Festivali Ndërkombëtar i Animacionit Anibar ka përmbyllur me sukses edicionin e tij të 16-të në qytetin e Pejës, duke sjellë një javë plot filma, diskutime, punëtori dhe një frymë kolektive që tejkalon thjesht artin e animacionit.
Tema e sivjetme – “WTF (What’s The Future?)” – nuk ishte thjesht një lojë fjalësh provokative, por një reflektim i thellë mbi pasigurinë globale, realitetin social dhe sfidat që po e formësojnë të ardhmen.
“WTF” – Pyetje, jo përgjigje
Anibar 2025 (Foto: Anibar)
“Këtë vit kemi vendosur që në vend të një teme të zakonshme, ta formulojmë një pyetje,” tha Arba Hatashi, drejtoresha e festivalit.
“Pyetja ‘What’s The Future?’ na shtyn të reflektojmë, por njëkohësisht akronimi ‘WTF’ shpreh edhe një reagim emocional shumë të sinqertë që e ndjejmë çdo ditë përballë krizave globale – klimaterike, ekonomike apo politike”.
Arba Hatashi, drejtoreshë e festivalit “Anibar 2025” (Foto: Telegrafi)
Sipas saj, ideja nuk ishte të jepeshin përgjigje, por të krijoheshin hapësira ku njerëzit mund të diskutonin dhe bashkoheshin rreth kësaj dileme.
Për Arbën, pavarësisht motit të paparashikueshëm dhe surprizave të shumta që sjell çdo edicion, “jemi shumë të lumtur që kemi arritur të realizojmë të gjitha aktivitetet që kishim paraparë përgjatë javës. Ka pasë shumë filma, shumë mysafirë, dhe një audiencë të mrekullueshme”.
Një program i pasur dhe i guximshëm
Anibar 2025 (Foto: Anibar)
Sipas Vullnet Sanajës, drejtor ekzekutiv i Anibar, ky edicion ka qenë “jashtëzakonisht i suksesshëm”.
Ai theksoi se përveç projeksioneve në kinematë e hapura dhe të mbyllura, ka pasur edhe “rritje të interesimit për aktivitetet tjera si Anibar Pro, ku këtë vit për herë të parë kemi sjellë bashkë profesionistë të industrisë, producentë dhe animatorë nga rajoni dhe më gjerë”.
Vullnet Sanaja, drejtor ekzekutiv i “Anibar” (Foto: Telegrafi)
Në kuadër të Anibar Pro, është lansuar edhe projekti “GjeneSys”, një nismë e mbështetur nga Ambasada e Francës dhe Instituti Francez në Kosovë, që ka për qëllim të mbështesë gjeneratën e re të animatorëve për të zhvilluar idetë e tyre dhe për të krijuar studiot e para të pavarura të animacionit në vend.
“Kemi sjellë ekspertë nga Franca, kemi mbajtur masterklasa dhe i kemi ndihmuar animatorët të prezantojnë idetë e tyre para publikut – me synimin që këto ide të kthehen në filma konkretë”, tha Sanaja.
Edukimi si bosht i zhvillimit
Një shtyllë kyçe e Anibarit është gjithmonë edukimi – dhe këtë vit Fllanza Taraku, koordinatore e programit edukativ, solli një gamë të gjerë të punëtorive, për të gjitha moshat.
“Kemi organizuar shtatë punëtori, prej të cilave njëra ka qenë e dedikuar për fëmijët – ku kanë mësuar bazat e animacionit me teknikën stop-motion”, tha ajo.
Fllanza Taraku, koordinatore e programit të edukimit (Foto: Anibar)
Në Qendrën Kreative Dukagjini u mbajt punëtoria “K-Theater”, ku pjesëmarrësit krijuan një përrallë, e ilustruan dhe e performuan me muzikë live.
Në Shkollën e Artit, një tjetër punëtori u ndau në dy pjesë: njëra për shkrimin e një zinë dhe tjetra për ilustrimin e saj. “Gjithçka që ka dalë nga kjo punëtori mund të gjendet në ceremoninë e mbylljes – është një punë shumë e veçantë që përfaqëson kreativitetin dhe zërin e të rinjve pjesëmarrës,” shtoi Taraku.
Fryma e Anibarit
Përtej aktiviteteve zyrtare, ajo që e bën Anibarin të veçantë është fryma kolektive që gjenerohet gjatë asaj jave në Pejë. “Unë e kam ndier këtë frymë më shumë se kurrë këtë vit”, tha Fllanza. “Jam shumë krenare për punën që e kemi bërë si ekip, dhe për gjithë vullnetarët që e bëjnë këtë festival të ndodhë. Më vjen keq që përfundon sonte, por jemi gati për vitin tjetër.”
Një ftesë për të ardhmen
Anibar 2025 (Foto: Anibar)
Anibar nuk është vetëm një festival filmash. Është një platformë e angazhimit qytetar, një terren për edukim alternativ, dhe një pasqyrë e shoqërisë në lëvizje. Nëse nuk ishit pjesë këtë vit, mesazhi nga organizatorët është i qartë: “Ju presim patjetër vitin tjetër – bashkë ta pyesim përsëri: What’s The Future?”. /Telegrafi/
Festivali Ndërkombëtar i Animacionit Anibar ka shpallur fituesit e edicionit të 16-të në ditën përmbyllëse më 20 korrik, duke finalizuar kështu plot një jave të suksesshme me animacion, diskutime dhe energji krijuese në Pejë.
Në ngjarjen përmbyllëse të festivalit ishte i pranishëm edhe Kreu i Lëvizjes Vetëvendosje, njëherësh kryeministri në detyrë i Kosovës, Albin Kurti.
Krijimet më të spikatura të këtij viti të cilat u përzgjodhen në disa kategori garuese, sollën rrëfime që prekin, sfidojnë dhe shtrojnë pyetje thelbësore për kohën në të cilën jetojmë, në përputhje me temën e këtij edicioni të festivalit: “WTF – What’s the Future?”.
Mes kategorive garuese të këtij edicioni ishin:
Garat ndërkombëtare dhe ballkanike me juri: Helga Fodorean, menaxhere kulturore dhe producente filmash, Laura Almantaitė, drejtoreshë festivalesh dhe producente filmash, Marko Tadić, artist me përvojë në vizatim, instalacion dhe animacion, Tal Kantor, regjisore dhe fituese çmimesh ndërkombëtare, dhe Tomek Popakul, drejtor i animacionit i njohur për filmat Ziegenort, Acid Rain dhe Zima.
Garat studentore dhe programi “Pitch It!” me juri: Bastien Dubois, regjisor francez, Rianne Stremmelaar, regjisore dhe ilustratore, dhe Vasco Sá, bashkëthemelues i BAP-Animation Studios.
Garat për filmat për të Drejtat e Njeriut dhe video animacioneve muzikore, për të cilat gjykuan: Anna Vasova, skenariste dhe producente, Draško Ivezić, regjisor filmash të animuar, skenarist, producent, aktor zëri, dhe bashkëthemelues i Adriatic Animation në Kroaci, dhe Yves Nougarede, programues filmi në Festivalin Ndërkombëtar të Animacionit Annecy.
Garat për audiencën e të rinjve me juri pesë të rinj nga Kosova: Leka Gjonbalaj, artist autodidakt i specializuar në pikturë me vaj, art mural dhe dizajn karakteresh, Rina Lasku, artiste vizuale dhe animatore nga Gjakova, Rrezarta Sadriu, animatore 2D dhe tregimtare vizuale, Gent Ademaj, animator dhe dizajner grafik, dhe Alisa Fejza, animatore dhe artiste multimediale, përcjellë KultPlus.
Në kategorinë garuese ndërkombëtare, çmimin kryesor e fitoi filmi “Dog Alone”, me regji të Marta Reis Andrade, një rrëfim emocional që flet për vetminë, braktisjen dhe lidhjet njerëzor përmes një paralelizmi të ndjerë midis një qeni të harruar dhe përvojave personale të regjisores.
Për këtë kategori, juria ndau gjithashtu çmimin “Përmendje e Veçantë” (Special Mention) për filmin “Dollhouse Elephant”, me regji të Jenny Jokela, duke vlerësuar se filmi i prek të gjitha shqisat e njeriut.
Në kategorinë garuese të filmave nga Ballkani, çmimin e parë e mori filmi “How”, me regji dhe skenar te Marko Meštrović, i cili flet për qenien dhe kalimin përmes fazave të pafundme të ekzistencës.
Në garën studentore, triumfues ishte filmi “Children of the Bird,” i Julia Tudisco, një film mitologjik fiktiv rreth lindjes dhe vdekjes së planetit tonë. Juria vlerësoi se filmi lidhet thellësisht me temën e sivjetshme të festivalit “Çfarë është e ardhmja?” e cila është më urgjente se kurrë.
Ndërkaq, dy përmendje të veçanta shkuan për “The Eating of an Orange” nga May Kindred-Boothby dhe “Poppy Flowers” nga Evridiki Papaiakovou.
Çmimin e parë në garën e programit “Pitch It!”, i cili ofron një hapësirë për prezantimin e projekteve në zhvillim nga animatorë të rinj, e rrëmbeu Flaka Kokolli me projektin “I Still Haven’t Cried.” Në vendin e dytë u rendit Verica Tenekedjieva me projektin “Transporting Woman,” dhe në vendin e tretë Katarina Zaharijev dhe Marija Maletić me “The Last Bookstore in the World.”
Në kategorinë e të drejtave të njeriut, juria e vlerësoi me çmimin kryesor filmin “Romina” me regji të Bee Grandinetti, një film i bazuar në historinë e vërtetë të një vajze 14-vjeçare që përballet me një shtatëzani të paplanifikuar në një shtet në SHBA ku aborti është i ndaluar. Një përmendje e veçantë iu dha filmit “Cimarron,” me regji të Rémi Vandenitte dhe Cédric Bourgeois.
