Normal view

There are new articles available, click to refresh the page.
Yesterday — 27 August 2025Main stream

Zbulohet piktura më e vjetër e shpellave në botë

By: Kult Plus
27 August 2025 at 20:14

Një ekip shkencëtarësh australianë dhe indonezianë ka zbuluar në ishullin Sulawesi të Indonezisë shembullin më të vjetër të njohur deri më sot të artit figurativ të shpellave.

Piktura, e cila paraqet një derr të egër dhe tre figura të ngjashme me njeriun, është datuar si të paktën 51.200 vjeçare – mbi 5.000 vjet më e lashtë se arti më i hershëm i shpellave i dokumentuar deri më tani.

Ekspertët theksojnë se ky zbulim dëshmon se njerëzit e asaj periudhe zotëronin aftësi për të menduar në mënyrë abstrakte, duke e parë artin si një mjet komunikimi dhe rrëfimi.

Profesori Adam Brumm nga Universiteti Griffith tha se gjetja sjell një perspektivë të re mbi rolin e tregimit në historinë e artit:
“Arti më i vjetër i shpellave që kemi gjetur deri më tani në Sulawesi përbëhet nga skena të dallueshme, ku shfaqen njerëz dhe kafshë që ndërveprojnë mes vete. Kjo tregon se artisti ka synuar të komunikojë një histori”, theksoi ai.

Zbulimi shihet si një pikë kthese në të kuptuarit e evolucionit kulturor të njerëzimit, duke lidhur origjinën e artit me zhvillimin e shkencës dhe mendimit abstrakt./KultPlus.com

Before yesterdayMain stream

A janë zbuluar me të vërtetë nën shtratin e një pensionisteje kryevepra me vlerë 100 milionë £?

By: Kult Plus
26 August 2025 at 16:20

Tre piktura me vaj, më parë të panjohura, të atribuara artistit avangardë Kazimir Malevich janë në ekspozitë në një muze publik në Bukuresht. Nëse vërtetohen si autentike, ato mund të vlejnë mbi 100 milionë paund, por një studiues i njohur thotë se historia e prejardhjes së tyre është problematike.

Tani muzeu që po i ekspozon po refuzon të deklarojë nëse veprat janë të mirëfillta.

Kazimir Malevich, i lindur në Ukrainë, konsiderohet një nga artistët më me ndikim të shekullit të 20-të. Në tregun e artit, pikturat e tij vlejnë më shumë se çdo artist tjetër ukrainas ose rus, me një vepër të shitur për një rekord prej 85 milionë dollarësh (63 milionë £) në vitin 2018.

Por gjatë një zhvendosjeje shtëpie në vitin 2023, sipas Yaniv Cohen, një biznesmen izraelit me bazë në Bukuresht dhe pronari i veprave, u zbuluan tre piktura të panjohura të Malevich nën dyshekun e gjyshes së gruas së tij, pensionistes izraelite Eva Levando.

Zonja Levando ia kishte dhuruar atij veprat.

Pikturat titullohen:

Kompozim Suprematist me Drejtkëndësh Jeshil dhe të Zi (1918),

Kompozim Kubofuturist (1912–13),

Kompozim Suprematist me Katror të Kuq dhe Trekëndësh të Gjelbër (1915–16), dhe janë duke u ekspozuar në Muzeun Kombëtar të Artit Bashkëkohor në Rumani deri në fund të gushtit. Ekspozita është sponsorizuar nga klinika dentare e zotit Cohen.

Megjithatë, bota e artit mbetet skeptike. Konstantin Akinsha, një studiues ukrainaso-amerikan, i tha BBC-së se dokumentacioni që provon historinë dhe lidhjen e tyre me studion e Malevich ishte i paplotë.

“Tre veprat që janë aktualisht në ekspozitë në Bukuresht nuk janë dokumentuar, fotografuar apo ekspozuar gjatë jetës së artistit,” tha historiani dhe kuratori i artit, i cili është bashkëautor i udhëzuesit të Shoqatës Amerikane të Muzeve për kërkimin e prejardhjes së veprave të artit.

Eva Levando i trashëgoi pikturat nga i ati, një kontabilist në Odesa të Ukrainës Sovjetike. Thuhet se ai e kishte blerë njërën prej tyre dhe i kishte marrë dy të tjerat si pagesë për shërbimet e tij. Mungesa e dokumenteve që mbështesin këtë histori, sipas zotit Cohen, shpjegohet me represionin ndaj artit modernist gjatë epokës së Stalinit.

Zonja Levando emigroi në Izrael në vitin 1990, duke marrë me vete veprat, sipas zotit Cohen.

“Nuk ka prova për qarkullimin e veprave të Malevich në tregun rus apo ukrainas të artit në fund të viteve 1920 dhe në fillim të viteve 1930. As dokumentet e vetë Malevich nuk përmendin ndonjë shitje private pas vitit 1917,” tha Konstantin Akinsha.

Për të forcuar pretendimin e tij, Yaniv Cohen paraqiti certifikata nga historiani i artit nga Kievi, Dmytro Horbachov, i cili i përshkruan veprat si “shembuj të klasit të parë” të stilit të Malevich. Ai mbështetet në analizën e stilit dhe teknikës së pikturave. Por Horbachov ka autentikuar më parë vepra të diskutueshme, përfshirë një pikturë që raportohet se u hoq nga Muzeu Albertina në Vjenë për shkak të dyshimeve mbi autenticitetin.

Ky historian arti pretendon se është konsulent i shtëpive të ankandeve Sotheby’s dhe Christie’s. Por një zëdhënës i Sotheby’s i tha BBC-së se ai “nuk ka punuar kurrë për Sotheby’s si konsulent.” Christie’s gjithashtu mohoi ndonjë lidhje zyrtare me të.

Dmytro Horbachov nuk iu përgjigj kërkesës për intervistë. Yaniv Cohen thotë se analizat teknike e mbështesin pretendimin e tij.

BBC shqyrtoi raportet për të treja veprat, të prodhuara nga Institut d’Art Conservation et Couleur në Paris dhe nga laboratori gjerman i Elisabeth dhe Erhard Jägers.

Megjithëse analizat datojnë pigmentet dhe elementet e tjera në kohën e jetës së Malevich, raportet nuk deklarojnë se veprat janë pikturuar nga ai.

Më parë, raporte nga këto dy laboratorë shoqëronin dy piktura që u vërtetuan si falsifikime në një dokumentar të BBC-së, Afera Zaks: Anatomia e një Koleksioni të Falsifikuar. Kur u përball me gjetjet e BBC-së, Erhard Jägers tha se analiza teknike nuk mund të provojë vërtetësinë e një pikture.

Laboratori francez tha se raportet që ai prodhon “nuk janë dëshmi për autenticitet” dhe se nuk ka lëshuar kurrë një certifikatë autenticiteti për vepra të Malevich.

Yaniv Cohen këmbëngul se nuk ka interes për të shitur pikturat, pavarësisht se Dmytro Horbachov, i cili beson se janë autentike, vlerëson se ato mund të vlejnë 160–190 milionë dollarë (118–140 milionë £).

Megjithatë, email-e të shikuara nga BBC tregojnë se ato janë ofruar si kolateral për një hua. Biznesmeni mohoi të ketë lidhje me këtë ofertë, duke thënë se nuk ka plane për të përfituar nga pikturat dhe se është financiarisht i sigurt falë investimeve në kriptomonedha.

I pakënaqur me pyetjet e BBC-së, z. Cohen kërcënoi se do t’i “zhdukte” gazetarët dhe pretendoi se mund të hakonte komunikimet e tyre.

Pas dyshimeve të ngritura nga Konstantin Akinsha mbi prejardhjen e pikturave, Muzeu Kombëtar i Artit Bashkëkohor në Rumani (MNAC) u distancua nga veprat.

Në një deklaratë, MNAC e quajti ekspozitën “një eksperiment kuratorial” dhe shtoi se nuk kishte “ekspertizë për të vërtetuar autenticitetin e këtyre veprave.”

Muzeu tha se ishte mbështetur në dokumentet e paraqitura nga z. Cohen dhe se përfshirja e veprave në ekspozitë “nuk duhet të interpretohet si miratim institucional i autorësisë ose autenticitetit të tyre.”

Konstantin Akinsha tha se rastet e njohura publikisht të veprave të dyshimta të Malevich dhe artistëve të tjerë të asaj periudhe ishin vetëm “maja e ajsbergut”, duke shtuar se “mijëra vepra të dyshimta vazhdojnë të qarkullojnë sot.”

Tregu për artin modernist rus dhe ukrainas është plot me vepra që “janë qartësisht problematike”, tha për BBC-në Reto Barmettler, konsulent për piktura ruse në Sotheby’s.

“Pikturat e mira avangardë nuk shfaqen nga hiçi, ato kanë cilësi të dukshme, dokumentacion të provuar të prejardhjes dhe, idealisht, një histori ekspozimi,” shpjegoi ai.

Ai nuk komentoi mbi tre veprat në pronësi të Yaniv Cohen./BBC/KultPlus.com

Poezia në pikturë: “Ovidi në mërgim” i Turnerit

22 August 2025 at 13:33

Nga: Isla Phillips-Ewen / Daily Art Magazine
Përkthimi: Telegrafi.com

Kjo tablo e vogël (9.5 me 12.5 centimetra) me vaj në kanavacë nga J. M. W. Turner, përmban gjëra të mëdha: peizazhe të mëdha, rrëfime të mëdha dhe qiej të mëdhenj. Është një skenë e imagjinuar nga Roma e shekullit të parë: largimi i Ovidit drejt mërgimit të tij të famshëm.

Lexo po ashtu:
Piktura më e keqkuptuar e JMW Turnerit
– Ngjyra që simbolizon si jetën ashtu edhe vdekjen
– 
Historia e artit, përmes shtatë ngjyrave

Të gjitha rrugët të çojnë në Romë …

Joseph Mallord William Turner (1775–1851), si i suksesshëm gjatë jetës, udhëtoi shumë. Ai e vizitoi Italinë në vitin 1819 dhe më 1828, ndërsa Roma ishte subjekti i shumë pikturave të tij.

J. M. W. Turner, Roma nga Mali Aventin, 1835

Përveç skenave bashkëkohore dhe peizazheve tokësore e detare, Turner krijoi edhe piktura historike, letrare dhe mitologjike. Në Italia e lashtë – Ovidi i dëbuar nga Roma, një përzierje tempujsh, harqesh triumfale dhe statujash nga periudha të ndryshme formojnë këtë paraqitje të Romës së shekullit të parë. Vetë tema – historia e dëbimit të Ovidit – është një përzierje e barabartë e legjendës dhe faktit historik.

