❌

Reading view

There are new articles available, click to refresh the page.
↗

Leka: E majta çahet vetëm nga ideali. Bejko: E djathta bashkohet vetëm nëse Berisha tërhiqet

✇Abc News
By: Rovena

NĂ« njĂ« debat tĂ« zhvilluar nĂ« emisionin “Real Story” nĂ« ABC News, analistĂ«t Martin Leka dhe Roland Bejko trajtuan çështjen e fragmentimit tĂ« partive kryesore nĂ« ShqipĂ«ri, me fokus tĂ« veçantĂ« mbi tĂ« majtĂ«n dhe tĂ« djathtĂ«n politike.

Leka theksoi se përçarja e së majtës së Ramës mund të vijë vetëm nga një forcë e majtë me ideale të qarta, duke kritikuar partitë e vogla që, sipas tij, thjesht qahen.

“Berisha thotĂ« kĂ«rkon edhe tĂ« ikĂ« Veliaj edhe tĂ« qĂ«ndrojĂ« nĂ« bashki. Ai kĂ«rkon qĂ« tĂ« pĂ«rçajĂ« tĂ« majtĂ«n e RamĂ«s. Partia e majtĂ« e RamĂ«s mund tĂ« çahet vetĂ«m nga njĂ« parti e majtĂ« apo e qendrĂ«s sĂ« majtĂ« duke pasur ideale dhe programe tĂ« ndryshme nga kĂ«to partitĂ« e vogla qĂ« qahen”, tha analisti Martin Leka.

Ndërkohë, Bejko argumentoi se vetëm largimi i Berishës, si akt i vetëdijshëm apo si pasojë e ndërhyrjes së faktorit ndërkombëtar, mund të çojë drejt një bashkimi të së djathtës dhe një ndryshimi të vërtetë politik.

“Partia çahet vetĂ«m nĂ«se BerishĂ«s i vjen njĂ« frymĂ«zim hyjnor dhe dorĂ«hiqet. E çan njĂ« e djathtĂ« e bashkuar. NĂ«se Berisha tĂ«rhiqet dhe kujdeset pĂ«r njĂ« proces tĂ« paanshĂ«m, ose drejtĂ«sia dhe amerikanĂ«t”, u shpreh analisti Roland Bejko./abcnews.al

↗

Telenovela Lapaj-Shabani/ Leka: Një komedi e paparë që i dha simptomat që në fushatë. Qori: Sherr me teze e daja

✇Abc News
By: Rovena

NĂ« njĂ« analizĂ« mbi zhvillimet e fundit nĂ« skenĂ«n politike, analisti Martin Leka nĂ« emisionin “Real Story” nĂ« ABC News kritikoi ashpĂ«r nismĂ«n “ShqipĂ«ria BĂ«het”, tĂ« cilĂ«n e cilĂ«soi si njĂ« dĂ«shtim qĂ« konfirmon modelin e vjetĂ«r tĂ« politikĂ«s.

Sipas tij, zgjedhjet në Tiranë mbeten thellësisht politike, për shkak të peshës së madhe elektorale të kryeqytetit. Ai theksoi se rrëzimi i kryeministrit Rama nuk mund të ndodhë pa një bashkëpunim të gjerë, përfshirë edhe figura si Berisha, Lapaj e Shehaj.

“Kemi pĂ«rpara dy shembuj. NjĂ« shembull Ă«shtĂ« politika e modelit tĂ« vjetĂ«r, si “ShqipĂ«ria BĂ«het”, qĂ« tregon Ă« fakt qĂ« ShqipĂ«ria s’bĂ«het. NjĂ« komedi e paparĂ« qĂ« i dha simptomat qĂ« nĂ« fushatĂ«. Gjithçka bĂ«het dhe qĂ« duhet tĂ« diskutohet, Ă«shtĂ« qĂ« zgjedhjet nĂ« TiranĂ« mbetet sĂ«rish politike sepse Tirana ka 1/3 e votuesve. Me shembullin qĂ« na tregoi “ShqipĂ«ria BĂ«het” na tregon qĂ« nuk bĂ«het asnjĂ« koalicion. PĂ«r tĂ« rrĂ«zuar RamĂ«n duhet tĂ« bĂ«jĂ« koalicion me BerishĂ«n, Lapajn, Shehajn e tĂ« tjerĂ«â€, tha analisti Leka.

Nga ana tjetĂ«r, Arlind Qori, kreu i “LĂ«vizjes BashkĂ«â€, theksoi se formacioni i tij ka zgjedhur qĂ«llimisht tĂ« dalĂ« kundĂ«r rrymĂ«s politike tĂ« zakonshme, duke u mbĂ«shtetur te idetĂ« dhe jo te pazaret familjare apo aleancat e vjetra.

Ai shprehu kĂ«naqĂ«sinĂ« qĂ« nuk Ă«shtĂ« pĂ«rfshirĂ« nĂ« konfliktet mes figurave tĂ« njohura, tĂ« cilat i cilĂ«soi si pĂ«rplasje mes “tezesh e dajash”. Sipas Qorit, problemi i partive tĂ« reja Ă«shtĂ« se imitojnĂ« mĂ« tĂ« keqen e tĂ« vjetrave, duke humbur vlerĂ«n e ideologjisĂ« dhe reputacionit politik nĂ« afatgjatĂ«.

“Ne dolĂ«m kundĂ«r rrymĂ«s sepse ne besojmĂ« nĂ« njĂ« politike tĂ« papĂ«lqyer, ku kanĂ« rĂ«ndĂ«si idetĂ«. Jam shumĂ« i lumtur qĂ« LĂ«vizja BashkĂ« nuk u pĂ«rfshi nĂ« sherr tĂ« tillĂ« me teze dhe daja, se i binte tĂ« zgjoja edhe unĂ« tezen time. PS dhe PD kanĂ« qenĂ« pjesĂ« e organizimit tĂ« ShqipĂ«risĂ«, por qĂ« kanĂ« degraduar rrugĂ«s. Problemi me partitĂ« e reja janĂ« qĂ« tĂ« imitojnĂ« partitĂ« e vjetra, por jo qĂ« nĂ« ideologjinĂ« e tyre, por nĂ« fazĂ«n mĂ« tĂ« degraduar qĂ« kanĂ«. NĂ« politikĂ«n afatgjatĂ« Ă«shtĂ« shumĂ« i rĂ«ndĂ«sishĂ«m reputacioni. NĂ« fund far Ă«shtĂ« reputacioni qĂ« tĂ« mban nĂ« politikĂ«â€, tha Arlind Qori./abcnews.al

↗

“S’kemi asgjĂ« tĂ« pĂ«rbashkĂ«t me qeverinĂ« dhe opozitĂ«n”, Qori: KĂ«rkojmĂ« shkarkimin e Veliajt

✇Abc News
By: Rovena

Kreu i “LĂ«vizjes BashkĂ«â€, Arlind Qori, ka pĂ«rsĂ«ritur distancimin e formacionit tĂ« tij politik nga tĂ« dy krahĂ«t tradicionalĂ« tĂ« politikĂ«s shqiptare, qeveria dhe opozita, duke theksuar se LĂ«vizja BashkĂ« pĂ«rfaqĂ«son njĂ« alternativĂ« tĂ« re.

NĂ« njĂ« intervistĂ« pĂ«r emisionin “Real Story” nĂ« ABC News, Qori deklaroi se forca qĂ« ai pĂ«rfaqĂ«son do tĂ« ketĂ« me siguri njĂ« kandidat pĂ«r BashkinĂ« e TiranĂ«s nĂ« rast tĂ« zgjedhjeve tĂ« parakohshme, ndĂ«rsa kĂ«rkoi sĂ«rish shkarkimin e kryebashkiakut Erion Veliaj.

“Nuk kemi asnjĂ« gjĂ« tĂ« pĂ«rbashkĂ«t as me qeverinĂ« dhe as me opozitĂ«n. KĂ«shtu qĂ« ne jemi tĂ« distancuar nga çdo element i sĂ« keqes qĂ« na ka mbytur prej dekadash. ËshtĂ« njĂ« pluralizĂ«m i ideve tĂ« ngushta, por jo i popullsisĂ«. Nuk e di nĂ«se do tĂ« ketĂ« zgjedhje nĂ« TiranĂ«. Ajo qĂ« LĂ«vizja BashkĂ« ka nĂ« dorĂ« Ă«shtĂ« qĂ« me siguri do tĂ« ketĂ« kandidatin e vet nĂ« BashkinĂ« e TiranĂ«s, nĂ«se do tĂ« jem unĂ« apo dikush tjetĂ«r ka kohĂ«. E sigurt Ă«shtĂ« qĂ« ne do tĂ« bĂ«jmĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n fushatĂ« tĂ« pazakontĂ«, kudo tĂ« na vijĂ« rasti. Ne vazhdojmĂ« tĂ« kĂ«rkojmĂ« shkarkimin e Erion Veliajt, e kemi kundĂ«rshtuar nĂ« çdo hap tĂ« tij. PĂ«r ne Ă«shtĂ« gjĂ« pozitive qĂ« Veliaj Ă«shtĂ« duke u hetuar. PĂ«r ne Veliaj duhet tĂ« shkarkohet dhe Tirana tĂ« shkojĂ« nĂ« zgjedhje tĂ« parakohshme”, tha Arlind Qori./abcnews.al

↗

Puthja e parĂ« nĂ« historinĂ« e artit, kryevepra e Giottos nĂ« KishĂ«n ‘Skrovenji’

✇KultPlus
By: Kult Plus

Në vitin 1305, Giotto di Bondone realizoi një afresk që përshkruan puthjen e parë në historinë e artit, një skenë intime dhe plot ndjenjë midis Joakimit dhe Anës, prindërve të Virgjëreshës Mari, që përqafohen te Porta e Artë në Jerusalem.

Kjo vepĂ«r Ă«shtĂ« pjesĂ« e ciklit monumental tĂ« afreskĂ«ve qĂ« zbukurojnĂ« muret e KishĂ«s “Skrovenji” nĂ« PadovĂ« (Cappella degli Scrovegni), dhe qĂ« konsiderohet si kryevepra mĂ« e madhe e Giottos.

Afreskët e Giottos në këtë kishë, të cilët paraqesin skena nga jeta e Virgjëreshës Mari dhe e Krishtit, janë ndër më të ruajturit dhe më të admiruarit në historinë e artit.

“Takimi te Porta e ArtĂ«â€ paraqet momentin e bekuar kur Joakimi dhe Ana marrin lajmin nga engjĂ«lli se, pas shumĂ« vitesh tĂ« shterpĂ«sisĂ«, do tĂ« kenĂ« njĂ« fĂ«mijĂ«. Skena Ă«shtĂ« ndĂ«rtuar me njĂ« harmoni tĂ« brendshme emocionale dhe formale. Personazhet janĂ« tĂ« mĂ«dha, tĂ« thjeshta, tĂ« pĂ«rqendruara nĂ« plan tĂ« parĂ«, ndĂ«rsa porta madhĂ«shtore krijon njĂ« kornizĂ« arkitekturore pĂ«r kĂ«tĂ« moment tĂ« ngrohtĂ«, transmeton KultPlus.

Figura të tjera femërore vështrojnë çiftin me përzemërsi, duke orientuar shikimin e vëzhguesit. Në kontrast me ta, një grua me veshje të errëta shikon në një drejtim tjetër, ndoshta duke parashikuar sfidat dhe dhimbjet që do të vijnë më vonë.

Giotto, i lindur rreth vitit 1267 nĂ« ToskanĂ«, konsiderohet “babai” i artit tĂ« Rilindjes, pasi u largua nga stili i ftohtĂ« bizantin dhe solli natyralizĂ«m, ndjeshmĂ«ri dhe thellĂ«si hapĂ«sinore nĂ« pikturĂ«. Ai pikturoi njerĂ«z tĂ« vĂ«rtetĂ« me emocione dhe individualitet. NĂ« vitin 1334, u emĂ«rua drejtues i punimeve nĂ« katedralen e Firences, njĂ« post qĂ« mĂ« parĂ« u rezervohej vetĂ«m skulptorĂ«ve dhe arkitektĂ«ve. Vdiq mĂ« 1337, si njĂ« nga artistĂ«t mĂ« tĂ« njohur dhe mĂ« tĂ« pasur tĂ« kohĂ«s.

NĂ« vitin 1880, qyteti i PadovĂ«s e mori KishĂ«n “Skrovenji” nĂ« pronĂ«si dhe afreskĂ«t janĂ« restauruar disa herĂ« gjatĂ« shekujve XIX e XX. QĂ« nga vitet 1970, Ă«shtĂ« ndĂ«rmarrĂ« njĂ« proces i kujdesshĂ«m monitorimi pĂ«r tĂ« ruajtur cilĂ«sinĂ« e ajrit dhe gjendjen e afreskĂ«ve. Sot, vizitorĂ«t kalojnĂ« fillimisht nĂ« njĂ« dhomĂ« pritjeje me ajĂ«r tĂ« kondicionuar pĂ«r t’u dekontaminuar pĂ«rpara hyrjes nĂ« kishĂ«, ku mund tĂ« qĂ«ndrojnĂ« pĂ«r vetĂ«m 15 minuta pĂ«r tĂ« admiruar afreskĂ«t.

NĂ« vitin 2021, Kisha “Skrovenji” u pĂ«rfshi nĂ« listĂ«n e TrashĂ«gimisĂ« BotĂ«rore tĂ« UNESCO-s, duke vulosur vlerĂ«n e jashtĂ«zakonshme artistike dhe historike tĂ« kĂ«saj kryevepre. Arti i Giottos, qĂ« pĂ«r kohĂ«n e tij ishte revolucionar, edhe sot vazhdon tĂ« mahnitĂ« me gjallĂ«rinĂ«, ndjeshmĂ«rinĂ« dhe pĂ«rshkrimin njerĂ«zor qĂ« u dha figurave tĂ« shenjta./KultPlus.com

↗

Top destinacionet ku njerëzit zhvendosen për të jetuar më mirë

✇Icon Style
By: gaze tare

Sipas një renditjeje të fundit nga InterNations, e publikuar nga Forbes, Valencia në Spanjë është shpallur qyteti më i mirë në botë për të jetuar, për të huajt që zgjedhin të jetojnë jashtë vendit të tyre.

Sondazhi përfshiu mbi 12,500 ekspatë në 53 qytete të 35 vendeve, dhe u bazua në cilësinë e jetës, lehtësinë e përshtatjes dhe aspektet financiare personale.

Valencia mori vlerĂ«sime tĂ« larta pĂ«r transportin publik tĂ« aksesueshĂ«m, mundĂ«sitĂ« pĂ«r aktivitete dhe sigurinĂ«. NjĂ« ekspat holandez e pĂ«rshkroi jetĂ«n atje si “e qetĂ« dhe e shijshme”, duke pĂ«rmendur mikpritjen, kuzhinĂ«n e shkĂ«lqyer, kulturĂ«n gjallĂ«ruese dhe klimĂ«n e butĂ«.

