NĂ« fushatĂ«n zgjedhore tĂ« 11 majit, kryeministri Edi Rama e nisi garĂ«n me njĂ« shifĂ«r premtuese pĂ«r qytetarĂ«t: 500 euro. Kaq do tĂ« bĂ«het paga minimale nĂ« ShqipĂ«ri, sipas tij, deri nĂ« vitin 2026.Â
Hapi i parë drejt përmbushjes së këtij premtimi, miratimi i vendimit nga Këshilli i Ministrave.
âNĂ« qershor do ta bĂ«jmĂ« pagĂ«n minimale 500 euro dhe do tĂ« hyjĂ« nĂ« efekt nga janari i 2026-Ă«sâ, njoftoi kryeministri Rama pak pĂ«rpara zgjedhjeve, duke shtuar se kjo rritje do tĂ« ndodhĂ« pa vendosur âasnjĂ« taksĂ« shtesĂ«â pĂ«r biznesin nĂ« 18 muajt e parĂ«. NjĂ« premtim i lehtĂ« dhe i kuptueshĂ«m pĂ«r tĂ« gjithĂ« votuesit.
Por dy muaj pas zgjedhjeve të 11 majit, kur tymi i fishekzjarreve elektoralë është shuar, Faktoje vendosi të verifikojë nëse është hedhur ndonjë hap konkret drejt realizimit të këtij premtimi.
Për të marrë përgjigje, dërguam një kërkesë për informacion pranë Këshillit të Ministrave, për të kuptuar nëse vendimi, i njoftuar se do të merrej në qershor, është miratuar.
PĂ«rgjigjja erdhi qartĂ« dhe shkurt: âDeri tani nuk ka asnjĂ« akt tĂ« miratuar lidhur me rritjen e pagĂ«s minimale nĂ« 500 euroâ
Pra deri në fund të korrikut premtimi mbetet vetëm në arkivin e fjalimeve të kryeministrit.
Rritja e pagĂ«s minimale Ă«shtĂ« premtim i pĂ«rsĂ«ritur i kryeministrit, i cili pĂ«rpara zgjedhjeve vendore 2023 tha se paga minimale do tĂ« shkonte 450 euro. Ky premtim nuk u mbajt dhe paga minimale ende sot Ă«shtĂ« rreth 400 euro.Â
Zgjedhjet parlamentare të 2025-ës sollën një rast të ri për ta përdorur pagën minimale si kartë elektorale. Premtimi, këtë herë për 500 euro deri tani ka mbetur, (siç ndodh shpesh në politikën shqiptare), një kapitull entuziast i fushatës zgjedhore, që duket se nuk ka kaluar ende në letrat e administratës.
Afati i përmendur nga kryeministri, (janari i vitit 2026), ende mund të përmbushet. Por deri tani, aktet zyrtare të premtuara mungojnë. Për këtë arsye premtimin e kryeministrit për miratimin në qershor të vendimit për pagën minimale 500 euro e konsiderojmë të pambajtur.
Pretendimi: Ky produkt i rekomanduar nga mjeku Myftar Barbullushi shëron diabetin për 10 ditë
Verdikti: E pavërtetë, skemë mashtrimi
âââââââââââââ
NjĂ« video qĂ« po qarkullon nĂ« rrjetet sociale shqipfolĂ«se duket se tregon gazetaren shqiptare Eni Vasili duke folur pĂ«r ânjĂ« truk 30 sekondĂ«sh qĂ« ul nivelin e sheqerit 3 herĂ« mĂ« shpejt se çdo gjĂ« tjetĂ«râ tĂ« demonstruar nga doktor Myftar Barbullushi, i cili âçmendi EuropĂ«n.â
Sipas videos, kompanitë farmaceutike fshinë pamje të ketij truku nga interneti për të ruajtur përfitimet e tyre. Më tëj, vetë miliarderi Elon Musk pretendohet se ka konfirmuar se ky truk përdoret nga astronautët e SpaceX për të mbajtur nivelin e sheqerit.
Në pjesën e dytë të videos, duket se mjeku Myftar Barbullushi rekomandon në një fjalim të stërgjatur dhe të hallakatur, që shikuesit të klikojnë një link poshtë videos për të mësuar më shumë. Ai paralajmëron gjithashtu se ata nuk duhet të vonohen sepse video mund të fshihet nga çasti në çast.
Megjithatë, e gjithë video dhe narrativa e saj janë të rreme. Ato janë krijuar për një skemë mashtrimi që ka për qëllim shitjen e një produkti.
NdĂ«r tĂ« parat shenja qĂ« kjo video nuk Ă«shtĂ« autentike spikat shqipja e çalĂ« e tĂ« dy folĂ«sve, âVasiliâ dhe âBarbullushi.â Gjithashtu, zĂ«ri i âVasilitâ nuk i pĂ«rngjan zĂ«rit tĂ« vĂ«rtetĂ« tĂ« gazetares.
Kjo na bën të dyshojmë se video është manipuluar me anë të teknologjisë deepfake, e cila manipulon shprehitë e fytyrës. Videos së manipuluar me deepfake i është shtuar audio.
Vetë Barbullushi ka njoftuar se video është e rremë, duke u bërë thirrje qytetarëve të mos bien pre e mashtrimeve.
Shpesh herë videot, fotografitë dhe informacionet që na sygjerohen online nuk janë ashtu siç duken. Faktoje ju vjen në ndihmë me serinë e videove tutorial, duke ju shpjeguar qartë dhe duke ju sugjeruar mjetet falas online, që mund të përdorni si një profesionist: Nga një pretendim te prova: verifikimi me Google Maps & Search, Google Lens: Syri digjital që të nxjerr gënjeshtrën zbuluar, etj.
Si ta zbulojmë të vërtetën vetëm me mendje të kthjellët
Si të verifikojmë një fotografi online
Si të verifikojmë një video online
Si të verifikojmë një vendodhje gjeografike online
Si të kuptoni pamjet e gjeneruara me Inteligjencë Artificiale
Nga Sebi Allaâ ProkurorĂ«t, avokatĂ«t dhe gjyqtarĂ«t, (tre palĂ«t nĂ« njĂ« proces penal), u vendosĂ«n para faktit tĂ« kryer me 950 nene tĂ« Kodit tĂ« ri Penal, tĂ« cilĂ«t ata i kundĂ«rshtojnĂ« nĂ« njĂ« pjesĂ« tĂ« madhe, por nĂ«se mazhoranca me votat e saj e miraton, njerĂ«zit e drejtĂ«sisĂ« duhet ta zbatojnĂ«.
Sapo drafti i Kodit Penal u publikua nĂ« faqen zyrtare tĂ« MinistrisĂ« sĂ« DrejtĂ«sisĂ«, njĂ«kohĂ«sisht me konferencĂ«n e mbajtur pĂ«r âarritjetâ e kĂ«tij Kodi, pati reagime tĂ« shumta.
Pak zëra që dolën në mbrojtje ishin përfaqësues të qeverisë, konkretisht Ministri i Drejtësisë dhe kryeministri, gjithashtu edhe kreu i grupit të punës, Arben Rakipi.
Konstitucionalistë të njohur, avokatë dhe drejtues të prokurorive dhe të gjyqësorit, ngritën shqetësimin se në thelb, ky Kod nuk është gjithëpërfshirës, shton masat represive të dënimit me burg për çështje që mund të ishin kundravajtje penale dhe lë mundësi interpretimesh, por edhe keqinterpretimesh.
Qeveria e merr âlehtĂ«â
Ministri i Drejtësisë, Ulsi Manja, në ditën e prezantimit të Kodit të ri Penal tha se është produkt i një procesi gjithëpërfshirës dhe sipas tij për hartimin kanë kontribuuar ekspertët më të mirë.
âKodi i Ri Penal Ă«shtĂ« produkt i njĂ« procesi gjithĂ«pĂ«rfshirĂ«s dhe profesional, ku janĂ« angazhuar ekspertĂ«t mĂ« tĂ« mirĂ« tĂ« sĂ« drejtĂ«s penale. Ai synon pĂ«rafrimin me konventat, direktivat dhe standardet e BE-sĂ« dhe ato ndĂ«rkombĂ«tare, rekomandimet e institucioneve kryesore tĂ« drejtĂ«sisĂ«, si dhe kontributet e partnerĂ«ve ndĂ«rkombĂ«tarĂ«, akademikĂ«ve, shoqĂ«risĂ« civile dhe mediaveâ, tha Manja.
Por a Ă«shtĂ« drafti deri tani produkt i njĂ« procesi gjithĂ«pĂ«rfshirĂ«s, siç deklaroi ministri Manja?  Â
I pari qĂ« reagoi ishte Prokurori i PĂ«rgjithshĂ«m, Olsian Ăela.  âProkuroria e PĂ«rgjithshme nuk ka qenĂ« e pĂ«rfaqĂ«suar zyrtarisht nĂ« grupin e punĂ«s pĂ«r hartimin e njĂ« Kodi tĂ« ri Penalâ, tha ai.
Në të njëjtën ditë, përmes një takimi informal që kryetari i SPAK, Altin Dumani, zhvilloi me gazetarët, rezultoi se Prokuroria Speciale nuk ka qenë pjesë e grupit të punës për hartimin e Kodit të ri Penal. Dumani nuk komentoi draftin e ri, sa kohë që, sipas tij, paketa e propozimeve nuk kishte mbërritur ende në SPAK.
Edhe Bashkimi Evropian përmes një reagimi për Faktoje.al theksoi rëndësinë e një procesi gjithëpërfshirës dhe transparent për paketën e projekt-amendamenteve të Kodit të ri Penal duke përfshirë institucionet e drejtësisë, aktorët e sundimit të ligjit dhe shoqërinë civile.
Prezenca e OSBE-së në Shqipëri ka theksuar gjithashtu rëndësinë e Kodit Penal si një ligj themelor, që meriton kohë të mjaftueshme dhe një proces konsultimi të plotë.
Edhe kryetari i DhomĂ«s sĂ« AvokatĂ«ve tĂ« ShqipĂ«risĂ«, Maksim Haxhia tha nĂ« njĂ« reagim zyrtar se drafti i Kodit Penal duhet tĂ« dilte me njĂ« komunikim pĂ«r tĂ« gjithĂ« aktorĂ«t. âNuk kemi prezencĂ«n e nevojĂ«s pse duhet Kod i ri. Nuk Ă«shtĂ« si rrjedhojĂ« e nevojĂ«s sĂ« organeve tĂ« drejtĂ«sisĂ«â, tha ai
Reagimet
Edhe pse në tryezën e prezantimit të draftit për Kodin e ri Penal ishin Ministri i Drejtësisë Ulsi Manja dhe kreu i grupit të punës, hartues të Kodit, ish-kryeprokurori Arben Rakipi, i pari që hodhi dyshime mbi këtë kod aty për aty ishte kreu i Gjykatës së Lartë, Sokol Sadushi.
âTĂ« mos harrojmĂ« se ligji penal nuk Ă«shtĂ« thjesht pĂ«r juristĂ«t. Ai Ă«shtĂ« pĂ«r shoqĂ«rinĂ« dhe nĂ«se nuk kuptohet, ka gjasa tĂ« mos respektohet, por nĂ«se nuk zbatohet drejt, nuk bĂ«het as drejtĂ«siâ, tha Sadushi.
MĂ« i drejtpĂ«rdrejtĂ« nĂ« kritika tĂ« forta u shfaq Prokurori i PĂ«rgjithshĂ«m, Olsian Ăela. âFryma e pĂ«rgjithshme nĂ« draft pĂ«r tĂ« zgjeruar rrethin e veprimeve qĂ« kategorizohen si tĂ« rrezikshme nĂ« njĂ« masĂ« tĂ« tillĂ« sa tĂ« klasifikohen si vepra penale e tĂ« dĂ«nohen me burgim, tregon njĂ« tendencĂ« represive qĂ« rrit potencialin e kriminalizimit tĂ« individit nĂ« shoqĂ«ri e qĂ« sjell pasoja tĂ« rĂ«ndĂ«sishme nĂ« jetĂ«n e qytetarĂ«veâ, tha Ăela.