Mërgimi i Ovidit

Ovid Publio Naso (43 p.e.s.–17/18 e.s.) shkroi historinë e tij tragjike të mërgimit të mjerë në tre libra poetikë (Tristia, Ex Ponto, dhe Ibis). Kjo skenë e perëndimit diellit është shembull i shkëlqyer i përdorimit të së verdhës në pikturat e Turnerit. Edhe pse në fillim kritikët e tallnin për faktin që e përdorte ngjyrën e verdhë kudo, ajo u bë shpejt shenjë dalluese e mjeshtërisë së tij.

J. M. W. Turner, Lindja e diellit me përbindësha deti (e papërfunduar), rreth vitit 1845

Në poezinë e mërgimit, Ovidi i kushtoi një poemë të tërë (Tristia 1.3) natës emocionale të largimit të tij nga Roma. Edhe pse Ovidi përshkruan një natë të errët, perëndimi i diellit te Turneri paraqet një atmosferë të duhur. Me detajet e turbullta dhe diellin e shndritshëm që perëndon, tabloja e Turnerit ngjan si një lamtumirë e denjë për Epokën e Artë.

Varri i Ovidit

Në këndin e majtë poshtë kësaj tabloje shohim një varr me emrin e plotë të Ovidit (Ovid Publius Naso), kështu që, qartazi, kjo nuk është pikturë “realiste”. Ovidi po largohet nga Roma, jo i vdekur! Për më tepër, vendndodhja e varrit të tij është e panjohur, ndonëse dihet se ndodhet diku buzë Detit të Zi.

Ovidi, i cili vdiq pas rreth një dekade në mërgim, shpesh shkruante për vdekjen e vet dhe për mallin se nuk do të mund të prehej në qytetin e dashur të Romës. Megjithatë, trashëgimia e tij – letërsia dhe arti që ajo frymëzoi – është më e vlefshme se çdo varr i vërtetë; ndoshta Turneri e kishte kuptuar këtë.

Vepra e Turnerit e ekspozuar më 1838

Misteri

Përshkrimi i largimit të Ovidit, nga Turneri, është i paqartë. Cila figurë është Ovidi? A ndodhet ai në pikturë? Me krijimtarinë poetike të Ovidit, e cila flet përmes narratorëve jo gjithmonë të besueshëm, por të njohshëm, dhe me poezinë e tij në vetën e parë nga mërgimi, pyetja “Kush është Ovidi?” është shumë e duhur.

Ka gjithashtu mister edhe rreth shkakut të dëbimit të Ovidit nga perandori romak August. E vetmja gjurmë është një fjali prej tri fjalësh: carmen et error – një këngë dhe një gabim. Cila poezi ishte aq e diskutueshme që solli mërgimin? Çfarë bëri Ovidi të ishte kaq i pafalshëm?

Romantizmi

Turneri, si Ovidi që shkroi mijëra vargje për temën e dashurisë, mund të përshkruhet si romantik. Termi i artit, Romantizëm, i referohet periudhës në artin perëndimor mes viteve 1780 dhe 1830. Emocionet shfaqshin haptas në kontrast me idetë tradicionale të përmbajtjes klasike. Në artin britanik, Turneri njihet për përqafimin e romantizmit përmes paraqitjes së natyrës.

J. M. W. Turner, Stuhi bore – anije me avull pranë hyrjes në port, ekspozuar më 1842

Italia e lashtë – Ovidi i dëbuar nga Roma padyshim pasqyron një emocion: shihni figurat, pozat e ndryshme të të cilave shfaqin një gamë ndjenjash që shkojnë nga ankthi te dëshpërimi e trishtimi.

Qiejt më të bukur në gjithë Evropën

Ashtu si në shumë piktura të Turnerit, Italia e lashtë – Ovidi i dëbuar nga Roma është përqendruar në një qiell të madhërishëm dhe ujërat poshtë tij (lumi Tiber apo det – zgjidhni ju). Dhe, për ata që nuk e lexojnë sipërfaqshëm, është e qartë që Taneti nuk ndodhet në Romë. Përkundrazi, është në Kent. Turneri ishte i dashuruar me dritën në këtë zonë të botës.

J. M. W. Turner, Margejti, rreth vitit 1832.

Ku, pra, pos pikërisht në këtë qytet të Margejtit, ai jetoi kur zgjodhi të largohej nga Londra, por megjithatë që të mos udhëtojë.

– John Ruskin, shkrimtar dhe kritik arti me ndikim

Poezia në pikturë

J. M. W. Turner, Margejti nga deti, peshkimi me rrjeta

Në veçanti, deti dhe qielli i Margejtit (ku ai shkoi në shkollë dhe ku sot ndodhet muzeu “Turner”) qenë një frymëzim i madh për të. Ashtu siç janë edhe për artisten bashkëkohore Tracey Emin, e cila gjithashtu vjen nga ky qytet i Kentit.

Ndërsa Turneri dhe Emini i shpëtonin mjegullës së Londrës për të marrë frymë në ajrin e pastër të Margejtit, Ovidi mallëngjehej për qytetin e tij të dashur – nga mërgimi buzë Detit të Zi. /Telegrafi/

The post Poezia në pikturë: “Ovidi në mërgim” i Turnerit appeared first on Telegrafi.

Veprat e panjohura të Frida Kahlo-s

By: Kult Plus
21 August 2025 at 20:00

Veprat e humbura ose pak të njohura të artistes meksikane ofrojnë këndvështrime të reja për jetën dhe krijimtarinë e saj. Holly Williams eksploron artin e rrallë që përfshihet në një libër të ri mbi pikturat e plota të saj.

Frida Kahlo është artistja femër më e famshme e të gjitha kohërave dhe imazhi i saj është menjëherë i dallueshëm dhe i kudondodhur. Ajo gjendet kudo, në bluza, fletore, filxhanë. Ndërsa shkruaja këtë artikull, pashë disa suvenire me imazhin e saj në një vitrinë dyqani, vetëm tre minuta larg shtëpisë sime. Ndoshta edhe ju jeni afër ndonjë imazhi të saj, me vetullën karakteristike, veshjet tradicionale meksikane, kurorat me lule dhe buzëkuqin e kuq.

Një pjesë e këtij popullariteti vjen nga fakti që vetë imazhi i saj ishte subjekt i rëndësishëm në veprat e saj, rreth një e treta e pikturave të saj janë autoportrete. Edhe pse vdiq në vitin 1954, pikturat e saj duken ende të freskëta dhe të fuqishme: autoportretet e saj flasin për identitetin, për nevojën për të krijuar imazhin tënd dhe për të treguar historinë tënde. Ajo e pikturon veten duke parë drejt shikuesit, drejtpërdrejt, me forcë, sfiduese.

Për këtë arsye, Kahlo përshtatet mirë në narrativat feministe bashkëkohore, gruaja e fortë dhe e pavarur, që e përdor veten si subjekt dhe eksploron hapur aspektet e ndërlikuara dhe të dhimbshme të të qenit grua. Pikturat e saj shpesh pasqyrojnë dramën e jetës së saj: një abort, pamundësia për të pasur fëmijë; dhimbja trupore (për shkak të një aksidenti të tmerrshëm që pati në moshën 18-vjeçare); dashuria e madhe dhe e trazuar me artistin meksikan Diego Rivera, si dhe xhelozia e madhe (Rivera e tradhtoi disa herë, madje edhe me motrën e saj).

Por veprat e saj nuk flasin vetëm për jetën e saj, edhe pse kjo ide është shumë e përhapur. Librat janë shkruar për traumën e saj, për jetën e saj të dashurisë; është bërë një film nga Hollivudi ku e luan Salma Hayek. Kahlo është kthyer në një temë me ndikim të garantuar, që tërheq audiencë në galeri, edhe kur ajo që prezantohet është më shumë historia e saj sesa arti i saj.

Për shumë historia në arti, fokusi i tepruar te personi dhe jo te krijimtaria është bërë i lodhshëm. Prandaj është publikuar një libër monumental i ri nga shtëpia botuese Taschen, me titull “Frida Kahlo: Pikturat e Plota”, që ofron për herë të parë një vështrim të plotë mbi të gjithë veprën e saj. Historiani i artit meksikan Luis-Martín Lozano, së bashku me Andrea Kettenmann dhe Marina Vázquez Ramos, përshkruajnë çdo vepër të njohur të saj, gjithsej 152, përfshirë edhe shumë vepra të humbura që njihen vetëm përmes fotografive.

Lozano thotë se shumica e ekspozitave janë përqendruar te personaliteti i saj: si dukej, si vishej, me kë flinte. Si rezultat, ekspozitat dhe katalogët shpesh ripërsërisin të njëjtat vepra dhe të njëjtat interpretime. “E njëjta pikturë, të njëjtat fjalë: ‘sepse ajo e dashuronte Riverën’, ‘sepse nuk mund të kishte fëmijë’, ‘sepse ishte në spital’. Në disa raste, kjo është e vërtetë, por ka shumë më tepër se kaq,” thotë ai.

Nga 152 pikturat e saj, disa nuk janë komentuar kurrë më parë në ndonjë botim. Shumë prej tyre janë të panjohura sepse janë në koleksione private ose janë zbuluar në ankande vetëm në dekadat e fundit. Ndër to përfshihet edhe një vepër e hershme “Still Life (with Roses)” nga viti 1925, që nuk është ekspozuar që nga viti 1953 dhe që duket qartë se është ndikuar nga babai i saj, Guillermo, një fotograf profesionist dhe piktor amator.

Kahlo krijoi gjatë gjithë jetës piktura të mrekullueshme me natyrë të qetë, me fruta, lule dhe simbole, edhe pse ato nuk janë aq të njohura sa autoportretet e saj. Këto vepra kanë fituar rëndësi të re pas zbulimit të letrave mes saj dhe gjysmë-motrës Margarita, ku flitet për kuptimin simbolik të luleve dhe trupit si kopshti i Edenit.

Një nga interpretimet e reja është për pikturën “Tunas” nga viti 1938, tre fiq kaktusi në faza të ndryshme pjekjeje, që mendohet të pasqyrojë maturimin e saj si artiste dhe si grua, por edhe të ketë simbolikë fetare.