Spanja dominon edhe më tej listën me Målaga dhe Alicante në vendin e dytë dhe të tretë.
‱MĂĄlaga u vlerĂ«sua pĂ«r atmosferĂ«n mikpritĂ«se dhe cilĂ«sinĂ« e lartĂ« tĂ« jetĂ«s, ndonĂ«se disa shprehĂ«n vĂ«shtirĂ«si nĂ« tregun lokal tĂ« punĂ«s.
‱Alicante mori pikĂ« tĂ« larta pĂ«r strehimin e pĂ«rballueshĂ«m dhe infrastrukturĂ«n digjitale tĂ« zhvilluar, gati 70% e tĂ« anketuarve e konfirmuan kĂ«tĂ«.

Edhe Madrid dhe Barcelona janë pjesë e 25 qyteteve më të mira në botë për të jetuar si ekspat, një tjetër dëshmi e fuqisë sërishme të Spanjës si destinacion i preferuar ndërkombëtar.

The post Top destinacionet ku njerëzit zhvendosen për të jetuar më mirë appeared first on iconstyle.al.

↗

Investimet pa transparencë: Katet shtesë dhe 6 kullat e Kastratit te ish-Sheratoni

✇Citizens.al
By: Arbjona Çibuku

Në Tiranë, investimet madhore zhvillohen përmes lejeve jo-transparente që shfrytëzojnë agresivisht hapësirën urbane.

Rasti i ish-hotel Sheratonit, i kthyer në një projekt gjigand ndërtimi nga grupi Kastrati, është ilustrimi tipik i këtij modeli ku mungon transparenca.

Në vend të një zhvillimi në harmoni me Parkun e Liqenit, Kastrati gëzoi rritje intensiteti dhe kate shtesë në projektin që nuk pa asnjë herë leje ndërtimi të zbardhur dhe ndryshoi të paktën dy herë në dy vite.

Pamja e re e “projektit tĂ« vjetĂ«r”

Prej javĂ«sh, puna nĂ« kantierin e ish-hotel “Sheraton” mes “ArenĂ«s KombĂ«tare” dhe Universitetit Politeknik tĂ« TiranĂ«s (UPT) Ă«shtĂ« shtuar ndjeshĂ«m.

Nga lart godina qendrore ka nisur tĂ« vishet me konceptin zigzag tĂ« fasadĂ«s sĂ« re modulare, konceptuar nga Marco Casamonti, arkitekti italian qĂ« “kullĂ«zoi” ish-stadiumin “Qemal Stafa”.

Hoteli simbol i luksit të Tiranës së fillimviteve 2000 nuk do të ketë më fasadën prej xhami dhe do të rrethohet nga një kompleks prej gjashtë kullash të larta deri në 15 kate.

Në të gjitha anët e kantierit dallohen blloqe të mëdha me materialet e fasadave, të cilat janë ndryshe nga ato që reklamohen në renderat e projektit.

Fasada e re e ish-hotelit Sheraton/Citizens.al

Gjithçka nisi në shkurt të vitit 2018 kur Leonardi, djali i sipërmarrësit Shefqet Kastrati, njoftoi në Instagram marrëveshjen për blerjen e ish-Sheratonit.

“TashmĂ« ish-hotel Sheraton i pĂ«rket kompanisĂ« Kastrati, sapo u mbyll transaksioni”, njoftoi ai.

Dy muaj pĂ«rpara shitjes, kompania amerikane e hotelerisĂ« “Sheraton” hoqi emrin nga hoteli i ”MAK Albania-s” duke zyrtarizuar largimin nga ShqipĂ«ria.

MAK Albania u themelua nĂ« vitin 1992 nga familja kuvajtiane Mohamed Abdulmohsin Al-Karafi, e cila siguroi nga qeveria e kohĂ«s troje dhe incentiva si “investitor strategjik” pĂ«r zhvillime kompleksesh turistike nĂ« TiranĂ«, Dajt dhe bregdetin e KavajĂ«s.

PjesĂ« e incentivĂ«s ishte dhe trualli buzĂ« Parkut tĂ« Liqenit, krah UPT-Ă«s. Familja Al-Karafi nisi ta ndĂ«rtojĂ« hotelin nĂ« vitin 1993, por mundi ta pĂ«rmbyllĂ« si njĂ« filial tĂ« markĂ«s sĂ« njohur “Sheraton” vetĂ«m nĂ« fillimvitet 2000.

Në vitin 2018 mediat raportuan se Kastrati e bleu MAK Albanian për 30 milionë euro. Por kontrata e shitjes tregon se objekti u ble për 18 milionë. Pjesa tjetër ishte garanci për të shlyer borxhet dhe huatë e marra ndër vite.

Bilanci i vitit 2017 tregon se MAK Albania kishte rreth 14.5 milionë euro detyrime, por një kapital prej rreth 95 milionë eurosh (rreth 12 miliardë lekë) asete, ndërtesa dhe troje.

Kjo situatë duket se krijoi mundësinë e një ujde për familjen Kastrati, e cila zuri vendin e oligarkëve kuvajtianë.

NĂ« atĂ« periudhĂ« Kastrati hyri fuqimisht nĂ« sektorin e ndĂ«rtimeve nĂ« kryeqytet me projekte tĂ« tjera hotelerie, rezidenciash dhe zyrash, ku spikaste projekti “Downtown One” nĂ« rrugĂ«n e Elbasanit.

Planet aspak transparente të investimeve

Rreth një vit pas blerjes së ish-Sheratonit, Kastrati siguroi leje zhvillimi nga qeveria për një projekt madhor zgjerimi.

Studiot Archea (Marco Casamonti) dhe X-Plan (Ornela Muçaj) propozuan zgjerimin e hotelit ekzistues dhe ngritjen e gjashtë kullave 7-13 kate përreth.

Koncepti fillestar parashikonte 121 mijë m2 ndërtim (69 665 m2 mbi tokë) në 30,000 m2 truall me intensitet 2.32 dhe koeficient shfrytëzimi 44.3%. Projekti parashikonte parkim 3-4 kate nën tokë.

Leja e zhvillimit u sigurua më 8 nëntor 2019. Qeveria ia delegoi kompetencën e lejes së ndërtimit bashkisë Tiranë, e cila nuk i ka bërë asnjëherë publike këto dokumenta.

Sidoqoftë, ligji detyron ndërtuesin ta shfaqë lejen e marrë në një tabelë të dukshme në kantier. Në rastin e Kastratit, ajo nuk është parë kurrë, as pas datës 10 qershor 2021 kur përfitoi leje të re zhvillimi nga qeveria.

Koncepti i ri në lejen e dytë parashikonte shtimin me rreth 36% të sipërfaqes së ndërtimit mbi tokë (nga 69,665 m2 në 108,827 m2) duke shtuar intensitetin në 3.6, me lartësi deri në 15 kate dhe parkingje 5 kate nën tokë.

Nuk Ă«shtĂ« e qartĂ« se kur bashkia TiranĂ« ia dha lejen e parĂ« tĂ« ndĂ«rtimit Kastratit – aq mĂ« shumĂ« lejen e dytĂ« – por pamjet satelitore dĂ«shmojnĂ« se nĂ« kompleksin e ish-“Sheratonit” vinçi ishte ngritur njĂ« muaj para se tĂ« jepej leja fillestare e zhvillimit nga qeveria: tetor 2019.

Bashkia e Tiranës, kompania Kastrat dhe studiot e arkitekturës nuk iu përgjigjën kërkesave për informim apo koment të Citizens.al rreth kësaj çështje.

Pamje satelitore ku shfaqet vinçi i ngritur në ish-Sheraton që para marrjes së lejes së zhvillimit/Citizens.al

Rasti Ă«shtĂ« i ngjashĂ«m me projektin “Downtown One” te rruga e Elbasanit, po nga Kastrati.

Leja e zhvillimit u dha nga qeveria më 14 prill 2017 për kullë 36 kate me 62,000 m2 sipërfaqe ndërtimi, intensitet 16.26 dhe koeficent shfrytëzimi trualli 45%. Dhënia e lejes së ndërtimit iu delegua bashkisë Tiranë, e cila nuk e bëri publike.

Ajo qĂ« dihet Ă«shtĂ« se Kastrati nisi punĂ«n paralelisht me gĂ«rmimet, qĂ« u bĂ«nĂ« te ish-parku “7 Xhuxhat” nĂ« kuadĂ«r tĂ« projektit pĂ«r ndĂ«rtimin e parkingut nĂ«ntokĂ«sor publik.

Projekti në fjalë nisi në janar 2018, rreth tetë muaj pasi Kastrati kishte marrë lejen e zhvillimit për kullën.

NĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n datĂ« kur pĂ«rfitoi leje tĂ« dytĂ« zhvillimi pĂ«r ish-Sheratonin, Kastrati pĂ«rfitoi rishikim tĂ« lejes sĂ« zhvillimit pĂ«r “Downtown One”.

Në lejen e re të datës 10 qershor 2021 struktura fitoi 4 kate lartësi, por shtoi vetëm 92 m2 sipërfaqe totale. Për këtë ndryshim Kastrati lëshoi rreth 5% koeficient shfrytëzimi të truallit për qëllime publike për një total prej 60.5%.

Nuk është e qartë se përse është dashur ky rishikim në leje, ku praktikisht nuk është përfituar ndonjë sipërfaqe ndërtimi. Por ka gjasa ajo mund të jetë bërë për të legjitimuar gërmimet jashtë kufirit të pronës në ndërtimin e parkingut të kullës.

Kastrati ka dalĂ« me gĂ«rmime deri nĂ« rrugĂ«n “Fatmir Haxhiu”, pjesĂ« pĂ«r tĂ« cilĂ«n ditĂ«t e fundit po ripunohet me betonarme (foto 2023; foto 2025).

Brenda kantierit të Downtown One, ku po punohet me betonarme zona fundore/Citizens.al

Shkelje të mundshme konstatohen edhe te projekti i ish-Sheratonit.

Në fillim të vitit 2022 Kastrati rrethoi pjesën para duke vijuar punimet për parkingun nëntokësor.

Pamjet satelitore tregojnĂ« se kompania rrethoi edhe rreth 1,800 metra katrorĂ« pĂ«rtej rrugĂ«s ekzistuese tĂ« hotelit. Kjo ndĂ«rhyrje nuk ishte parashikuar nĂ« asnjĂ« nga dy lejet e zhvillimit – tĂ« vetmet dokumente publike.

Një rrugë e re u hap krah UPT-së në atë që hartat e Kadastrës tregojnë të jetë prona 7/18 e Zonës 8160. Kështu Kastrati u zgjerua nëntokë deri në kufi të pronës së tij dhe përfitoi një rrugë që i shkon direkt në hyrjen e parkingut.

Rruga e re dhe pjesa e shtuar e hotelit të Mak-Albanias/Citizens.al

LĂ«vizjet nĂ« hije tĂ« “investitorĂ«ve strategjikĂ«â€

Zhvillimi i ish-Sheratonit është nisur nga Kastrati në ortakëri me sipërmarrësin Samir Mane, por sot nuk kuptohet nëse vijon e njëjta ortakëri.

Leja e parë e zhvillimit për ish-Sheratonin përmendte si zhvillues kompanitë e grupit Kastrati (Kastrati Residences dhe Kastrati Hotels & Tower) dhe Mak Elite Offices (MEO) një kompani e themeluar në vitin 2017 nga Balkan Finance Investment Group (Balfin) e sipërmarrësit Mane.

Dokumentet tregojnĂ« se nĂ« shkurt 2018 – pra, kur Kastrati bleu ish-Sheratonin – grupi bleu pĂ«r 700 mijĂ« lekĂ« edhe 50% tĂ« aksioneve tĂ« Manes te projekti “Downtown One”, tĂ« cilat zotĂ«roheshin nga BFI Invest – tjetĂ«r kompani e Balfin-it.

Nuk kuptohet qartĂ« se si Balfin Ă«shtĂ« tĂ«rhequr nga njĂ« projekt si “Downtown One” pĂ«r kaq pak para, kur pĂ«r mĂ« tepĂ«r kishin nisur punimet.

Nga ana tjetër, për MEO-n mund të themi se nuk ka pasur ecuri të gjatë. Kjo kompani e Balfinit rriti kapitalin me rreth 180 mijë euro në vitin 2020 dhe një vit më pas pezulloi dhe çregjistroi aktivitetin.

Balfin nuk iu përgjigj një kërkese për koment nga Citizens.al nëse vijonte të ishte e përfshirë në investimin te ish-Sheratoni, edhe pse në lejen e dytë të zhvillimit ajo nuk përmendet më.

Projekti i Kastratit u reklamua bujshëm nga kryetari i Bashkisë Tiranë Erion Veliaj se do të tërhiqte si filiale markat ndërkombëtare të hoteleve Hyatt dhe Hilton. Në një njoftim në faqen e saj, Hilton thoshte se do të mund të niste punën në mjediset e reja nga fundi i vitit 2023.

Të dy markat ndërkombëtare nuk iu përgjigjën kërkesave për koment nga Citizens.al rreth arsyes së shtyrjes së këtij afati dhe periudhës se kur mund të mbarojnë punimet.

Por, rasti i ish-“Sheratonit” tregon se investimet nĂ« zemĂ«r tĂ« TiranĂ«s nuk janĂ« mĂ« çështje zhvillimi, por demonstrim influencash dhe pushteti.

Në një shtet ku ligji vepron selektivisht dhe informacioni mbahet i fshehur, fiton më shumë ai që ka akses te pushteti. Humb qyteti, humbin qytetarët.

The post Investimet pa transparencë: Katet shtesë dhe 6 kullat e Kastratit te ish-Sheratoni appeared first on Citizens.al.

↗

Mjerë gazetaria dhe gazetarët: Kur rakia bëhet analizë dhe rrushi koment politike

✇Gazeta Fjala
By: Ke Si

Nga Ilir Demalia

Dje, teksa po shfletoja kanalet televizive siç shfletohet njĂ« gazetĂ« e stĂ«rvjetruar qĂ« mblidhinin  bukĂ«n pĂ«r punĂ« nĂ« kohĂ«n e komunizmit, mĂ« zuri syri Euronews Albania nĂ« emisionin NOW (TANI). Aty, nĂ« njĂ« moment  mĂ« kapi  veshi njĂ« “gazetar” — ose tĂ« paktĂ«n dikĂ« qĂ« e mban veten pĂ«r tĂ« tillĂ«. Emrin nuk po e pĂ«rmend, jo nga mirĂ«sia, por nga paaftĂ«sia pĂ«r ta kujtuar mes gjithĂ« atyre figurave qĂ« dalin çdo ditĂ« e qĂ« e kanĂ« kthyer ekranin nĂ« njĂ« njĂ« kĂ«netĂ« ku llomotitet e llokoçitet gjithĂ« ditĂ«n e lume pa kuptim .

Ky zotëria në fjalë, me vetëbesimin e një psikiatri të famshëm dhe me tonin e trashur të një gardiani të SPAK-ut, deklaroi me plot gojën:

“Erion Veliaj Ă«shtĂ« nĂ« depresion tĂ« rĂ«ndĂ« dhe ka pirĂ« 30 kg raki.”

