« deri te Londra e sotme. Nga 21 librat e saj, pothuajse tĂ« gjithĂ« mishĂ«rojnĂ« interesin e saj karakteristik pĂ«r kujtesĂ«n dhe politikĂ«n. Romani mĂ« i fundit i Shafakut, Ka lumenj nĂ« qiell, ndjek njĂ« pikĂ« tĂ« vetme uji pĂ«rmes mijĂ«vjeçarĂ«ve, nga Tigri deri nĂ« TemzĂ«, duke paraqitur personazhe qĂ« variojnĂ« nga mbreti asir Ashurbanipal, te njĂ« polimat i shekullit XIX i lindur nĂ« lagjet e varfra tĂ« LondrĂ«s, e deri te njĂ« vajzĂ« e re jazidie qĂ« rritet nĂ« Turqi.

NdĂ«rsa romanet e saj tĂ« para u vlerĂ«suan nĂ« vendlindje, njohja ndĂ«rkombĂ«tare erdhi vetĂ«m kur ajo filloi tĂ« shkruante nĂ« anglisht – padyshim e ndihmuar nga jehona ligjore e Bastardes sĂ« Stambollit. NjerĂ«zit mund tĂ« kenĂ« ardhur pĂ«r titujt e lajmeve, por qĂ«ndruan pĂ«r prozĂ«n. Tani, dy dekada dhe 11 libra mĂ« vonĂ«, Shafak Ă«shtĂ« njĂ« nga romancieret mĂ« tĂ« njohura nĂ« MbretĂ«rinĂ« e Bashkuar.

NĂ« bisedĂ«, Shafak Ă«shtĂ« haptazi shkrimtare – pĂ«rdor metafora me lehtĂ«si, ashtu siç tĂ« tjerĂ«t pĂ«rdorin “si pĂ«r shembull” apo â€œĂ«m”. Se ajo Ă«shtĂ« adhuruese e pĂ«rjetshme e hevi-metalit, ky Ă«shtĂ« njĂ« fakt i kĂ«ndshĂ«m; Ă«shtĂ« e vĂ«shtirĂ« tĂ« imagjinosh prozĂ«n poetike tĂ« Dyzet vjet dashuri tĂ« jetĂ« tĂ« krijuar nĂ«n tingujt e fuqishĂ«m tĂ« metalit tĂ« vdekjes [death metal].

Shafaku lindi nĂ« Strasburg, nĂ« FrancĂ«, ku babai i saj po ndiqte njĂ« doktoraturĂ« nĂ« filozofi. Ajo u rrit nĂ« njĂ« ambient intelektual. “Isha e rrethuar nga shumĂ« studentĂ« tĂ« majtĂ« ndĂ«rkombĂ«tarĂ«, libra idealistĂ«, tym duhani dhe xhemperĂ« me jakĂ« tĂ« lartĂ«,” thotĂ« ajo me njĂ« ton mallĂ«ngjyes. Kur prindĂ«rit u ndanĂ«, ajo u shpĂ«rngul me tĂ« Ă«mĂ«n nĂ« Ankara. “Lagjja jonĂ« ishte shumĂ« konservatore, shumĂ« e mbyllur dhe patriarkale,” thotĂ« ajo. “Isha shumĂ« e vogĂ«l pĂ«r tĂ« kuptuar dhe krahasuar [me FrancĂ«n], por jo aq e vogĂ«l sa pĂ«r tĂ« mos ndier qĂ« ishim ndryshe. Se ishim ne ato qĂ« nuk pĂ«rshtateshim.”