Libri gjithashtu tregon se Kahlo ishte shumë më tepër sesa një artiste që pikturonte vetëm nga ndjenjat personale. Ajo hulumtonte rrymat artistike të kohës: nga modernizmi meksikan dhe kubizmi, te surrealizmi. Që para se të njihte Riverën në vitin 1928, ajo po eksperimentonte me format avangardë, si në pikturat “Pancho Villa and Adelita” dhe një vepër e humbur “If Adelita”.

Ajo ishte e ndikuar edhe nga mjeshtrit e vjetër të Rilindjes, përmes printimeve që kishte në bibliotekën e të atit. Piktura “Dy gra (Portret i Salvadora-s dhe Herminia-s)” nga viti 1928 u ndikua nga portretet e Leonardo da Vinçit, kjo vepër u bë e njohur publikisht vetëm pasi u ble nga Museum of Fine Arts në Boston në vitin 2015.

Duke qenë se Kahlo nuk ishte shumë e suksesshme gjatë jetës, shumë piktura të saj u dhuruan ose u shitën drejtpërdrejt miqve, artistëve, familjarëve dhe admiruesve të pasur, gjë që e bën më të vështirë gjurmimin e tyre sot. Ka disa imazhe tronditëse që janë humbur, si “Girl with Death Mask II” apo “The Airplane Crash”, për të cilën ekziston vetëm një foto. Kjo e fundit është bazuar në një ngjarje reale, një aksident ajror, dhe përbën një paralelizëm të errët me dhimbjet personale që po përjetonte në atë kohë.

Kahlo ishte komuniste e deklaruar dhe aktive politikisht. Në vitet e fundit, megjithë dhimbjen dhe operacionet (përfshirë amputimin e këmbës), ajo vazhdoi të pikturonte. Një nga veprat e saj të fundit është “Kongresi i Popujve për Paqe” (1952), një pemë frutore me një pëllumb dhe dy re atomike, që pasqyrojnë ankthin e saj për luftën bërthamore.

Në këtë periudhë, në pikturat e saj shfaqen gjithnjë e më shumë simbole politike, pëllumba, flamuj meksikanë, ngjyra të revolucionit, si dhe portrete dashamirëse të Stalinit.

Por ndoshta piktura më prekëse e saj e fundit është “Frida në Flakë (Autoportret brenda një luledielli)”, ku ajo, para vdekjes, e gërvishti pikturën me thikë, një akt simbolik i frustrimit, dhimbjes dhe, sipas dëshmive, një “ritual vetëflijimi”. Është një vepër e dhimbshme, e papërfunduar, por jashtëzakonisht e fuqishme. Edhe në shkatërrimin e vetvetes, Frida e bëri artin e saj të flasë me forcë./BBC/KultPlus.com

Studentja britanike që fitoi 2 mijë funte nga shitja e pikturave të bëra nga minjtë

17 August 2025 at 20:16

Një adoleshente ka fituar 2,000 funte nga shitja e pikturave të bëra nga minjtë e saj shtëpiakë në Vinted, dhe thotë se planifikon ta vazhdojë këtë punë anësore për “për sa kohë që janë gjallë”.

Ella Woodland, 18 vjeç, nga Droitwich Spa, Worcestershire, ishte kurioze të shihte nëse tetë brejtësit e saj shtëpiakë kishin ndonjë cilësi artistike dhe për këtë arsye i la të luanin me bojë në shkurt.

18-vjeçares fillimisht i lindi ideja për të eksploruar anën e tyre krijuese pasi pa një krijues në Facebook, TooGoods Tiny Paws, duke shitur veprat e artit të minjve të saj në internet, transmeton Telegrafi.

Për të kultivuar talentin e tyre, Ella bleu bojëra uji dhe ngjyra për fëmijë dhe i inkurajoi minjtë e saj të vraponin përmes tyre, duke përdorur shputat e tyre për të “pikturuar” në mini-kanavaca, dhe është e emocionuar nga rezultatet abstrakte shumëngjyrëshe.

Studentja, e cila aktualisht pret të diplomohet në psikologji klinike në Universitetin e Worcester në shtator, tani shet printimet në Vinted.

Çmimet filluan nga 10 funte dhe kërkesa e ka bërë Ellën të rrisë shitjet e saj mujore nga 80 në 500 funte. Ajo ka fituar 2,000 funte që nga marsi, duke e përshkruar punën e saj anësore si ‘punën më të mirë verore në botë’. /Telegrafi/

The post Studentja britanike që fitoi 2 mijë funte nga shitja e pikturave të bëra nga minjtë appeared first on Telegrafi.

Kolë Idromeno, një testament i përjetshëm i pasionit krijues dhe i harmonisë mes artit, moralit dhe identitetit

By: Kult Plus
15 August 2025 at 10:30

Shkruan Albert Vataj

Kolë Idromeno nuk është thjesht një emër në historinë e artit shqiptar; ai është një univers i tërë krijues, një amalgame e rrallë talentesh që përmbledh në vete pikturën, fotografinë, skenografinë, skulpturën, arkitekturën, si dhe një ndjeshmëri të rrallë ndaj artit epistolar dhe partiturave muzikore. Një krijues që sfidon kufijtë e disiplinave, duke i bashkuar ato në një estetikë të vetme, ku dritat dhe hijet, linjat dhe ritmet, zëri dhe vizioni, bashkëjetojnë në harmoni.

Nikollë Idromeno i njohur gjerësisht si Kolë u lind më 15 gusht të vitin 1860 në Shkodër, në një familje me rrënjë arbëreshe, pargaliote dhe hidriote. Ishte geg nga Saraçët e t’amblit dhe njëkohësisht arvanit nga Idromenot e lisit. Kjo përkatësi e dyfishtë, ky urë midis dy identiteteve të pasura të Shqipërisë, bizantine dhe romane, nuk është vetëm një ngulje gjeografike apo etnike; ajo është shenjë e brendshme e veprës së tij, e cila lundron mes dy universeve, duke krijuar një dialog të pandërprerë mes traditës dhe modernitetit, mes lokalitetit dhe universalishtes. Emri i tij i pagëzimit, Spiridhon, shenjti mirëbërës i Korfuzit, i veneruar si nga ortodoksët, po ashtu edhe nga katolikët, simbolizon pikërisht këtë ekuilibër, këtë bashkim të kulturave dhe besimeve që do të ndikojë në gjithë rrjedhën e veprës së tij.

Rruga Idromeno në Korfuz, që lidh katedralen katolike me pallatin e vjetër të familjes stradiote Riki, nuk është thjesht një toponim; ajo është një dëshmi e gjallë e një gurrë të pandërprerë krijuese, një histori e rrënjosur në familjen që dha Korfuzit klerikë, dhaskalë dhe artistë të ndershëm. Kjo sintezë adriatiko-joniane, bashkë me talentin hyjnor, shpaloset në çdo pikturë të Idromenos, nga “Motrat Tone” e deri te mrekullitë plastike që ende presin të njihen plotësisht. Por Idromeno nuk qëndron vetëm në pikturë; ai është Idromeno i orkestrës “Daullja” të Palok Kurtit, Idromeno i “Dritëshkronjës” me të njëjtin emër, dhe Idromeno eksperimentues i “theatrit elektrik”, paraardhës i kinemasë moderne shqiptare. Çdo manifestim i tij është një provë e përpjekjes për të zgjeruar kufijtë e perceptimit artistik dhe shprehjes estetike.

Figura e Kolë Idromenos është jashtëzakonisht tërheqëse, jo vetëm për virtuozitetin teknik, por edhe për integritetin etiko-estetik që shpreh çdo veprë e tij. Ai ruan misterin, të cilin koha ende e ka për detyrë të zbulojë, duke na thirrur për një kontemplim të thellë mbi artin dhe identitetin.

Kolë Idromeno ndërroi jetë më 12 dhjetor 1939, duke lënë pas një opusi të plotë dhe të shumëfishtë që është pasuri e përhershme e kulturës shqiptare. Sot, bashkë me Luçianon, drejtorin ekcentrik dhe pasionant të muzeut “Marubi”, po punojmë për krijimin e Muzeut Idromeno në Shkodër, një hapësirë ku universi i tij krijues do të bëhet destinacion kulturor, akademik dhe turistik, duke ofruar një mundësi të rrallë për të kuptuar dhe përjetuar kompleksitetin dhe bukurinë e opusi të tij të plotë.

Idromeno nuk është thjesht një emër historik; ai është një testament i përjetshëm i pasionit krijues dhe i harmonisë mes artit, moralit dhe identitetit, një gur këndor ku lidhet e shkuara dhe e ardhmja e artit shqiptar./KultPlus.com

Manifesti radikal i fshehur në kryeveprën e vitit 1884 të Georges Seuratit

14 August 2025 at 14:39

Nga: Kelly Grovier / BBC
Përkthimi: Telegrafi.com

Veprat më të mëdha të artit na mësojnë të shohim ndryshe. Nga Portreti Arnolfini i Jan van Eyckut (1434), me pasqyrën e fryrë në formën e syri peshkut që është ngjitur në murin e dhomës së gjumit dhe që shtrembëron realitetin, deri te Një bar në Foli-Berzher nga Édouard Manet (1882) me përplasjen enigmatike të shikimeve, këto piktura luajnë me perspektivën tonë dhe na ofrojnë shkëndija të botës në gjithë habinë e saj. Natyrisht, disa piktura e kryejnë magjinë më fshehtas, pa një pasqyrë në pamje. Merrni, për shembull, Larësit në Asnier të Georges Seuratit – një madhështi e dukshme e verës, që me një vështrim më të afërt zhvesh perceptimin tonë mbi vetë perceptimin përmes një pasioni dhe intensiteti që e bëjnë këtë vepër po aq aktuale dhe të rëndësishme sot sa ç’ka qenë ndonjëherë më parë.

Në pamje të parë, kanavaca kolosale e Seuratit prej dy metra me tri metra – shumë më e madhe nga çfarë ishin mësuar të shihnin vizitorët e galerive – është një kremtim i zmadhuar i dritës së qetë të stinës, që përjetëson gjendjen e çlodhur të punëtorëve që bëjnë pushim nga fabrikat pranë, teksa lahen në dritën e përjetshme të diellit në brigjet e Senës në veriperëndim të Parisit qendror. Drita që ndriçon lëkurën e zbehtë të trupave që kanë kaluar shumë kohë duke u përvëluar në fonderitë e errëta (ata “mullinj të errët satanikë” për të cilët dikur shkroi William Blake), në fillim duket se u jep atyre një monumentalitet të rrallë për artin bashkëkohor dhe një madhështi që zakonisht i rezervohet mitit dhe historisë. Por, shikoni më afër dhe trupat e tyre të lëmuar dhe në dukje të ngurtë papritmas fillojnë të shpërbëhen, të zhbëhen në një rrjetë të lirshme të pulsimeve fotonike – valë të ngjyrave të pastra dhe pigmente të dallueshme nga forma. Punëtorët janë të gjallëruar në palëvizshmërinë e tyre: njëkohësisht të rëndë dhe pa peshë.

