Intervista e plotë e Linda Ramës: Liria është pushteti im!
TIRANĂ, 18 gusht/ATSH/ Linda Rama, bashkĂ«shortja e kryeministrit Edi Rama rrĂ«fen nĂ« njĂ« intervistĂ« pĂ«r revistĂ«n âNewsbomb.alâ shumĂ« tĂ« pathĂ«na nga jeta familjare, por edhe njĂ« mendim tĂ« saj mbi reformat dhe intensitetin e punĂ«s sĂ« qeverisĂ« nĂ« fund tĂ« mandatit tĂ« tretĂ« e nĂ« vigjilje tĂ« mandatit tĂ« katĂ«rt.
Intervista e plotë e Linda Ramës për Anila Bashën:
Faleminderit që pranuat këtë intervistë për NEWSBOMB. Dua ta filloj thjeshtë dhe për së afërmi: si nis një ditë e zakonshme për ju? Zgjon Edi Lindën, apo Linda Edin? Apo është Zaho ai që ju zgjon të dyve? Si duket një ditë tipike për ju, larg syve të publikut?
Kur dita zbardh mĂ« gjen 100% tĂ« zgjuar. KĂ«shtu qĂ« zgjuesja jam unĂ« qĂ«kurse Zaho sâĂ«shtĂ« mĂ« bebja qĂ« na zgjonte pa u gdhirĂ«. Tani ai Ă«shtĂ« nĂ« moshĂ«n kur shkĂ«putja nga gjumi Ă«shtĂ« e vĂ«shtirĂ«, megjithĂ« tĂ« pĂ«rkĂ«dhelurat e mia dhe tĂ« Edit. NĂ« kohĂ« pushimesh, zgjimi i Zahos ndodh bashkĂ« me pyetjen âmami ça do bĂ«j unĂ« sot?â. NdĂ«rsa nĂ« kohĂ«n e shkollĂ«s, zgjimi pararendet nga lutja âaman tĂ« fle dhe pesĂ« minuta, aman pesĂ« minutaâ. Dhe zgjat duart drejt meje symbyllur, qĂ« tĂ« mĂ« marrĂ« edhe mua bashkĂ« me ato pesĂ« minuta. Kurse unĂ« tĂ« them tĂ« drejtĂ«n ato pesĂ« minuta nuk ja refuzoj edhe sikur tĂ« jemi vertetĂ« shumĂ« vonĂ« pĂ«r shkollĂ«. MĂ« kujtohet kur ishim nĂ« moshĂ«n e tij, tĂ« njĂ«jtĂ«n lutje tĂ« pĂ«rsĂ«ritur kishim pĂ«r prindĂ«rit kur na zgjonin, tĂ« rrinim dhe pesĂ« minuta mĂ« shumĂ«. NjĂ« pesĂ«minutĂ«sh i artĂ« pĂ«r tâu ndarĂ« paqĂ«sisht me natĂ«n, me gjumin, me ndjesinĂ« pĂ«rkĂ«dhelĂ«se qĂ« tĂ« pĂ«rcjell ngrohtĂ«sia e shtratit. Dhe pĂ«r ta filluar edhe ditĂ«n paqĂ«sisht, pa urdhĂ«ra.
Pjesa tjetĂ«r pĂ«rgjithĂ«sisht Ă«shtĂ« rutinĂ« mĂ«ngjesore, por megjithatĂ« ritmike pĂ«r mua qĂ« duhet tâja dalĂ« tĂ« bĂ«j gjithçka pĂ«rmban menuja e punĂ«ve tĂ« mĂ«ngjesit pĂ«r gruan e shtĂ«pisĂ«, tĂ« celebroj kur mundem fillimin e ditĂ«s me aromĂ«n e njĂ« kafeje tĂ« shpejtĂ« me Edin, dhe tĂ« dal nĂ« kohĂ« nga shtĂ«pia me Zahon pĂ«r tĂ« mos mbetur nĂ« radhĂ«n e shoferĂ«ve tĂ« makinave tĂ« bĂ«ra vargan nĂ« rrugĂ«n e shkollĂ«s.
âSi e balanconi ju dhe Kryeministri jetĂ«n familjare me atĂ« politike? A flisni pĂ«r politikĂ« gjatĂ« darkave, apo pĂ«rpiqeni ta mbani tryezĂ«n e familjes larg temave tĂ« pushtetit?
Ju po mĂ« pyesni pĂ«r tĂ« ditur pĂ«r 24 orĂ«t e jetĂ«s sonĂ« tĂ« pĂ«rditshme nĂ« 12 vite tĂ« punĂ«s sĂ« Edit si kryeministĂ«r dhe pyetja juaj tingĂ«llon kaq e qetĂ«, kaq e patrazuar, kaq relaksuese madje, sa mĂ« vjen shumĂ« keq qĂ« ta trazoj e komplikoj unĂ« me tĂ« gjithĂ« tĂ« kundĂ«rtat e kĂ«tyre ndjesive. SidoqoftĂ«, sa pĂ«r ta filluar mund tĂ« them qĂ« nĂ«n çatinĂ« e shtĂ«pisĂ« sonĂ« nuk ka dy jetĂ« tĂ« ndara, njĂ«ra familjare pĂ«r tĂ« gjithĂ« ne dhe njĂ«ra politike pĂ«r Edin. Ka vetĂ«m njĂ«. Natyrisht secili bĂ«n punĂ«n e tij tĂ« pĂ«rditshme, por pa e harruar nĂ« asnjĂ« moment qĂ« Edi Ă«shtĂ« kryeministĂ«r, domethĂ«nĂ« nĂ« njĂ« pozicion qĂ« nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« paevitueshme krijon ngarkesĂ« mbi supe, kushtĂ«zim tĂ« hapave dhe shqetĂ«sim tĂ« njĂ« lloji fare tĂ« veçantĂ« e tĂ« pashprehur nĂ« mendje dhe nĂ« zemĂ«r. Mund tâju duket çudi, po pozicioni i Edit, pĂ«rtej Edit, i krijon kĂ«to kushtĂ«zime dhe preokupime veçanĂ«risht tek unĂ« dhe fĂ«mijĂ«t, qĂ« vijnĂ« bashkĂ« me ngarkesĂ«n qĂ« ka njeriu nĂ« jetĂ«n e tij tĂ« zakonshme. Dhe, mos harroni, unĂ« i kam jetuar tĂ« dyja.
âPĂ«rpara se tĂ« ishit bashkĂ«shortja e Kryeministrit, ju ishit â dhe mbeteni â njĂ« grua me profil tĂ« qartĂ« profesional: akademike, ekonomiste, pjesĂ« e shoqĂ«risĂ« civile. Si arrini ta ruani kĂ«tĂ« identitet nĂ« sytĂ« e publikut dhe nĂ« raport me veten?
