Nga pikëpamja meteorologjike, Europa është një kontinent relativisht i qetë. Uraganet, monsunet dhe stuhitë e rërës nuk e prekin. Por në një aspekt shqetësues, Europa veçohet: ajo po ngrohet më shpejt se kontinentet e tjera.
QĂ« nga mesi i viteve â90, temperaturat mesatare janĂ« rritur me 0.53°C pĂ«r dekadĂ«, mĂ« shumĂ« se dyfishi i mesatares globale mbi tokĂ« prej 0.26°C. KĂ«tĂ« verĂ«, pasojat ishin mĂ« tĂ« dukshme se kurrĂ«.
ValĂ«t e tĂ« nxehtit goditĂ«n veriun e EuropĂ«s nĂ« qershor dhe jugun nĂ« gusht. Sipas tĂ« dhĂ«nave tĂ« Sistemit Europian tĂ« Informacionit pĂ«r Zjarret Pyjore, deri mĂ« 19 gusht flakĂ«t pĂ«rfshinĂ« rreth 10,000 kmÂČ tĂ« territorit tĂ« Bashkimit Europianâ gati katĂ«r herĂ« mĂ« shumĂ« se mesatarja e vitit 2006, prej vetĂ«m 2,440 kmÂČ.
Zjarret kanë përshkuar sipërfaqe të mëdha në Ballkan, Qipro, Francë, Greqi, Portugali dhe Spanjë, duke u afruar rrezikshëm edhe pranë qyteteve të mëdha si Madridi, Porto, Podgorica dhe Patra. Deri tani janë raportuar të paktën tetë viktima, por numri pritet të jetë më i lartë.
PĂ«rmasat e emergjencĂ«s kanĂ« detyruar vendet e prekura tĂ« kĂ«rkojnĂ« ndihmĂ« nga mekanizmi i mbrojtjes civile tĂ« BE-sĂ« plot 17 herĂ« â mĂ« shumĂ« se kurrĂ« mĂ« parĂ«.
Portugalia Ă«shtĂ« vendi mĂ« i goditur nĂ« raport me madhĂ«sinĂ« e saj: flakĂ«t kanĂ« pĂ«rpirĂ« rreth 2.9% tĂ« territorit, ose 2,600 kilometra katrorĂ« â mĂ« shumĂ« se e gjithĂ« sipĂ«rfaqja e djegur nĂ« BE nĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n periudhĂ« tĂ« vitit tĂ« kaluar.
Në Spanjë janë shkatërruar mbi 4,000 kilometra katrorë tokë dhe rreth 30 mijë banorë janë detyruar të largohen nga shtëpitë e tyre. Shumë prej zjarreve kanë pasur një intensitet të jashtëzakonshëm, duke e bërë të pamundur kontrollin e tyre.
âKa zona ku zjarret nuk mund tĂ« ndalen me asnjĂ« mjet njerĂ«zor,â deklaroi ministrja spanjolle e Mbrojtjes, Margarita Robles. âVetĂ«m ndryshimi i kushteve tĂ« motit mund tĂ« na japĂ« njĂ« shans pĂ«r tâi vĂ«nĂ« nĂ«n kontroll.â
Me rënien e temperaturave dhe reshjet e parashikuara, rreziku më i madh mund të jetë shmangur. Por mbetet pyetja nëse qeveritë qendrore dhe ato rajonale po bëjnë sa duhet. Në Spanjë, fondet publike për parandalimin e zjarreve janë përgjysmuar mes viteve 2009 dhe 2022, sipas një shoqate të industrisë pyjore.
NdĂ«rkohĂ«, ngrohja globale po e kthen njĂ« pjesĂ« tĂ« madhe tĂ« zonave rurale tĂ« EuropĂ«s nĂ« njĂ« âfuçi barutiâ. Ajo qĂ« mungon Ă«shtĂ« shkĂ«ndija ndezĂ«se â qĂ« nĂ« shumicĂ«n e rasteve nuk vjen nga natyra, por nga njerĂ«zit.
NjĂ« studim i viteve tĂ« fundit mbi shkaqet e zjarreve qĂ« mori tĂ« dhĂ«na nga viti 2016 tregoi se, nga rastet ku u pĂ«rcaktua origjina, vetĂ«m 4% kishin si shkak fenomene natyrore si rrufeja. Rreth 39% ishin pasojĂ« e aksidenteve apo pakujdesisĂ«, ndĂ«rsa pjesa mĂ« e madhe, 57%, rezultuan zjarrvĂ«nie tĂ« qĂ«llimshme.â
Në fillim të viteve 2000, policia pyjore e Italisë (CPS), një trupë që më vonë iu bashkua Karabinierëve, kreu një studim të detajuar me të dhënat e vitit 2001. Përqindja e zjarreve të shkaktuara nga zjarrvënia ishte 60%, pothuajse e njëjtë me shifrat e studimit të mëvonshëm në shkallë europiane.
CPS gjeti se vetëm rreth një në dhjetë raste kishin si shkaktarë piromanë ose persona me probleme mendore.
Arsyeja më e zakonshme ishte përpjekja për të pastruar tokën për kullota, e cila doli jashtë kontrollit. Zjarre të tjera vendoseshin qëllimisht, në mënyrë që zonat e djegura të ricilësoheshin më pas si të përshtatshme për ndërtim.
ĂshtĂ« e qartĂ« se nevojiten dĂ«nime mĂ« tĂ« ashpra pĂ«r zjarrvĂ«nĂ«sit dhe garanci qĂ« tokat e shkatĂ«rruara nga flakĂ«t tĂ« mos pĂ«rdoren mĂ« pas pĂ«r kullota apo ndĂ«rtime. Po ashtu, vlen tĂ« mendohet me kujdes para se tĂ« shuhen ose tĂ« humbin autonominĂ« trupat e specializuara, si CPS-ja italiane./ The EconomistÂ
The post Europa nĂ« flakĂ«, 10 mijĂ« kmÂČ tĂ« djegura vetĂ«m kĂ«tĂ« verĂ« appeared first on Revista Monitor.