Shefja e diplomacisĂ« e Bashkimit Evropian porositi kĂ«tĂ« javĂ« se âtani Ă«shtĂ« koha pĂ«r riangazhimâ nga Kosova dhe Serbia nĂ« dialogun e ndĂ«rmjetĂ«suar nga Brukseli pĂ«r normalizimin e marrĂ«dhĂ«nieve mes dy vendeve.
Porosia e Kaja Kallasit, me paralajmërimin se dialogu është domosdoshmëri që ato të ecin drejt integrimit evropian, u dha në prag të vizitës së saj në kryeqytetet e dy vendeve, të mërkurën dhe të enjten.
MĂ« vonĂ«, nĂ« Beograd, ajo tha se planifikon tĂ« ftojĂ« nĂ« Bruksel âsa mĂ« parĂ« tĂ« jetĂ« e mundurâ pĂ«rfaqĂ«sues nga tĂ« dy vendet âpĂ«r tĂ« diskutuar hapat pĂ«rparaâ â pa pĂ«rmendur se kush do tĂ« marrĂ« ftesĂ« saktĂ«sisht.
Por, njohësit e zhvillimeve politike në Prishtinë dhe në Beograd janë pesimistë nëse rikthimi në dialogun e nivelit politik ndërmjet dy vendeve është i mundshëm tash për tash.
Pas zgjedhjeve parlamentare tĂ« 9 shkurtit, Kosova ende nuk ka arritur tĂ« pĂ«rmbyllĂ« konstituimin e Kuvendit, qĂ« do tâi hapte rrugĂ« procesit tĂ« krijimit tĂ« qeverisĂ« sĂ« re.
Ndërkaq, Serbia, në muajt e fundit është duke u përballur me protesta të shumta dhe turbullira politike.
Legjitimiteti i palëve biseduese
Afrim Hoti, profesor i së Drejtës dhe Marrëdhënieve Ndërkombëtare në Universitetin e Prishtinës, thotë për Radion Evropa e Lirë se dialogu nuk ka kuptim, nëse ai nuk udhëhiqet nga liderë që kanë kredenciale dhe legjitimitet në vendet përkatëse.
Problematika kryesore, sipas tij, ndërlidhet me faktin se Kosova drejtohet nga një qeveri në detyrë.
Në përputhje me Kushtetutën e Kosovës, dialogu me Serbinë udhëhiqet vetëm nga qeveria e vendit. Ndërkaq, në këtë proces, palën e Serbisë e drejton presidenti i saj.
âUnĂ« nuk besoj qĂ« do tĂ« kemi rund apo pĂ«rpjekje pĂ«r njĂ« takim eventual, tĂ« paktĂ«n jo pĂ«r aq kohĂ« sa nuk themelohet qeveria e re nĂ« KosovĂ«â, thekson Hoti.
Në anën tjetër, pas një incidenti në Novi Sad, më 1 nëntor të vitit të kaluar, që i mori jetën 16 personave, autoritetet në Serbi u ballafaquan me protesta për disa muaj.
Qeveria e atjeshme, e drejtuar nga Millosh Vuçeviq, dha dorëheqje dhe u zëvendësua nga një kabinet qeverisës që aktualisht drejtohet nga Gjuro Macut, i cili, sikurse paraardhësi, është pjesë e Partisë Progresiste Serbe, e themeluar nga presidenti aktual i Serbisë, Aleksandar Vuçiq.
Dushan Janjiq, nga Forumi i Beogradit për Marrëdhënie Etnike, thotë për Radion Evropa e Lirë se zhvillimet e muajve të fundit në Serbi e kanë luhatur seriozisht pushtetin e Vuçiqit.
âNĂ« Serbi nuk ka qeveri legjitime, por vetĂ«m legaleâ, shprehet Janjiq, duke shtuar se insistimi i pĂ«rfaqĂ«sueses sĂ« LartĂ« tĂ« BE-sĂ« pĂ«r PolitikĂ« tĂ« Jashtme dhe Siguri, Kallas, pĂ«r rinisje tĂ« dialogut tani, duket si qasje burokratike, me sloganin âduhet tĂ« nisĂ«â.
âMirĂ« qĂ« ka ardhur [Kallas, nĂ« Beograd dhe nĂ« PrishtinĂ«], qĂ« tĂ« shohĂ« se negociuesit me tĂ« cilĂ«t bisedon janĂ« ârrĂ«fim boshâ, dhe tĂ« nisĂ« ta pĂ«rgatisĂ« aparatin e saj dhe veten pĂ«r njĂ« metodologji tĂ« negociatave. NĂ« rast tĂ« kundĂ«rt, do ta humbĂ« mandatin e lehtĂ«sueses [sĂ« dialogut]â, vlerĂ«son Janjiq.