Në garën për video animacionet muzikore, çmimi kryesor i shkoi klipit “feelslikeimfallinginlove” nga Coldplay, me regji dhe skenar te Raman Djafari dhe prodhuar nga Alexander Handschuh. Tema e trajtuar është historia e një çifti shpirtrash binjakë që udhëton mes botëve dhe formave për të gjetur njëri-tjetri. Kurse, përmendja e veçantë shkoi për videon muzikore të Chris Lambourne, “Bob Dylan’s Big Dick.”
Fituesi për kategorinë audienca e te rinjve u shpall Vera van Wolferen me filmin “Down in the Dumps,” një storje që tregon sfidat e një buburreci me vetëvlerësim të ulët, duke na rikujtuar se pranimi i vetes është më i rëndësishëm se pritshmëritë e të tjerëve.
Përmendja e veçantë shkoi për “The Legend of the Hummingbird” nga Morgan Devos, i cili përcon mesazhin se në momentet më të vështira, edhe krijesa më e vogël mund të tregojë guximin më të madh.
Anibar falënderoi të gjithë pjesëmarrësit, partnerët, dhe publikun për një tjetër edicion që e vendos Pejën dhe Kosovën në qendër të hartës ndërkombëtare të animacionit. Me ide të guximshme, rrëfime të ndjera dhe pyetje provokuese mbi të ardhmen, edicioni i sivjetshëm me temen “WTF” vërtetoi fuqinë transformuese të animacionit./KultPlus.com
Mes kafeneve dhe butikëve elegantë në lagjen Saint German des Pres të Parisit, jehon zëri i një burri që endet nëpër rrugët me kalldrëm me gazeta në duar.
Ali Akbar nga Pakistani, pa e hequr buzëqeshjen nga fytyra, ka shitur gazeta për gjysmë shekulli. Për të tërhequr njerëzit dhe për të shtuar pak efekt dramatik, ndonjëherë ai sajon histori që shumë do donin t’i dëgjonin: Kaq ishte! Lufta mbaroi, Putini kërkoi falje!” ishte një deklaratë e kohëve të fundit që shkaktoi të qeshura në zonë.
Akbar ushtron një tregti në zhdukje të një malli në pakësim. Ai konsiderohet të jetë shitësi i fundit i gazetave në Francë.
Përmes këmbënguljes dhe humorit të mirë, ai është bërë “pjesë e strukturës kulturore të Parisit”. Fama e Akbar është aq e madhe në Francë, saqë së fundmi presidenti Emmanuel Macron i dha titullin e “Legjionit të Nderit”, të cilin do e marrë në dorëzim në një ceremoni në Pallatin Élysée në vjeshtë.
Akbar shpreson që ky titull t’i japë pasaportën franceze. Ai ka një leje qëndrimi, por aplikimi i tij për shtetësi franceze është i bllokuar në burokracitë e lodhshme.
Në moshën 72-vjeçare, Akbar ka një energji për t’u marrë shembull, ai bën disa kilometra në ditë duke shitur gazetat më të njohura franceze.
I lindur në vitin 1953 në një familje me 10 fëmijë, dy prej të cilëve vdiqën të rinj, Akbar u rrit në Rawalpindi në Pakistan mes varfërisë së madhe. Ai e la shkollën kur ishte 12 vjeç, duke bërë punë të ndryshme dhe pavarësisht vështirësive, ia doli që të mësonte vet të lexonte.
Gjatë edicionit të 16-të të Festivalit Ndërkombëtar të Animacionit Anibar, u përmbyll me sukses iniciativa më e re profesionale Anibar Pro – Genesis. Në këtë ngjarje të veçantë u duartrokit progresi dhe potenciali i talentëve të rinj në industrinë e animacionit.
Kjo nismë francezo-kosovare, e realizuar në bashkëpunim me Institutin Francez në Kosovë dhe e mbështetur nga Ministria Franceze për Evropën dhe Punët e Jashtme si dhe Ambasada Franceze në Kosovë, është kthyer në një shtyllë të rëndësishme të misionit të festivalit për fuqizimin e krijuesve të rinj dhe zhvillimin e industrive kreative në rajon.
Gjatë pesë ditëve të festivalit i cili mbajt në Pejë, 18 animatorë te rinj prezantuan konceptet e filmave të tyre para një audience ndërkombëtare të përbërë nga producentë, studio dhe mentorë, në kuadër të Genesis Pitching Sessions. Programi profesional përfshiu gjithashtu punëtori, panele diskutimi dhe aktivitete rrjetëzimi me fokus në ndërmarrësi, mentorim dhe tregim etik.
Drejtori Ekzekutiv i Anibar, Vullnet Sanaja, vlerësoi ndikimin e programit Genesis dhe ndau vizionin e tij për të ardhmen, duke theksuar se kjo iniciativë ishte vetëm faza e parë e një rruge të gjatë që do të vazhdojë me më shumë mundësi për zhvillim, bashkëpunimi ndërkombëtar dhe mbështetje të drejtpërdrejtë për krijuesit e rinj.
Momenti kulmor i ngjarjes erdhi kur anëtarët e jurisë – Olivier Catherin, Corinne Destombes dhe Manon Messiant, figura të njohura të animacionit evropian, shpallën dhjetë projektet e përzgjedhura që do të vazhdojnë rrugëtimin e tyre nën përkujdesje profesionale: ● Albana Hajdini – Stick With Me ● Alisa Fejza – Fading Echoes ● Bleona Brahimi – Inside the Box ● Diellza Franca – At Hana’s ● Erza Qorrolli – Engji ● Finesa Peja – Cice! ● Kaltrina Berisha – Imagine if You Can’t Imagine the Imaginable ● Leonita Thaqi – Liminal ● Rina Lasku – No More Dirt ● Yll Avdiu – As the Forest Whispers
Të përzgjedhur për origjinalitetin, vizionin dhe potencialin e tyre artistik, këta krijues të rinj do të përfitojnë nga mentorim i strukturuar, punëtori dhe masterklasa me producentë e ekspertë të animacionit. Secili prej tyre do të lidhet me një nga producentët që takuan gjatë Genesis, duke siguruar kështu udhëzim të vazhdueshëm për zhvillimin e mëtejshëm të projekteve të tyre.
Me përfundimin e edicionit të parë, Anibar Pro – Genesis është pozicionuar si një shtyllë e fuqishme në kuadër të festivalit. Më shumë se një platformë për përzgjedhje të projekteve, ky program shndërrohet në një inkubator të qëndrueshëm kreativ që ndërton ura mes animatorëve të rinj në Kosovë dhe tregut ndërkombëtar.
Ndërsa perdet mbyllen për këtë edicion, një gjë është e qartë: zërat e këtyre të rinjve sapo kanë nisur të dëgjohen. Gjenerata e re e animatorëve është këtu, dhe e ardhmja e tyre duket premtuese./ KultPlus.com
Gjatë edicionit të 16-të të Festivalit Ndërkombëtar të Animacionit Anibar, u përmbyll me sukses iniciativa më e re profesionale Anibar Pro – Genesis.
Në këtë ngjarje të veçantë u duartrokit progresi dhe potenciali i talentëve të rinj në industrinë e animacionit.
Kjo nismë francezo-kosovare, e realizuar në bashkëpunim me Institutin Francez në Kosovë dhe e mbështetur nga Ministria Franceze për Evropën dhe Punët e Jashtme si dhe Ambasada Franceze në Kosovë, është kthyer në një shtyllë të rëndësishme të misionit të festivalit për fuqizimin e krijuesve të rinj dhe zhvillimin e industrive kreative në rajon.
Gjatë pesë ditëve të festivalit i cili mbajt në Pejë, 18 animatorë te rinj prezantuan konceptet e filmave të tyre para një audience ndërkombëtare të përbërë nga producentë, studio dhe mentorë, në kuadër të Genesis Pitching Sessions. Programi profesional përfshiu gjithashtu punëtori, panele diskutimi dhe aktivitete rrjetëzimi me fokus në ndërmarrësi, mentorim dhe tregim etik.
Drejtori Ekzekutiv i Anibar, Vullnet Sanaja, vlerësoi ndikimin e programit Genesis dhe ndau vizionin e tij për të ardhmen, duke theksuar se kjo iniciativë ishte vetëm faza e parë e një rruge të gjatë që do të vazhdojë me më shumë mundësi për zhvillim, bashkëpunimi ndërkombëtar dhe mbështetje të drejtpërdrejtë për krijuesit e rinj.
Momenti kulmor i ngjarjes erdhi kur anëtarët e jurisë – Olivier Catherin, Corinne Destombes dhe Manon Messiant, figura të njohura të animacionit evropian, shpallën dhjetë projektet e
përzgjedhura që do të vazhdojnë rrugëtimin e tyre nën përkujdesje profesionale:
● Albana Hajdini – Stick With Me
● Alisa Fejza – Fading Echoes
● Bleona Brahimi – Inside the Box
● Diellza Franca – At Hana’s
● Erza Qorrolli – Engji
● Finesa Peja – Cice!
● Kaltrina Berisha – Imagine if You Can’t Imagine the Imaginable
● Leonita Thaqi – Liminal
● Rina Lasku – No More Dirt
● Yll Avdiu – As the Forest Whispers
Të përzgjedhur për origjinalitetin, vizionin dhe potencialin e tyre artistik, këta krijues të rinj do të përfitojnë nga mentorim i strukturuar, punëtori dhe masterklasa me producentë e ekspertë të animacionit. Secili prej tyre do të lidhet me një nga producentët që takuan gjatë Genesis, duke siguruar kështu udhëzim të vazhdueshëm për zhvillimin e mëtejshëm të projekteve të tyre.
Me përfundimin e edicionit të parë, Anibar Pro – Genesis është pozicionuar si një shtyllë e fuqishme në kuadër të festivalit. Më shumë se një platformë për përzgjedhje të projekteve, ky program shndërrohet në një inkubator të qëndrueshëm kreativ që ndërton ura mes animatorëve te rinjë në Kosovë dhe tregut ndërkombëtar.