Konstitucionalisti, avokati njĂ«herazi pedagogu, Jordan Daci, nĂ« njĂ« reagim pĂ«r Faktoje.al shprehet se Kodi i ri ka zgjeruar gamĂ«n e veprave penale, e ka mbingarkuar me interpretime dhe sipas tij Ă«shtĂ« thellĂ«sisht me probleme nĂ«se kalon pĂ«r miratim. âVepra tĂ« cilat mund tĂ« pĂ«rfshihen si kundravajtje penale me Kodin e Ri cilĂ«sohen vepra penale. Me kĂ«tĂ« Kod kushdo mund tĂ« shkojĂ« nĂ« burgâ, tha ai, ndĂ«rsa shton se Ă«shtĂ« njĂ« draft- kod represiv dhe ânuk duhet tĂ« arnohet, por tĂ« zhbĂ«het i gjithiâ.
Avokati Daci shkon më tej teksa shprehet se nëse miratohet ky Kod, ashtu siç është apo me disa arnime, shumë nene do të shkojnë për interpretim në Gjykatën Kushtetuese
Hartuesit e Kodit
Nisma për një Kod të ri Penal ishte politike, ku mazhoranca që në fundin e vitit 2019 bëri publike nevojën sipas saj të një Kodi të ri i përafruar me vendet e BE-së dhe ngritjen e grupit të ekspertëve.
Faktoje.al iu drejtua Ministrisë së Drejtësisë me një kërkesë për informacion mbi përbërjen e grupit të punës, por deri në publikimin e këtij shkrimi nuk pati qëndrim zyrtar.
Nga analizimi qĂ« i ka bĂ«rĂ« Kodit tĂ« ri Penal, avokat Daci thotĂ« se se mĂ« shumĂ« se punĂ« ekspertĂ«sh nĂ« kĂ«tĂ« rast kemi kopjime tĂ« kodeve nga Turqia, Franca dhe Italia qĂ« janĂ« modifikuar, çâka sipas tij, ka sjellĂ« mbingarkesĂ« dhe shpesh nene qĂ« flasin pĂ«r tĂ« njĂ«jtin fakt penal dhe bien nĂ« kundĂ«rshtim me nene tĂ« tjera, po nĂ« tĂ« njĂ«tin Kod.
âKodi i ri ka probleme tĂ« karakterit parimor dhe gjithashtu edhe tĂ« teknikĂ«s juridikeâ, thotĂ« Daci.
PĂ«rfundimi
Kodi i ri Penal ka hasur në kundërshtimin e krerëve të sistemit të drejtësisë, Dhomës së Avokatëve dhe përfaqësuesve të shoqërisë civile por edhe medias. Reagimet e menjëhershme nga organet kryesore të drejtësisë por edhe jashtë saj tregojnë se procesi (deri më tani) për hartimin e Kodit të ri Penal nuk ka qënë gjithëpërfshirës, duke e kategorizuar deklaratën e ministrit Ulsi Manja si të pavërtetë.
Pretendimi: Dr. Chao Shan dëshmoi nën betim se Dr. Anthony Fauci bashkëpunoi fshehurazi me PKK dhe Aleancën EcoHealth për të krijuar dhe lëshuar Covid-19 si armë biologjike.
Në rrjete sociale, përfshi ato shqipfolëse, po qarkullon pretendimi i pazakontë se një virolog nga Wuhan ka dëshmuar se këshilltari kryesor mjekësor i presidentit amerikan Biden gjatë viteve të pandemisë, Anthony Fauci kishte bashkëpunuar me Partinë Komuniste të Kinës dhe Aleancën EcoHealth për të krijuar Covid-19 si armë biologjike.
Si zakonisht, postimi i mësipërm nuk përmban ndonjë referencë apo ndonjë burim për të mbështetur pretendimin e jashtëzakonshëm.
Postimi duket se i referohet njĂ« artikulli tĂ« botuar mĂ« 10 maj 2025 nĂ« portalin amerikan âThe Peopleâs Voiceâ, i njohur mĂ« parĂ« si âNews Punchâ.Â
Ky i fundit Ă«shtĂ« etiketuar si njĂ« portal burim lajmesh tĂ« rreme. Sipas njĂ« raporti tĂ« vitit 2017 nga Buzzfeed, âNewsPunchâ ishte burimi i dytĂ« mĂ« i madh i lajmeve tĂ« rreme qĂ« ishin shpĂ«rndarĂ« nĂ« Facebook atĂ« vit.
Artikulli i The Peopleâs Voice, si zakonisht, nuk ofron asnjĂ« lloj prove pĂ«r kĂ«tĂ« pretendim tĂ« pazakontĂ«. Ai i referohet njĂ« virologu nga Insitituti i VirologjisĂ« sĂ« Wuhan tĂ« quajtur Dr. Chao Shan, qĂ« pretendohet se Ă«shtĂ« zhdukur pas kĂ«saj dĂ«shmie.
Chao Shan është vërtet një virolog nga Instituti i Virologjisë së Wuhan.
Megjithatë, nuk ka prova se ai ka pretenduar ndonjëherë se Fauci, PKK dhe EcoHealth kanë bashkëpunuar për të krijuar një armë biologjike në Covid-19.
Në 2023, një gazetare kineze pretendoi se Dr. Chao Shan kishte pranuar se Covid-19 ishte dizenjuar is armë biologjike. Megjithatë, Fauci, PKK dhe EcoHealth nuk përmenden në këtë pretendim.
Gjithsesi, edhe pretendimi se Chao kishte thĂ«nĂ« se Covid-19 ishte armĂ« biologjike Ă«shtĂ« i pakonfirmuar. Si provĂ« pĂ«r kĂ«tĂ« pretendim u soll njĂ« intervistĂ« 30-minutĂ«she, jo me Chao, por me njĂ« figurĂ« tĂ« errĂ«suar, i cili pretendon se Chao e kishte quajtur koronavirusin njĂ« âarmĂ« biologjikeâ.
NjĂ« video e postuar nĂ« rrjete sociale shqipfolĂ«se pretendon se tregon ânjĂ« nga tĂ«rmetet mĂ« tĂ« forta nĂ« botĂ«â qĂ« âgoditi Lindjen e LargĂ«t tĂ« RusisĂ« nĂ« orĂ«t e para tĂ« mĂ«ngjesitâ tĂ« 31 korrikut 2025.
Më 30 korrik 2025, një tërmet i fortë me magnitudë 8.8 ballë Rihter goditi brigjet e gadishullit Kamchatka në Rusi. Goditja shkaktoi valë cunami që arritën në Japoni, Hawai dhe bregun perëndimor të Shteteve të Bashkuara.
Megjithatë, me anë të motorit të kërkimit pamor Google Lens, Faktoje gjeti se klipi i mësipërm qarkullon në rrjet që nga marsi i 2025.
Pamjet në fakt tregojnë një skenë që ndodhi në Myanmar gjatë tërmetit të fortë me magnitudë 7.7 të 28 marsit 2025, i cili shkaktoi mbi 3.000 vdekje.
NĂ« kulmin e fushatĂ«s elektorale, ministrja e infrastrukturĂ«s Belinda Balluku lajmĂ«roi shpalljen e fituesit pĂ«r MilotâBalldren âbrenda 2-3 ditĂ«shâ, por pas 3 muajsh tenderi u anulua. Projekti i nyjes strategjike tĂ« âKorridorit Bluâ mbetet pezull, pĂ«r herĂ« tĂ« dytĂ« nĂ« 7 vite.
Esmeralda TopiÂ
Më 15 prill 2025, në kulmin e fushatës elektorale, Ministrja e Infrastrukturës dhe Energjisë, Belinda Balluku, deklaroi publikisht:
âNĂ« dy-tre ditĂ«t nĂ« vazhdim, ne do tĂ« shpallim konsorciumin fitues pĂ«r sa i pĂ«rket MilotâBalldrenâ.
Fakt
As pas dy ditĂ«sh, as pas dy javĂ«sh, nuk u shpall asnjĂ« fitues. PĂ«rkundrazi, nĂ« mesin e muajit korrik, Ministria e InfrastrukturĂ«s njoftoi zyrtarisht anulimin e procedurĂ«s pĂ«r koncesionimin e segmentit rrugor MilotâBalldren, me argumentin se âasnjĂ« nga ofertat e paraqitura nuk ishte e pĂ«rshtatshmeâ.
Ky është dështimi i dytë për të njëjtin projekt, i cili që prej vitit 2018 mbetet një ndër nismat më të debatueshme infrastrukturore në vend.
Procedura pĂ«r dhĂ«nien me koncesion tĂ« segmentit 17-kilometĂ«rsh MilotâBalldren nisi fundvitin e kaluar, mĂ« 19 dhjetor 2024. Pas disa shtyrjeve, gara u zhvillua mĂ« 10 mars tĂ« kĂ«tij viti, me katĂ«r oferta tĂ« paraqitura nga kompanitĂ« âGener 2â, âSalillariâ, âA.N.Kâ dhe â4 A-Mâ.
Një muaj më pas, ministrja Balluku bëri deklaratën publike për shpalljen e afërt të fituesit. Por, siç tregojnë edhe dokumentet zyrtare, në datën 19 qershor ofertuesit u njoftuan për skualifikimin, dhe në 14 korrik procedura u anulua përfundimisht.
Sipas Ministrisë, asnjë prej ofertave nuk përmbushte kushtet e ftesës konkurruese. Me këtë vendim, projekti i shumëpërfolur u kthye sërish në pikën zero.
NjĂ« nyje strategjikeÂ
Segmenti MilotâBalldren Ă«shtĂ« pjesĂ« e Korridorit Adriatiko-Jonian, i njohur ndryshe si Korridori Blu. Rruga parashikohej tĂ« ndĂ«rtohej me njĂ« vlerĂ« ndĂ«rtimi prej 182.5 milionĂ« eurosh, ndĂ«rsa me gjithĂ« kostot e projektimit, mirĂ«mbajtjes dhe operimit, vlera e kontratĂ«s do tĂ« arrinte nĂ« rreth 365 milionĂ« euro pĂ«r 35 vite.
Sipas planit të biznesit të koncesionit, kjo rrugë pritej të gjeneronte 1 miliard euro të ardhura përgjatë gjithë periudhës koncesionare. Tarifa e kalimit do të ishte 0.12 euro për kilometër, duke e përkthyer në 2.5 euro për një autoveturë që përshkon segmentin e plotë.
NĂ« vitin 2018, i njĂ«jti segment iu dha me modelin e Partneritetit Publik Privat kompanisĂ« âA.N.K.â, e cila duhej ta ndĂ«rtonte me fonde tĂ« veta dhe tĂ« paguhej mĂ« pas nga shteti. Por ajo kontratĂ« u anulua, pasi kompania nuk gjeti financim.
PĂ«rfundim
Deklarata e ministres sĂ« infrastrukturĂ«s Belinda Balluku pĂ«r shpalljen e fituesit âbrenda dy-tre ditĂ«shâ rezultoi e pavĂ«rtetĂ«. E gjithĂ« procedura pĂ«r koncesionimin e segmentit rrugor MilotâBalldren, u anulua dhe segmenti strategjik mbetet ende nĂ« letĂ«r.Â
Pretendimi: NĂ«se plotĂ«son formularin nĂ« kĂ«tĂ« faqe, mund tĂ« marrĂ«sh njĂ« çantĂ« shpine The NĐŸrth FĐ°cĐ” Borealis pothuajse falasÂ
Verdikti: E pavërtetë, Skemë mashtrimi
ââââââââââââââ
NjĂ« llogari nĂ« Facebook pretendon se pĂ«rdoruesit mund tĂ« pĂ«rfitojnĂ« njĂ« çantĂ« tĂ« markĂ«s âThe North Faceâ pothuajse falas nĂ«se plotĂ«sojnĂ« njĂ« formular.
Postimi pretendon se një punonjës i kompanisë Balkan Sport, pas pushimit nga puna, ka vendosur të zbulojë skemën që mund të ofrojë një produkt kaq cilësor nga magazinat e dyqanit përmes formularëve të fshehtë.
