Inspektorët bërthamorë kthehen në Iran, por rivendosja e sanksioneve duket e pashmangshme
Gati dy muaj pasi Teherani ndërpreu bashkëpunimin me Agjencinë Ndërkombëtare për Energjinë Atomike (IAEA), mbikëqyrësi bërthamor i OKB-së ka dërguar sërish inspektorë në Iran, pikërisht në kohën kur vendi po përballet me mundësinë e rikthimit të sanksioneve të mëdha ndërkombëtare.
Irani i pezulloi inspektimet në korrik, duke cituar bombardimet amerikane dhe izraelite ndaj objekteve kyç në qershor. Por, rikthimi i inspektorëve është kryesisht simbolik.
Tani pĂ«r tani, misioni i IAEA-sĂ« i konfirmuar nga drejtori i pĂ«rgjithshĂ«m Rafael Grossi, ka karakter pĂ«rgatitor, dhe pĂ«rqendrohet nĂ« âmodalitetet praktikeâ pĂ«r rikthimin e vĂ«zhgimit nĂ« disa objekte tĂ« shpĂ«rndara, disa prej tĂ« cilave u dĂ«mtuan rĂ«ndĂ« nga sulmet.
Pa qasje dhe bashkĂ«punim mĂ« tĂ« madh, Ă«shtĂ« e pamundur tĂ« shtyhet rikthimi i sanksioneve tĂ« OKB-sĂ«, tĂ« cilat fuqitĂ« evropiane synojnĂ« tâi rikthejnĂ« nĂ« fund tĂ« muajit.
Edhe nëse Irani lejon vizitat në disa objekte, hyrja në lokacione të ndjeshme si Fordo, Natanz dhe Isfahan të gjitha të goditura nga bombardimet amerikane mund të mbetet e ndaluar, gjë që kufizon aftësinë e IAEA-së për ta verifikuar veprimtarinë bërthamore të Iranit.
Një pengesë edhe më e madhe është rezerva e uraniumit të pasuruar e Iranit. Rreth 400 kilogramë uranium i pasuruar pranë nivelit për armë mbetet i zbuluar, duke ngritur alarm në kryeqytetet perëndimore.
Treshja evropiane Britania e Madhe, Franca dhe Gjermania e kanë bërë të qartë se lehtësimi i sanksioneve varet nga tri kushte: rikthimi i plotë i inspektimeve, raportimi transparent i rezervave të uraniumit dhe angazhimi i besueshëm në diplomaci me Uashingtonin.
Këtë të fundit, Irani e ka kundërshtuar në mënyrë të përsëritur, përfshirë edhe fundjavën e kaluar, duke mos dashur të zhvillojë bisedime të drejtpërdrejta me Shtetet e Bashkuara.
Behnam Taleblu, drejtor i lartĂ« i programit pĂ«r Iranin nĂ« Fondacionin pĂ«r Mbrojtjen e Demokracive me bazĂ« nĂ« Uashington, i tha Radios Farda tĂ« Radios Evropa e LirĂ« se Ă«shtĂ« âshumĂ« e pamundurâ qĂ« evropianĂ«t ta shtyjnĂ« rikthimin e sanksioneve.
âE vetmja mĂ«nyrĂ« qĂ« kjo tĂ« ndodhĂ« Ă«shtĂ« nĂ«se inspektorĂ«t rifillojnĂ« plotĂ«sisht vĂ«zhgimin dhe nĂ«se ka vullnet real politik nĂ« Teheran pĂ«r diplomaci. NĂ« atĂ« rast, sanksionet mund tĂ« shtyheshin pĂ«r tre deri nĂ« gjashtĂ« muaj⊠Por, e shoh shumĂ« tĂ« pamundurâ, tha ai.
Gjendjen e përkeqëson edhe mosbesimi i thellë i Iranit ndaj IAEA-së, të cilën e akuzon për anshmëri politike dhe për dështim në dënimin e veprimeve ushtarake të Izraelit dhe SHBA-së.
Media tĂ« linjĂ«s sĂ« ashpĂ«r kanĂ« shkuar edhe mĂ« larg. Gazeta Kayhan madje ka bĂ«rĂ« thirrje qĂ« Grossi tĂ« âgjykohet dhe tĂ« ekzekutohetâ, nĂ«se shkel nĂ« tokĂ«n Iran./REL