❌

Reading view

There are new articles available, click to refresh the page.
↗

Cilat janë shkaqet e ënjtjes së këmbëve?

✇Agjencia Telegrafike Shqiptare
By: Oliver Serani

ROME, 28 korrik /ATSH-DPA/ – KĂ«mbĂ«t e Ă«njtura janĂ« njĂ« ankesĂ« e zakonshme, shpesh e lidhur me mbajtjen e ujit, problemet e qarkullimit tĂ« gjakut ose qĂ«ndrimin e zgjatur, shkruan melarossa.it.

Shkaqet kryesore përfshijnë pamjaftueshmërinë venoze, një stil jetese sedentar, një dietë me shumë kripë dhe ndryshimet hormonale.

Ënjtja e kĂ«mbĂ«ve mund tĂ« shoqĂ«rohet gjithashtu me dhimbje, njĂ« ndjenjĂ« rĂ«ndese dhe, nĂ« disa raste, skuqje ose nxehtĂ«si. Kur kĂ«mbĂ«t ndihen tĂ« rĂ«nda, tĂ« lodhura ose tĂ« dhimbshme, Ă«shtĂ« e rĂ«ndĂ«sishme tĂ« mos e injoroni simptomĂ«n dhe tĂ« konsultoheni me njĂ« mjek.

Këmbët e ënjtura gjatë shtatzënisë janë një rast i veçantë, shpesh i lidhur me ndryshimet hormonale.

Ekzistojnë disa kura natyrale për këmbët e ënjtura: pirja e shumë ujit, ndjekja e një diete me pak natrium, angazhimi në aktivitet të lehtë fizik, veshja e çorapeve kompresive dhe mbajtja e këmbëve të ngritura.

Sidoqoftë, parandalimi dhe dëgjimi i sinjaleve të trupit tuaj janë thelbësore për të zvogëluar shqetësimin dhe për të nxitur qarkullimin e shëndetshëm.

Këmbët e ënjtura dhe të dhimbshme: cilat janë shkaqet?

Ënjtja e kĂ«mbĂ«ve Ă«shtĂ« njĂ« gjendje shumĂ« e zakonshme, e cila mund tĂ« kontribuohet nga zakonet e jetesĂ«s sĂ« pashĂ«ndetshme dhe njĂ« dietĂ« e pabalancuar, tĂ« cilat rrisin ngarkesĂ«n e vendosur nĂ« sistemin venoz.

Konsumimi i tepĂ«rt i kripĂ«s, njĂ« stil jetese sedentar, kalimi i orĂ«ve tĂ« gjata ulur, veshja e rrobave tĂ« ngushta ose takave tĂ« larta, mbipesha, ose vuajtja nga diabeti ose kolesteroli i lartĂ« janĂ« tĂ« gjithĂ« faktorĂ« qĂ« mund tĂ« kompromentojnĂ« qarkullimin e gjakut dhe t’i bĂ«jnĂ« kĂ«mbĂ«t tĂ« ndihen tĂ« rĂ«nda.

Shkaku më i zakonshëm i këmbëve të fryra është qarkullimi i dobët, që do të thotë një ndryshim në mikroqarkullimin e gjymtyrëve të poshtme. Kur gjaku përpiqet të kthehet në zemër, ai tenton të grumbullohet në këmbë, duke shkaktuar ënjtje, mbajtje të ujit, oksigjenim të dobët të indeve dhe shfaqjen e venave të brishta, kapilarëve të zgjeruar dhe, në disa raste, madje edhe celulitit.

Shpesh, kĂ«mbĂ«t dhe kĂ«mbĂ«t fryhen pĂ«r shkak tĂ« mbajtjes sĂ« ujit, peshĂ«s sĂ« tepĂ«rt ose pamjaftueshmĂ«risĂ« venoze. PĂ«r mĂ« tepĂ«r, me ardhjen e motit tĂ« nxehtĂ«, zgjerimi i enĂ«ve tĂ« gjakut e pĂ«rkeqĂ«son problemin: gjaku bĂ«het edhe mĂ« i vĂ«shtirĂ« pĂ«r t’u rrjedhur lart nĂ« gjymtyrĂ«t e poshtme, duke rritur ngecjen dhe ndjesinĂ« e rĂ«ndesĂ«s.

Në disa raste, shkaku i ënjtjes mund të jetë qarkullimi i dobët limfatik, lëngu që transporton mbeturinat dhe toksinat, ose një efekt anësor i disa ilaçeve, të tilla si kortizoni ose amlodipina.

Megjithatë, është thelbësore të mos ndërprisni kurrë një trajtim të përshkruar pa u konsultuar më parë me mjekun tuaj, i cili mund të vlerësojë nëse duhet ta modifikoni trajtimin tuaj.

Në shumicën e rasteve, shkaqet e këmbëve të fryra janë beninje dhe lidhen me faktorë të përkohshëm si nxehtësia e verës ose qëndrimi i zgjatur në këmbë ose ulur. Gratë janë më të prirura për ënjtje të këmbëve, veçanërisht rreth ciklit të tyre menstrual ose gjatë shtatzënisë, periudha në të cilat ndryshimet hormonale dhe fizike ndikojnë në sistemin e qarkullimit të gjakut.

Këmbët e fryra: simptomat

Ato shpesh vijnë për shkak të lëngjeve të tepërta që grumbullohen në inde, me origjinë nga enët e gjakut dhe limfatike. Ky fenomen, i njohur si edemë periferike, e bën lëkurën të ndihet e ngushtë në prekje dhe mund të shoqërohet me gropëza: shtypja në zonën e fryrë zbulon një gropëz të dukshme që vazhdon për disa minuta.

Ënjtja pĂ«rgjithĂ«sisht pĂ«rkeqĂ«sohet nĂ« mbrĂ«mje dhe mund tĂ« shoqĂ«rohet me njĂ« ndjenjĂ« rĂ«ndese, vĂ«shtirĂ«si nĂ« veshjen e kĂ«pucĂ«ve dhe dhimbje tĂ« lokalizuara nĂ« kĂ«mbĂ« ose kyçe tĂ« kĂ«mbĂ«ve.

Edema manifestohet në mënyra të ndryshme: mund të prekë njërën ose të dyja këmbët, një zonë specifike si kyçi i këmbës, gjuri ose maja e këmbës, ose të gjithë këmbën. Mund të shfaqet papritur dhe të zgjasë disa ditë, ose mund të jetë progresive dhe e vazhdueshme me kalimin e kohës.

Ënjtja shpesh shoqĂ«rohet me simptoma tĂ« tjera si kruarje, ngushtĂ«si, ndjesi shpimi gjilpĂ«rash, mpirje, dhimbje tĂ« pulpĂ«s gjatĂ« natĂ«s, dhimbje, ndjesi nxehtĂ«sie, ethe dhe vĂ«shtirĂ«si nĂ« ecje. Kombinimi i simptomave dhe pĂ«rparimi i tyre ndihmon pĂ«r tĂ« kuptuar mĂ« mirĂ« origjinĂ«n e problemit dhe pĂ«r tĂ« identifikuar shkakun themelor. /os/

The post Cilat janë shkaqet e ënjtjes së këmbëve? appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

↗

FOKUS – ”iThems”: NxehtĂ«sia ndryshon ritmin e orĂ«s biologjike

✇Agjencia Telegrafike Shqiptare
By: Oliver Serani

TOKIO, 24 korrik /ATSH-ANSA/ – Kur temperaturat rriten, ora jonĂ« e brendshme biologjike detyrohet tĂ« ndryshojĂ« ritmin pĂ«r tĂ« qĂ«ndruar e sinkronizuar me ciklin e saj 24-orĂ«sh, pasi  aktiviteti i gjeneve tĂ« pĂ«rfshira, nĂ« fakt, ndryshon me pĂ«rshpejtime dhe ngadalĂ«sime tĂ« pĂ«rsĂ«ritura rregullisht.

Kjo u zbulua, falĂ« fizikĂ«s, nĂ« njĂ« studim tĂ« botuar nĂ« revistĂ«n ‘’PLOS Computational Biology’’, tĂ« udhĂ«hequr nga Qendra Japoneze Riken pĂ«r Shkencat Teorike dhe Matematikore NdĂ«rdisiplinore (iThems).

Ky proces jo vetëm që ndihmon në mbajtjen e orës të qëndrueshme, por ndikon edhe në mënyrën se si ajo sinkronizohet me ditën dhe natën, duke u bërë më pak e ndjeshme ndaj stimujve të jashtëm mjedisorë.

Ora jonë biologjike bazohet në molekulat e ARN-së, lloji i ARN-së që përkthen udhëzimet e përmbajtura në ADN për të mundësuar prodhimin e proteinave përkatëse.

Këto ARNi lindin nga aktivizimi dhe çaktivizimi ritmik i gjeneve të caktuara, por problemi është se shumica e reaksioneve kimike në trup përshpejtohen ndërsa temperaturat rriten.

Për këtë arsye, mënyra se si trupi kompenson këto ndryshime gjatë gjithë vitit ose gjatë gjithë ditës, si kur lëvizim midis nxehtësisë së jashtme dhe freskisë së ambienteve të brendshme me ajër të kondicionuar, ka mbetur një mister.

Studiuesit  e udhëhequr nga Gen Kurosawa kanë zbuluar se çelësi qëndron te ritmi: kur është më ngrohtë, nivelet e mRNA-së rriten më shpejt dhe ulen më ngadalë, duke e mbajtur gjatësinë e përgjithshme të ciklit konstante.

Ky ritëm i ndryshuar rezulton në një valë që nuk është më simetrike, por e shtrembëruar.

Për më tepër, kur vala shtrembërohet, ora bëhet më e qëndrueshme dhe stimujt e jashtëm si drita dhe errësira kanë më pak efekt mbi të.