NĂ« realitet, kemi tĂ« bĂ«jmĂ« me njĂ« skemĂ« mashtrimi.Â
Profili jep njĂ« link nĂ« komente ku duhet tĂ« plotĂ«soni njĂ« anketĂ« pĂ«r tâu kualifikuar, por faqja nuk ka tĂ« bĂ«jĂ« fare me kompaninĂ« Balkan Sport.Â
Në komente, ka disa përdorues që thonë se janë të habitur që kanë përfituar nga kjo super mundësi. Këto komente janë pjesë e mashtrimit.
Nëse vërejmë historinë e ndryshimeve të postimit, vërejmë se në një version të mëparshëm ai pretendonte se vetë profili që e ka postuar kishte punuar në Balkan Sport. Më pas, postimi është ndryshuar për të pretenduar se burri i profilit kishte punuar në dyqan.
MĂ« tej, profili qĂ« ka bĂ«rĂ« postimin Ă«shtĂ« shumĂ« i ri, i krijuar mĂ« 1 gusht. Me gjasa, ai Ă«shtĂ« njĂ« profil i rremĂ«, i krijuar vetĂ«m pĂ«r tâi shĂ«rbyer kĂ«saj skeme mashtrimi.
Më tej, duke përdorur motorin e kërkimit pamor Google Lens, Faktoje gjeti se imazhi i çantës që shoqëron postimin shfaqet në versione të ndryshme në rrjet, në postime të ngjashme me atë të mësipërmin, por në gjuhëtë ndryshme, dhe duke përdorur emrin e dyqaneve të ndryshme.
Këto postime janë njësoj skema mashtrimi të krijuara për të shënjestruar grupe të ndryshme përdoruesish që mund të dërgojnë para në adresa personale me mendimin se po bëjnë një blerje të leverdisshme.
Në rrjete sociale po qarkullon një video që pretendohet se tregon pasojat e tërmetit 8.8 ballë që goditi bregun Kamchatka të Rusisë më 29 korrik 2025.
Megjithatë, me anë të motorit të kërkimit pamor Google Lens, Faktoje gjeti se video e mësipërme është botuar më parë në Youtube në Janar 2024.
Sipas përshkrimit që shoqëron videon, ajo tregon një tërmet që goditi gadishullin Noto në Japoni më 1 janar 2024 me magnitudë 7.6 ballë.
Si përfundim, pamjet e mësipërme tregojnë një tërmet në Japoni në janar 2024, jo në Rusi në korrik 2025.
NjĂ« faqe interneti e dizenjuar pĂ«r tĂ« ngjarĂ« si njĂ« portal i mirĂ«filltĂ« lajmesh pretendon se ânjĂ« profesor i njohur nga ShqipĂ«ria do tâju tregojĂ« se si arritjet moderne mjekĂ«sore mundĂ«sojnĂ« rikthimin e shikimit nĂ« vetĂ«m njĂ« muaj pa dalĂ« nga shtĂ«pia dhe si tĂ« ktheni shikimin e qartĂ« pĂ«rgjithmonĂ«, duke shmangur verbĂ«rinĂ«.â
Megjithatë, çfarëdo që të klikosh në këtë faqe, do të të dërgojë tek produkti i reklamuar nga artikulli. Kjo pjesë e dizenjos së faqes tregon se ajo shënjestron sidomos përdoruesit që nuk janë shumë familjarë me teknologjinë.
Artikulli reklamĂ«, pĂ«r tâi dhĂ«nĂ« mĂ« shumĂ« besueshmĂ«ri vetes, Ă«shtĂ« i ndĂ«rtuar si njĂ« intervistĂ« me farmacistin shqiptar Ylli Merja.
Megjithatë, një kërkim i thjeshtë me fjalë kyçe zbulon se Merja nuk ka folur ndokund për këtë produkt.
E tërë intervista, ashtu si dhe faqja, është e stisur me qëllim shitjen e një produkt që pretendohet se rikthen shikimin për vetëm 3900 lekë.
ĂuditĂ«risht, faqja nuk liston pĂ«rbĂ«rĂ«sit e produktit, por thekson vetĂ«m se ato janĂ« natyralĂ«.
Përdorimi i mediave online për të shitur produkte të caktuara për shëndetin është kthyer në një shqetësim serioz. Në një sërë artikujsh, Faktoje ka treguar se si portalet po përpiqen të mashtrojnë qytetarët, duke përdorur mjekë të rremë, me qëllim që ta bëjnë sa më të besueshëm për lexuesit online.
MĂ« 23 korrik, rrjetet sociale tĂ« qeverisĂ« shqiptare u pĂ«rmbytĂ«n nga njĂ« valĂ« entuziazmi zyrtar. Ministri i JashtĂ«m Igli Hasani shpalli njĂ« arritje historike: ShqipĂ«ria, sipas tij, kishte âhapur tĂ« gjithĂ« kapitujt e negociataveâ me Bashkimin Europian.
NĂ« njĂ« video tĂ« publikuar nga Kryeministria, qytetarĂ«t u informuan se hapja e âgrupkapitullit 5â, qĂ« pĂ«rfshin bujqĂ«sinĂ« dhe kohezionin, do tĂ« sjellĂ« modernizim tĂ« sektorit, ndihmĂ« pĂ«r fermerĂ«t dhe standarde mĂ« tĂ« larta tĂ« sigurisĂ« ushqimore. Kryetarja e Kuvendit shkoi mĂ« tej, duke deklaruar se ky zhvillim âpĂ«rmbyll çeljen e tĂ« gjithĂ« kapitujve tĂ« negociataveâ.
Por, kur premtimet e politikës përballen me faktet, realiteti shpesh del të jetë më i ndërlikuar.
ĂfarĂ« thotĂ« Bashkimi Europian?
NĂ« pĂ«rgjigje tĂ« njĂ« kĂ«rkese zyrtare pĂ«r informacion nga âFaktojeâ, Delegacioni i Bashkimit Europian nĂ« TiranĂ« ofroi njĂ« panoramĂ« tĂ« qartĂ« tĂ« progresit tĂ« ShqipĂ«risĂ« nĂ« procesin e negociatave.
Shqipëria deri tani ka hapur negociatat e anëtarësimit për katër grupe kapitujsh.
Deri më tani, sipas Delegacionit, janë hapur vetëm katër nga gjashtë grupkapitujt e parashikuar në metodologjinë e re të zgjerimit:
Grup-kapitulli 3: Rritje konkurruese dhe pĂ«rfshirĂ«se â hapur nĂ« maj 2025
Ndërsa grupi Grup-kapitulli 4 (Agjenda e gjelbër dhe lidhshmëria e qëndrueshme) dhe Grup-kapitulli 5 (Burimet, bujqësia dhe kohezioni) mbeten ende të pahapura.
DakordĂ«sia sâĂ«shtĂ« hapje
Mospërputhjet mes deklaratave të zyrtarëve të lartë shqiptar dhe delegacionit europian në Tiranë duket se vijnë për shkak të interpretimit të një akti diplomatik. Dakordësia e vendeve anëtare të BE-së për të ftuar Shqipërinë të paraqesë pozicionin negociues për Cluster-in 5. Ky është një hap i rëndësishëm, por jo i barazvlefshëm me hapjen formale të grupkapitullit, thekson Blerjana Bino nga qendra SciDev për Faktoje.
âHapja formale dhe zyrtare ndodh vetĂ«m pas dorĂ«zimit tĂ« Pozicionit Negociues [dokument ku qeveria sqaron qartĂ« ku qĂ«ndron aktualisht vendi nĂ« lidhje me kriteret e kĂ«rkuara nga BE-ja, cilat reforma janĂ« ndĂ«rmarrĂ« deri tani, cilat do tĂ« ndĂ«rmerren nĂ« tĂ« ardhmen dhe si planifikon ShqipĂ«ria tĂ« plotĂ«sojĂ« standardet e BE], vlerĂ«simit pozitiv nga Komisioni Evropian dhe miratimit unanim nga KĂ«shilli i BE-sĂ« nĂ« njĂ« KonferencĂ« NdĂ«rqeveritareâ â Blerjana Bino, SciDev.
Sipas metodologjisë së zgjerimit, një grupkapitull konsiderohet i hapur vetëm pas përfundimit të Konferencës Ndërqeveritare, për të cilin nuk ka ende një datë. Deri atëherë, hapja është vetëm një projekt politik në pritje.
Kronologji politike vs. kronologji zyrtare
Tendenca e qeverisĂ« pĂ«r tĂ« pĂ«rshpejtuar kronologjinĂ« e progresit europian tĂ« vendit nuk Ă«shtĂ« e re. NĂ« njĂ« vend ku integrimi europian Ă«shtĂ« kauzĂ« e mbĂ«shtetur gjerĂ«sisht nga publiku, retorika optimiste politike ofron njĂ« valĂ« tĂ« shpejtĂ« miratimi popullor â edhe kur nuk mbĂ«shtetet nga faktet.
MegjithatĂ«, pĂ«r tĂ« qenĂ« tĂ« saktĂ« dhe tĂ« pĂ«rgjegjshĂ«m ndaj qytetarĂ«ve, dallimi mes dakordĂ«sisĂ« pĂ«r nisjen e negociatave dhe hapjes formale tĂ« kapitujve nuk Ă«shtĂ« thjesht njĂ« detaj teknik â Ă«shtĂ« njĂ« tregues i maturisĂ« institucionale dhe saktĂ«sisĂ« nĂ« komunikim.
Transparenca dhe qartësia e komunikimit publik mbi statusin real të negociatave është kyç për informimin e qytetarëve mbi kompleksitetin e procesit dhe shmangien e keqkuptimeve, pritshmërive jorealiste dhe mosbesimit ndaj procesit, thekson Blerjana Bino.
Faktoje kontaktoi edhe Ministrinë e Jashtme e cila në përgjigje të kërkesës për informacion konfirmoi se Shqipëria ka hapur deri tani katër nga gjashtë grupkapitujt e negociatave për antarësim me Bashkimin Europian.
Përfundimi: Po, progres ka. Por jo të gjithë grup-kapitujt janë hapur.
ShqipĂ«ria ka bĂ«rĂ« hapa tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m pĂ«rpara nĂ« procesin e integrimit europian dhe ka hapur zyrtarisht katĂ«r nga gjashtĂ« grupkapitujt duke iu afruar synimit pĂ«r tĂ« mbyllur hapjen e tĂ« gjithĂ« grup-kapitujve brenda vitit 2025, premtim ky i dhĂ«nĂ« gjatĂ« fushatĂ«s elektorale pĂ«r zgjedhjet parlamentare tĂ« 11 majit. Por, deklaratat e zyrtarĂ«ve tĂ« lartĂ« qĂ« pretendojnĂ« se âtĂ« gjithĂ« kapitujt janĂ« hapurâ janĂ« tĂ« pasakta dhe çorientuese.
NĂ« mungesĂ« tĂ« njĂ« Konference NdĂ«rqeveritare pĂ«r grup-kapitujt 4 dhe 5, procesi mbetet i papĂ«rfunduar. E vĂ«rteta Ă«shtĂ« se ShqipĂ«ria Ă«shtĂ« afĂ«r, por ende jo nĂ« pĂ«rfundim tĂ« hapjes sĂ« tĂ« gjithĂ« grup-kapitujve. Dhe Integrimi europian, ashtu si demokracia, Ă«shtĂ« njĂ« proces qĂ« kĂ«rkon mĂ« shumĂ« se vetĂ«m entuziazĂ«m â kĂ«rkon transparencĂ« dhe pĂ«rmbajtje. Ndaj nisur nga kĂ«to tĂ« dhĂ«na, deklaratĂ«n e ministrit tĂ« jashtĂ«m Igli Hasani se ShqipĂ«ria hapi negociatat pĂ«r grup-kapitullin e fundit tĂ« negociatave me BE-ne do e kategorizojmĂ« tĂ« pavĂ«rtetĂ«.