Në duart e Seuratit, vetë tipari i dritës – elementi më bazik që e bën të mundur perceptimin – nuk është më një burim i drejtpërdrejtë ndriçimi. Ajo është një substancë që mundet dhe duhet të shpërbëhet dhe të ribashkohet përsëri. Larg së qeni një kremtim i thjeshtë i përtacisë verore apo i çlirimit të mendjes dhe muskujve mbi një tapiceri të nxehtësisë dhe mjegullës së pasdites, Larësit në Asnier është një analizë e hollësishme e mirazhit të pamjeve sipërfaqësore – një ushtrim i sofistikuar në zhbërjen e vellove shoqërore dhe psikologjike që e mbulojnë shikimin tonë dhe që skalit botën tonë. Është një pikturë që sheh në jetën e gjërave.

Për të hapur shtresat e fshehta të kuptimit në këtë vepër, duhet një çelës dhe një udhërrëfyes prej eksperti. Për fat, Seurati na ka ofruar të dyja, të fshehura në shikim të parë, duke na sinjalizuar vëmendjen tonë më afër vetë qendrës së pikturës. Aty, pak sipër mbi supet e varura të figurës qendrore pa këmishë, me flokë në formë helmete si një kapele ngjyrë gështenje, ndodhet një oxhak i hollë që nxjerr tym – një nga disa oxhaqet që shpojnë qiellin e lagësht – i cili njëkohësisht ndërpret vizionin e Seuratit dhe, me shumë gjasë, është përgjegjës për çdo aspekt të tij.

Piktura e vitit 1884 e Seuratit, Larësit në Asnier, paraqet punëtorët nga fabrikat aty pranë duke pushuar pranë lumit Senë në veriperëndim të Parisit (Burimi: Galeria Kombëtare, Londër)

Oxhaku ngrihet nga njëra prej shumë fabrikave në lagjen e afërt të Klishit, që në atë kohë ishte qendra e prodhimit francez të qirinjve – një industri jashtëzakonisht fitimprurëse e bërë e mundur nga mjeshtëria shkencore e Michel Eugène Chevreulit, e kimistit pionier francez njohuritë intelektuale të të cilit ndihmuan në formësimin e shekullit XIX. Përveç izolimit të acidit sterik – një përbërës thelbësor i dhjamit shtazor, prej të cilit mund të krijohej qiriu pa erë dhe që digjej pastër – Chevreulit i atribuohet formulimi i një teorie jashtëzakonisht me ndikim mbi ngjyrën, mbi të cilën çdo centimetër i pikturës së Seuratit është ndërtuar me kujdes të përpiktë. Për të kuptuar thelbin e vizionit të veçantë të Seuratit, dikush duhet të përvetësojë thelbin e mendjes së njeriut që, në një kuptim të vërtetë, ndezi fitilin si të subjektit material të veprës, ashtu edhe të mënyrës revolucionare të mënyrës se si shohim.

Kur Seurati filloi punën në Larësit në Asnier në vitin 1884, ai ishte një artist 24-vjeçar parisien, i shkolluar në Shkollën e Arteve të Bukura [École des Beaux-Arts] – një shkollë prestigjioze që kishte nxjerrë shumë nga piktorët më të shquar të kohës, nga Delacroix te Degas. Gjatë kohës në shkollën e artit, Seurati hasi për herë të parë idetë e Chevreulit mbi ngjyrën, të cilat kishin qenë themeli i traktatit të kimistit, Mbi ligjin e kontrastit të njëkohshëm të ngjyrave [De la loi du contraste simultané des couleurs], botuar katër dekada e gjysmë më parë, në vitin 1839. Chevreuli tërhoqi vëmendjen nga prodhimi i qirinjve drejt teorisë së ngjyrës në vitet ’30 të shekullit XX, pasi ishte kontaktuar nga një esnaf i endësve për të shpjeguar se pse ngjyrat e tyre dukeshin të zbehta. Ai përfundoi se problemi nuk qëndronte te vetë ngjyrat. Problemi ishte në radhitjen e tyre. Ai tregoi se dy ngjyra komplementare, kur vendosen njëra pranë tjetrës, e pasurojnë njëra-tjetrën në sytë e atyre që perceptojnë. Çdo ngjyrë që është në kontrast duket më e freskët dhe më e dallueshme sesa do të dukej në rrethana tjera – një zbulim i thjesht elegant që do të jehonte në botët e shkencës dhe të artit.

Michel Eugène Chevreulit i atribuohet formulimi i një teorie me ndikim të madh mbi ngjyrën, mbi të cilën është ndërtuar me përpikëri piktura e Seuratit (Burimi: Getty Images)

Ndërsa shumë prej pararendësve impresionistë të Seuratit ishin në dijeni të përfundimeve të Chevreulit, ata i konsideronin udhëzimet e tij, për vendosjen e ngjyrave – kaltër pranë portokallisë, verdhë pranë vjollcës etj. – më shumë si sugjerime të lirshme poetike sesa si urdhëresa të rrepta shkencore. Jo edhe Seurati. I përcaktuar për të hapur terren të ri artistik, ai i pa Larësit si një mundësi për të paraqitur një teknikë tërësisht të re vizuale, të aftë për të ilustruar idetë e Chevreulit me rreptësi më të madhe sistematike sesa kishte provuar kushdo tjetër më parë.

Seurati filloi të konceptonte Larësit si një provë matematikore të “ligjit të kontrastit të njëkohshëm” të Chevreulit. Përpikëria është e dukshme në mënyrën se si ai e vendos mishin e skuqur ngjyrë portokalli kundrejt ujit kaltër-gjelbër; se si bari njolloset me shkëndija të verdha-jargavan; dhe se si ai i përshkruan me nuanca të kaltra tonet e ngrohta dhe rozë të lëkurës së djemve, duke e intensifikuar figurën dhe duke e bërë të pulsojë në aspektin vizual. Në këto momente, Seurati arrin të fshijë shënjuesit artificialë shoqërorë të klasës dhe statusit. Ajo që mbetet është shpirti i ngjyrës, i shkundur përmes sitës së teorisë së Chevreulit.

Ky përdorim i përllogaritur i pigmentit do të shërbente si një hap vendimtar drejt risisë së famshme piktoreske të Seuratit – pointilizmit, ose pikat e vendosura me mjeshtëri që përzihen në mendjen e shikuesit në vend të paletës së piktorit – duke amplifikuar kështu efektin e tyre. Teknikat pointiliste, që ofronin një mënyrë më të saktë për të nxjerrë në pah idetë e Chevreulit, shpejt bënë debutimin e madh në vazhdimin e famshëm të Seuratit për parisienët që pushojnë, Një pasdite e së dielës në ishullin Grand-Zhat (1884). Edhe pse Larësit nuk u pikturua fillimisht me pika, por me një matricë të zgjuar penelatash të kryqëzuara që zvogëloheshin në madhësi teksa i afroheshin horizontit, artisti do të rikthehej te kanavaca më 1886 dhe 1987, për ta ndryshuar sipërfaqen, aty-këtu, me njolla të vogla që do të përkufizonin stilin e tij të pjekurisë. Të gjitha njollat, përveç atyre të subkoshiencës të së kaltrës së mbyllur, të shtuara më vonë në pjesën e pasme të kapelës portokalli mbi djalin që klith me duar, ia prishin stabilitetin. Ato e bëjnë atë të vibrojë.

Teknika poantiliste bëri debutimin e saj të madh në vazhdimin e famshëm të Seuratit, Një pasdite e së dielës në ishullin Grand-Zhat, 1884 (Burimi: Instituti i Artit i Çikagos)

Që në fillim, Seurati ishte i përcaktuar që Larësit në Asnièr të mos ishte thjesht një tjetër pikturë. Ishte një manifest i guximshëm mbi mënyrën se si e shohim botën kur shenjat artificiale të klasës dhe statusit, formës dhe funksionit, filtrohen për të zbuluar vibracionin jetësor të ngjyrës, të ngjyrës së pastër – një deklaratë e menduar me kujdes për një qëllim dhe synim artistik. Në përgatitje për veprën, Seurati u largua në mënyrë dramatike nga spontaniteti impresionist dhe zakoni i tij për të punuar me nxitim në ambient të hapur, duke realizuar në studion e tij më shumë se një duzinë skicash në vaj dhe pothuajse po aq vizatime me laps dylli, i bindur se kjo do të ishte vepra madhore që do të përcaktonte vendin e tij në botën e artit. Larësit, besonte ai, do të ishte piktura që njerëzit do ta vërenin – që do të mund t’ia paraqiste me vetëbesim jurisë famëkeqe e të pamëshirshme të Sallonit [ekspozitës së Parisit] me ndikim, të institucionit nga i cili, po të siguroje një vlerësim, sado të vaktë, mund të përcaktonte perspektivat e karrierës së çdo artisti aspirant. Kështu që ai e dorëzoi atë. Dhe, ata e refuzuan.

Megjithëse sot admirohet gjerësisht si një kryevepër e atmosferës së evokimit, rruga e Larësve në Asnier drejt një vlerësimi kritik ishte, në rastin më të mirë, e vështirë. I lënduar, por i pathyer nga refuzimi i Sallonit, Seurati mbeti i përcaktuar që kanavaca e tij të shihej. Ai shpejt u bashkua me një grup të guximshëm të të refuzuarve, po aq të dëshpëruar nga Salloni kokëfortë, ku përfshiheshin Paul Signac dhe Odilon Redon. Duke u vetëquajtur Grupi i Artistëve të Pavarur [Groupe des Artistes Indépendants], ky grup nxitoi të organizonte një ekspozitë rivale në një pavijon të përkohshëm prej druri, pranë Sheshit Konkord [Place de la Concorde]. Fatkeqësisht për Seuratin, madhësia e papërshtatshme e kanavacës së tij dhe vendimi i organizatorëve për të mbushur muret e papërpunuara me më shumë se 400 vepra, rezultoi që puna e tij të shtyhej në një vend të pahijshëm të ekspozitës, ku u prit me habi nga ata të paktët që i kushtuan vëmendje. Edhe pse një recensues i hershëm i pikturës ishte i përmbajtur, duke këmbëngulur se nuk do të “guxonte të tallej me të”, një tjetër nuk pati asnjë hezitim ta quante “monstruoze”, “vulgare” dhe “të keqe nga çdo këndvështrim”.