Ndërsa perdet mbyllen për këtë edicion, një gjë është e qartë: zërat e këtyre të rinjve sapo kanë nisur të dëgjohen. Gjenerata e re e animatorëve është këtu, dhe e ardhmja e tyre duket premtuese.
Në edicionin e 16-të të Festivalit Ndërkombëtar të Animacionit Anibar, nëntë regjisorë dhe animatorë të rinj nga Kosova, Maqedonia e Veriut dhe Serbia, prezantuan projektet e tyre origjinale në kuadër të programit “Pitch It!” – një program që çdo vit po shndërrohet në një platformë të rëndësishme për talentet nga rajoni.
Ky event e përforcon rolin e Anibarit si një hapësirë mbështetëse për njerëzit e rinj në animacion, duke nxitur kreativitetin, bashkëpunimin dhe duke promovuar iniciativa të reja nga Ballkani Perëndimor.
Këtë vit, “Pitch It!” u organizua në kuadër të projektit “Bashkë-prodhimi mes Francës dhe Ballkanit Perëndimor: Strukturimi, mbështetja dhe promovimi i krijimit”, i mbështetur nga Fonds Equipe France i Ministrisë Franceze për Evropë dhe Punë të Jashtme, dhe i bashkëfinancuar nga Qendra Kinematografike e Kosovës (QKK), shkruan DailyMail.
Seanca u hap nga Blend Leci nga Kosova, i cili prezantoi projektin e tij “Ashphalt”, një tregim distopik në një qytet brutalist të kapur nga korrupsioni.
Diellza Bylygbashi, po ashtu nga Kosova, prezantoi “TIKA”, një tregim emocional dhe ndërgjegjësues i frymëzuar nga përvoja e saj personale me FIP (Peritoniti infektiv i macës). Erin
Krasniqi solli projektin “Free Bird”, të frymëzuar nga filmat e animuar të viteve 50–të, ndërsa Flaka Kokolli prezantoi projektin “Ende nuk kam qarë”, që shtjellon ndarjën e frikës dhe zemërimit nga një perspektivë femërore.
Katarina Zaharijeva nga Serbia, solli projektin “Libraria e Fundit në Botë”, i cili pasqyron frikën për të ardhmen e hapësirave kulturore dhe artistike. Nikola Andric prezantoi “Do të Bjerë Shi”, një animacion eksperimental që ndërthur tingullin operistik me imazhin.
Ndërkohë, Tinka Kelmendi nga Kosova prezantoi projektin “Çfarë Kujtojnë Rrënjët”, një animacion poetik dhe eksperimental, ndërsa Leke Cervadiku solli “Xhoko dhe Quku në Azil”, një histori që ndërthur folklorin me realitetet bashkëkohore të Ballkanit.
Seanca u mbyll me projektin e Verica Tenekedjivave nga Maqedonia e Veriut “Transportimi I Grave”, një rrëfim emocional për eksplorimin e jetës.
Juria u përbë nga profesionistët Bastien Dubois nga Franca, Rianne Stremmelaar nga Holanda dhe Vasco Sá nga Portugalia, të cilët dëgjuan prezantimet dhe dhanë komente të vlefshme, për të ndihmuar në formësimin e ideve përmes përvojës dhe njohurive të tyre ndërkombëtare.
Ne fjalën e saj rreth këtyre propozimeve, anëtarja e jurisë Rianne Stremmelaar u shpreh: “Prezantimet ishin interesante dhe të larmishme.
Kishte projekte që veçoheshin, që na tërhoqën vëmendjen – disa që tërheqin angazhim në shoqëri, të tjera imagjinative, humoristike apo inovative”.
Ndërsa edicioni i 16-të vazhdon, Anibar mbetet krenarisht një hapësirë ku imagjinata ndesh mundësitë dhe ku e ardhmja e animacionit fillon të marrë formë.
Përmes programeve si “Pitch It!”, festivali nxit jo vetëm shprehjen artistike, por edhe bashkëpunime afatgjata, mentorime dhe rrjetëzim të qëndrueshëm mes krijuesve. /Telegrafi/
Shtatë vitet e fundit Manjola* i kujton si endje nëpër klinika. Dëshira për të pasur fëmijë me bashkëshortin, me të cilin ka 15 vite martesë, nuk e ka zmbrapsur përpos vështirësive për ta pasur një të tillë në mënyrë natyrale.
Nga analizat dhe vizitat e kryera në disa klinika rezultoi se problemi qëndronte te bashkëshorti: numri i ulët i spermatozoideve të shëndetshëm në riprodhim.
“Na thanë që nuk mund të kishte fëmijë, vetëm nëse aplikohej me ‘in vitro’, por me spermatozoide të dikujt tjetër”, kujton Manjola.
“In vitro” është termi i shkurtuar në latinisht i procesit të “fekondimit në gotë” (shqip) që nënkupton riprodhimin e asistuar jashtë trupit të njeriut. Në zhargon quhet edhe “bebe në provëz”.
Në vitin 2015, Manjola ngulmoi që ta niste këtë proces, mirëpo kushtonte shumë.
“Një analizë spermatozoidi që bënte bashkëshorti, në atë kohë, kushtonte diku te 3,500 lekë,” tregon ajo, teksa kujton se vizitat në spitalet publike ishin të kota: “Mjekët na drejtonin te klinikat e tyre private!”.
Të dy nuk kishin punë fikse. Manjola angazhohej kryesisht si aktiviste e komunitetit rom, ndërsa bashkëshorti si mekanik. Të ardhurat i kishin nën minimalen prandaj, për ta, ishte thuajse e pamundur për ta provuar procesin “in vitro”.
Situata i shtyu që në vitin 2023 të shkonin si azilkërkues në Francë dhe tashmë, dy vite më pas, të jenë në pritje për ta provuar.
“Kjo ka qenë një nga arsyet që kam ardhur këtu,” tregon Manjola, “Burrit i kanë dhënë shpresë se mund të bëjmë fëmijë. Na kanë treguar edhe analizat që nuk përputhen fare me ato që kemi bërë në Shqipëri.”
Ajo tregon se autoritetet franceze po e ndihmojnë në proces duke përgjysmuar koston falë politikave sociale që aplikojnë.
Drejt procesit “in vitro” shkoi edhe Gentjana* me bashkëshortin. Në të 35-at, pas gjashtë vitesh bashkëjetesë, ata donin të kishin fëmijë. Ndiheshin të sigurt se kjo gjë do të ndodhte në mënyrë natyrale, për aq kohë sa edhe miqtë e tyre, në të njëjtën moshë ishin bërë prindër.
“Kam qenë e para që kam folur për dëshirën për fëmijë, ata në një moment u bënë, ndërsa ne na zgjati diku te një vit e gjysmë deri sa kuptuam që duhej të bënim ndonjë analizë se pse nuk po ndodhte”, tregon Gentjana.
Këshillimi me miqtë i drejtoi ata te mjekët, nga ku rezultoi se bashkëshorti i Gentjanës vuante nga varikoçela, një anomali e enëve të gjakut, që mund të shkaktojë infertilitet.
Në këto kushte ata u gjendën përballë dy mundësish: ndërhyrje kirurgjikale te partneri, që kërkonte 1 vit e gjysmë rikuperim, ose t’i futeshin procesit “in vitro”. Faktori kohë i shtyu që të zgjidhnin alternativën e dytë.
Mes konsultash dhe sugjerimesh, çifti iu drejtua një klinike private. Nxjerrja e 25 vezëve për moshën dhe parametrat që kishte Gentjana, 36 vjeçe, ishte një lajm shpresëdhënës. Mirëpo, edhe pse mbeti shtatzënë embrioni nuk u zhvillua, duke pësuar dështim.
Por në përsëritjen e procedurës gjërat shkuan mbarë. Transferimi i kryer pak muaj më vonë rezultoi me sukses dhe Gentjana mbeti shtatzënë.
Foto ilustruese, pajisje të fertilizimit in vitro/Ministria e Shëndetësisë.
Përballja me infertilitetin
“In vitro” është një teknikë e aplikuar gjerësisht pas viteve 80-të, ku vezët e gruas pllenohen jashtë mitrës. Kësisoj, embrionet krijohen në laboratorë dhe më pas vendosen në mitër për t’u zhvilluar si shtatzëni.
Andrologu Evin Dani, vlerëson si pozitive ekzistencën e kësaj metode riprodhuese, por thekson se edhe në këtë proces mosha luan rol të rëndësishëm.
Ai thotë se pas moshës 35 vjeç, aftësia e grave për të prodhuar vezë të shëndetshme bie. Për këtë aplikohet një metodë, ku në një moshë më të hershme vezë të shëndetshme vendosen në konservim: ngrirje.
Por ndonëse shpesh pamundësia për të bërë fëmijë iu mveshet grave, statistikat tregojnë përqindje të lartë infertiliteti edhe mes burrave.
“Statistikat nxjerrin që në 60% të rasteve problem është gruaja dhe në 40% burri,” tregon andrologu Dani, i cili thekson se për të siguruar riprodhimin meshkujve iu duhet të gëzojnë numër dhe përqendrim të lartë spermatozoidesh të shëndetshëm: rreth 40 milionë.
“Kur kemi ulje të numrit të spermatozoideve, atëherë çifti do të vonojë ose nuk do të realizojë dot shtatzëni,” shpjegon andrologu.
Por, përveç numrit dhe dendësisë së lartë që të arrihet një shtatzëni duhet që spermatozoidet të kenë dhe lëvizshmëri.
“Mund të kesh numër, por jo lëvizshmëri, atëherë i bie që spermatozoidi të mos shkojë drejt vezës, të rrijë aty deri sa ta shkatërrojë organizmi”, shpjegon andrologu Dani, i cili shton se për të qenë riprodhues një burri i nevojitet të ketë në gjendje lëvizjeje të paktën 32% e spermatozoideve.
Dani shton se që një spermatozoid të quhet normal, duhet që mbi 4% e tërësisë së tyre të kenë formë morfologjike normale. Sipas tij, ndër shkaqet kryesore të infertilitetit te meshkujt është varikoçela.