NĂ«na e saj ishte njĂ« grua e divorcuar, gjĂ« qĂ« i veçonte menjĂ«herĂ« – dhe fakti qĂ« ajo refuzonte pĂ«rpjekjet e komunitetit pĂ«r t’i gjetur njĂ« burrĂ« tĂ« ri ishte rast edhe mĂ« i pazakontĂ«. “Zakonisht, gratĂ« nĂ« situata tĂ« tilla, nĂ« atĂ« kohĂ« martoheshin menjĂ«herĂ« me dikĂ« mĂ« tĂ« moshuar, por ndĂ«rhyri gjyshja ime,” thotĂ« ajo. “Ajo u kujdes pĂ«r mua qĂ« nĂ«na ime tĂ« kthehej nĂ« universitet, tĂ« kishte njĂ« karrierĂ« dhe tĂ« kishte zgjedhje. Ishte diçka e jashtĂ«zakonshme. Ajo qĂ« bĂ«ri ishte shumĂ« progresive.”

NĂ« shtĂ«pi, gjyshja e Shafakut e argĂ«tonte me tregime dhe ninulla, enigma dhe legjenda nga Lindja e Mesme, Ballkani, Levanti – jehona tĂ« tĂ« cilave dĂ«gjohen ende nĂ« librat e saj. “Gjyshja ime nuk ishte grua shumĂ« e shkolluar, sepse e kishin larguar nga shkolla vetĂ«m pse ishte vajzĂ«, por ajo ishte njĂ« njeri shumĂ« i mençur.”

NĂ«na e saj mĂ« pas u punĂ«sua nĂ« MinistrinĂ« e Jashtme, dhe kjo e çoi familjen drejt njĂ« shpĂ«rnguljeje tjetĂ«r, kĂ«tĂ« herĂ« nĂ« SpanjĂ«. “UnĂ« besoj vĂ«rtet nĂ« motĂ«rsinĂ«. Kur gratĂ« e mbĂ«shtesin njĂ«ra-tjetrĂ«n, veçanĂ«risht nĂ« ato momente vendimtare tĂ« jetĂ«s, ndikimi i asaj mbĂ«shtetjeje zgjat pĂ«rtej brezave.”

NĂ« SpanjĂ«, Shafaku ishte e vetmja nxĂ«nĂ«se turke nĂ« shkollĂ«. “Mbaj mend kur njĂ« terrorist turk tentoi tĂ« vriste PapĂ«n; ditĂ«n tjetĂ«r, sapo hyra nĂ« klasĂ«, tĂ« gjithĂ« fĂ«mijĂ«t talleshin me mua: ‘Pse donit ta vrisnit PapĂ«n?’” – thotĂ« ajo. “Ose kur Turqia merrte zero pikĂ« nĂ« Eurovision dhe fĂ«mijĂ«t mĂ« ngacmonin.” Sado klishe tĂ« tingĂ«llojĂ«, librat ishin miqtĂ« e saj. E, shkrimi ishte arratisja e saj. “Doja tĂ« ikja nĂ« imagjinatĂ«n time sa mĂ« shumĂ« qĂ« tĂ« mundja,” thotĂ« Shafak. Ajo e kujton ende ditĂ«n kur zbuloi Don Kishotin – hera e parĂ« kur pĂ«rjetoi lirinĂ« e vĂ«rtetĂ« pĂ«rmes letĂ«rsisĂ«.

HerĂ«n e dytĂ« e pĂ«rjetoi shumĂ« mĂ« vonĂ«, nĂ« tĂ« tridhjetat, kur filloi tĂ« shkruante nĂ« anglisht. “Ishte si tĂ« mĂ« pritej dora me tĂ« cilĂ«n shkruaj,” thotĂ« ajo. “TĂ« formuloja zĂ«rin tim letrar nĂ« njĂ« gjuhĂ« tjetĂ«r ishte si tĂ« filloja nga e para, por migrimi nĂ« gjuhĂ«n angleze mĂ« dha distancĂ« njohĂ«se dhe njĂ« ndjenjĂ« shtesĂ« lirie.” Ajo e krahason me tĂ« shikuarit e njĂ« fotografie: “Kur dĂ«shiron tĂ« shohĂ«sh diçka mĂ« qartĂ«, bĂ«n njĂ« hap prapa – dhe kjo tĂ« afron mĂ« shumĂ« me tĂ«.”

