Login
ANALIZĂ â BE-KinĂ«, 50 vjet marrĂ«dhĂ«nie diplomatike mes tensioneve tregtare
BRUKSEL, 25 korrik /ATSH-DPA/- Bashkimi Evropian dhe Kina festuan 50 vjet marrëdhënie dypalëshe diplomatike në një samit të profilit të lartë në Pekin. Por shumë çështje të debatueshme zbehën atmosferën festive.
Presidentja e Komisionit Europian, Ursula von der Leyen, dhe Presidenti i Këshillit Europian, António Costa, mbërritën në kryeqytetin kinez dje në mëngjes, të shoqëruar nga shefja e diplomacisë së BE-së, Kaja Kallas.
Megjithëse janë partnerë të dytë më të mëdhenj tregtarë të njëri-tjetrit, marrëdhëniet BE-Kinë janë bërë gjithnjë e më të tensionuara. Brukseli është i alarmuar nga një deficit tregtar rekord prej mbi 300 miliardë euro (351.9 miliardë dollarë) vitin e kaluar dhe nga kontrollet kineze të eksporteve për mineralet e rralla të domosdoshme për motorët elektrikë dhe sensorët.
Para samitit, presidenti kinez Xi Jinping tha se Kina dhe BE-ja duhet tĂ« thellojnĂ« besimin ndaj njĂ«ra-tjetrĂ«s nĂ« njĂ« botĂ« tĂ« trazuara, por drejtuesit e bllokut kĂ«rkuan âzgjidhje realeâ pĂ«r tĂ« kapĂ«rcyer njĂ« âpikĂ« ktheseâ.
BE-ja u zotua të përballet me ndarjet e thella rreth tregtisë, përfshirë frikën se mallrat kineze të lira dhe të subvencionuara mund të pushtojnë tregjet europiane, si dhe mbështetjen e heshtur të Pekinit ndaj luftës së Rusisë në Ukrainë.
MbĂ«shtetja e KinĂ«s pĂ«r RusinĂ« nĂ« luftĂ«n e saj ndaj UkrainĂ«s ka qenĂ« njĂ« shqetĂ«sim i vazhdueshĂ«m pĂ«r BE-nĂ«. Costa dhe von der Leyen i kĂ«rkuan Pekinit tĂ« âpĂ«rdorĂ« ndikimin e tijâ ndaj RusisĂ« pĂ«r tĂ« ndihmuar nĂ« pĂ«rfundimin e âluftĂ«s sĂ« agresionitâ nga Moska.
Pas samitit, presidentja e Komisionit tha se âmĂ«nyra se si Kina vazhdon tĂ« ndĂ«rveprojĂ« me presidentin rus Vladimir Putin dhe luftĂ«n e tij do tĂ« jetĂ« njĂ« faktor vendimtar pĂ«r marrĂ«dhĂ«niet tona nĂ« tĂ« ardhmenâ.
Costa tha se Kina, âsi anĂ«tare e pĂ«rhershme e KĂ«shillit tĂ« Sigurimit tĂ« Kombeve tĂ« Bashkuara, ka njĂ« pĂ«rgjegjĂ«si tĂ« veçantĂ« pĂ«r tĂ« ndikuar RusinĂ« qĂ« tĂ« ndalĂ« kĂ«tĂ« luftĂ«, tĂ« pranojĂ« njĂ« armĂ«pushim pa kushte dhe tĂ« hyjĂ« nĂ« njĂ« negociatĂ« tĂ« drejtĂ« me UkrainĂ«nâ.
Bashkëpunimi për klimën
Brukseli ka theksuar gjithashtu çështjet klimatike ku dëshiron që Kina të bëjë më shumë. Megjithatë, këtu bashkëpunimi shihet si më i mundshëm.
Dy drejtuesit europianĂ« theksuan se Kina dhe BE-ja ranĂ« dakord qĂ« tĂ« dyja âduhet tĂ« respektojnĂ« MarrĂ«veshjen e Parisitâ. E miratuar nĂ« vitin 2015, kjo marrĂ«veshje ishte e para me karakter universal dhe juridikisht detyruese pĂ«r tĂ« kufizuar ngrohjen globale nĂ«n 2 gradĂ« Celsius mbi nivelet paraindustriale.