“Enët e gjakut, për një arsye apo tjetër, nga dëmtimi i kllapave, do të sjellë si pasojë pellgëzimin dhe do të bëjë që të rritet temperatura e skrotumit dhe kjo sjell si pasojë atë që quhet dëmtim i spermatozoideve,” shpjegon andrologu.
Ndër shkaqe të tjera që kanë ndikim në infertilitet ai rreshton mënyrën e jetesës, ushqimin, lëndët toksike që përdoren për rritjen e frutave dhe perimeve si dhe temperatura e ambientit. Sipas mjekut, të tjerë shkaktarë janë edhe lëndët narkotike dhe duhani.
“Kemi vënë re që shumë veta që kanë dëmtim të spermatozoideve janë duhanpirës dhe me ndërprerjen e duhanit, pas 3-6 muajsh kemi rezultat”, shpjegon më tej doktor Dani.
Sipas mjekëve, djemtë dhe burrat e kanë të vështirë të flasin për jetën dhe organet e tyre seksuale. Mirëpo, së fundmi, kjo situatë ka ndryshuar falë edhe medias në sensibilizim dhe emisione të dedikuara.
“E konsiderojmë sukses sepse jeta seksuale nuk është se mbaron në një moshë të caktuar, ajo mbaron kur të mbarojë jeta,” thekson andrologu.
Prindërimi dhe kostoja e lartë e shpresës
Pas vitesh tentativë për të pasur fëmijë Erla dhe bashkëshorti iu drejtuan një klinike private në Tiranë për të nisur fertilizimin “in vitro”. Përtej përgjigjes së një mjekeje se “kurrë nuk do të bëhej nënë”, ajo gjeti forcën për të besuar te procedura.
Procesi kërkoi më tepër kohë se sa kishin menduar: gati pesë vite.
“E kam bërë disa herë procedurën dhe nuk më jepte rezultat. Unë gocën e kam me ‘in vitro’-n e katërt”, rrëfen Erla përvojën e saj.
Sot ajo është sërish shtatzënë, por në mënyrë natyrale. Fakt që i ka lumturuar pamasë të dy.
Erla kujton se në momentin kur lindi vajzën, mjeku i pati thënë që të mos provonte më me “in vitro” pasi do të kishte mundësi për shtatzëni normale.
Rrugëtim të njëjtë ka pasur edhe Brikena. Pas tri vitesh martesë ajo solli në jetë djalin e saj. Mirëpo më pas e kishte të vështirë të kalonte sërish në shtatzëni të dytë.
Shkak për këtë ishte një ndërlikim në tubat e fallopit, ku vezët e kanë të vështirë të kalojnë drejt mitrës për shkak të një bllokimi të tubave. Për këtë Brikena iu drejtua procedurës “in vitro” për të pasur mundësinë për një fëmijë të dytë.
Sot ajo gëzon edhe vajzën e saj, ndërsa gjithë procesi i fertilizimit i zgjati shtatë muaj, duke përfshirë analizat, ekot dhe transfertën e embrionit.
Ajo tregon për Citizens.al se nëse nuk do të kishte rezultuar e suksesshme që në tentativën e parë nuk do ta vijonte më tej, pasi stimulimet dhe mjekimet me hormone kanë efektet e tyre.
“In vitro e kam bërë vetëm për faktin që nesër pasnesër, kur të kalonin vitet mos të thosha pse nuk e provova, të mos më ngelej peng,” vijon ajo.
Foto ilustruese, pajisje të fertilizimit in vitro/Ministria e Shëndetësisë.
Pas çdo embrioni, një rrugëtim i lodhshëm emocional
Manjola e kujton si stresuese periudhën e analizave dhe konsultimeve në klinikat private për procesin “in vitro”. Ajo thotë se kjo i ndikoi edhe në sjelljen karshi bashkëshortit.
“Ka qenë stresuese dhe kam qenë pak agresive ato kohë. U bëra keq! Fillova ta përjetoj keq dhe ia hidhja fajin bashkëshortit”, ndan Manjola me Citizens.al
Për Gentjanën terapia te psikologu filloi paralelisht me nisjen e transfertës së dytë të fertilizimit “in vitro”.
“E kam vazhduar terapinë edhe pas lindjes. Ky është proces i ndërlikuar, por asgjë nuk është më e ndërlikuar se sa mëmësia”, rrëfen Gentjana.
Pyetjes nëse në të njëjtin proces ishte edhe partneri i saj, ajoi përgjigjet se “ata janë të lirë”.
“Partnerët mund të jenë aty të të mbështesin në proces, por e gjitha barra fiziologjike është mbi ty”, vijon më tej Gentjana.
Sipas psikologes Tana Aliaj, infertiliteti sjell sfida të shumta fizike, emocionale dhe psikologjike te çiftet. Aliaj analizon se në tërësi koncepti i shoqërisë shqiptare për familjen dhe prioriteti që i jepet krijimit të saj nxit ndjesi zhgënjimi dhe humbjeje në çiftet që nuk ia dalin dot.
Sipas saj, gratë ndikohen më shumë në këtë proces.
“Ky presion shpesh çon në izolim emocional dhe vështirësi në ruajtjen e mirëqenies mendore dhe të marrëdhënies në çift”, shpjegon më tej Aliaj.
Për Erlën, mospasja e një fëmije pas tre tentativash të fertilizimit “in vitro” solli zhgënjim pas zhgënjimi.
“Fillon pastaj një moment që fajëson veten. Nuk është se ka pasur ndonjë krisje. Kemi qenë të dy së bashku duke i dhënë kurajë njëri-tjetrit dhe duke vazhduar akoma, duke këmbëngulur”, tregon ajo.
Sipas psikologes Aliaj, edhe burrat edhe gratë pësojnë dhimbje e trishtim kur secili prej tyre mëson se është infertil. Mirëpo, ndjenja e fajit dhe vetmisë dominon më shumë te gratë, sidomos në realitetin shqiptar.
“Ato shpesh ndihen si ‘të paplota’ për shkak të perceptimit të rrënjosur se të qenit grua lidhet automatikisht me të qenit nënë. Madje, ndjenja e fajit shkon përtej vetes dhe lidhet me pritshmëritë familjare për ‘t’u bërë nënë për prindërit’ apo për të përmbushur rolin që shoqëria i ka përcaktuar”.
Aliaj thekson se ka një presion të shtuar mbi çiftet infertilë, lidhur kjo edhe me strukturat familjare tradicionale.
“Ky presion i jashtëm forcon ndjesinë se vlera e çiftit matet me aftësinë për të lindur fëmijë, duke e lënë pak hapësirë për kuptim dhe mirëkuptim,” thekson psikologia.
Në studime të ndryshme çiftet në pritje e kanë vlerësuar ankthin e fertilizimit “in vitro” si më të madh se çdo ngjarje tjetër të jetës së tyre.
“Ndonëse zhvillimi i teknikave alternative ka ofruar shpresë për çiftet që përballen me infertilitetin është e rëndësishme të tejkalohen barrierat psikologjike dhe normat kulturore”, përfundon Aliaj.
Kosto të larta financiare, ende pak besim te “publikja”
Kostot e larta financiare dhe pamundësia ekonomike e shtynë Manjolën të shkonte jashtë shtetit, me shpresën se do të përfitonte nga programet sociale atje.
Për Gentjanën nuk ka një përgjigje të saktë të vlerës totale, pasi gjithë procesi ka qenë i fragmentarizuar në periudha të ndryshme.
“Rreth 2,500 euro ‘in vitro’ dhe nja 500 euro ilaçe. Pastaj për çdo transfertë diku te 1,000 euro,” tregon Gentjana.
Mirëpo, ajo kujton se për 14 injeksionet që ia bëri vetes për të përgatitur vezën për procesin e fertilizimit, iu desh të shkonte në Prishtinë, për shkak të kostos së përgjysmuar.
“Të nesëmem i kemi hipur makinës, shkuam në Prishtinë me firgorifer me vete. Diferenca ishte 500 euro deri në 1 mijë euro”, rrëfen Gentjana.
“Nëse dua edhe sot të provoj për një fëmijë të dytë, kam embrione në ngrirje dhe mund të shkoj ta bëj sërish procesin”, shton ajo, duke theksuar edhe kostot e analizave të herëpashershme për të gjithë procesin.
Nga ana tjetër, Brikena tregon për një kosto rreth 8,000 euro.
“Nga fillimi, analizat e mia, të bashkëshortit, pagesën që ishte 3,000 euro dhe ‘in vitro’, embrionet, vizitat, ekot e njëpasnjëshme,” rendit ajo në llogaritjen totale.
Kostoja më e lartë është paguar nga Erla, për shkak se ajo dhe bashkëshorti provuan katër herë. Sipas saj kostoja ka shkuar në 80,000 euro.
“S’do ta besosh, por ka shkuar… ka shkuar kaq sepse mjekimet dhe stimulimet janë të shtrenjta, edhe procedura kushton, analizat përsëri kushtojnë”, na tregon Erla.
Spitali Obstretik-Gjinekologjik “Koço Gliozheni”/Ministria e Shëndetësisë.
Në shkurt të vitit 2024, shërbimi i fertilizimit “in vitro” nisi në sistemin shëndetësor publik, pranë Spitalit Universitar Obstetrikë Gjinekologjik “Koço Gliozheni”. Pavarësisht se laboratori për fertilizimin u ndërtua në këtë institucion prej vitit 2013, financuar nga Bashkimi Evropian me rreth 250 mijë euro dhe trajnim të mjekëve jashtë vendit, kjo sallë nuk u hap kurrë për 11 vite.
Sipas të dhënave nga spitali “Koço Gliozheni” prej nisjes së shërbimit ka pasur shumë kërkesa nga çiftet shqiptare.
“Në vitin 2024 ka pasur 73 aplikime, ndërsa për vitin 2025 deri më tani janë 117 aplikime”, thuhet në përgjigjen zyrtare për Citizens.al nga spitali obstetrikë-gjinekologjik.