“NĂ« tĂ« ardhmen shkalla e shtrembĂ«rimit tĂ« formĂ«s sĂ« valĂ«s nĂ« gjenet e orĂ«s biologjike mund tĂ« bĂ«het njĂ« biomarkues qĂ« na ndihmon tĂ« kuptojmĂ« mĂ« mirĂ« çrregullimet e gjumit, jet lag dhe efektet e plakjes”, thekson Kurosawa.   /os/

The post FOKUS – ”iThems”: NxehtĂ«sia ndryshon ritmin e orĂ«s biologjike appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

↗

KOMENT – 7 000 hapa nĂ« ditĂ« tĂ« mjaftueshĂ«m pĂ«r tĂ« pĂ«rmirĂ«suar shĂ«ndetin

✇Agjencia Telegrafike Shqiptare
By: Oliver Serani

LONDËR, 24 korrik /ATSH-DPA/ – NjĂ« studim i ri sugjeron se tĂ« ecĂ«sh 7 000 hapa nĂ« ditĂ« mund tĂ« jetĂ« e mjaftueshme pĂ«r t’u mbrojtur nga njĂ« numĂ«r sĂ«mundjesh.

Ndërsa shumë njerëz kanë si qëllim të bëjnë 10 000 hapa në rutinën e tyre të përditshme, disa e kanë të vështirë ta arrijnë këtë objektiv.

Por, hulumtimet e reja sugjerojnĂ« se pĂ«rfitime “tĂ« konsiderueshme” shĂ«ndetĂ«sore – duke pĂ«rfshirĂ« njĂ« rrezik tĂ« reduktuar tĂ« demencĂ«s, sĂ«mundjeve tĂ« zemrĂ«s dhe vdekjes sĂ« parakohshme – mund tĂ« shihen ende nga mĂ« pak hapa tĂ« pĂ«rditshĂ«m.

Edhe numri modest i hapave prej 4 000 hapash në ditë mund të sjellë përfitime edhe në nivele shumë të ulëta aktiviteti, zbuluan ekspertët.

Por, ekspertĂ«t vunĂ« re se “10 000 hapa nĂ« ditĂ« do tĂ« jenĂ« akoma mĂ« mirĂ« se 7 000 hapa” – me numrin mĂ« tĂ« lartĂ« tĂ« hapave qĂ« çon nĂ« mĂ« shumĂ« pĂ«rfitime shĂ«ndetĂ«sore.

Studimi i ri, i udhëhequr nga akademikë nga Universiteti i Sidnejit në Australi, pa studiuesit të shqyrtonin të dhëna nga dhjetëra studime nga e gjithë bota, përfshirë Mbretërinë e Bashkuar, mbi dhjetëra mijëra të rritur.

Njerëzit që ecnin 7 000 hapa çdo ditë duket se kishin një efekt mbrojtës kundër një numri sëmundjesh, duke përfshirë një rrezik 25% më të ulët të sëmundjeve të zemrës; një rrezik 14% më të ulët të diabetit të tipit 2; një rrezik 38% më të ulët të demencës dhe një rrezik 22% më të ulët të depresionit.

Studiuesit zbuluan gjithashtu se kur njerëzit ecnin 7 000 hapa çdo ditë, krahasuar me ecjen 2 000 hapa, ata kishin 47% më pak gjasa të vdisnin gjatë periudhave të ndjekjes së studimeve të analizuara.

Dhe ndĂ«rsa numri i hapave nuk ndikoi nĂ«se njĂ« person u sĂ«mur apo jo nga kanceri, njerĂ«zit qĂ« ecnin mĂ« shumĂ« hapa kishin dukshĂ«m mĂ« pak gjasa tĂ« vdisnin nga kanceri – me 37% mĂ« pak shanse pĂ«r vdekje nga kanceri krahasuar me njerĂ«zit qĂ« ecnin mĂ« pak hapa.

“Edhe pse 10 000 hapa nĂ« ditĂ« mund tĂ« jenĂ« ende njĂ« objektiv i zbatueshĂ«m pĂ«r ata qĂ« janĂ« mĂ« aktivĂ«, 7 000 hapa nĂ« ditĂ« shoqĂ«rohen me pĂ«rmirĂ«sime klinikisht domethĂ«nĂ«se nĂ« rezultatet e shĂ«ndetit dhe mund tĂ« jenĂ« njĂ« objektiv mĂ« realist dhe i arritshĂ«m pĂ«r disa”, shkruan autorĂ«t nĂ« revistĂ«n “Lancet Public Health”.

Ata shtuan se “7 000 hapa nĂ« ditĂ« u shoqĂ«ruan me ulje tĂ« konsiderueshme tĂ« rrezikut nĂ« shumicĂ«n e rezultateve, krahasuar me referencĂ«n prej 2 000 hapash nĂ« ditĂ«.”

Ky studim sugjeroi që 5 000-7 000 hapa në ditë mund të zvogëlojnë ndjeshëm rrezikun e shumë rezultateve shëndetësore, por kjo nuk do të thotë që nuk mund të merrni përfitime nëse nuk e përmbushni këtë objektiv.

Studimi zbuloi gjithashtu se rreziqet shëndetësore u zvogëluan me çdo 1 000 hapa shtesë në ditë, deri në një maksimum prej 12 000 hapash në ditë.

Pra, vetëm shtimi i më shumë hapave nga pika juaj e fillimit mund të ketë përfitime të rëndësishme për shëndetin.

Andrew Scott, ligjĂ«rues i lartĂ« nĂ« fiziologjinĂ« klinike tĂ« ushtrimeve nĂ« Universitetin e Portsmouthit, shtoi se “mĂ« e rĂ«ndĂ«sishme se numri i saktĂ« i hapave, kjo tregon se nĂ« pĂ«rgjithĂ«si, mĂ« shumĂ« Ă«shtĂ« gjithmonĂ« mĂ« mirĂ« dhe njerĂ«zit nuk duhet tĂ« pĂ«rqendrohen shumĂ« te numrat, veçanĂ«risht nĂ« ditĂ«t kur aktiviteti Ă«shtĂ« i kufizuar”./ /os/

The post KOMENT – 7 000 hapa nĂ« ditĂ« tĂ« mjaftueshĂ«m pĂ«r tĂ« pĂ«rmirĂ«suar shĂ«ndetin appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

↗

BM – IA pĂ«rshpejton diagnostikimin e kancerit tĂ« lĂ«kurĂ«s nĂ« pjesĂ« tĂ« largĂ«ta tĂ« botĂ«s

✇Agjencia Telegrafike Shqiptare
By: Oliver Serani

LONDËR, 21 korrik /ATSH-DPA/ – NjĂ« studiuese universitare skoceze ka zhvilluar mjete tĂ« inteligjencĂ«s artificiale qĂ« mund t’u japin njerĂ«zve nĂ« zona tĂ« largĂ«ta tĂ« botĂ«s qasje nĂ« diagnoza tĂ« shpejta dhe potencialisht shpĂ«timtare tĂ« kancerit tĂ« lĂ«kurĂ«s.

Tess Watt, njĂ« studente doktorature nĂ« Universitetin Heriot-Watt nĂ« Edinburg, e cila udhĂ«hoqi projektin pĂ«r tĂ« zhvilluar teknologjinĂ«, tha se ”qĂ«llimi Ă«shtĂ« tĂ« mundĂ«sojĂ« diagnostikimin e hershĂ«m tĂ« problemeve tĂ« lĂ«kurĂ«s kudo nĂ« botĂ«, pa pasur nevojĂ« tĂ« konsultohet drejtpĂ«rdrejt me njĂ« dermatolog”.

Teknologjia funksionon edhe pa qasje në internet.

Sistemi kërkon që një pacient të bëjë një fotografi të problemit të tij të lëkurës duke përdorur një aparat fotografik të vogël të lidhur me një pajisje Raspberry Pi, një kompjuter portativ me kosto të ulët dhe me efikasitet energjetik, i aftë të ruajë sasi të mëdha informacioni.

Fotografia analizohet në kohë reale duke përdorur sistemet më të fundit të klasifikimit të imazheve, duke e krahasuar atë me një grup të dhënash masive prej mijëra imazhesh të ruajtura në pajisje për të arritur në një diagnozë.

Rezultatet më pas ndahen me një klinikë lokale të mjekut të përgjithshëm për të filluar një plan të përshtatshëm trajtimi.

Projekti besohet të jetë i pari i këtij lloji që kombinon diagnozën mjekësore të bazuar në inteligjencën artificiale me qëllimin e ofrimit të shërbimeve për komunitetet e largëta./ /os/

The post BM – IA pĂ«rshpejton diagnostikimin e kancerit tĂ« lĂ«kurĂ«s nĂ« pjesĂ« tĂ« largĂ«ta tĂ« botĂ«s appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

↗

Shkaqet e zakonshme të anemisë nga mungesa e hekurit

✇Agjencia Telegrafike Shqiptare
By: atila.kota

LONDËR, 17 korrik /ATSH/- NjĂ« studim i fundit i botuar nĂ« “The Lancet Haematology”, i udhĂ«hequr nga Dr. Ashley Benson dhe Dr. Jamie Lo nĂ« Universitetin e ShĂ«ndetit dhe ShkencĂ«s nĂ« Oregon, ka raportuar se mungesa e hekurit prek njĂ« nĂ« tre gra, duke e bĂ«rĂ« atĂ« “mungesĂ«n” mĂ« tĂ« zakonshme tĂ« lĂ«ndĂ«ve ushqyese nĂ« botĂ«, sipas BBC.

Hekuri ndihmon në prodhimin e energjisë, zhvillimin e trurit dhe për një sistem imunitar të shëndetshëm.

Sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH), anemia prek 31% të grave në moshë riprodhuese, 36% të grave shtatzëna dhe 40% të fëmijëve nën 5 vjeç.