Duke mos pranuar qĂ« nĂ« ditĂ«n e parĂ« tĂ« Edit nĂ« pushtet dhe nĂ« asnjĂ« ditĂ« tĂ« Edit kryeministĂ«r qĂ« ta lejoj thelbin tim qytetar, profesional dhe mĂ«nyrĂ«n time tĂ« tĂ« jetuarit brenda dhe jashtĂ« shtĂ«pisĂ« tĂ« ndikohet nga ngjitja e tim shoqi nĂ« majĂ«, kam krijuar qysh atĂ« ditĂ« e çdo ditĂ« mĂ« tej, njĂ« distancĂ« tĂ« sigurtĂ« higjenike nga pushteti. Ky term qĂ« mĂ« ka pĂ«lqyer shumĂ« qĂ« nĂ« sekondĂ«n qĂ« e kam dĂ«gjuar shumĂ« kohĂ« mĂ« parĂ« prej ArbĂ«n Xhaferrit. I kam rezistuar kĂ«shtu çdo pĂ«rpjekjeje pĂ«r tĂ« mĂ« konsideruar si paradhomĂ« tĂ« zyrĂ«s sĂ« Edit dhe i kam bĂ«rĂ« ballĂ« çdo keqkuptimi kur njerĂ«z tĂ« afĂ«rt a tĂ« panjohur, mĂ« janĂ« adresuar si pĂ«shpĂ«ritĂ«se nĂ« veshin e tij. Kam ruajtur ritualet e mia, qĂ« nga vendi ku prej 26 vjetĂ«sh pi çdo mĂ«ngjes kafen para se tĂ« ngjitem nĂ« po atĂ« zyrĂ«, lidhjet e mia tĂ« afĂ«rta a tĂ« largĂ«ta po ashtu, duke mbajtur ndezur kontaktet njerezore dhe ndjeshmĂ«rinĂ« e shqetĂ«simin pĂ«r tĂ« pĂ«rbashkĂ«tĂ«n. Duke e bĂ«rĂ« punĂ«n time çdo ditĂ« me tĂ« njĂ«jtin seriozitet, pĂ«rkushtim e pasion profesional. TĂ« merresh me ekonominĂ« dhe me politikat publike nĂ« profesion, tĂ« kesh ndjeshmĂ«ri pĂ«r grupet vulnerabĂ«l dhe tĂ« drejtat dhe tĂ« kesh bashkĂ«shortin kryeministĂ«r nuk Ă«shtĂ« edhe aq kollaj dhe gjithashtu nuk Ă«shtĂ« aspak e lehtĂ« tĂ« kapĂ«rcesh dyshimet apo pĂ«rballĂ«sh paragjykimet dhe gjykimet, tĂ« cilat kanĂ« forcĂ«n tĂ« tĂ« shqetĂ«sojnĂ« megjithĂ«se apo sidomos sepse nĂ« shumicĂ«n dĂ«rmuese tĂ« rasteve, sâkanĂ« tĂ« bĂ«jnĂ« me ty po me stereotipin e bashkĂ«shortes sĂ« kryeministrit, qĂ« Ă«shtĂ« kaq i fortĂ« sa qĂ« nganjĂ«herĂ« habitesh se si edhe dikush qĂ« tĂ« njeh prej vitesh keqkuptohet deri nĂ« pikĂ«n e tĂ« pabesueshmes. Por njĂ«kohĂ«sisht Ă«shtĂ« edhe njĂ« oportunitet pĂ«r tĂ« provuar veten dhe pĂ«r tĂ« jetuar nĂ« njĂ« dimension tĂ« pazakontĂ«.
âPak para nisjes sĂ« fushatĂ«s pĂ«r zgjedhjet e 11 majit, u bĂ«tĂ« subjekt i njĂ« sĂ«rĂ« akuzash publike nga opozita. U dĂ«rguan letra tek partnerĂ«t ndĂ«rkombĂ«tarĂ« qĂ« kĂ«rkonin largimin tuaj nga disa projekte ku jeni e pĂ«rfshirĂ«. A ju shqetĂ«soi kjo fushatĂ«? PatĂ«t ndonjĂ« reagim nga partnerĂ«t ndĂ«rkombĂ«tarĂ«? E kishit parashikuar qĂ« do tĂ« ishit nĂ« fokus nĂ« kĂ«tĂ« mĂ«nyrĂ«?
U dĂ«rgua nga burrat dhe fatkeqĂ«sisht edhe gratĂ« deputete tĂ« grupit parlamentar tĂ« PartisĂ« Demokratike njĂ« letĂ«r apo ndjesĂ« pĂ«r pĂ«rcaktimin e saktĂ«, njĂ« ferman turpi politik, drejt institucioneve ndĂ«rkombĂ«tare qĂ« mbĂ«shtesin ShqipĂ«rinĂ«. Ai ferman qĂ« nĂ« fakt konfirmonte aftĂ«sitĂ« e mia profesionale duke u shprehur se âne nuk gjykojmĂ« kapacitet profesionale tĂ« zonjĂ«s Ramaâ, u kĂ«rkonte ndĂ«rkombĂ«tarĂ«ve tĂ« mos mĂ« angazhonin nĂ« projektet e tyre ose e thĂ«nĂ« ndryshe, tĂ« mĂ« pushonin nga puna, pĂ«r shkak se isha bashkĂ«shortja e kryeministrit. Them tĂ« mĂ« pushonin nga puna sepse unĂ« dhe zyra ime nuk jemi financuar gjermĂ«sot nga asnjĂ« qindarkĂ« e buxhetit tĂ« shtetit shqiptar. Pra ata burra dhe ato gra kĂ«rkonin qĂ« institucionet ndĂ«rkombĂ«tare tĂ« mĂ« mohonin arbirtrarisht tĂ« drejtĂ«n pĂ«r tĂ« bĂ«rĂ« punĂ«n qĂ« bĂ«j me ta qysh prej vitit 1999, kur dola apo mĂ« saktĂ« mĂ« thanĂ« se nuk isha mĂ« e nevojshme si shĂ«rbĂ«tore e shtetit shqiptar.
Fillimisht mâu duk njĂ« çudi e madhe qĂ« pĂ«rfaqĂ«simi mĂ« i lartĂ« institucional opozitar, nĂ« vigjilje tĂ« fushatĂ«s elektorale, i kishte mbledhur tĂ« gjitha forcat dhe firmat e veta, pĂ«r tĂ« mĂ« hequr nga puna mua. Jo Edin. DomethĂ«nĂ« nĂ« atĂ« moment parazgjedhor pĂ«r opozitĂ«n pushteti pĂ«r tâu luftuar nuk ishte Edi me tĂ« vetĂ«t, por isha unĂ« dhe studimet e mia.
Besoj që ajo letër së pari dhe mbi të gjitha ishte shprehja më e qartë e dëshpërimit kolektiv të kundërshtarëve të Edit, që pas përpjekjes së dështuar 12 vjeçare për të gjetur qoftë dhe një rast të pikëtakimit tim të çfarëdollojshëm me pushtetin e Edit, përfunduan tek një sulm publik frontal ndaj të vetmit pushtet timit: punës profesionale.
