❌

Reading view

There are new articles available, click to refresh the page.
↗

Milot–Balldren sĂ«rish nĂ« pikĂ«n zero

✇Faktoje
By: Esmeralda Topi

NĂ« kulmin e fushatĂ«s elektorale, ministrja e infrastrukturĂ«s Belinda Balluku lajmĂ«roi shpalljen e fituesit pĂ«r Milot–Balldren “brenda 2-3 ditĂ«sh”, por pas 3 muajsh tenderi u anulua. Projekti i nyjes strategjike tĂ« “Korridorit Blu” mbetet pezull, pĂ«r herĂ« tĂ« dytĂ« nĂ« 7 vite.

Esmeralda Topi 

Më 15 prill 2025, në kulmin e fushatës elektorale, Ministrja e Infrastrukturës dhe Energjisë, Belinda Balluku, deklaroi publikisht:

“NĂ« dy-tre ditĂ«t nĂ« vazhdim, ne do tĂ« shpallim konsorciumin fitues pĂ«r sa i pĂ«rket Milot–Balldren”.

Fakt

As pas dy ditĂ«sh, as pas dy javĂ«sh, nuk u shpall asnjĂ« fitues. PĂ«rkundrazi, nĂ« mesin e muajit korrik, Ministria e InfrastrukturĂ«s njoftoi zyrtarisht anulimin e procedurĂ«s pĂ«r koncesionimin e segmentit rrugor Milot–Balldren, me argumentin se “asnjĂ« nga ofertat e paraqitura nuk ishte e pĂ«rshtatshme”.

Ky është dështimi i dytë për të njëjtin projekt, i cili që prej vitit 2018 mbetet një ndër nismat më të debatueshme infrastrukturore në vend.

Procedura pĂ«r dhĂ«nien me koncesion tĂ« segmentit 17-kilometĂ«rsh Milot–Balldren nisi fundvitin e kaluar, mĂ« 19 dhjetor 2024. Pas disa shtyrjeve, gara u zhvillua mĂ« 10 mars tĂ« kĂ«tij viti, me katĂ«r oferta tĂ« paraqitura nga kompanitĂ« “Gener 2”, “Salillari”, “A.N.K” dhe “4 A-M”.

Një muaj më pas, ministrja Balluku bëri deklaratën publike për shpalljen e afërt të fituesit. Por, siç tregojnë edhe dokumentet zyrtare, në datën 19 qershor ofertuesit u njoftuan për skualifikimin, dhe në 14 korrik procedura u anulua përfundimisht.

Sipas Ministrisë, asnjë prej ofertave nuk përmbushte kushtet e ftesës konkurruese. Me këtë vendim, projekti i shumëpërfolur u kthye sërish në pikën zero.

Një nyje strategjike 

Segmenti Milot–Balldren Ă«shtĂ« pjesĂ« e Korridorit Adriatiko-Jonian, i njohur ndryshe si Korridori Blu. Rruga parashikohej tĂ« ndĂ«rtohej me njĂ« vlerĂ« ndĂ«rtimi prej 182.5 milionĂ« eurosh, ndĂ«rsa me gjithĂ« kostot e projektimit, mirĂ«mbajtjes dhe operimit, vlera e kontratĂ«s do tĂ« arrinte nĂ« rreth 365 milionĂ« euro pĂ«r 35 vite.

Sipas planit të biznesit të koncesionit, kjo rrugë pritej të gjeneronte 1 miliard euro të ardhura përgjatë gjithë periudhës koncesionare. Tarifa e kalimit do të ishte 0.12 euro për kilometër, duke e përkthyer në 2.5 euro për një autoveturë që përshkon segmentin e plotë.

NĂ« vitin 2018, i njĂ«jti segment iu dha me modelin e Partneritetit Publik Privat kompanisĂ« “A.N.K.”, e cila duhej ta ndĂ«rtonte me fonde tĂ« veta dhe tĂ« paguhej mĂ« pas nga shteti. Por ajo kontratĂ« u anulua, pasi kompania nuk gjeti financim.

PĂ«rfundim

Deklarata e ministres sĂ« infrastrukturĂ«s Belinda Balluku pĂ«r shpalljen e fituesit “brenda dy-tre ditĂ«sh” rezultoi e pavĂ«rtetĂ«. E gjithĂ« procedura pĂ«r koncesionimin e segmentit rrugor Milot–Balldren, u anulua dhe segmenti strategjik mbetet ende nĂ« letĂ«r. 

The post Milot–Balldren sĂ«rish nĂ« pikĂ«n zero appeared first on Faktoje.al.

↗

McAllister nuk njoftoi mision faktmledhës për Shqipërinë

✇Faktoje
By: Esmeralda Topi

David McAllister nuk ka njoftuar asnjë mision faktmbledhës të Parlamentit Europian për Shqipërinë. Deklarata e ish-kryeministrit Berisha, sipas të cilës, Komisioni i Jashtëm i PE do të dërgonte një mision për zgjedhjet, rezulton e pavërtetë. Zyra e Parlamentit Europian konfirmon për Faktoje.al se bëhet fjalë vetëm për një vizitë të mundshme në vitin 2026, jo për një mision të planifikuar këtë vit.

Esmeralda Topi 

Dy muaj mĂ« parĂ«, ish-kryeministri Sali Berisha, deklaroi nga Brukseli se kryetari i Komisionit tĂ« JashtĂ«m tĂ« Parlamentit Europian, David McAllister, kishte paralajmĂ«ruar dĂ«rgimin e njĂ« misioni faktmbledhĂ«s nĂ« ShqipĂ«ri nga ky komision, duke e cilĂ«suar kĂ«tĂ« si “njĂ« mbĂ«shtetje tĂ« madhe pĂ«r pĂ«rpjekjet e shqiptarĂ«ve pĂ«r demokraci”

“UnĂ« e pĂ«rshĂ«ndes kĂ«tĂ« vendim tĂ« kryetarit tĂ« Komisionit tĂ« JashtĂ«m tĂ« Parlamentit Europian si njĂ« mbĂ«shtetje e madhe pĂ«r pĂ«rpjekjet e shqiptarĂ«ve pĂ«r demokraci
 NĂ« qoftĂ« se nĂ« harkun kohor tĂ« 24 orĂ«ve, njoftohen dy misione faktmbledhĂ«se, kjo tregon se ShqipĂ«ria tashmĂ« Ă«shtĂ« njĂ« emergjencĂ«â€Šâ€, deklaroi Berisha gjatĂ« njĂ« interviste televizive nga Brukseli.

Deklarata e BerishĂ«s pĂ«r njĂ« mision tĂ« Komisionit tĂ« JashtĂ«m tĂ« Parlamentit Europian erdhi menjĂ«herĂ« pas lajmit se Partia Popullore Europiane (PPE) kishte njoftuar dĂ«rgimin e njĂ« misioni faktmbledhĂ«s nĂ« ShqipĂ«ri. NĂ« kĂ«tĂ« kontekst, Berisha ndodhej nĂ« Bruksel pikĂ«risht pĂ«r tĂ« kĂ«rkuar mbĂ«shtetje nga partitĂ« simotra europiane, duke i informuar pĂ«r atĂ« qĂ« ai e konsideron si “farsĂ« elektorale” nĂ« zgjedhjet e fundit nĂ« vend. 