Ky hap gjuhĂ«sor prapa e ka ndihmuar Shafakun tĂ« dĂ«gjojĂ« mĂ« qartĂ« heshtjet qĂ« dĂ«shiron tĂ« mbushĂ«. “Turqia ka njĂ« histori shumĂ« tĂ« gjatĂ« dhe tĂ« pasur, por kjo nuk pĂ«rkthehet domosdo nĂ« njĂ« kujtesĂ« tĂ« fortĂ«,” thotĂ« ajo. “NĂ« fakt, besoj se jemi njĂ« shoqĂ«ri me amnezi kolektive. Kur shikon historinĂ« qĂ« na mĂ«sohet, ka aq shumĂ« heshtje. Si ishte Perandoria Osmane pĂ«r gratĂ«? Heshtje e madhe. PĂ«r pakicat? Heshtje e madhe,” thotĂ« ajo. “NĂ« letĂ«rsinĂ« turke ekziston njĂ« heshtje e thellĂ« rreth gjenocidit armen, dhe kjo nuk vjen vetĂ«m nga e djathta, por edhe nga e majta. ËshtĂ« ende njĂ« nga tabutĂ« mĂ« tĂ« mĂ«dha nĂ« Turqi.” PĂ«r kĂ«tĂ« arsye, Shafak pĂ«lqen tĂ« mendojĂ« pĂ«r veten dhe pĂ«r shkrimtarĂ«t e tjerĂ« si ruajtĂ«s tĂ« kujtesĂ«s.

Vendimi i saj pĂ«r tĂ« kaluar nĂ« anglisht nuk kaloi pa reagime. “NjerĂ«zit thoshin se kisha braktisur gjuhĂ«n time, se nuk mund tĂ« quhesha mĂ« shkrimtare turke,” thotĂ« ajo. “Por, ky Ă«shtĂ« problemi me nacionalizmin – Ă«shtĂ« gjithmonĂ« njĂ« mendĂ«si e tipit ‘ose/ose’. Nuk po braktis gjuhĂ«n time amtare, si mundem? ËshtĂ« gjuha e gjyshes, e nĂ«nĂ«s sime dhe e fĂ«mijĂ«risĂ« sime.”

Kur erdhi momenti qĂ« Shafak tĂ« zgjidhte njĂ« vatĂ«r tĂ« re, ajo u vendos nĂ« LondĂ«r pĂ«r disa arsye. PĂ«r thellĂ«sinĂ« e saj intelektuale dhe kulturore, padyshim, por edhe pĂ«r shkak tĂ« diversitetit. “E çmoj shumĂ« faktin qĂ« fĂ«mijĂ«t, kur shkojnĂ« nĂ« shkollĂ«, kanĂ« shokĂ« nga prejardhje tĂ« ndryshme – qĂ« mĂ«sojnĂ« tĂ« çmojnĂ« kulturat dhe traditat e njĂ«ri-tjetrit,” thotĂ« ajo. GjĂ«ja tjetĂ«r qĂ« e tĂ«rhiqte te britanikĂ«t ishte qetĂ«sia e tyre pĂ«rballĂ« politikĂ«s. “Mendoja se ishte e mahnitshme qĂ« njerĂ«zit nĂ« Britani qĂ«ndronin aq tĂ« qetĂ«, edhe kur nuk binin dakord,” thotĂ« ajo, dhe ndalet. “Pastaj ndodhi Brexit-i, dhe e humbĂ«m kĂ«tĂ«.”