Po pra. Tridhjetë kilogramë. Jo gramë, jo litra, por kilogramë raki. Sepse, siç duket, rakia është tashmë njësi matëse e shëndetit mendor, dhe gazetari shqiptar ka kaluar nga roli i informuesit në atë të diagnozuesit klinik, distileristit dhe analistit të alkoolit të fermentuar nga rrushi.

Ky fenomen Ă«shtĂ« njĂ« reflektim tragji-komik i asaj qĂ« mund tĂ« quajmĂ« “gazetari tĂ« bĂ«rzive (mbetjeve tĂ« rrushit pasi Ă«shtĂ« shrydhur dhe zier pĂ«r raki) tĂ« rrushit” — ku rrushi nuk Ă«shtĂ« mĂ« fryti i vjeljes profesionale, por metafora mĂ« e mirĂ« pĂ«r pĂ«rmbajtjen e stĂ«rkulluar qĂ« na serviret si “analizĂ«â€.

Dhe meqë ra fjala, po, rrushi bën raki. Por jo çdo rrush bëhet gazetari, e aq më pak çdo gazetari bëhet ekspert për rrushin, për depresionin, për politikën, për moralin dhe për çfarëdo teme tjetër që i vjen përpara mikrofonit.

NĂ« ShqipĂ«ri, lajmi nuk verifikohet, lajmi ndĂ«rtohet. Analiza nuk bĂ«het, sajohen. Gazetari nuk pyet, por deklaron. Ai nuk kĂ«rkon tĂ« informojĂ« publikun, por ta trullosĂ«. Dhe kjo Ă«shtĂ« njĂ« çorbĂ« qĂ« ziet e stĂ«rzihet si çorbĂ« derrash nĂ« kazanin mediatik dhe hidhet nĂ« eter  si pordhĂ« intelektual – sa qelb dynjanĂ«.

Habia e vetme që na ka mbetur është që nuk ka më habi, as kur qelbemi prej pordhëve mediatike dhe as nuk mundohet kush të zërë hundët me dorë prej erës së qelbur të pordhëve të kazanit mediatik.

As kur dĂ«gjojmĂ« deklarata tĂ« tipit “Veliaj ka pirĂ« 30 kg raki”, as kur na analizojnĂ« liderĂ« politikĂ« si tĂ« ishin pacientĂ« klinikĂ«. Sot gazetaria ka rĂ«nĂ« nĂ« dorĂ«n e opinionistĂ«ve qĂ« e ndĂ«rtojnĂ« mendimin si njĂ« status Facebook-u, ku lajmi Ă«shtĂ« “çfarĂ« kam dĂ«gjuar unĂ« nga njĂ« shok qĂ« ka parĂ« njĂ« tjetĂ«r qĂ« ka qenĂ« aty”.

Mjerisht, kjo është fytyra e një pjese të mirë të medias shqiptare. Një media që më shumë prodhon tallava sesa informacion, ku sarkazma zë vendin e fakteve, dhe ku çdo studio televizive është bërë një kazan rakie, ku dehja vjen jo nga alkooli, por nga arroganca, injoranca dhe mosbesimi ndaj çdo etike profesionale.

NĂ« kĂ«tĂ« çorbĂ« ku Ă«shtĂ« zier gjithçka — gazetaria, politika, shĂ«ndeti mendor, rakia dhe rrushi — njĂ« gjĂ« mbetet e qartĂ«:

Ka shumë pak gazetarë dhe shumë rrush të bërë uthull.

↗

Cilësia e jetës, në fshat e gëzojnë pensionin së paku 7.3 vite më shumë se në qytet

✇BoldNews
By: Ela

Pensionistët në zonat rurale e gëzojnë pensionin së paku 7.3 vite më shumë se ata që jetojnë në qytet tregojnë të dhënat zyrtare nga Instituti i Sigurimeve Shoqërore. Në nivel kombëtar, koha mesatare e gëzimit të pensionit arriti 22.4 vite në vitin 2024 me një rënie të lehtë me 4 muaj në krahasim me 2023-n. [
]

The post Cilësia e jetës, në fshat e gëzojnë pensionin së paku 7.3 vite më shumë se në qytet appeared first on BoldNews.al.

↗

“Berisha i lirĂ« pavarĂ«sisht akuzave”, Meçe: Veliaj kĂ«mbĂ«ngul nĂ« pafajĂ«si. Rama i fokusuar te hallet e qytetit

✇Abc News
By: Rovena

NĂ« njĂ« analizĂ« tĂ« drejtpĂ«rdrejtĂ« nĂ« emisionin “Real Story” nĂ« ABC News, analisti Arben Meçe komentoi zhvillimet mĂ« tĂ« fundit qĂ« lidhen me pĂ«rballjen ligjore tĂ« kryebashkiakut tĂ« TiranĂ«s, Erion Veliaj, si dhe solli nĂ« vĂ«mendje raste tĂ« tjera tĂ« ngjashme nĂ« skenĂ«n politike shqiptare.

Meçe theksoi se ndryshe nga rasti i Jamarbër Malltezit, i cili ndodhet në fazë gjykimi për një vepër penale, apo Sali Berishës, që ndonëse përballet me akuza të rënda është ende i lirë, Veliaj po kalon një proces ku ka të drejtë të kërkojë ndryshimin e masës së sigurisë, ndërsa vazhdon të deklarojë pafajësinë e tij.

Sipas Meçes, situata ndaj Veliajt është kthyer në një përplasje mes ligjit dhe perceptimit publik, ku shumë qytetarë shohin një lloj ndëshkimi nga ana e kryeministrit Rama, një ide që ai e hodhi poshtë, duke argumentuar se Rama po qëndron jashtë këtij procesi dhe është i përqendruar në menaxhimin e punëve të qytetit.

“JamarbĂ«r Malltezi e kishte kaluar fazĂ«n e deklarimit tĂ« veprĂ«s penale dhe ishte nĂ« gjykim. Berisha Ă«shtĂ« me vepĂ«r penale sot dhe Ă«shtĂ« i lirĂ«. Veliaj ka tĂ« drejtĂ« tĂ« kĂ«rkoj ndryshimin e masĂ«s sĂ« sigurisĂ«. Erion Veliaj tĂ« gjitha deklaratat e i ka qĂ« unĂ« jam i pafajshĂ«m, ai nuk e pranon fajĂ«sinĂ«. Ne jemi nĂ« njĂ« pistĂ« ligjore dhe nĂ« njĂ« debat politik pĂ«r Erion Veliajn. Jo mĂ« shumĂ« se sa njĂ« orĂ« mĂ« parĂ« dy miqtĂ« mĂ« takojnĂ« dhe mĂ« thonĂ« pse Edi Rama po dĂ«non Erion Veliajn. Sepse kanĂ« kĂ«tĂ« perceptim, ndĂ«rkohĂ« qĂ« Rama nuk Ă«shtĂ« i pĂ«rfshirĂ« fare. Rama qĂ«ndron nĂ« distancĂ« dhe Ă«shtĂ« i fokusuar qĂ« tĂ« zgjidhĂ« hallet qĂ« ka qyteti. Sali Berisha po paralizohet sepse prodhoi VKM dhe prodhuan korrupsion dhe normalisht duhet tĂ« pranojĂ« qĂ« tĂ« japĂ« dorĂ«heqjen”, tha analisti./abcnews.al

↗

FOKUS – DronĂ« tĂ« prodhimit kinez janĂ« pĂ«rdorur nga ana e RusisĂ« nĂ« UkrainĂ«

✇Agjencia Telegrafike Shqiptare
By: Admir Abule

KIEV, 23 korrik /ATSH/ – NjĂ« dron “mashtrues” rus, i pĂ«rbĂ«rĂ« tĂ«rĂ«sisht nga pjesĂ« kineze, zbulon bashkĂ«punimin nĂ« rritje mes Pekinit dhe MoskĂ«s, sipas gazetes “The Telegraph”.

ËshtĂ« zbuluar se njĂ« dron i ri “mashtrues” rus, i pĂ«rdorur pĂ«r tĂ« depĂ«rtuar nĂ« mbrojtjen ajrore tĂ« UkrainĂ«s, Ă«shtĂ« ndĂ«rtuar tĂ«rĂ«sisht nga pjesĂ« kineze, njĂ« zhvillim i rĂ«ndĂ«sishĂ«m qĂ« shĂ«non  pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« qĂ« Rusia pĂ«rdor armĂ« tĂ« prodhuara vetĂ«m me komponentĂ« nga Kina.

Ky zbulim u bë nga shërbimet sekrete ukrainase, të cilat arritën të kapin dhe çmontojnë dy dronë të tillë të rinj pa pilot (UAV).

Droni CBTS.611000 përdoret kryesisht për zbulim dhe si mjet mashtrues, por gjithashtu mund të mbajë një lëndë shpërthyese deri në 15 kg.

Gati gjysma e pjesĂ«ve tĂ« njĂ«rit prej dronĂ«ve ishin prodhuar nga kompania kineze “CUAV Technology”, me seli nĂ« provincĂ«n Guangdong, e cila reklamohet si ofrues i zgjidhjeve me burim tĂ« hapur pĂ«r dronĂ«t. KomponentĂ«t pĂ«rfshinin, kontrolluesin e fluturimit me autopilot, module navigimi dhe antena, sensorin e shpejtĂ«sisĂ« sĂ« ajrit, si dhe njĂ« tub “pitot” (sensor pĂ«r matjen e shpejtĂ«sisĂ« sĂ« erĂ«s).

PavarĂ«sisht se “CUAV Technology” nĂ« vitin 2022 kishte njoftuar ndalimin e eksporteve tĂ« produkteve tĂ« saj drejt RusisĂ« dhe UkrainĂ«s pĂ«r tĂ« parandaluar pĂ«rdorimin ushtarak, kĂ«to pajisje po shfaqen sĂ«rish nĂ« armatimin rus.

Sipas inteligjencĂ«s ukrainase, pĂ«rveç”CUAV Technology”,  nĂ« dron u gjetĂ«n njĂ« motor dhe njĂ« modul ndezjeje elektronike nga “Mile Haoxiang Technology”, njĂ« kamerĂ« “FPV” nga “Foxeer Technology”, dhe njĂ« kopje kineze e modulit australian tĂ« transmetimit tĂ« tĂ« dhĂ«nave RFD900X nga RFDesign, i aftĂ« tĂ« transmetojĂ« tĂ« dhĂ«na deri nĂ« 40 km largĂ«si.

“Ky sistem krijon njĂ« kanal transmetimi tĂ« tĂ« dhĂ«nave nga UAV nĂ« stacionin tokĂ«sor apo mes UAV-ve, duke pĂ«rmirĂ«suar ndjeshĂ«m aftĂ«sinĂ« e tyre pĂ«r zbulim”, njoftoi  burimi  shĂ«rbimeve secrete tĂ« UkrainĂ«s.

Ajo ka vlerësuar më parë se 80% e elektronikës në dronët rusë është me origjinë nga Kina, një pretendim që është mbështetur edhe nga Departamenti i Shtetit i SHBA-së.

Ndërkohë , Kina ka mohuar vazhdimisht se furnizon me armë vdekjeprurëse ndonjë palë në konflikt dhe këmbëngul se kontrollon me rigorozitet eksportin e produkteve me përdorim të dyfishtë (civil dhe ushtarak).

NĂ« njĂ« postim nĂ« “Telegram”, shĂ«rbimet secrete  ukrainase thanĂ« se dronĂ«t kanĂ« formĂ« delta, tĂ« ngjashme me dronĂ«t Shahed-136 iranianĂ«, tĂ« cilĂ«t Rusia i pĂ«rdor me emrin Geran-2, por qĂ« janĂ« mĂ« tĂ« vegjĂ«l nĂ« pĂ«rmasa.

Më herët këtë muaj, pamje të një Geran-2 të dëmtuar zbuluan gjithashtu se pjesë të tij ishin prodhuar nga një kompani mekanike në provincën Suzhou në Kinë.

Ky rast nënvizon rritjen e ndihmës teknologjike dhe indirekte që Rusia mund të jetë duke marrë nga Kina, pavarësisht deklaratave publike për neutralitet. /Ad.Ab./

 

The post FOKUS – DronĂ« tĂ« prodhimit kinez janĂ« pĂ«rdorur nga ana e RusisĂ« nĂ« UkrainĂ« appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

↗

STAMBOLL – Turqia blen avionĂ« “Eurofighter” pas marrĂ«veshjeve me BM-nĂ« dhe GjermaninĂ«

✇Agjencia Telegrafike Shqiptare
By: atila.kota

STAMBOLL, 23 korrik /ATSH-DPA/- Turqia arriti sot disa marrĂ«veshje me aleatĂ«t e NATO-s, BritaninĂ« e Madhe dhe GjermaninĂ«, tĂ« cilat i hapin rrugĂ«n blerjes sĂ« dhjetĂ«ra avionĂ«ve luftarakĂ« “Eurofighter Typhoon”, qĂ« Ankaraja i ka kĂ«rkuar pĂ«r tĂ« forcuar mbrojtjen nĂ« rajonin gjithnjĂ« e mĂ« tĂ« paqĂ«ndrueshĂ«m, sipas “Reuters”.

Turqia dhe Britania e Madhe nĂ«nshkruan sot njĂ« marrĂ«veshje paraprake qĂ« i lejon AnkarasĂ« tĂ« pĂ«rdorĂ« avionĂ«t “Eurofighter Typhoon”, ndĂ«rsa Gjermania miratoi dorĂ«zimin e 40 avionĂ«ve.

Turqia, anëtare e NATO-s, është mbështetur në projektet e saj të industrisë së mbrojtjes, duke përfshirë avionët vendas, dhe blerjet e huaja për të forcuar mbrojtjen.

PĂ«rveç avioneve “Eurofighters”, ajo Ă«shtĂ« nĂ« bisedime me Uashingtonin pĂ«r tĂ« blerĂ« 40 avionĂ« F-16.

“Qeveria gjermane ka hapur rrugĂ«n pĂ«r dorĂ«zimin e 40 avionĂ«ve “Eurofighter Typhoon” nĂ« Turqi – pas njĂ« vendimi pozitiv nga KĂ«shilli Federal i SigurisĂ«â€, raportoi sot revista “Spiegel”.

Ankaraja ka qenĂ« nĂ« bisedime qĂ« nga viti 2023 pĂ«r tĂ« blerĂ« 40 avionĂ« “Eurofighter Typhoon”, tĂ« cilĂ«t janĂ« ndĂ«rtuar nga njĂ« konsorcium i GjermanisĂ«, BritanisĂ« sĂ« Madhe, ItalisĂ« dhe SpanjĂ«s, i pĂ«rfaqĂ«suar nga “Airbus”, “BAE Systems” dhe “Leonardo”.

