Presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, ka propozuar taksa të reja për kompanitë e mëdha, produktet e duhanit dhe mbeturinat elektronike, si pjesë e një projekti buxheti prej 2 trilionë eurosh për periudhën 2028-2034.
Në një konferencë për shtyp, e cila u shty disa orë për shkak të negociatave intensive mbi shifrat, Von der Leyen tha se ky buxhet synon të përballojë sfidat e Europës dhe të forcojë pavarësinë e saj.
âKy Ă«shtĂ« njĂ« buxhet prej 2 trilionĂ« eurosh pĂ«r njĂ« epokĂ« tĂ« re⊠qĂ« adreson sfidat e EuropĂ«s dhe forcon pavarĂ«sinĂ« tonĂ«,â deklaroi ajo.
Propozimet parashikojnĂ« njĂ« rritje pesĂ«fish tĂ« fondeve tĂ« BE-sĂ« pĂ«r mbrojtjen, trefishim tĂ« fondeve pĂ«r migracionin dhe menaxhimin e kufijve, si dhe dyfishim tĂ« buxhetit pĂ«r kĂ«rkimin shkencor, ku 35% e tij do tĂ« jetĂ« e dedikuar pĂ«r klimĂ«n dhe biodiversitetin. Po ashtu, Ă«shtĂ« planifikuar njĂ« fond prej 100 miliardĂ« eurosh pĂ«r UkrainĂ«n, tĂ« cilĂ«n Komisioneri pĂ«r Buxhetin e BE-sĂ«, Piotr Serafin, e quajti âpartnerin tonĂ« mĂ« strategjikâ.
Megjithatë, politikanët dhe organizatat mjedisore reaguan me zemërim, pasi duket se fondi i vetëm i dedikuar për mbrojtjen e natyrës në BE do të hiqet për të thjeshtuar buxhetin, duke reduktuar ndjeshëm numrin e programeve.
Rasmus Nordqvist, eurodeputet i partisĂ« sĂ« GjelbĂ«r daneze, e konsideroi kĂ«tĂ« si njĂ« vendim âjo tĂ« pĂ«rgjegjshĂ«m dhe afatshkurtĂ«râ dhe paralajmĂ«roi se kriza e biodiversitetit do tĂ« thellohet pa ndĂ«rhyrje.
Kritika pati edhe nga fermerët dhe Parlamenti Evropian për planin e bashkimit të politikave emblemë të BE-së, përfshirë politikën e përbashkët bujqësore dhe fondet rajonale, në një fonde të vetme me më pak programe të dedikuara.
Grupi bujqĂ«sor Copa-Cogeca organizoi njĂ« protestĂ« tĂ« vogĂ«l por tĂ« zĂ«shme para selisĂ« sĂ« Komisionit Evropian, duke thĂ«nĂ« se âthelbĂ«sisht po minohet dhe shkatĂ«rrohet politika bujqĂ«sore evropiane, nĂ« njĂ« ditĂ« qĂ« mund tĂ« quhet E MĂ«rkura e Zi nĂ« Brukselâ.
Zyrtarët e BE-së hodhën poshtë këto akuza, duke siguruar se pagesat direkte për fermerët, në vlerë prej 300 miliardë eurosh, do të mbeten të paprekura.
NĂ« njĂ« shenjĂ« tĂ« konflikteve tĂ« forta qĂ« priten, kryeministri hungarez Viktor OrbĂĄn â i cili pothuajse pengoi buxhetin e kaluar tĂ« BE-sĂ«, shprehu sĂ«rish kundĂ«rshtimin ndaj mbĂ«shtetjes pĂ«r Kievin: âBrukseli nuk duhet tĂ« braktisĂ« fermerĂ«t evropianĂ« pĂ«r tĂ« financuar UkrainĂ«n,â tha ai.
Von der Leyen theksoi se buxheti i saj do të lejojë që qeveritë kombëtare me buxhete të ngushta të mos duhet të paguajnë më shumë, duke prezantuar pesë masa të reja për të rritur të ardhurat e BE-së.
Ajo propozon të arkëtohen taksa nga sistemi evropian i tregtimit të emetimeve, taksa kufitare mbi karbonin, taksa për kompanitë me qarkullim mbi 100 milionë euro, si dhe tatime mbi duhanin dhe mbeturinat elektronike. BE-ja financohet tashmë pjesërisht nga të ardhurat nga taksat doganore.
Ministrat e financave nga vendet qĂ« kontribuojnĂ« mĂ« shumĂ« sesa marrin, shprehĂ«n shqetĂ«sim tĂ« menjĂ«hershĂ«m. Ministri holandez i financave, Eelco Heinen, tha se buxheti i propozuar Ă«shtĂ« shumĂ« i lartĂ«, ndĂ«rsa Suedia deklaroi: âProblemet e BE-sĂ« nuk zgjidhen me njĂ« buxhet mĂ« tĂ« madh.â
Gjermania ka kërkuar që buxheti të mos rritet, ndërsa Franca po përballet me sfida të brendshme buxhetore që mund të destabilizojnë qeverinë.
NĂ« kontrast, njĂ« grup eurodeputetĂ«sh nga qendra e djathtĂ«, socialistĂ«t, liberalĂ«t dhe tĂ« gjelbrit u shprehĂ«n se planet nuk âsigurojnĂ« fonde tĂ« mjaftueshme pĂ«r prioritetet kritike, si konkurrueshmĂ«ria, kohezioni, bujqĂ«sia, mbrojtja, adaptimi ndaj klimĂ«sâ dhe shpenzime tĂ« tjera ekonomike.
Shtimi i kompleksitetit vjen nga fakti që nga viti 2028 BE-ja duhet të nisë shlyerjen e huave të marra për fondin e rimëkëmbjes prej 750 miliardë eurosh pas pandemisë. Komisioni ka vlerësuar më parë se janë të nevojshme 25-30 miliardë euro në vit për shlyerjen e këtyre borxheve, që është dyfish i buxhetit aktual për kërkimin.
Buxheti aktual shtatëvjeçar, pa përfshirë fondin e rimëkëmbjes, arrin në 1.2 trilionë euro, rreth 1% e madhësisë së ekonomisë evropiane.
Ky buxhet duhet të miratohet në mënyrë unanime nga 27 shtetet anëtare dhe Parlamenti Evropian./abcnews.al