Megjithatë, ky proces është përzgjedhës. Sipas formularëve që plotësohen nga çiftet që nisin këtë procedurë, mosha e grave që pranohen për të kryer teknikat e FIV-ICSI (fertilizimi in vitro dhe Injektimi Intracitoplazmatik i Spermatozoidit) nuk duhet të kalojë 42 vjeç për gratë që kanë cikël menstrual të rregullt.
Sipas spitalit “Koço Gliozheni”, në vitin 2024, nga 73 aplikime janë pranuar 30 dhe nga 117 aplikime deri më tani në 2025-ën janë pranuar 53 çifte që plotësojnë kriteret.
Në vitin 2024 ka pasur 9 rezultate pozitive, ndërsa në vitin 2025 (deri më tani) janë 12 rezultate pozitive. Por nga të gjitha këto vetëm dy lindje të shëndetshme janë shënuar në spitalin “Koço Gliozheni” përmes fertilizimit “in vitro”.
Andrologu Dani shpjegon se përse rezultatet pozitive nuk përkthehen në lindje. Ai thotë se mund të ndodhë që të jetë kryer me sukses transferta e vezëve të pllenuara në uterus, por më pas ajo të mos zhvillohet më tej.
Megjithatë, Erla dhe Brikena, të dyja pjesë e administratës publike rrëfejnë se edhe nëse do t’iu jepej mundësia për ta kryer procesin në shtet, sërish do të zgjidhnin ta merrnin këtë shërbim në privat.
“Kam besim te mjeku që jam dhe nuk do ta ndërroja. Kam ndërruar disa mjekë dhe te ky kam gjetur besim”, rrëfen Erla.
“Ne që punojmë në shtet shkojmë të privati mbarojmë punë. Punojmë vetë aty dhe na sorollasin, jo më një qytetar i thjeshtë që nuk di ku të shkojë”, shprehet me mosbesim Brikena.
Projektligji “Për shëndetin seksual dhe riprodhues” ende në rishqyrtim nga ekspertët
“Me buxhetin e vitit të ardhshëm, rreth 150 çifte të reja do të mbështeten për të realizuar ëndrrën e tyre për të krijuar familje”, u shpreh ministrja e Shëndetësisë dhe Mbrojtjes Sociale, Albana Koçiu në dhjetor të 2024, duke u shprehur se ky shërbim brenda 2025-ës do të ofrohet edhe në Maternitetin “Mbretëresha Geraldinë”.
Mirëpo, në aspekt ligjor fertilizimi “in vitro” u soll sërish në vëmendje përmes projektligjit “Për shëndetin riprodhues dhe atë seksual” që synon të garantojë të drejta seksuale dhe riprodhuese për qytetarët. Në këtë projektligj nuk përcaktohet qartë se si do të mbështeten çiftet që nuk munden dot të bëjnë fëmijë.
“Projektligji është tërhequr nga ministria, pas konsultimeve publike që ato patën në faqen e tyre online dhe që nga ai moment, nuk ka më asnjë reagim”, tha për Citizens.al Zheni Gjergji, kryetare e Komisionit të Shëndetësisë.
Sipas deputetes Gjergji, ky projektligj nuk kishte asnjë paketë sociale të parashtruar për gratë në nevojë dhe që nuk kanë mundësi ekonomike të kryejnë fertilizimin “in vitro”.
“Nuk ishte parashikuar asgjë, as nuk e citonte që do të ishte në institucionet publike, por thoshte në institucionet publike dhe jopublike. Nuk është se ishte prioritet publiku. Por ishte publike dhe private”, argumenton deputetja Gjergji.
Sipas Gjergjit, Shqipëria nuk ka ende një regjistër kombëtar të infertilitetit, duke mos pasur mundësi kësisoj të hartohen politika të duhura shtetërore.
*Emrat janë ndërruar për të ruajtur privatësinë e zonjave që besuan të rrëfejnë historinë e tyre për Citizens.al
Një grup animatorësh, producentësh dhe krijuesish nga Ballkani dhe më gjerë u mblodhën të enjten për një diskutim mbi temën “Si të fillosh (dhe të mbash) një karrierë në animacion në Ballkan”. Ky panel u zhvillua në kuadër të edicionit të 16-të të Festivalit Ndërkombëtar të Animacionit Anibar, që po mbahet këtë javë në Pejë.
I moderuar nga regjisorja dhe producentja e njohur e animacionit Vessela Dantcheva, paneli bashkoi profesionistë nga Kosova, Kroacia, Maqedonia e Veriut dhe më tej, të cilët sollën perspektivat e tyre mbi mënyrat për të mbajtur gjallë frymën krijuese në një rajon që jo gjithmonë njihet për mbështetje të qëndrueshme ndaj arteve.
“E nisëm me animacione të vogla. Dhe ja ku jemi sot”, tha Dantcheva.
Në fjalën e tij, regjisori kroat i animacionit dhe artist i librave komikë, Marko Dješka, theksoi se çelësi në krijimin e filmave është qëndrueshmëria: “Kur bëhet fjalë për film-bërje, nuk mendoj që ka rëndësi se ku je. Nëse flasim për filma të shkurtër, flasim për një audiencë ndërkombëtare. Çelësi është të jesh konstant. Ndërtimi i një karriere kërkon vazhdimësi, por të fituarit të holla prej saj varet nga vendi ku jeton”, tha Dješka.
Flaka Kokolli, një animatore e re nga Kosova, tregoi para publikut sesi studioja e saj u krijua më shumë nga nevoja sesa nga ambicia, duke shtuar se në fillim të karrierës së saj, të gjitha mundësitë në Kosovë ishin vetëm për motion graphics.
“E kam nisur studion më shumë nga dëshpërimi sesa nga dëshira për të pasur një studio,” tha ajo. “Kur nisa karrierën, të gjitha mundësitë në Kosovë ishin për motion graphics, dhe unë nuk doja të merresha me atë”.
Ndërkohë, animatori kroat Draško Ivezić, që aktualisht jeton dhe punon në Francë, shtoi se vështirësitë nuk zhduken edhe në vende me industri më të zhvilluara. “Problemi ekziston edhe në Francë,” tha ai. “Po, mund të duket si Eldorado, por njerëzit atje po ashtu e kanë të vështirë. Nuk është e lehtë”.
Nga Maqedonia e Veriut, animatori Krste Gospodinovski foli mbi sfidat e punës në një vend ku industria e animacionit pothuajse nuk ekziston.
“Në Maqedoni ‘nuk ka industri’,” tha ai. “Nëse punon vetëm në animacion, duhet ta duash me të vërtetë. Animacioni është një proces i vështirë. Nëse nuk e do, nuk mund të ecësh përpara” .
Diskutimi u përmbyll duke theksuar se, pavarësisht mungesës së infrastrukturës tradicionale, Ballkani mbetet një rajon plot potencial krijues.
Portali i njohur sportiv amerikan, Bleacher Report, ka publikuar një listë ekskluzive me 100 basketbollistët më të mirë të të gjitha kohërave në NBA, bazuar në një analizë gjithëpërfshirëse që përfshinte emrat e 500 lojtarëve.
Në këtë listë, Michael Jordan zë vendin e parë, përpara LeBron James, duke riforcuar statusin e tij si “GOAT” – më i madhi i të gjitha kohërave.
“Është një detyrë thuajse e pamundur të krahasosh legjendat e epokave të ndryshme. Statistikat ndihmojnë, por nuk ekziston një formulë e saktë që jep një përgjigje përfundimtare. Gjithsesi, kjo është lista jonë më gjithëpërfshirëse, që merr në konsideratë: arritjet individuale dhe kolektive, ndikimin kulturor, madhështinë në parket dhe jashtë tij”, thuhet në sqarimin e Bleacher Report.
Pse Michael Jordan është mbi të gjithë
Bleacher Report thekson se Michael Jordan është lojtari me mesataren më të lartë të pikëve në histori të NBA-së (30.1 për ndeshje) dhe ka një rekord të përkryer 6 nga 6 në finalet e NBA-së, pa humbur asnjë seri për titull.
“Në kulmin e tij, Jordan ishte pothuajse si një Zot në parket. Nuk humbi kurrë në skenën më të madhe dhe dominonte me një intensitet të paarritshëm”, thuhet në analizë.
Ndërkohë, LeBron James mbetet shumë afër në renditje, falë efikasitetit, qëndrueshmërisë dhe jetëgjatësisë së tij të jashtëzakonshme në elitë, duke thyer rekorde të njëpasnjëshme gjatë karrierës së tij.
Në vend të tretë qëndron Kareem Abdul-Jabbar, legjenda me gjashtë tituj dhe gjashtë çmime MVP, një ikonë që la gjurmë të pashlyeshme në historinë e ligës.
Pas Karim vjen Magic Johnson, arkitekti i lojës moderne dhe lideri i “Showtime Lakers”, një nga lojtarët më karizmatikë të të gjitha kohërave. Në vijim është Bill Russell, një tjetër figurë madhështore, me plot 11 tituj kampioni – një rekord që zor se do të thyhet ndonjëherë.
Shaquille O’Neal është mishërimi i dominimit fizik në basketboll – një qendër e pakapërcyeshme dhe një personalitet unikal. Tim Duncan, “The Big Fundamental”, përfaqëson qetësinë, profesionalizmin dhe klasin në lojë. Larry Bird, një legjendë e Boston Celtics, njihet jo vetëm për titujt, por edhe për konkurrencën ikonike me Magicun.
Wilt Chamberlain është statistika vetë – një njeri që shënonte 100 pikë në një ndeshje dhe vendoste rekorde si të ishin pjesë e zakonshme e lojës. Stephen Curry, nga ana tjetër, ndryshoi rregullat e lojës moderne – me shpejtësi, precizion dhe dominimin e epokës së trepikëshit.
