Si shtet me fuqi tĂ« konsiderueshme nĂ« AfrikĂ«n Lindore, njohja e KosovĂ«s nga Kenia shkaktoi reagime tĂ« shumta nĂ« KosovĂ« dhe Serbi. LiderĂ«t e dy vendeve shfaqĂ«n shpresa dhe shqetĂ«sime pĂ«r ndikimin e mundshĂ«m, tĂ« cilin eksperti GĂ«zim Visoka e cilĂ«son si njĂ« âpikĂ« ktheseâ.
Që nga shpallja e pavarësisë së Kosovës, shumë shtete e kanë njohur shtetësinë e saj. Por, shumë të tjera, si në kontinentin afrikan, ende refuzojnë ta bëjnë këtë, për shkak të shqetësimeve për lëvizjet separatiste brenda shteteve të tyre.
Qysh nĂ« takimin e parĂ« tĂ« mbajtur nga Unioni Afrikan (UA) kĂ«tĂ« muaj, Maroku â qĂ« udhĂ«heq presidencĂ«n e kĂ«tij institucioni pĂ«r muajin mars â bĂ«ri thirrje pĂ«r mbrojtjen e âintegritetit territorialâ, si mĂ«nyrĂ« pĂ«r tĂ« ruajtur stabilitetin nĂ« kontinent, shkruan Evropa e LirĂ«.
Njohja nga Kenia mund të sjellë një ndryshim të kësaj politike, duke nxitur që edhe shtete të tjera afrikane ta marrin të njëjtin vendim.
GĂ«zim Visoka, autor i librit âĂnjohja e shteteveâ, thotĂ« se, nĂ«se institucionet angazhohen, kjo mund tĂ« jetĂ« njĂ« âpikĂ« kthese nĂ« favor tĂ« KosovĂ«sâ.
âNjohja nga Kenia paraqet njĂ« mundĂ«si tĂ« mirĂ« pĂ«r QeverinĂ« e KosovĂ«s, por edhe pĂ«r aktorĂ«t e tjerĂ« tĂ« angazhuar, qĂ« tĂ« rikthejnĂ« vrullin dhe tĂ« punojnĂ« nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« qĂ«ndrueshme dhe strategjike pĂ«r tĂ« pĂ«rmbyllur procesin e njohjes ndĂ«rkombĂ«tare tĂ« KosovĂ«sâ, thotĂ« Visoka pĂ«r Radion Evropa e LirĂ«.
Visoka, profesor i Studimeve për Paqe dhe Konflikt në Universitetin e Dublinit në Irlandë, thotë se, në të ardhmen, Kosova duhet të synojë 10 deri në 12 njohje brenda vitit.
Presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, tha se njohja nga Kenia mund të nxisë një trend të njohjeve të Kosovës.
Ai tha se, personalisht, do tĂ« bisedojĂ« me udhĂ«heqĂ«s tĂ« AfrikĂ«s Lindore pĂ«r tĂ« parandaluar âpĂ«rhapjen e trendit [tĂ« njohjes sĂ« KosovĂ«s]â.
Ai, gjithashtu, paralajmëroi se në dy javët e ardhshme do të ketë tërheqje të njohjeve të pavarësisë së Kosovës nga dy vende afrikane, por nuk i specifikoi.
Edhe në të kaluarën, Serbia ka njoftuar për tërheqje të njohjeve nga vende si: Surinami, Burundi, Liberia, Ishujt Solomon, Madagaskari, Gana e të tjera.
Shumica prej vendeve për të cilat Serbia pretendon se kanë tërhequr njohjen, janë nga Afrika.
Visoka, mĂ« herĂ«t, i kishte cilĂ«suar çnjohjet e pavarĂ«sisĂ« sĂ« KosovĂ«s si âakte tĂ« çrregulltaâ, qĂ« nuk kanĂ« kuptim nĂ« rastin e KosovĂ«s, pasi qĂ« arsyet e pĂ«rmendura nĂ« njohjet fillestare â si konstatimi i 2010-tĂ«s i GjykatĂ«s NdĂ«rkombĂ«tare tĂ« DrejtĂ«sisĂ« se pavarĂ«sia e KosovĂ«s nuk e shkel tĂ« drejtĂ«n ndĂ«rkombĂ«tare â nuk kanĂ« ndryshuar.
âNĂ« shumicĂ«n e rasteve, çnjohjet ndodhin prej shteteve qĂ« janĂ« kryesisht vende post-koloniale, pa traditĂ« tĂ« gjatĂ« diplomatike dhe qĂ« njihen pĂ«r politikĂ« tĂ« ndryshueshme tĂ« jashtme, qĂ« e ndĂ«rrojnĂ« varĂ«sisht prej ndihmĂ«s financiare, ekonomike, bile edhe ushtarake, qĂ« marrin prej fuqive rajonale ose ndĂ«rkombĂ«tareâ, kishte thĂ«nĂ« Visoka.
Ministria e Punëve të Jashtme dhe Diasporës (MPJD) e Kosovës e ka akuzuar Serbinë për presion ndaj shteteve për mosnjohjen apo tërheqjen e njohjes së pavarësisë së Kosovës.