PĂ«rtej dietĂ«s, inflamacioni – qoftĂ« nga sĂ«mundje akute apo kronike, siç Ă«shtĂ« obeziteti – gjithashtu mund tĂ« zvogĂ«lojĂ« pĂ«rthithjen e hekurit.

Mungesa e hekurit

MeqenĂ«se hekuri Ă«shtĂ« thelbĂ«sor pĂ«r prodhimin e qelizave tĂ« kuqe tĂ« gjakut, mungesa e tij mund tĂ« çojĂ« nĂ« anemi – njĂ« gjendje e karakterizuar nga nivele tĂ« ulĂ«ta tĂ« hemoglobinĂ«s, proteina qĂ« i jep gjakut ngjyrĂ«n e kuqe dhe mbart oksigjen.

Sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH), vlerëson se rreth gjysma e të gjitha rasteve të anemisë në mbarë botën shkaktohen nga mungesa e hekurit.

Shenjat dhe simptomat e zakonshme përfshijnë lëkurë dhe mishra të zbehtë, lodhje, dhe rrahje të shpejta ose të parregullta të zemrës (të njohura si palpitacione të zemrës).

Mungesa e hekurit – veçanĂ«risht kur çon nĂ« anemi – mund tĂ« ketĂ« pasoja tĂ« rĂ«nda shĂ«ndetĂ«sore.

Ajo është lidhur me një sistem imunitar të dobësuar, komplikime gjatë shtatzënisë dhe lindjes, rreziqe më të larta vdekjeje si për nënat ashtu edhe për foshnjat, dhe vonesa në rritjen dhe zhvillimin e trurit të fëmijëve.

Gratë me menstruacione kanë nevoja të larta për hekur për shkak të humbjes mujore të gjakut.

Gratë shtatzëna kërkojnë hekur shtesë për zhvillimin e placentës, fetusit dhe vëllimit të rritur të gjakut.

Fëmijët kanë nevojë për hekur për rritje të shpejtë dhe zhvillim të trurit. Vajzat adoleshente, të cilat janë në rritje dhe me menstruacione, janë në rrezik të lartë.

Studiuesit theksuan rëndësinë e përdorimit të ferritinës, një proteinë gjaku që pasqyron rezervat e hekurit në mëlçi, si një shënues i besueshëm për diagnostikimin e mungesës së hekurit.

Kur nevojitet trajtim, suplementet orale tĂ« hekurit janĂ« zgjedhja e parĂ« – ato janĂ« efektive dhe tĂ« pĂ«rballueshme.

Për njerëzit që përjetojnë efekte anësore si të përziera ose kapsllëk, sugjerohet marrja e suplementeve çdo dy ditë për të përmirësuar tolerancën.

NĂ« raste mĂ« tĂ« rĂ«nda, ose kur hekuri oral nuk Ă«shtĂ« efektiv ose nuk tolerohet mirĂ«, hekuri intravenoz – i dhĂ«nĂ« pĂ«rmes injektimit nĂ« venĂ« mund tĂ« jetĂ« i nevojshĂ«m.

Gjithashtu, mungesa e hekurit nuk duhet të trajtohet si një çështje e veçantë.

NĂ« vend tĂ« kĂ«saj, ajo duhet tĂ« jetĂ« pjesĂ« e kujdesit rutinĂ« te nĂ«nat dhe fĂ«mijĂ«t – si kontrollet e shtatzĂ«nisĂ«, vizitat shĂ«ndetĂ«sore tĂ« fĂ«mijĂ«ve dhe programet e tĂ« ushqyerit – pĂ«r t’u siguruar qĂ« nivelet e hekurit tĂ« monitorohen dhe menaxhohen sĂ« bashku me aspekte tĂ« tjera tĂ« rĂ«ndĂ«sishme tĂ« shĂ«ndetit. //a.i/

The post Shkaqet e zakonshme të anemisë nga mungesa e hekurit appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

↗

MJEKESI – ÇfarĂ« ndodh nĂ« trurin tonĂ« gjatĂ« gjumit?

✇Agjencia Telegrafike Shqiptare
By: Oliver Serani

ROME, 14 korrik /ATSH/ – Diçka e jashtĂ«zakonshme ndodh nĂ« trurin tonĂ« gjatĂ« natĂ«s. NdĂ«rsa flemĂ« thellĂ«, qelizat e trurit fillojnĂ« tĂ« tkurren fjalĂ« pĂ«r fjalĂ«. Nuk Ă«shtĂ« fantastikĂ« shkencore, Ă«shtĂ« neuroshkencĂ«, .shkruan quelochenonsapevi.it

A mendoni se gjumi është thjesht pushim? Truri juaj ka plane të tjera.

Ky tkurrje krijon më shumë hapësirë midis neuroneve, duke lejuar që lëngu cerebrospinal të rrjedhë si një lumë i brendshëm përmes indeve të trurit.

ËshtĂ« koha pĂ«r njĂ« pastrim tĂ« pĂ«rgjithshĂ«m: ky lumĂ« largon tĂ« gjitha toksinat dhe mbetjet metabolike tĂ« grumbulluara gjatĂ« ditĂ«s.

Gjëja e mahnitshme është se ky proces pastrimi është shumë më efektiv gjatë gjumit sesa kur jemi zgjuar. Truri largon substancat e dëmshme si beta-amiloidi, e njëjta proteinë e lidhur me Alzheimerin.

Në thelb, çdo natë truri ynë bën një rivendosje të plotë, sikur të fshijë skedarët e përkohshëm në një kompjuter për ta mbajtur atë të shpejtë dhe efikas.

Kjo Ă«shtĂ« arsyeja pse gjumi nuk Ă«shtĂ« njĂ« luks, por njĂ« domosdoshmĂ«ri. Truri juaj e di saktĂ«sisht se si tĂ« kujdeset pĂ«r veten; thjesht duhet t’i jepni kohĂ« pĂ«r ta bĂ«rĂ« kĂ«tĂ«. /os/

The post MJEKESI – ÇfarĂ« ndodh nĂ« trurin tonĂ« gjatĂ« gjumit? appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

↗

A mund të jetë dehidratimi i fshehur shkaku i lodhjes suaj gjatë ditës?

✇Agjencia Telegrafike Shqiptare
By: atila.kota

LONDËR, 14 korrik /ATSH/- A mund tĂ« jetĂ« dehidratimi i fshehur – shkaku i lodhjes suaj gjatĂ« ditĂ«s? TĂ« gjithĂ« kemi pĂ«rjetuar etjen dhe Ă«shtĂ« e pakĂ«ndshme. ËshtĂ« gjithashtu shenja e parĂ« e dehidratimit, e cila mund tĂ« avancojĂ« shpejt, sipas BBC.

Dehidratimi i lehtë deri në të moderuar zhvillohet vetëm pas disa orësh, në varësi të moshes, shëndetit dhe faktorëve mjedisorë.

Personat mund të përjetojnë lodhje, marramendje dhe konfuzion. Pas 24 orësh, efektet e dehidratimit të rëndë mund të rezultojnë në simptoma serioze, duke përfshirë shokun dhe krizat epileptike.

Dehidratimi i fshehur (ose dehidratimi i nivelit të ulët kronik) mund të ndodhë kur jeni të dehidratuar lehtë gjatë një periudhe të gjatë kohore, dhe mund të ketë efekte si fizike ashtu edhe mendore.

Efektet e dehidratimit të fshehur

Siç sugjeron edhe vetë emri, dehidratimi i fshehur është një gjendje disi e fshehtë dhe ju mund të vuani nga efektet e saj pa qenë të vetëdijshëm për shkakun.

Lodhja renditet si ndër simptomat kryesore të dehidratimit të fshehur, të cilat përfshijnë gjithashtu:

‱ UrinĂ« tĂ« errĂ«t
‱ GojĂ« tĂ« thatĂ«
‱ Marramendje
‱ Dhimbje koke
‱ MungesĂ« pĂ«rqendrimi

Trupi i njeriut përbëhet mesatarisht nga 60% ujë. Truri dhe zemra janë 73% ujë dhe muskujt përmbajnë 75% ujë.

Dehidratimi shkakton rĂ«nie tĂ« vĂ«llimit tĂ« gjakut, duke rezultuar nĂ« presion mĂ« tĂ« ulĂ«t tĂ« gjakut – qĂ« do tĂ« thotĂ« njĂ« ulje e rrjedhjes sĂ« gjakut nĂ« tru, e cila shkakton lodhje.

Njerëzit përjetojnë një rënie natyrale të energjisë pas drekës, megjithatë, nëse nuk jeni hidratuar mjaftueshëm gjatë gjithë ditës, trupi juaj do të ketë një deficit duke bërë që kjo rënie të jetë më ekstreme.

Rekomandohet që një i rritur duhet të pijë nga gjashtë deri në tetë gota ujë (1,2-2 litra) në intervale të rregullta gjatë gjithë ditës.

Meqenëse këshillohet të pihet deri në 2 litra ujë në ditë, cilësia e ujit mbetet shumë e rëndësishme.

Përmirësimi i zakoneve të pirjes së ujit duke pasur një konsum të qëndrueshëm gjatë gjithë ditës do të japë rezultate pozitive, veçanërisht nëse vuani nga mungesa e përqendrimit dhe lodhja gjatë pasdites. //a.i/

The post A mund të jetë dehidratimi i fshehur shkaku i lodhjes suaj gjatë ditës? appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

↗

FOKUS – Ekspozimi i drejtpĂ«rdrejtĂ« ndaj ajrit tĂ« kondicionuar mund tĂ« shkaktojĂ« infeksion

✇Agjencia Telegrafike Shqiptare
By: Oliver Serani

ANKARA, 14 korrik /ATSH-AA/ – Kryetari i Departamentit tĂ« SĂ«mundjeve Infektive dhe MikrobiologjisĂ« Klinike tĂ« Fakultetit tĂ« MjekĂ«sisĂ« pranĂ« Universitetit tĂ« AnkarasĂ« (AU), prof. dr. Serhat Birengel thotĂ« se bakteret legionella tĂ« transmetuara pĂ«rmes kondicionerĂ«ve mund tĂ« shkaktojnĂ« pneumoni.