Do të kalonte edhe një gjysmë shekulli tjetër, dhe shumë kohë pasi vetë Seurati do të vdiste – para kohe, në mars të vitit 1891, në moshën vetëm 31-vjeçare – që kryevepra e tij të fillonte të shihej si një moment i rëndësishëm në historinë e artit. Pasi qëndroi në duar private për 60 vjet, vepra Larësit u ble në vitin 1924 nga Galeria “Tate” në Londër, duke ia rritur vlerën. E pozicionuar siç duhet në një mur muzeu, me hapësirë të bollshme që sytë e vizitorëve të thithnin fuqinë e saj, Larësit në Asnier nisi të fitonte vëmendje kritike si për filtrimin e hollë të vetë thelbit të stinës së verës, ashtu edhe si një mrekulli moderne në artin e të parit. /Telegrafi/

 

The post Manifesti radikal i fshehur në kryeveprën e vitit 1884 të Georges Seuratit appeared first on Telegrafi.

Manifesti radikal i fshehur në kryeveprën e vitit 1884 të Georges Seurat

By: Kult Plus
13 August 2025 at 15:30

Veprat më të mëdha të artit e shohin aktin e të parit ndryshe. Nga “Portreti i Arnolfinive” i Jan van Eyck-ut (1434), me pasqyrën në formë sy-peshku që shtrembëron realitetin, te “Një bar në Folies-Bergère” i Édouard Manet-it (1882) me lojën e ndërlikuar të shikimeve dhe reflektimeve, këto piktura luajnë me perspektivën tonë dhe ofrojnë një pasqyrim të çastit dhe çuditshmërisë së botës. Disa piktura e kryejnë këtë magji më fshehurazi, pa ndonjë pasqyrë në dukje. Merrni për shembull veprën e Georges Seurat, “Banjat në Asnières” (1884), një pikturë që, në vështrimin e parë, duket si një përshkrim i thjeshtë i verës, por që, me një vrojtim më të thellë, e çjerr perceptimin tonë me një pasion dhe intensitet që e bën po aq të rëndësishme sot sa ç’ka qenë ndonjëherë.

Në pamje të parë, kjo pikturë gjigante me përmasa 2m x 3m, shumë më e madhe se çfarë vizitorët e galerive ishin mësuar të shihnin, duket si një festim i madh i relaksimit veror, duke përjetësuar çastet e pushimit të punëtorëve pranë fabrikave aty afër, teksa lahen në diellin që i pastron nga pluhuri i fabrikave të errëta, “mullinjtë satanikë” për të cilët ka shkruar William Blake. Drita që ndriçon lëkurën e zbehtë të punëtorëve u jep atyre një madhështi klasike, një lloj nderimi që zakonisht i rezervohej heronjve mitologjikë apo figurave historike. Por nëse shikoni më nga afër, trupat e tyre, që duken të fortë dhe të qetë, papritur fillojnë të shthuren, kthehen në një rrjet të lirshëm të pigmenteve që pulsojnë, ngjyra të pastra që duken sikur vibrojnë. Punëtorët janë në të njëjtën kohë të rëndë dhe të lehtë. Nën duart e Seurat, drita, elementi më bazik i perceptimit, nuk është më thjesht ndriçim, por një substancë që mund dhe duhet të shpërbëhet dhe të rindërtohet. Kjo pikturë nuk është thjesht një skenë e pushimit veror, ajo është një analizë e thellë e iluzioneve që na verbojnë, një përpjekje për të hequr velat sociale dhe psikologjike që formojnë mënyrën si e shohim botën. Ajo sheh në brendësi të jetës së gjërave.

Për të zbuluar kuptimet e fshehura të pikturës, na nevojitet një çelës dhe një udhërrëfyes. Fatmirësisht, Seurat na i ka dhënë të dyja, të fshehura në vend të dukshëm, pranë qendrës së pikturës. Aty, mbi supet e përkulura të një djaloshi pa këmishë, me flokë të sheshta nën një kapele të portokalltë, ndodhet një oxhak i hollë që nxjerr tym, një nga shumë oxhaqet që çajnë qiellin e nxehtë. Ky oxhak, që në njëfarë mënyre ndërpret vizionin e Seurat, është edhe arsyeja që ky vizion ekziston. Ai buron nga një nga fabrikat në lagjen Clichy, qendër e prodhimit të qirinjve në Francën e shekullit XIX, një industri shumë fitimprurëse e bërë e mundur falë shkencëtarit Michel Eugène Chevreul, kimist francez që formuloi një teori për ngjyrat me ndikim të jashtëzakonshëm. Pikërisht mbi këtë teori është ndërtuar çdo centimetër i kësaj pikture.

Kur Seurat filloi punën për “Banjat në Asnières” në vitin 1884, ai ishte vetëm 24 vjeç, i trajnuar në École des Beaux-Arts, një ndër shkollat më prestigjioze të artit në Paris. Gjatë studimeve, ai has për herë të parë idetë e Chevreul mbi ngjyrën, të përmbledhura në traktatin “Ligji i kontrastit të njëkohshëm të ngjyrave” (1839). Chevreul arriti në përfundimin se vendosja përkrah njëra-tjetrës e dy ngjyrave komplementare e bën secilën më të gjallë. Ky ishte një zbulim i thjeshtë por revolucionar, që ndikoi në art dhe shkencë.

Ndryshe nga impresionistët që e përdorën këtë teori si frymëzim poetik, Seurat e pa atë si një ligj shkencor që duhej zbatuar me përpikëri. Ai e konceptoi pikturën si një provë matematike të ligjit të Chevreul, duke vendosur ngjyrat me kujdes të madh: mishin portokalli pranë ujit blu-jeshil, barin me tone lejla të verdhë, vijat blu rreth lëkurës së ngrohtë të djemve, të gjitha për të krijuar kontrast dhe vibrim vizual.

Në këtë mënyrë, Seurat shfrytëzon ngjyrën për të shuar dallimet shoqërore, duke e zbuluar “shpirtin e ngjyrës”, të pastruar nga paragjykimet. Ky përpunim i saktë i pigmentit çoi në shpikjen e pointilizmit, teknika me pika të vogla që përzihen në syrin e shikuesit, jo në paletën e artistit. Kjo teknikë debutoi plotësisht te piktura e tij e famshme pasuese “E diela në La Grande Jatte” (1884). Edhe pse “Banjat” nuk u pikturua fillimisht me pika, Seurat u kthye mbi të më vonë (1886–87) për të shtuar këto “pikla”, sidomos nuanca blu kobalti në kapelen e djaloshit që thërret me duar te goja, duke e bërë të “vibrojë” para syve tanë.

Që nga fillimi, Seurat ishte i vendosur që kjo pikturë të mos ishte thjesht një tjetër pamje verore, por një manifest vizual që shpallte një mënyrë të re të të parit botën, larg formave të jashtme, drejt ngjyrës së pastër dhe perceptimit të sinqertë. Ai bëri dhjetëra skica me vaj dhe vizatime me laps, i bindur se kjo do të ishte vepra që do ta vendoste në piedestal. Ai e paraqiti atë në Salon-in zyrtar, por u refuzua.

Megjithatë, nuk u dorëzua. U bashkua me artistë të tjerë të refuzuar si Paul Signac dhe Odilon Redon, dhe së bashku krijuan Grupin e Artistëve të Pavarur, duke organizuar një ekspozitë alternative. Por, për fat të keq, përmasat e mëdha të pikturës dhe dendësia e ekspozitës (me mbi 400 vepra) bënë që piktura e Seurat të vendosej në një qoshe pa rëndësi dhe të mos merrte vëmendjen që meritonte. Kritikët e kohës ishin konfuzë: njëri tha se “nuk guxonte të tallej me të”, ndërsa një tjetër e quajti “e shëmtuar”, “vulgare” dhe “e keqe në çdo drejtim”.

Do të kalonin 50 vjet derisa kjo pikturë të njihej si një moment i rëndësishëm në historinë e artit. Pas shumë vitesh në duar private, në vitin 1924 u ble nga “Galeria Tate” në Londër, gjë që i dha profil të ri. Kur u vendos siç duhet në një hapësirë muzeale, ku vizitorët mund ta sodisnin siç duhej, “Banjat në Asnières” filloi të shihej për atë që është vërtet: një distilim i bukurisë së verës dhe një mrekulli moderne e të parit./BBC/KultPlus.com

Agron Polovina sjell 38 piktura në një ekspozitë të veçantë verore në Pogradec

By: Kult Plus
10 August 2025 at 17:25

Në qytetin e Pogradecit është hapur ekspozita e piktorit të njohur Agron Polovina, një emër që prej kohësh ruan lidhje të ngrohta shpirtërore e profesionale me këtë vend. Dashuria e tij për Pogradecin, tregon vetë autori, lindi që në vitet e Liceut Artistik, kur pedagogu Gjergji Lako e afroi me peizazhet, kulturën dhe atmosferën unike të qytetit.

Ekspozita përfshin 38 punime, kryesisht peizazhe, por edhe tablo që pasqyrojnë veshjet tradicionale shqiptare, të realizuara gjatë udhëtimeve të artistit në zona të ndryshme të vendit. Një vend të veçantë zënë pesë kompozime të reja, të prezantuara pas një periudhe të gjatë, të cilat ndërthurin frymëzimin nga trashëgimia e Pogradecit me reflektime mbi realitetin e sotëm shqiptar, transmeton KultPlus.

Piktori Arben Golemi, mik dhe bashkëpunëtor i hershëm i Polovinës, e cilëson atë një peizazhist të spikatur dhe artist të formuar në mënyrë të plotë. Vlerësime ka dhënë edhe piktori Vagjo Vasili, duke e përshkruar si një krijues me ndjeshmëri të hollë dhe mjeshtëri të veçantë.

Ekspozita do të jetë e hapur gjatë gjithë muajit gusht, duke ftuar artdashësit dhe vizitorët të zbulojnë nga afër punën e një artisti që e lidh thellë dashuria për qytetin buzë liqenit./KultPlus.com

Gonxhja: Ekspozitë unike me ikonat shqiptare në Francë

By: Kult Plus
29 July 2025 at 10:20

Mbi 45 vepra ikonografike të Muzeut Kombëtar të Artit Mesjetar do të udhëtojnë nga Korça drejt qytetit historik Chambery në Francë.