Pretendimi: Videoja tregon balenat e bardha që kanë dalë në breg pas cunamit në Rusi të datës 29 Korrik 2025
Përfundimi: Jashtë konteksti
NjĂ« video e publikuar nĂ« rrjete sociale qĂ« tregon katĂ«r balena tĂ« bardha (beluga) tĂ« bllokuara nĂ« breg tĂ« detit, ndĂ«rsa dy persona pĂ«rpiqen tâi ndihmojnĂ« duke i lagur me ujĂ«, Ă«shtĂ« shpĂ«rndarĂ« nĂ« 31 korrik me pĂ«rshkrimin: âBalenat dalin nĂ« breg nĂ« Japoni pas tĂ«rmetit tĂ« fuqishĂ«m nĂ« Rusi qĂ« shkaktoi cunamiâŠâ
Pretendimi ngjall besueshmĂ«ri â veçanĂ«risht pasi mĂ« 29 korrik 2025, Rusia u godit vĂ«rtet nga njĂ« tĂ«rmet i fuqishĂ«m i ndjekur nga njĂ« cunami qĂ« arriti valĂ« deri nĂ« 3-4 metra. Por videoja qĂ« po shpĂ«rndahet nuk ka asnjĂ« lidhje me kĂ«tĂ« ngjarje.
Faktoje bëri një kërkimme motorin e kërkimit Google lens mbi pamjet e videos, dhe gjeti se ato janë publikuar për herë të parë më gusht 2023, pra thuajse dy vite përpara se tërmeti të ndodhte. Një version më i gjatë i videos është ngarkuar në YouTube më 16 gusht 2023, dhe është shpërndarë nga disa media ndërkombëtare dhe portale lokale ruse.
KĂ«rkimi me fjalĂ« kyçe çoi nĂ« raportimin e medias Newsweek, qĂ« konfirmon se pamjet janĂ« regjistruar nĂ« Lindjen e LargĂ«t tĂ« RusisĂ«, pranĂ« grykĂ«derdhjes sĂ« lumit Tigil, ku pesĂ« balena tĂ« bardha â katĂ«r tĂ« rritura dhe njĂ« kĂ«lysh â mbetĂ«n tĂ« bllokuara nĂ« breg. Ato u shpĂ«tuan nga peshkatarĂ« lokalĂ« qĂ« i mbajtĂ«n tĂ« lagura dhe i ushqyen me peshk deri sa u kthye vala.
Rusia u godit nga një tërmet i fortë më 29 korrik, me epiqendër në afërsi të rajonit të Kamçatkas. Autoritetet njoftuan për një cunami me valë deri në 4 metra, që preku disa zona të bregdetit Paqësor. Disa banorë u evakuuan, dhe dëmet materiale janë ende në vlerësim. Deri tani nuk ka raportime zyrtare që lidhin ndonjë fenomen të ngjashëm me baticat ose sjelljen e balenave në ato zona.
Videoja që shfaq balenat beluga në breg është autentike, por nuk ka asnjë lidhje me tërmetin dhe cunamin e korrikut 2025. Ajo i përket një ngjarjeje të vitit 2023 dhe është ripërdorur në kontekst të gabuar.
David McAllister nuk ka njoftuar asnjë mision faktmbledhës të Parlamentit Europian për Shqipërinë. Deklarata e ish-kryeministrit Berisha, sipas të cilës, Komisioni i Jashtëm i PE do të dërgonte një mision për zgjedhjet, rezulton e pavërtetë. Zyra e Parlamentit Europian konfirmon për Faktoje.al se bëhet fjalë vetëm për një vizitë të mundshme në vitin 2026, jo për një mision të planifikuar këtë vit.
Esmeralda TopiÂ
Dy muaj mĂ« parĂ«, ish-kryeministri Sali Berisha, deklaroi nga Brukseli se kryetari i Komisionit tĂ« JashtĂ«m tĂ« Parlamentit Europian, David McAllister, kishte paralajmĂ«ruar dĂ«rgimin e njĂ« misioni faktmbledhĂ«s nĂ« ShqipĂ«ri nga ky komision, duke e cilĂ«suar kĂ«tĂ« si ânjĂ« mbĂ«shtetje tĂ« madhe pĂ«r pĂ«rpjekjet e shqiptarĂ«ve pĂ«r demokraciâ
âUnĂ« e pĂ«rshĂ«ndes kĂ«tĂ« vendim tĂ« kryetarit tĂ« Komisionit tĂ« JashtĂ«m tĂ« Parlamentit Europian si njĂ« mbĂ«shtetje e madhe pĂ«r pĂ«rpjekjet e shqiptarĂ«ve pĂ«r demokraci⊠NĂ« qoftĂ« se nĂ« harkun kohor tĂ« 24 orĂ«ve, njoftohen dy misione faktmbledhĂ«se, kjo tregon se ShqipĂ«ria tashmĂ« Ă«shtĂ« njĂ« emergjencĂ«âŠâ,deklaroi Berisha gjatĂ« njĂ« interviste televizive nga Brukseli.
Deklarata e BerishĂ«s pĂ«r njĂ« mision tĂ« Komisionit tĂ« JashtĂ«m tĂ« Parlamentit Europian erdhi menjĂ«herĂ« pas lajmit se Partia Popullore Europiane (PPE) kishte njoftuar dĂ«rgimin e njĂ« misioni faktmbledhĂ«s nĂ« ShqipĂ«ri. NĂ« kĂ«tĂ« kontekst, Berisha ndodhej nĂ« Bruksel pikĂ«risht pĂ«r tĂ« kĂ«rkuar mbĂ«shtetje nga partitĂ« simotra europiane, duke i informuar pĂ«r atĂ« qĂ« ai e konsideron si âfarsĂ« elektoraleâ nĂ« zgjedhjet e fundit nĂ« vend.Â
Fakt
Faktoje kontaktoi me zyrën e shtypit të Parlamentit Europian për të sqaruar nëse është njoftuar zyrtarisht një mision faktmbledhës nga Komisioni i Jashtëm i Parlamentit Europian (AFET), ashtu siç u pretendua.
Përgjigjja zyrtare nga zëdhënësja e Parlamentit Europian e rrëzoi këtë pretendim.
âZoti McAllister nuk ka njoftuar njĂ« mision tĂ« tillĂ«. Ai tha se Komisioni pĂ«r PunĂ«t e Jashtme (AFET) duhet tĂ« vizitojĂ« ShqipĂ«rinĂ« vitin e ardhshĂ«m. PĂ«r kĂ«tĂ« vit, planifikimi Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« tashmĂ«. MegjithatĂ«, ndryshime mund tĂ« ndodhin gjithmonĂ«â, shkruan zĂ«dhĂ«nĂ«sja pĂ«r Faktoje.al.
Pra, bĂ«het fjalĂ« pĂ«r njĂ« vizitĂ« tĂ« mundshme nĂ« vitin 2026, jo pĂ«r njĂ« mision faktmbledhĂ«s tĂ« paralajmĂ«ruar pĂ«r 2025-n, siç u interpretua nĂ« deklaratĂ«n e BerishĂ«s dhe nĂ« pasqyrimin mediatik qĂ« pasoi.Â
MĂ« tej edhe media tĂ« ndryshmeonline e pasqyruan lajmin duke e bĂ«rĂ« fakt tĂ« kryer misionin faktmbledhĂ«s nga Parlamenti Europian.Â
PĂ«rfundim
Deri më sot, nuk ka asnjë njoftim zyrtar nga Komisioni i Jashtëm i PE për një mision fakmbledhës për zgjedhjet në Shqipëri gjatë këtij viti. Zoti McAllister ka përmendur vetëm një vizitë të mundshme vitin e ardhshëm. Ndaj, nisur nga verifikimi i kryer deklaratën e ish-kryeministrit Sali Berisha rreth një misioni faktmbledhës të Parlamentit Europian e katëgorizojmë të pavërtetë.
Pretendimi: Videoja tregon kontrollet që policia bën në transportin publik në Berlin
Përfundimi: Jashtë konteksti
Një video e shpërndarë në rrjetet sociale tregon një situatë të tensionuar brenda një treni në Gjermani, ku udhëtarët duken duke ngritur duart në ajër, ndërsa policia e armatosur rëndë hyn në vagon.
PĂ«rshkrimi i videos qĂ« qarkullon nĂ« gjuhĂ«n shqipe Ă«shtĂ«: âBerlin â kontrolle nĂ« transportin publikâ, duke lĂ«nĂ« tĂ« kuptohet se kjo Ă«shtĂ« njĂ« praktikĂ« e zakonshme apo e pĂ«rsĂ«ritur e autoriteteve nĂ« mjetet e transportit publik nĂ« Berlin.
Me një kërkim në rrjet përmes Google Reverse Image Search, Faktoje arriti të verifikojë burimin dhe kontekstin e videos përmes mediave gjermane dhe gjeti se ky në fakt nuk ishte një kontroll rutinë, por një aksion special policor i zhvilluar më 4 korrik 2025 në stacionin Wannsee të linjës S-Bahn në Berlin, pas një denoncimi për një person të armatosur në tren.
Sipas raportimit të mediave gjermane, një dëshmitar kishte njoftuar policinë se kishte parë një person me armë në një nga vagonët e linjës S7 që udhëtonte drejt Potsdamit. Pas kësaj, policia federale dhe ajo e landit ndërhynë me forca të shumta dhe armë automatike për të siguruar trenin dhe për të arrestuar të dyshuarin. Në videon e plotë të publikuar nga mediat dallohet momenti kur pasagjerët evakuohen në panik dhe disa ngrejnë duart në shenjë bindjeje ndaj urdhrave të policisë.
Pas ndërhyrjes, rezultoi se alarmi ishte i rremë. I dyshuari ishte një person i veshur për një festival dhe arma që mbante ishte një lodër që ngjante shumë me një armë të vërtetë. Ai u ndalua, por më pas u lirua, dhe autoritetet po shqyrtojnë nëse do të ngrihen akuza për shkelje të ligjit mbi armët apo ndonjë kundërvajtje tjetër. Pretendimi se videoja paraqet një kontroll të zakonshëm të transportit publik në Berlin është i pavërtetë dhe i nxjerrë jashtë kontekstit. Shpërndarja e kësaj videoje me përshkrime të pasakta mund të kontribuojë në dezinformim dhe nxitje të panevojshme të frikës.
Raportimet mediatike në Kosovë për një tragjedi në liqenin e Ujmanit morën trajta qesharake kur vëmendja u spostua jo më tek ngjarja e rëndë e një të riu që humbi jetën në liqen, por tek propaganda e qeverisë Kurti dhe më pas akuzat e pabaza për modifikim të fotografive.
Një publikim në rrjetin social Facebook nga Ministri i Mbrojtjes së Kosovës, Ejup Maqedonci, i cili njoftonte ndërhyrjen e njësive të specializuara të zhytjes dhe kërkim shpëtimit të Forcave të Sigurisë së Kosovës për kërkimin e trupit të një 33 vjeçari shqiptar të mbytur në liqenin e Ujmanit në Zubin Potok, u përdor për shkëmbim akuzash propagandistike dhe për karrema klikimesh.
LĂ«vizja VetĂ«vendosje publikoi nĂ« rrjetin social Facebook njoftimin e ministrit Maqedonci, duke e titulluar âFSK pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« si ushtri nĂ« veri tĂ« venditâ. Kjo ngjalli reagime tĂ« shumta nĂ« KosovĂ«, duke e akuzuar VetĂ«vendosjen pĂ«r propagandĂ« tĂ« panevojshme, pas dĂ«shmive nga ish- punonjĂ«s tĂ« FSK-sĂ« qĂ« kujtuan njĂ« operacion tĂ« ngjajshĂ«m tĂ« vitit 2015.
Por ishte njĂ« tjetĂ«r detaj qĂ« krijoi tymnajĂ« dhe dezinformim nĂ« media. NĂ« imazhet e pĂ«rzgjedhura nga ministri Maqedonci pĂ«r tâu shpĂ«rndarĂ« nĂ« rrjetin social Facebook, dukeshin vetĂ«m makinat e FSK, jo ato tĂ« KFOR qĂ« i shoqĂ«ronin nĂ« kĂ«tĂ« operacion nĂ« zonĂ«n me shumicĂ« serbe.