Ai ferman ishte edhe një akt ezaurimi i dikujt që u përpoq të thurrte mijëra fjalë të liga ndaj famijes tonë, por nuk mundi dot që në mijëra faqe studime të miat të botuara në vite të gjente një shifër apo një argument që të hedhë dyshimin më të vogël mbi qëllimin, seriozitetin dhe cilësinë e ushtrimit të profesionit tim apo mbi korrektësinë profesionale ndaj institucioneve me të cilat punoj prej më shumë se 25 vitesh.
Ai ferman i firmosur si ato listat e zborit kur tĂ«rhiqnim uniformĂ«n jeshile dhe pushkĂ«t e drurit, Ă«shtĂ« njĂ« dĂ«shmi ulĂ«ritĂ«se hipokrizie â besoj do tĂ« mbetet nĂ« analet e parlamentarizmit shqiptar â e tĂ« gjithĂ« atyre deputetĂ«ve qĂ« votojnĂ« e angazhohen pĂ«r zbatimin e tĂ« gjitha konventave pĂ«r tĂ« drejtat e njeriut e plot tĂ« tjerĂ« dokumenta tĂ« lidhur me parimet demokratike. Por pa asnjĂ« turp i japin vetes tĂ« drejtĂ«n dhe partisĂ« firmĂ«n qĂ« tâia heqin tĂ« drejtĂ«n e punĂ«s dikujt qĂ« punĂ«n e ka krijuar me mundin dhe me djersĂ«n e vet.
Fermani qĂ« çuditi tĂ« madh e tĂ« vogĂ«l nĂ« rrethet profesionale dhe nĂ« institucionet ndĂ«rkombĂ«tare, u hartua nĂ« pragun e fushatĂ«s elektorale, kur ethet e pasigurisĂ« mes deputetĂ«ve pĂ«r vendin nĂ« listĂ«n e kandidatĂ«ve ishin mĂ« tĂ« forta se sa besnikĂ«ria e tyre ndaj parimeve demokratike apo konventave ndĂ«rkombĂ«tare. Firmat e tyre ishin shumĂ« mĂ« mjerane se sa ato tĂ« dĂ«shmitarĂ«ve tĂ« rremĂ« nĂ« kohĂ«n e mallkuar kur humbja e testit tĂ« besnikĂ«risĂ« ndaj partisĂ« tĂ« hante kokĂ«n, sepse testi i tyre i besnikĂ«risĂ« nuk lidhej me kokĂ«n po me ulĂ«sen nĂ« parlamentin e radhĂ«s. Secili prej tyre, pa pĂ«rjashtim, burrĂ« apo grua, duke firmosur pĂ«r tĂ« ekzekutuar tĂ« drejtĂ«n time pĂ«r tĂ« punuar, pĂ«r tĂ« ruajtur ulĂ«sen e vet, provoi se ishte i gatshĂ«m tĂ« ekzekutonte kĂ«do qĂ« do tâi kĂ«rkohej pĂ«r besnikĂ«ri ndaj ulĂ«ses sĂ« vet. BashkĂ«shorti pedagog nĂ« universitet, Ă«ndrra e fĂ«mijĂ«s sĂ« mirĂ«arsimuar, kontrata e punĂ«s sĂ« motrĂ«s konsulente nĂ« BE, BankĂ« BotĂ«rore, EBRD apo UN, humbĂ«n zyrtarisht pĂ«rballĂ« ulĂ«ses. Madje pĂ«r ulĂ«sen janĂ« krejt tĂ« natyrshme tĂ« firmosen edhe rivrarja nĂ« varr e gjyshit tĂ« persekutuar nga letrat e tĂ« paudhĂ«ve apo syrgjynosja e vĂ«llait qĂ« Ă«shtĂ« nĂ« punĂ«n e tij nĂ« njĂ« institucion publik.
Zgjedhjet politike kanë përfunduar, deputetët fitues të listës së mbyllur e të hapur të Partisë Demokratike janë shpallur, por për mua, deputetët që e siguruan ulësen duke firmosur atë ferman turpi politik, janë dhe do të mbeten të vetëdënuar si humbës.
Ndërkohë, institucionet ndërkombëtare u përgjigjën publikisht duke qartësuar se transparenca, mosdiskriminimi, konkurenca e hapur, profesionalizmi, integriteti dhe pavarësia janë kriteret e përzgjedhjes së bashkëpunëtorëve të tyre ndërsa burra dhe gra, figura të njohura të medias dhe të shoqërisë civile reaguan gjithashtu publikisht duke e quajtur absurd dhe të padrejtë sulmin e grupit parlamentar të Partisë Demokratike ndaj meje.
MĂ« pyetĂ«t a ju shqetĂ«soi kjo fushatĂ«. Aspak. Kisha bĂ«rĂ« durimplotĂ« gjithçka kisha patur nĂ« dorĂ« pĂ«r tĂ« mos cĂ«nuar profesionin dhe lirinĂ« time. Kur ajo letĂ«r u publikua nĂ« media isha e qartĂ« qĂ« duhej tĂ« prisja tĂ« tjerĂ«t tĂ« bĂ«nin tĂ« tyren. Dhe e bĂ«nĂ« duke mĂ« dhĂ«nĂ« ndjesinĂ« e triumfit qĂ« mbart dija, puna e devotshme, pavarĂ«sia dhe integriteti profesional, liria pĂ«r tĂ« bĂ«rĂ« zgjedhjet qĂ« do dhe kurajo pĂ«r tĂ« qenĂ« i drejtpĂ«rdrejtĂ« e pĂ«r tâu ballafaquar pa bĂ«rĂ« llogari tĂ« vogla dhe kompromise. Ky Ă«shtĂ« pushteti i madh i njerzve tĂ« thjeshtĂ« qĂ« duke i besuar vetes, profesionit dhe punĂ«s, e provokojnĂ« dhe sfidojnĂ« me lirinĂ« e tyre politikĂ«n dhe pushtetin e saj.
âQĂ« nga vitet â90 e kĂ«tej, ShqipĂ«ria ka pasur disa kryeministra, dhe me ta edhe bashkĂ«shorte qĂ« kanĂ« marrĂ« role tĂ« ndryshme publike. Zonja Liri Berisha Ă«shtĂ« parĂ« aktive nĂ« fusha sociale. Rexhina Nano dhe mĂ« pas Xhoana Nano, gjithashtu. Edhe ju keni ndĂ«rtuar njĂ« profil tĂ« veçantĂ« publik. A mendoni se roli i bashkĂ«shortes sĂ« Kryeministrit ka ndryshuar ndĂ«r vite? Dhe a duhet tĂ« ndryshojĂ« mĂ« tej?