Fakt

Faktoje kontaktoi me zyrën e shtypit të Parlamentit Europian për të sqaruar nëse është njoftuar zyrtarisht një mision faktmbledhës nga Komisioni i Jashtëm i Parlamentit Europian (AFET), ashtu siç u pretendua.

Përgjigjja zyrtare nga zëdhënësja e Parlamentit Europian e rrëzoi këtë pretendim.

“Zoti McAllister nuk ka njoftuar njĂ« mision tĂ« tillĂ«. Ai tha se Komisioni pĂ«r PunĂ«t e Jashtme (AFET) duhet tĂ« vizitojĂ« ShqipĂ«rinĂ« vitin e ardhshĂ«m. PĂ«r kĂ«tĂ« vit, planifikimi Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« tashmĂ«. MegjithatĂ«, ndryshime mund tĂ« ndodhin gjithmonĂ«â€, shkruan zĂ«dhĂ«nĂ«sja pĂ«r Faktoje.al.

Pra, bëhet fjalë për një vizitë të mundshme në vitin 2026, jo për një mision faktmbledhës të paralajmëruar për 2025-n, siç u interpretua në deklaratën e Berishës dhe në pasqyrimin mediatik që pasoi. 

Si u përhap lajmi i pavërtetë?

NĂ« vijim tĂ« deklaratĂ«s sĂ« BerishĂ«s, Partia Demokratike publikoi nĂ« faqen e saj zyrtare njĂ« artikull me titull: “Berisha nĂ« Bruksel: Raporti i Komisionit tĂ« JashtĂ«m tĂ« Parlamentit Europian damkosi regjimin e Edi RamĂ«s. U denoncua me qartĂ«sinĂ« mĂ« tĂ« madhe farsa elektorale”, duke pĂ«rforcuar narrativĂ«n pĂ«r njĂ« mision faktmbledhĂ«s qĂ« nuk Ă«shtĂ« konfirmuar nga asnjĂ« burim zyrtar europian. 

Më tej edhe media të ndryshme online e pasqyruan lajmin duke e bërë fakt të kryer misionin faktmbledhës nga Parlamenti Europian. 

PĂ«rfundim

Deri më sot, nuk ka asnjë njoftim zyrtar nga Komisioni i Jashtëm i PE për një mision fakmbledhës për zgjedhjet në Shqipëri gjatë këtij viti. Zoti McAllister ka përmendur vetëm një vizitë të mundshme vitin e ardhshëm. Ndaj, nisur nga verifikimi i kryer deklaratën e ish-kryeministrit Sali Berisha rreth një misioni faktmbledhës të Parlamentit Europian e katëgorizojmë të pavërtetë.

The post McAllister nuk njoftoi mision faktmledhës për Shqipërinë appeared first on Faktoje.al.

↗

Fatura që po shteron qumështin

✇Faktoje
By: Esmeralda Topi

Nebiu* vjen çdo mëngjes nga Gjiri i Lalzit në Tiranë. Në bagazhin e makinës së tij nuk ka as fruta deti, as peshk dhe as produkte të importit me ambalazhe shumëngjyrëshe. Ka vetëm bidonë të mbushur me qumështin e pesë lopëve, që rrit me mund. Një rutinë që nuk i kishte ndryshuar prej vitesh: ndalej te dyqani i Valit, në një lagje të kryeqytetit, linte qumështin për klientët e tij besnikë dhe kthehej në shtëpi me ca para që i siguronin jetesën. Kjo, deri këtë të hënë.

Vali, pronarja e dyqanit, nuk i’a pranon mĂ« qumĂ«shtin. 

“MĂ« kĂ«rkojnĂ« faturĂ«. S’dua tĂ« kem punĂ« me tatimet,” i tha ajo shkurt Nebiut. Dhe ky nuk Ă«shtĂ« njĂ« rast i izoluar.  

NĂ« fshatin Baldushk, Agroni* mban njĂ« tufĂ« dhish. Prej kohĂ«sh qumĂ«shtin e çonte te njĂ« agroturizĂ«m qĂ« e kthente nĂ« djathĂ«. “Tani mĂ« thanĂ« duhet faturĂ«,” rrĂ«fen ai. Veterinari i zonĂ«s, i vetmi qĂ« e ka vizituar fermĂ«n e vogĂ«l tĂ« Agronit pĂ«r ndonjĂ« shĂ«rbim, i tha troç: “Nuk e pret kush faturĂ«n. Ti s’je subjekt”

Në mënyrë të beftë, këtë fillim korriku, qeveria lajmëroi nisjen e një aksioni të përbashkët mes Ministrisë së Financave, Ministrisë së Bujqësisë dhe Administratës Tatimore me fokus sigurinë ushqimore dhe informalitetin në sektorin ushqimor dhe bujqësor. Aksioni synon formalizimin e ekonomisë agroushqimore, rritjen e gjurmueshmërisë së produkteve bujqësore, si dhe garantimin e të drejtave të konsumatorit për produkte të kontrolluara dhe të sigurta.

“Nuk mund tĂ« lejohet mĂ« qĂ« t’iu shiten konsumatorĂ«ve tanĂ« prodhimeve ushqimore tĂ« pa faturuara”, deklaroi kryeministri Edi Rama mĂ« 2 korrik, gjatĂ« njĂ« dialogu pĂ«r bujqĂ«sinĂ« dhe zhvillimin rural.

“Dhe pas njĂ« periudhe jo tĂ« gjatĂ«, dy javore sensibilizimi, duhet tĂ« fillojĂ« sekuestrimi i tĂ« gjitha mallrave ushqimore”, shtoi Rama. 

Aksion pa ndërgjegjësim

Por ndryshe nga sa deklaroi kryeministri, administrata tatimore u mjaftua me një periudhë 1-javore sensibilizimi. 

“Duke filluar nga sot (datĂ« 7 korrik 2025) Administrata Tatimore bĂ«n me dije se pasi ka analizuar tĂ« dhĂ«nat mbi aktivitetin tregtar tĂ« kĂ«tij sektori, pĂ«r njĂ« periudhĂ« 1-javore do tĂ« sensibilizojĂ« bizneset nĂ«pĂ«rmjet kanaleve tĂ« saj tĂ« komunikimit apo vizitave informuese nĂ« terren pĂ«r pĂ«rmbushjen e detyrimit ligjor pĂ«r tĂ« lĂ«shuar faturĂ« tĂ« fiskalizuar pĂ«r produktet qĂ« tregtojnĂ«â€, theksonte njoftimi i tatimeve. 

Një javë më vonë, nga kulaçi kaluam tek kërbaçi.

“Ka hyrĂ« nĂ« fuqi detyrimi pĂ«r lĂ«shimin e faturĂ«s tatimore pĂ«r çdo shitje tĂ« produkteve ushqimore, pĂ«rfshirĂ« ato bujqĂ«sore dhe blegtorale, edhe nga fermerĂ«t”, lajmĂ«ronte ministria e BujqĂ«sisĂ« dhe Zhvillimit Rural.  

Nisma parashikon se çdo operator i biznesit ushqimor (pĂ«rfshirĂ« fermerĂ«t qĂ« tregtojnĂ« prodhimin e tyre) tĂ« lĂ«shojĂ« faturĂ« tatimore pĂ«r çdo shitje. EkspertĂ«t e fushĂ«s shpjegojnĂ« se kĂ«to ‘aksione’ janĂ« detyrime ligjore qĂ« vijnĂ« nga integrimi evropian. 