Shpejt në rrjet u shpërnda edhe një imazh tjetër tejet i ngjashëm me atë të shpërndarë nga Maqedonci. Por ky imazh i dytë tregon në pamje edhe makina të KFOR-it.
*Imazhi i shpĂ«rndarĂ« nga ministri Maqedonci*Imazhi i shpĂ«rndarĂ« si âprovĂ«â qĂ« fotoja e ministrit Maqedonci Ă«shtĂ« manipuluar
Kaq mjaftoi për të nisur akuza për manipulim të imazheve me qëllim propagandën nga qeveria e Kosovës. Sipas kërkimit të Faktoje rezulton se akuza për manipulim të imazhit është publikuar fillimisht nga gazetari Lirim Mehmetaj.
Por do të kishte mjaftuar një kërkim në rrjet për të gjetur burimin e këtyre fotografive për të kuptuar se në fakt nuk bëhet fjalë për modifikim të imazheve.
Media në Kosovë Kallxo publikoi në rrjetin e saj social Facebook një album me fotografi në orën 8:40 min të datës 29 Korrik ku qartësisht duken të dy imazhet e mësipërme.
Madje kjo verifikohet më tej edhe nga videoja e shpërndarë nga Kallxo, ku plani i parë është pikërisht imazhi i shpërndarë nga ministri i mbrojtjes Maqedonci.
*Imazh i shkëputur nga video e shpërndarë nga gazetarët e Kallxo.com
Verifikimi nĂ«se ministri i ka manipuluar dhe modifikuar vĂ«rtetĂ« imazhet apo jo nuk ka qenĂ« qĂ«llimi kryesor i mediave qĂ« shpĂ«rndanĂ« kĂ«tĂ« pretendim. Ndaj, keqinformimi â i nxitur nga etja pĂ«r tĂ« âzbardhurâ njĂ« gĂ«njeshtĂ«r qeveritare propagandistike â u pĂ«rhap me shpejtĂ«si nĂ« media.
Vërtetësia e dy imazheve u konfirmua sërisht nga vetë gazetari i Kallxo, Artan Hamiti në një video ku shpjegonte se ishte ai autori i të dy imazheve dhe se asnjë prej tyre nuk është i manipuluar. Pavarësisht kësaj, mediat që shpërndanë lajmin dezinformues vijojnë të mbajnë në rrjet lajmin e tyre të pandryshuar.
E ndërsa lëvizja Vetëvendosje e përdori rastin për të ndërtuar narrativë triumfaliste mbi praninë e FSK në Veri, kjo ishte lehtësisht e mbështetur nga faktet dhe dëshmitë e ish-pjesëtarëve të FSK-së. Reagime lidhur me këtë pati edhe nga përfaqësitë e Gjermanisë dhe Francës në Kosovë, të cilat kërkuan mospolitizimin, respektin dhe mirënjohjen e merituar për forcat e KFOR duke përshëndetur mediat të cilat e pasqyruan qartë rolin e tyre në operacionin për gjetjen e trupit të të riut të mbytur në Ujman.
PĂ«rzgjedhja e imazheve nga ministri Maqedonci â qĂ« dukshĂ«m kĂ«rkonte tĂ« mbĂ«shteste kĂ«tĂ« narrativĂ« tĂ« VetĂ«vendosjes â u bĂ« subjekt pĂ«r pĂ«rhapje tĂ« informacioneve tĂ« pavĂ«rteta dhe keqinformuese duke errĂ«suar edhe mĂ« shumĂ« pamjen, nĂ« vend qĂ« tĂ« ndriçonte tĂ« vĂ«rtetĂ«n. NĂ« fund tĂ« fundit, propagandĂ«s i duhet kujdesi po aq sa kritikĂ«s â pĂ«rndryshe, lexuesit humbasin mundĂ«sinĂ« pĂ«r tu informuar me fakte.
Bashkimi Evropian thekson rëndësinë e një procesi gjithëpërfshirës dhe transparent për paketën e projekt-amendamenteve të Kodit të ri Penal duke përfshirë institucionet e drejtësisë, aktorët e sundimit të ligjit dhe shoqërinë civile.
REAGIMI
NĂ« pĂ«rgjigje tĂ« njĂ« kĂ«rkese zyrtare pĂ«r informacion nga âFaktojeâ, Delegacioni i Bashkimit Europian nĂ« TiranĂ« thotĂ« se, ârishikimi i pĂ«rgjithshĂ«m i Kodit Penal Ă«shtĂ« njĂ« proces i rĂ«ndĂ«sishĂ«m dhe kompleks, me njĂ« ndikim tĂ« mundshĂ«m afatgjatĂ« nĂ« shoqĂ«ri dhe nĂ« sistemin e drejtĂ«sisĂ«â.
PĂ«r pasojĂ«, zyra e delegacionit tĂ« BE-sĂ« nĂ« TiranĂ«, sqaron ârĂ«ndĂ«sinĂ« e garantimit tĂ« njĂ« konsultimi gjithĂ«pĂ«rfshirĂ«s dhe tĂ« plotĂ« me tĂ« gjitha institucionet kryesore tĂ« drejtĂ«sisĂ« dhe aktorĂ«t e sundimit tĂ« ligjit, si dhe me shoqĂ«rinĂ« civile pĂ«r tĂ« garantuar cilĂ«sinĂ« mĂ« tĂ« lartĂ« tĂ« legjislacionit qĂ« do tĂ« rezultojĂ«â.
Delegacioni i BE-së thotë se, ka marrë njoftim mbi prezantimin e projekt-amendamenteve të Kodit Penal, si rezultat i punës së një grupi ekspertësh të ngarkuar nga qeveria.
Në të njëjtën kohë, BE-ja sqaron se nuk ka qenë pjesë e grupit të ekspertëve dhe për pasojë ende nuk ka një qëndrim mbi këto projekt-amendamente.
MegjithatĂ«, delegacioni i BE-sĂ« nĂ«nvizon faktin se, si pjesĂ« e negociatave tĂ« anĂ«tarĂ«simit nĂ« Bashkimin Evropian, ShqipĂ«ria, nĂ« periudhĂ«n afatshkurtĂ«r, inkurajohet âqĂ« tâi japĂ« pĂ«rparĂ«si atyre ndryshimeve legjislative qĂ« janĂ« tĂ« nevojshme pĂ«r tĂ« pĂ«rmbushur standardet e pĂ«rkohshme tĂ« pĂ«rcaktuara nĂ« QĂ«ndrimin e PĂ«rbashkĂ«t tĂ« BE-sĂ« pĂ«r Grup-kapitullin 1 (Themeloret)â.
BE-ja gjithashtu shprehet e gatshme të ofrojë ndihmë teknike në këtë drejtim.
SPAK
Në të njëjtën ditë, përmes një takimi informal që kryetari i SPAK, Altin Dumani, zhvilloi me gazetarët, rezultoi se Prokuroria Speciale nuk ka qenë pjesë e grupit të punës për hartimin e Kodit të ri Penal. Dumani u shpreh se debati për Kodin fillimisht duhej bërë nëse kishte nevojë për ndërhyrje në Kodin aktual Penal apo për një Kod të ri Penal?!.
Dumani nuk komentoi draftin e ri, sa kohë që, sipas tij, paketa e propozimeve nuk kishte mbërritur ende në SPAK.
NjĂ« ditĂ« mĂ« parĂ« edhe Prokurori i PĂ«rgjithshĂ«m, Olsi Ăela, tha se institucioni qĂ« pĂ«rfaqĂ«son nuk Ă«shtĂ« thirrur pĂ«r tĂ« dhĂ«nĂ« mendim.
Kodi i ri, ideja që në 2020
Në shkurt të vitit 2020, ish-ministrja e Drejtësisë Etilda Gjonaj prezantoi nismën për ndryshimet në Kodin Penal. U përzgjodh një grup pune me në krye Arben Rakipin, ndërsa u tha se do të merreshin propozime edhe nga grupe interesi, si prokuroritë, dhoma e avokatisë, gjyqësori dhe Komiteti i Helsinkit.
PesĂ« vite mĂ« vonĂ«, me thuajse tĂ« njĂ«jtat qĂ«ndrime, ministri aktual i DrejtĂ«sisĂ« Ulsi Manja tha se âKodi aktual nuk i pĂ«rgjigjet mĂ« sfidave tĂ« kohĂ«s dhe se zbatimi i tij paraqet vĂ«shtirĂ«si reale pĂ«r gjyqtarĂ«t, prokurorĂ«t dhe avokatĂ«t. Riformatimi konceptual dhe strukturor Ă«shtĂ« jo vetĂ«m i domosdoshĂ«m, por nĂ« rrethanat ku jemi Ă«shtĂ« edhe i pashmangshĂ«mâ
MĂ« 30 qershor 2024, nĂ« njĂ« vizitĂ« tĂ« zhvilluar nĂ« Theth, kryeministri Edi Rama, pĂ«rballĂ« burrave tĂ« fshatit (mes tyre edhe tĂ« rinj), u tha se ndĂ«rtimet e tyre pa leje mbi tokat e familjes nuk ishin tipikisht ndĂ«rtime tĂ« bĂ«ra pĂ«r tâju shmangur ligjit, por nisur nga nevoja. Â
Ai pranoi gjithashtu se shtrëngimi i legjislacionit për zonat e mbrojtura e kishte pamundësuar ndërtimin me leje, dhe se shumë banorë kishin ndërtuar për të zhvilluar turizmin familjar, duke u premtuar për pasojë faljen e gjobave.
Në të njëjtin vit, sipas të dhënave që IMT e Shkodrës ka përcjellë për Faktoje.al numri i ndërtimeve pa leje ishte 16.
Më herët në vitin 2023 (zgjedhjet lokale) ishin evidentuar 26 raste të kundraligjshme ndërsa në vitin 2022 vetëm 13 ndërtime të paligjshme.
Një vit më pas
Shifrat e vitit 2025 që IMT e Shkodrës ka përcjellë për Faktoje.al tregojnë një tjetër realitet nga vitet e mëparshme.
âPĂ«r vitin 2025 deri nĂ« dt. 12.07.2025 Korrik janĂ« konstatuar 50 raste ndĂ«rtimesh tĂ« kundĂ«rligjshme pĂ«r tĂ« cilat janĂ«Â ezauruar tĂ« gjitha proçedurat ligjore duke marrĂ« masa administrative dhe duke i referuar pranĂ« ProkurorisĂ« se Juridiksionit tĂ« PĂ«rgjithshĂ«m ShkodĂ«r. ĂshtĂ« vijuar duke u ndĂ«rmarrĂ« aksione pĂ«r prishjen e objekteve, tĂ« cilat pĂ«r mungese tĂ« logjistikĂ«s specifike dhe pĂ«r shkak te kĂ«saj zone nuk janĂ« realizuar. Pas kĂ«rkesĂ«s pĂ«r mbĂ«shtetje IKMT-sĂ« TiranĂ« nĂ« dt.04.07.2025 u ndĂ«rhy pĂ«r realizimin e tyre nĂ« dt. 07.07.2025 e ditĂ«t nĂ« vijimâ, thuhet nĂ« pĂ«rgjigjen e IMT.
Pyetja që lind është se: A mund të shihet kjo rritje (tre herë më shumë) e ndërtimeve pa leje (vetëm për një vit) jashtë kontekstit të deklaratës së një viti më parë nga kryeministri Edi Rama?
Rrëfimi i banores
PĂ«r disa banorĂ« fjalĂ«t e kryeministrit u panĂ« si garanci e dhĂ«nĂ« me gojĂ«, apo siç preferojnĂ« vetĂ« banorĂ«t e Thethit si âfjalĂ« e besĂ«sâ pĂ«r tĂ« ndĂ«rtuar mbi tokat e tyre edhe pse asnjĂ« premtim nuk ishte e reflektuar nĂ« ligj.