Shafak Ă«shtĂ« e matur dhe vigjilente pĂ«r tĂ« ardhmen. “Duhet tĂ« jemi tĂ« vĂ«mendshĂ«m,” kĂ«shillon ajo, duke u pĂ«rkulur pĂ«rpara. “Mund tĂ« mos biem dakord pĂ«r disa çështje, por duhet tĂ« jemi tĂ« vetĂ«dijshĂ«m pĂ«r vlerat qĂ« na bashkojnĂ«. PĂ«r mua, njĂ«ra prej tyre Ă«shtĂ« vlerĂ«simi pĂ«r demokracinĂ«. Nuk po them qĂ« demokracia Ă«shtĂ« sistem i pĂ«rsosur, por Ă«shtĂ« mĂ« i miri qĂ« kemi zhvilluar dhe duhet ta pĂ«rmirĂ«sojmĂ«, jo ta braktisim. AsnjĂ« njeri, asnjĂ« parti politike, asnjĂ« kompani teknologjike nuk duhet tĂ« ketĂ« pushtet absolut – kjo Ă«shtĂ« shumĂ« e rrezikshme. TĂ« gjithĂ« jemi qenie tĂ« gabueshme. TĂ« gjithĂ« jemi njerĂ«z. Duhet tĂ« jemi tĂ« kujdesshĂ«m ndaj normave demokratike, tĂ« cilat, fatkeqĂ«sisht, ndonjĂ«herĂ« po i humbasim.” Ajo ndalet pĂ«r njĂ« çast. “Nuk po them se kjo po ndodh nĂ« MbretĂ«rinĂ« e Bashkuar, por shoh farat e saj.”

Sigurisht, ajo Ă«shtĂ« veçanĂ«risht e ndjeshme ndaj kĂ«tyre sinjaleve alarmi. I kap menjĂ«herĂ« tingujt e parĂ« tĂ« tiranisĂ« – ndjeshmĂ«ri tĂ« cilĂ«n e ka zhvilluar pĂ«rmes pĂ«rvojĂ«s me politikĂ«n nĂ« vendin e saj, ku, siç thotĂ« ajo, “kemi parĂ« njĂ« rĂ«nie tĂ« vazhdueshme tĂ« asaj qĂ« kishte mbetur nga demokracia turke” nĂ«n presidencĂ«n 22-vjeçare tĂ« Recep Tayyip Erdoganit.

DitĂ«n kur flasim, protesta tĂ« ashpra kanĂ« shpĂ«rthyer nĂ« kryeqytetin turk pĂ«r shkak tĂ« arrestimit tĂ« Ekrem Ä°mamoğlusĂ«, kryetarit tĂ« BashkisĂ« sĂ« Stambollit dhe rivali kryesor i Erdoganit, vetĂ«m pak ditĂ« para se tĂ« shpallej kandidati pĂ«r zgjedhjet presidenciale tĂ« vitit 2028. “ËshtĂ« e papranueshme, e paligjshme dhe jodemokratike,” thotĂ« Shafak. NĂ« rrugĂ«, protestuesit pĂ«rballen me gaz lotsjellĂ«s dhe plumba gome. “Ka shumĂ« njerĂ«z nĂ« Turqi qĂ« duan dhe meritojnĂ« njĂ« demokraci tĂ« mirĂ«filltĂ«. Ne nuk duam autoritarizĂ«m.”

“Turqia na tregon çfarĂ« ndodh kur dĂ«mtohet sundimi i ligjit, kur nuk ka ndarje tĂ« pushteteve dhe mungon media e pavarur,” thotĂ« ajo. “Kur kutia e votimit mbetet e vetmja mbĂ«shtetje e njĂ« sistemi, ai sistem nuk mund tĂ« mbijetojĂ« si demokraci nĂ« afat tĂ« gjatĂ«. Ajo çka mbetet Ă«shtĂ« thjesht qeverisja nga shumica dhe, nga aty, rrĂ«shqitja drejt autoritarizmit mund tĂ« jetĂ« shumĂ« e shpejtĂ«, shumĂ« e lehtĂ«.” Dhe, mĂ« e rĂ«ndĂ«sishmja – kjo rĂ«nie tĂ« ndodhĂ« kudo.