TOP 100 NBA PLAYERS OF ALL TIME
1⃣ MJ
2⃣ LeBron
3⃣ Kareem
4⃣ Magic
5⃣ Russell
6⃣ Shaq
7⃣ Duncan
8⃣ Bird
9⃣ Wilt Steph
11 Kobe
12 Hakeem
13 KD
14 Oscar
15 West
16 KG
17 Jokić
18 Dirk
19 David Robinson
20 Dr J
Nga vendin i 11-t deri në vendin e 20-të janë emra si Kobe Bryant, Hakeem Olajuwon, Kevin Durant, Oscar Robertson, Jerry West, Kevin Garnett, Nikola Jokić, Dirk Nowitzki, David Robinson dhe Julius Erving. /Telegrafi/
Në edicionin e 16-të të Festivalit Ndërkombëtar të Animacionit, Anibar ka lansuar për herë të parë një program dedikuar fuqizimit të talenteve të rinj në fushën e animacionit – “Anibar Pro -Genesis.”
Kjo nismë franko-kosovare, e themeluar në bashkëpunim me Institutin Francez në Kosovë dhe e mbështetur nga Ministria Franceze për Evropën dhe Punët e Jashtme si dhe Ambasada Franceze në Kosovë, synon të vendosë themele të qëndrueshme për të rinjtë që duan të zhvillohen në animacion, multimedia dhe industrinë e lojërave.
Anibar Pro – Genesis është një dritare të re për krijuesit e rinj, që ua mundëson atyre të zhvillohen përmes trajnimeve në ndërmarrësi, art dhe përmes shkëmbimeve ndërkombëtare. Programi u prezantua të marten me 15 korrik, në ditën e dytë të festivalit në Pejë, në një atmosferë energjike dhe frymëzuese.
Rreth 20 studio franceze dhe evropiane po qëndrojnë këtë javë në Pejë për të zhvilluar takime me profesionistë të rinj të animacionit përmes Genesis Pitching Sessions, biseda rreth mentorimit, etikes në rrëfime dhe qëndrueshmërisë në industri si dhe takimeve me producentë dhe përfaqësues të festivaleve të njohura ndërkombëtare.
Gjatë ditëve në vijim, 18 animatorë të rinj pritet të prezantojnë projektet e tyre filmike, ku fituesit do të përzgjidhen nga një juri profesioniste me përvojë të gjatë në industrinë e filmit dhe animacionit.
Në fjalimin e tij gjatë hapjes së programit, Ambasadori Francez në Kosovë, z. Olivier Guérot, theksoi rëndësinë e këtij bashkëpunimi: “Kjo nuk është thjesht mbështetje për hir të mbështetjes, sepse ashtu siç e dimë, filmi është vetë kultura. Dhe është me rëndësi sepse të rinjtë mund të krijojnë kontakte me profesionistë të fushës. Gjithashtu flasim për identitet dhe është e rëndësishme të rritet e zhvillohet, ky identitet në këtë shtet të ri.”
Ai po ashtu theksoi se Franca po e zgjeron prezencën e saj në Kosovë e rajon duke u fokusuar në art edhe kulturë e do të vijojë të mbështesë të rinjtë për ta rritur e konkretizuar kreativitetin e tyre.
Ndërsa Vullnet Sanaja, Drejtor Ekzekutiv i Anibar, u shpreh se ky bashkëpunim përfaqëson një arritje të madhe për festivalin dhe për të gjithë komunitetin krijues.
Anibar Pro – Genesis po ashtu përforcon punën disa vjeçare të bërë nga Akademia e Animacionit në Prishtinë, duke krijuar më shumë mundësi për të apasionuarit pas animacionit dhe për zhvillimin e një industrie kreative të fuqishme në vend./ KultPlus.com
Në kuadër të Festivalit Ndërkombëtar të Animacionit, Anibar, është mbajtur paneli “Navigimi në Peizazhin Ndërkombëtar të Animacionit”, ku u diskutua mbi sfidat dhe mundësitë që animatorët nga Kosova dhe Ballkani kanë për të çuar projektet e tyre të animuara përtej kufijve lokalë.
Ky program u zhvillua si pjesë e iniciativës Ask the Pro, duke ofruar një hapësirë bashkëbisedimi dhe shkëmbimi idesh për krijues të rinj dhe profesionistë të fushës, të cilët patën mundësinë të dëgjojnë nga zëra të rëndësishëm të industrisë globale.
Diskutimi, i cili u hap me pyetjen: “Çfarë e pret të ardhmen e animacionit?”, u moderua nga Aneta Ozorek, Drejtoreshë Artistike e Festivalit Kaboom në Holandë, ndërsa pjesë e panelit ishin:
● Corinne Destombes, Shefe e Zhvillimit në studion franceze Folimage ● Britt Raes, regjisore dhe ilustratore nga Belgjika ● Olivier Catherin, etnolog dhe përkrahës i animacionit në Francë ● Aaron Wood, bashkëthemelues i “Slurpy Studios” në Londër ● Lucia Dubravay Trautenberger, menaxhere kulturore dhe gazetare
Sipas Olivier Catherin, financimi i animacionit në nivel evropian nuk paraqet ndonjë problem të madh, megjithëse sfidat ekzistojnë. Ndërkaq, Corinne Destombes theksoi ndryshimet e fundit në treg: “Para një viti do të thoja se kompanitë e mëdha e kanë më të vështirë të përshtaten sesa ato të vogla. Sot ka më shumë fleksibilitet, por sigurimi i financimit mbetet ende një sfidë.”
Nga perspektiva sllovake, Lucia Dubravay Trautenberger foli mbi realitetin sfidues të vendeve më të vogla, duke theksuar se “po mësojmë si të shesim filma, e fillojmë që nga fillimi. Ka shumë institucione arsimore, dhe megjithëse është shumë e vështirë, duhet të mendojmë strategjikisht për të rritur rrjetet tona.”
Sipas regjisores belge Britt Raes, vështirësitë ekonomike përplasen me pasionin krijues, dhe fatkeqësisht “çmimet rriten, ndërsa fondet jo.”
Në fund, Aaron Wood i nxiti të gjithë të mendojnë përtej kufijve, duke i ftuar të shohin të ardhmen si një hapësirë ku mund të bashkëpunojnë të gjithë dhe të tejkalojnë lokalizmin në industrinë e animacionit.
Për krijuesit e rinj nga Kosova, panelistët theksuan nevojën për edukim mbi industrinë. “Një nga problemet më të mëdha është se shumë njerëz në industrinë e filmit nuk e kuptojnë të gjithë ekosistemin, si funksionon financimi, si të navigosh në festivale, si të prezantosh projektet në mënyrë efektive.”
Seanca përfundoi me një bashkëbisedim të hapur ndërmjet panelistëve dhe animatorëve të rinj kosovarë, të cilët ndanë përvojat e tyre dhe kërkuan këshilla konkrete./ KultPlus.com
Një numër i madh artistësh, aktivistësh dhe adhuruesish të animacionit u mblodhën të hënën mbrëma në Kinemanë e Liqenit në Parkun e Pejës për të hapur edicionin e 16-të të Festivalit Ndërkombëtar të Animacionit, Anibar, i cili këtë vit vjen me një pyetje urgjente dhe pa përgjigje të qartë: “Çfarë është e ardhmja?”
Nën tingujt e korit dhe magjinë e animacionit, ceremonia e hapjes së festivalit u mbajt në një atmosferë të ngrohtë, me një publik entuziast nga vendi, rajoni e bota.
Mbrëmja nisi me një interpretim emocionues e të veçantë nga Kori i mirënjohur “Siparantum” nga Peja. Kurse, pas performancës, audienca pati mundësinë të shikojë filmin “Një Botë në Kaos” nga David Crisp – një film që shpalos sfidat e shumta me të cilat po përballet planeti ynë. Anibar këtë vit do të zgjasë deri më 20 korrik, për të sjellë mbi 160 filma nga 51 shtete të botës, ndër ta një kategori e veçantë e titulluar “Palestine Animated.” Filmat do të konkurrojnë në gjithsej 6 gara dhe 5 kategori jo-garuese.
Ndër tjera, një mori aktivitetesh – panele diskutimi, punëtori dhe propozime për animacione, do të mbahen nëpër hapësira të ndryshme të qytetit, përfshirë shfaqjet e filmave në Kinemanë Jusuf Gërvalla, Kinematë Kuba dhe Liqeni, Kinemanë Çarshia si dhe Galerinë e Arteve.
Po ashtu, programi profesional i festivalit, Anibar Pro, do të bashkojë krijues, mentorë, producentë dhe studio nga Kosova dhe vende të tjera evropiane për të shkëmbyer njohuri dhe për të zhvilluar projekte të reja në fushën e animacionit.
Anibar Pro mbështetet nga GENESIS, një iniciativë franceze-kosovare me mision fuqizimin e gjeneratave të reja të sipërmarrësve kreativë në animacion, lojëra digjitale dhe multimedia. Për plot një javë, Peja do të gjallërohet me aktivitete krijuese, bashkëpunim, si dhe angazhim për mbrojtjen e mjedisit./KultPlus.com
Një numër i madh artistësh, aktivistësh dhe adhuruesish të animacionit u mblodhën të hënën mbrëma në Kinemanë e Liqenit në Parkun e Pejës për të hapur edicionin e 16-të të Festivalit Ndërkombëtar të Animacionit, Anibar, i cili këtë vit vjen me një pyetje urgjente dhe pa përgjigje të qartë: “Çfarë është e ardhmja?”.
Nën tingujt e korit dhe magjinë e animacionit, ceremonia e hapjes së festivalit u mbajt në një atmosferë të ngrohtë, me një publik entuziast nga vendi, rajoni e bota.
Mbrëmja nisi me një interpretim emocionues e të veçantë nga Kori i mirënjohur “Siparantum” nga Peja. Kurse, pas performancës, audienca pati mundësinë të shikojë filmin “Një Botë në
Kaos” nga David Crisp – një film që shpalos sfidat e shumta me të cilat po përballet planeti ynë.