Ministri i Mbrojtjes, Yasar Guler, gjatë nënshkrimit të marrëveshjeve së bashku me sekretarin britanik të Mbrojtjes, John Healey, në Stamboll, tha se ato do të forconin lidhjet dypalëshe dhe do të rrisnin fuqinë ajrore të aleancës së NATO-s, duke mbështetur njëkohësisht aftësitë ajrore të Ankarasë. //a.i/

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Qeveria gjermane ka hapur rrugĂ«n pĂ«r eksportin e avionĂ«ve luftarakĂ« “Eurofighter Typhoon” nĂ« Turqi, duke hequr njĂ« pengesĂ« kyçe pĂ«r njĂ« marrĂ«veshje tĂ« madhe armĂ«sh qĂ« pĂ«rfshin BritaninĂ« e Madhe.

Zëdhënësi i qeverisë gjermane Stefan Kornelius konfirmoi në Berlin të mërkurën se Ministria e Mbrojtjes i ka dërguar autorizim me shkrim Ankarasë. Qeveria turke tani duhet të vendosë nëse do të vazhdojë me porosinë, tha ai.

Ky veprim vjen pas një njoftimi të mëparshëm të mërkurën nga Mbretëria e Bashkuar dhe Turqia, të cilat nënshkruan një letër qëllimi për të çuar përpara një marrëveshje të mundshme për shitjen e 40 Eurofighters.

Avionët luftarakë montohen në Britani si pjesë e një konsorciumi shumëkombësh që përfshin Gjermaninë, Italinë dhe Spanjën, që do të thotë se të katër vendet duhet të miratojnë çdo marrëveshje eksporti.

Ministria Britanike e Mbrojtjes e quajti marrĂ«veshjen njĂ« “hap tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m pĂ«rpara”, duke thĂ«nĂ« se do tĂ« forconte aftĂ«sitĂ« parandaluese tĂ« NATO-s dhe do tĂ« mbĂ«shteste mijĂ«ra vende pune nĂ« mbrojtje.

Sekretari Britanik i Mbrojtjes John Healey e pĂ«rshkroi marrĂ«veshjen potencialisht multimiliardĂ« paundĂ«she si njĂ« “arritje tĂ« madhe”.

The post STAMBOLL – Turqia blen avionĂ« “Eurofighter” pas marrĂ«veshjeve me BM-nĂ« dhe GjermaninĂ« appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

↗

Ku mund t’i gjejnĂ« studentĂ«t universitetet tona  

✇KultPlus
By: KultPlus

Ben Blushi

Gati një vit më parë isha i ftuar për një bisedë me studentë të gjuhë letërsisë në Universitetin e Korcës. Nuk ishin më shumë se 12 nxënës.

Njëzet vjet më parë, në atë degë studionin disa qindra djem dhe vajza që besonin se një diplomë mund të të sigurojë një punë të mirë.

Po sot kjo nuk është më e vërtetë.

Jo të gjithë janë të bindur se një diplomë universitare mjafton për të të siguruar punë.

Dhe cështja për shumë familje është, a ja vlen ta cosh fëmijën në shkollë të lartë?

A i kthen paratë e investuara në arsim cdo lloj dege dhe cdo lloj shkolle?

Kam frikë se jo.

Të kushtëzuar nga komplekset sociale, familet kursejnë për ti cuar fëmijët në shkolla të larta, por këto para që mund të investoheshin diku tjetër, në shumicën dërrmuese të rasteve nuk kthehen më.

Për fat të mirë shumë prindër po e kuptojnë këtë.

Shumë shpejt njerëzit do fillojnë të heqin dorë nga diplomat.

Të kesh një diplomë nuk do të thotë se ke edhe një punë të garantuar, apo një punë të paguar mirë.

Në tregun shqiptar një hidraulik fiton më shumë se një jurist.

Një elektricist fiton më shumë se një mësues.

Një kuzhinjer fiton më shumë se një biolog.

Një agjent imobiliar fiton më shumë se një ekonomist.

Ndërtuesi i një brigade me dhjetë veta, fiton më shumë se një arkitekt.

Nëse një famije i duhen të paktën 50 mijë euro në katër vjet, për të mbajtur një fëmijë në universitet, për të edukuar një elektricist duhen dhjetë herë më pak dhe mundësia që ai të kthejë mbrapsht investimin, është shumë më e shpejtë.

Në përgjithësi arsimi në gjithë botën është në krizë dhe për më pak se një dekadë përparimet teknologjike jo vetëm do mbyllin shumë vende pune por do mbyllin edhe laboratorët që bëjnë njerëzit gati për punë : vetë universitet.

Shqipëria nuk do bëjë përjashtim.

Nëse në dhjetë vitet e ardhshme nuk vjen në pushtet ndonjë qeveri ultra e majtë, që merr para nga taksat për të lehtësuar dramat sociale,shumica e universiteteve do mbyllen.

Thonë që universitetet private janë pak më mirë.

Derisa mbeten të hapura duhet të jenë pak më mirë.

Megjithatë shumë shpejt edhe ato do rrudhen sic janë rrudhur.

Zgjidhja e parë e fëmijëve shqiptarë sot janë universitet e huaja, zgjedhja e dytë janë ato private dhe zgjedhja e tretë janë universitetet publike.

Por shumë shpejt familjet shqiptare do jenë përballë një dileme shumë të madhe:

Pse i duhet një diplomë fëmijës tim?

Unë vetë, nëse do kthehesha 40 vjet përpara natyrisht nuk do zgjidhja më degën që kam zgjedhur gjuhë letërsi, e cila nuk më mësoi asgjë, por ndoshta nuk do zgjidhja të shkoja fare në Universitet.

Jeta më ka mësuar më shumë gjëra se shkolla.

Puna më ka mësuar se shkolla nuk të mëson të punosh.

Shumica e njerëzve që i mbaruan shkollat në fund të viteve 1990 nuk i përdorën asnjëherë diplomat e tyre.

Ata bënë punë të tjera që mund ti bënin edhe pa diplomë.

Sot mund të jetosh shumë më mirë duke i investuar kostot e shkollimit diku tjetër, në një start up apo në një biznes familjar apo në turizëm apo në bujqësi.

Atëherë si zgjidhet kriza e universiteteve?

Unë besoj se asnjë reformë që nuk zgjeron tregun nuk mjafton.

Integrimi i Shqipërisë në BE do ti shkatërrojë edhe më keq universitetet tona.

Si një vend antar i BE, fëmijët shqiptarë mund të studjojnë gratis në cdo vend europian që do të thotë se kostot që paguan sot një familje për të cuar djalin apo vajzën në Gjermani do jenë dy herë më të ulëta.

Kjo do t’ia marri edhe kafshatĂ«n e fundit universiteteve tona publike por edhe atyre private.

Shqipëria do e ketë të garantuar arsimin e fëmijëve të vet, por do rrezikojë mbylljen e universiteteve të veta.

Sa herë flas me miq, që administrojnë universitete private, ju them se e vetmja rrugë që ata ti mbajnë hapur bizneset e tyre është hapja e tregut ndaj të huajve.

Universitetet tona janë pjesa më e izoluar e shoqërisë. Edhe ekipet e varfra të futbollit kanë të huaj pa folur për restorantet, shërbimet, bankat apo kompantë.

Cuditërisht universitetet duken si laborarorë të pastër etnik.

Aty ka vetëm shqiptarë që nuk mësojnë.

Natyrisht Shqipëria nuk mund të joshë dot studentë gjermanë, as belgë, as sllovenë ndoshta as turq.

Por nisur nga vendodhja gjeografike, klima dhe kostot e ulëta të jetesës, Shqipëria mund të kthehej në një hub të lirë evropian për mijëra studentë kinezë, indianë, pakistanezë, bangladeshas, irakenë, egjiptianë, vietnamezë etj.

Të gjitha këto vende cojnë cdo vit në universitet e tyre më shumë se 200 milion studentë. Ndoshta edhe më shumë.

Në të gjitha këto vende që kanë një popullsi sa gjysma e botës, afro 4 miliardë njerëz, shtresa e mesme po rritet me shpejtësi. Gjithmonë e më shumë njerëz po dalin nga varfëria në Kinë në Indi, në Egjipt në Nigeri dhe në Vietnam ku ekonomia po lulëzon.

Kjo do të thotë se në dhjetë apo njëzet vitet që do vijnë, familjet do cojnë edhe më shumë fëmijë në shkolla të larta.

Por kaq shumë fëmijë nga familjet e mesme kineze, indiane dhe pakistaneze që ëndërrojnë të shkollohen në Evropë, nuk shkojnë dot në Londër, as në Paris dhe as në Berlin apo në Amerikë që po mbyllet si treg universitar.

Përvec politikave izolacioniste në këto vende, kostot janë shumë më të larta dhe kuotat shumë të kufizuara.

Por një pjesë e tyre mund të vinin në Shqipëri, si në një vend evropian.

Unë habitem se si univesitetet private harxhojnë ende para për të reklamuar në tregun e vogël shqiptar, kur duhet të hapnin agjensi rekrutimi në Kinë, në Indi apo në Pakistan apo në Egjipit.

Ky duhet të ishte një biznes kombëtar. I ndihmuar nga shteti. I udhëhequr nga shteti.

Qeveria mund ti eksplorojë këto tregje fillimisht për të mbushur universtetet publike që sot po japin shpirt.

ËshtĂ« mĂ« mirĂ« qĂ« universitet tona tĂ« mbahen me paratĂ« e kinezĂ«ve dhe indianĂ«ve sesa me taksat tona.

Nga 200 milion studentë aziatikë që shkojnë cdo vit në shkollë të lartë qoftë edhe 0.1 për qind të vinin në Shqipëri janë dy herë më shumë se gjithë numri i studentëve shqiptarë në total.

Shteti mund të kthehej në një agjensi për të mbledhur studentë nga vende të tjera përmes marrëveshjesh dypalëshe.

Imagjinoni sikur Universiteti i Korcës që po vdes, të ishte një destiacion për studentë kinezë.

Universiteti i Gjirokastës për vietnamezë, Vlora për egjiptainë, që meqë ra fjala po mbajnë në këmbë sot industrinë tonë tonë të peshkimit, apo Elbasani për indianë.

Ky migrim arsimor, nuk gjallëron vetëm universitetet por mund kthehet në ekonomi për vetë qytetet tona të mpakura.

Prandaj them se nëse duam Universitet duhet të gjejmë studentë, sepse megjithëse mësues ka, nxënës do ketë gjithmonë e më pak./ KultPlus.com

↗

Shqiptarët nga viti 1908 me alfabet por pa abetare 

✇KultPlus
By: KultPlus

Rrugëtimi ynë kombëtar, deformimi psikologjik i shkaktuar nga mungesa e shkollimit dhe projektimi i të ardhmes:

Shkruan: MsC. Mark Lucgjonaj

ShqiptarĂ«t, nĂ« gjithĂ« historinĂ« e tyre, jo vetĂ«m gjeografikisht por edhe kulturalisht e shpirtĂ«risht, kanĂ« qenĂ« dhe janĂ« pjesĂ« e kontinentit tĂ« EvropĂ«s. Qysh nĂ« fillimet e shkrimeve tĂ« para, pĂ«rpjekjeve pĂ«r t’u bĂ«rĂ« komb nĂ« hap me shtetet e EvropĂ«s, shqiptarĂ«t janĂ« tĂ« lidhur me rrĂ«njĂ«t e kĂ«tij kontinenti. RrugĂ«timi i kombit shqiptar ka qenĂ« i vĂ«shtirĂ«. NĂ« kohĂ«n kur kombet e tjera kishin marrĂ« iniciativa pĂ«r mĂ«sim nĂ« gjuhĂ«t e tyre amtare, edhe shqiptarĂ«t, hap pas hapi me ta, filluan mĂ«simin nĂ« shqip. Por, pĂ«rkundĂ«r fqinjĂ«ve tĂ« tyre perĂ«ndimorĂ«, tĂ« cilĂ«t luftonin mes vete pĂ«r ide tĂ« ndryshme, shqiptarĂ«t pĂ«rballeshin me njĂ« kulturĂ« tjetĂ«r, tĂ« kundĂ«rt me atĂ« evropiane. VetĂ«m prej vitit 1908 kemi njĂ« alfabet unik, falĂ« intelektualĂ«ve qĂ« vunĂ« themele tĂ« shĂ«ndosha kombĂ«tare, duke u mbĂ«shtetur nĂ« shembujt e kombeve tĂ« tjera evropiane. Ata, themeluesit e shqiptarisĂ«, duke ditur shumĂ« mirĂ« sa shekuj kishim humbur, duke ditur se sa njerĂ«z tĂ« mĂ«dhenj nga gjaku ynĂ« i kishin pĂ«rvetĂ«suar kombet e tjera, tĂ« vendosur pĂ«r ta ringritur shqiptarinĂ« evropiane, zbritĂ«n nĂ« rrĂ«njĂ«t e popullit tonĂ« dhe nga aty e filluan procesin e Rilindjes KombĂ«tare. TĂ« nisur nga parimi evropian, gjuhĂ«n e vendosĂ«n nĂ« radhĂ« tĂ« parĂ«. Gjuha shqipe, si njĂ«ra nga gjuhĂ«t mĂ« tĂ« lashta tĂ« kontinentit, pĂ«rveçse kishte pĂ«rjetuar tkurrje, ishte njĂ« gjuhĂ« e padokumentuar. KĂ«shtu ndodh kur nuk ke njĂ« administratĂ« tĂ«nden, ose kur ke njĂ« administratĂ« qĂ« nuk e lejon shkrimin e gjuhĂ«s. Andaj, alfabeti u bĂ« themeli i ringritjes gjuhĂ«sore, i cili u kthye edhe nĂ« katalizatorin kryesor pĂ«r pastrimin e gjuhĂ«s shqipe nga shumĂ« fjalĂ« tĂ« huaja, qĂ« kishin depĂ«rtuar deri nĂ« palcĂ«n e fjalĂ«formimit. Kjo Ă«shtĂ« edhe arsyeja kryesore pĂ«rse sot njĂ« numĂ«r i madh i bashkĂ«kombĂ«sve tanĂ«, nĂ« vend se ta duan veten dhe historinĂ« e tyre, gjuhĂ«n dhe kulturĂ«n e identitetit tĂ« tyre autokton, janĂ« cekĂ«tisht tĂ« lidhur me njĂ« kulturĂ« tjetĂ«r – tĂ« imponuar ndĂ«r shekuj nga pushtuesit. Madje, ky grupacion edhe pushtimin e sheh si shpĂ«tim. Shpesh, nĂ« tĂ« njĂ«jtin shesh, ngrihen pĂ«rmendore kundĂ«rshtuese te shqiptarĂ«t: njĂ«ra palĂ« adhuron kryeheroin tonĂ«, kurse pala tjetĂ«r adhuron kundĂ«rshtarin e tij mĂ« tĂ« madh – masakruesin e kombit tĂ« vet. Arsyet janĂ« tĂ« qarta: cektĂ«sia e njohjes dhe mungesa e shkollimit ndĂ«r shekuj. Viti 1908 Ă«shtĂ« njĂ« vit relativisht i vonĂ« pĂ«r kontinentin evropian pĂ«r tĂ« krijuar njĂ« alfabet.