Shafak kujton njĂ« bisedĂ« qĂ« pati rreth dhjetĂ« vjet mĂ« parĂ« me njĂ« akademik amerikan, i cili i kishte thĂ«nĂ« se ishte “e kuptueshme” qĂ« ajo ishte feministe, duke qenĂ« se vinte nga Turqia. “Ajo deklaratĂ« mĂ« bĂ«ri tĂ« ndalem,” thotĂ« ajo, “sepse nĂ«nkuptimi ishte se nĂ«se je amerikan, apo nga Norvegjia ose Kanadaja, nuk ke arsye tĂ« shqetĂ«sohesh pĂ«r tĂ« ardhmen e tĂ« drejtave tĂ« grave. Por, tani e dimĂ« mĂ« mirĂ«.”

Epoka Trump nĂ« ShBA solli njĂ« kthim prapa nĂ« tĂ« drejtat e njeriut, duke minuar dekada pĂ«rparimi – nga pĂ«rmbysja e çështjes Roe v. Wade, deri te reagimi nĂ« rritje kundĂ«r tĂ« drejtave tĂ« migrantĂ«ve, refugjatĂ«ve, personave LGBT+ dhe grave. “Duhet tĂ« shqetĂ«sohemi pĂ«r tĂ« drejtat e grave, kudo qĂ« tĂ« jemi – dhe nĂ« AmerikĂ«, tani mĂ« shumĂ« se kurrĂ«, sepse gjĂ«rat mund tĂ« kthehen shpejt sĂ« mbrapshti,” thotĂ« Shafak.

Kur flet pĂ«r politikĂ«n, nĂ« zĂ«rin e Shafakut nuk ka asnjĂ« shenjĂ« pasiviteti – asnjĂ« apati. Ajo Ă«shtĂ« e gjallĂ«. Emocionalisht e ngarkuar. E njĂ«jta gjĂ« ndodh edhe nĂ« shkrimin e saj. PavarĂ«sisht sa i errĂ«t mund tĂ« jetĂ« subjekti, gjithmonĂ« mbetet njĂ« fije shprese. Edhe historia e njĂ« prostitutĂ« tĂ« vrarĂ«, e gjetur nĂ« njĂ« kosh plehrash, arrin tĂ« ndriçojĂ« pĂ«rmes humorit dhe dritĂ«s. “Mendja mund tĂ« jetĂ« mĂ« pesimiste – dhe mendoj se kjo Ă«shtĂ« nĂ« rregull, sepse na bĂ«n mĂ« tĂ« vetĂ«dijshĂ«m pĂ«r atĂ« qĂ« po ndodh,” thotĂ« ajo. “Por, duhet ta ruajmĂ« vullnetin njerĂ«zor, ta mbajmĂ« gjallĂ« zemrĂ«n njerĂ«zore dhe tĂ« jemi tĂ« mbushur me shpresĂ«.” /Telegrafi/

The post RrĂ«shqitja drejt autoritarizmit mund tĂ« jetĂ« shumĂ« e shpejtĂ« – shumĂ« e lehtĂ«! appeared first on Telegrafi.

↗

Një drejtues hoteli gjobitet rëndë pasi u kap duke urinuar mbi produktet e një dyqani në Angli

✇Telegrafi
By: Hakim Kasami

Një drejtor hoteli është gjobitur dhe i është ndaluar drejtimi i automjetit pas një incidenti të çuditshëm dhe shqetësues në Cornwall të Anglisë.

Matthew Howarth, nga Windermere, u kap nga kamerat e sigurisë duke urinuar mbi patate dhe nektarina në një dyqan fshati në Stratton, përcjell Telegrafi.

Howarth, i cili raportohet se kishte konsumuar alkool nĂ« njĂ« kafene lokale, mĂ« pas u largua me makinĂ« nĂ« gjendje tĂ« dehur dhe u arrestua pĂ«r drejtim mjeti nĂ«n ndikimin e alkoolit – me mbi dyfishin e kufirit tĂ« lejuar.

Menaxheri i dyqanit, e ndoqi “shoferin e çrregullt” ndĂ«rsa ishte nĂ« telefon, dhe e pĂ«rshkroi aktin si “jashtĂ«zakonisht tĂ« neveritshĂ«m”.