“JanĂ« katĂ«r faza qĂ« politika bujqĂ«sore nĂ« koordinim me BE-nĂ« ka hartuar nĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« marrja e statusit vend anĂ«tar tĂ« rezultojĂ« me sa mĂ« pak humbje biznesesh. Integrimi Europian nĂ« Poloni, Bullgari, Rumani, Kroaci ka rezultuar me mbyllje tĂ« rreth 80% tĂ« operatorĂ«ve pĂ«rpunues”, shpjegon Ilir Pilku. 

Po si mund të shmanget kjo situatë në Shqipëri? Pilku i mëshon ndërgjegjësimit. 

“Organizimi i fushatave tĂ« ndĂ«rgjegjĂ«simit pĂ«r pĂ«rpunuesit e vegjĂ«l mbi standardet e BE-sĂ«, duke pĂ«rfshirĂ« Rregulloren pĂ«r higjienĂ«n, pĂ«r produktet me origjinĂ« shtazore dhe kontrollin zyrtar. E dyta, realizimi i inspektimeve paraprake vullnetare nga AKU ose bashkitĂ« pĂ«r tĂ« identifikuar boshllĂ«qet nĂ« infrastrukturĂ« dhe procedura. SĂ« treti, trajnimi i stafit mbi higjienĂ«n personale, praktikat e mira tĂ« prodhimit, gjurmueshmĂ«rinĂ« dhe bazat e sistemit HAÇP. Dhe e fundit, ngritja e rrjeteve tĂ« komunikimit pĂ«r ndarjen e praktikave tĂ« mira ndĂ«rmjet pĂ«rpunuesve”, pĂ«rfundon Pilku.

Mirëpo fermerët, tregtarët por edhe konsumatorët janë gjetur të pa-informuar. Dhe këtë e vërtetoi më së miri jo vetëm Nebiu dhe Agroni por edhe video virale e tregëtares së rigonit në Sarandë. 

FaturĂ«, faturĂ«, faturë 

Sipas ligjit nr. 92/2014 “PĂ«r Tatimin mbi VlerĂ«n e Shtuar”, fermerĂ«t qĂ« shesin produkte bujqĂ«sore nuk janĂ« tĂ« detyruar tĂ« lĂ«shojnĂ« faturĂ« tatimore. Ata regjistrohen vetĂ«m pranĂ« tatimeve, pa qenĂ« tĂ« detyruar tĂ« regjistrohen si biznese nĂ« QKB, tĂ« mbajnĂ« kontabilitet apo tĂ« lĂ«shojnĂ« faturĂ«.

Ky pĂ«rjashtim Ă«shtĂ« konfirmuar edhe nĂ« ligjin nr. 87/2019 “PĂ«r faturĂ«n dhe sistemin e monitorimit tĂ« qarkullimit”, ku pĂ«rcaktohet se detyrimin pĂ«r lĂ«shimin e faturĂ«s e ka blerĂ«si i produktit qĂ« zakonisht Ă«shtĂ« grumbulluesi, baxhoja ose pĂ«rpunuesi.  

Autofatura lëshohet nga blerësi (përpunuesi apo grumbulluesi), në emër të shitësit (fermerit), në rastet kur fermeri është i pajisur me NIPT dhe bën shitje pa faturë TVSH-je për xhiron me vlerë deri 10 milionë lekë në vit.

Megjithatë, në praktikë, shumë prej tyre refuzojnë të lëshojnë autofatura pasi nuk përfitojnë më nga skema e mëparshme e kompensimit të TVSH-së. Me ndryshimet e fundit, blerjet nga fermerët janë me TVSH 0%, ndërsa shitja është me 20%. Kjo ka çuar në një situatë ku grumbulluesit dhe përpunuesit nuk arrijnë të rimbursojnë TVSH-në dhe shmangin formalizimin, duke i mbyllur rrugën prodhuesit.  

Ndaj, aksioni i ndërmarrë së fundmi prek drejtpërsëdrejti përpunuesit dhe grumbulluesit e produkteve bujqësore. Sipas udhëzimeve të administratës tatimore, këta subjekte janë të detyruar që, gjatë blerjes së produkteve nga fermerët, të përdorin autofaturën si mjet për dokumentimin e transaksionit, ku informaliteti tek ta ka rezultuar i lartë.

PĂ«rfundim

Nga viti 2014, numri i bagëtive në Shqipëri ka rënë me mbi 45%. Vendi ka gjithnjë e më pak lopë, më pak dele, më pak dhi, më pak mish e qumësht. Por mesa duket do të ketë më shumë fatura. Në vend që të ndihmojë prodhimin vendas, shteti kërkon llogari për një sistem që, sipas ligjit, nuk është përgjegjësi e bujkut, por e grumbulluesit apo përpunuesit. Vetëm se këta të fundit nuk duan të lëshojnë fatura sepse humbasin para nga skema e TVSH-së.

Në mungesë të një strukture që mbështet prodhuesin e vogël, Shqipëria po shkon drejt importit të bulmetrave dhe shkatërrimit të blegtorisë së mbetur.

NdĂ«rsa, aksioni i ndĂ«rmarrĂ«, pa fushata tĂ« vĂ«rteta informimi, pa trajnime, pa njĂ« kalendar tranzicioni tĂ« qartĂ« dhe pa asnjĂ« ndihmĂ« teknike apo financiare pĂ«r fermerin do tĂ« prodhojĂ« penalizime. Dhe nĂ« njĂ« terren ku vetĂ« institucionet kanĂ« dĂ«shtuar pĂ«r vite me radhĂ« tĂ« ndĂ«rtojnĂ« njĂ« kulturĂ« formalizimi, kĂ«rkesa kaq e prerĂ« pĂ«r faturĂ« kthehet nĂ« barrĂ«. NĂ« mungesĂ« tĂ« ndĂ«rgjegjĂ«simit, zbatimi i ligjit i ngjan mĂ« shumĂ« njĂ« ndĂ«shkimi sesa njĂ« reforme. Dhe si çdo aksion qĂ« nis me forcĂ« dhe jo me kuptim, rrezikon tĂ« dĂ«shtojĂ« jo vetĂ«m nĂ« qĂ«llimin, por edhe ‘drejtĂ«sinë’ qĂ« pretendon tĂ« sjellĂ«.

*Emrat janë ndërruar për të ruajtur privatësinë e fermerëve që ndanë historinë e tyre me Faktoje.al

The post Fatura që po shteron qumështin appeared first on Faktoje.al.

↗

Legalizimet, 46 bashki në vend numëro

✇Faktoje
By: Esmeralda Topi

Verën e kaluar, kryeministri Edi Rama u la tre muaj kryebashkiakëve për të ngritur zyra të posaçme legalizimesh në çdo bashki. Ai kërkoi përshpejtim të procesit me stafe të dedikuara që do të ishin në ndihmë të qytetarëve. Një vit më vonë, në një mbledhje të ngjashme, rezultoi se 46 bashki ende nuk e kanë përmbushur këtë detyrim.