PĂ«r bashkĂ«shorten e Kryeministrit nuk ka rol tĂ« parashikuar nĂ« ligjet dhe rregulloret e shtetit shqiptar, pĂ«rveç pranisĂ« sĂ« saj nĂ« pak raste protokollare. KĂ«shtu ka qenĂ« gjithnjĂ«. PĂ«r kĂ«tĂ« shkak, angazhimi publik i bashkĂ«shortes si e tillĂ«, Ă«shtĂ« njĂ« zgjedhje personale. Nuk ka as traditĂ«, as guida, as ndonjĂ« asistencĂ« institucionale pĂ«r tĂ«. ĂshtĂ« njĂ« zgjedhje personale qĂ« nuk mĂ«sohet po zbulohet, me pĂ«rpjekje e me eksperiencĂ«, pak nga pak dhe me shumĂ« durim duke iu shmangur terreneve tĂ« minuara. Por kur sâka âkopjeâ apo mundĂ«si pĂ«rsĂ«ritjeje modelesh tĂ« gatshme, bĂ«het mĂ« e natyrshme tĂ« transmetosh atĂ« qĂ« ti je, duke u munduar mishĂ«rosh atĂ« qĂ« ti beson dhe tĂ« kontribuosh me atĂ« qĂ« ty tĂ« vjen ndoresh. NĂ« kĂ«to 3 dekada e gjysĂ«m, profili publik qĂ« bashkĂ«shortet kanĂ« zgjedhur dhe kanĂ« kultivuar ka qenĂ« i ndryshĂ«m. E rendĂ«sishme mendoj Ă«shtĂ« qĂ« profili i bashkĂ«shortes tĂ« kryeministrit tĂ« jetë komplementar pĂ«r bashkĂ«shortin nĂ« funksionin e tij publik pa u bĂ«rĂ« e tepĂ«rt pĂ«r njerĂ«zit nĂ« pĂ«rditshmĂ«rinĂ« e tyre.
-Ju nuk jeni njĂ« figurĂ« qĂ« shfaqet shpesh nĂ« media apo nĂ« rrjete sociale. ĂshtĂ« vĂ«shtirĂ« tĂ« gjesh njĂ« foto tuajĂ«n me nipin, apo me familjen nĂ« momente intime. Pse keni zgjedhur kĂ«tĂ« diskrecion? ĂshtĂ« mbrojtje, filozofi, apo diçka tjetĂ«r?
Avi tashmë ka edhe një motër që quhet Rui, mbesa ime që sapo ka mbushur katër muaj. Zaho, Avi dhe Rui janë tre zogj që, kur jemi sëbashku, na mbështjellin me një larmi të hatashme zërash e tingujsh, të qarash e të qeshurash, zënkash, ngacmimesh e përqafimesh fëminore. Ndërsa momentet intime familjare secili i konsumon për veten, ndryshe nuk do të quheshin intime. Qysh në vogëli e kam patur të fortë instiktin e moslejimit të prekjes së territorit tim të privatësisë dhe po kështu e kam respektuar këtë territor tek të tjerët. Privatësia është shije e një lloji të veçantë që të përket vetëm ty, është respekt për jetën tënde, por dhe për jetën e tjetrit, për kohën tënde dhe kohën e tjetrit. Ajo hapësirë është eskluziviteti yt.
-Zonja Brigitte Macron, me tĂ« cilĂ«n qĂ«ndruat bashkĂ« gjatĂ« vizitĂ«s zyrtare tĂ« çiftit Macron nĂ« TiranĂ«, ka thĂ«nĂ« se ânuk dĂ«shiron tĂ« jetĂ« e padukshme, edhe pse nuk ka njĂ« funksion institucionalâ. A mendoni se bashkĂ«shortet e liderĂ«ve politikĂ« duhet tĂ« kenĂ« njĂ« zĂ« mĂ« tĂ« fortĂ« publik?
Brigitte Ă«shtĂ« grua shumĂ« speciale dhe ndjehem me fat qĂ« rasti e ka sjellĂ« pĂ«r mua qĂ« ta takoj dhe tĂ« kem mundĂ«si tĂ« kaloj kohĂ« me tĂ«. Brigitte zotĂ«ron fuqinĂ« qĂ« tĂ« jetĂ« ZonjĂ« e ParĂ« nĂ« çdo mjedis ku gjendet, jo thjeshtĂ« dhe vetĂ«m se Ă«shtĂ« Zonja e ParĂ« e FrancĂ«s por sepse Ă«shtĂ« vetĂ« Ajo. Me elegancĂ«, kujdes, vemendje pĂ«r kĂ«do pranĂ« saj ajo ja del mrekullisht mirĂ« tĂ« ndajĂ« shqetĂ«simet e mĂ«dha tĂ« botĂ«s dhe gĂ«zimet e kuptimet e vogla por domethĂ«nĂ«se tĂ« jetĂ«s. NĂ« vizitĂ«n e saj zyrtare tĂ« para tre muajve nĂ« ShqipĂ«ri sĂ«bashku me Presidentin Macron, Brigitte zhvilloi njĂ« bisedĂ« me nxĂ«nĂ«sit e seksionit frankofon nĂ« shkollĂ«n e mesme âAsim Vokshiâ nĂ« TiranĂ« dhe tĂ« disa nxĂ«nĂ«sve tĂ« tjerĂ« tĂ« ardhur nga Korça. Aty pashĂ« se si papritur Zonja e ParĂ« e FrancĂ«s u kthye lehtĂ«sisht nĂ« mĂ«suesen pasionante qĂ« i fliste nxĂ«nĂ«sve pĂ«r rĂ«ndĂ«sinĂ« e pĂ«rqendrimit nĂ« shkollĂ« dhe moslejimin e problemeve tĂ« tĂ« pĂ«rditshmes, sfidave emocionale dhe marrĂ«dhĂ«nieve sentimentale qĂ« tĂ« shpĂ«rqendrojnĂ« vĂ«mendjen nga mĂ«simi. PashĂ« se si i inkurajonte pĂ«r tĂ« shkruar lirshĂ«m mendimet, shqetĂ«simet apo ngjarjet e ditĂ«s menjĂ«herĂ« pasi ato ndodhin si mĂ«nyrĂ« e shĂ«ndetshme pĂ«r tĂ« pĂ«rpunuar ndjenjat dhe pĂ«r tĂ« rikthyer ekuilibrin emocional. PashĂ« sa e vĂ«shtirĂ« u bĂ« pĂ«r nxĂ«nĂ«sit tĂ« shkĂ«pusnin bisedĂ«n me Brigitte pĂ«r letĂ«rsinĂ« frenge dhe autorĂ«t e mĂ«dhenj francezĂ«. Dhe mĂ« tej pashĂ« se si nĂ« fund u rishfaq nĂ« bisedĂ« pĂ«rsĂ«ri Zonja e ParĂ« e FrancĂ«s teksa komplimentonte e impresionuar nxĂ«nĂ«sit bashkĂ«bisedues pĂ«r nivelin e dijes dhe seriozitetin ndaj shkollĂ«s duke i krahasuar dhe me bashkĂ«moshatarĂ«t e tyre nĂ« FrancĂ«. Brigitte Macron Ă«shtĂ« njĂ« grua e fortĂ« dhe sfiduese qĂ« me origjinalitetin e saj tĂ« spikatur ka aftĂ«sinĂ« tĂ« provokojĂ« dhe tĂ« inspirojĂ«.