Birengel në një deklaratë për Anadolu foli për problemet shëndetësore që mund të lindin për shkak të ekspozimit ndaj ajrit të kondicionuar dhe rritjes së sëmundjeve infektive gjatë muajve të verës.

Duke tërhequr vëmendjen te përdorimi në rritje të kondicionerëve gjatë muajve të verës, Birengel tha se kalimet e papritura nga i nxehti në të ftohtë mund të ndikojnë negativisht në sistemin imunitar.

“PĂ«rderisa temperaturat rriten pĂ«r shkak stinĂ«s, si konsumi i lĂ«ngjeve ashtu edhe pĂ«rdorimi i kondicionerĂ«ve mund tĂ« shkaktojnĂ« dobĂ«si tĂ« trupit pĂ«r shkak tĂ« dallimeve midis tĂ« nxehtit dhe ftohtit. Bakteret legionella tĂ« transmetuara pĂ«rmes kondicionerĂ«ve mund tĂ« shkaktojnĂ« pneumoni. NdĂ«rsa trupi dobĂ«sohet, bĂ«het mĂ« e lehtĂ« qĂ« viruset e tjera tĂ« frymĂ«marrjes tĂ« bĂ«jnĂ« vend”, paralajmĂ«roi ai duke shtuar se nuk duhet qĂ«ndruar pĂ«rballĂ« kondicionerit veçanĂ«risht kur njeriu djersitet.

– “Temperatura ideale pĂ«r ajĂ«r tĂ« kondicionuar nĂ« mjediset e punĂ«s Ă«shtĂ« 18-21 gradĂ«â€

Mjeku turk foli edhe pĂ«r pĂ«rdorimin e kondicionerit nĂ« mjediset e punĂ«s. “Temperatura ideale pĂ«r ajĂ«r tĂ« kondicionuar nĂ« mjediset e punĂ«s Ă«shtĂ« 18-21 gradĂ«. NĂ«se uleni afĂ«r ajrit tĂ« kondicionuar, ndryshimet e papritura tĂ« temperaturĂ«s mund tĂ« shkaktojnĂ« edemĂ« tĂ« mukozĂ«s sĂ« sinuseve dhe sinusitit tek ata me alergji. Kjo vlen edhe pĂ«r kondicionerĂ«t e automjeteve; Ă«shtĂ« e dobishme tĂ« mbroheni nga ndryshimet e papritura tĂ« temperaturĂ«s”, tha ai.

Ai dha informacion rreth shkaqeve kryesore tĂ« infeksioneve tĂ« verĂ«s. “Konsumimi i pijeve tĂ« ftohta nĂ« veçanti mund tĂ« ketĂ« efekte negative nĂ« sistemin gastrointestinal, ndĂ«rsa pijet e pĂ«rgatitura nĂ« mjedise johigjienike ose pirja e ujit nga burime tĂ« papaketuara mund tĂ« shkaktojnĂ« infeksione tĂ« zorrĂ«ve”, u shpreh Birengel.   /os/

The post FOKUS – Ekspozimi i drejtpĂ«rdrejtĂ« ndaj ajrit tĂ« kondicionuar mund tĂ« shkaktojĂ« infeksion appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

↗

FOKUS – ShkencĂ«tarĂ«t zbulojnĂ« lidhjen tru-yndyrĂ« qĂ« kontrollon metabolizmin

✇Agjencia Telegrafike Shqiptare
By: Arian Jorgaqi

JERUZALEM, 12 korrik /ATSH-TPS/ – NĂ« njĂ« zbulim tĂ« madh qĂ« ndryshon rrĂ«njĂ«sisht kuptimin e shkencĂ«s se si trupi rregullon yndyrĂ«n dhe energjinĂ«, njĂ« studim izraelit ka zbuluar se si sistemi nervor e ndjen yndyrĂ«n brenda trupit dhe si çaktivizimi i kĂ«saj ndjenje mund t’iu mbrojĂ« nga obeziteti, diabeti dhe sĂ«mundja e mĂ«lçisĂ« yndyrore.

Hulumtuesit nĂ« institutin e shkencĂ«s ”Weizmann” zbuluan se disa qeliza nervore zbulojnĂ« ndryshime mekanike — si presioni dhe tensioni — brenda indit dhjamor dhe se shtypja e kĂ«saj “ndjenje yndyre” ka efekte tĂ« thella nĂ« metabolizĂ«m.

MinjtĂ« e projektuar pĂ«r t’u munguar kĂ«tyre neuroneve shqisore ishin nĂ« gjendje tĂ« qĂ«ndronin tĂ« dobĂ«t dhe metabolikisht tĂ« shĂ«ndetshĂ«m edhe nĂ« njĂ« dietĂ« me shumĂ« yndyrĂ«, pavarĂ«sisht se hanin tĂ« njĂ«jtĂ«n sasi dhe ishin mĂ« pak fizikisht aktivĂ« sesa minjtĂ« e kontrollit.

Gjetjet u botuan sĂ« fundmi nĂ« revistĂ«n ”Cell Metabolism” dhe janĂ« ndĂ«r studimet e fundit tĂ« publikuara tĂ« institutit ”Weizmann”, qĂ« kur kampusi i Rehovotit u shkatĂ«rrua nga njĂ« raketĂ« balistike iraniane mĂ« 19 qershor.

Një ndërtesë që përmbante laboratorin e shkencave të jetës të institutit, duke përfshirë mostra të ADN-së dhe indeve, minj laboratori, kompjuterë, pajisje laboratorike dhe më shumë, u shkatërrua së bashku me një ndërtesë të dytë bosh që do të përmbante laboratorë kimie. Disa ndërtesa të tjera u dëmtuan.

“Ne priremi tĂ« mendojmĂ« pĂ«r shqisat si diçka qĂ« na ndihmon tĂ« kuptojmĂ« botĂ«n e jashtme, por shumĂ« prej tyre monitorojnĂ« atĂ« qĂ« po ndodh brenda trupit”, tha Elazar Seltzer, i cili udhĂ«hoqi studimin.

“ËshtĂ« e vĂ«shtirĂ« tĂ« kuptohet se, ashtu si muskujt dhe skeleti, ne gjithashtu e ndiejmĂ« indin dhjamor nĂ« trupin tonĂ« dhe ndryshojmĂ« shfrytĂ«zimin e energjisĂ« nĂ« pĂ«rputhje me rrethanat, por kjo Ă«shtĂ« pikĂ«risht ajo qĂ« treguam te minjtĂ«â€, shtoi ai.

Hulumtimi u përqendrua në lloje të ndryshme të indit dhjamor: dhjami i bardhë, i cili ruan energji dhe shoqërohet me obezitetin dhe sëmundjet metabolike; dhjami kafe, i cili djeg kalori për të gjeneruar nxehtësi; dhe dhjami ngjyrë bezhë, i cili sillet si dhjami kafe kur aktivizohet.

Deri më tani, shkencëtarët e dinin se sistemi nervor mund të stimulonte dhjamin kafe në përgjigje të të ftohtit ose stresit, por ajo që e mbante atë joaktiv në kushte normale mbeti e paqartë.

Fabian Pesini, autori kryesor i studimit nga laboratori i Seltzerit në Departamentin e Gjenetikës Molekulare, zhvilloi një model miu që nuk kishte neuronet që zbulojnë sinjale mekanike në indin dhjamor.

“NdĂ«rsa rritĂ«m minjtĂ« e modifikuar, vumĂ« re se ata fituan mĂ« pak dhjamĂ«, edhe pse hĂ«ngrĂ«n tĂ« njĂ«jtin ushqim dhe madje lĂ«vizĂ«n mĂ« pak se minjtĂ« nĂ« grupin e kontrollit”, tha Pesini.

“Ne i testuam ata dhe zbuluam njĂ« rĂ«nie nĂ« pĂ«rqindjen e yndyrĂ«s, nivele tĂ« ulĂ«ta tĂ« sheqerit nĂ« gjak dhe ndjeshmĂ«ri tĂ« lartĂ« ndaj insulinĂ«s – indekset e tyre metabolike ishin tĂ« tilla qĂ« çdo person do tĂ« dĂ«shironte”, shtoi ai.

ÇelĂ«si i kĂ«tij sistemi tĂ« brendshĂ«m ndjesor qĂ«ndron nĂ« njĂ« proteinĂ« tĂ« quajtur Piezo2, njĂ« sensor mekanik i pĂ«rdorur nga neuronet pĂ«r tĂ« zbuluar presionin dhe shtrirjen.

Kur studiuesit fshinĂ« vetĂ«m Piezo2 nĂ« neuronet e ndjeshme ndaj yndyrĂ«s sĂ« minjve – duke e lĂ«nĂ« pjesĂ«n tjetĂ«r tĂ« sistemit nervor tĂ« paprekur – minjtĂ« mbetĂ«n tĂ« dobĂ«t dhe metabolikisht elastikĂ«. Ata madje u mbrojtĂ«n nga sĂ«mundja e mĂ«lçisĂ« yndyrore dhe rezistenca ndaj insulinĂ«s pas muajsh nĂ« njĂ« dietĂ« me shumĂ« yndyrĂ«.

”Deri mĂ« tani, ne e kemi njohur pedalin e gazit tĂ« sistemit nervor qĂ« Ă«shtĂ« pĂ«rgjegjĂ«s pĂ«r aktivizimin e yndyrĂ«s kafe dhe bezhĂ«â€, tha Seltzer.

