TIRANĂ, 31 korrik/ATSH/ Gjykata Kushtetuese rrĂ«zoi sot kĂ«rkesĂ«n e njĂ« tĂ« pestĂ«s sĂ« deputetĂ«ve tĂ« Kuvendit pĂ«r shfuqizimin e ligjit âPĂ«r disa shtesa dhe ndryshime nĂ« ligjin âPĂ«r Zonat e Mbrojturaââ, si tĂ« papajtueshĂ«m me KushtetutĂ«n dhe marrĂ«veshjet ndĂ«rkombĂ«tare.
Gjatë shqyrtimit të kritereve paraprake, Gjykata vlerësoi njëzëri, se pretendimet për lirinë e kërkimit shkencor dhe të sigurisë juridike në lidhje me komunitetin, janë pretendime të reja, të paraqitura pas çeljes së shqyrtimit gjyqësor, për rrjedhojë ato nuk mund të merren në shqyrtim.
Kurse për sa u përket pretendimeve për cenimin e parimit të barazisë përpara ligjit, parimeve të shtetit të së drejtës dhe të hierarkisë së akteve normative, Gjykata vlerësoi njëzëri se kërkuesi nuk ka sjellë argumente kushtetuese në mbështetje të tyre.
Për sa i përket pretendimit për papajtueshmërinë e ligjit me MSA-në dhe cenimin e acquies communitarire, qëndrimet e gjyqtarëve u ndanë. Për rrjedhojë, për sa kohë nuk u arrit numri i kërkuar prej 5 gjyqtarësh për vendimmarrje, ky pretendim konsiderohet i rrëzuar.
Konkretisht, sipas njĂ«rit qĂ«ndrim, MSA-ja Ă«shtĂ« njĂ« marrĂ«veshje ndĂ«rkombĂ«tare qĂ« synon njĂ« proces pĂ«r tâu ndĂ«rmarrĂ« nga shteti shqiptar, qĂ« i pĂ«rcakton direktivat si bazĂ« dhe referencĂ« pĂ«r pĂ«rafrim tĂ« legjislacionit, por pa i bĂ«rĂ« ato instrumente me forcĂ« detyruese dhe pjesĂ« tĂ« sĂ« drejtĂ«s sĂ« brendshme nĂ« kuptimin kushtetues dhe pĂ«r kĂ«tĂ« shkak kontrolli kushtetues, sipas nenit 122 tĂ« KushtetutĂ«s, shtrihet vetĂ«m pĂ«r pajtueshmĂ«rinĂ« e ligjit objekt shqyrtimi me nenin 108 tĂ« MSA-sĂ«.
Sipas qëndrimit tjetër, neni 108 i MSA-së nuk mund të shihet i shkëputur nga acquis communautaire pasi ndryshe do të mbetej pa substancë. Ndaj, në rastet kur kërkohet kontrolli i pajtueshmërisë së ligjit me MSA-në, neni 108 përfshin në përmbajtjen e tij edhe acquies communautarire, për rrjedhojë kontrolli duhet bërë duke konsideruar edhe përmbajtjen e direktivave në fjalë.
Gjykata vendosi të shqyrtojë në themel pretendimet që lidhen me procedurën parlamentare (që kanë të bëjnë me raportin shoqërues të projektligjit dhe konsultimin publik) dhe pretendimet që lidhen me përmbajtjen e ligjit në drejtim të pajtueshmërisë me marrëveshjet ndërkombëtare të detyrueshme për zbatim dhe respektimit të identitetit kombëtar e trashëgimisë natyrore.
Për pretendimin për cenimin e nenit 82 të Kushtetutës në lidhje me raportin shoqërues të projektligjit që përligj shpenzimet financiare për zbatimin e tij, qëndrimet e gjyqtarëve u ndanë në dy drejtime, për rrjedhojë nuk u arrit numri i kërkuar prej 5 gjyqtarësh për vendimmarrje. Në këto kushte ky pretendim u rrëzua.