Në gjykatë, Howarth pranoi fajësinë për drejtim të dehur dhe dëmtim prone.

Ai u gjobit me 2,237 funte (rreth 2,600 euro), përfshirë kompensimin për produktet e dëmtuara, dhe iu ndalua drejtimi i automjetit për 46 muaj.

Gjykata dĂ«noi ashpĂ«r veprimet e tij, me gjykatĂ«sin qĂ« i tha: “Cornwall nuk dĂ«shiron njerĂ«z si ju”. /Telegrafi/

The post Një drejtues hoteli gjobitet rëndë pasi u kap duke urinuar mbi produktet e një dyqani në Angli appeared first on Telegrafi.

↗

NĂ« Angli po bĂ«het thirrje pĂ«r ndalimin e aplikacioneve AI qĂ« krijojnĂ« “imazhe seksuale tĂ« fĂ«mijĂ«ve”

✇Telegrafi
By: Hakim Kasami

Komisionerja pĂ«r FĂ«mijĂ«t nĂ« Angli, Dame Rachel de Souza, ka kĂ«rkuar ndalimin e menjĂ«hershĂ«m tĂ« aplikacioneve tĂ« InteligjencĂ«s Artificiale qĂ« krijojnĂ« imazhe seksuale tĂ« rreme (“deepfake”) tĂ« fĂ«mijĂ«ve.

Një raport i ri tregon se vajzat adoleshente ndihen gjithnjë e më shumë të frikësuara për të postuar foto online, nga frika se mund të manipulohen në mënyrë digjitale.

Megjithëse krijimi i imazheve eksplicite të fëmijëve është i paligjshëm, vetë aplikacionet që mundësojnë këtë veprim mbeten të ligjshme, shkruajnë mediat e huaja, përcjell Telegrafi.

Dhe De Souza paralajmëroi se kjo teknologji po nxit një kulturë të rrezikshme mizogjinie dhe abuzimi, dhe kërkoi nga qeveria miratimin e një ligji të ri për AI që rregullon përdorimin e këtyre mjeteve dhe njeh abuzimin seksual me deepfake si një formë dhune ndaj grave dhe vajzave.

Avokatët thonë se forcat e rendit kanë vështirësi të përballen me shpërthimin e kësaj teknologjie, me një numër në rritje të adoleshentëve që po përballen me arrestime për eksperimente me deepfake.

Aktivistët po kërkojnë masa më të forta mbrojtjeje në kuadër të Aktit për Sigurinë Online, ndërsa shqetësimet për ndikimin psikologjik tek të rinjtë po shtohen.

NjĂ« zĂ«dhĂ«nĂ«s i qeverisĂ« tha se krijimi ose shpĂ«rndarja e materialeve tĂ« abuzimit seksual tĂ« fĂ«mijĂ«ve tĂ« gjeneruara nga AI Ă«shtĂ« “e neveritshme dhe e paligjshme” dhe se janĂ« futur dispozita tĂ« reja ligjore nĂ« MbretĂ«rinĂ« e Bashkuar. /Telegrafi/

The post NĂ« Angli po bĂ«het thirrje pĂ«r ndalimin e aplikacioneve AI qĂ« krijojnĂ« “imazhe seksuale tĂ« fĂ«mijĂ«ve” appeared first on Telegrafi.

↗

Dy turistĂ« u pritĂ«n me njĂ« reagim tĂ« ashpĂ«r nga pjesĂ«tari i GardĂ«s sĂ« Mbretit, pasi u pĂ«rpoqĂ«n t’i kapnin frenat e kalit tĂ« tij ndĂ«rsa pozonin pĂ«r fotografi

✇Telegrafi
By: Hakim Kasami

Dy turistĂ« mbetĂ«n tĂ« tronditur pasi provokuan reagime tĂ« forta nga Rojet MbretĂ«rore nĂ« “Horse Guards Parade” nĂ« LondĂ«r.