Makina elektrike dhe konjaku
NĂ« njĂ« konferencĂ« shtypi nĂ« Pekin, Costa tha se BE-ja dhe Kina âkanĂ« njĂ« interes tĂ« pĂ«rbashkĂ«t pĂ«r tĂ« ndjekur njĂ« marrĂ«dhĂ«nie konstruktive, tĂ« qĂ«ndrueshme, tĂ« balancuar dhe tĂ« dobishme pĂ«r tĂ« dyja palĂ«tâ.
âEvropa e mirĂ«pret konkurrencĂ«n. Ne e pĂ«lqejmĂ« konkurrencĂ«n. Por konkurrenca duhet tĂ« jetĂ« e ndershmeâ, tha Von der Leyen.
Tensionet tregtare janë veçanërisht të forta në disa sektorë.
Në një përballje vitin e kaluar, BE-ja vendosi tarifa shtesë deri në 35,3% për makinat elektrike të prodhuara në Kinë, duke pretenduar se subvencionet në shkallë të gjerë u japin prodhuesve kinezë një avantazh të padrejtë. Po ashtu, ka filluar një hetim ndaj furnitorëve kinezë të turbinave me erë.
Ky vendim nuk u mirëprit në mënyrë unanime në Evropë. Sllovenia ishte një nga vendet që nuk e mbështeti vendosjen e tarifave.
NĂ« qershor, ministri slloven i EkonomisĂ«, Matjaz Han, u takua me pĂ«rfaqĂ«sues tĂ« prodhuesit kinez tĂ« makinave elektrike âNioâ nĂ« Mynih pĂ«r tĂ« diskutuar mundĂ«sinĂ« e prodhimit tĂ« makinave nĂ« Slloveni nĂ« njĂ« fabrikĂ« nĂ« pronĂ«si tĂ« kompanisĂ« austriake Magna Steyr.
Kina i ka hedhur poshtë pretendimet e Brukselit mbi konkurrencën e pandershme të automjeteve elektrike dhe ka njoftuar hetime hakmarrëse për produktet europiane si derri, konjaku dhe bulmeti.
Pothuajse i gjithë konjaku i BE-së është prodhim francez, eksporti i të cilit në Kinë vlerësohet në 1,4 miliardë euro në vit.
Shenja të kujdesshme zbutjeje në mosmarrëveshjen për këtë pije të çmuar u shfaqën ndërsa ministri i Jashtëm kinez Wang Yi, presidenti francez Emmanuel Macron dhe ministri francez  Europën dhe pun[t e Jashtme Jean-Noel Barrot u takuan në fillim të këtij muaji në Paris.
Megjithatë, Kina vendosi tarifa antidumping deri në 34,9% mbi konjakun, duke detyruar eksportuesit europianë të rrisin çmimet për të shmangur këto taksa.
Sanksionet ndaj Rusisë zbehën festimet e samitit
VetĂ«m disa ditĂ« para bisedimeve nĂ« Pekin, BE miratoi njĂ« paketĂ« tĂ« re sanksionesh kundĂ«r RusisĂ« pĂ«r shkak tĂ« luftĂ«s nĂ« UkrainĂ«, pĂ«rfshirĂ« dy banka kineze. Ministri kinez i TregtisĂ« i dĂ«rgoi homologut tĂ« tij europian njĂ« mesazh zyrtar proteste, tĂ« njohur si âpĂ«rfaqĂ«sim solemnâ nĂ« gjuhĂ«n diplomatike.
âNe e dimĂ« qĂ« kompanitĂ« kineze furnizojnĂ« rreth 80% tĂ« mallrave me pĂ«rdorim tĂ« dyfishtĂ« pĂ«r luftĂ«nâ, tha Costa, duke iu referuar mallrave me pĂ«rdorim civil, por qĂ« mund tĂ« pĂ«rdoren edhe pĂ«r qĂ«llime ushtarake. âNuk jemi naivĂ«. Nuk po i kĂ«rkojmĂ« KinĂ«s tĂ« ndĂ«rpresĂ« marrĂ«dhĂ«niet, por tĂ« pĂ«rforcojĂ« kontrollet doganore dhe financiareâ, shtoi ai.