Më 11 korrik, katër ditë pasi kishte filluar prishja e ndërtimeve, një banore e Thethit rrëfen se si ndërtoi mbi tokën e familjes pas thirrjes së kryeministrit:
âVjet (2024) erdhi Edi Rama e tha: âMblidhi djemtĂ« ku i ke e ku si ke e mi sill kĂ«tu nĂ« Shqipni tĂ« lĂ«nĂ« emigracionin e tĂ« vijnĂ« e tĂ« investojnĂ«â. Erdhi djali e nisi e investoi vetĂ«m kur mĂ« ka ardh policia, unĂ« kam met pa mend. I thashĂ«: âMua mĂ« ka thĂ«nĂ« Edi Ramaâ. MĂ« tha: âKe ndĂ«rtuar pa lejeâ. I thashĂ«: âKam ndĂ«rtu nĂ« tokĂ« teme, e nĂ« tok tĂ« katragjyshit tĂ« burrit tim. I thashe as kam ndĂ«rtu tek Rana e Hedhun dhe as kam ndĂ«rtu trotuareve tĂ« TiranĂ«s. Kam ndĂ«rtu nĂ« tokĂ« timeâ. Kjo e para. Dhe e dyta vetĂ« shteti mĂ« tha: âNdĂ«rtoni dhe jetoniâ. KĂ«shtu humbim shpresĂ«n e tĂ« rinjve. Ku Ă«shtĂ« shpresa e tĂ« rinjve? Ku Ă«shtĂ« Edi Rama tash?!â, ngriti supet banorja e Thethit.
Rrëfimi i saj nuk ishte një rast i veçuar për të kuptuar se si ishte përcjellë mesazhi i kryeministrit.
Famullitari Dom Vlash Palaj dĂ«noi sjelljen e autoriteteve qĂ«, sipas tij, i kishin mashtruar dhe braktisur banorĂ«t: âNjĂ« konflikt i madh atje nĂ« Theth, mĂ« vjen shumĂ« keq pĂ«r ato njerĂ«zit e shkretĂ« sepse i joshĂ«n, i rrejtĂ«n, i blenĂ«, i shfrytĂ«zuan, i vjelĂ«n pĂ«r nga ana monetare, dhe nĂ« fund i hodhĂ«n, i tradhtuan, i dogjĂ«n, i shkatĂ«rruan, do tâi gjobisin e do tâi burgosinâ
Votat
Fenomeni i premtimit të faljes se gjobave dhe nxitjes për të ndërtuar në tokë të tyre u reflektua edhe në vota.
Sipas të dhënave zyrtare të KQZ-së, PS-ja fitoi në Theth 388 vota, 171 partia e afërt me të, PSD, kundrejt 259 votave që mori PD
ââŠKam marrĂ« pashaportizimin kĂ«t vit nĂ« TiranĂ« dhe e kam sjellĂ« nĂ« Theth me i dhan votĂ«n Edi RamĂ«s. Mua mu thafshin krahĂ«t, mu thafshin dy duart si e kam fut atĂ« votĂ« nĂ« atĂ« vend. Po ca mĂ« shtini me e fut. Po si me i dhĂ«nĂ« votĂ«n atij more?! A e shih cfarĂ« mĂ« bani. Edhe tri shpija tĂ« tjera mi ka prish atje lart. KatĂ«r shtĂ«pia mĂ« kanĂ« prishâŠâ, vijoi ofshamĂ«n banorja e Thethit.
Nga premtimi tek mungesa e ligjit
Kryeministri Edi Rama premtoi njĂ« vit mĂ« parĂ« (qershor 2024) pĂ«r banorĂ«t e Thethit njĂ« paketĂ« ligjore pĂ«r malet, qĂ« nĂ« thelb do tâu mundĂ«sonte emigrantĂ«ve tĂ« investonin nĂ« vendlindje, edhe pa qenĂ« pronarĂ« me letra, nĂ« njĂ« marrĂ«dhĂ«nie tĂ« re me shtetin, me qira simbolike 1 euro.
Por premtimi i Ramës pa reflektime ligjore zgjati 6 muaj. Në janar të këtij viti qeveria miratoi projektligjin për paketën e maleve. Në mars (2025) Kuvendi e miratoi  me procedure të përshpejtuar. Vetëm në fund të muajit qershor bashkitë u vunë në lëvizje përmes një udhëzimi të brendshëm se si duhet të zbatohet ligji.
Kjo periudhĂ« kohore, pa fushatĂ« informuese, i çoi banorĂ«t tĂ« lĂ«viznin mbi njĂ« terren tĂ« rrĂ«shqitshĂ«m, duke u reflektuar edhe nĂ« shifra. NĂ« fund, pĂ«rgjegjĂ«sia mbeti vetĂ«m mbi taâŠ
Nga Sebi Allaâ Dy muaj pas pĂ«rfundimit tĂ« zgjedhjeve tĂ« PĂ«rgjithshme Parlamentare dhe njĂ« morie tĂ« madhe akuzash dhe ankesash nga partitĂ« opozitare, Prokuroria Speciale SPAK vijon hetimet pĂ«r 39 procedime penale pĂ«r krime zgjedhore, ndĂ«rsa pĂ«r katĂ«r prej tyre kanĂ« pĂ«rfunduar hetimet, duke e çuar nĂ« 43 numrin total tĂ« dosjeve tĂ« hapura. SPAK tha pĂ«r Faktoje se vetĂ«m dy janĂ« procedime pĂ«r akuzĂ«n e pĂ«rdorimit tĂ« funksionit publik pĂ«r qĂ«llime politike. âNjĂ« procedim Ă«shtĂ« regjistruar sipas nenit 328/a (pĂ«rdorimi i funksionit publik pĂ«r qĂ«llime politike) dhe njĂ« procedim Ă«shtĂ« regjistruar pĂ«r tĂ« dy nenet, respektivisht nenit 328/a (pĂ«rdorimi i funksionit publik pĂ«r qĂ«llime politike dhe nenit 248 (shpĂ«rdorimi i detyrĂ«s)â thotĂ« SPAK. NdĂ«rsa nĂ« lidhje me hetimet e mundshme pas rinumĂ«rimit tĂ« kutive tĂ« votimit nĂ« Qarkun Fier, ku u konstatua devijim i konsiderueshĂ«m votash drejt kandidatĂ«ve tĂ« listave tĂ« hapura, shprehet se: âSPAK nuk ka regjistruar procedim penal kryesisht pĂ«r kĂ«tĂ« çështje deri mĂ« taniâ.
Dy procedime pĂ«r njĂ« âmalâ problemesh
PĂ«rdorimi i administratĂ«s publike pĂ«r qĂ«llime elektorale ishte edhe njĂ« nga shqetĂ«simet kryesore qĂ« ngrihet nĂ« raportet e OSBE-ODIHR. âKeqpĂ«rdorimi i burimeve shtetĂ«rore dhe fushata brenda institucioneve publike Ă«shtĂ« i ndaluar, por shqetĂ«simet vazhdojnĂ« pĂ«r presionin ndaj nĂ«punĂ«sve civilĂ«, ndikimin e padrejtĂ« mbi votuesit dhe keqpĂ«rdorimin e aseteve publikeâ, konstatonte raporti pĂ«rgjatĂ« fushatĂ«s. NdĂ«rsa pas pĂ«rfundimit tĂ« procesit, nĂ« pĂ«rmbledhje tĂ« problematikave, OSBE-ODIHR theksoi: âPresioni ndaj nĂ«punĂ«sve civilĂ«, pĂ«rdorimi i burimeve shtetĂ«rore, falja e gjobave dhe skemat elektorale nĂ« momentet e fundit u raportuan gjerĂ«sisht nga vĂ«zhguesit dhe pĂ«rbĂ«jnĂ« njĂ« avantazh tĂ« padrejtĂ« pĂ«r partinĂ« nĂ« pushtetâ. Po ashtu edhe partitĂ« opozitare, veçanĂ«risht PD akuzoi dhe denoncoi disa raste tĂ« pĂ«rdorimit tĂ« administratĂ«s dhe aseteve shtetĂ«rore nĂ« fushatĂ«. MegjithatĂ«, por pĂ«r kĂ«tĂ« akuzĂ« ka vetĂ«m dy procedime penale tĂ« pranuara nga Prokuroria Speciale (SPAK).
Administratë në fushatë
Hetimet nga SPAK janĂ« ende nĂ« fazĂ«n paraprake dhe nuk ka njĂ« vendimmarrje sesi do tĂ« procedohet. NĂ« nenin 328/a thuhet: âDetyrimi i shtetasve nĂ«n varĂ«si administrative, kundĂ«r vullnetit tĂ« tyre apo nĂ«n kanosjen e pĂ«rdorimit tĂ« masave administrative, pĂ«r tĂ« marrĂ« pjesĂ« nĂ« veprimtari zgjedhore tĂ« njĂ« subjekti zgjedhor pĂ«rbĂ«n kundĂ«rvajtje penale dhe dĂ«nohet me gjobĂ« ose me burgim gjer nĂ« gjashtĂ« muaj. Detyrimi apo organizimi pĂ«r tĂ« marrĂ« pjesĂ« nĂ« veprimtari elektorale tĂ« njĂ« subjekti zgjedhor i nxĂ«nĂ«sve tĂ« arsimit parauniversitar nga punonjĂ«s qĂ« kryejnĂ« njĂ« detyrĂ« shtetĂ«rore nĂ« arsimin publik, ose detyrĂ« a funksion nĂ« arsimin jopublik, pĂ«rbĂ«n kundĂ«rvajtje penale dhe dĂ«nohet me burgim nga tre muaj gjer nĂ« njĂ« vitâ.
SPAK nuk bën me dije se kush janë dy rastet specifike dhe në cilin qark të përdorimit të administratës publike përgjatë fushatës për të cilin ka ngritur edhe akuzat.
Policisë iu pranuan më shumë
âGjatĂ« periudhĂ«s sĂ« raportimit, Prokuroria e Posaçme kundĂ«r Korrupsionit dhe Krimit tĂ« Organizuar ka administruar 193 materiale kallĂ«zuese qĂ« lidhen me dyshimet pĂ«r krime zgjedhore. 43 prej tyre janĂ« regjistruar si procedime/hetime penale, pra kanĂ« kaluar nĂ« fazĂ«n e hetimitâ, thuhet pĂ«r Faktoje.al nĂ« qĂ«ndrimin zyrtar tĂ« SPAK. Ajo qĂ« konstatohet Ă«shtĂ« se nĂ« total ka pasur 193 referime pĂ«r dyshimin e krimeve zgjedhore nĂ« SPAK, por 150 janĂ« refuzuar tĂ« regjistrohen dhe vetĂ«m 43 janĂ« pranuar dhe nisur procedimi penal. Nga 43 dosje tĂ« hapura, peshĂ«n mĂ« tĂ« madhe tĂ« denoncimeve e mban Policia e Shtetit, me 22 procedime, ndĂ«rsa 9 kanĂ« nisur kryesisht nga vetĂ« SPAK dhe pjesa tjetĂ«r Ă«shtĂ« e shpĂ«rndarĂ« nga shtetas tĂ« ndryshĂ«m ose tĂ« referuar nga prokuroritĂ« e rretheve. SPAK ka pranuar dhe nisur hetime pĂ«r vetĂ«m katĂ«r kallĂ«zime tĂ« bĂ«ra nga subjektet politike, garuese nĂ« zgjedhjet parlamentare tĂ« 11 majit. Akuza qĂ« dominon ka tĂ« bĂ«jĂ« me korrupsionin aktiv. â35 procedime janĂ« regjistruar pĂ«r veprĂ«n penale tĂ« nenit 328 (korrupsionit aktiv nĂ« zgjedhje)â, thotĂ« SPAK.