”Por nĂ« fund tĂ« ditĂ«s, siç e dimĂ«, ne grumbullojmĂ« yndyrĂ« dhe nuk djegim tĂ« gjitha rezervat e energjisĂ« qĂ« kemi, kĂ«shtu qĂ« ishte e qartĂ« se duhet tĂ« ketĂ« edhe njĂ« pedal freni qĂ« shtyp metabolizmin. NĂ« studimin e ri, ne treguam se pedali i frenit Ă«shtĂ« nĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ« qeliza nervore me sensorin Piezo2 qĂ« monitorojnĂ« ndryshimet mekanike nĂ« yndyrĂ«n kafe dhe bezhĂ«â€, theksoi ai.

MegjithĂ«se studiuesit ende po hetojnĂ« se çfarĂ« saktĂ«sisht po ndiejnĂ« kĂ«to qeliza nervore – ndoshta ndryshime nĂ« ngurtĂ«sinĂ« ose zgjerimin e indit dhjamor – implikimet janĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme. Reagimi nervor nga yndyra duket se ndikon shpejt se sa energji djeg trupi, pavarĂ«sisht nga hormonet si leptina, tĂ« cilat kanĂ« qenĂ« nĂ« fokus tĂ« shumicĂ«s sĂ« hulumtimeve tĂ« mĂ«parshme mbi obezitetin.

”MĂ« shumĂ« se gjysma (54%) e popullsisĂ« sĂ« rritur nĂ« vendet e OECD-sĂ« Ă«shtĂ« mbipeshĂ« ose obezĂ« dhe nĂ«se i kuptojmĂ« mĂ« mirĂ« qelizat qĂ« ndiejnĂ« indin dhjamor, mund tĂ« pĂ«rpiqemi t’i ndikojmĂ« ato nĂ« njĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« do tĂ« ndihmojĂ« nĂ« pĂ«rballimin e obezitetit dhe sĂ«mundshmĂ«risĂ« sĂ« lidhur me tĂ«â€, tha Seltzer.

Duke pasur parasysh se 10 deri në 15 për qind e energjisë ditore përdoret vetëm për të ruajtur temperaturën e trupit, edhe ndryshime të vogla në aktivitetin e indit dhjamor mund të kenë një ndikim të madh në metabolizmin e përgjithshëm.

Synimi i qelizave nervore që ndiejnë yndyrën ose sensorit Piezo2 që ato përdorin mund të çojë në ilaçe të reja që rrisin djegien e yndyrës duke imituar ose bllokuar këto sinjale të brendshme.

Meqenëse çaktivizimi i kësaj rruge që ndiejnë yndyrën parandaloi gjithashtu rezistencën ndaj insulinës dhe mëlçinë yndyrore te minjtë, ndërhyrje të ngjashme mund të përdoren për të trajtuar ose parandaluar diabetin e tipit 2 dhe sëmundjen e mëlçisë yndyrore joalkoolike./  a.jor.

The post FOKUS – ShkencĂ«tarĂ«t zbulojnĂ« lidhjen tru-yndyrĂ« qĂ« kontrollon metabolizmin appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

↗

FOKUS – Ndryshimi i klimĂ«s trefishon vdekjet e evropianĂ«ve nga nxehtĂ«sia

✇Agjencia Telegrafike Shqiptare
By: Arian Jorgaqi

LONDËR, 9 korrik /ATSH-DPA/ – Ndryshimi i klimĂ«s pothuajse trefishoi numrin e vdekjeve tĂ« lidhura me nxehtĂ«sinĂ« nĂ« qytetet kryesore evropiane gjatĂ« valĂ«s ekstreme tĂ« nxehtĂ«sisĂ« nga fundi i qershorit deri nĂ« fillim tĂ« korrikut, sipas njĂ« studimi tĂ« ri.

Hulumtuesit nga Mbretëria e Bashkuar, Danimarka, Holanda dhe Zvicra analizuan kushtet në 12 qytete të mëdha evropiane midis 23 qershorit dhe 2 korrikut.

Ata vlerĂ«sojnĂ« se rreth 2 300 persona vdiqĂ«n nga shkaqe tĂ« lidhura me nxehtĂ«sinĂ« gjatĂ« periudhĂ«s 10-ditore, me rreth dy tĂ« tretat e vdekjeve – afĂ«rsisht 1 500 – qĂ« i atribuohen ndryshimit tĂ« klimĂ«s.

Temperaturat në shumë qytete u rritën në nivele ekstreme gjatë asaj kohe, shpesh duke tejkaluar 40 gradë Celsius.

Pa ngrohjen globale, e cila studimi thotë se rriti temperaturat e ditës në qytete me 1,0 deri në 4,0 gradë Celsius shtesë, rreth 800 persona do të kishin vdekur nga nxehtësia, sipas llogaritjeve të grupit.

Për analizën, ekipi krahasoi temperaturat aktuale të regjistruara në qytete gjatë periudhës me vlerat e modeluara që do të kishin ndodhur pa ndryshimin e klimës.

Pastaj llogariti numrin e pritur të vdekjeve të lidhura me nxehtësinë për të dy skenarët.

Vala e fundit e të nxehtit preku veçanërisht grupet vulnerabël, siç janë njerëzit me sëmundje të mëparshme dhe të moshuarit.

Sipas ekipit, 88% e vdekjeve të vlerësuara ndodhën midis njerëzve të moshës mbi 65 vjeç./ a.jor.

The post FOKUS – Ndryshimi i klimĂ«s trefishon vdekjet e evropianĂ«ve nga nxehtĂ«sia appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

↗

MJEKËSI – Sheqeri lojtari i ri nĂ« lojĂ«n kundĂ«r Alzheimerit

✇Agjencia Telegrafike Shqiptare
By: Oliver Serani

KALIFORNI, 1 korrik /ATSH-ANSA/ – Ekziston njĂ« lojtar i ri dhe i papritur nĂ« lojĂ«n kundĂ«r Alzheimerit dhe formave tĂ« tjera tĂ« demencĂ«s.

Ai është sheqeri.

Kjo tregohet nga studimi i botuar nĂ« revistĂ«n ”Nature Metabolism” dhe i udhĂ«hequr nga Instituti Kalifornian ”Buck” pĂ«r KĂ«rkime mbi Plakjen.

Eksperimentet e kryera në mizat e frutave (Drosopila melanogaster) dhe në qelizat njerëzore të rritura në laborator tregojnë se neuronet djegin sheqernat, burimin e tyre pothuajse ekskluziv të energjisë, në një mënyrë të ndryshme nga sa mendohej më parë dhe ky mekanizëm është i lidhur ngushtë me akumulimin e proteinave toksike tipike të sëmundjeve neurodegjenerative.

Zbulimi, pra, hap rrugën për terapitë e ardhshme kundër sëmundjes së Alzheimerit dhe formave të tjera të demencës.

Glukoza ruhet në trup, veçanërisht në mëlçi dhe muskuj, në formën e glikogjenit.

Edhe pse sasi të vogla të këtij sheqeri kompleks janë të pranishme edhe në tru, roli i tij në këtë organ është konsideruar prej kohësh i papërfillshëm.

“Ky studim i ri e sfidon kĂ«tĂ« pikĂ«pamje, dhe e bĂ«n kĂ«tĂ« me implikime tĂ« habitshme”, thotĂ« Pankaj Kapahi, i cili koordinoi kĂ«rkimin.

“Glikogjeni nuk mbetet thjesht inert nĂ« tru, ai Ă«shtĂ« i pĂ«rfshirĂ« nĂ« patologjitĂ« e tij”, shton ai.

Studiuesit në fakt kanë zbuluar se truri i prekur nga demenca grumbullon glikogjen të tepërt, dhe kjo nga ana tjetër duket se favorizon përparimin e sëmundjes.

Kjo për shkak të faktit se proteina tau, ajo që formohet dhe grumbullohet në Alzheimer, lidhet pikërisht me glikogjenin, duke e bllokuar atë dhe duke parandaluar përdorimin e tij nga qelizat.

Duke çliruar këto depozita sheqeri dhe duke rivendosur aktivitetin e enzimës së nevojshme për degradimin e saj, autorët e studimit kanë treguar se ata mund të zvogëlojnë efektin toksik të akumulimit të proteinave, si në modelet shtazore ashtu edhe në neuronet njerëzore të rritura në laborator duke filluar nga qelizat staminale./   /os/

 

The post MJEKËSI – Sheqeri lojtari i ri nĂ« lojĂ«n kundĂ«r Alzheimerit appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

↗

FOKUS – Gjysma e vdekjeve nga kanceri shkaktohen nga shkaqe tĂ« parandalueshme

✇Agjencia Telegrafike Shqiptare
By: Oliver Serani

NJU JORK, 30 qershor /ATSH-ANSA/ – Rreth gjysma e tĂ« gjitha vdekjeve nga kanceri nĂ« botĂ« janĂ« pĂ«r shkak tĂ« faktorĂ«ve tĂ« rrezikut potencialisht tĂ« modifikueshĂ«m: duhani, agjentĂ«t infektivĂ«, mbipesha dhe obeziteti, dieta e dobĂ«t dhe mungesa e aktivitetit fizik.

KĂ«to janĂ« tĂ« dhĂ«nat qĂ« dalin nga ‘Atlasi i Kancerit’ i krijuar nga Shoqata Amerikane e Kancerit.

Pirja e duhanit është faktori kryesor i parashikueshëm i rrezikut. Ai shkakton të paktën 17 lloje kanceri dhe është përgjegjës për rreth një të pestën e vdekjeve nga kanceri në botë: rreth 2 milionë.

Nga këto, mbi 1.2 milionë janë për shkak të kancerit të mushkërive.