Me kĂ«tĂ« alfabet do tĂ« fillonte tĂ« shkruhej e rishkruhej e gjithĂ« letĂ«rsia shqipe. Do tĂ« rishkruhej me alfabetin shqip gjithĂ« letĂ«rsia qĂ«, deri nĂ« standardizimin e alfabetit, ishte shkruar me shumĂ« shkronja dhe me disa alfabete evropiane – latine, sllave, greke dhe arabe. Me gjuhĂ«n shqipe do tĂ« shkruheshin rreshtat e parĂ« tĂ« historisĂ« shqiptare, ku nĂ« rrĂ«njĂ«t e saj do tĂ« vendoseshin kokat e shquara tĂ« dala nga gjaku ynĂ«: Aleksandri i Madh, Genti, Teuta, Pirroja i Epirit e shumĂ« figura – shtylla tĂ« lashtĂ«sisĂ« sonĂ«, tĂ« ndritura e tĂ« vuajtura. KĂ«rthiza e kombit tĂ« ri me emĂ«r, qĂ« doli nga formula Ilir–ArbĂ«n–Shqiptar, do tĂ« vendosej te ai qĂ« do tĂ« quhej Ati i Kombit – Gjergj Kastrioti SkĂ«nderbeu. Deri kĂ«tu duhet ta kemi tĂ« qartĂ« se dy nivele bashkĂ«punuan nĂ« formĂ« tĂ« barabartĂ« me njĂ«ra-tjetrĂ«n: patriotĂ«t me pushkĂ« nĂ« dorĂ« dhe patriotĂ«t intelektualĂ«. Betejat ishin pothuajse tĂ« barabarta pĂ«r tĂ« dyja grupet, sepse shumĂ« prej patriotĂ«ve intelektualĂ« u vranĂ« dhe u likuiduan nĂ« katĂ«r anĂ«t e botĂ«s, kudo qĂ« ata merreshin me veprimtarinĂ« e tyre kombĂ«tare. Duhet ta kemi tĂ« qartĂ« se e vetmja gjuhĂ« dhe e vetmja shkollĂ« qĂ« ishte e ndaluar gjatĂ« pushtimit pesĂ«shekullor ishte gjuha shqipe. TĂ« drejtĂ« nĂ« shkollim nĂ« gjuhĂ«n amtare kishin tĂ« gjitha kombĂ«sitĂ« e tjera – edhe serbĂ«t, edhe grekĂ«t – pĂ«rveç shqiptarĂ«ve. Kosova do tĂ« priste edhe mĂ« gjatĂ« pĂ«r njĂ« ligj qĂ« lejonte shkollĂ«n nĂ« gjuhĂ«n shqipe – shumĂ« mĂ« gjatĂ« se viti 1912.

Kapitulli i ri pĂ«r shqiptarĂ«t ishte futja e gjuhĂ«s shqipe nĂ« shkolla, ose hapja e shkollave shqipe nĂ« mbarĂ« vendin. Vatra e gjuhĂ«s shqipe lindi atĂ« ditĂ« qĂ« u hap shkolla e parĂ« shqipe nĂ« ShqipĂ«rinĂ« e lirĂ« – pĂ«r tĂ« mos u mbyllur mĂ«. Kjo frymĂ« e intelektualĂ«ve shqiptarĂ« e kishte tĂ« qartĂ« se politika kishte fushĂ«n e vet tĂ« veprimit, duke e lĂ«nĂ« tĂ« lirĂ« anĂ«n kulturore, ta pĂ«rkrahnin dhe ta nxisnin pĂ«r tĂ« punuar sa mĂ« shumĂ« e sa mĂ« fort pĂ«r atdheun. Ata synonin tĂ« merrnin nga kjo gurrĂ« njerĂ«z tĂ« formuar, tĂ« cilĂ«t do tĂ« ishin menaxherĂ«t mĂ« tĂ« mirĂ« tĂ« shtetndĂ«rtimit dhe zhvillimit tĂ« vendit. Ata e dinin mĂ« sĂ« miri – sepse jetonin e vepronin nĂ« shtete evropiane ku demokracia kishte filluar tĂ« ishte e avancuar – andaj artin, kulturĂ«n, historinĂ« dhe ligjin i lanĂ« tĂ« pavarura, duke i shpallur tĂ« shenjta. KĂ«to do tĂ« ishin arma e kombit, krenaria e tĂ« gjithĂ«ve, dhe assesi njĂ« mjet i politikĂ«s – siç do tĂ« bĂ«heshin mĂ« pas. Shtypi, arti, kultura, shkenca dhe ligji i lirĂ« do tĂ« ndĂ«rtonin njĂ« shtet qĂ« kishte nevojĂ« tĂ« arrinte kohĂ«n e humbur. Kjo lloj qasjeje na bĂ«n tĂ« kuptojmĂ« se rilindĂ«sit e dinin ç’ështĂ« integrimi – ose mĂ« qartĂ« ta themi, rikthimi i shqiptarĂ«ve nĂ« gjirin e EvropĂ«s. Ata nuk do ta besonin se sot, pas kaq shumĂ« vitesh, mbi njĂ« shekull, ne ende nuk jemi integruar nĂ« shtĂ«pinĂ« tonĂ« evropiane. NĂ« shumĂ« aspekte kemi bĂ«rĂ« edhe hapa pas. Por devijimi mĂ« i madh Ă«shtĂ« devijimi psikologjiko-kulturor, pra adhurimi i kulturĂ«s sĂ« pushtuesit. Dihet se gjuha shqipe u ruajt nĂ«pĂ«r shkolla tĂ« ndryshme tĂ« improvizuara, nga intelektualĂ« e patriotĂ« qĂ« shkrinĂ« pasurinĂ« dhe jetĂ«n e tyre pĂ«r ta mbajtur tĂ« gjallĂ« pishtarin e kombit shqiptar. Pa sakrificĂ«n e tyre, me siguri sot nuk do tĂ« flitej as pĂ«r ShqipĂ«ri, as pĂ«r gjuhĂ« shqipe, e as pĂ«r shqiptarĂ«. Pra, Rilindja e shqiptarĂ«ve nuk ishte njĂ« farĂ« qĂ« shpĂ«rtheu bimĂ«n e kombit, por ishin shumĂ« tĂ« mbjella qĂ« shuheshin herĂ« pas here nga armiqtĂ« e popullit autokton – i cili jetonte i ndarĂ« nĂ« pesĂ« vilajete, me njĂ« territor dhe natyrĂ« mahnitĂ«se, me pasuri tokĂ«sore, nĂ«ntokĂ«sore dhe ujore, aq sa edhe njerĂ«zore.

Gjuha, gojĂ«dhĂ«nat, pĂ«rrallat, kĂ«ngĂ«t, vajtimet, doket, ritet pagane e fetare u ruajtĂ«n nga populli. Por u dokumentuan nga intelektualĂ«t. U shpĂ«tua ajo qĂ« mund tĂ« shpĂ«tohej nga gurra popullore. Duke mos pasur forcĂ«n e mendjes pĂ«r t’u bashkuar si komb rreth çështjes mĂ« tĂ« madhe e jetike pĂ«r njĂ« popull – vetĂ«qeverisjes – ne humbĂ«m mjaft asete nga kultura dhe tradita qĂ« patĂ«m. HumbĂ«m manastire e kisha, varreza dhe kala, qytete tĂ« lashta, turma njerĂ«zish qĂ« largoheshin nga beteja nĂ« betejĂ«. Themeluam koloni nĂ«pĂ«r Itali, Kroaci, UkrainĂ« e gjetiu. HumbĂ«m mundĂ«sinĂ« e dokumentimit tĂ« masakrave tĂ« shumta qĂ« u kryen ndaj kombit tonĂ« – nga pushtues dhe dhunues qĂ« nuk ishin tĂ« paktĂ«. U çoroditĂ«m si popull dhe nuk po ia dilnim tĂ« bĂ«heshim komb. Madje, duke pĂ«rkrahur pushtues tĂ« ndryshĂ«m, luftuam edhe kundĂ«r njĂ«ri-tjetrit, duke shkrirĂ« jetĂ«t kot – pĂ«r t’u kujtuar si heronj tĂ« kombeve dhe idealeve tĂ« huaja, e jo tĂ« atyre me tĂ« cilat sot do tĂ« krenoheshim. NĂ« rrĂ«mujĂ«n e madhe tĂ« Luftrave Ballkanike – tĂ« cilat ishin orkestruar pĂ«r tĂ« shpĂ«rbĂ«rĂ« shtetin shqiptar – ishin pikĂ«risht intelektualĂ«t shqiptarĂ« ata qĂ« ngritĂ«n zĂ«rin nĂ«pĂ«r kancelaritĂ« e EvropĂ«s, qĂ« kjo masakĂ«r, ky gjenocid i orkestruar nga fqinjĂ«t, tĂ« ndalej.

KĂ«shtu, nĂ« pushtet erdhi Ahmet Zogu. Me tĂ« filloi ngritja e shtetit shqiptar – e ShqipĂ«risĂ« Londineze. Prej kĂ«tu, fati i shqiptarĂ«ve filloi tĂ« shkruhej ndaras e ndryshe. ShqiptarĂ«t qĂ« mbetĂ«n jashtĂ« kufijve vazhduan tĂ« jenĂ« tĂ« pushtuar dhe nĂ«n sundimin e tjetrit. NĂ«se shqiptarĂ«t nĂ« ShqipĂ«ri po ndĂ«rtonin shtetin e tyre – nĂ« mes tĂ« varfĂ«risĂ« sĂ« madhe – po ndĂ«rtonin diplomacinĂ« e parĂ« shqiptare, ushtrinĂ«, policinĂ« dhe organet e tjera shtetĂ«rore, pĂ«r shqiptarĂ«t e tjerĂ«, mjerimi ishte i dyfishtĂ«. Mbi tĂ« gjitha, rreziku nga asimilimi ishte shumĂ« agresiv. Alfabeti i gjuhĂ«s shqipe ia doli tĂ« shkruhej vetĂ«m nĂ« ShqipĂ«ri, dhe po ashtu shkolla shqipe ishte mundĂ«si vetĂ«m pĂ«r shqiptarĂ«t e ShqipĂ«risĂ«. Por patriotĂ«t shqiptarĂ« dhe intelektualĂ«t nuk pushuan sĂ« punuari pĂ«r mbijetesĂ«n e kombit, duke vazhduar luftĂ«n pĂ«r Ă«ndrrĂ«n e madhe – tĂ« lirisĂ« dhe pavarĂ«sisĂ«.  Ahmet Zogu do tĂ« qĂ«ndronte nĂ« krye tĂ« shtetit shqiptar prej vitit 1920 deri nĂ« vitin 1939, nĂ« forma tĂ« ndryshme tĂ« qeverisjes. Ai u rikthye nĂ« fron me ndihmĂ«n e MbretĂ«risĂ« Serbo-Kroato-Sllovene, pasi Fan Noli nuk ia doli ta mbante pushtetin pas Revolucionit. NĂ« kohĂ«n kur Zogu po ringrinte ShqipĂ«rinĂ« nga humnera e errĂ«sirĂ«s, shqiptarĂ«t jashtĂ« ShqipĂ«risĂ« ishin nĂ« zjarr. Atje po kryheshin masakra, djegie fshatrash dhe dĂ«bime. U instalua regjim ushtarak serb, pĂ«r tĂ« nĂ«nshtruar, shfarosur dhe asimiluar shqiptarĂ«t. Librat shqip dhe shkollat shqipe u ndaluan. NĂ«se nĂ« ShqipĂ«ri emrat e mbiemrat po shqipĂ«roheshin, pĂ«r shqiptarĂ«t nĂ« KosovĂ«, LuginĂ«, Maqedoni, PlavĂ«, Guci, Ulqin e MalĂ«si, ata po sllavizoheshin dhe po asimiloheshin. NĂ« ditĂ«t e sotme ka pĂ«rplot shqiptarĂ« anembanĂ« ish-JugosllavisĂ«, tĂ« cilĂ«t nuk duan ta kthejnĂ« mbiemrin dhe ta shkruajnĂ« nĂ« gjuhĂ«n shqipe.

Kolonizimi i tokave shqiptare filloi me vendosjen e serbĂ«ve dhe malazezĂ«ve, me qĂ«llim ndryshimin e pĂ«rbĂ«rjes etnike. Figurat e rezistencĂ«s si Azem Galica dhe Shote Galica (si prijĂ«s) u shuan dhe u pĂ«rsekutuan. KĂ«shtu, nĂ« ShqipĂ«ri, libri shqip po hapte petalet e veta, duke arsimuar brezat e rinj, por shqiptarĂ«t e tjerĂ« ndodheshin nĂ« kushte çnjerĂ«zore. NĂ« KosovĂ«, libri i parĂ« shqip i botuar ishte “Doktrina e KrishterĂ«â€ – Gjon NikollĂ« Kazazi, mĂ« 1743, i cili u ndalua. U desh tĂ« pritej viti 1945, qĂ« tĂ« shtypej libri i dytĂ« shqip: Abetarja. NdĂ«rsa mĂ« 1953, erdhi edhe libri i parĂ« artistik, “NjĂ« fyell ndĂ«r male” i Martin Camajt. NĂ« Ulqin, qĂ« prej Buzukut (1555) dhe Hafiz Ali Ulqinakut (shek. XIX), u desh tĂ« pritej viti 1938, kur botoi Hajro Ulqinaku. NĂ« MalĂ«si, libri i parĂ« shqip, “MalĂ«sori kĂ«ndon”, u botua nga Gjergj Hasanaj, nĂ« vitin 1971. NdĂ«rsa nĂ« Guci, Idriz Ulaj, nĂ« vitin 1978, botoi pĂ«rmbledhjen “KĂ«ngĂ« popullore nga Gucia”. Kjo pasqyrĂ« Ă«shtĂ« e qartĂ«: prej shpalljes sĂ« pavarĂ«sisĂ« nuk ka filluar ringritja e kombit, por vetĂ«m ka lindur qeliza ose bĂ«rthama e saj – shteti shqiptar, i cili me varfĂ«ri tĂ« madhe e me vĂ«shtirĂ«si tĂ« shumta, filloi ngritjen nga pluhuri.