Brukseli thotë se marrëdhëniet politike dhe ekonomike të Kinës me Rusinë që nga pushtimi i vitit 2022 përfaqësojnë mbështetje të heshtur ndaj Moskës, gjë që e ka ndihmuar ekonominë ruse të përballojë sanksionet perëndimore.
Kina i mohon kĂ«to pretendime dhe Pekini deklaroi tĂ« hĂ«nĂ«n se sanksionet âdo tĂ« kenĂ« njĂ« ndikim negativ serioz nĂ« marrĂ«dhĂ«niet ekonomike dhe tregtare KinĂ«-BEâ.
Paketa e 18-të e masave ekonomike nga Europa kundër Rusisë që nga pushtimi i vitit 2022 vjen në një kohë kur aleatët shpresojnë që presidenti amerikan Donald Trump të përmbushë kërcënimin për të ndëshkuar Moskën për bllokimin e përpjekjeve për paqe.
BE-ja i kërkon Pekinit veprim për klimën
Pavarësisht tensioneve mbi tregtinë dhe luftën në Ukrainë, BE-ja shpreson për bashkëpunim me Kinën në luftën kundër ndryshimeve klimatike dhe në uljen e emetimeve të gazeve serë.
Ngrohja globale ka qenë historikisht një fushë bashkëpunimi mes Brukselit dhe Pekinit, me të dyja palët që kanë sinjalizuar gatishmëri për të bashkëpunuar në këtë drejtim.
Sipas njĂ« deklarate pĂ«r shtyp, zyrtarĂ«t kinezĂ« dhe tĂ« BE-sĂ« ranĂ« dakord nĂ« samit âse forcimi i bashkĂ«punimit KinĂ«-BE pĂ«r ndryshimet klimatike Ă«shtĂ« nĂ« tĂ« mirĂ« tĂ« popujve tĂ« tĂ« dy palĂ«ve dhe ka rĂ«ndĂ«si tĂ« madhe dhe tĂ« veçantĂ« pĂ«r mbrojtjen e multilateralizmit dhe avancimin e qeverisjes globale tĂ« klimĂ«sâ.
Deklarata theksonte gjithashtu se ângjyra e gjelbĂ«r Ă«shtĂ« ngjyra pĂ«rfaqĂ«suese e bashkĂ«punimit KinĂ«-BE dhe se dy palĂ«t kanĂ« njĂ« bazĂ« tĂ« fortĂ« dhe hapĂ«sirĂ« tĂ« gjerĂ« pĂ«r bashkĂ«punim nĂ« fushĂ«n e tranzicionit tĂ« gjelbĂ«râ.
GjatĂ« njĂ« vizite nĂ« Pekin kĂ«tĂ« muaj, zv/presidentja e Komisioni Evropian Teresa Ribera paralajmĂ«roi se âmungesa e mundshme e ambicies nga ndotĂ«sit kryesorĂ« Ă«shtĂ« njĂ« shqetĂ«sim pĂ«r komunitetin ndĂ«rkombĂ«tar dhe qytetarĂ«t tanĂ«â, duke kĂ«rkuar veprim mĂ« tĂ« madh.
ZĂ«vendĂ«skryeministri kinez Ding Xuexiang, nga ana tjetĂ«r, vlerĂ«soi âpjesĂ«marrjen e KinĂ«s nĂ« qeverisjen globale pĂ«r mjedisinâ.
E pyetur nĂ«se masat e BE-sĂ« ndaj kompanive kineze tĂ« energjisĂ« sĂ« gjelbĂ«r mund tĂ« dĂ«mtojnĂ« tranzicionin global drejt energjive tĂ« rinovueshme, Ribera u pĂ«rgjigj se, ndonĂ«se BE-ja âmund tĂ« pĂ«rfitojĂ« nĂ« afat tĂ« shkurtĂ«râ nga importet mĂ« tĂ« lira, âmund tĂ« dĂ«mtojĂ« mundĂ«sinĂ«â pĂ«r investime afatgjata nĂ« tĂ« ardhmen e bllokut.
BE-ja synon të bëhet neutrale ndaj karbonit deri në vitin 2050. Kina, ndotësi më i madh në botë ,  ka premtuar ta arrijë këtë qëllim deri në vitin 2060. /Ad.Ab./
Â
The post ANALIZĂ â BE-KinĂ«, 50 vjet marrĂ«dhĂ«nie diplomatike mes tensioneve tregtare appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.