Në vendin e dytë janë agjentët infektivë: për burrat, veçanërisht Helicobacter pylori dhe virusi i hepatitit B, përgjegjës për kancerin e stomakut dhe të mëlçisë.

Për gratë, veçanërisht Papillomavirusi, i cili shkakton kryesisht kancerin e qafës së mitrës. Për të tre agjentët, janë në dispozicion strategji shumë efektive parandaluese.

Alkooli dhe pesha e tepërt trupore vijojnë: të dyja shkaktojnë rreth 4% secili të vdekjeve nga kanceri.

Në veçanti, obeziteti dhe mbipesha janë përgjegjëse për një pjesë që varion nga 1% e vdekjeve nga kanceri në vendet me të ardhura të ulëta deri në 7-8% në vendet me të ardhura të larta.

Në veçanti, dhjami i tepërt lidhet me 40% të vdekjeve nga kanceri i mitrës, 19% të kancerit të veshkave dhe 18% të kancerit të ezofagut. /os/

The post FOKUS – Gjysma e vdekjeve nga kanceri shkaktohen nga shkaqe tĂ« parandalueshme appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

↗

FOKUS – Franca ndalon pirjen e duhanit nĂ« plazhe, parqe dhe stacione autobusi

✇Agjencia Telegrafike Shqiptare
By: Arian Jorgaqi

PARIS, 28 qershor /ATSH-AFP/ – Dekreti i shpallur nga qeveria franceze pĂ«r tĂ« zgjeruar ndalimin e pirjes sĂ« duhanit nĂ« stacionet e autobusĂ«ve, parqet dhe kopshtet publike, plazhet si dhe rreth bibliotekave, pishinave dhe shkollave u botua sot nĂ« mĂ«ngjes nĂ« GazetĂ«n Zyrtare dhe zbatimi do tĂ« fillojĂ« nesĂ«r.

Ky ndalim, që synon kryesisht mbrojtjen e fëmijëve nga tymi, nuk zbatohet për tarracat e kafeneve dhe restoranteve dhe nuk përmend cigaret elektronike, sipas tekstit.

Dekreti ende duhet të plotësohet me një urdhër nga Ministri i Shëndetësisë për të përcaktuar zonat specifike ku pirja e duhanit nuk do të lejohet më, rreth shkollave, bibliotekave, objekteve sportive dhe institucioneve të destinuara për pritjen, trajnimin ose akomodimin e të miturve.

Kjo masë ishte premtuar nga qeveria për fundin e vitit 2023 dhe ishte konfirmuar nga Catherine Vautrin në fund të majit, me një datë fillestare zbatimi 1 korrik në të gjithë Francën.

Mosrespektimi i kĂ«tij ndalimi mund tĂ« ndĂ«shkohej pĂ«rfundimisht me njĂ« gjobĂ« tĂ« klasĂ«s 4, ose 135 euro, por Ministria e ShĂ«ndetĂ«sisĂ« i kishte pĂ«rmendur shtypit nĂ« fund tĂ« majit njĂ« periudhĂ« “edukimi”.

Dekreti i botuar sot në mëngjes nuk përmend një gjobë për shkeljet.

“Ku ka fĂ«mijĂ«, duhani duhet tĂ« zhduket”, deklaroi Catherine Vautrin nĂ« fund tĂ« majit, duke argumentuar se liria pĂ«r tĂ« pirĂ« duhan “pĂ«rfundon aty ku fillon e drejta e fĂ«mijĂ«ve pĂ«r tĂ« marrĂ« frymĂ« ajĂ«r tĂ« pastĂ«r”.

Zgjerimi i zonave pa duhan ishte njĂ« nga masat e pĂ«rshkruara nĂ« Programin KombĂ«tar tĂ« Kontrollit tĂ« Duhanit (PNLT) 2023-2027, tĂ« paraqitur nga ministri i atĂ«hershĂ«m i ShĂ«ndetĂ«sisĂ«, AurĂ©lien Rousseau, me ambicien e “pĂ«rballimit tĂ« sfidĂ«s sĂ« njĂ« brezi pa duhan deri nĂ« vitin 2032”.

Të etura për të ndërmarrë veprime, 1 600 komuna vullnetare e kanë zgjeruar tashmë ndalimin e pirjes së duhanit në vendet publike në parqe, plazhe, pista skijimi dhe zona shkollore, duke përfaqësuar 7 000 zona pa duhan, në eksperimente lokale të mbështetura nga Lidhja Kundër Kancerit.

Dekreti i publikuar spt gjithashtu forcon dënimet për shitjen e duhanit dhe produkteve të tjera tek të miturit, të cilat tani përbëjnë një gjobë të klasës 5 (200 euro)./  a.jor.

The post FOKUS – Franca ndalon pirjen e duhanit nĂ« plazhe, parqe dhe stacione autobusi appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

↗

BM – PikĂ« kthese historike pĂ«r ligjin e eutanazisĂ«

✇Agjencia Telegrafike Shqiptare
By: Arian Jorgaqi

LONDËR, 21 qershor /ATSH-ANSA/ – NjĂ« pikĂ« kthese historike qĂ« ndan ndĂ«rgjegjet. 

Dhoma e Komuneve miratoi ligjin qĂ« synon tĂ« legalizojĂ« tĂ« drejtĂ«n e tĂ« rriturve me sĂ«mundje terminale pĂ«r t’u ndihmuar pĂ«r tĂ« vdekur, siç Ă«shtĂ« parashikuar prej kohĂ«sh nĂ« ligjet e vendeve tĂ« ndryshme liberale nĂ« EvropĂ«n kontinentale, por siç BM e kishte refuzuar me shumicĂ« vetĂ«m 10 vjet mĂ« parĂ«.

Teksti, i quajtur Projektligji për të rriturit me sëmundje terminale (Fundi i Jetës), zbatohet për Anglinë dhe Uellsin, ndërsa Skocia dhe Irlanda e Veriut janë në rrugën e tyre për ta ligjëruar këtë çështje në mënyrë autonome, në bazë të decentralizimit.

Deputetët e Westminster, të cilët e kishin miratuar atë në leximin e parë në nëntor me 330 vota pro kundër 275 votave kundër, e miratuar dje në një version të ndryshuar, pas një debati të karakterizuar nga tone jo pa emocione nga të dyja palët.

Ligji u miratua me 314 vota pro dhe 291 kundër, me ndarje dypartiake brenda të gjitha grupeve parlamentare, pas historive të përvojave të dhimbshme personale ose familjare.

Ligji do të kalojë tani në Dhomën e Lordëve, ku megjithatë pritet një shumicë e madhe pro.

Teksti kufizon mundĂ«sinĂ« e kĂ«rkimit tĂ« “vetĂ«vrasjes sĂ« asistuar” – me pĂ«lqimin e dy mjekĂ«ve – pĂ«r tĂ« gjithĂ« personat e moshĂ«s 18 vjeç e lart qĂ« i nĂ«nshtrohen “diagnozave terminale” me njĂ« jetĂ«gjatĂ«si tĂ« treguar jo mĂ« shumĂ« se gjashtĂ« muaj./ a.jor.

The post BM – PikĂ« kthese historike pĂ«r ligjin e eutanazisĂ« appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

↗

FOKUS – AgjĂ«rimi me ndĂ«rprerje po aq efektiv sa dietat tradicionale

✇Agjencia Telegrafike Shqiptare
By: Oliver Serani

MILANO, 19 qershor /ATSH-ANSA/ – AgjĂ«rimi me ndĂ«rprerje funksionon pĂ«r humbjen e peshĂ«s, por jo mĂ« shumĂ« se çdo dietĂ« qĂ« pĂ«rfshin njĂ« ulje tĂ« marrjes sĂ« kalorive.
Midis llojeve të ndryshme të agjërimit me ndërprerje, ai që arrin rezultatet më të mëdha është agjërimi me ditë alternative.

KĂ«to janĂ« tĂ« dhĂ«nat qĂ« vijnĂ« nga njĂ« studim i koordinuar nga Universiteti i Torontos dhe i botuar nĂ« “British Medical Journal”.

“NĂ« vitet e fundit, agjĂ«rimi me ndĂ«rprerje ka fituar popullaritet”, shpjegojnĂ« studiuesit.
“ËshtĂ« njĂ« model dietik qĂ« pĂ«rfshin periudha agjĂ«rimi – ose marrje tĂ« reduktuar tĂ« energjisĂ« – tĂ« ndĂ«rthurura me periudha mosagjĂ«rimi me marrje tĂ« pakufizuar tĂ« energjisĂ«â€, ilustron studimi.

“Periudha e agjĂ«rimit mund tĂ« ndryshojĂ« nga disa orĂ« gjatĂ« ditĂ«s nĂ« njĂ« periudhĂ« tĂ« plotĂ« 24-orĂ«she”, shtuan ata.

Hulumtimi shqyrtoi 99 studime të mëparshme duke marrë në konsideratë një total prej 6 582 personash dhe duke krahasuar efektivitetin e një diete tradicionale, të karakterizuar nga ulja e thjeshtë e marrjes së kalorive dhe pa kufizime të veçanta kohore, me atë të tre regjimeve të ndryshme të agjërimit me ndërprerje.

Të dy dietat rezultuan në humbje të ngjashme peshe.

Por, vetëm se agjërimi me ditë alternative ishte pak më efektiv, me një humbje shtesë prej rreth 1,6 kg krahasuar me dietën tradicionale dhe 1,0 kg krahasuar me regjimet e tjera të agjërimit me ndërprerje.

Megjithatë, agjërimi me ndërprerje humbi ndaj dietës tradicionale për sa i përket uljes së niveleve të kolesterolit.