âDua tĂ« ndalem nĂ« kĂ«tĂ« grup pyetjesh tĂ« dyta tek zgjedhjet e post-zgjedhjet. Si tâu duk fitorja e PS. E prisje qĂ« do tĂ« ndodhte kĂ«shtu?
Zgjedhjet parlamentare janë momenti politik më i rendësishëm i vlerësimit të punës të katër viteve dhe shprehja më e rëndësishme e besimit për katër vitet e ardhshme. Sigurisht ato janë një moment i rendësishëm për Edin, por mbeten padyshim të tilla edhe për mua dhe fëmijët. Më vjen mirë që Edi rimorri besimin e shumicës dhe uroj që të jetë i merituar në çdo ditë të ushtrimit të mandatit.
âNga pozicioni i ekspertes sĂ« shoqĂ«risĂ« civile, besoj dhe ju e keni ndjekur debatin e madh qĂ« bĂ«het nĂ« media â (ndryshe nga Edi pĂ«r shkak tĂ« natyrĂ«s sĂ« punĂ«s suaj ju lexoni dhe dĂ«gjoni lajme) â lidhur me ndĂ«rhyrjen e kryeministrit nĂ« kompetencat e pushtetit vendor. KĂ«rkesa on-block tĂ« dorĂ«heqjeve tĂ« drejtorĂ«ve nĂ«pĂ«r bashki, nĂ« njĂ« kohĂ« qĂ« Ă«shtĂ« kompetencĂ« e kryebashkiakĂ«ve. A keni ndonjĂ« koment pĂ«r kĂ«tĂ«?
E kam ndjekur kĂ«tĂ« zhvillim qĂ« nĂ« fakt Ă«shtĂ« i pazakontĂ« pikĂ«risht pĂ«r atĂ« qĂ« ju artikuloni, imponimin e autoritetit ekzekutiv qĂ«ndror tek autoriteti ekzekutiv i disa bashkive tĂ« mĂ«dha. Nga sa Ă«shtĂ« shpjeguar, ky zhvillim ka marrĂ« shkas pikĂ«risht nga niveli i besimit tĂ« marrĂ« nĂ« zgjedhje dhe pritshmĂ«ria e qytetarĂ«ve pĂ«r njĂ« zhvillim tĂ« ri edhe nĂ« raport me hapĂ«rsirĂ«n publike. Por mbase mosushtrimi nĂ« kohĂ« apo siç duhet i disa prej kompetencave nĂ« fushĂ«n e juridiksionit tĂ« pushtetit vendor, nĂ« kushtet kur sfidat e qyteteve tĂ« mĂ«dha janĂ« bĂ«rĂ« edhe mĂ« tĂ« mĂ«dha, ka sjellĂ« nĂ« rendin e ditĂ«s nevojĂ«n pĂ«r njĂ« shkundje tĂ«rĂ«sore nĂ« mbĂ«shtetje tĂ« zhvillimit tĂ« qĂ«ndrueshĂ«m tĂ« qyteteve. UnĂ« nuk ka se si ti di tĂ« gjithĂ« argumentet dhe kundĂ«rargumentet mbi kĂ«tĂ« zhvillim. Ajo qĂ« mund tĂ« them Ă«shtĂ« qĂ« performanca e pushtetit lokal Ă«shtĂ« pĂ«rfitim apo kosto e pĂ«rditshme pĂ«r qytetarin dhe cilĂ«si e rritur apo e munguar jetese pĂ«r tĂ«. Se çfarĂ« nuk funksionon nĂ« mekanizmin zbatues, atĂ« tĂ« kontrollit dhe llogaridhĂ«nies nĂ« bashkitĂ« tona, nevojitet tĂ« kuptohet. Dhe pĂ«r njĂ« kuptim tĂ« drejtĂ« duhet tĂ« shprehen sĂ« pari vetĂ« bashkitĂ«, njĂ« serĂ« agjencish tĂ« lidhura me to, shumĂ« organizata tĂ« shoqĂ«risĂ« civile qĂ« pĂ«r tri dekada kanĂ« mbĂ«shtetur bashkitĂ«. Duhet tĂ« shprehen ministritĂ« e linjĂ«s dhe sigurisht tĂ« zgjedhurit e qytetarĂ«ve nĂ« parlament. Nuk e di nĂ«se e keni kĂ«rkuar opinionin e tyre, por di qĂ« asnjĂ« prej tyre nuk mund tâi shmanget pĂ«rgjegjĂ«sisĂ« funksionale dhe qytetare pĂ«r problematikat lokale. NjĂ«kohĂ«sisht na lipset tĂ« pĂ«rshpejtojmĂ« agjendĂ«n lokale tĂ« zhvillimit inteligjent qĂ« Ă«shtĂ« mundĂ«sia e artĂ« pĂ«r shĂ«rbime efikase. Por a mund ta realizojnĂ« vetĂ« bashkitĂ« zhvillimin inteligjent tĂ« tyre? Nisur nga konkluzionet e njĂ« studimi tĂ« para pak viteve pĂ«r financat dhe cilĂ«sinĂ« e shĂ«rbimeve nĂ« bashkitĂ« e vendit, mund tĂ« them qĂ« pĂ«rveç bashkisĂ« sĂ« TiranĂ«s qĂ« i kishte mundĂ«sitĂ« pĂ«r tĂ« qenĂ« avangardĂ« nĂ« disa aspekte, bashkitĂ« e tjera nuk i kishin kĂ«to mundĂ«si. Mbase kjo ka ndryshuar dhe Tirana sâĂ«shtĂ« mĂ« e vetmja, por kjo nuk e ndryshon faktin qĂ« bashkitĂ« duhen mbĂ«shtetur. Natyrisht, me premisĂ«n qĂ« ato vetĂ« tĂ« jenĂ« tĂ« interesuara dhe vullnetmira qĂ« tĂ« ecin nĂ« kĂ«tĂ« drejtim.
âA nuk janĂ« kĂ«ta njerĂ«z, sido qĂ« tĂ« jenĂ«, qĂ« kanĂ« kontribuar mjaftueshĂ«m nĂ« fitoren e PartisĂ« Socialiste me 83 mandate. A duhet tĂ« largoheshin kĂ«shtu? Me turp?
Zyrtari publik paguhet nga ne tĂ« gjithĂ« pĂ«r tâi shĂ«rbyer publikut dhe jo aktivizmit politik e ambicjeve tĂ« partive, apo jo?! NdĂ«rsa sipas meje, turp Ă«shtĂ« tĂ« pĂ«rdorĂ«sh si argument kontributin nĂ« njĂ« parti fituese, pĂ«r tĂ« mos i ndenjur gatitu ligjit dhe qytetarit nĂ« funksionin tĂ«nd zyrtar apo edhe mĂ« keq, pĂ«r tâi renĂ« nĂ« qafĂ« qytetit e komunitetit tĂ«nd, duke fjetur gjumĂ« nĂ« krye tĂ« detyrĂ«s, duke mbyllur sytĂ« pĂ«rpara shkeljeve tĂ« ligjit.