Faza e ardhshme e procesit
TĂ« mĂ«rkurĂ«n, Vuçiq tha se âSerbia Ă«shtĂ« e vendosur pĂ«r dialog konstruktiv me ndĂ«rmjetĂ«simin e BE-sĂ«â.
Por, ai shtoi se ia ka pĂ«rkujtuar kryediplomates Kallas se formimi i Asociacionit tĂ« komunave me shumicĂ« serbe nga pala kosovare Ă«shtĂ« ânjĂ« parakusht pĂ«r pĂ«rparim tĂ« mĂ«tejmĂ« nĂ« dialogâ.
GatishmĂ«rinĂ« e KosovĂ«s pĂ«r tĂ« marrĂ« pjesĂ« nĂ« procesin e dialogut e ka shprehur edhe presidentja Vjosa Osmani, por ajo i ka bĂ«rĂ« thirrje BE-sĂ« qĂ«, paraprakisht, âduhet tĂ« flasim pĂ«r heqjen e masave nga ana e BE-sĂ«, sepse kjo e dĂ«mton edhe vetĂ« kredibilitetin e BE-sĂ«â.
BE-ja vendosi masa ndĂ«shkuese ndaj KosovĂ«s mĂ« 2023 â pas rritjes sĂ« tensioneve nĂ« veri tĂ« vendit. Masat e tilla vazhdojnĂ« tĂ« jenĂ« nĂ« fuqi.
NĂ« prill, Kallas bĂ«ri me dije se BE-ja Ă«shtĂ« duke i zbĂ«rthyer gabimet nĂ« dialogun e Brukselit mes KosovĂ«s dhe SerbisĂ«, nĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« tâi japĂ« gjallĂ«ri procesit.
Duke iu referuar kësaj deklarate, Hoti shpreh mendimin se nuk ka shumë tema për të cilat mund të bisedohet, kurdo që të rinisë dialogu në Bruksel.
Sipas tij, problem mbetet zbatimi i marrëveshjeve të arritura ndërmjet dy vendeve, duke përfshirë atë kryesoren, Marrëveshjen për rrugën drejt normalizimit të raporteve, e njohur si Marrëveshja e Ohrit.
âFundja, nĂ«se ne kemi nĂ« sfond njĂ« listĂ« tĂ« marrĂ«veshjeve, pĂ«r tĂ« cilat Ă«shtĂ« dhĂ«nĂ« pajtimi nga udhĂ«heqjet pĂ«rkatĂ«se, dhe nuk kemi zbatimin e tyre praktik, vazhdimi i procesit negociues del i panevojshĂ«m, i palogjikshĂ«m, nuk ka racionalitetâ, thotĂ« Hoti.
Ai pret që strategjia e re e Kallasit në fazën e ardhshme të dialogut të jetë zbatimi i marrëveshjeve të deritashme, duke ushtruar presion të balancuar tek të dyja palët.
Edhe Janjiq shpreson qĂ« vazhdimi eventual i procesit, kurdo qĂ« tĂ« ndodhĂ« gjatĂ« mandatit tĂ« Kallasit, tĂ« mos jetĂ« pĂ«rsĂ«ritje e qasjes sĂ« âmenaxhimit tĂ« konfliktitâ, siç ishte, sipas tij, gjatĂ« mandatit tĂ« pararendĂ«sit tĂ« saj, Josep Borrell.
âShpresoj qĂ« ata [BE-ja] do tĂ« mendojnĂ« seriozisht dhe do tĂ« nisen rrugĂ«s qĂ« do ta ndjekin amerikanĂ«t. Kjo nĂ«nkupton: tavolina tĂ« rrumbullakĂ«ta, procese tĂ« shkurtuara tĂ« bisedimeve dhe, mĂ« e rĂ«ndĂ«sishmja, tĂ« hapin âZyrĂ«n pĂ«r zbatimââ, shprehet Janjiq.
âZyra pĂ«r zbatimâ, sipas tij, do tĂ« mbikĂ«qyrte zbatimin e tĂ« gjitha marrĂ«veshjeve tĂ« arritura deri mĂ« tash nĂ« procesin e dialogut, dhe do tâi raportonte BE-sĂ« pĂ«r rezultatet.
Megjithatë, ai nuk pret që procesi të rinisë deri në fund të këtij viti, pa arritjen e stabilizimit të rrethanave dhe skenave politike në Kosovë dhe në Serbi./rel
The post Analiza e REL: A ka shanse të rinisë dialogu Kosovë-Serbi në rrethanat aktuale? appeared first on Lapsi.al.
Login