Anibar këtë vit do të zgjasë deri më 20 korrik, për të sjellë mbi 160 filma nga 51 shtete të botës, ndër ta një kategori e veçantë e titulluar “Palestine Animated.” Filmat do të konkurrojnë në gjithsej 6 gara dhe 5 kategori jo-garuese.
Ndër tjera, një mori aktivitetesh – panele diskutimi, punëtori dhe propozime për animacione, do të mbahen nëpër hapësira të ndryshme të qytetit, përfshirë shfaqjet e filmave në Kinemanë Jusuf Gërvalla, Kinematë Kuba dhe Liqeni, Kinemanë Çarshia si dhe Galerinë e Arteve.
Po ashtu, programi profesional i festivalit, Anibar Pro, do të bashkojë krijues, mentorë, producentë dhe studio nga Kosova dhe vende të tjera evropiane për të shkëmbyer njohuri dhe për të zhvilluar projekte të reja në fushën e animacionit.
Anibar Pro mbështetet nga GENESIS, një iniciativë franceze-kosovare me mision fuqizimin e gjeneratave të reja të sipërmarrësve kreativë në animacion, lojëra digjitale dhe multimedia.
Për plot një javë, Peja do të gjallërohet me aktivitete krijuese, bashkëpunim, si dhe angazhim për mbrojtjen e mjedisit.
Festivali Ndërkombëtar i Animacionit “Anibar” shpalos zyrtarisht përmbajtjen e tre programeve të veçanta të titulluara Palestine Animated, Shorty and Trashy dhe WTF OFF, që këtë vit sjellin në ekranet e Pejës 28 filma nga më shumë se 16 vende të botës, të cilët sfidojnë perceptimin tonë mbi realitetin.
Filmat e përzgjedhur për këto tri programe në këtë edicion të 16-të, eksplorojnë absurditetin njerëzor, frikën, dhimbjen, shpresën e rezistencën e njeriut edhe atëherë kur ndjehet plotësisht i harruar nga bota. Ndër to, prodhime të veçanta i japin zë popullit palestinez i cili vazhdon të krijojë art edhe nën kushte gjenocidiale.
Pjesë e programit “Palestine Animated” janë 8 filma që ofrojnë një pasqyrë të realitetit në Palestinë dhe përballjes së përditshme me terrorin e luftës. Filmi “Night” përçon vuajtjen e një nëne që pret kthimin e djalit të saj, kurse “The Tower”, është një rrëfim i ndjerë për jetën në kampet e refugjatëve, i treguar përmes syve të një vajze të vogël.
Filmi “Grandmother wore us out” është një animacion i krijuar nga artistë të rinj në bashkëpunim me UNRWA-në. Pastaj “Uncle, Give Me a Cigarette” frymëzohet nga jeta e shkrimtarit palestinez Walid Daqqa dhe eksploron betejat e burgosjes. “Mariam”, ekranizon një histori për trashëgiminë kulturore si formë e qëndresës ndaj humbjes dhe dhunës.
Po ashtu përfshihen edhe “Memory of the Land”, “Limitless” dhe “Zoo”, që trajtojnë temat e lirisë së kufizuar dhe përballjes me realitetin e ashpër.
Në anën tjeter, Programi “Shorty and Trashy” kuruar nga Miyu Distribution shpalos filmat si “Animals” nga Danimarka, ku një udhëtim i zakonshëm në metro shndërrohet në një betejë për mbijetesë. “The Night I Dance with Death”, është një eksplorim i frikës së brendshme përmes një udhëtimi psikedelik ndërsa në “Deadman’s Reach”, shfaqet udhëtimi i një burri ne një shkretëtirë pas një dashurie të humbur.
Nga programi “WTF OFF” do të shfaqen gjithsej 12 filma përfshirë “Little Donnie” apo kukulla e animuar Donald Trump që terrorizon vendin, “Corn Man” një njeri misri që lufton me rosa, dhe “Satellite Jockey – Paix Sociale”, që e paraqet presidentin francez Emmanuel Macron si një valltar diskoje, vampir-bankier dhe si një ekstremist i skijimit në ujë.
Këto janë vetëm disa nga shumë udhëtimet në tema që kanë në qendër shumë pikëpyetje të realitetit tonë.
Peja do të jetë nikoqiri juaj nga 14 deri më 20 korrik./ KultPlus.com
Edicioni i sivjetmë i festivalit të animacionit, Anibar, kthen sytë kah vetë thelbi i këtij mediumi: si një formë arti që flet për ne, për botën dhe për kohën në të cilën jetojmë.
Përmes një programi të përzgjedhur me kujdes nga kuratorët Petrit Gora, Vita Kasapolli dhe Panot Mahmutaj, ky edicion sjell një rrugëtim filmik të pasur, të shumëllojshëm dhe gjithnjë aktual.
1504 aplikime nga 111 shtete, 162 filma të përzgjedhur nga 51 shtete, 6 gara dhe 3 kategori jo-garuese!
Programi përfshin dimensione kryesore: kategoritë garuese dhe ato jo-garuese, që bashkë përmbledhin eksperimentimin, ndjeshmërinë, realitetin dhe guximin e animacionit bashkëkohor.
KATEGORITË GARUESE
Gara Ndërkombëtare – 19 filma nga vende të ndryshme që flasin përtej gjuhës, përmes ngjyrës, lëvizjes dhe emocioneve universale.
Gara Studentore – 27 filma të rinjsh që eksperimentojnë me forma të reja dhe sfidojnë normat, duke sjellë ide të freskëta dhe të fuqishme.
Gara Ballkanike – 7 filma nga zemra e rajonit që pasqyrojnë Ballkanin me gjithë shpirtin, tensionin dhe humorin e tij të veçantë.
Gara e Video Animacioneve Muzikore – 10 krijime që shndërrojnë tingullin në pamje, duke e vendosur muzikën si bashkë-krijuese të narrativës vizuale.
Gara e Audiencës së Re – 31 filma për ata që e përjetojnë çdo gjë për herë të parë, ose për ata që nuk e kanë harruar ndjesinë e habisë.
Gara për të Drejtat e Njeriut – 7 filma që trajtojnë drejtësinë, barazinë dhe dinjitetin njerëzor me ndjeshmëri dhe forcë.
KATEGORITË JO-GARUESE
Këto kategori ofrojnë hapësirë për eksplorim dhe dokumentim, përtej konkurrencës, por jo përtej rëndësisë artistike.
Kategoria Eksperimentale – 13 filma që thyejnë rregullat për të gjetur gjuhën e vet unike; një ftesë për të menduar animacionin ndryshe.
Kategoria e Dokumentarëve të Animuar – 5 filma që përdorin animacionin për të treguar të vërteta të thella, kujtime të turbullta dhe emocione të papërkthyera në imazh konvencional.
Kategoria e Punëve të Kontraktuara – 24 krijime komerciale që tregojnë se arti mund të jetojë edhe përmes reklamave, trailerëve dhe projekteve të porositura, duke tejkaluar shpesh pritshmëritë.
Ky program filmik reflekton mënyrën tonë për ta kuptuar dhe jetuar animacionin sot. Të gjithë janë të ftuar të përjetojnë një javë të veçantë, ku filmat vijnë herë të qeta, herë të zhurmshme, por gjithmonë të sinqerta./ KultPlus.com
162 filma të përzgjedhur nga 51 shtete është ‘oferta’ e sivjetme për publikun në edicionin e 16-të të Festivalit Ndërkombëtar të Filmit të Animuar “Anibar”.
“Edicioni i sivjetmë i festivalit të animacionit kthen sytë kah vetë thelbi i këtij mediumi: si një formë arti që flet për ne, për botën dhe për kohën në të cilën jetojmë.
Përmes një programi të përzgjedhur me kujdes nga kuratorët Petrit Gora, Vita Kasapolli dhe Panot Mahmutaj, ky edicion sjell një rrugëtim filmik të pasur, të shumëllojshëm dhe gjithnjë aktual”, thuhet në komunikatën për media.
“Anibar” sivjet organizohet në datat 14–20 korrik, teksa ka pranuar gjithsej 1504 aplikime nga 111 shtete. Si gjithnjë edhe sivjet, filmat konkurrojnë në 6 gara dhe 3 kategori.
Në kategoritë garuese përfshihen filmat në garën ndërkombëtare, studentore, ballkanike, e video animacioneve muzikore, e audiencës së re dhe për të drejtat e njeriut.
Tenderi i këtij viti për dhënien me qira të plazheve në Mal të Zi është karakterizuar nga përfshirja e miliarderit arab, Mohamed Alabar, kompania e sapokrijuar e të cilit, Eagle Hills, u rendit e para për menaxhimin e nëntë plazheve në Ulqin. Megjithëse Alabar ka deklaruar disa herë se do të tërhiqet nga ky projekt […]
Një person sulmoi të paktën pesë persona në Bielefeld të Gjermanisë.
Policia tha se tre persona pësuan lëndime të rënda dhe po trajtohen në spitale të ndryshme, pasi i dyshuari i panjohur sulmoi qytetarët para një bari në qendër të qytetit me një objekt të mprehtë dhe më pas u largua nga vendi i ngjarjes.
Më vonë ata thanë se nuk mund të përjashtonin mundësinë që më shumë njerëz të ishin lënduar në sulm.
Agjencia gjermane e lajmeve DPA raportoi se festuesit ishin tifozë futbolli nga një ekip lokal, që mbrojtën veten kundër sulmuesit para se ai të largohej.
Klubi i futbollit Arminia Bielefeld i qytetit fitoi ndeshjen të shtunën dhe me të u bë kampion i divizionit të 3-të. Sipas policisë, sulmuesi mund të jetë lënduar në fytyrë.
Policia e Bielefeldit tha në një deklaratë se gjeti disa thika në vendin e sulmit, dhe se ka aktivizuar një linjë telefonike për dëshmitarë duke u kërkuar njerëzve të ngarkojnë video dhe foto të sulmit.