Ministri i Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit, Blendi Gonxhja deklaroi sot se “ekspozita unike do të zhvillohet në Muzeun e Arteve të Bukura në Chambéry, ku ikonat e përzgjedhura nga koleksioni i Muzeut Kombëtar të Artit Mesjetar në Korçë do të prezantohen për publikun francez dhe ndërkombëtar”.

Gonxhja thekson se ky projekt është pjesë e bashkëpunimit kulturor mes Shqipërisë dhe Francës dhe do të përfshihet gjithashtu në Komitetin Shkencor Francez, duke thelluar shkëmbimin mes institucioneve muzeale të të dy vendeve.

Ai shton se ekspozita mund të konsiderohet si një hap i rëndësishëm drejt ndërkombëtarizimit të artit shqiptar, që afirmon Korçën si një qendër kyçe të artit mesjetar në Europën Juglindore.

Me një fond prej mbi 8200 objektesh muzeale, prej të cilave 6400 janë ikona, MKAM është muzeu me koleksionin më të madh të ikonave në botë, një thesar i rrallë i trashëgimisë kulturore shqiptare dhe ndërkombëtare.

Ekspozita do të jetë e hapur për publikun nga maji deri në tetor të vitit 2026. Pas Chambery ekspozita do të zhvendoset në një tjetër qytet francez deri në mars 2027./atsh/

Kujdes çfarë varni në mur: Këto dy motive të pikturave mund të prishin energjinë e shtëpisë

28 July 2025 at 17:46

Muret e shtëpisë suaj i mbajnë mend të gjitha, përthithin emocione, fjalë dhe ngjarje. Ndërsa pikturat që vendosni mbi to nuk janë vetëm elementë zbukurues, por edhe “spiranca” të fuqishme energjetike

Ato transmetojnë një gjendje të caktuar gjatë gjithë ditës. Disa prej tyre mund të frymëzojnë dhe të tërheqin fat të mirë, ndërsa të tjerat veprojnë si “vampirë të heshtur”, duke thithur pak nga pak energjinë jetësore, duke shkaktuar tensione dhe një atmosferë të rënduar në shtëpi.

Shumë janë skeptikë ndaj kësaj ideje, por edhe psikologjia konfirmon se: ajo që shohim çdo ditë ndikon drejtpërdrejt në qëndrimet dhe emocionet tona të pavetëdijshme.

Një pikturë bëhet një “shkaktues vizual”, mund të ruajë brenda nesh gjendje ankthi, trishtimi apo agresiviteti, edhe kur nuk jemi plotësisht të vetëdijshëm për këtë ndikim.

Sipas filozofisë feng shui dhe psikologëve, disa tema të artit vizual përçojnë ngarkesë destruktive dhe nuk janë të përshtatshme për hapësirat personale.

Piktura me skena tragjedish, luftërash dhe dhune

Pikturat që përshkruajnë luftëra, beteja, dhunë apo vuajtje mbartin një përqendrim të energjisë negative. Edhe nëse janë realizuar mjeshtërisht, praninë e tyre të përditshme në mure e shoqëron një valë e vazhdueshme tensioni.

Këto skena mund të nxisin në mënyrë të pavetëdijshme konflikte në familje, të rrisin nivelin e stresit dhe të krijojnë ndjenjën e një “lufte” të përhershme.

shutterstock

Piktura që shprehin vetmi, melankoli dhe trishtim

Një figurë e vetmuar në një peizazh të shkretë, një fytyrë e përlotur apo një shtëpi e braktisur – këto motive nxisin ndjenja dëshpërimi dhe humbjeje. Mund të përkeqësojnë gjendjet depresive dhe të pengojnë ndërtimin e marrëdhënieve harmonike, duke përçuar ndjesinë e izolimit.

Piktura me imazhe shkatërrimi, rrënimi apo vdekjeje

Skicat e rrënojave, objekteve të thyera apo luleve të vyshkura përçojnë një energji të ndalur dhe fundi.

Lulet e vyshkura nuk janë vetëm simbol i estetikës dekadente, por përfaqësojnë jetën e përfunduar – një motiv mjaft i dashur për shumë familje në trojet tona.

Një ambient me këso imazhesh mund ta bëjë më të vështirë fillimin e projekteve të reja, zhvillimin personal dhe ruajtjen e ndjesisë së gjallërisë.

Piktura të katastrofave natyrore

Stuhitë, shpërthimet vullkanike, përmbytjet – ndonëse vizualisht të fuqishme, këto motive përfaqësojnë forca shkatërruese dhe të pakontrollueshme. Ato mund të krijojnë ndjesi pasigurie dhe ankthi të vazhdueshëm në shtëpi. Një shembull tipik është piktura e një anijeje në mbytje – simbol i trazirës që ndikon në sjelljen dhe energjinë e familjarëve.

Edhe disa vepra të mëdha botërore, për shkak të mesazhit të fortë emocional, mund të jenë të papërshtatshme për ambientet e jetesës.

Për t’u admiruar në galeri arti- po, por për të bashkëjetuar me to çdo ditë – jo gjithmonë.

Shembuj të tillë janë “Bërtima” e Edvard Munch apo “Guernica” e Picassos, vepra të fuqishme kundër dhunës, por tepër ngarkuese për një mjedis jetese të qetë.

shutterstock

Si të zgjidhni art të “shëndetshëm” për shtëpinë tuaj?

Pyetja e natyrshme që lind është: çfarë duhet të vendosni atëherë në muret e shtëpisë? Përgjigjja është e thjeshtë: atë që ju mbush me ndjenja të mira, jo atë që ju lodh shpirtërisht. Zgjidhni me vetëdije, duke u lidhur me ndjenjat tuaja të brendshme. Disa sugjerime janë:

▪ Tema të rritjes dhe begatisë – kopshtet me lule, pemët me fruta, peizazhe të gjera dhe të hapura, lindja e diellit.

▪ Abstraksione pozitive – linja të buta që ngrihen lart, kombinime ngjyrash harmonike që sjellin ndjesinë e gëzimit dhe dritës.

▪ Uji i qetë – deti i kthjellët, lumi i pastër apo liqeni i qetë simbolizojnë rrjedhën e energjisë dhe pastrimin e brendshëm. Kujdes: shmangni skenat e ujërave të stuhishëm.

▪ Arti me qëllim të mirë – veprat që janë krijuar me mesazhe të vetëdijshme dhe pozitive nga artisti. Këto mbartin më shumë harmoni dhe ndikim të mirë. /Telegrafi/

The post Kujdes çfarë varni në mur: Këto dy motive të pikturave mund të prishin energjinë e shtëpisë appeared first on Telegrafi.

Panairi i Artit në Aspen, që synon të jetë si kampi veror i panaireve të artit, rikthehet me edicionin e tij të dytë

By: Kult Plus
25 July 2025 at 19:30

Këtë verë, Panairi i Artit në Aspen rikthehet me edicionin e tij të dytë, me përmasa dyfish më të mëdha. Me pothuajse 40 galeri pjesëmarrëse, eventi mbetet ende më i vogël krahasuar me shumë nga homologët e tij në industrinë e artit, por themeluesit po luajnë me idenë e një formati të qëllimshëm, më të vogël dhe më të përzgjedhur, për të tërhequr koleksionistët e pasur dhe të rafinuar të Aspenit.

Por nuk është vetëm madhësia ajo që i jep këtij panairi avantazh. Aspen Art Fair ka braktisur ambientet e zakonshme të qendrave të konventave, duke zgjedhur në vend të tyre Hotel Jerome, një ndërtim nga vitet 1880 që ka pritur vizitorë që nga koha e etheve të argjendit në Colorado.

“Më pëlqen ta quaj ‘kamp veror i panairit të artit’,” thotë bashkë-themeluesja Becca Hoffman, e cila më parë ka drejtuar panairin e parë të madh të artit në Aspen, “Intersect”, përpara se të niste një iniciativë të re së bashku me themeluesin e Galerisë Hexton, Bob Chase, vitin e kaluar. “Kemi planifikuar ecje në natyrë, zhytje në ujë të ftohtë dhe disa diskutime shumë interesante.”

Në axhendën e këtij edicioni përfshihen gjithashtu vizita në shtëpitë e koleksionistëve dhe një seri darkash që pritet të tërheqin si emra të njohur të botës së artit ashtu edhe donatorë gjatë kohëzgjatjes së panairit, nga 29 korriku deri më 2 gusht. Brenda hotelit historik Jerome, ekspozuesit do të variojnë nga galeritë e konsoliduara te ato të reja, me një spektër të gjerë nga tregu sekondar, dizajni dhe arti bashkëkohor i sapo krijuar.

Ndër galeritë që rikthehen nga viti i kaluar janë Perrotin, Galerie Gmurzynska dhe Southern Guild, ndërsa për herë të parë marrin pjesë emra të njohur si Marianne Boesky Gallery, Sean Kelly dhe Vielmetter. Galeritë do të ekspozojnë punët e tyre në dhomat e hotelit Jerome, duke sjellë ndër mend panaire të dashura të artit amerikan si Gramercy International Art Fair në New York.

Këtë vit, një nga suitat pritet të jetë qendra e diskutimeve në panair. Këshilltarja Wendy Cromwell ka kuruar ekspozitën e saj të veçantë me një përzierje dizajni, pikturash dhe qeramike, bazuar mbi romanin e suksesshëm të Miranda July, “All Fours”, dhe veprën klasike të Virginia Woolf-it të vitit 1929, “A Room of One’s Own”.

Ndërkohë, vetëm disa dhoma (ose kate) më tutje, spikasin pikturat me ngjyrosje të zhytura të artistit dhe shkrimtarit Oliver Jeffers me galerinë “Praise Shadows”, si dhe në kopshtin e hotelit, falë Marianne Boesky Gallery, instalacionet sureale të vëllezërve Haas me interpretimet e tyre të veçanta të ndriçuesve rrugorë. Me një atmosferë të përzgjedhur, program të pasur kulturor dhe pjesëmarrje të galerive më të njohura ndërkombëtare, Panairi i Artit në Aspen po konsolidohet si një nga ngjarjet më të veçanta të verës në botën e artit bashkëkohor./Cultured/KultPlus.com

Puthja e parë në historinë e artit, kryevepra e Giottos në Kishën ‘Skrovenji’

By: Kult Plus
24 July 2025 at 19:20

Në vitin 1305, Giotto di Bondone realizoi një afresk që përshkruan puthjen e parë në historinë e artit, një skenë intime dhe plot ndjenjë midis Joakimit dhe Anës, prindërve të Virgjëreshës Mari, që përqafohen te Porta e Artë në Jerusalem.