NĂ« incidentin e parĂ«, njĂ« burrĂ« tentoi tĂ« kapte frerĂ«t e kalit tĂ« njĂ« ushtari ndĂ«rsa pozonte pĂ«r njĂ« foto, duke e detyruar rojen, zakonisht tĂ« heshtur, tĂ« bĂ«rtiste “Largohu!”.

NĂ« njĂ« rast tjetĂ«r, njĂ« grua bĂ«ri tĂ« njĂ«jtĂ«n gjĂ«, duke marrĂ« njĂ« paralajmĂ«rim tĂ« rreptĂ«: “Mos i kap frerĂ«t!”.

Kur ajo nuk u tërhoq, roja e lëvizi kalin përpara, duke e trembur.

🇬🇧💂British Kings Guard yells “Get Back!” after tourist grabbed the reigns of his horse.

Tourists are instructed not to touch the reins of the horses with a sign next to them reading 'Beware, horses may kick or bite. Don't touch the reins. Thank you.' pic.twitter.com/OC62JNkO7i

— Oli London (@OliLondonTV) April 27, 2025

Shenjat në vend paralajmërojnë qartë vizitorët të mos prekin frerët, pasi kuajt mund të kafshojnë ose të godasin me shkelm.

Moment entitled tourists grab reins of King's Guard horse
 but then regrets it https://t.co/YhKI2Fb5Fz

— Daily Mail Online (@MailOnline) April 27, 2025

Më herët këtë muaj, një tjetër turiste u qortua pasi shqetësoi një kalë duke tundur një çadër, çka çoi në ndërhyrjen e rojeve.

Autoritetet vazhdojnĂ« t’u kujtojnĂ« vizitorĂ«ve tĂ« respektojnĂ« kafshĂ«t dhe tĂ« ndjekin rregullat e sigurisĂ« gjatĂ« vizitĂ«s nĂ« kĂ«tĂ« atraksion tĂ« njohur. /Telegrafi/

The post Dy turistĂ« u pritĂ«n me njĂ« reagim tĂ« ashpĂ«r nga pjesĂ«tari i GardĂ«s sĂ« Mbretit, pasi u pĂ«rpoqĂ«n t’i kapnin frenat e kalit tĂ« tij ndĂ«rsa pozonin pĂ«r fotografi appeared first on Telegrafi.

↗

Drejtuesit i lĂ«nĂ« makinat pĂ«r tĂ« luajtur futboll – pas njĂ« bllokade trafiku nĂ« njĂ« autostradĂ« tĂ« AnglisĂ«

✇Telegrafi
By: Hakim Kasami

Trafiku i sĂ« dielĂ«s sĂ« PashkĂ«ve Ă«shtĂ« ndĂ«rprerĂ« nĂ« njĂ« autostradĂ« pranĂ« Lancasterit tĂ« AnglisĂ«, pas njĂ« aksidenti – me gjasĂ« jo tĂ« lehtĂ«.

Bëhet fjalë për një aksident i cili thuhet se bllokoi qindra makina dhe shkaktoi vonesa të gjata të trafikut në zonë.

Korsitë ishte thënë se do të qëndrojnë të mbyllura për orë të tëra dhe shoferët duhet të përdorin rrugë të tjera, paralajmëroi policia.

Por çfarĂ« ra nĂ« sy nĂ« kĂ«tĂ« situatĂ« ishte se njerĂ«zit, pĂ«rkatĂ«sisht shoferĂ«t, tĂ« gjendur nĂ« njĂ« situatĂ« tĂ« tillĂ«, “shndĂ«rruan rrugĂ«n nĂ« njĂ« pikĂ« pikniku”.

Madje disa prej tyre, gjetën kohë të luajnë edhe futboll. /Telegrafi/

The post Drejtuesit i lĂ«nĂ« makinat pĂ«r tĂ« luajtur futboll – pas njĂ« bllokade trafiku nĂ« njĂ« autostradĂ« tĂ« AnglisĂ« appeared first on Telegrafi.

❌