Ata paralajmëruan këdo që e sheh të dyshuarin të mbajë distancë dhe të telefonojë shërbimet e emergjencës, pasi burri mund të jetë i armatosur dhe i rrezikshëm.
Në momentin kur administrata e re amerikane ka hedhur poshtë politikisht vendimin e paraardhësve të saj demokratë, për të shpallur “Non Grata” Sali Berishën, duke e konsideruar këtë si një akt politik “që mban peng mardhëniet mes dy vendeve” është mirë të kthejmë filmin pas për të rifreskuar se ç’propagandë të shfrenuar na kanë dëgjuar veshët për plot katër vite.
Lapsi.al ka hapur arkivat që nga dita e 19 majit 2021 kur DASH shpalli ‘non grata’ Sali Berishën si të përfshirë në “veprime korruptive” dhe për “minim të demokracisë”. Kjo masë që u ndërmor për të fashitur protestën e mundshme opozitare pas zgjedhjeve të një muaji më parë, duke e ngërthyer PD-në një një sherr të brendëshëm, dyshohej se kishte një inspirim nga Tirana. Vetë Edi Rama e kishtë kërcënuar rivalin e tij në paralemant duke i thënë se shumë shpejt nuk do ta kapërcente më dot Atlantikun.
Por, në ofensivë për të mbrojtur dokumentin e Anthony Blinken u hodhën një ordhi diplomatësh vartës së tij. Lapsi.al i ka rimarë në mënyrë kronologjike ato më kryesoret. I ndërgjegjshëm se koha kur po kryhej kjo lëvizje kishte bërë që të ngriheshin dyshimet e para, Zëvendës Ndihmës Sekretari i Shtetit për Evropën Matthew Palmer, i cili më pas u largua nga shërbimi si i dyshuar për konflikt interesi me presidentin serb Vuçiç, u mundua ta shfryjë faktorin kohë. “Nuk do t’i kushtoja rëndësi momentit kohor, por ajo që ka rëndësi është serioziteti me të cilin e marrin Shtetet e Bashkuara çështjen e korrupsionit publik. Kjo është një dëshmi e angazhimit tonë për të përdorur ato instrumenta që kemi të disponueshme”, tha ai në një intervistë në 20 maj 2021.
Kur u mor vesh se Beisha nuk do dorëzohej por do hapte gjyq kundër Blinkenit, presionet mbi Lulzim Bashën u shtuan për ta përjashtuar atë nga PD-ja. Ambasadorja Yuri Kim tha shprehjen e fammshme kërcënuese se kush vazhdon me Non Grata-n “do hajë bar”. Ajo me lehtësinë për të dalë nga kostumi diplomatik dhe për tu treguar më katolike se papa u shndërrua në targetin e Berishës që e cilësonte si “guvernatore të pa emëruar”. Qëndrimeve të saj i doli në krah departamenti i shtetit”.
“Uashingtoni është i shqetësuar nga sulmet e pajustifikuara ndaj ambasadores tonë në Tiranë. Këto sulme të shëmtuara nuk përfaqësojnë popullin shqiptar. Siç e ka udhëzuar Uashingtoni ambasadorja Kim ka shpjeguar dhe zbatuar qartë politikat e Shteteve të Bashkuara, përfshirë vendosmërinë e Presidentit Biden për të mbajtur përgjegjës ata persona që përfshihen në korrupsion, ose minojnë demokracinë”, theksoi zëdhënësi i Departamentit të Shtetit Ned Price. E njëjta linjë kokfortë vijoi edhe pasi u pa se Berisha ishte shumicë në partinë e tij pasi mblodhi kunvendin në stadiumin Arena Kombëtare. Presioni amerikan qe që Basha mos e lëshonte partinë. Pas përplasjeve të forta në 8 janar 2022, ndërhyri zv/Ndihmës Sekretariit të Shtetit për Evropën Jugore dhe Qendrore, Gabriel Escobar. Ai këmbëngulte se Berisha është i vetmuar. “Unë do t’u tërhiqja vëmendjen atyre që mendojnë se fakti që ai mund të nxjerrë përkrahës të dhunshëm në rrugë, sinjalizon një lloj mbështetjeje elektorale. Dyshoj që të jetë kështu. Dhe shpresoj që votuesit ta refuzojnë këtë lloj sjelljeje në këto lloj aktivitetesh”, tha ai për Zërin e Amerikës, ku realiteti mohohej në mënyrë qesharake. Ai shtoi duke kërcënuar mbështetësit e Berishës: “Jo gjithkush që pretendon se është anëtar i Partisë Demokratike është një partner i rëndësishëm i yni në këto momente”.
Këtë këmbëngulje prej budalla e mishëroi në çdo hap të saj ambasadorja Juri Kim. Pas dorëheqjes së Bashës, ajo njohu Enkeleid Alibeajn si kryetar të një PD-je fallco dhe loboi të mos i jepej nga gjykatat vula dhe sigla shumicës së demokratëve. Ajo nnuk nguroi të ndërhynte kundër konventës së Vienës edhe në garat elektorale, duke bërë thirrje që mos votohej për Non Gratat. “Është e gabuar. Në mendimin objektiv dhe të mirëmenduar të Shteteve të Bashkuara të Amerikës, personat të cilët janë të përcaktuar, nuk duhet të jenë përfaqësues të popullit shqiptar. Populli shqiptar meriton më mirë dhe kërkon më mirë” tha ajo para zgjedhjeve lokale gjatë një vizite në veri të vendit. Atë prill 3 ajo e krahasoi Berishën me një zjarrëvënës që “premton të shuajë zjarret”.
Duke i dalë në mbrojtje ambasadores në Tiranë, po në të njëjtin muaj, Gabriel Escobar deklaroi në Top Story se nuk ka asnjë shanc që Non Grata të hiqet. “Para së gjithash, mendoj se pozicioni ynë për këtë individ të veçantë është shumë i qartë. Por unë do të thosha se nuk njoh asnjë person që përmes zgjedhjeve të ketë arritur të ndryshojë përcaktimin e pozicionit të tyre prej Departamentit të Shtetit sipas legjislacionit tonë”. Me të njëjtën lehtësi që premtonte se Non Grata nuk do të hiqej kurrë Zëvendës Ndihmës Sekretari i Shtetit pohonte edhe se vendimmarrja ndaj Berishës nuk ishte politike. “Vendimi për ta përcaktuar atë ishte një vendim institucional. Nuk ishte një vendim individual dhe nuk ishte një vendim politik”, pati deklaruar ai për VOA në 22 tetor 2022. Por, po të shohësh deklaratën aktuale të Departamentit të shtetit qëndrimi ka ndryshuar 180 gradë. Qasja është krejtësishte e kundërt nga ato që kumtuan Palmer, Kim dhe Escobar në vite.
Të parët thonin se vendimi nuk qe politik, të dytët se qe i tillë. Të parët se kjo bëhej për të luftuar korrupsionin në Shqipëri, të dytët se kjo ka rrezikuar marëdhëniet e mira mes dy vendeve. Të parët se Non Grata nuk do rishikohet kurrë, të dytët se nuk do lejojnë që gabimet e administratës Biden të vijojnë.
Për ta kuptuar më mirë se ç’histori na u tregua për katër vite ia vlen të riprodhojmë edhe njëherë deklaratën që Departamenti aktual i Shtetit dha së fundi për reporterin e Shtëpisë së Bardhë, Marc Caputo. “Ne nuk do të lejojmë që interesat tona të politikës së jashtme apo marrëdhëniet me Shqipërinë të mbahen peng nga vendime të politizuara të epokës së Biden-it”.
Prishtinë, Kosovë – Një nismë e re e titulluar Iniciativa e Barabar (shkon) në komunitet, e cila është lansuar zyrtarisht këtë muaj, synon të shfrytëzojë fuqinë e artit dhe kulturës për të promovuar përfshirjen, kohezionin dhe pjesëmarrjen demokratike në mbarë Kosovën.
Financuar nga Bashkimi Evropian dhe udhëhequr nga Integra në partneritet me Qendrën për Veprime Afirmative Sociale (CASA), projekti dyvjeçar do të mbështesë organizatat e shoqërisë civile (OSHC) me bazë në komunitet, gratë artiste dhe aktiviste dhe punonjësit lokal të kulturës për të udhëhequr përgjigjet kreative ndaj disa prej sfidave sociale më urgjente të Kosovës.
“Duke krijuar hapësirë për zërat e nismave me bazë në komunitet, veçanërisht grave dhe komuniteteve e nënpërfaqësuara, ndërtojmë një platformë për dialog, kreativitet dhe ndryshim civil”.
Në qendër të nismës është Rrjeti Barabar në Komunitet (BGN), një kornizë e re bashkëpunimi që do të bashkojë së paku 15 OSHC-të me bazë në komunitet dhe 10 artiste nga e gjithë Kosova. Nëpërmjet trajnimeve të përshtatura, nën-granteve dhe ngjarjeve bashkëpunuese, anëtarët e BGN do të zbatojnë nismat lokale dhe do të kontribuojnë në zhvillimin e politikave kombëtare, veçanërisht në fushat që lidhen me përfshirjen sociale, pjesëmarrjen kulturore, drejtësinë tranzicionale dhe barazinë gjinore.
Projekti BIG bazohet në mësimet e nxjerra nga Qendra Barabar në Prishtinë, një hab kulturor ndëretnik i nisur në vitin 2023. Ky projekt e zgjeron këtë model përtej kryeqytetit dhe në komunitetet lokale, duke ofruar mbështetje për ata që tashmë janë duke punuar në vijën e parë të përfshirjes dhe angazhimit qytetar.
“Arti dhe kultura nuk janë vetëm shprehje, ato janë mjete për shërim, fuqizim dhe ndryshim politikash”
Materialet informuese publike, duke përfshirë një broshurë dhe njoftime e ardhshme për aktivitetet e radhës, janë në dispozicion në faqet e internetit dhe kanalet e mediave sociale të partnerëve të projektit./ KultPlus.com