Esmeralda Topi

QĂ« prej qershorit tĂ« shkuar, bashkitĂ« kanĂ« marrĂ« zyrtarisht njĂ« rol tĂ« ri pĂ«r t’i dhĂ«nĂ« shtysĂ« procesit tĂ« legalizimeve tĂ« ndĂ«rtimeve pa leje. Vendimi i qeverisĂ« pĂ«rcakton rregullat e bashkĂ«punimit mes bashkive dhe AgjencisĂ« ShtetĂ«rore tĂ« KadastrĂ«s duke u dhĂ«nĂ« palĂ«ve rol koordinues nĂ« funksion tĂ« pĂ«rmbylljes sĂ« legalizimeve.

Bashkitë kanë detyrim ngritjen e zyrave të posaçme me staf të dedikuar, pas nënshkrimit të një marrëveshje bashkëpunimi me Kadastrën. 

“
Procesi do tĂ« udhĂ«hiqet prej jush me njĂ« staf tĂ« dedikuar qĂ« ju do tĂ« krijoni deri nĂ« muajin shtator, kur ky proces do tĂ« fillojĂ«â€, deklaroi kryeministri Edi Rama, verĂ«n e kaluar gjatĂ« njĂ« takimi me kryetarĂ«t e bashkive dhe drejtuesit e AgjencisĂ« ShtetĂ«rore tĂ« KadastrĂ«s.

Procesi qĂ« duhet tĂ« niste zbatimin prej muajit shtator, do tĂ« kontrollohej nga Ministri i Shtetit pĂ«r Pushtetin Vendor, pasi palĂ«t kanĂ« detyrimin pĂ«r t’i raportuar çdo muaj.

Fakt

46 bashki ende nuk kanë caktuar staf të dedikuar, e as kanë ngritur zyra të posaçme për legalizimet, një detyrim që duhej të ishte përmbushur një vit më parë. 

Në një mbledhje të zhvilluar një vit më pas, me të njëjtët aktorë institucionalë, Ministri i Shtetit për Pushtetin Vendor, Arbjan Mazniku, bëri një përmbledhje të ecurisë. Ai tha se të gjitha bashkitë kanë nënshkruar marrëveshjen me ASHK-në, por vetëm 14 prej tyre kanë firmosur aneksin që përcakton tipologjinë e bashkëpunimit. Ndërkohë, Malësia e Madhe nuk figuron tek harta e bashkëpunimit të bashkive me ASHK-në.

“Kemi njĂ« seri bashkish qĂ« akoma nuk kanĂ« aneks. Dhe ato qĂ« s’kanĂ« aneks, janĂ« tipikisht edhe ato qĂ« nuk kanĂ« caktuar staf pĂ«r kĂ«tĂ« çështje”, deklaroi Mazniku. 

Ecuria e dobĂ«t e kĂ«tij procesi u faktua fundvitin e kaluar nga njĂ« hulumtim i Faktoje.al. TĂ« dhĂ«nat e siguruara pĂ«rmes ligjit “PĂ«r tĂ« drejtĂ«n e informimit” vĂ«rtetuan ecurinĂ« e dobĂ«t tĂ« procesit. Deri nĂ« tetor tĂ« 2024, 16 bashki nuk kishin nĂ«nshkruar as marrĂ«veshjen e bashkĂ«punimit me ASHK-nĂ«, siç kĂ«rkon VKM-ja. 

Burimi: ASHK

Legalizimet, roli i bashkive me rëndësi

Agron Haxhimali nga Instituti i Bashkive e sheh me rĂ«ndĂ«si pĂ«rfshirjen e bashkive nĂ« procesin e legalizimeve. “ËshtĂ« kĂ«rkuar vazhdimisht nga bashkitĂ« qĂ« tĂ« kenĂ« rol nĂ« kĂ«tĂ« proces. NĂ« thelb tĂ« kĂ«tyre ndryshimeve qĂ«ndron interesi pĂ«r ta pĂ«rshpejtuar procesin”, thotĂ« ai.

Haxhimali shton se veç rolit koordinues bashkitĂ« duhet tĂ« ushtrojnĂ« presion edhe tek Agjencia ShtetĂ«rore e KadastrĂ«s. “Agjencia e KadastrĂ«s ka monopolin pĂ«r certifikimin final, pĂ«r çdo rast qĂ« mendojnĂ« se dosja Ă«shtĂ« korrekte dhe zvarrijet janĂ« tĂ« pajustifikuara”, shprehet ai.

Ligji parashikon dhjetorin e vitit 2028 si afat për përfundimin e procesit të legalizimeve të ndërtimeve pa leje në Shqipëri.

PĂ«rfundim

Nisur nga informacionet e mbledhura, deklaratën e kryeministrit Edi Rama se procesi i legalizimeve do të udhëhiqej nga bashkitë, me një staf të dedikuar deri në muajin shtator 2024 e kategorizojmë të pavërtetë.

The post Legalizimet, 46 bashki në vend numëro appeared first on Faktoje.al.

↗

Vjosa, “mbretĂ«resha e lumenjve tĂ« EvropĂ«s” nĂ« mĂ«shirĂ« tĂ« ndotjes

✇Faktoje
By: Esmeralda Topi

Shtatë bashki përgjatë Vjosës vazhdojnë të derdhin ujëra të ndotura në lumë, ndërsa ndërtimi i impianteve të premtuara ende nuk ka nisur.

Esmeralda Topi 

Në korrik të vitit 2023, ministrja e Turizmit dhe Mjedisit, Mirela Kumbaro, deklaronte me entuziazëm nisjen e një investimi të rëndësishëm mjedisor për lumin Vjosë. 

“JanĂ« shtatĂ« bashki midis qarkut tĂ« GjirokastrĂ«s dhe tĂ« VlorĂ«s tĂ« cilat do tĂ« pajisen me impiante sepse nuk mund tĂ« flasim pĂ«r VjosĂ«n mbretĂ«reshĂ«n e lumenjĂ«ve tĂ« EuropĂ«s, ndĂ«rkohĂ« qĂ« sot e kĂ«saj dite vazhdojnĂ« gjithĂ« ujĂ«rat e ndotura tĂ« derdhen nĂ« VjosĂ«â€, premtonte Kumbaro asokohe.

Dy vite pas këtij angazhimi, Faktoje verifikoi ecurinë e projektit të shumëpërfolur. Verifikimet tregojnë se qeveria shqiptare është ende larg përmbushjes së plotë të këtij zotimi. Vjosa, pagëzuar si lumi i vetëm i egër i Europës, tashmë edhe Park Kombëtar, vijon të ndotet nga ujërat e zeza të shtatë bashkive përgjatë saj. Ndërtimi i impianteve nuk ka nisur, pasi projekti 80 milionë dollarë nga Banka Botërore është në hapat e parë të zbatimit.

Lumi Vjosë
Lumi Vjosë

Fakt

Banka Botërore konfirmoi për Faktoje se huaja prej 80 milionë dollarësh është bërë efektive vetëm në 31 mars 2025. Pra, më shumë se 20 muaj pas deklaratës së ministres Kumbaro.

“Projekti u bĂ« efektiv nĂ« momentin qĂ« u plotĂ«suan tĂ« gjitha kushtet e nevojshme tĂ« berjes efektiv”, sqaroi Banka BotĂ«rore nĂ« njĂ« pĂ«rgjigje zyrtare.

Sipas saj, aktualisht po përgatiten termat e referencës për aktivitetet që parashikon projekti. Zbatimi në terren ende nuk ka nisur, ndërsa përfundimi i plotë i këtij investimi parashikohet në mars të vitit 2030.