Kjo vepër është pjesë e ciklit monumental të afreskëve që zbukurojnë muret e Kishës “Skrovenji” në Padovë (Cappella degli Scrovegni), dhe që konsiderohet si kryevepra më e madhe e Giottos.

Afreskët e Giottos në këtë kishë, të cilët paraqesin skena nga jeta e Virgjëreshës Mari dhe e Krishtit, janë ndër më të ruajturit dhe më të admiruarit në historinë e artit.

“Takimi te Porta e Artë” paraqet momentin e bekuar kur Joakimi dhe Ana marrin lajmin nga engjëlli se, pas shumë vitesh të shterpësisë, do të kenë një fëmijë. Skena është ndërtuar me një harmoni të brendshme emocionale dhe formale. Personazhet janë të mëdha, të thjeshta, të përqendruara në plan të parë, ndërsa porta madhështore krijon një kornizë arkitekturore për këtë moment të ngrohtë, transmeton KultPlus.

Figura të tjera femërore vështrojnë çiftin me përzemërsi, duke orientuar shikimin e vëzhguesit. Në kontrast me ta, një grua me veshje të errëta shikon në një drejtim tjetër, ndoshta duke parashikuar sfidat dhe dhimbjet që do të vijnë më vonë.

Giotto, i lindur rreth vitit 1267 në Toskanë, konsiderohet “babai” i artit të Rilindjes, pasi u largua nga stili i ftohtë bizantin dhe solli natyralizëm, ndjeshmëri dhe thellësi hapësinore në pikturë. Ai pikturoi njerëz të vërtetë me emocione dhe individualitet. Në vitin 1334, u emërua drejtues i punimeve në katedralen e Firences, një post që më parë u rezervohej vetëm skulptorëve dhe arkitektëve. Vdiq më 1337, si një nga artistët më të njohur dhe më të pasur të kohës.

Në vitin 1880, qyteti i Padovës e mori Kishën “Skrovenji” në pronësi dhe afreskët janë restauruar disa herë gjatë shekujve XIX e XX. Që nga vitet 1970, është ndërmarrë një proces i kujdesshëm monitorimi për të ruajtur cilësinë e ajrit dhe gjendjen e afreskëve. Sot, vizitorët kalojnë fillimisht në një dhomë pritjeje me ajër të kondicionuar për t’u dekontaminuar përpara hyrjes në kishë, ku mund të qëndrojnë për vetëm 15 minuta për të admiruar afreskët.

Në vitin 2021, Kisha “Skrovenji” u përfshi në listën e Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s, duke vulosur vlerën e jashtëzakonshme artistike dhe historike të kësaj kryevepre. Arti i Giottos, që për kohën e tij ishte revolucionar, edhe sot vazhdon të mahnitë me gjallërinë, ndjeshmërinë dhe përshkrimin njerëzor që u dha figurave të shenjta./KultPlus.com

Ekspozita “Zeqa”, një retrospektivë shpirtërore

By: Kult Plus
16 July 2025 at 14:52

Galeria e arteve në Gjilan mbrëmjen e 15 korrikut, e kurorëzoi me hapjen e ekspozitës “Zeqa”, të krijuesit dhe piktorit Zeqirja Rexhepi, pikërisht në 70 vjetorin e lindjes së tij dhe 45 vjetorin e krijimtarisë.

Ekspozita “Zeqa” sjell për publikun një retrospektivë të veçantë pikturash të krijuesit, të ndërtuar mbi idenë e një kthimi në kohë. Përmes kësaj ekspozite, artisti ndërton një udhëtim emocional dhe artistik që rikthen kujtimet e vitit 1999, një periudhë e rëndë, e mbushur me dhimbje, humbje dhe përballje si për të si individ, njëlloj edhe për popullin e tij si kolektivitet.

Çdo vepër e paraqitur është më shumë se një kompozim estetik, është një dëshmi vizuale e plagëve të padukshme që bartin artisti dhe populli. Pikturat pasqyrojnë dhimbjen e artistit dhe të popullit të tij, duke shpalosur me ndjeshmëri dimensionet shpirtërore të një kohe të vështirë, e cila ka lënë gjurmë të thella në historinë tonë të afërt.

“Zeqa” më tepër se një ekspozitë arti, është një formë e kujtesës kolektive, një thirrje për të mos harruar dhe një dëshmi se si arti mbijeton edhe nëpërmjet vuajtjes, përcjellë KultPlus.

Nën udhëheqjen e kuratorit Avni Xh. Behluli, ekspozita “Zeqa” synon të vendosë publikun dhe artdashësit përballë dy periudhave jetësore thelbësore të artistit Zeqirja Rexhepi: periudha e jetës dhe krijimtarisë së tij në Kosovë, para vitit 1999, dhe periudha e mëvonshme, pas shpërnguljes së tij në Kanada.

“Të gjitha këto ndërtojnë jetën e tërë të artistit Zeqirja Rexhepi,” – shprehet kuratori Behluli, duke vënë theksin te forca e kujtesës dhe ndikimi i përvojave jetësore në krijimtarinë e tij.

Zeqirja Rexhepi, një artist me rrënjë shqiptare nga Gjilani, që jeton dhe vepron përtej oqeanit, përmes kësaj ekspozite synon të rikrijojë atmosferën shpirtërore të përjetimeve të tij më të thella, sidomos momentet dramatike të dëbimit nga forcat serbe në vitin 1999. Kjo ekspozitë është jo vetëm një rrëfim artistik, por edhe një akt kujtese që ngjall emocione dhe reflektim përmes fuqisë së pikturës.

“Është një reflektim mbi vuajtjet, mallin, shpresat dhe forcën që mban lidhjet e palëkundura me vendlindjen. Gjilani sot ndjehet më afër Kanadasë, falë artit që s’ka kufij. Falë një biri të këtij qyteti që, edhe pse larg në kilometra, kurrë nuk u largua në ndjenja dhe në përkushtim për kulturën shqiptare”, tha ndër të tjerë Morina Bunjaku, duke e falënderuar që me ngjyrat e shpirtit dhe fuqinë e kujtesës, ai rikthehet simbolikisht në vendlindje, duke ndihmuar në mbajtjen gjallë të identitetit dhe trashëgimisë sonë kulturore edhe jashtë kufijve./KultPlus.com

Zemërim në Itali, turisti shkatërron pikturën e shekullit të 18-të ndërsa pozon për një selfie në galerinë Uffizi të Firences

23 June 2025 at 17:49

Një turist i pakujdesshëm ka shkaktuar zemërim në Itali pasi dëmtoi një pikturë të shekullit të 18-të, ndërsa përpiqej të bënte një selfie.

Fajtori i paidentifikuar po shijonte një vizitë në Galerinë Uffizi në Firence, kur dita e tij mori një kthesë për keq, transmeton Telegrafi.

Burri vendosi të përpiqej të bënte një fotografi të vetes duke imituar pozën e Ferdinando de’ Medici, Princit të Madh të Toskanës, në një portret nga Anton Domenico Gabbiani.

Por ideja e shkëlqyer e vizitorit shpejt u shndërrua në një gabim të sikletshëm, kur humbi ekuilibrin, transmeton Telegrafi.

Burri u pengua prapa, duke rënë mbi portret dhe duke lënë një vrimë në nivelin e çizmes së djathtë të princit.

Stafi i muzeut e identifikoi shpejt burrin dhe e denoncoi atë në polici për shkaktimin e dëmit.

Piktura u hoq për riparim, me ekspertët që arritën në përfundimin se dëmi ishte relativisht i vogël.

Incidenti ndodhi të shtunën në dhomat e katit përdhes ku pritej ekspozita Firence dhe Evropa: Artet e Shekullit të 18-të në Uffizi, e para nën drejtimin e drejtorit të ri të galerisë, Simone Verde.

Një sindikatë që përfaqëson punonjësit e muzeut tha se turisti kishte hipur në një platformë të ulët, që synonte t’i mbante vizitorët në një distancë të përshtatshme nga pikturat. /Telegrafi/

The post Zemërim në Itali, turisti shkatërron pikturën e shekullit të 18-të ndërsa pozon për një selfie në galerinë Uffizi të Firences appeared first on Telegrafi.

Ekspozitë unike në Singapor, artistët aziatikë në Paris marrin vëmendjen “e mohuar”

2 June 2025 at 16:57

Një shekull pas periudhës kur artistët aziatikë u përpoqën të gjenin vendin e tyre në skenën artistike të Parisit, Galeria Kombëtare e Singaporit sjell në vëmendje historinë e tyre të harruar.

Ekspozita madhore “Qyteti i të Tjerëve: Artistët Aziatikë në Paris, 1920–1940” prezanton mbi 200 vepra nga emra si Le Pho, Sanyu, Tsuguharu Foujita dhe Liu Kang – të cilët përballuan paragjykimet për të krijuar një art hibrid, ku lindja dhe perëndimi ndërthuren.

Në një Paris ende nën hijen e kolonializmit, këta artistë u ndeshën me përjashtim institucional dhe pritshmëri të padrejta: arti i tyre nuk shihej mjaftueshëm nga bota perëndimore. Sot, shumë prej tyre po rivlerësohen, si në tregun ndërkombëtar të artit, ashtu edhe nga studiuesit.

Pikturat e Le Pho kanë arritur çmime milionëshe, ndërsa Sanyu, i quajtur “Matisse-i kinez”, është sot një nga artistët më të vlerësuar aziatikë në botë. Ekspozita përpiqet të rrëfejë historinë përmes perspektivës së artistëve vetë dhe jo nga filtrat eurocentrikë që për dekada i anashkaluan.

Kuratorja Phoebe Scott theksoi se qëllimi është “të vendosin në qendër zërat aziatikë në Paris, jo të përsërisim rëndësinë e qytetit, por të tregojmë çfarë sollën këta artistë në të”.

Ekspozita mbetet e hapur deri në fund të vitit dhe shihet si një akt i vonuar drejtësie artistike dhe historike për një brez krijuesish që jetuan në hijet e avangardës evropiane, por që sot ndriçojnë më fort se kurrë.

LEXONI GJITHASHTU:

The post Ekspozitë unike në Singapor, artistët aziatikë në Paris marrin vëmendjen “e mohuar” appeared first on Euronews Albania.