NĂ« vitin 1939, ShqipĂ«ria u pushtua nga Italia Fashiste, duke krijuar probleme tĂ« tjera, ndarje tĂ« reja dhe ideologji tĂ« panjohura pĂ«r popullin shqiptar. Italia Fashiste dhe Gjermania Naziste, pasi pushtuan tokat shqiptare, krijuan njĂ« hartĂ« tĂ« re pĂ«r shqiptarĂ«t, ku, nĂ« kĂ«tĂ« kohĂ«, qeveria shqiptare fashiste (e pushtuar) hapi shkolla shqipe nĂ« KosovĂ« dhe nĂ« vendet e tjera tĂ« banuara me shqiptarĂ«. Filloi njĂ« periudhĂ« katĂ«rvjeçare me njĂ« administratĂ« tĂ« re, e cila e njihte gjuhĂ«n dhe kombin shqiptar dhe i favorizonte ato. Duke ditur se asnjĂ« pushtues nuk Ă«shtĂ« i mirĂ« dhe as nuk vjen pĂ«r tĂ« shpĂ«tuar ndonjĂ« popull, shqiptarĂ«t u munduan tĂ« ishin sa mĂ« neutralĂ«, por nuk shpĂ«tuan pa u lagur. Jugosllavia ishte e fortĂ« dhe me rrĂ«njĂ« e mbĂ«shtetje nga Rusia. Lufta e shqiptarĂ«ve bashkĂ« me jugosllavĂ«t pĂ«r çlirim nga Gjermania Naziste solli nĂ« pushtet komunizmin – me program antishqiptar, tĂ« pĂ«rpiluar nĂ« Beograd.

NĂ« pushtet erdhi Enver Hoxha. TashmĂ«, mjerimi pĂ«r shqiptarĂ«t u kthye nĂ« makth. ShqiptarĂ«t, nĂ« tokat e veta autoktone – pĂ«rfshi edhe ShqipĂ«rinĂ« – humbĂ«n lirinĂ« e tyre. TĂ« vetmit shqiptarĂ« tĂ« lirĂ« ishin pĂ«rsĂ«ri shqiptarĂ«t nĂ« mĂ«rgim. Intelektualizmi shqiptar nĂ« ShqipĂ«ri u kthye tĂ« punonte kundĂ«r shqiptarĂ«ve. Por qeliza e dritĂ«s shqiptare, nĂ« gjithĂ« atĂ« katrahurĂ«, u bĂ« Prishtina. FatmirĂ«sisht, ishte ShqipĂ«ria ajo e cila – nĂ« frymĂ«n e saj tĂ« fundit, para mbytjes sĂ« plotĂ« moniste – dha njĂ« dorĂ« tĂ« madhe nĂ« hapjen e shkollave shqipe nĂ« KosovĂ«n e JugosllavisĂ«. ShqipĂ«ria komuniste ndryshoi gjuhĂ«n standarde shqipe, duke eliminuar standardin e Elbasanit, tĂ« vendosur mĂ« pĂ«rpara. Kosova e pĂ«rqafoi fuqishĂ«m gjuhĂ«n standarde, duke mos u ndarĂ« nga trungu gjuhĂ«sor. NĂ« kĂ«tĂ« kohĂ«, shqiptarĂ«t e Sanxhakut ishin duke u shuar. Brezi i fundit qĂ« fliste shqip po vdiste. Pas rĂ«nies sĂ« komunizmit, shqiptarĂ«t e ShqipĂ«risĂ« ia mĂ«synĂ« EvropĂ«s, duke iu bashkuar mĂ«rgatĂ«s shqiptare, e cila prej dekadash ishte themeluar nga shqiptarĂ«t jashtĂ« ShqipĂ«risĂ«.Deportime, vrasje dhe krime antishqiptare ishin kryer nga Jugosllavia, por ShqipĂ«ria nuk ishte aty pĂ«r t’i njohur, pĂ«r t’i bĂ«rtitur dhe pĂ«r t’i gjykuar.

MendĂ«sia e shqiptarĂ«ve nĂ« ShqipĂ«ri kishte ndryshuar, falĂ« dhunĂ«s sĂ« egĂ«r komuniste tĂ« Enver HoxhĂ«s, i cili kishte ushtruar dhunĂ« dhe pastrim intelektual shqiptar. Ata nuk kishin ndjenja patriotike e as atdhetare ndaj shqiptarĂ«ve nĂ« pĂ«rgjithĂ«si – e sidomos ndaj shqiptarĂ«ve tĂ« ngelur nĂ« Jugosllavi. Nuk hezitonin t’i quanin jugosllavĂ«. Ata urrenin pothuajse çdo gjĂ« qĂ« ishte shqiptare, ngase ajo pĂ«rfaqĂ«sonte komunizmin dhe Enverin. NdĂ«rsa shqiptarĂ«t nĂ« Jugosllavi, pĂ«r shkak tĂ« mungesĂ«s sĂ« informacioneve tĂ« sakta, kishin idealizuar ShqipĂ«rinĂ« e TVSH-sĂ« sĂ« Enverit, duke parĂ« atje njĂ« lider dhe njĂ« shtet tĂ« fortĂ« si çeliku, qĂ« kur tĂ« nisej nĂ« sulm, do t’i shpĂ«tonte shqiptarĂ«t. ShqiptarĂ«t nuk njiheshin mes vete, por me shembjen e komunizmit, filloi procesi i rinjohjes. Lufta nĂ« KosovĂ« i vuri shqiptarĂ«t nĂ« njĂ« pozitĂ« tĂ« re. Intelektualizmi shqiptar filloi tĂ« aktivizohej fuqishĂ«m edhe brenda vendit, nĂ« veçanti pĂ«rmes lobimit tĂ« fuqishĂ«m tĂ« shqiptarĂ«ve tĂ« mĂ«rgatĂ«s, tĂ« cilĂ«t, pĂ«rmes mjeteve tĂ« shumta, arritĂ«n tĂ« depĂ«rtonin nĂ« tĂ« gjitha skutat dhe pozitat shtetĂ«rore anembanĂ« botĂ«s. Kjo ndodhi edhe me vetĂ« shtetin amĂ« tĂ« tyre. MĂ«rgata shqiptare, veçanĂ«risht ajo nga Mali i Zi, ishte motori kryesor i lobimit tek kongresmenĂ«, senatorĂ« e zyrtarĂ« tĂ« lartĂ« tĂ« Pentagonit. Kjo mĂ«rgatĂ« nuk humbi kohĂ« dhe nuk u kursye nĂ« asnjĂ« moment pĂ«r ta bĂ«rĂ« luftĂ«n pĂ«r çështjen shqiptare tĂ« njohur nĂ« gjithĂ« botĂ«n. Mbledhje, grumbullime fondesh pĂ«r lobim dhe pĂ«r front, darka e protesta tĂ« shumta ishin vetĂ«m maja e ajsbergut – pjesa e dukshme e asaj qĂ« ishte punuar pĂ«r dekada nĂ« kohĂ«t e errĂ«ta tĂ« komunizmit, kur haptazi shantazhoheshin, pĂ«rndiqeshin e madje edhe vriteshin nga shĂ«rbimet sekrete, si ato jugosllave, ashtu edhe ato tĂ« PartisĂ« Komuniste Shqiptare. VetĂ« NĂ«nĂ« Tereza u aktivizua pĂ«r çështjen e KosovĂ«s, dhe porosia e saj drejtuar Presidentit Bill Klinton do tĂ« mbetet urata mĂ« e shenjtĂ« e kombit shqiptar, sidomos pĂ«r shqiptarĂ«t e KosovĂ«s. Kjo frymĂ«, kjo arterie e gjallĂ« e mĂ«rgatĂ«s, zgjoi nga gjumi edhe administratĂ«n e pĂ«rgjumur tĂ« shtetit tĂ« lodhur tĂ« ShqipĂ«risĂ«, e cila, nĂ« momentet mĂ« delikate pĂ«r KosovĂ«n, u vu nĂ« dispozicion – jo ashtu siç do tĂ« kishte qenĂ« ideale, por shumĂ« mĂ« mirĂ« nga sa nĂ« realitet pritej. Kryeministri Pandeli Majko do tĂ« mbahet mend si njĂ« ndĂ«r mĂ« tĂ« dashurit pĂ«r shqiptarĂ«t, pĂ«r vetĂ« faktin se nuk u tremb, por veproi si njĂ« burrĂ«shtetas i vĂ«rtetĂ«. ShumĂ« gjĂ«ra janĂ« thĂ«nĂ« pĂ«r kontributin e tij dhe tĂ« patriotĂ«ve shqiptarĂ« nga ShqipĂ«ria, e shumĂ« tĂ« tjera do tĂ« dalin nĂ« dritĂ« nga historia. Por nĂ« thelb, ShqipĂ«ria u zgjua nga gjumi.

MĂ«rgata shqiptare, veçanĂ«risht ajo nga MalĂ«sia, meriton njĂ« studim tĂ« veçantĂ« pĂ«r kĂ«tĂ« kontribut, sepse pĂ«rndryshe, shumĂ« fakte do tĂ« humbasin. Emrat e shumĂ« individĂ«ve qĂ« punuan me shumĂ« mish e shpirt pĂ«r atdheun, do tĂ« shuhen bashkĂ« me veprĂ«n e tyre, e kjo nuk na shĂ«rben. Shembujt e mirĂ« duhen ruajtur, trashĂ«guar e promovuar, sepse nga kĂ«ta mĂ«sojmĂ«. Kosova u çlirua. NdĂ«rkohĂ«, shqiptarĂ«t nĂ« Mal tĂ« Zi, qĂ« prisnin mĂ« tĂ« keqen nga Batalioni famĂ«keq i njohur si “Batalioni i ShtatĂ«â€, i formuar nga vullnetarĂ« pĂ«r tĂ« vrarĂ« shqiptarĂ«, nuk e panĂ« tĂ« realizohej dĂ«shira e pĂ«rgjakshme pĂ«r spastrim etnik. Diplomacia dhe puna e mençur e Gjukanoviqit gjatĂ« kĂ«saj kohe ishte mbresĂ«lĂ«nĂ«se, pasi ai ia doli qĂ« ta nxirrte Malin e Zi nga katrahura e JugosllavisĂ«, pa luftĂ« dhe me shumĂ« pak viktima. Por shqiptarĂ«t nĂ« Mal tĂ« Zi, si edhe nĂ« troje tĂ« tjera, vazhduan tĂ« largoheshin masivisht. KĂ«to largime ishin tĂ« dhimbshme, sepse ajo rini qĂ« largohej, rrallĂ«herĂ« kthehej nĂ« trojet e veta.

Pasi shqiptarĂ«t nĂ« KosovĂ« u liruan nga lufta e UÇK-sĂ« dhe AleatĂ«ve tĂ« NATO-s, ishin shqiptarĂ«t nĂ« Maqedoni ata qĂ« nuk mund tĂ« duronin mĂ« padrejtĂ«sitĂ« qĂ« po u bĂ«heshin nga maqedonasit. Organizimi i mĂ«rgatĂ«s dhe ShqipĂ«risĂ« vazhdoi edhe pĂ«r ta, por tani me njĂ« dorĂ« shtesĂ« – atĂ« tĂ« KosovĂ«s. As sot nuk njihen mirĂ« nga shqiptarĂ«t jashtĂ« MaqedonisĂ« ngjarjet e masakrat qĂ« kanĂ« ndodhur me shqiptarĂ«t atje. Por pas nĂ«nshkrimit tĂ« paqes, gjendja e shqiptarĂ«ve nĂ« Maqedoni filloi tĂ« ndryshojĂ«. GjatĂ« kĂ«saj kohe, shkollat, universitetet dhe zhvillimi kulturor nĂ« mbarĂ« shqiptarinĂ« ishin tĂ« paralizuara. NĂ« fakt, studentĂ«t diplomoheshin, por njĂ« numĂ«r i madh i tyre largohej, ose edhe ata qĂ« mbeteshin, pĂ«rballeshin me kushte dhe rrethana jonormale, e jeta e tyre linte shumĂ« pĂ«r tĂ« dĂ«shiruar. Pas shpalljes sĂ« PavarĂ«sisĂ« nga Mali i Zi, pĂ«r shqiptarĂ«t atje nisi njĂ« kapitull i ri – njĂ« luftĂ« politike me qeverinĂ« e Gjukanoviqit, tĂ« cilit i kishin qĂ«ndruar besnik pĂ«r afro 25 vite. TashmĂ« kĂ«rkonin tĂ« drejtat e tyre si popull autokton, paqedashĂ«s, e qĂ« ishte i vetmi qĂ« nuk fliste sllavisht. TĂ« drejtat e tyre u avancuan sado pak, por duhej pritur deri nĂ« rĂ«nien nga pushteti tĂ« Gjukanoviqit (thuajse plotĂ«sisht, pasi humbi zgjedhjet), qĂ« shqiptarĂ«t tĂ« fitonin disa tĂ« drejta si: pĂ«rdorimin e gjuhĂ«s shqipe nĂ« administratĂ« nĂ« komunat ku pĂ«rbĂ«nin 5% tĂ« popullsisĂ«, pĂ«rdorimin e flamurit kombĂ«tar shqiptar dhe festimin e festave tĂ« tyre kombĂ«tare. Para shpalljes sĂ« PavarĂ«sisĂ« nga Mali i Zi, kur nĂ« pasaportĂ« ende figuronte emri “Serbia dhe Mali i Zi”, nĂ« vitin 2004 nĂ« PodgoricĂ« u hap Programi i MĂ«suesisĂ« nĂ« GjuhĂ«n Shqipe nĂ« kuadĂ«r tĂ« Universitetit tĂ« Malit tĂ« Zi, ku mĂ«simi zhvillohet 80% nĂ« gjuhĂ«n shqipe dhe 20% nĂ« atĂ« malazeze. ProfesorĂ«t erdhĂ«n kryesisht nga Shkodra, falĂ« bashkĂ«punimit tĂ« dy universiteteve.