PĂ«rfundimi
VetĂ« kreu i SPAK Altin Dumani prezantoi tre muaj parĂ« zgjedhjeve âTask ForcĂ«nâ pĂ«r parandalimin dhe ndĂ«shkimin e krimeve zgjedhore. NĂ« 12 qarqe tĂ« vendit funksionoi njĂ« zyrĂ« drejtuese me prokurorĂ« tĂ« SPAK tĂ« cilĂ«t bashkĂ«rendonin punĂ«n me oficerĂ« tĂ« BKH-sĂ«. PavarĂ«sisht akuzave, denoncimeve tĂ« shumta dhe raporteve ndĂ«rkombĂ«tare tĂ« monitorimit tĂ« zgjedhjeve deri mĂ« tani ka vetĂ«m katĂ«r tĂ« arrestuar dhe proceduar pĂ«r krime zgjedhore, dy nĂ« KukĂ«s, njĂ« nĂ« Fier dhe njĂ« nĂ« Lushnje. NdonĂ«se pĂ«r njĂ« pjesĂ« tĂ« dosjeve hetimet vijojnĂ«, rezultatet mund tĂ« cilĂ«sohen tĂ« ngadalta nĂ« krahasim me pritshmĂ«ritĂ«, por edhe denoncimeve tĂ« publikuara.
Në një vend ku zjarret kanë shkatërruar qindra mijëra hektarë tokë në dekadën e fundit, premtimet politike për përforcimin e flotës ajrore me avionë zjarrfikës nuk janë çështje retorike, por çështje jetike. Megjithatë premtimi i bërë nga kryeministri Edi Rama gjatë fushatës elektorale të vitit 2025, se Shqipëria do të kishte dy avionë zjarrfikës të gatshëm për sezonin veror, rezulton i pambajtur.
âFlota jonĂ« ajrore do tĂ« ketĂ« nĂ« dispozicion duke filluar nga kjo verĂ«, janĂ« bĂ«rĂ« marrĂ«veshjet, dy avionĂ« zjarrfikĂ«s nĂ« gatishmĂ«ri pĂ«r ne pa pritur qĂ« tĂ« vijnĂ« nga njĂ« vend apo nga njĂ« vend tjetĂ«râ ,tha kryeministri gjatĂ« fushatĂ«s elektorale nĂ« 29 Mars 2025.
Vera erdhi, zjarret nisën, por Shqipëria ende nuk ka asnjë avion zjarrfikës.
Një kërkesë për informacion që Faktoje i drejtoi Ministrisë së Mbrojtjes konfirmon zyrtarisht se, ndryshe nga sa u premtua, Forcat e Armatosura të Republikës së Shqipërisë nuk disponojnë asnjë avion zjarrfikës. Në përgjigjen e kthyer zyrtarisht, ministria njofton thjesht:
âJu informojmĂ« se Forcat e Armatosura tĂ« RepublikĂ«s sĂ« ShqipĂ«risĂ« (FARSH) aktualisht nuk disponojnĂ« avionĂ« zjarrfikĂ«s.â
E në fakt për zjarret aktive në vend avionët zjarrfikës erdhën nga vendet e Bashkimit Europian në kuadër të programit EU Solidarity.
GjatĂ« ditĂ«ve tĂ« fundit flakĂ«t kanĂ« pĂ«rfshirĂ« zona tĂ« ndryshme tĂ« ShqipĂ«risĂ« si Delvina, Bulqiza, Borshi, Lukova, Kanina, Berati dhe Pusteci. Agjencia KombĂ«tare e Mbrojtjes civile njoftoi mĂ« 28 Korrik se âgjatĂ« 24 orĂ«ve tĂ« fundit janĂ« evidentuar 34 vatra zjarri nga tĂ« cilat 17 janĂ« ende aktive, 6 janĂ« nĂ«n monitorim dhe 11 janĂ« shuarâ.
Mungesa e avionëve zjarrfikës është denoncuar edhe nga kreu i institutit për Bashkitë e Shqipërisë, Agron Haxhimali, sipas të cilit Shqipëria është i vetmi vend në rajon që nuk disponon asnjë avion apo helikopter të dedikuar për shuarjen e zjarreve nga ajri.
Premtimi i ricikluar për avionë zjarrfikës
Premtimi për avionë zjarrfikës nuk është i ri për qeverinë socialiste. Ai është një riciklim i deklaratave të mëparshme.
Në janar të vitit 2023, ministri i atëhershëm i Mbrojtjes, Niko Peleshi, njoftoi publikisht se Shqipëria po përgatiste dokumentacionin për blerjen e dy avionëve shumëfunksionalë, të përshtatshëm për ndërhyrje në raste zjarresh dhe për mbështetje agrokulturore.
âJanĂ« disa mjete mĂ« modeste nĂ« kosto, mĂ« tĂ« manovrueshme dhe mĂ« tĂ« pĂ«rshtatshme pĂ«r situatat tona tĂ« zjarreve,â u shpreh ministri Peleshi asokohe.
Pyetjet që ngrihen nga kjo mospërputhje mes deklaratave politike dhe realitetit janë disa. Sa ka kushtuar dështimi për të pajisur vendin me avionë zjarrfikës në kohë? Sa sipërfaqe mund të ishte shpëtuar? Sa jetë njerëzish dhe burimesh janë vënë në rrezik për shkak të mungesës së logjistikës ajrore?
Në mungesë të transparencës, publiku nuk ka mundësi të gjykojë nëse vonesat janë për arsye financiare, burokratike apo thjesht për mungesë vullneti politik. Asnjë informacion për tendera, kontrata apo faza të prokurimit nuk është bërë publik deri më sot.
Nisur nga të dhënat, premtimi i bërë gjatë fushatës zgjedhore për vendosjen e dy avionëve zjarrfikës në dispozicion të flotës ajrore shqiptare konsiderohet i pambajtur.
Nga Mimoza Picari â NĂ« ShqipĂ«ri sĂ«mundjet jo tĂ« transmetueshme, ose siç njihen ndryshe sĂ«mundjet kronike, po njohin rritje tĂ« vazhdueshme, ndĂ«rsa ekspertĂ« tĂ« shĂ«ndetit publik konstatojnĂ« mangĂ«si nĂ« kujdesin e shĂ«ndetit parĂ«sor, hallka fillestare ku ndodh parandalimi dhe monitorimi i tyre. PĂ«rveç financimeve tĂ« ulĂ«ta, vihet re edhe njĂ« rol i dobĂ«t i mjekut tĂ« familjes nĂ« adresimin e kĂ«tyre sĂ«mundjeve, sipas specialistĂ«ve. Rritja e sĂ«mundjeve tumorale me gati 20% nĂ« dekadĂ«n e fundit, apo shtimi i rasteve me diabet me 6 mijĂ« nĂ« vit, vetĂ«m dy prej grupit tĂ« gjerĂ« tĂ« sĂ«mundjeve jo tĂ« transmetueshme, tregon sipas tyre rĂ«ndĂ«sinĂ« e rritjes sĂ« investimeve nĂ« sektorin e shĂ«ndetĂ«sisĂ«. E megjithatĂ« ISHP i konfirmoi Faktoje.al se mbajtja nĂ«n kontroll e vdekjeve tregon shtim tĂ« pĂ«rpjekjeve nĂ« trajtimin e kĂ«tyre sĂ«mundjeve.
Raportet
Në Shqipëri, sipas OBSH sëmundjet jo të transmetueshme janë shkaku i 90% të vdekjeve. Ekspertët vlerësojnë se këto sëmundje janë në rritje të vazhdueshme të nxitura nga plakja e popullsisë me ritme të shpejta, ndjekur nga mënyra e jetesës dhe dobësitë në sistemin shëndetësor.
Sipas INSTAT, mosha mesatare ka arritur në 44.3 vjeç nga 33 që ishte mbi një dekadë më parë. Disa elementë të stilit të jetesës, argumentojnë specialistët, si duhanpirja, përdorimi i alkoolit, obeziteti dhe rënia e riprodhimit po shtojnë grupe të mëdha sëmundjesh jo të transmetueshme, si ato të aparatit të qarkullimit të gjakut (sëmundjet e zemrës dhe ato të enëve të trurit) dhe ato tumorale që zënë rreth 68% të vdekjeve në vend, përkatësisht 53 dhe 15%.
Shifrat
Të dhënat që japin një pasqyrë më të saktë për rritjen e vazhdueshme të sëmundjeve jo të transmetueshme, pra jo infektive, janë ato të shtrimeve në spital. Sipas statistikave të Ministrisë së Shëndetësisë këto dy grupe sëmundjesh përbëjnë rreth 27% të gjithë shtrimeve në spitale. Në strategjitë e shëndetit vlerësohet se sëmundjet jo të transmetueshme po shtohen në mënyrë të vazhdueshme. Disa tregues janë rritja e sëmundjeve tumorale me gati 20% nga viti 2015- 2023, 6 mijë raste të reja me diabet apo dhe rritja e numrit të vizitave në shëndetin parësor sipas INSTAT me 9.6% në vitin 2023, krahasuar me vitin paraardhës.
Arsyet
Ekspertët argumentojnë se me këtë panoramë që paraqet kjo fushë e shëndetit publik nevojitet forcimi i parandalimit primar, dhe të komplikacioneve në hallkat e shëndetit parësor, përmes mjekëve të familjes atyre specialistë si porta e parë, dhe më pas forcimi i shërbimeve në spitalet rajonale dhe terciare.
âNe kemi numrin mĂ« tĂ« ulĂ«t tĂ« mjekĂ«ve pĂ«r banorĂ«. Kjo e vendos ShqipĂ«rinĂ« nĂ« njĂ« nivel me vendet afrikane dhe ato tĂ« varfra nĂ« AzinĂ« Juglindoreâ â Erion Dasho, ekspert i shĂ«ndetit publik
âFatkeqĂ«sisht nuk e shoh kĂ«tĂ«Â tĂ« ndodhĂ« nĂ« ShqipĂ«ri. Mjeku i familjes prej vitesh Ă«shtĂ« shndĂ«rruar nĂ« njĂ« shkrues tĂ« thjeshtĂ« recetash. Ka gjithmonĂ«Â e mĂ« pak kohĂ« pĂ«r tâu marrĂ« me pacientin dhe nuk ka pajisjet e duhura pĂ«r tĂ« bĂ«rĂ« tĂ« mundur njĂ« trajtim tĂ« hershĂ«m tĂ« sĂ«mundjeve kronike dhe njĂ« parandalim tĂ« komplikacioneve. Ne kemi numrin mĂ« tĂ« ulĂ«t tĂ« mjekĂ«ve pĂ«r banorĂ«. Kjo e vendos ShqipĂ«rinĂ« nĂ« njĂ« nivel me vendet afrikane dhe ato tĂ« varfra nĂ« AzinĂ« Juglindore. Ky Ă«shtĂ« njĂ« alarm sepse nga mungesa e burimeve njerĂ«zore nuk vuajnĂ« vetĂ«m spitalet, por nĂ« radhĂ« tĂ« parĂ« vuajnĂ« qendrat shĂ«ndetĂ«sore dhe ambulancatâ, thotĂ« pĂ«r Faktoje.al Erion Dasho, ekspert i shĂ«ndetit publik.Â
Autoritetet zyrtare kanĂ« hartuar disa strategji gjatĂ« viteve tĂ« fundit pĂ«r sĂ«mundjet jo tĂ« transmetueshme. Shefi i departamentit tĂ« sĂ«mundjeve kronike nĂ« Institutin e ShĂ«ndetit Publik Alban Ylli i tha Faktoje. al se ka njĂ« shtim tĂ« pĂ«rpjekjeve pĂ«r parandalimin e tyre, nĂ« sistemin shĂ«ndetĂ«sor parĂ«sor. Ai thotĂ« se janĂ« mbajtur nĂ«n kontroll vdekjet e standardizuara, pra duke hequr efektin e moshĂ«s, tĂ« cilat qĂ«ndrojnĂ« thuajse nĂ« shifra tĂ« njĂ«jta prej 5 vitesh.Â
âQytetarĂ«t kanĂ« filluar ta vendosin shĂ«ndetĂ«sinĂ« tek prioritetet e tyre, krahasuar me 20 apo 25 vite mĂ« parĂ«. Nga ana tjetĂ«r dhe sistemi shĂ«ndetĂ«sor ka filluar tĂ« pĂ«rmirĂ«sohet. Ka mĂ« shumĂ« se çâtĂ« ofrojĂ« si nĂ« kujdesin e shĂ«ndetit parĂ«sor, p.sh. Check-up qĂ« shpesh herĂ« e kritikojnĂ« pĂ«r arsye politike. TashmĂ« tek mjeku i familjes mund tĂ« bĂ«hen shumĂ« teste, dhe ky mjek ofron mĂ« shumĂ« se mĂ« parĂ«. Mund tĂ« ofrohen shĂ«rbime, mund tĂ« merret trajtimi aty, tĂ« mbahet pacienti nĂ«n kontroll pa shkuar nĂ« spital. Ka rezultate nĂ« kapjen e hershme tĂ« sĂ«mundjeve kronike. Pra nĂ« disa nivele tĂ« sistemit shĂ«ndetĂ«sor nga parĂ«sori deri tek terciari ofrohen mĂ« shumĂ« shĂ«rbimeâ, konfirmon Z. Ylli.Â
 Ai thotĂ« se qytetarĂ«t shqiptarĂ« duhet tĂ« ndĂ«rgjegjĂ«sohen edhe pĂ«r stilin e jetesĂ«s, pasi rritja e disa sĂ«mundjeve jo tĂ« transmetueshme ndikohet nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« drejtpĂ«rdrejtĂ« nga duhanpirja, alkooli apo konsumimi i ushqimeve tĂ« pĂ«rpunuara. E megjithatĂ« eksperti i shĂ«ndetit publik nĂ« ISHP Alban Ylli, mendon se ka vend pĂ«r pĂ«rmirĂ«sime nĂ« sistemin shĂ«ndetĂ«sor.Â
âMendojmĂ« se kemi vizionin e duhur pĂ«r tâu marrĂ« me kĂ«to sĂ«mundje, por jo pĂ«r tĂ« gjitha gjĂ«rat bĂ«het aq sa duhet. Ka shumĂ« mungesa nĂ« sistemin shĂ«ndetĂ«sor. Sistemi shĂ«ndetĂ«sor shqiptar, nĂ« opinionin tim, ofron shĂ«rbim tĂ« mirĂ« nĂ« kushte emergjencash, por nĂ« terma sistematik ne çedojmĂ« shumĂ«â, vijon Z. Ylli.