PIKTURE – Caravaggio shkëlqen në ekspozitat dhe kishat e drejtuara nga Leone XIV

VATIKAN, 25 maj /ATSH/ – Bazilika romake e Augustinianëve, urdhri fetar i Papa Leo XIV, strehon një pikturë ikonike të ”Virgjëreshës Mari” nga artisti shumë i shquar që revolucionarizoi përdorimin e dritës dhe errësirës në artin perëndimor, Caravaggio, shkruan AP.

Deri më 6 korrik, një ekspozitë e re me vepra të piktorit barok mund të vizitohet në Romë, duke ofruar një vështrim të përditësuar mbi marrëdhënien e tij me spiritualitetin.

Nga ”Madonna dei Pellegrini” në Bazilikën e Sant’Agostinos deri te ”Martirizimi i Shën Ursulës” që mbyll ekspozitën “Caravaggio 2025″, historianët e artit dhe anëtarët e klerit po nxjerrin në pah lidhjet midis besimit fetar dhe dritë-hijeve së Caravaggio-s.

«Është drita që na drejton drejt atyre që për të janë pikat kyçe të historisë. Përvoja jonë jetësore ka kuptim vetëm kur ndriçohet nga një dritë shpirtërore”, theksoi kuratorja e ekspozitës, Francesca Cappelletti.

Në ”Madonna degli Agostiniani”, që daton që nga fillimi i viteve 1600, ajo që i bie në sy vëzhguesit në nivelin e syrit janë shputat e pista të këmbëve të një çifti pelegrinësh të veshur me lecka, të gjunjëzuar para shfaqjes së Virgjëreshës Mari.

Ajo mbështetet shkujdesur në kornizën e një dere ndërsa mban në dorë Jezusin në madhësinë e një foshnjeje.

”Ne jemi larg përfaqësimeve të zakonshme të botës tjetër dhe të shumicës së Madonnave. Kjo e bën atë edhe më prekëse brenda spiritualitetit augustinian, sepse ilustron takimin midis natyrës së njeriut dhe mëshirës së Zotit”, theksoi rektori i bazilikës, Don Pasquale Cormio.

Ne e shohim dëshirën e Zotit për t’iu shfaqur njerëzimit si dikush që ecën përkrah të varfërve. Është e sigurt se kjo Virgjëreshë Mari është afër një njerëzimi ndoshta të lodhur, ndoshta të plagosur, sigurisht edhe të papastër dhe të shtypur nga jeta e përditshme”, shton Cormio.

Emri ”Madonna dei Pellegrini” i referohet jo vetëm dy figurave që qëndrojnë para Marisë, por edhe faktit se në këtë vend, që nga fundi i shekullit të 13-të, augustinianët kanë mirëpritur pelegrinët që shkojnë në Vatikanin aty pranë.

Spiritualiteti i një artisti rebel

”Në të vërtetë, pavarësisht jetës së tij aventureske dhe artit të tij realist, Caravaggio punoi për patronë prestigjiozë dhe të devotshëm, përfshirë një kardinal, dhe është dokumentuar se merrte pjesë në ritet katolike, përfshirë adhurimin eukaristik”, shtoi Zuccari.

Kjo nuk i shkon aspak reputacionit të “artistit të mallkuar” dhe transgresivit që Caravaggio (emri i plotë i të cilit ishte Michelangelo Merisi) ka fituar gjatë shekujve.

”Nuk e dimë çfarë mendonte Caravaggio, sepse ai nuk la asnjë shkrim. Jam i bindur, si ekspertë të tjerë, se Caravaggio ka spiritualitetin e tij”, shton ai.

Nga afërsisht 70 pikturat e Caravaggio-s, më shumë se 50 përshkruajnë shenjtorë ose skena biblike, madje edhe ato të destinuara për koleksione private dhe jo për kisha.

Ndër më të njohurat janë dy duzina piktura të ekspozuara në Palazzo Barberini, të cilat mbulojnë periudhën nga mbërritja e Caravaggio-s në Romë, rreth vitit 1595, deri në vdekjen e tij në vitin 1610.

Ekziston piktura e parë fetare e Caravaggio-s, ”Shën Françesku i Asizit”, i përshkruar në krahët e një engjëlli, ndërsa një nga shokët e tij të parë, Vëllai Leo, mezi shihet në errësirën përreth.

Në atë që është ndoshta piktura e fundit e artistit para se të vdiste në moshën 39 vjeç, dhe e fundit e ekspozuar në ekspozitën e re, Caravaggio portretizoi edhe veten.

Është burri që shikon, i habitur dhe me gojë hapur, nga errësira, ushtarin që sapo ka qëlluar një shigjetë në gjoksin e Shën Ursulës. /os/

The post PIKTURE – Caravaggio shkëlqen në ekspozitat dhe kishat e drejtuara nga Leone XIV appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Rama: Bëhem nervoz kur nuk kam diçka që të vizatoj

By: user 5
24 May 2025 at 12:29

Kryeministri Edi Rama ka rrëfyer në një intervistë se si arti dhe vizatimi janë pjesë e rëndësishme e përditshmërisë së tij dhe e ndihmojnë të ruajë ekuilibrin gjatë punës së tij.

Gjatë një bisede me Richard Attias, organizator i Forumit Ndërkombëtar FII në Tiranë, Rama tha se gjatë takimeve shpesh vizaton, gjë që i ndihmon të përqendrohet dhe të qetësohet.

“Kur ka një temë me intensitet dhe nuk kam diçka që të vizatoj, bëhem nervoz shumë shpejt. E kundërta ndodh kur vizatoj, rri e pret të vijë momenti yt për ‘të vrarë’ dhe nuk i hidhesh çdokujt,” shpjegoi Kryeministri.

Ai shtoi se kjo pasion i ka shërbyer edhe në fillimet e tij kur ishte kryetar bashkie, ku me pak mjete nisi të lyejë ndërtesat me ngjyra, duke kaluar më pas në forma të tjera artistike.

Në intervistë, Rama komentoi edhe një studim të Departamentit të Psikologjisë në MIT, që vërtetonte se njerëzit që vizatojnë gjatë takimeve janë më të përqendruar dhe më pak të stresuar. “Kur syri dhe dora merren me diçka tjetër, je automatikisht i përqendruar tek ajo për të cilën po flitet,” tha ai.

Kryeministri theksoi gjithashtu se përkundër thënies se “na duhen artistë që të qeverisin”, ai mendon se nuk ka lidhje me profesionin, por me personin. “Mund të kesh një artist që është tmerr dhe një jurist që është fantastik për të qeverisur,” përfundoi Rama.

The post Rama: Bëhem nervoz kur nuk kam diçka që të vizatoj appeared first on Lapsi.al.

MUZIKË – Bob Dylan edhe me ekspozitë pikture

LONDËR, 3 maj /ATSH-DPA/ – Ylli i muzikës, kantautori amerikan, Bob Dylan do të hapë në Londër një ekspozitë me piktura që, sipas tij, janë krijuar me rezonancë emocionale.

Fituesi i Çmimit Nobel për Letërsi, 83 vjeç, do të sjellë 97 vepra origjinale që paraqesin personazhe dhe objekte në galerinë ”Halcyon”.

Ekspozita e tij personale “Point Blank”, e cila kap njerëz që luajnë instrumente, çifte, sportistë burra dhe gra, së bashku me dhoma dhe vende, bazohet në skica origjinale të krijuara midis viteve 2021 dhe 2022.

”Këto vizatime u pikturuan më pas me ngjyra, për të krijuar entitete të gjalla, që marrin frymë dhe kanë rezonancë emocionale, ngjyra të përdorura si armë dhe përcaktuese të humorit, një mjet për të treguar histori”, thotë Dylan.

“Ideja nuk ishte vetëm të vëzhgoja gjendjen njerëzore, por të hidhesha në të me një urgjencë të madhe”, tha ai.

Disa nga vizatimet janë ripunuar si studime monokromatike me blu, të kuqe dhe neutrale, të cilat mund të kujtojnë Periudhën e hershme Blu të Pablo Picasso-s.

Kate Brown, drejtoreshë dizajni në galerinë Halcyon, tha se “këto vepra në letër ndihen si kujtime, dritare të paprekshme në jetën dhe imagjinatën e njërit prej rrëfimtarëve më të mëdhenj që ka jetuar ndonjëherë”.

Paul Green, president dhe themelues i ”Halcyon”, tha se “kanë kaluar gati 18 vjet që kur ‘Halcyon’ filloi të punonte për herë të parë me Bob Dylan dhe ka qenë një përvojë e jashtëzakonshme të shikosh këtë ikonë kulturore të zhvillohet në një artist vizual kaq të respektuar dhe të rëndësishëm nga kritika”.

Dylan, i cili ka fituar 10 çmime Grammy dhe është nominuar 38 herë, është një nga kompozitorët më të vlerësuar dhe u fut në Sallën e Famës së Rock and Roll në vitin 1988.

Këngët e tij janë regjistruar më shumë se 6 000 herë, me artistë të ndryshëm si ”The Byrds”, Jimi Hendrix dhe Adele, që kanë gjetur sukses si komercial ashtu edhe kritik me këngët e interpretuara nga artistë të tjerë.

Dylan e filloi karrierën e tij në vitin 1962 me këngën ”Mixed-Up Confusion”, e cila nuk arriti të renditej në top listat e Britanisë së Madhe ose SHBA-së – përpara se të bëhej yll me një sërë këngësh të tjera në vitin 1965, duke përfshirë ”The Times They Are A-Changin”, ”Subterranean Homesick Blues” dhe ”Like A Rolling Stone”./  a.jor.

The post MUZIKË – Bob Dylan edhe me ekspozitë pikture appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

EMRI/ Do trafikonin nëpërmjet portit 10 piktura me vlerë 25 mijë euro, një në pranga e dy në kërkim

2 May 2025 at 12:06

Policia Kufitare e Portit të Durrësit ka goditur një rast të tentativës për trafikim të veprave të artit. Më konkretisht, janë sekuestruar 10 piktura me vlerë rreth 25 000 euro, të cilat do të trafikoheshin përmes portit të Durrësit. Si rezultat, është arrestuar shoferi i furgonit ku u gjetën pikturat, shtetasi Kasem Qato, 37 vjeç, […]

The post EMRI/ Do trafikonin nëpërmjet portit 10 piktura me vlerë 25 mijë euro, një në pranga e dy në kërkim appeared first on BoldNews.al.

❌
❌