Fitorja mĂ« e madhe e shqiptarĂ«ve nĂ« Mal tĂ« Zi, qĂ« nga shpallja e PavarĂ«sisë—ku vota e tyre ishte vendimtare—ështĂ« themelimi i KomunĂ«s sĂ« MalĂ«sisĂ«, me emĂ«rtimin Komuna e Tuzit. MalĂ«sisĂ« iu dha e drejta pĂ«r vetĂ«qeverisje lokale, duke u nda nga Komuna e PodgoricĂ«s dhe ajo e Gollubovcit. MegjithatĂ«, pĂ«rveç shumĂ« diskriminimeve, iu mohua e drejta pĂ«r t’u quajtur “Komuna e MalĂ«sisĂ«â€. GjashtĂ« vite mĂ« pas u themelua Komuna e ZetĂ«s, por aty s’ngeli emri “Gollubovac”; iu dha e drejta ta quajnĂ« “Komuna e tyre” me emrin e lashtĂ« dhe historik tĂ« rajonit. MegjithatĂ«, qĂ« nga themelimi i KomunĂ«s, shqiptarĂ«t nĂ« MalĂ«si kanĂ« bĂ«rĂ« tĂ« gjithĂ« dokumentacionin e administratĂ«s nĂ« gjuhĂ«n shqipe, ndonĂ«se nĂ« Ulqin, qĂ« kishte vetĂ«qeverisje lokale prej dekadash, administrata mbante kryesisht gjuhĂ«n malazeze. Zhvillimi i MalĂ«sisĂ« nisi me njĂ« hov tĂ« madh. MĂ«rgata e MalĂ«sisĂ« dha shembullin mĂ« tĂ« bukur nĂ« rajon pĂ«r mĂ«nyrĂ«n si duhej udhĂ«hequr vendi dhe si duhej vepruar pĂ«r vendlindjen. NĂ« zgjedhjet e para tĂ« KomunĂ«s sĂ« lirĂ«, ata udhĂ«tuan dhe mbĂ«shtetĂ«n partitĂ« shqiptare, dhe pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« nĂ« histori administruan MalĂ«sinĂ«. Edhe nĂ« rundin e dytĂ«, partitĂ« shqiptare dolĂ«n edhe mĂ« tĂ« forta dhe, pa nevojĂ« pĂ«r koalicion, vazhduan mandatin e tyre. PĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« u formuan lidhje kulturore, shkencore e administrative me ShqipĂ«rinĂ« dhe KosovĂ«n. Komuna e Tuzit organizoi Panairin e parĂ« tĂ« librit nĂ« MalĂ«si, mirĂ«priti aktivitetin vjetor tĂ« Arkivit ShtetĂ«ror tĂ« ShqipĂ«risĂ« dhe KosovĂ«s, si dhe organizime tĂ« Unionit tĂ« Bashkive dhe Komunave Shqiptare nĂ« Rajon (ku u anĂ«tarĂ«sua). U botua monografia pĂ«r figura kulturore si Gjelosh Gjokaj dhe njĂ« monografi pĂ«r XhubletĂ«n, pĂ«r tĂ« cilĂ«n u organizua njĂ« ngjarje kulturore me pĂ«rmasa kombĂ«tare. Ekipi i futbollit “Deçiq” u ngrit nga kategoria e dytĂ« nĂ« atĂ« elitare, u shpall kampion i Malit tĂ« Zi dhe fitoi KupĂ«n e Malit tĂ« Zi, duke luajtur edhe ndaj klubeve evropiane dhe duke fituar pikĂ« nĂ« duelit kokĂ« mĂ« kokĂ«. U ndĂ«rtua stadiumi i ri, u pĂ«rmirĂ«suan ujĂ«sjellĂ«sit pĂ«r zonat rurale; u rinovua infrastruktura rrugore me asfaltim nĂ« gjithĂ« MalĂ«sinĂ«. U ndĂ«rtua Sheshi “Gjergj Kastriot SkĂ«nderbeu”, i financuar nga Bashkia e TiranĂ«s, dhe nĂ« tĂ« u vendos pĂ«rmendorja e tij, gjithashtu financuar nga mĂ«rgata shqiptare.

Rruga drejt Bashkimit Europian po avancon, veçanĂ«risht pĂ«r Malin e Zi dhe ShqipĂ«rinĂ«. Duke pasur ura dhe kanale tĂ« bashkimit, Ă«shtĂ« koha qĂ« kultura shqiptare tĂ« mbĂ«shtetet nga shtetet pĂ«rkatĂ«se, duke i lĂ«nĂ« pavarĂ«si veprimit akademik, kulturor dhe artistik – nĂ« njĂ« qendĂ«r bashkĂ«kombĂ«tare. QeveritĂ« e rajonit dhe donatorĂ«t e BE-sĂ« dhe SHBA-sĂ« mund tĂ« ndihmojnĂ« akademitĂ«, arkivat, universitetet, muzetĂ«, shtĂ«pitĂ« e kulturĂ«s, botuesit, festivalet koreografike e pĂ«rkthimore, etj., pĂ«r tĂ« ndĂ«rtuar njĂ« tĂ« ardhme bashkĂ«kohore dhe tĂ« qĂ«ndrueshme.

Sipas regjistrimit tĂ« fundit nĂ« Mal tĂ« Zi, shqiptarĂ«t pĂ«rbĂ«jnĂ« 4.97% tĂ« popullsisĂ«: 15 078 nĂ« Ulqin, 8 119 nĂ« Tuz, dhe nĂ« pakicĂ« nĂ« komunat tjera: Guci (1 352), Rozhaje (1 176), PlavĂ« (853), Tivar (1 919), PodgoricĂ« (1 780), nĂ« total 30 978 shqiptarĂ« tĂ« deklaruar. NĂ« ShqipĂ«ri jetojnĂ« 2 186 917 banorĂ« (94% shqiptarĂ« tĂ« deklaruar). NĂ« KosovĂ« ka rreth 1 457 000 shqiptarĂ«. NĂ« MaqedoninĂ« e Veriut janĂ« 446 245, ndĂ«rsa nĂ« Serbi 61 687 shqiptarĂ« tĂ« regjistruar.

Nëse shqiptarët në Ballkan udhëhiqen nga një politikë e mençur dhe diplomaci vigjilente, me një platformë bashkëpunimi kulturore, artistike dhe shkencore, kjo do të forconte statusin e tyre në rajon dhe mërgatë. Me mbështetjen e Bashkimit Europian dhe SHBA-së, mërgata mund të investojë dhe të rikthehet në vendlindje. Ky është një vizion afatgjatë: një komb prej 4 milionësh brenda Ballkanit, që do të kontribuonte paqe dhe stabilitet, duke treguar se shqiptarët janë popull paqëdashës dhe jo diskriminues.

NĂ«se vazhdohet me trendin aktual – me lĂ«vizje tĂ« popullsisĂ«, rĂ«nie demografike – brenda 20 vjetĂ«sh popullsia shqiptare mund tĂ« pĂ«rgjysmohet. NĂ« Mal tĂ« Zi dhe Serbi mund tĂ« zhduken, ndĂ«rsa nĂ« ShqipĂ«ri dhe KosovĂ« do tĂ« mungojĂ« fuqia punĂ«tore. NĂ« MaqedoninĂ« e Veriut do tĂ« ketĂ« rĂ«nie pĂ«r shkak tĂ« largimit dhe asimilimit. Kjo Ă«shtĂ« pĂ«r shkak tĂ« sistemeve edukativo-universitare tĂ« dobĂ«ta. PĂ«r rrĂ«mbimin e standardit gjuhĂ«sor, ripastrimin e historisĂ« dhe edukimin e brezave tĂ« rinj me tĂ« vĂ«rtetĂ«n historike, nevojiten shkolla dhe universitete tĂ« forta. UnĂ« shpresoj qĂ« intelektualĂ«t shqiptarĂ« tĂ« marrin pushtetin – sepse nĂ«se hyjmĂ« nĂ« BE si njĂ« komb gjysmak, rrezikojmĂ« tĂ« shuhemi./ KultPlus.com

↗

Destinacioni Ukraina? Duke rrezikuar zemërimin e Rusisë, Serbia miraton tranzitin e municioneve boshnjake

✇Reporter
By: Alma Koçi

Më 12 qershor të këtij viti, Ministria e Brendshme e Serbisë miratoi tranzitin e 132 paletave mallrash nga Bosnja dhe Hercegovina, duke u dhënë atyre leje për të hyrë përmes një pike të vogël kufitare në fshatin Sremska Raca, pranë lumit Sava. Sipas dokumenteve zyrtare të siguruara nga BIRN, paletat do të përmbanin predha artilerie [
]

The post Destinacioni Ukraina? Duke rrezikuar zemërimin e Rusisë, Serbia miraton tranzitin e municioneve boshnjake appeared first on Reporter.al.

↗

Universiteti Bujqësor: Një Model për Arsimin e Lartë dhe Një Zgjim për Homologët

✇Gazeta Fjala
By: el da

Nga Fejzo Subashi.
Në një klimë ku besimi ndaj institucioneve publike shpesh zbehet dhe akademia shqiptare në shumë raste vuan nga një plogështi e pafalshme, Universiteti Bujqësor i Tiranës ka treguar se suksesi është i mundur. Jo përmes propagandës, jo përmes retorikës, por përmes punës konkrete, përkushtimit të përditshëm të drejtuesve, shefave të departamentit, dekanëve dhe udhëheqjes me vizion.
Ky institucion, tradicionalisht i njohur për kontributin në formimin e të gjitha niveleve të kuadrove dhe drejtuesve në bujqësi, mjedis, veterinarisë, teknollogjis ushqimore dhe zhvillim rural etj, sot është shndërruar në një qendër akademike moderne dhe dinamike që rivalizon çdo homolog në rajon, por dhe si udhërrëfyes për homologët dhe universitet publik shqiptar për ritëm zhvillimi, ndërkombëtarizim, cilësi mësimdhënieje dhe impakt real në shoqëri.
Në zemër të këtij transformimi qëndron një figurë që nuk e ka kërkuar kurrë zhurmën, por e ka gjetur natyrshëm respektin: Prof. Bardh Sallaku. Me një stil të qetë por të vendosur, ai ka bërë atë që shumë e shpallin, por pak e realizojnë: ka modernizuar një universitet publik pa cenuar shpirtin akademik të tij.
Prof. Sallaku ka ditur të lançoj programe studimore që balancojën me mençuri kërkesat e tregut të punës me nevojat e formimit të plotë të studentëve, duke promovuar një kulturë cilësie dhe bashkëpunimi. Me një angazhim të jashtëzakonshëm për ndërkombëtarizimin e UBT-së, ai ka siguruar marrëveshje, projekte, shkëmbime dhe standarde të krahasueshme me universitetet më të mira të rajonit dhe përtej.
Por më e rëndësishmja: Prof. Sallaku ka kthyer Universitetin Bujqësor në një qendër graviteti, jo vetëm për studentët, por edhe për institucionet vendimmarrëse, për median, për biznesin dhe shoqërinë civile.
Ky është modeli që duhet të frymëzojë dhe njëherazi të sfidojë të gjitha institucionet akademike dhe shkencore në vend, ato që sot ndodhen në gjumë institucional, që për vite të tëra funksionojnë vetëm si skema pagese për tituj, pa risi, pa ndikim, pa shpresë për brezat e rinj.
Nuk mund të kemi një Akademi Shkencash që hesht përballë problemeve madhore të vendit, ndërkohë që një universitet si UBT dëshmon se ka ende idealizëm, përgjegjësi dhe ambicie.
Ndaj, suksesi i Universitetit Bujqësor dhe i Rektorit Sallaku nuk duhet parë vetëm si meritë personale apo institucionale, por si provë publike se edhe në Shqipëri mund të bëhet universiteti ndryshe: me pasion, me dije, me lidhje të gjalla me jetën reale, me përkushtim të sinqertë ndaj studentëve.
Sot, ata që duhet të marrin leksion nga ky sukses nuk janë vetëm universitetet e tjera publike, por edhe vetë strukturat akademike e shkencore që kanë humbur misionin dhe drejtimin.
Në këtë frymë, i shpreh mirënjohjen time të thellë Prof. Bardh Sallakut dhe gjithë stafit të Universitetit Bujqësor për përkushtimin, vizionin dhe arritjet. Ata janë bërë jo vetëm krenaria e ish-studentëve të këtij universiteti, por edhe një burim frymëzimi për të gjithë ne që ende besojmë në rilindjen e dijes si themel i vërtetë i përparimit të Shqipërisë./kb

↗

Popullsia e Evropës, Shqipëria e 31-ta, Kosova e 35-ta

✇Gazeta Fjala
By: Ke Si

Nga ROLAND QAFOKU

Shqipëria është në vendin 31-të, nga 51 shtete që ka Evropa, për nga numri i popullsisë. Me 2.770.000 banorë, vendi ynë lë pas 20 shtete. Mes tyre është Kosova në vend të 35-të me 1.670.000 banorë.

Të dy shtetet shqiptare kanë pësuar rënie të ndjeshme të popullsië në krahasim me 1, 2 apo 3 dekada më parë. Ky është një raport i faqes VGRAPHS mbështetur në të dhëna të marra më 30 qershor 2025 dhe që rezultojnë tejet interesante. Shteti me popullsinë më të madhe në continent është Rusia me 144 milionë banorë dhe në vend të fundit Vatikani me 501 banorë.

Vlen të theksohet se shtete me rritje të popullsië janë Rusia nga 140 milioën në 144 milioë; Gjermania nga 80 milionë në 84.1 milionë, Britania nga 60 milionë në 69.6 milionë; Franca nga 60 milionë në 66.7 milionë; Danimarka nga 5 milionë në 6 milionë. Ndërsa shtetet që u është zvogëluar popullsia përveç Shqipërisë dhe Kosovës janë: Italia nga 60 milionë në 59.1 milionë; Kroacia nga 4 milionë në 3.85 milionë; Serbia nga 7 milionë në 6.69 milionë, etj. Tabela na lë një shije të hidhur për ne shqiptarët. Nga 4 milionë Shqipëria dhe 2.2 milionë Kosova tashmë jemi tkurrur me afro 2 milionë banorë. Shikojeni tabelën dhe krahasojeni!

↗

Shëndeti i trurit, do Zoti nuk na ikin mend

✇Gazeta Fjala
By: Leonard Veizi

Nga Leonard Veizi

Truri, – kjo qenie misterioze qĂ« rri nĂ« majĂ« tĂ« shtyllĂ«s kurrizore si mbret pa kurorĂ«, por me pushtet absolut mbi çdo mendim, ndjesi apo marrĂ«zi tonĂ«n, – mĂ« nĂ« fund ka njĂ« ditĂ« qĂ« i pĂ«rket veç atij.

22 Korriku: Dita Botërore e Trurit. Njihet si një nga ato datat ndërkombëtare që zakonisht kalojnë pa bujë, përveçse në ndonjë simpozium të përgjumur ku fjalimet lexohen me ton monoton, ndërsa truri i dëgjuesve mundohet të gjejë arsyen se pse nuk është në plazh për pak relaks.

–Dajo, pĂ«r ç’sĂ«mundje tjetĂ«r e rekomandojnĂ« plazhin? – pyeste Alberi me gradĂ« shkencore nĂ« fizikĂ«, dajĂ« Zenon, tek komediat “Shi nĂ« plazh” e Teodor Laços. Dhe pĂ«rgjigja ishte:

-Për vidat. Kur të lirohen dhe pastaj del nga binarët e harbon pa fre, si mëz, ahija
 ku rrafsha mos u vrafsha.

Në thelb, kjo ditë është një ngjarje globale që synon ndërgjegjësimin për sëmundjet neurologjike, kujdesin ndaj trurit dhe promovimin e kërkimit shkencor për të gjitha moshat.

–Jo pĂ«r nder nuk Ă«shtĂ« nĂ« terezi ky. E pashĂ« qĂ« nĂ« drekĂ«, fliste me vete, – u thoshte Beso shoferi shokĂ«ve tĂ« tij mĂ« tĂ« afĂ«rt tek “Rrethimi i vogĂ«l”, pĂ«r doktorin e dhive Agron Beshorin qĂ« ishte emĂ«ruar Kryetar i Komitetit Ekzekutiv,

MirĂ«po, le tĂ« jemi tĂ« ndershĂ«m: kjo Ă«shtĂ« njĂ« ditĂ« qĂ« kremtohet vetĂ«m nga ata qĂ« kanĂ« tru. PĂ«r tĂ« tjerĂ«t qĂ« ecin mes nesh, kjo Ă«shtĂ« thjesht njĂ« ditĂ« e nxehtĂ« korriku, ku mund tĂ« fajĂ«sosh vapĂ«n pĂ«r çdo budallallĂ«k qĂ« tĂ« del nga goja. Siç ndodh rĂ«ndom kur dikush nĂ« mes tĂ« ditĂ«s nxjerr nga goja ndonjĂ« sentencĂ« si: “Po lĂ«re mor burrĂ« i dheut, kĂ«tu s’tĂ« duhet truri, por vetĂ«m pak guxim budallai!”.