Konkretisht, sipas njërit qëndrim, u vlerësua se, në mënyrën sesi është formuluar ligji i kundërshtuar në lidhje me krijimin e Zyrave të Administrimit të Parqeve Kombëtare, duket se ai nuk sjell shpenzime financiare dhe për këtë qëllim llogaritja e tyre ishte pamundur të bëhej. Në verifikim të normës kushtetuese duket se qëllimi i kushtetutëbërësit nuk është verifikimi i masës së shpenzimeve, pra llogaritja e tyre, por përligjja e tyre.
Në këtë kuptim, për sa kohë që shpenzimet në këtë ligj janë të përligjura, për shkak të angazhimeve që ka marrë shteti shqiptar në kuadrin konventor të pasqyruar edhe në ligjin ekzistues, si edhe në konsideratë që edhe funksionet, në thelb, mbeten të njëjta, nuk duket se ka pasur nevojë për një përligjje të mëtejshme të këtyre shpenzimeve.
Sipas qëndrimit tjetër, u vlerësua se Zyra e Administrimit të Parqeve Kombëtare është një strukturë e re dhe në shtesë të funksioneve shtetërore aktuale i shtohen edhe funksionet e reja që kanë të bëjnë me planet e menaxhimit në përputhje me ndryshimet e reja ligjore që lejojnë veprimtarinë ekonomike, turistike dhe infrastrukturë mbështetëse për to.
Efektet financiare rezultojnë jo vetëm nga përmbajtja e ligjit që parashikon krijimin e këtyre zyrave, por konfirmohen edhe nga raporti i Komisionit të Ligjeve që ka pohuar se projektligji sjell efekte financiare.
âNeni 82, pika 1, i KushtetutĂ«s vendos detyrimin qĂ« projektligji tĂ« shoqĂ«rohet kurdoherĂ« kur Ă«shtĂ« rasti me raportin qĂ« pĂ«rligj shpenzimet financiare pĂ«r zbatimin e tij, pasi kjo Ă«shtĂ« njĂ« çështje qĂ« ka tĂ« bĂ«jĂ« jo vetĂ«m me financat publike, qĂ« merren nĂ« mbrojtje shprehimisht nga Kushtetuta, por edhe me faktin se procedura e hartimit, miratimit dhe zbatimit tĂ« buxhetit i nĂ«nshtrohet procedurave specifike kushtetuese, tĂ« cilat karakterizohen edhe nga parimi i transparencĂ«s dhe llogaridhĂ«nies. Ky detyrim nuk Ă«shtĂ« pĂ«rmbushur nĂ« kĂ«tĂ« rast ndaj neni 17 i ligjit nr. 21/2024 dhe dispozitat e tjera qĂ« lidhen me tĂ« duhen shfuqizuarâ, thuhet nĂ« njoftimin e GjykatĂ«s Kushtetuese.
Në lidhje me pretendimin për konsultimin publik, Gjykata, me shumicë votash, vendosi rrëzimin e tij me arsyetimin si më poshtë.
Sipas nenit 56 të Kushtetutës e drejta e konsultimit publik përfshin jo vetëm informimin për gjendjen e mjedisit, por edhe informimin për mbrojtjen e tij. Ky nen, së bashku me nenin 8 të Konventës së Aarhus-it, përcakton detyrimin pozitiv për konsultim publik, i cili shtrihet si për aktet individuale dhe projektet konkrete, ashtu edhe për aktet rregullatore normative me natyrë të përgjithshme në fushën e mjedisit.
Gjykata vëren se ligji i kundërshtuar, i cili sjell ndryshime në zonat e mbrojtura, është qartësisht një ligj që ka të bëjë me mjedisin dhe për këtë arsye ai u analizua në këndvështrim të nenit 56 të Kushtetutës dhe nenit 8 të Konventës së Aarhus-it si më sipër.