âPo e nis nga Thethi, por Rilindja Urbane 2.0 po shkakton jo pak trauma. PikĂ«risht nĂ« pikun e sezonit. NdĂ«rtimet aty kanĂ« qenĂ« gjithmonĂ«. Ose nĂ« kĂ«to 10 vite janĂ« shtuar si kĂ«rpudhat nĂ«n sytĂ« dhe vĂ«zhgimin e çdo administratori nĂ« administratĂ«n publike. Tani turistĂ«t po ankohen pĂ«r kaosin; bizneset po ankohen pĂ«r punĂ«n; njerĂ«zve po u shkaktohet panik. E keni ndjerĂ« kĂ«tĂ«? A ishte njĂ« masĂ« e duhur njĂ« reformĂ« prishjesh e menjĂ«hershme, apo reforma duhet tĂ« vinte natyrshĂ«m, qetĂ«, jo kaq e dhimbshmeâŠ
TĂ« prishĂ«sh ndĂ«rtime pa leje nuk Ă«shtĂ« reformĂ«. ĂshtĂ« njĂ« masĂ« apo njĂ« veprim korigjues i dhimbshĂ«m. NdĂ«rsa reforma Ă«shtĂ« mĂ« shumĂ« sesa njĂ« veprim dhe mund tĂ« pyesni qeverinĂ« se çfarĂ« ka parasysh me njĂ« fazĂ« tĂ« dytĂ« zbatimi tĂ« programit tĂ« rilindjes urbane. Lejimi i njĂ« ndĂ«rtimi apo aktiviteti tĂ« paligjshĂ«m dhe mospengimi nĂ« kohĂ« Ă«shtĂ« njĂ« mĂ«kat i dĂ«nueshĂ«m ligjĂ«risht pĂ«r cilindo zyrtar publik qĂ« e ka kryer edhe pse fenomeni nuk mund tĂ« shpjegohet vetĂ«m me kĂ«tĂ« element. Dihet se taksapaguesit i paguajnĂ« zyrtarĂ«t pĂ«r tĂ« shĂ«rbyer e pĂ«r tĂ« orientuar drejt qytetarin, jo pĂ«r ta futur atĂ« nĂ« kurthe duke i kĂ«rkuar rryshfet apo pĂ«r tâu joshur nga ryshfeti i kĂ«tij tĂ« fundit. Por nga ana tjetĂ«r fakti qĂ« zyrtarĂ« tĂ« tillĂ« fatkeqĂ«sisht nuk mungojnĂ« nuk e justifikon qytetarin qĂ« tĂ« shkelĂ« ligjin, pĂ«r mĂ« tepĂ«r kur tĂ« tjerĂ« qytetarĂ« mĂ« parĂ« kanĂ« vuajtur pasojat e paligjshmĂ«risĂ« sĂ« ndĂ«rtimeve tĂ« tyre. NdĂ«rtimet pa leje janĂ« njĂ« traumĂ« qĂ« vazhdojmĂ« ta vuajmĂ« edhe pas 35 vitesh, por Ă«shtĂ« detyrĂ« e shtetit tĂ« gjejĂ« mĂ«nyrĂ«n si ta mbyllĂ« pĂ«rfundimisht kĂ«tĂ« kapitull.
âZonja Rama, besoj se edhe ju e keni ndjekur debatin e fundit mes BardhĂ«s dhe Muçit, qĂ« u bĂ« viral nĂ« rrjet si simbolikĂ« e asaj çfarĂ« po ndodh realisht nĂ« vend. ShumĂ«kush e ironizoi zyrtarin e tatimeve nĂ« SarandĂ« dhe ndjeu keqardhje pĂ«r thirrjet e BardhĂ«s, qĂ« lutet pĂ«r mbijetesĂ«.
NdĂ«rkohĂ«, Adri Nurellari, nĂ« analizĂ«n e botuar nĂ« numrin e kaluar tĂ« revistĂ«s Newsbomb.al, shkruan: âNjĂ« sistem fiskal si i yni, qĂ« favorizon luksin pĂ«rballĂ« prodhimit, nuk Ă«shtĂ« mĂ« njĂ« sistem konkurrues, por klientelistâ. Ai nĂ«nvizon se âBigâ-Ă«t janĂ« tĂ« privilegjuar, ndĂ«rsa âtĂ« vegjlitâ si Bardha penalizohen.
Ju, si ekonomiste â e ndjeni kĂ«tĂ« shqetĂ«sim? A ndani kĂ«tĂ« perceptim pĂ«r sistemin aktual fiskal dhe pĂ«r mĂ«nyrĂ«n si trajtohen sot tĂ« vegjlit nĂ« ekonominĂ« shqiptare? Fermeri, peshkatari, biznesmeni me tendĂ«n buzĂ« rrugĂ«s pĂ«rballĂ« kullave tĂ« mĂ«dha pa leje apo atyre biznesmenĂ«ve me status special si tĂ« stimuluarâŠ
Le tĂ« pĂ«piqemi tâi marrim njĂ« nga njĂ«. Fillimisht, tĂ« shkĂ«putemi pĂ«r njĂ« moment nga komentet pĂ«r personat konkretĂ« dhe tĂ« ndĂ«rtojmĂ« llogjikĂ«n e debatit midis inspektorit zyrtar dhe subjektit tregtar. Ai debat mĂ« kujtoi fĂ«mijĂ«rinĂ« time, kohĂ«n kur tre â katĂ«r javĂ« tĂ« pushimeve verore, sĂ« bashku me vĂ«llain i kalonim nĂ« KrujĂ«, tek gjyshĂ«rit. Disa prej kushĂ«rirave tĂ« mamasĂ« sime ishin moshatare me mua. Me to, njĂ« pjesĂ« tĂ« kohĂ«s e kalonim duke mbledhur lule kamomili dhe lule mullage. NdĂ«rkohĂ« qĂ« shumĂ« gra shkonin nĂ« malin e KrujĂ«s pĂ«r tĂ« mbledhur sherebelĂ« dhe mbanin ekonominĂ« e tyre familjare edhe me tĂ« ardhurat nga shitja e sherbelit. Kamomilin dhe lulet e mullagĂ«s qĂ« mblidhja i hapja nĂ« oborr mbi njĂ« çarçaf dhe i thaja. Lulet e thara, nĂ« fund tĂ« pushimeve, i fusja nĂ« njĂ« qese dhe i çoja tek njĂ« pikĂ« grumbullimi e bimĂ«ve mjeksore qĂ« ndodhej tek Xim Zeneli, emri me tĂ« cilin identifikohej ajo zonĂ«. Aty i peshonin dhe mĂ« jepnin nĂ« kĂ«mbim paratĂ« qĂ« mĂ« pĂ«rkisnin. Ishin pak, por tĂ« mjaftueshme pĂ«r tĂ« ndjerĂ« kĂ«naqĂ«sinĂ« e punĂ«s dhe pĂ«r tĂ« dhĂ«nĂ« kĂ«naqĂ«sinĂ« e ndonjĂ« dhurate fare simbolike pĂ«r prindĂ«rit apo motrĂ«n e vogĂ«l. Nga pika e grumbullimit bimĂ«t e thara ndiqnin zinxhirin e pĂ«rpunimit dhe tregtimit nĂ« tregun vendas apo eksport. Pra kushdo qĂ« mbledh bimĂ« mjekĂ«sore nĂ« mal a fushĂ«, peshkon nĂ« det, mbledh marĂ© apo manaferra