Shkak për vonesën e miratimit të kredisë Agjencia Kombëtare e Ujësjellës-Kanalizimeve (AKUK), institucioni përgjegjës për implementimin e projektit, rendit disa arsye :

  1. Ndryshimi i fushës së përgjegjësive të institucionit implementues, pas heqjes së kompetencës për Menaxhimin e Mbetjeve nga AKUK dhe kalimit të saj tek Ministria e Turizmit dhe Mjedisit në nëntor 2023, çka solli rishikim të dokumentacionit të projektit.
  2. Ristrukturimi i elementëve teknikë dhe financiarë të projektit.
  3. Rishikimi i objektivave dhe rezultateve të pritshme të projektit.
  4. Kalendari i punimeve të Kuvendit dhe komisioneve parlamentare, që ndikoi në vonesën e ratifikimit.

Në lidhje me zbatimin në terren, AKUK thotë se projekti ka nisur zbatimin në aspektin administrativ dhe sipas Planit të Prokurimit, procedurat për ndërtimin në terren pritet të nisin në fund të vitit 2026.

Nga ana tjetër, ministria e Turizmit, pas një procesi ankimimi pranë Komisionerit për të Drejtën e Informimit (pasi refuzoi dhënien e informacionit siç e parashikon ligji), ndau në mënyrë të përmbledhur datën përmbyllëse të projektit.

“Sipas marrĂ«veshjes sĂ« huasĂ« me BankĂ«n BotĂ«rore, datĂ« pĂ«rmbyllĂ«se e projektit Ă«shtĂ« marsi i vitit 2030”, njofton ndĂ«r tĂ« tjera ministria.

Kjo do të thotë se realizimi i premtimit për ndërtimin e 7 impianteve të trajtimit të ujërave të ndotura është ende në fazë paraprake dhe mbrojtja e lumit Vjosë nga ujërat e ndotura do të kërkojë të paktën edhe 5 vite të tjera. 

ÇfarĂ« ndodh sot me bashkitĂ« pĂ«rgjatĂ« VjosĂ«s?

Faktoje kërkoi informacion zyrtar nga bashkitë që përmenden në projekt. Disa prej tyre konfirmuan mungesën e investimeve konkrete, teksa katër prej tyre refuzuan dhënien e informacionit.

Libohovë

Në territorin e kësaj bashkie nuk ekziston asnjë impiant për trajtimin e ujërave të ndotura. Bashkia pohon për Faktoje.al se rrjetet e kanalizimeve janë të pjesshme dhe të vjetra. Në shumë zona rurale, ujërat e ndotura menaxhohen me gropa septike. 

Memaliaj

Kjo bashki ka rrjet kanalizimi, por ujërat e ndotura derdhen 100% në lumin Vjosë, për shkak të mungesës së një impianti. Bashkia thotë se nuk ka kapacitete financiare për ta përballuar vetë një investim të tillë dhe aktualisht është në negociata me organizata të huaja për të aplikuar në projekte mjedisore. Deri tani, asnjë veprim konkret nuk është ndërmarrë.

PĂ«rmet

PĂ«rmeti Ă«shtĂ« ndĂ«r tĂ« paktat bashki qĂ« ka konfirmuar pĂ«rfshirjen zyrtare nĂ« projektin e financuar nga Banka BotĂ«rore, pĂ«rmes iniciativĂ«s ‘Care for blue sea’. Sipas bashkisĂ«, ndĂ«rtimi i impiantit Ă«shtĂ« pjesĂ« e njĂ« strategjie pĂ«r tĂ« reduktuar ndotjen pĂ«rgjatĂ« luginĂ«s sĂ« VjosĂ«s. Por, edhe kĂ«tu projekti Ă«shtĂ« ende nĂ« fazĂ«n e studimit, dhe nuk ka nisur ende asnjĂ« punim nĂ« terren.

Ndërsa, bashkitë Gjirokastër, Tepelenë, Këlcyrë dhe Selenicë, nuk kanë kthyer përgjigje deri në publikimin e këtij artikulli.

PĂ«rfundim

Premtimi pĂ«r njĂ« “revolucion” mjedisor me ndĂ«rtimin e 7 impianteve pĂ«rgjatĂ« VjosĂ«s, Ă«shtĂ« ende larg zbatimit. Projekti, ndonĂ«se i rĂ«ndĂ«sishĂ«m dhe i financuar nga njĂ« institucion ndĂ«rkombĂ«tar si Banka BotĂ«rore, Ă«shtĂ« ende nĂ« hapat e parĂ«. NdĂ«rkohĂ«, Vjosa vazhdon tĂ« ndotet çdo ditĂ« nga ujĂ«rat e zeza tĂ« bashkive qĂ« duhej ta mbronin. Nisur nga kĂ«to tĂ« dhĂ«na, premtimin e ministres Mirela Kumbaro pĂ«r ndĂ«rtimin e 7 impianteve tĂ« trajtimit tĂ« ujĂ«rave tĂ« ndotura nĂ« bashkitĂ« qĂ« pĂ«rshkon Vjosa, e kategorizojmĂ« pjesĂ«risht tĂ« mbajtur.

Artikulli u ndryshua më datë 11 korrik, një ditë pas publikimit, duke reflektuar përgjigjen e Agjencisë Kombëtare të Ujësjellës-Kanalizimeve (AKUK).

The post Vjosa, “mbretĂ«resha e lumenjve tĂ« EvropĂ«s” nĂ« mĂ«shirĂ« tĂ« ndotjes appeared first on Faktoje.al.

↗

Zonat e mbrojtura në rrezik, beteja ligjore në Gjykatën Kushtetuese 

✇Faktoje
By: Esmeralda Topi

Një vit pas miratimit të ndryshimeve në ligjin për zonat e mbrojtura, beteja për mbrojtjen e natyrës arrin në Gjykatën Kushtetuese. Vendimi pritet brenda korrikut. Lexo më shumë në Faktoje.al

Esmeralda Topi 

Më 2 mars 2024, socialistët miratuan ndryshimet në ligjin për zonat e mbrojtura, pavarësisht kundërshtimeve të opozitës, shoqërisë civile, ekspertëve të mjedisit dhe Brukselit. Presidenti Bajram Begaj, pavarësisht pritshmërive për ta kthyer ligjin për rishqyrtim, e dekretoi atë disa javë më pas, duke lënë si mundësi të vetme ankimimin në Gjykatën Kushtetuese.

Një vit më vonë, beteja ligjore është zhvendosur pikërisht aty, ku deputetë të opozitës, të mbështetur nga Shoqata Ornitologjike e Shqipërisë (AOS) dhe Qendra EcoAlbania, kërkojnë pezullimin e këtij ligji, që, sipas tyre, kërcënon rëndë natyrën shqiptare dhe bie ndesh me Kushtetutën e vendit. 

Ligji ekzistues parashikonte ndalime të rrepta për ndërtimet në zona të mbrojtura, ndërsa ndryshimet e miratuara i hapin rrugën zhvillimeve infrastrukturore dhe turistike. 

Me sytë nga Kushtetuesja

Pas dy seancash, Gjykata Kushtetuese pritet të shpallë vendimin për këtë çështje brenda këtij muaji. Vendimi pritet të ketë ndikim jo vetëm për të ardhmen ekologjike të Shqipërisë, por edhe për pjesëmarrjen publike në vendimmarrje që prekin mjedisin dhe zhvillimin e qëndrueshëm. 

