ANALIZĂ â BE pĂ«rballet me kritika pas marrĂ«veshjes tregtare me SHBA-nĂ«
BRUKSEL, 28 korrik /ATSH/ â NjĂ« luftĂ« tregtare ndĂ«rmjet Shteteve tĂ« Bashkuara dhe Bashkimit Evropian duket se Ă«shtĂ« shmangur, por BE-ja ka dalĂ« e dĂ«mtuar dhe marrĂ«dhĂ«niet transatlantike mbeten tĂ« paparashikueshme. KĂ«to janĂ« pĂ«rfundimet kryesore pas arritjes sĂ« marrĂ«veshjes pĂ«r njĂ« kornizĂ« tregtare ndĂ«rmjet Brukselit dhe Uashingtonit, nĂ« Skoci, mĂ« 27 korrik.
Mund tĂ« thuhet se ka njĂ« ndjesi lehtĂ«simi, por jo festĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ«, pas marrĂ«veshjes mes dy ekonomive mĂ« tĂ« mĂ«dha nĂ« botĂ« â njĂ« partneritet qĂ« gjeneron mbi 1,7 trilion dollarĂ« tregti nĂ« vit.
Tarifat e gjera prej 30% që SHBA-ja kishte planifikuar të vendoste mbi të gjitha produktet e BE-së duke filluar nga 1 gushti, janë hequr nga tryeza, po ashtu edhe paketa hakmarrëse e BE-së prej 93 miliardë eurosh që pritej të zbatohej një javë më pas.
Bilanci tregtar SHBA & BE
Importet nga Evropa në SHBA kanë tejkaluar vazhdimisht importet nga SHBA-ja në BE. Dallimi, gjithnjë e në rritje, ka arritur në rreth 250 miliardë dollarë më 2024.
NĂ« vend tĂ« kĂ«saj, Ă«shtĂ« arritur njĂ« marrĂ«veshje qĂ« nĂ« pamje tĂ« parĂ« anon dukshĂ«m nĂ« favor tĂ« Shteteve tĂ« Bashkuara. NĂ« vend tĂ« tarifĂ«s 30%, Brukseli pranoi njĂ« tarifĂ« prej 15% pĂ«r shumicĂ«n e produkteve â nga makinat, te gjysmĂ«pĂ«rçuesit dhe barnat. Ăeliku dhe alumini do tĂ« vazhdojnĂ« tĂ« taksohen me 50%, edhe pse do tĂ« vendoset njĂ« sistem kuotash qĂ« do tĂ« lejojĂ« qĂ« disa produkte tĂ« tregtohen nĂ«n nivelin e tarifĂ«s.
Përveç kësaj, presidenti amerikan, Donald Trump, siguroi edhe një marrëveshje që obligon BE-në të blejë energji amerikane në vlerë prej 750 miliardë dollarësh gjatë tre vjetëve të ardhshëm, kryesisht gaz natyror të lëngshëm (LNG), dhe të investojë edhe 600 miliardë dollarë të tjerë në SHBA, përveç blerjeve të produkteve energjetike.
Duke qenĂ« se BE-ja ka premtuar se do tâi japĂ« fund importit tĂ« energjisĂ« ruse deri nĂ« fund tĂ« vitit 2027, blerja e mĂ« shumĂ« LNG-je shihet si njĂ« veprim i arsyeshĂ«m nga kĂ«ndvĂ«shtrimi evropian, ndonĂ«se blloku do tĂ« kĂ«rkojĂ« edhe alternativa tĂ« tjera nĂ« Lindjen e Mesme, AfrikĂ«n Veriore dhe Norvegji.
Nga ana tjetĂ«r, SHBA-ja ofroi pak ose aspak lĂ«shime nĂ« kĂ«mbim, duke shkaktuar reagime tĂ« ashpra nĂ« disa vende evropiane qĂ« e quajtĂ«n marrĂ«veshjen âdorĂ«zimâ dhe ânĂ«nshtrimâ.
Në fillim të muajit, BE-ja ishte pranë një marrëveshjeje për një tarifë bazë 10%, që përbënte gjithsesi një rritje krahasuar me mesataren prej 4,8% përpara mandatit të dytë të Trumpit. Por lëvizja befasuese e Shtëpisë së Bardhë më 12 korrik për tarifa 30% i zhbëri të gjitha gjasat për një marrëveshje më të shpejtë dhe më të favorshme për Brukselin.
Presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, me njĂ« fytyrĂ« tĂ« zbehtĂ«, tha pas negociatave direkte me Trumpin nĂ« Skoci se kjo marrĂ«veshje âsjell stabilitet dhe parashikueshmĂ«riâ. NjĂ« diplomat i BE-sĂ« i tha Radios Evropa e LirĂ« se von der Leyen thjesht bĂ«ri âmĂ« tĂ« mirĂ«n nga njĂ« situatĂ« e tmerrshme, duke pasur parasysh qĂ« po merrej me dikĂ« qĂ« ishte i gatshĂ«m ta thyente gjithçka pĂ«rparaâ.
Në fund, Trump e dinte që kishte epërsinë dhe se Brukseli nuk kishte vullnet për të reaguar fort.
NjĂ« zyrtar evropian me njohuri mbi negociatat tha se Uashingtoni e kuptoi mirĂ« qĂ« vendet e krahut lindor tĂ« BE-sĂ« besonin se acarimi me SHBA-nĂ« do tĂ« kishte âpasoja seriozeâ, edhe pse Trump thuhet se kurrĂ« nuk kĂ«rcĂ«noi me tĂ«rheqjen e trupave amerikane nga rajoni. Ai, gjithashtu, e dinte qĂ« irlandezĂ«t donin tĂ« mbronin eksportin e barnave, francezĂ«t tregtinĂ« e alkoolit dhe gjermanĂ«t qasjen nĂ« tregun amerikan pĂ«r makinat e tyre â tĂ« njĂ«jtĂ«n qĂ« u ishte ofruar japonezĂ«ve nĂ« njĂ« marrĂ«veshje SHBA-Japoni disa ditĂ« mĂ« herĂ«t. âAi thjesht i kuptoi dobĂ«sitĂ« tonaâ, siç e tha zyrtari.
NĂ« letĂ«r, tani duket se Shtetet e Bashkuara e kanĂ« EvropĂ«n aty ku duan â jo vetĂ«m nĂ« tregti. NĂ« samitin e NATO-s nĂ« HagĂ« mĂ« herĂ«t kĂ«tĂ« vit, aleatĂ«t evropianĂ« dhe Kanadaja u zotuan tĂ« rrisin shpenzimet pĂ«r mbrojtje nĂ« 5% deri nĂ« vitin 2034, dhe mĂ« pas ranĂ« dakord qĂ« po tĂ« njĂ«jtat vende tĂ« blejnĂ« armĂ« amerikane pĂ«r tâi dĂ«rguar nĂ« UkrainĂ«.
Por, njĂ« vĂ«shtrim mĂ« i afĂ«rt i kĂ«tyre marrĂ«veshjeve zbulon shumĂ« tĂ« çara. PĂ«r sa i pĂ«rket mbrojtjes, vetĂ«m 3,5% e kĂ«saj shume do tĂ« shpenzohet pĂ«r pajisje ushtarake âtĂ« rĂ«ndaâ, dhe shumĂ« vende tashmĂ« kanĂ« pranuar se do ta kenĂ« tĂ« vĂ«shtirĂ« tĂ« arrijnĂ« kĂ«tĂ« pĂ«rqindje. Ideja pĂ«r tĂ« blerĂ« armĂ« amerikane pĂ«r tâia dĂ«rguar UkrainĂ«s nuk Ă«shtĂ« e re â dhe ndonĂ«se ekziston vullneti, problemi Ă«shtĂ« kapaciteti i kufizuar aktual i prodhimit nĂ« PerĂ«ndim dhe zinxhirĂ«t e furnizimit qĂ« janĂ« tashmĂ« tĂ« mbingarkuar.
Edhe marrĂ«veshja tregtare pĂ«rfshin pĂ«rjashtime dhe pĂ«rkufizime tĂ« shumta. Duhet kujtuar se kjo Ă«shtĂ« vetĂ«m njĂ« marrĂ«veshje kornizĂ« dhe detajet e saj vendimtare do tĂ« negociohen nĂ« javĂ«t nĂ« vijim. Brukseli dhe Uashingtoni kanĂ« rĂ«nĂ« tashmĂ« dakord pĂ«r tarifa zero mbi avionĂ«t, gjysmĂ«pĂ«rçuesit, lĂ«ndĂ«t e para kritike, si dhe disa produkte kimike e bujqĂ«sore. Pritet qĂ« lista e produkteve me pĂ«rjashtime tĂ« zgjerohet edhe mĂ« shumĂ« â veçanĂ«risht pas njĂ« fushate lobimi tĂ« shtuar nga tĂ« dy anĂ«t e Atlantikut./ (REL) /os/
The post ANALIZĂ â BE pĂ«rballet me kritika pas marrĂ«veshjes tregtare me SHBA-nĂ« appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.