e veçanĂ«risht kush prodhon vezĂ« nga pulat nĂ« kotecin e tij, qumĂ«sht e mish nga bagĂ«tia qĂ« zotĂ«ron mund tâi konsumojĂ«, por nĂ«se vendos tâi tregtojĂ« tek tĂ« tjerĂ« atĂ«herĂ« duhet tĂ« jetĂ« i lejuar, i licensuar, i autorizuar, i kontrolluar nga shteti. NĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« konsumatori tĂ« jetĂ« i mbrojtur. Kjo quhet siguri ushqimore dhe Ă«shtĂ« njĂ« nga funksionet mĂ« tĂ« rendĂ«sishme tĂ« shtetit. PĂ«r tâiu kthyer rastit konkret, inspektori ka pĂ«r detyrĂ« tĂ« verifikojĂ« burimin e furnizimit tĂ« produktit ushqimor qĂ« tregtohet dhe e vetmja mĂ«nyrĂ« Ă«shtĂ« nĂ«pĂ«rmjet faturave midis subjektit furnizues, qĂ« Ă«shtĂ« dhe garantuesi i cilĂ«sisĂ«, dhe subjektit tregtues. NĂ« rastin konkret qĂ« ju flisni, diskutimi qĂ« lidhet me sigurinĂ« ushqimore Ă«shtĂ« absolutisht mĂ« i rendĂ«sishĂ«m se sa thjeshtĂ« diskutimi mbi detyrimin fiskal. Dhe nĂ« diskutimin pĂ«r sigurinĂ« ushqimore ne duhet tĂ« solidarizohemi tĂ« gjithĂ« shumĂ« seriozisht si konsumatorĂ« pasi lidhet me shĂ«ndetin tonĂ«, tĂ« fĂ«mijve dhe prindĂ«rve tanĂ«. PĂ«r mĂ« tepĂ«r, tashmĂ« qĂ« turizmi po kthehet nĂ« industri qĂ« do tĂ« thotĂ« qĂ« gjatĂ« njĂ« viti tĂ« mos jemi 2.5 milionĂ« konsumatorĂ« por tĂ« jemi 12.5 milionĂ« apo edhe mĂ« shumĂ«. Jemi tĂ« vonuar nĂ« kĂ«tĂ« drejtim dhe nĂ«se vijojmĂ« kĂ«shtu do tĂ« jetĂ« me pasoja tĂ« mĂ«dha dhe afatgjatĂ« pĂ«r individin dhe pĂ«r ekonominĂ«.
Le të vijojmë më tej me pyetjen tuaj në të cilën keni deduktuar edhe dy shqetësime kryesore.
SĂ« pari, sistemin fiskal shqiptar e quani, po kuotoj frazat tuaja, âsistem fiskal qĂ« favorizon luksin pĂ«rballĂ« prodhimit, sistem jo konkurrues, por klientelist, sistem qĂ« privilegjon âBigâ-Ă«t, ndĂ«rsa âtĂ« vegjlitâ i penalizonâ.
ĂshtĂ« njĂ« deduksion qĂ« qĂ«ndron nĂ« ekstrem dhe pĂ«r sa kohĂ« bĂ«het fjalĂ« pĂ«r sistemin fiskal le tâi referohemi raportit tĂ« fundit tĂ« BE pĂ«r progresin e ShqipĂ«risĂ« dhe raportit tĂ« stafit tĂ« FMN, dy institucione qĂ« na mbikĂ«qyrin prej fillimit tĂ« viteve â90. Ato konstatojnĂ« qĂ« ShqipĂ«ria qysh prej vitit 2016 kontrollon financat publike nĂ«pĂ«rmjet rregullit fiskal tĂ« miratuar, performanca fiskale Ă«shtĂ« pĂ«rmirĂ«suar ndjeshĂ«m, rregulli fiskal Ă«shtĂ« zbatuar ndĂ«rsa politikat e kujdesshme fiskale kanĂ« kontribuar nĂ« ulje tĂ« ndjeshme tĂ« borxhit publik. Pra, alarmi qĂ« bie nĂ« revistĂ«n tuaj pĂ«r sistemin fiskal shqiptar nuk rezulton tĂ« jetĂ« shqetĂ«sues as pĂ«r BE dhe as pĂ«r FMN.
ShqetĂ«simi i dytĂ« lidhet pĂ«r trajtimin e diferencuar tĂ« subjekteve ekonomike nga administrata fiskale, po ju kuotoj pĂ«rsĂ«ri âtĂ« tĂ« mĂ«dhenjve ekonomikĂ« me status special, ndĂ«rtues tĂ« kullave tĂ« mĂ«dha pa leje krahasuar me tĂ« vegjlit apo fermerin, peshkatarin, biznesmenin me tendĂ«n buzĂ« rrugĂ«sâ .
Po, është shqetësim. Ekzistojnë probleme të politikave të diferencuara tatimore dhe veçanërisht problematika të administrimit tatimor. Ndaj këto raporte sugjerojnë uljen e informalitetit në përgjithësi si dhe trajtimin e kujdesshëm të tarifave të reduktuara në sektorë si ai i turizmit, të përjashtimeve tatimore për nxitjen e investimeve strategjike, të përjashtimeve tatimore për kategori të caktuara të biznesit e të tjera si këto pasi krijojnë kushte për informalitet, konkurencë të pandershme dhe korrupsion të zyrtarëve tatimorë. Presioni i vijueshëm që duhet të ushtrojmë të gjithë mbi shtetin, vetë bizneset në rradhë të parë, për ta sjellë në shina korrekte të përditshmen e tij me qytetarin dhe biznesin është i domosdoshëm. Vetëm kështu do të mundim të kemi ekonomi të shëndetshme, klimë motivuese investimesh, paqe e drejtësi sociale. Për më tepër, vetëm kështu ajo çfarë i mësojmë e kërkojmë fëmijëve në shkollë do të jetë ajo që fëmijët dëgjojnë e mësojnë në shtëpi.
âVizitat e nivelit tĂ« lartĂ«, samitet nĂ« TiranĂ«, dy vizita tĂ« Presidentit Macron, ardhja e pritur e Presidentit Trump pĂ«r samitin e NATO-s⊠Po jetojmĂ« njĂ« moment tĂ« artĂ« pĂ«r ShqipĂ«rinĂ« nĂ« planin ndĂ«rkombĂ«tar. Sipas jush, kjo ndodh pĂ«r shkak tĂ« rrethanave, lidershipit, apo sepse kemi punuar vĂ«rtet shumĂ« mirĂ« si shtet?