Presidenti i Shoqatës Ornitologjike të Shqipërisë, Taulant Bino, pret një vendim të pavarur dhe jo të ndikuar nga politika.

“NĂ« fund tĂ« fundit, ky nuk Ă«shtĂ« njĂ« vendim pĂ«r organizatat, por pĂ«r dinjitetin tonĂ« njerĂ«zor, pĂ«r mbrojtjen e shĂ«ndetshme tĂ« kĂ«saj natyre dhe mjedisi qĂ« na e kanĂ« lĂ«nĂ« tĂ« parĂ«t dhe duhet tua trashĂ«gojmĂ«, nĂ« gjendje edhe mĂ« tĂ« mirĂ«, brezave tĂ« ardhshĂ«m. Mjedisi dhe natyra nuk janĂ« tĂ« politikĂ«s, por tĂ« shqiptarĂ«ve”, argumenton Bino pĂ«r Faktoje.al. 

Edhe Olsi Nika, nga qendra “Eco Albania” thekson se Kushtetuesja ka pĂ«rgjegjĂ«si tĂ« madhe pĂ«r tĂ« rikthyer besimin nĂ« shtetin e sĂ« drejtĂ«s.

“NĂ«se Gjykata do ta rrĂ«zojĂ« kĂ«tĂ« ligj, do tĂ« jetĂ« njĂ« fitore pĂ«r komunitetet lokale dhe pĂ«r tĂ« gjithĂ« ata qĂ« shohin nĂ« natyrĂ«n shqiptare njĂ« pasuri tĂ« pĂ«rbashkĂ«t e tĂ« patjetĂ«rsueshme. NĂ« tĂ« kundĂ«rt, mund tĂ« hapĂ« njĂ« epokĂ« tĂ« re tĂ« zhvillimeve turistike intensive nĂ« zemĂ«r tĂ« pasurive natyrore tĂ« vendit, me pasoja tĂ« pariparueshme pĂ«r biodiversitetin dhe identitetin ekologjik tĂ« ShqipĂ«risĂ«â€, pohon Nika. 

Po ashtu, deputetja Ina Zhupa, një nga nismëtaret e padisë ndan të njëjtën pritshmëri. Ajo tha për Faktoje.al se pret që Gjykata Kushtetuese të shfuqizojë ligjin mbi këto argumenta: 

“PikĂ«sĂ«pari vĂ«rtetuam qĂ« nuk Ă«shtĂ« kryer njĂ« proces i konsultimit publik, siç e kĂ«rkon Kushtetuta pĂ«r çështjet e mjedisit. SĂ« dyti, vĂ«rtetuam qĂ« ligji nuk duhet tĂ« kishte kaluar sepse ishte njĂ« ligj me kosto financiare dhe nuk shoqĂ«rohej me raport financiar pĂ«r kĂ«to kosto”, thotĂ« Zhupa duke shtuar se:

“SĂ« treti, qĂ« Ă«shtĂ« dhe thelbi i çështjes, tashmĂ« nĂ« zonat e mbrojtura me kĂ«tĂ« ligj Ă«shtĂ« hequr çdo lloj kufizimi. Mund tĂ« shfarrosen fare zonat e mbrojtura. Kjo cĂ«non edhe parimin e solidaritetit social”.

Prapavijë

Debati për fatin e zonave të mbrojtura nuk është i ri. Prej vitit 2019, kur nisi procesi i rishikimit të rrjetit të zonave të mbrojtura, vendimmarrja është shoqëruar me polemika dhe protesta. Vendimi i KKT-së në dhjetor 2020 që reduktoi sipërfaqet e disa zonave të mbrojtura u përball me reagime të forta, ndërsa në nëntor 2022 u miratua një hartë përfundimtare me disa korrigjime dhe shtesa të reja si Alpet apo lumi Vjosa. Megjithatë, përpjekjet për të ligjëruar ndërtime në këto zona kulmuan me miratimin e ndryshimeve ligjore vitin e shkuar.  

Asokohe, deputetja e Partisë Demokratike Ina Zhupa u angazhua në një tur takimesh për të diskutuar nëpër Shqipëri, dëmin dhe pasojat që sipas saj sillte ligji i ri në Zonat e Mbrojtura. 

“Ligji i Zonave tĂ« Mbrojtura Ă«shtĂ« njĂ« ligj i cili do tĂ« çohet nĂ« GjykatĂ«n Kushtetuese nga Partia Demokratike, nga deputetĂ«t opozitarĂ« duke qenĂ« se janĂ« njĂ« subjek i pakushtĂ«zuar, por ne nuk do jemi vetĂ«m”, premtoi Zhupa nĂ« tryezĂ«n e parĂ« tĂ« diskutimeve nĂ« Pogradec.

Një vit më vonë, sytë janë nga Gjykata Kushtetuese, e cila pritet të japë vendimin deri në fund të korrikut. 

PĂ«rfundim

Deputetja Ina Zhupa, një nga zërat më aktivë kundër ndryshimeve të ligjit për zonat e mbrojtura, kishte premtuar publikisht që do ta çonte këtë çështje në Gjykatën Kushtetuese. Me dorëzimin e padisë dhe zhvillimin e procesit deri në mbylljen e seancave gjyqësore, ky premtim kategorizohet i mbajtur.

The post Zonat e mbrojtura në rrezik, beteja ligjore në Gjykatën Kushtetuese  appeared first on Faktoje.al.

↗

Ndryshimet në ligjin për investimet e huaja, një hap i vogël drejt integrimit

✇Faktoje
By: Esmeralda Topi

Parlamenti miratoi të enjten, me 72 vota pro nga radhët e socialistëve, një ndryshim në ligjin për investimet e huaja. Deputeti Eduard Shalsi, nismëtari i këtij propozimi, argumentoi se ndryshimi ishte i motivuar nga negociatat me Bashkimin Evropian. Në të vërtetë, BE ka kërkuar hartimin e një kuadri të unifikuar për investimet e huaja, jo arnime të pjesshme në legjislacion. Prej vitit 2018, çdo progres raport për Shqipërinë vë në dukje vonesën e Shqipërisë ndaj këtij detyrimi.

Esmeralda Topi 

Në seancën e fundit parlamentare, socialistët miratuan me 72 vota një ndryshim në ligjin për investimet e huaja. 

“ShqipĂ«ria do tĂ« pĂ«rmbushĂ« kĂ«tĂ« kĂ«rkesĂ« qĂ« ka dalĂ« natyrshĂ«m nga negociatat me Bashkimin Europian”, tha gjatĂ« fjalĂ«s sĂ« tij nĂ« Kuvend, deputeti Eduard Shalsi qĂ« ishte dhe nismĂ«tar i propozimit.

