Situata nĂ« KosovĂ« mbetet e bllokuar, ndĂ«rsa heqja e mandateve tĂ« deputetĂ«ve â njĂ« opsion i pĂ«rmendur nĂ« rast tĂ« moskonstituimit tĂ« Kuvendit deri mĂ« 26 korrik â nuk konsiderohet e realizueshme.
Ekspertët paralajmërojnë se, nëse ky afat shkelet, vendi do të përballet me një krizë politike dhe juridike të panjohur më parë.
Askush nuk ka pĂ«rgjigje tĂ« qartĂ« se çfarĂ« do tĂ« ndodhĂ« nĂ« KosovĂ« pas 26 korrikut â datĂ« kur skadon afati prej 30 ditĂ«sh qĂ« Gjykata Kushtetuese u ka dhĂ«nĂ« deputetĂ«ve tĂ« zgjedhur pĂ«r tĂ« konstituuar Kuvendin.
Deri tani, përpjekjet për formimin e këtij institucioni ligjvënës kanë dështuar 44 herë.
Partitë politike vazhdojnë të fajësojnë njëra-tjetrën për ngërçin dhe të mos lëvizin nga qëndrimet e tyre.
Në këtë atmosferë bllokade, ish-gjyqtarja e Gjykatës Kushtetuese të Kosovës, Gjyljeta Mushkolaj, thotë se barra e përgjegjësisë duhet të kalojë tani mbi presidenten e vendit, Vjosa Osmani, e cila e ka detyrë kushtetuese të garantojë funksionimin demokratik të institucioneve.
Sipas saj, e para e shtetit duhet tâi intensifikojĂ« pĂ«rpjekjet pĂ«r arritjen e njĂ« konsensusi mes partive politike, dhe nĂ«se kjo dĂ«shton, tĂ« kĂ«rkojĂ« interpretim shtesĂ« nga Gjykata Kushtetuese, pĂ«r tĂ« qartĂ«suar hapat e ardhshĂ«m.
âGjykata Kushtetuese duhet tĂ« jetĂ« mĂ« e prerĂ« rreth afatit qĂ« e ka pĂ«rcaktuar dhe pasojave qĂ« vijnĂ« pas kĂ«tij afati. Roli i GjykatĂ«s Kushtetuese nuk ka pĂ«rfunduar endeâ, thotĂ« Mushkolaj.
Javën e kaluar, presidentja Osmani priti për dy ditë me radhë përfaqësuesit e partive politike, në përpjekje për të zhbllokuar situatën.
Pas takimeve, ajo u shpreh qartĂ« se konstituimi i Kuvendit brenda afatit 30-ditor tĂ« pĂ«rcaktuar nga Gjykata Kushtetuese, Ă«shtĂ« âdetyrim e jo opsionâ dhe u bĂ«ri thirrje partive qĂ« sa mĂ« shpejt tĂ« gjejnĂ« zgjidhje.
Radio Evropa e LirĂ« pyeti ZyrĂ«n e Presidentes nĂ«se po e shqyrton mundĂ«sinĂ« pĂ«r tâiu drejtuar Kushtetueses, por, deri nĂ« publikimin e kĂ«tij artikulli, nuk mori pĂ«rgjigje.
NĂ« njĂ« deklaratĂ« pĂ«r mediat mĂ« 30 qershor, kĂ«shilltari pĂ«r media i presidentes, Bekim Kupina, tha se ânĂ«se paraqitet nevoja, presidentja mbetet e gatshme tâi drejtohet GjykatĂ«s Kushtetuese pĂ«r sqarime shtesĂ«â.
Në Institutin e Kosovës për Drejtësi (IKD) thonë se konsensusi është e vetmja rrugë për të tejkaluar bllokadën dhe për të konstituuar Kuvendin deri më 26 korrik.
Nëse kjo nuk ndodh, Kosova do të përballet me një situatë të panjohur deri më tash, thotë Naim Jakaj nga ky institut.
âKosova do tĂ« hyjĂ« nĂ« njĂ« situatĂ« tĂ« re juridike dhe politike, qĂ« nuk e ka pĂ«rjetuar mĂ« herĂ«t. Pasojat e saj do tâi ndiejmĂ« nĂ« muajt e ardhshĂ«m, nĂ« rast se Kuvendi nuk konstituohet deri mĂ« 26 korrikâ, thotĂ« Jakaj.
A mund tâiu merret mandati deputetĂ«ve?
As Lëvizja Vetëvendosje, që doli e para në zgjedhjet parlamentare të 9 shkurtit, nuk ka një përgjigje të qartë për zhvillimet që mund të pasojnë nëse Kuvendi nuk konstituohet deri më 26 korrik.
MĂ« 9 korrik, nĂ« pĂ«rgjigje tĂ« pyetjes sĂ« gazetarĂ«ve pĂ«r kĂ«tĂ« çështje, deputetja e VetĂ«vendosjes, Mimoza Kusari-Lila, tha shkurt: âE paparashikuarâ.
Dy ditë më parë, ajo përmendi mundësinë që të gjithë deputetët e Kuvendit të humbin mandatin, nëse nuk e konstituojnë institucionin brenda afatit 30-ditor, të përcaktuar nga Gjykata Kushtetuese.
ââŠjanĂ« 120 deputetĂ« tĂ« legjislaturĂ«s sĂ« 9-tĂ«, qĂ« mund tâiu merret mandati, dhe tĂ« vazhdohet pastaj me deputetĂ«t qĂ« janĂ« nĂ« listat e tĂ« gjitha partive politikeâ, tha Kusari-Lila.