Po, është e vërtetë që vitet e fundit janë vite shumë të mira për Shqipërinë. Vite që kanë çliruar frikërat dhe kanë zbehur komplekset e Shqiptarëve këtu dhe anembanë botës duke bërë të ndjehemi të gjithë mirë. Nuk ka dyshim besoj që merita i takon vizionit të qartë të Edit, lidershipit inspirues, inkurajues, insistues e transformues të tij, punës së jashtëzakonshme të shqiptarëve për ta bërë Shqipërinë të jetueshme, të vizitueshme, të reklamueshme si dhe me kapacitetet e nevojshme për të pritur e organizuar me dinjitet aktivitete ndërkombëtare që do të kulmojnë në vitin 2027 kur do të presim samitin e NATO-s.
âNĂ«se kemi punuar kaq mirĂ«, atĂ«herĂ« pse po ikin shqiptarĂ«t nga ShqipĂ«ria?
Besoj se arsyet e emigrimit nuk janĂ« vetĂ«m ekonomike. JanĂ« tĂ« ndĂ«rlidhura me faktorĂ« tĂ« tjerĂ« kulturorĂ«, socialĂ«, komunitarĂ« dhe gjinorĂ« â me fjalĂ« tĂ« tjera, edhe me faktorĂ« psiko-socialĂ«. PĂ«rmirĂ«simi i tĂ« ardhurave Ă«shtĂ« njĂ« pĂ«rpjekje individuale, ndĂ«rsa trajtimi i gjithçkaje qĂ« lidhet me trashĂ«giminĂ« kulturore, sociale dhe komunitare, si dhe me marrĂ«dhĂ«niet njerĂ«zore, kĂ«rkon punĂ« si me veten, ashtu edhe me tĂ« tjerĂ«t.
Individi pĂ«rballet ende me presionin e familjes, tĂ« afĂ«rmve, tĂ« komunitetit â dhe padyshim, ndikimi i rrjeteve sociale sot Ă«shtĂ« i madh. Ekziston gjithashtu presioni nga lajmet apo nga retorika e ashpĂ«r politike. Ălirimi i individit nga ky presion mbetet njĂ« mision i rĂ«ndĂ«sishĂ«m pĂ«r familjen, shkollĂ«n, median, institucionet dhe shoqĂ«rinĂ« civile.
Na nevojitet gjithashtu tĂ« ndĂ«rtojmĂ« njĂ« bisedĂ« mĂ« kuptimplotĂ« dhe tĂ« sinqertĂ« me tĂ« rinjtĂ«. Duhet tâi dĂ«gjojmĂ« ata dhe tâi mbĂ«shtesim. NdĂ«rtimi i dialogut me ta Ă«shtĂ« me rĂ«ndĂ«si tĂ« madhe pĂ«r tĂ« ardhmen.
-Kjo ulja e Edit në gjunjë përballë kryeministres Giorgia Meloni nuk ka ndodhur veç një herë. Ka marrë vëmendjen e medias ndërkombëtare. Si e keni perceptuar ju vetë si bashkëshortja e Edit?
Bëhet fjalë për të njëjtin Edi që shkon në takimin me Presidentin Macron apo në takime të tjera të rëndësishme me atlete të bardha apo Edin që në një rast bënte dirigjentin e liderave të vendeve të BE përpara se aparati fotografik të shkrepte foton familjare diku në Bruksel apo Edin që nuk nguron të marrë tabakanë e të bëjë kamerierin për të ftuarit e tij në fund të një aktiviteti kulturor në COD. Edi është atipik dhe atipizmi i tij nuk ka se si të mos marrë vëmendjen e medieve ndërkombëtare të cilat jetojnë me lajmin. Mua vetë, artistikisht, më ka pëlqyer kur kam parë Edin më të shkurtër se Giorgia Meloni.
âNe qĂ« jemi nĂ« media e ndjejmĂ« shpesh dhunĂ«n ndaj grave. ShumĂ« thonĂ« se vjen si pasojĂ« e kulturĂ«s, mosarsimimit, shoqĂ«risĂ« patriarkale qĂ« kemi trashĂ«guar me breza. Cilat janĂ« sipas jush sfidat mĂ« tĂ« mĂ«dha me tĂ« cilat pĂ«rballet sot gruaja nĂ« ShqipĂ«ri?
Të gjitha këto që thatë ju duke shtuar dhe varësinë ende të lartë ekonomike të gruas dhe përplasjen midis brezave, veçanërisht në komunitetet e periferisë urbane dhe atyre rurale.
A ka njĂ« grua tĂ« veçantĂ« â shqiptare apo ndĂ«rkombĂ«tare â qĂ« ju ka inspiruar thellĂ«sisht? QĂ« duhet tĂ« jetĂ« njĂ« model?
Ndërsa po flasim, kam tri mikesha që janë në betejë me kancerin. Kushërira ime studente gjendet në këtë betejë gjithashtu. Kam edhe mikesha që janë nën presion të madh jetësor për shkak të rrethanave të pafat të jetës. Dhe ka shumë e shumë të tjera në kushte të ngjashme anembanë Shqipërisë. Forca, kurajo, aftësia për të mobilizuar më të mirën e tyre dhe për të shpëtuar ndjenjat dhe jetën e të tjerëve përreth tyre është sublime dhe e admirueshme. Sublim dhe i admirueshëm është përkushtimi i palodhshëm i nënës sime ndaj babait dhe ndaj nesh, dhe i admirueshëm është babai im për dinjitetin me të cilin jeton problemet e shëndetit. I admiroj ata dhe shumë të tjerë që çdo ditë i përkushtohen fëmijëve me nevoja të veçanta, që kujdesen për të moshuarit, që vënë veten pas për të tjerët. Ata mbeten modeli dhe inspirimi im i përditshëm.
âHillary Clinton shpesh theksonte se gratĂ« nuk duhet tĂ« zgjedhin mes ambicies dhe familjes. A e ndjeni ende kĂ«tĂ« presion nĂ« shoqĂ«rinĂ« shqiptare?
Po, patjetër që e ndjej. Po aq sa e shoh që ka gjithnjë dhe më shumë vajza e gra që sot gjenden në një ekuilibër të arësyeshëm të karierës, familjes dhe jetës.
âNĂ«se do tĂ« ishit e lirĂ« tĂ« lanconit njĂ« projekt nĂ« vend, totalisht juaji personal, cili do tĂ« ishte? Ku do tĂ« fokusoheshit? Ose njĂ« mision tuajin, larg politikĂ«sâŠ
Arsimi. Më intrigon shumë arsimi, si përfituesi dhe njëkohësisht i sfiduari më i madh në epokën që po jetojmë.
The post Intervista e plotë e Linda Ramës: Liria është pushteti im! appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.