Deri mĂ« sot, nĂ« ShqipĂ«ri nuk Ă«shtĂ« zbatuar asnjĂ« procedurĂ« administrative pĂ«r shqyrtimin, vlerĂ«simin apo ekzaminimin e investimeve tĂ« huaja direkte, sidomos nĂ« sektorĂ«t e rĂ«ndĂ«sishĂ«m e strategjikĂ«. Ndryshimi i ligjit parashikon qĂ« investimet e huaja t’i nĂ«nshtrohen njĂ« vlerĂ«simi ose shqyrtimi tĂ« veçantĂ« sipas procedurave qĂ« miraton KĂ«shilli i Ministrave, bazuar në  rregulloret e Bashkimit Europian. MĂ« konkretisht, ligjit iu shtua ky nen: 

“Investimet e huaja direkte qĂ« lidhen apo ndikojnĂ« mbi infrastrukturĂ«n publike kritike, teknologjinĂ« kritike dhe mallrat me pĂ«rdorim tĂ« dyfishtĂ«, furnizimin me inpute kritike, aksesin nĂ« informacionin sensitiv ose mbi lirinĂ« e medias, sipas pĂ«rcaktimeve te Rregullores (EU) 2019/452 tĂ« Parlamentit Europian dhe KĂ«shillit tĂ« Bashkimit Europian, i nĂ«nshtrohen njĂ« vlerĂ«simi apo shqyrtimi sipas rregullave dhe procedurave tĂ« miratuara me Vendim tĂ« KĂ«shillit tĂ« Ministrave”

Demokratët nuk e votuan propozimin ligjor. Jorida Tabaku, deklaroi se të sjellësh një nen të ndryshuar të një ligji të vitit 1993 do të thotë ta bësh integrimin me gjasme. 

“BE ka kĂ«rkuar hartimin e njĂ« kuardi tĂ« plot ligjor pĂ«r investimet, ashtu siç qeveria shqiptare ka 10 vite qĂ« thotĂ« do ta bĂ«j”, argumentoi ajo.

Në përgjigje të këtij shqetësimi, deputeti Eduard Shalsi tha se qeveria planifikon ta paraqesë shumë shpejt, krijimin e një ligji integral për investimet e huaja dhe strategjike, duke përmbushur kështu pritshmëritë e Bashkimit Evropian dhe partnerëve strategjikë.

Fakt 

E vërteta është se qeverisë shqiptare i është kërkuar hartimi dhe implementimi i një ligji të ri të posaçëm për investimet e huaja. Prej vitit 2018, çdo raport progresi i Bashkimit Evropian vë në dukje vonesën disavjeçare në përmbushjen e këtij angazhimi. 

Ligji ekzistues për investimet e huaja, i vitit 1993, u ndryshua në 2017 për të zgjatur mbrojtjen e investitorëve deri në fund të vitit 2018, duke përfshirë edhe investimet strategjike. Nga viti 2019 e në vazhdim, miratimi i ligjit të unifikuar është shtyrë vazhdimisht: në 2020 u raportuan konsultime, por miratimi u shty për vitin 2021 dhe më pas për vitet 2022 dhe 2023, duke vonuar përmirësimin e sigurisë ligjore për investitorët. 

Nisur nga këto vonesa, në progres raportin e fundit, Brukseli i ka lënë si detyrë të vëçantë qeverisë të hartojë dhe miratojë këtë ligj të unifikuar, si një kërkesë e domosdoshme për integrimin dhe stabilitetin ekonomik.

“NĂ« vitin e ardhshĂ«m, ShqipĂ«ria duhet, nĂ« veçanti: tĂ« hartojĂ« dhe miratojĂ« njĂ« ligj tĂ« unifikuar pĂ«r investimet”, theksohet nĂ« raport. 

PĂ«rfundim

Qeveria ka premtuar prej vitesh krijimin e njĂ« kuadri ligjor tĂ« ri dhe gjithĂ«pĂ«rfshirĂ«s pĂ«r investimet e huaja. MegjithatĂ«, nĂ« vend qĂ« tĂ« pĂ«rqendrohet nĂ« hartimin dhe miratimin e kĂ«tij ligji tĂ« integruar, mazhoranca ka zgjedhur tĂ« shtyjĂ« vazhdimisht pĂ«rmbushjen e kĂ«tij detyrimi, duke bĂ«rĂ« vetĂ«m ndryshime tĂ« pjesshme nĂ« legjislacionin ekzistues. Ndryshimi i fundit, megjithĂ«se shĂ«rben si njĂ« hap drejt pĂ«rmbushjes sĂ« kĂ«rkesave tĂ« Bashkimit Europian, nuk mund tĂ« konsiderohet pĂ«rmbushje e plotĂ« e detyrimeve qĂ« rrjedhin nga procesi i negociatave. NĂ« kĂ«tĂ« kuadĂ«r, deklaratĂ«n e deputetit socialist Eduard Shalsi se “ShqipĂ«ria do tĂ« pĂ«rmbushĂ« kĂ«tĂ« kĂ«rkesĂ« qĂ« ka dalĂ« natyrshĂ«m nga negociatat me Bashkimin Europian” e kategorizojmĂ« si gjysmĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ«.

The post Ndryshimet në ligjin për investimet e huaja, një hap i vogël drejt integrimit appeared first on Faktoje.al.

↗

By pass-i i Vlorës, zvarritje punimesh dhe rritje kostosh

✇Faktoje
By: Esmeralda Topi

Dy vite pas inaugurimeve dhe me 13 milionë euro shtesë, rruga që qeveria e reklamon të mbaruar vazhdon të ketë punime në terren dhe elementë të papërfunduar sigurie. Pas disa afateve të shkelura, Autoriteti Rrugor thotë se përfundimi i plotë i veprës pritet në fund të këtij muaji.


Esmeralda Topi

Nëse këtë verë keni kaluar nga Bypass-i i Vlorës dhe jeni përballur ende me punime, mos u çudisni. Vepra që qeveria ka inauguruar dy herë, ende nuk ka përfunduar. Dy vite pas ceremonive inauguruese të rrugës dhe dhjetëra miliona eurove shtesë, aksi 29 kilometra i gjatë, vazhdon të ketë mangësi në elementët e sigurisë rrugore.

Pavarësisht kësaj, një muaj para zgjedhjeve, ministrja e Infrastrukturës, Belinda Balluku, duke raportuar arritjet dhe sfidat në sektorin e infrastrukturës, nuk ngurroi ta shpallte Bypass-in e Vlorës si një investim të përfunduar.

Burimi: Ministria e Infrastrukturës

Edhe kryeministri Edi Rama sĂ« fundmi ka publikuar nĂ« rrjete sociale njĂ« video tĂ« Bypass-it tĂ« VlorĂ«s, duke e reklamuar investimin me mbishkrimin: “bukur dhe pastĂ«r”. MirĂ«po, mes qindra komenteve kish nga ata qytetarĂ« qĂ« vinin nĂ« pah mos pĂ«rfundimin e veprĂ«s. 

“Ka ngel e çik fare aty ku lidhet fshati Kanin me bajpasin!! Aty ku protestohej nga banorĂ«t ka ngel e pak fare edhe pastaj mbaron,” shkruante njĂ« komentues.

Fakt

Autoriteti Rrugor Shqiptar konfirmon se punimet në këtë vepër ende nuk kanë përfunduar. 

“Punimet e rrugĂ«s kryesore kanĂ« pĂ«rfunduar dhe segmenti Ă«shtĂ« i hapur pĂ«r qarkullimin e mjeteve”, deklaron ARRSH nĂ« njĂ« pĂ«rgjigje zyrtare pĂ«r Faktoje, duke shtuar se rehabilitimi i skarpatave, mbrojtja nga rĂ«nia e gurĂ«ve dhe rehabilitimi mjedisor janĂ« “drejt pĂ«rfundimit”.