-Lojti nga fiqiri.

-Se kam parrë kurë kështu.

-S’ka faj i shkreti, u bĂ« gazi i botĂ«s, – diskutonin qehajatĂ« e Nuri beut tek filmi “Koncert nĂ« vitin 1936”, qĂ« ishtĂ« bĂ«rĂ« keq e si delte inati nga qĂ« vajza e Pandeli Prokopit po i kĂ«ndonte KĂ«ngĂ«n e Kongresit, mĂ« mes tĂ« mĂ«xhlisit.

Ka plot qĂ« e kanĂ« zĂ«vendĂ«suar trurin-n me stomakun apo mĂ« keq, me kĂ«mbĂ«t. Mjafton t’u shohĂ«sh mĂ«nyrĂ«n si e drejtojnĂ« makinĂ«n, si flasin pĂ«r politikĂ«n, si komentojnĂ« lajmet nĂ« facebook.

Por mos u ndjeni keq nĂ«se nuk festoni. Kjo ditĂ« nuk Ă«shtĂ« si PashkĂ«t apo Bajrami qĂ« kĂ«rkon kurban a vezĂ« tĂ« lyera. ËshtĂ« njĂ« ditĂ« pĂ«r reflektim – nĂ«se keni me çfarĂ« tĂ« reflektoni. NĂ« mos tru, tĂ« paktĂ«n njĂ« pasqyrĂ«.

NĂ«se do ta trajtonim si festĂ«, atĂ«herĂ« do kishim ndarĂ« sofrĂ«n me pilaf e pĂ«rshesh me lĂ«ng nga mishi i qengjit, speca tĂ« mbushura, tarator tĂ« ftohtĂ«, tĂ« brendshme nĂ« zgatime, por jo tru tĂ« fĂ«rguar. Se ky i fundit Ă«shtĂ« kthyer nĂ« relike mjekĂ«sore — s’gjen mĂ« as nĂ« thertore. Dhe si Ă«mbĂ«lsirĂ« do shpĂ«rndanim revani dhe hasude. PĂ«r pije? NjĂ« gotĂ« verĂ« qĂ« e bĂ«n trurin tĂ« harrojĂ«, njĂ« raki qĂ« e shkatĂ«rron, e njĂ« birrĂ« qĂ« tĂ« kujton pse s’duhej tĂ« kishe pirĂ« qĂ« nĂ« mĂ«ngjes. Po pĂ«r efekt shĂ«ndeti mendor? KĂ«to pije i bie tĂ« jenĂ« si nafta pĂ«r motorin e benzinĂ«s.

-Na falni se kemi tetĂ«n pak si pa qejf
 Po edhe Sandri s’para mbush. DomethĂ«nĂ« si punojnĂ« tĂ«ra kandelet njĂ«lloj. Atij sikur i punon gjysma e trurit pĂ«r shifrat e planet. KĂ«tĂ« gjysmĂ«n tjetĂ«r kĂ«tej, plloçë ma ka, asfalt e ka, – pĂ«rpiqej Jovan Bregu i “Pallatit 176” qĂ« tĂ« largonte IrenĂ«n e zyrĂ«s nga nipi i tij AlekandĂ«r qĂ« ishte dhe kryeinxhinieri i ndĂ«rmarrjes.

KĂ«tĂ« vit, Dita BotĂ«rore e Trurit shĂ«noi pĂ«rvjetorin e 12-tĂ« tĂ« saj. Fushata Ă«shtĂ« pĂ«rqendruar tek njĂ« ideal fisnik: “ShĂ«ndeti i trurit pĂ«r tĂ« gjitha moshat”. Nga vogĂ«lushi qĂ« luan me tablet si tĂ« kishte lindur me gishtat nĂ« tastierĂ«, deri tek plaku qĂ« pyet “ku jam?”, e mĂ« pas “pse jam kĂ«tu?”, truri meriton kujdes.

Dhe jo vetĂ«m kur nuk punon siç duhet, por edhe pĂ«rpara se tĂ« japĂ« sinjale tĂ« zbehta alarmi si “mĂ« duket se harrova ku lashĂ« çelĂ«sat” apo “ç’ishte fjala qĂ« kisha nĂ« majĂ« tĂ« gjuhĂ«s?”

Në manualin e shëndetit mendor shkruhet me germa të bardha mbi letër të zakonshme:

“ShĂ«ndeti i trurit duhet tĂ« ketĂ« prioritet gjatĂ« gjithĂ« jetĂ«s, nga fĂ«mijĂ«ria deri nĂ« pleqĂ«ri.”

Por nĂ« praktikĂ«, prioritet mbetet dieta pĂ«r “six pack”, flokĂ«t me xhel, rrobat firmato dhe ndjekĂ«sit nĂ« TikTok.

Dhe kĂ«tu vjen edhe paradoksi ynĂ« kombĂ«tar: kemi fĂ«mijĂ« qĂ« dinĂ« tĂ« bĂ«jnĂ« “duet” nĂ« TikTok por nuk dinĂ« tĂ« thonĂ« njĂ« fjali tĂ« saktĂ« nĂ« shqip. Kemi tĂ« rritur qĂ« flasin pĂ«r universitetin si pĂ«r ushtrinĂ« qĂ« duhet mbaruar me çdo kusht, dhe pensionistĂ« qĂ« kujtojnĂ« gjithçka
 pĂ«rveç emrit tĂ« djalit tĂ« tyre.

Pra, nĂ«se sot keni menduar pĂ«r diçka tĂ« thellĂ«, keni vĂ«nĂ« nĂ« dyshim diçka qĂ« duket te sigurt pĂ«r tĂ« gjithĂ«, ose keni ndalur tĂ« pyetur “pse?”, atĂ«herĂ« urime: e keni njĂ« tru funksional. Dhe duhet ruajtur si pasaportĂ« biometrike nĂ« xhep, sepse kĂ«to kohĂ«, truri Ă«shtĂ« mall i rrallĂ«.

NĂ« tĂ« kundĂ«rt – ç’tĂ« themi – 22 korriku pĂ«r ju Ă«shtĂ« thjesht njĂ« datĂ« tjetĂ«r nĂ« kalendar. E nxehtĂ« pĂ«r shkak tĂ« stinĂ«s sĂ« verĂ«s dhe tĂ« ngrohjes globale. Po mĂ« shumĂ« se kaq
 njĂ« ditĂ« tjetĂ«r ku truri shkon me leje pa pagesĂ«.

↗

“NĂ« anĂ«n e duhur tĂ« historisĂ«?”

✇Gazeta Fjala
By: el da

Nga Auron Tare

Avioni im donte edhe disa orë të nisej. U ula në një ndenjëse të lirë, nxora një libër nga çanta e shpinës dhe fillova të ndjek historinë që e kisha lënë përgjysmë.

Ndërkohë, një zë nga pas shpinës sime më shkëputi nga trallisja e leximit.

Zoti Tare?   më tha një zotëri i veshur hijshëm.

Po,  iu përgjigja.

A mund t’ju ftoj pĂ«r kafe?  pyeti ai.

Me kënaqësi,  iu përgjigja duke u ngritur ne kembe.

Zotëria mori një çantë të vogël në dorë dhe, pasi më prezantoi me zonjën e tij që rrinte pak më larg, priu përpara. Zgjodhëm një prej kafeneve të aeroportit dhe, sapo u ulëm, më pyeti:

Doni një uiski apo diçka më të shtrenjtë?

Faleminderit, i thashë, por një kafe është e mjaftueshme.

Pas shkëmbimit të fjalëve të mirësjelljes, me kureshtje prisja arsyen e kësaj ftese. Më tha emrin dhe priste reagimin tim, por përveç një mbiemri të njohur në botën e biznesit shqiptar, zotërinë nuk e njihja fare.

Unë të njoh, më tha ai. Jemi takuar dikur në lumin e Bunës.

Duke qeshur, më tregoi edhe rrethanat e takimit.

Që prej atëherë të kam ndjekur në media. Të pashë këtu, vetëm, në aeroport dhe mendova ta pinim një kafe.

Pse jo, i thashë. Të falënderoj shumë.

Të kujtohem tani, apo jo? më pyeti me kureshtje.

Kishin kaluar gati 30 vjet dhe sigurisht që nuk e mbaja mend fare zotërinë e aeroportit, por rrethanat e takimit i kisha të fiksuara në kujtesë.

Sigurisht e mbaj mend shumë mirë atë ditë, iu përgjigja. Por ju nuk më kujtoheni fare.

ËshtĂ« normale,  tha ai.  UnĂ« isha njĂ« prej kontrabandistĂ«ve.  Qeshi me zĂ«. E mban mend,  tha,  ty dhe grupit qĂ« ishe i shoqĂ«ruar, ju dhamĂ« edhe drekĂ«.

Sigurisht që nuk e kisha harruar atë histori të rrallë.

Prej disa ditësh, së bashku me nje gazetar të New York Times dhe një fotoreporter te Magnum, kishim ndjekur autobotët me karburant që niseshin nga rafineria greke afër Athinës deri në kufirin e Kakavijës. Radhët kilometrike të autobotëve qëndronin gjithë ditën, dhe pasi binte nata, trau hapej dhe autokolona nisej drejt Shkodrës.

Një prej këtyre autokolonave e kishim ndjekur deri sa, në mëngjes, u gjendëm pranë lumit të Bunës. Në një shesh të hapur, disa prej autobotëve shkarkonin naftën në bidona dhe fuçi të mëdha. Ishte një rrëmujë e madhe, dhe ngjante më shumë me një treg të madh, ku makina të ndryshme, karroca me kuaj apo autobotë më të vegjël merrnin naftën që vinte nga Greqia.

Duke ndjekur këtë turmë shumëngjyrëshe, mbërritëm në një anë të lumit, ku dy apo tre trapë lundrues ishin lidhur në bregun e Bunës. Fuçitë, pasi vendoseshin në lundrat e improvizuara, tërhiqeshin me litar nga bregu i Malit të Zi ku shkarkoheshin me shpejtësi. Dukshem, askush nuk ishte i shqetësuar dhe lëvizja vazhdonte gjatë gjithë ditës.

Të dy gazetarët amerikanë, megjithë përvojën e tyre në zonat e luftës, hezitonin të afroheshin pranë grupit që vendoste fuçitë në lundra. Deri në atë moment, qeveria e Berishës e kishte kundërshtuar fort çdo zë që fliste për një trafik shtetëror në ndihmë të ushtrisë serbe që po luftonte në Bosnje.

Gazetarët që ishin me mua në Bregun e Bunës kishin pyetur edhe në selinë e PD-së  z. Shehu, në atë kohë drejtues i firmës së famshme Shqiponja, I cili  kishte mohuar kategorikisht çdo lajm që Shqipëria ishte vend kalimi për naftën e makinës luftarake serbe.

MegjithĂ«se ishim afĂ«r “trafikantĂ«ve”, fotografi  njĂ« emĂ«r i njohur i Magnum nĂ« Paris  hezitonte tĂ« fotografonte njerĂ«zit e djersitur qĂ« ngarkonin fuçitĂ« me naftĂ« nĂ« çdo mjet tĂ« mundshĂ«m transporti.

Ishte ende herët në mëngjes, dhe për të krijuar një ide se çfarë mund të bënim, vendosëm të pinim një kafe në një barakë prej druri. Duke pirë kafe dhe vështruar peizazhin e Bunës, më erdhi një ide.

Ne të tre ishim ornitologë. Sigurisht që, në atë rrëmujë të madhe, askush nuk dinte çfarë ishte një ornitolog.

Jemi ornitologë, u thashë gazetarëve amerikanë.  Kemi ardhur për të fotografuar speciet e rralla të Bunës.

Mesa duket, ideja u pëlqye. Të tre iu afruam grupit të parë dhe i pyetëm ku mund të gjenim tufat e zogjve që ishin në shtegtim. Të çuditur, por shumë të sjellshëm, shkodranët e zonës na drejtuan drejt brigjeve të lumit, prej nga mund të vëzhgonim zogjtë.

Kështu, për pjesën më të madhe të ditës, jo vetëm fotografuam një mori zogjsh shtegtarë, por bashkë me ta, edhe gjithë trafikun ditor të fuçive me naftë që kalonin në disa pika të lumit.

Ishte ky momenti kur bashkëbiseduesi im në aeroport na kishte hasur dhe kishte biseduar lirisht me ne për atë që ndodhte në të dy brigjet e Bunës.

E pyeta me kureshtje nëse bashkë me naftën grupi i tij kishte trafikuar edhe armë.

Jo,  më tha. Ne jo, por të tjerë po.

NĂ« fakt, gjatĂ« “ekspeditĂ«s sonĂ« pĂ«r zogjtĂ« e rrallĂ«â€, kishim parĂ« disa makina tĂ« vogla tĂ« mbushura me kuti fishekĂ«sh qĂ« dukeshin se kalonin nĂ« anĂ«n tjetĂ«r tĂ« BunĂ«s.

Artikulli i New York Times, i publikuar pas disa javësh, ishte dëshmia e parë e një trafiku të organizuar shtetëror, i cili lejonte naftën të kalonte drejt makinës së luftës serbe. Edhe pse në atë kohë i gjithë lidershipi i PD-së jo vetëm e mohoi, por mori masa të rrepta për të fshehur sadopak këtë rrjedhje.

Në Shqipëri jehona e atij artikulli ishte i mpakët, por tjeterkund kishte pasur shume efekt edhe pse nuk kishte asnje dyshim se Trafiku i naftes qe vinte nga Greqia dhe perfundonte ne Serbi nuk kishte si te mos i shpetonte syve te ambasadave ne Tirane.

Kur u ngritĂ«m nga tavolina, e falĂ«nderova pĂ«r kafenĂ«. Sot, ai Ă«shtĂ« njĂ« nga emrat e njohur tĂ« biznesit shqiptar, i mbĂ«shtetur fort edhe nga qeveria — njĂ« biznes qĂ«, nĂ« fakt, nisi nga brigjet e BunĂ«s, duke kaluar naftĂ« pĂ«r palĂ«t ndĂ«rluftuese nĂ« Bosnje, pa pyetur pĂ«r moralin e trafikut.

Zotëria më zgjati dorën dhe tha:

Isha i bindur që nuk do të më njihje. Por doja të të kujtoja atë ditë. Ishte histori, apo jo?

Po, ishte histori.

Dhe pĂ«r mua, njĂ« rikujtim se ndonjĂ«herĂ«, edhe njĂ« kafe nĂ« aeroport tĂ« kthen pĂ«rballĂ« tĂ« shkuarĂ«s  dhe tĂ« kujton se nĂ« ç’anĂ« tĂ« historisĂ« ke zgjedhur tĂ« qĂ«ndrosh.

Por
 a ishte ana e duhur?/kb

❌