âEdhe pse Konventa e Aarhus-it e ka kufizuar detyrimin pĂ«r konsultim vetĂ«m pĂ«r aktet qeveritare dhe procedurat e ndĂ«rmarrĂ« nga autoritetet publike ekzekutive dhe jo ndaj atyre legjislative, duke qenĂ« se e drejta pĂ«r tâu informuar pĂ«r gjendjen e mjedisit dhe mbrojtjen e tij Ă«shtĂ« njĂ« e drejtĂ« kushtetuese, sipas nenit 56 tĂ« KushtetutĂ«s, ajo shtrihet ndaj tĂ« gjitha organeve, pĂ«rfshirĂ« Kuvendin. NĂ« kĂ«tĂ« kuptim, nĂ« rastin nĂ« shqyrtim, nisma pĂ«r ndryshimin e ligjit pĂ«r zonat e mbrojtura Ă«shtĂ« njĂ« nismĂ« e deputetĂ«ve dhe pavarĂ«sisht faktit se ajo nismĂ« ka pĂ«suar ndryshime, ndĂ«r tĂ« tjera, bazuar nĂ« sugjerimet e KĂ«shillit tĂ« Ministrave, ajo mbetet njĂ« nismĂ« origjinale e deputetĂ«veâ, thuhet nĂ« njoftimi n e GjykatĂ«s Kushtetuese.
Për këtë shkak, Gjykata vlerëson se konsultimi publik i bërë nga Kuvendi në lidhje me draftin e paraqitur nga deputetët përmbush detyrimin e përcaktuar nga neni 56 i Kushtetutës dhe nuk cenon nenin 8 të Konventës së Aarhus-it, e cila, për sa më sipër, nuk gjen zbatim për Këshillin e Ministrave në përgatitjen e sugjerimeve të tij për ligjin, për sa kohë kjo nuk ishte një nismë ligjore qeveritare.
Pretendimet për cenimin e identitetit kombëtar dhe trashëgimisë natyrore, të parashikuar në Preambulën e Kushtetutës dhe për respektimin e detyrimeve ndërkombëtare, Gjykata vendosi t`i shqyrtojë ato së bashku në kuptim të nenit 122 të Kushtetutës. Në lidhje me thelbin e këtyre pretendimeve, Gjykata, me shumicë votash, vendosi rrëzimin e tyre, me arsyetimin si më poshtë.
Gjykata vëren se MSA-ja synon bashkëpunimin në luftën kundër degradimit të mjedisit, duke përcaktuar një proces përafrimi legjislativ pa vendosur detyrime konkrete të zbatueshme. Pavarësisht se në dukje ligji objekt kërkese liberalizon politikat shtetërore në administrimin e zonave të mbrojtura, ai, në thelb, përbën një ligj kuadër, i cili nuk është i vetëzbatueshëm dhe në vetvete nuk sjell pasoja dhe, për rrjedhojë, nuk cenon detyrimet ndërkombëtare për mbrojtjen e mjedisit sipas MSA-së.
Gjykata u ndal nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« posaçme nĂ« pĂ«rputhshmĂ«rinĂ« e ligjit objekt shqyrtimi me nenin 108 tĂ« MSA-sĂ«, i cili parashikon se âPalĂ«t do tĂ« zhvillojnĂ« dhe forcojnĂ« bashkĂ«punimin nĂ« detyrĂ«n shumĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme tĂ« luftĂ«s kundĂ«r degradimit mjedisor, me synim promovimin e qĂ«ndrueshmĂ«risĂ« mjedisoreâ.
Gjykata vlerësoi se ky nen synon bashkëpunimin në luftën kundër degradimit mjedisor dhe arriti në përfundimin se ligji i kundërshtuar, duke qenë ligj kuadër, edhe pse shton disa elemente të reja të administrimit të zonave të mbrojtura në raport me ligjin ekzistues, nuk duket të sjellë pasoja konkrete të drejtpërdrejta në këtë drejtim.
Duke pasur parasysh se për zbatimin e ligjit do të nxirren VKM-të specifike për shpalljen e zonave të mbrojtura, të cilat do të bëjnë përcaktimet e detajuara përkatëse për secilën zonë, vetëm në atë moment mund të verifikohet mospërputhja me detyrimet ndërkombëtare sipas nenit 108 të MSA-së, pra nëse përmbushet detyrimi për mosdegradim mjedisor.
E njëjta analizë vlen edhe për përputhshmërinë e këtij ligji me konventat ndërkombëtare të Rio-së, Bernë-s, Ramsar-it dhe Paris-it, për shkak të mungesës së efekteve dhe pasojave konkrete të ligjit kuadër objekt shqyrtimi.
/m.m/
The post Kërkuan shfuqizimin e ligjit për zonat e mbrojtura, Kushtetuesja rrëzon deputetët e opozitës appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.
Login