Sipas saj, Serbia po shpĂ«rfill zotimet e MarrĂ«veshjes pĂ«r rrugĂ«n drejt normalizimit, qĂ« palĂ«t arritĂ«n nĂ« OhĂ«r mĂ« 2023, pĂ«rmes ârefuzimit tĂ« njohjes sĂ« KosovĂ«s dhe duke shtrembĂ«ruar parimet juridike ndĂ«rkombĂ«tareâ.
Pse ka nxitur reagime njohja nga Kenia?
Përveç shpresës nga Kosova dhe frikës nga Serbia se njohja e Kenias mund të nisë një trend të ri të njohjeve, njohja e Kenias në veçanti ka rëndësi.
Prej shteteve afrikane që e kanë njohur pavarësinë e Kosovës deri më tani, Kenia është shteti i dytë me bruto prodhimin e brendshëm më të madh, pas Egjiptit.
Pas zyrtarizimit tĂ« njohjes nga Kenia, presidentja e KosovĂ«s, Vjosa Osmani, tha se gjatĂ« takimit me presidentin e Kenias, William Ruto, diskutuan edhe pĂ«r âmundĂ«sitĂ« pĂ«r thellimin e bashkĂ«punimit nĂ« tregti, arsim, turizĂ«m dhe fusha tĂ« tjera me interes tĂ« pĂ«rbashkĂ«tâ.
âTĂ« dyja vendet tona janĂ« tĂ« pĂ«rkushtuara pĂ«r hapjen e misioneve diplomatike si njĂ« hap konkret drejt njĂ« partneriteti tĂ« fortĂ« dhe tĂ« qĂ«ndrueshĂ«mâ, shkroi Osmani nĂ« X.
Deri më tani, roli i Kenias në Ballkan ka qenë i kufizuar në misionet paqeruajtëse të Kombeve të Bashkuara.
Por, në Afrikë, e veçanërisht në Afrikën Lindore, ky shtet gëzon një rol të rëndësishëm si fuqi rajonale, përmes pjesëmarrjes në projekte të ndryshme, si autostrada elektrike me Etiopinë dhe Rrjeti i Energjisë i Afrikës Lindore.
Kenia, gjithashtu, është anëtare themeluese e Komunitetit të Afrikës Lindore (EAC), kryesimin e së cilës tani e gëzon presidenti Ruto.
Ajo ka luajtur disa herë rol kyç edhe në ndërmjetësimin e konflikteve brenda rajonit.
Për shembull, më 28 mars, Kenia dërgoi ish-kryeministrin Raila Odinga në Sudanin Jugor, me synimin për të parandaluar rikthimin e luftës civile.
Pse nuk e njohin Kosovën më shumë shtete?
Që nga viti 2008, Kosova ka siguruar njohje nga gati 120 shtete. Në vitet e fundit, MPJD-ja është kritikuar nga opozitarë dhe njohës të politikës për mosangazhim për njohje të reja.
Visoka thotĂ« se ka shumĂ« arsye pse Kosova nuk ka siguruar mĂ« shumĂ« njohje. NdĂ«r to, kryesore janĂ« âzhvendosja e prioriteteve tĂ« politikĂ«s sĂ« jashtme tĂ« KosovĂ«sâ dhe âfushata proaktive diplomatike e SerbisĂ« pĂ«r tĂ« parandaluar dhe, kur Ă«shtĂ« e mundur, pĂ«r tĂ« tĂ«rhequr njohjet e KosovĂ«sâ.
Sipas tij, ndikim ka pasur edhe Marrëveshja e Uashingtonit, e nënshkruar më 4 shtator 2021, kur Kosova është pajtuar që të respektojë një moratorium njëvjeçar, përmes së cilit, nuk do të aplikonte për anëtarësim në organizata ndërkombëtare.
âKjo ka krijuar pĂ«rshtypjen ndĂ«rkombĂ«tare se Kosova nuk Ă«shtĂ« mĂ« e interesuar pĂ«r njohje tĂ« reja, ose se rruga pĂ«r njohje duhet tĂ« kalojĂ« pĂ«rmes dialogut tĂ« ndĂ«rmjetĂ«suar nga BE-ja pĂ«r normalizimin e marrĂ«dhĂ«nieve me SerbinĂ«â, thotĂ« Visoka.
MarrĂ«veshja e Uashingtonit obligoi edhe SerbinĂ« qĂ« tĂ« pezullonte iniciativĂ«n e saj pĂ«r tâi bindur shtetet e ndryshme tĂ« botĂ«s qĂ« ta tĂ«rhiqnin njohjen e pavarĂ«sisĂ« sĂ« KosovĂ«s.
Visoka thotĂ« se shumĂ« shtete frikĂ«sohen se procesi i njohjeve mund tĂ« ketĂ« efekte destabilizuese dhe tâi minojĂ« interesat e tyre, âprandaj kanĂ« prirje tĂ« ruajnĂ« rendin ndĂ«rkombĂ«tar ekzistues dhe tâi japin pĂ«rparĂ«si integritetit territorial ndaj sĂ« drejtĂ«s pĂ«r vetĂ«vendosjeâ.
Por, sipas tij, kjo gjĂ« mund tĂ« ndryshojĂ«, nĂ«se shteti qĂ« kĂ«rkon njohje, si Kosova, angazhohet âme diplomaci proaktiveâ dhe âbashkĂ«punon ngushtĂ« me aleatĂ«t e vet nĂ« botĂ«â.
Â
The post Pse ka rëndësi njohja nga Kenia? appeared first on Telegrafi.
Login