“Vlera e kĂ«tij studimi nuk qĂ«ndron nĂ« krijimin e njĂ« strategjie universalisht superiore”, thuhet nĂ« njĂ« editorial tĂ« botuar sĂ« bashku me artikullin.

“KĂ«rkimi pĂ«r njĂ« dietĂ« ideale tĂ« zbatueshme pĂ«r tĂ« gjithĂ« popullatĂ«n Ă«shtĂ« njĂ« qasje reduksioniste qĂ« neglizhon nevojĂ«n pĂ«r ndĂ«rhyrje tĂ« personalizuara. Zgjedhja e dietĂ«s duhet tĂ« marrĂ« parasysh historinĂ« mjekĂ«sore, preferencat ushqimore, kontekstin psikosocial dhe mundĂ«sinĂ« e respektimit tĂ« vazhdueshĂ«m”, pĂ«rfundon editoriali./ /os/

The post FOKUS – AgjĂ«rimi me ndĂ«rprerje po aq efektiv sa dietat tradicionale appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

↗

FOKUS – OBSH: Probleme mendore te njĂ« nĂ« gjashtĂ« evropianĂ«, njĂ« nĂ« tre nuk trajtohet

✇Agjencia Telegrafike Shqiptare
By: Oliver Serani

PARIS, 19 qershor /ATSH-ANSA/ – NjĂ« nĂ« gjashtĂ« persona nĂ« EvropĂ« jeton me njĂ« çrregullim tĂ« shĂ«ndetit mendor, ndĂ«rsa njĂ« nĂ« tre prej atyre qĂ« vuajnĂ« prej tij nuk marrin trajtimin qĂ« u nevojitet, deklaruan studiuesit nĂ« konferencĂ«n e organizuar nga OBSH.

Edhe më dramatike janë të dhënat që lidhen me psikozën: një në katër persona që vuajnë prej saj nuk kanë qasje në trajtim ose një rrugë kujdesi.

Takimi pa përfaqësues nga 31 vende të nënshkruanin një angazhim të përbashkët: ta bëjnë shëndetin mendor një komponent strukturor të të gjitha politikave publike.

Me pandeminë Covid-19, rastet e ankthit dhe depresionit janë rritur me 25%.

Në Rajonin Evropian të OBSH-së, pasojat janë të dukshme veçanërisht midis grupeve më të prekshme: 11% e adoleshentëve kanë sjellje problematike që lidhen me mediat sociale, një në katër vajza 15-vjeçare deklaron se ndihen të vetmuara pothuajse gjithmonë, dhe e njëjta gjë vlen edhe për një në katër 60-vjeçarë.

Ndër të rinjtë e moshës 15 deri në 29 vjeç, vetëvrasja është shkaku kryesor i vdekjes.

PĂ«rballĂ« kĂ«saj, mbetet njĂ« mungesĂ« serioze e profesionistĂ«ve tĂ« shĂ«ndetit mendor. GjatĂ« konferencĂ«s sĂ« Parisit, delegatĂ«t miratuan “DeklaratĂ«n e Parisit”, njĂ« dokument qĂ« pĂ«rshkruan udhĂ«zime tĂ« pĂ«rbashkĂ«ta.

Shëndeti mendor, është mesazhi që del, njihet si një përgjegjësi kolektive, e cila kërkon veprim të koordinuar në sektorët e arsimit, punës, planifikimit urban, medias, drejtësisë dhe kulturës.

Ndër prioritetet: përfshirja e pacientëve në proceset e vendimmarrjes, promovimi i hapësirave publike që nxisin përfshirjen dhe mirëqenien mendore, dhe sigurimi i shkrim-leximit dixhital për përdorim të sigurt të internetit dhe mediave sociale.

“Kur e ndĂ«rthurim mirĂ«qenien mendore nĂ« çdo vendim, bĂ«jmĂ« shumĂ« mĂ« tepĂ«r sesa thjesht lehtĂ«sojmĂ« vuajtjet: ndezim dinjitet, shpresĂ« dhe mundĂ«si pĂ«r tĂ« gjithĂ«â€, thekson drejtori rajonal i OBSH-sĂ«, Hans Kluge./   /os/

 

The post FOKUS – OBSH: Probleme mendore te njĂ« nĂ« gjashtĂ« evropianĂ«, njĂ« nĂ« tre nuk trajtohet appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

↗

FOKUS – Revolucioni i insulinĂ«s, jo mĂ« çdo ditĂ«

✇Agjencia Telegrafike Shqiptare
By: Arian Jorgaqi

MILANO, 15 qershor /ATSH-ANSA/ – PĂ«r pacientĂ«t diabetikĂ«, mundĂ«sia e kalimit nga administrimi ditor nĂ« atĂ« javor tĂ« insulinĂ«s pĂ«rfaqĂ«son njĂ« revolucion konkret.

”Fakti qĂ« Italia ishte vendi i parĂ« nĂ« botĂ« qĂ« e bĂ«ri falas kĂ«tĂ« risi tĂ« disponueshme pĂ«r pacientĂ«t me shpenzimet e ShĂ«rbimit ShĂ«ndetĂ«sor KombĂ«tar konfirmon pĂ«rsosmĂ«rinĂ« e sistemit farmaceutik italian nĂ« arenĂ«n ndĂ«rkombĂ«tare”, deklaroi nĂ«nsekretari i ShĂ«ndetĂ«sisĂ«, Marcello Gemmato, nĂ« njĂ« konferencĂ« pĂ«r shtyp.

PĂ«r Manuela Bertaggia, presidente e ShoqatĂ«s Italiane tĂ« DiabetikĂ«ve (FAND), administrimi i ri, qĂ« lejon vetĂ«m njĂ« injeksion nĂ« javĂ« nĂ« vend tĂ« njĂ« nĂ« ditĂ«, Ă«shtĂ« “njĂ« revolucion pĂ«r ata qĂ« jetojnĂ« me diabet, i cili mund tĂ« pĂ«rmirĂ«sojĂ« respektimin e terapive”.

Shpejtësitë e ndryshme në aksesin ndaj barnave në rajonet italiane gjenden gjithashtu në lidhje me këtë formulim të ri të hormonit të nevojshëm për diabetikët.

“Lombardia ka udhĂ«hequr kĂ«tĂ« rrugĂ«â€, shpjegon presidentja e ShoqatĂ«s Italiane tĂ« DiabetologjisĂ« (SID) Raffaella Buzzetti, ”e ndjekur nga shumĂ« rajone, pĂ«rfshirĂ« Lazion, ToskanĂ«n, Emilia RomagnĂ«n. NdĂ«rsa tĂ« tjerĂ«t, veçanĂ«risht nĂ« jug, ende duhet tĂ« kenĂ« dritĂ«n e fundit jeshile, si Sardenja, Siçilia, Kalabria. Ne duhet tĂ« sigurohemi qĂ« ajo tĂ« mbĂ«rrijĂ« tek tĂ« gjithĂ« sĂ« shpejti, duke kapĂ«rcyer kĂ«to dallime”.

”Rimbursimi i insulinĂ«s sĂ« parĂ« javore”, nĂ«nvizoi Giorgio MulĂš, nĂ«nkryetar i DhomĂ«s sĂ« DeputetĂ«ve, “e vendos ItalinĂ« edhe njĂ« herĂ« nĂ« njĂ« pozicion tĂ« shkĂ«lqyer nĂ« lidhje me prioritetet shĂ«ndetĂ«sore”.

”Kjo supremaci”, shton Gian Marco Centinaio, nĂ«nkryetar i Senatit, “tregon angazhimin e institucioneve italiane nĂ« njohjen e rĂ«ndĂ«sisĂ« sĂ« inovacionit nĂ« botĂ«n e shĂ«ndetit, i cili mund tĂ« ndryshojĂ« jetĂ«n e miliona njerĂ«zve. Prandaj, bĂ«het thelbĂ«sore qĂ« tĂ« gjithĂ« bashkĂ«biseduesit tĂ« vazhdojnĂ« tĂ« punojnĂ« sĂ« bashku pĂ«r t’i bĂ«rĂ« zgjidhjet gjithnjĂ« e mĂ« inovative tĂ« arritshme nĂ« dobi tĂ« pacientĂ«ve”./ a.jor.

The post FOKUS – Revolucioni i insulinĂ«s, jo mĂ« çdo ditĂ« appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

↗

FOKUS – FĂ«mijĂ«t qĂ« e pĂ«rtypin pak dhe shpejt ushqimin mĂ« tĂ« prirur ndaj obezitetit

✇Agjencia Telegrafike Shqiptare
By: Oliver Serani

TOKIO, 26 maj /ATSH-AA/ – Sipas njĂ« studimi tĂ« kryer nĂ« Japoni, u zbulua se fĂ«mijĂ«t qĂ« pĂ«rtypin mĂ« pak, qĂ« hanĂ« shpejt dhe me gojĂ«n plot janĂ« tĂ« prirur ndaj obezitetit.

Studiues nga Universiteti i Osakës në Japoni kryen një studim për të shqyrtuar efektet e zakoneve të përtypjes në obezitetin tek fëmijët.

Në studimin që shqyrtoi zakonet e të ngrënit të afërsisht 1 400 fëmijëve të moshës 9 deri në 10 vjeç, u përcaktua se fëmijët që nuk e përtypin ushqimin mjaftueshëm janë më të prirur ndaj obezitetit.

Fëmijët që e përtypin ushqimin keq, si dhe ata që hanë shpejt dhe me gojën plot, janë gjithashtu të prirur ndaj kësaj sëmundjeje, sipas studimit.

Sipas studimit, fëmijët që përtypnin më dobët kishin një herë e gjysmë më shumë gjasa të ishin obezë, ndërsa fëmijët që hanin shpejt kishin rreth dyfishin e rrezikut të obezitetit.