MonitorimiÂ
âBuxheti i shĂ«ndetĂ«sisĂ« nĂ« raport me Prodhimin e BrendshĂ«m Bruto Ă«shtĂ« relativisht i ndryshueshĂ«m. Targeti Ă«shtĂ« qĂ« nĂ« 2030 tĂ« jetĂ« 5.2%â â Nevila Xhindi, eksperte
NjĂ« monitorim i strategjisĂ« kombĂ«tare tĂ« shĂ«ndetit publik 2021-2030, nga organizata joqeveritare âTogether For Liveâ nĂ« gusht tĂ« vitit 2024, me mbĂ«shtetjen e delegacionit tĂ« BE, nĂ«nvizoi disa çështje. NjĂ« prej tyre lidhet me buxhetin e alokuar pĂ«r shĂ«ndetin parĂ«sor nĂ« raport mĂ« atĂ« nĂ« tĂ«rĂ«si pĂ«r shĂ«ndetĂ«sinĂ«. Ky dokument zbulon se ai ka pĂ«suar rĂ«nie tĂ« vazhdueshme nga viti 2020 deri nĂ« vitin 2023 nga 11.4% nĂ« 9.1%, ndĂ«rsa Ă«shtĂ« rritur pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« pas shumĂ« vitesh nĂ« vitin 2024 nĂ« 11.8%. Por krahasuar me 4 vite mĂ« parĂ«, rritja ishte e lehtĂ« me vetĂ«m 0.4%. Ekspertja qĂ« ka kryer monitorimin e strategjisĂ« pĂ«r tre vitet e para, Nevila Xhindi konfirmoi pĂ«r Fakotje.al dhe njĂ« tjetĂ«r element.
âNĂ«se pĂ«rqindja e shpenzimeve tĂ« qeverisĂ« pĂ«r sistemin e shĂ«ndetĂ«sisĂ«Â ishte 10% si vlerĂ« bazĂ«, pra nĂ« vitin qĂ« nis monitorimi, dhe targeti i saj Ă«shtĂ« 12 % nĂ« vitin 2030, papritur nĂ« vitin 2023 bie nĂ« 9.6%. Nga ana tjetĂ«r dhe buxheti i shĂ«ndetĂ«sisĂ« nĂ« raport me Prodhimin e BrendshĂ«m Bruto Ă«shtĂ« relativisht i ndryshueshĂ«m. Targeti Ă«shtĂ« qĂ« nĂ« 2030 tĂ« jetĂ« 5.2%. ĂshtĂ« ambicioze, por aktualisht varion nga 2.8%-3% tĂ« PBBâ, thotĂ« Znj. Xhindi.
Reformat
Eksperti i Institutit të Shëndetit Publik Alban Ylli, thotë se investimet në shëndetësi duhet të rriten, ndërsa siç shprehet ai ka nevojë dhe për një riformatim të mjekëve të familjes dhe një shpërndarje më të drejtë të tyre në raport me popullsinë. Por një prej çështjeve më shqetësuese sot mbetet rritja e sëmundjeve tumorale. Kritikët shohin me skepticizëm disa çështje, sidomos kur bëhet fjalë për konceptin multidisiplinar në spitalet rajonale dhe terciare.
âTrajtimi i tĂ« sĂ«murĂ«ve me sĂ«mundje tumorale, jo vetĂ«m qĂ« nuk kryhet sipas sistemit dhe trajtimit multidisiplinar, i cili ndodh nĂ« tĂ« gjitha vendet e zhvilluara, por kemi mangĂ«si dhe defekte edhe nĂ« elementĂ« tĂ« veçantĂ« tĂ« trajtimit, qĂ« Ă«shtĂ« e paimagjinueshme. Kjo nuk duhet tĂ« ndodhĂ« nĂ« njĂ« vend europian. Pra, qĂ« tĂ« kesh mangĂ«si nĂ« kemioterapi, tĂ« kesh preparate tĂ« radioterapisĂ« qĂ« qĂ«ndrojnĂ« tĂ« prishura pĂ«r ditĂ« tĂ« tĂ«ra dhe ka raste edhe me javĂ« tĂ« tĂ«ra. Apo si ajo pajisja e brakiterapisĂ« qĂ« pĂ«r vite tĂ« tĂ«ra nuk u vendos nĂ« punĂ«. TĂ« gjitha kĂ«to tregojnĂ«, qĂ« ne nuk kemi arritur ta fusim nĂ« ShqipĂ«ri konceptin e trajtimit multidisiplinar qĂ« Ă«shtĂ« kaq i domosdoshĂ«m pĂ«r trajtimin e komplikacioneve tĂ« sĂ«mundjeve kronikeâ, argumenton Erion Dasho, ekspert i shĂ«ndetit publik.
Ndërgjegjësimi
Nga ana tjetër Z. Ylli sjell disa argumente që lidhen me mbajtjen nën kontroll të vdekjeve nga sëmundjet kronike.
ââŠSistemi duhet tĂ« vazhdojĂ« tĂ« investojĂ«, sepse ne jemi vendi me investimet me tĂ« ulĂ«ta nĂ« raport me PBB, dhe nuk mund ta zgjidhim vetĂ«m me stilin e jetesĂ«s, çështjen e sĂ«mundjeve kronikeâ â Alban Ylli, Shefi i departamentit tĂ« dĂ«mundjeve kronike nĂ« ISHP
âNjerĂ«zit do vazhdojnĂ« tĂ« ankohen. UnĂ« personalisht jam i bindur, dhe e kam vĂ«nĂ« re se ti mund tĂ« ofrosh dyfishin e parave, mund ta rrisĂ«sh financimin e medikamenteve dhe mund tĂ« kesh sĂ«rish shumĂ« ankesa, sepse kostot e trajtimit tĂ« kancereve nĂ« rastin konkret janĂ« aq tĂ« larta, sa duhet ta kuptojĂ« shoqĂ«ria shqiptare qĂ« investimi nĂ« kĂ«tĂ« fushĂ« duhet tĂ« vazhdojĂ« tĂ« jetĂ« i madh. Por duhet tĂ« merremi edhe me kontrollin e stilit tĂ« jetesĂ«s. MĂ« pak duhanpirje mĂ« pak kancere nĂ« mushkri dhe sĂ«mundje ishemike nĂ« zemĂ«r. Por sistemi duhet tĂ« vazhdojĂ« tĂ« investojĂ«, sepse ne jemi vendi me investimet me tĂ« ulĂ«ta nĂ« raport me PBB, dhe nuk mund ta zgjidhim vetĂ«m me stilin e jetesĂ«s, çështjen e sĂ«mundjeve kronike. Kemi fakte qĂ« pĂ«rmes kapjes sĂ« hershme ne mbajmĂ« nĂ«n kontroll vdekshmĂ«rinĂ«. Ne po na rriten sĂ«mundjet jo tĂ« transmetueshme, por po mbajmĂ« nĂ«n kontroll vdekjet dhe kjo tregon menaxhim mĂ« tĂ« mirĂ« nĂ« sistemin shĂ«ndetĂ«sor. Ka mĂ« shumĂ« kancere, por vdekshmĂ«ria nuk po rritet. PĂ«r sĂ«mundjet kardiovaskulare, shtrimet nĂ« spital janĂ« vendosur nĂ«n kontroll, ndĂ«rkohĂ« qĂ« vdekshmĂ«ria e standardizuar, pra duke hequr efektin e moshĂ«s, po ulet pĂ«r shumicĂ«n e sĂ«mundjeve kronikeâ, argumenton Z. Ylli
Reagimi
Ministria e Shëndetësisë nuk iu përgjigj kërkesës së Faktoje.al për një intervistë në lidhje me politikat e ndjekura për sëmundjet jo të transmetueshme, buxhetet e alokuara dhe vizionin për të ardhmen, por nga ana tjetër ekspertët sugjerojnë se disa elementë duhen korrigjuar në kujdesin e shëndetit parësor, si porta ku parandalimi ka shumë rëndësi.
âTeknologjia sot po luan njĂ« rol tĂ« jashtĂ«zakonshĂ«m nĂ« ofrimin e kujdesit shĂ«ndetĂ«sor. Aktiviteti i mjekut tĂ« familjes nĂ« gjithĂ« vendet e zhvilluara po mbĂ«shtetet nga programe, deri tek ato tĂ« inteligjencĂ«s artificiale ndĂ«rkohĂ« ka dekada qĂ« aplikacionet dixhitale janĂ« bĂ«rĂ« pjesĂ« e pĂ«rditshmĂ«risĂ« sĂ« punĂ«s sĂ« mjekut tĂ« familjes, nga kartela elektronike deri tek aplikacionet qĂ« menaxhohet dhe monitorohet nĂ« distancĂ« shĂ«ndeti i pacientit. NdĂ«rkohĂ« pĂ«r sa i takon mjekut tĂ« familjes nĂ« ShqipĂ«ri, burimet pakĂ«sohen dhe kjo Ă«shtĂ« njĂ« situatĂ« e papranueshme dhe qĂ« duhet korrigjuar sa mĂ« shpejtâ, sugjeron Z. Dasho.
Rekomandimet
 Sëmundjet jo të transmetueshme kanë një trend global rritje. Ekspertët mendojnë se sfidat për parandalimin dhe trajtimin e tyre janë të mëdha në sisteme shëndetësore si ai në Shqipëri, i cili shfaq disa dobësi në ofrimin e shërbimeve si në kujdesin parësor ashtu dhe në spitalet rajonale dhe ato terciare. Njohës të fushës së shëndetësisë nxisin një riformatim të këtij sistemi që synon uljen e numrit të sëmundjeve jo të transmetueshme ashtu dhe vdekshmërinë prej tyre.
Ky artikull u realizua me mbĂ«shtetjen e Fondacionit âFriedrich Ebertâ nĂ« TiranĂ«
Login