Por, Mushkolaj shpjegon se mandatin e deputetëve të zgjedhur në mënyrë demokratike nuk mund ta marrë askush.
âPopulli ua ka dhĂ«nĂ« kĂ«tĂ« mandat dhe populli ua merr mandatin. VetĂ«m nĂ«se shkojmĂ« nĂ« zgjedhje. Por, pĂ«rsĂ«ri, duhet tĂ« konstituohet Kuvendiâ, thotĂ« profesoresha nĂ« Fakultetin Juridik tĂ« Universitetit tĂ« PrishtinĂ«s.
Jakaj, gjithashtu, nuk e sheh të mundshme heqjen e mandatit të deputetëve.
Ai thekson se Kushtetuta e Kosovës, në nenin 70, përcakton qartë arsyet për përfundimin ose pavlefshmërinë e mandatit të deputetit.
Ato përfshijnë: mosbetimin, dorëheqjen, emërimin në qeveri, përfundimin e mandatit të kuvendit, mungesën prej gjashtë muajsh në seanca, dënimin me vendim gjyqësor të formës së prerë për vepër penale me një ose më shumë vite burgim, ose vdekjen e deputetit.
âNĂ« asnjĂ« nga pikat e aktgjykimit, Gjykata Kushtetuese nuk i ka saktĂ«suar pasojat kolektive apo individuale pĂ«r deputetĂ«t, nĂ« rast tĂ« moskonstituimit brenda afatit prej 30 ditĂ«shâ, shton Jakaj.
Muhaxhiri: Nuk ka precedent për marrjen e mandateve
Edhe Artan Muhaxhiri, sociolog dhe njohës i politikës në Kosovë, thotë se vendimi i Gjykatës Kushtetuese nuk parashikon marrjen e mandateve nga deputetët, në rast të moskonstituimit të Kuvendit brenda afatit.
Për më tepër, thekson ai, në Kosovën e pasluftës nuk ka ndonjë precedent të ngjashëm.
Ai thotë se një hap i tillë do të kërkonte një vendim të ri të Gjykatës dhe ndryshime në mënyrën e zëvendësimit të deputetëve, por, prapëseprapë, nuk do të garantonte tejkalimin e bllokadës politike që po e pengon formimin e institucioneve.
âE para, ata deputetĂ« qĂ« do tĂ« vinin, do tĂ« kishin mĂ« pak legjitimitet dhe pothuajse tĂ« gjithĂ« do tĂ« ishin anonimĂ«, pa pĂ«rvojĂ« politike. VetĂ« fakti qĂ« nuk janĂ« zgjedhur, dĂ«shmon se nuk kanĂ« arritur sukses as nĂ« garĂ«n pĂ«rbrenda partive tĂ« tyreâ, thotĂ« Muhaxhiri pĂ«r Radion Evropa e LirĂ«.
Ai shton se personat qĂ« do tâi zĂ«vendĂ«sonin deputetĂ«t aktualĂ«, do tĂ« vepronin nĂ«n udhĂ«zimet e liderĂ«ve tĂ« partive tĂ« tyre, ndaj sjellja e tyre nĂ« procesin e konstituimit tĂ« Kuvendit do tĂ« ishte e njĂ«jtĂ« me atĂ« tĂ« deputetĂ«ve aktualĂ«.
âDo tĂ« ktheheshim nĂ« pikĂ«n ku jemi tash, por me njĂ« humbje tĂ« kohĂ«s dhe me njĂ« dĂ«mtim tĂ« perspektivĂ«s sĂ« KosovĂ«s dhe imazhit institucional nĂ« pĂ«rgjithĂ«siâ, thekson Muhaxhiri.
Ku ka mbetur seanca konstituive e Kuvendit të Kosovës?
Deri më tani, deputetët kanë përfunduar vetëm dy pika të agjendës: raportin e Komisionit të përkohshëm për verifikimin e mandateve dhe betimin e deputetëve.
Procesi ka ngecur te pika e tretë: zgjedhja e kryetarit të Kuvendit.
Kandidatja e LĂ«vizjes VetĂ«vendosje, Albulena Haxhiu, nuk ka arritur tâi sigurojĂ« 61 votat e nevojshme nĂ« disa runde votimi pĂ«r tâu zgjedhur nĂ« kĂ«tĂ« post.
Dy parti parlamentare, PDK-ja dhe AAK-ja, e shohin Haxhiun si figurë përçarëse dhe kërkojnë nga Lëvizja Vetëvendosje të propozojë një emër tjetër për kryeparlamentar.
LDK-ja thotë se nuk do të mbështesë asnjë kandidat të Vetëvendosjes për këtë pozitë.
E, Vetëvendosje këmbëngul tani që votimi për Haxhiun të bëhet në mënyrë të fshehtë, duke premtuar se nëse ajo nuk i merr 61 vota, do të propozojë një kandidat tjetër.
Por, kjo formë votimi kundërshtohet nga partitë e tjera, duke e futur situatën në një rreth vicioz.
Gjykata Kushtetuese nxori aktgjykimin për konstituimin e Kuvendit me afat 30 ditësh më 26 qershor, pas 37 tentativave të dështuara në këtë proces.
Megjithatë, ekspertët kushtetues dhe partitë politike e kanë kuptuar dhe interpretuar këtë vendim në mënyra të ndryshme.
Muhaxhiri thotë se për të tejkaluar bllokadën në Kuvend, është e nevojshme që Gjykata Kushtetuese të dalë me një vendim më të qartë dhe më të drejtpërdrejtë, raporton REL.
The post Rreziku i një situate të paprecedentë në Kosovë pas afatit të 26 korrikut appeared first on Telegrafi.
Login