NdĂ«rsa u zbulua se kjo situatĂ« vĂ«rehej mĂ« shpesh tek djemtĂ«, 167 fĂ«mijĂ« u vlerĂ«suan nĂ« klasĂ«n e “obezĂ«ve” si rezultat i hulumtimit.

Studimi u publikua nĂ« faqen web tĂ« “Science Direct”./ /os/

The post FOKUS – FĂ«mijĂ«t qĂ« e pĂ«rtypin pak dhe shpejt ushqimin mĂ« tĂ« prirur ndaj obezitetit appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

↗

FOKUS – EkspertĂ«t ngrenĂ« alarmin mbi rĂ«nien globale tĂ« fertilitetit

✇Agjencia Telegrafike Shqiptare
By: Oliver Serani

ANKARA, 25 maj /ATSH-AA/ – EkspertĂ«t e Forumit NdĂ«rkombĂ«tar tĂ« Familjes nĂ« Stamboll kanĂ« paralajmĂ«ruar pĂ«r njĂ« krizĂ« demografike nĂ« rritje pasi nivelet globale tĂ« fertilitetit vazhdojnĂ« tĂ« shĂ«nojnĂ« ulje, duke kĂ«rcĂ«nuar stabilitetin ekonomik dhe sistemet sociale nĂ« mbarĂ« botĂ«n.

I mbajtur nĂ«n temĂ«n “Mbrotja dhe forcimi i familjes pĂ«rballĂ« sfidave globale”, paneli i titulluar “Miti i mbipopullimit: Si kontribuoi njĂ« agjendĂ« globale nĂ« rĂ«nien e popullsisĂ«?” u organizua nga Ministria e Familjes dhe ShĂ«rbimeve Sociale tĂ« TurqisĂ«.

Zv/ministri i Punës dhe Sigurimeve Shoqërore, Lutfihak Alpkan, i cili moderoi panelin, tha se shkalla e fertilitetit të Turqisë ka rënë nga 7 në vitet 1970 në nën 1.5 në ditët e sodit.

“Organizatat ndĂ«rkombĂ«tare prej kohĂ«sh kanĂ« mbĂ«shtetur pĂ«rpjekjet pĂ«r tĂ« reduktuar rritjen e popullsisĂ«. Por kur popullsia e njĂ« vendi fillon tĂ« tkurret, tĂ« njĂ«jtat organizata janĂ« shumĂ« mĂ« pak mbĂ«shtetĂ«se”, tha Alpkan.

Serdar Furtuna nga Universiteti Acıbadem Mehmet Ali Aydınlar, në fjalën e tij në panel, zbuloi përpjekjet për kontrollin e popullsisë në fondacionet amerikane në vitet 1940.

Ai theksoi se një studim i vitit 1963 në Turqi tregoi një hendek të madh midis lindjeve aktuale dhe të atyre të dëshiruara.

“Metodat moderne mezi u miratuan, por popullsia deri tani u zvogĂ«lua, jo pĂ«r shkak tĂ« presionit tĂ« jashtĂ«m, por ndryshimit tĂ« prioriteteve dhe nevojave individuale”, theksoi Furtuna.

Ministrja e MalajzisĂ« pĂ«r GratĂ« dhe Familjen, Dato’ Sri Hajah Nancy Shukri, nga ana e saj, tha se popullsia e vendit tĂ« saj do tĂ« arrijĂ« kulmin deri nĂ« vitin 2071 para se tĂ« fillojĂ« tĂ« shĂ«nojĂ« ulje.

“Kjo nuk ka tĂ« bĂ«jĂ« vetĂ«m me numrat, do tĂ« thotĂ« njĂ« fuqi punĂ«tore nĂ« tkurrje, popullsi nĂ« plakje dhe presion nĂ« rritje mbi sistemet sociale”, tha ajo.

Në rajonin e Gjirit Persik, rënia gjithashtu është dramatike.

Sharifa Noaman Al-Emadi nga Instituti NdĂ«rkombĂ«tar i Familjes nĂ« Doha tha se nĂ« vende si Katari, ku qytetarĂ«t “pĂ«rbĂ«jnĂ« mĂ« pak se 20 pĂ«r qind tĂ« popullsisĂ«, kjo rĂ«nie Ă«shtĂ« veçanĂ«risht kritike”.

Tunde Furesz e HungarisĂ« e pĂ«rshkroi EvropĂ«n si “kontinentin e djepave bosh”, duke pĂ«rmendur fertilitetin rekord tĂ« ulĂ«t dhe njĂ« tendencĂ« pĂ«rkeqĂ«simi qĂ« nga pandemia COVID-19.

“Kushtetuta jonĂ« thotĂ« ‘nĂ«na Ă«shtĂ« grua, babai Ă«shtĂ« burrë’. Kjo pasqyron vendosmĂ«rinĂ« tonĂ« pĂ«r tĂ« mbrojtur strukturĂ«n tonĂ« familjare”, shtoi ajo.

Leow Siu Lin, drejtoreshë e Marrëdhënieve Ndërkombëtare në Ministrinë e Zhvillimit Social dhe Familjar të Singaporit, theksoi se vetëm rritja e nivelit të lindjeve nuk është e mjaftueshme për të siguruar qëndrueshmërinë e popullsisë. Ajo theksoi nevojën për një qasje shumëdimensionale të fokusuar në forcimin e familjeve.   /os/

The post FOKUS – EkspertĂ«t ngrenĂ« alarmin mbi rĂ«nien globale tĂ« fertilitetit appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

↗

FOKUS – FDA debaton pĂ«rditĂ«simin e vaksinĂ«s COVID-19

✇Agjencia Telegrafike Shqiptare
By: Oliver Serani

MINESOTA, 22 maj /ATSH/ – KĂ«shilltarĂ«t qeveritarĂ« amerikanĂ« do tĂ« takohen sot pĂ«r tĂ« vendosur nĂ«se vaksinat kundĂ«r COVID-19 kanĂ« nevojĂ« pĂ«r pĂ«rditĂ«sim pĂ«r tĂ« pĂ«rmirĂ«suar mbrojtjen kĂ«tĂ« vjeshtĂ« dhe dimĂ«r – edhe pse njĂ« politikĂ« e re e administratĂ«s Trump ka vĂ«nĂ« nĂ« pikĂ«pyetje se kush mund tĂ« jetĂ« vulnerabĂ«l pĂ«r kĂ«tĂ« vaksinĂ«, shkruan AP.

Ekspertët e jashtëm të Administratës së Ushqimit dhe Barnave (FDA) janë takuar rregullisht që nga prezantimi i vaksinave të para kundër COVID-19 për të diskutuar përshtatjen e recetave të tyre për të qenë përpara përhapjes së virusit.

Takimi i sotëm është i pari i grupit që kur presidenti Donald Trump mori detyrën.

Por, kjo vjen vetëm dy ditë pasi udhëheqësit e FDA-së përmbysën politikën e mëparshme të SHBA-së për të rekomanduar përforcues vjetorë të COVID-19 për të gjithë amerikanët e moshës mbi gjashtë muaj.

NĂ« vend tĂ« kĂ«saj, FDA tha se ”miratimi rutinĂ« i pĂ«rforcuesve tĂ« COVID-19 do tĂ« kufizohet vetĂ«m tek tĂ« moshuarit dhe tek tĂ« rinjtĂ« qĂ« janĂ« nĂ« rrezik tĂ« lartĂ« pĂ«r infeksion tĂ« rĂ«ndĂ«â€.

Prodhuesit do të duhet të bëjnë studime të reja për të treguar nëse vaksinat sezonale ende u sjellin dobi njerëzve të shëndetshëm nën moshën 65 vjeç.

Kjo ngre implikime tĂ« mĂ«dha pĂ«r fushatĂ«n e vaksinimit tĂ« vjeshtĂ«s sĂ« ardhshme, me pasiguri nĂ«se njerĂ«zit e shĂ«ndetshĂ«m ende mund tĂ« marrin njĂ« vaksinĂ« edhe nĂ«se nuk rekomandohet pĂ«r ta – ose nĂ«se siguruesit do tĂ« vazhdojnĂ« tĂ« paguajnĂ« pĂ«r vaksinat pĂ«r tĂ« gjithĂ«.

”As nuk Ă«shtĂ« e qartĂ« se çfarĂ« do tĂ« thotĂ« politika pĂ«r foshnjat qĂ« nuk janĂ« vaksinuar kurrĂ«. Kjo Ă«shtĂ« njĂ« rrĂ«mujĂ«â€, tha Michael Osterholm, njĂ« ekspert i sĂ«mundjeve infektive nĂ« Universitetin e MinesotĂ«s.

“E vetmja gjĂ« qĂ« nuk duam tĂ« bĂ«jmĂ« Ă«shtĂ« tĂ« vendosim njĂ« pengesĂ« qĂ« i pengon prindĂ«rit tĂ« vaksinojnĂ« fĂ«mijĂ«t e tyre nĂ«se duan”, shton ai.

”Po kĂ«rkojmĂ« udhĂ«zime pĂ«r tĂ« ndihmuar FDA-nĂ« tĂ« vendosĂ« se cilin lloj tĂ« zgjedhĂ« pĂ«r vaksinat kundĂ«r COVID-19 nĂ« tĂ« ardhmen”, tha shefi i vaksinave tĂ« FDA-sĂ«, Vinay Prasad nĂ« komentet e hapjes sĂ« takimit.

Prasad shtoi se ”agjencia dĂ«shiron t’u japĂ« njerĂ«zve pak mĂ« shumĂ« kohĂ« pĂ«r ta pĂ«rthithur politikĂ«n e re mbi vaksinat dhe Ă«shtĂ« e hapur pĂ«r reagime”./  /os/

The post FOKUS – FDA debaton pĂ«rditĂ«simin e vaksinĂ«s COVID-19 appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

❌