Sipas të njëjtit institucion, punimet e mbetura do të mbyllen më 31 korrik 2025, përpara se rruga të merret përfundimisht në dorëzim pas një periudhe njëvjeçare garancie. Ky afat i ri përfundimi bie ndesh me deklaratat e mëparshme të ARRSH-së, sipas të cilave punimet do të mbylleshin në mars të 2024.  

Vonesat e punimeve sipas ARRSH lidhen më një sërë arsyesh. Terreni i vështirë dhe problematikat gjeoteknike në ndërtimin e urave dhe stabilitetin e skarpatave, të cilat kanë pësuar rrëshqitje në disa zona, kanë ndikuar ndjeshëm ritmin e punimeve. Po ashtu, kërkesat e vazhdueshme të Bashkisë Vlorë, të komunave Babicë dhe Kaninë, si edhe të komunitetit përgjatë gjithë gjurmës së projektit, kanë sjellë ndryshime dhe devijime të planifikimeve. 

ARRSH shton se situata është komplikuar më tej nga punime të paparashikuara, zhvendosja e rrjeteve inxhinierike si OST, OSHEE dhe UKT, si dhe problematikat e vazhdueshme me shpronësimet, përfshirë devijimin e gjurmës në zonën e varrezave të Babicës. Të gjithë këta faktorë, thotë Autoriteti Rrugor kanë prodhuar një zinxhir vonesash që e kanë lënë projektin të papërfunduar, pavarësisht premtimeve dhe inaugurimeve të njëpasnjëshme. 

13 milionë euro shtesë

Krahas kohës, vepra ka marrë edhe më shumë para nga sa ishte planifikuar. Nga 56 milionë euro vlerë investimi e raportuar fillimisht, ARRSH deklaron tani se kostoja e projektit ka arritur 69,2 milionë euro. Fatura e këtij investimi është rritur me 13 milionë euro por ARRSH nuk jep një analizë të detajuar për arsyet që kanë diktuar këtë shtesë financimi.

Segmenti 29-kilometërsh është një vepër e bashkëfinancuar nga Bashkimi Europian dhe qeveria shqiptare.

Në total, fondet e dhëna nga Bashkimi Europian për këtë projekt llogariten në vlerën e 56 milionë eurove, nga të cilat 20 milionë janë grant dhe pjesa tjetër kredi nga Banka Europiane e Investimeve dhe BERZH. 13 milionë euro janë investim i qeverisë shqiptare. 

Me këtë faturë, 1 kilometër i kësaj rruge ka kushtuar 2.4 milionë euro.

PĂ«rfundim

Me kosto të rritura, afate të shkelura dhe një kantier që ende nuk përmbush kriteret bazë të sigurisë, projekti ilustron modelin shqiptar të përurimeve që nuk përkojnë me të vërtetën në terren. Nisur nga të dhënat zyrtare dhe verifikimet në terren, deklaratën e ministres së infrastrukturës Belinda Balluku në prag zgjedhjesh se Bypassi i Vlorës ka përfunduar, e kategorizojmë gjysmë të vërtetë. Rruga ka qënë e hapur për qarkullim por sikurse ARRSH pranon, aksi ka ende punë për tu vlerësuar i përfunduar dhe i marrë në dorëzim. 

The post By pass-i i Vlorës, zvarritje punimesh dhe rritje kostosh appeared first on Faktoje.al.

↗

Treni Tiranë–DurrĂ«s shtyn nisjen pĂ«r nĂ« 2026

✇Faktoje
By: Esmeralda Topi

Hekurudha Tiranë–DurrĂ«s–Rinas vijon tĂ« jetĂ« kantier ndĂ«rtimi prej katĂ«r vitesh, ende larg pĂ«rfundimit. PavarĂ«sisht premtimeve, deri tani Ă«shtĂ« pĂ«rfunduar vetĂ«m 86% e veprĂ«s. Punimet pĂ«r stacionet sapo kanĂ« nisur dhe elektrifikimi ende nuk ka kontratĂ«. Me kĂ«to ritme, treni elektrik pritet tĂ« nis operimin nĂ« fund tĂ« 2026.

Esmeralda Topi

Linja hekurudhore Tiranë-Durrës-Rinas, projekt i nisur katër vite më parë, vijon të jetë kantier ndërtimi. Pavarësisht premtimeve të njëpasnjëshme nga zyrtarë të lartë, afatet për përfundimin e veprës hekurudhore janë tejkaluar disa herë.

Treni elektrik që do të lidhë Tiranën me Durrësin dhe Rinasin ende nuk është gati për udhëtarët. Linja hekurudhore që planifikohej të ishte gati brenda verës së vitit 2023, është me të paktën tre vite vonesë.

Afati i ri sipas ministres sĂ« infrastrukturĂ«s dhe energjisĂ« Belinda Balluku Ă«shtĂ« pranvera e vitit tĂ« ardhshĂ«m. “TĂ« gjithĂ« komponentĂ«t sĂ« bashku do tĂ« jenĂ« tĂ« pĂ«rfunduar nĂ« pranverĂ«n e vitit 2026 duke na dhĂ«nĂ« kĂ«shtu mundĂ«sinĂ« e fillimit tĂ« njĂ« transporti totalisht tĂ« ri, transportit modern tĂ« hekurudhĂ«s”, deklaroi Balluku, njĂ« muaj para zgjedhjeve tĂ« pĂ«rgjithshme.

Burimi: Ministria e Infrastrukturës dhe Energjisë

Fakt

Informacionet zyrtare të Hekurudhës Shqiptare tregojnë se edhe ky afat do të shkelet. Në një përgjigje zyrtare për Faktoje.al Hekurudha Shqiptare pohon se deri më tani janë realizuar 86% e punimeve duke përfshirë këtu dhe ndërtimin e trasesë së re prej 5 km në drejtim të Aeroportit Ndërkombëtar të Tiranës (TIA). Këto punime pritet të përfundojnë në shtator të këtij viti, me një vonesë të konsiderueshme nga afatet e mëparshme.

Paralelisht me kĂ«to punime, kĂ«tĂ« qershor, ka nisur puna nĂ« terren nĂ« njĂ« tjetĂ«r komponent kyç tĂ« projektit, siç Ă«shtĂ« ndĂ«rtimi i godinave tĂ« stacioneve hekurudhore dhe sistemimi i shesheve pĂ«rreth. Godinat e stacioneve tĂ« vjetra po shemben pĂ«r t’i hapur rrugĂ«n ndĂ«rtimit tĂ« stacioneve tĂ« reja. Sipas kontratĂ«s, kĂ«to punime planifikohen tĂ« mbyllen nĂ« mesin e vitit 2026.

Një tjetër pikë strategjike e projektit është stacioni fundor i linjës pranë Aeroportit Ndërkombëtar të Tiranës (TIA). Stacioni do të ndërtohet përballë Forcave të Armatosura Ajrore, por deri tani është realizuar vetëm ndërtimi i trasesë së re hekurudhore që çon drejt zonës së aeroportit. Ndërtimi aktual i vetë stacionit nuk ka nisur ende.

Po ashtu, njĂ« nga pjesĂ«t mĂ« kritike tĂ« projektit, elektrifikimi i linjĂ«s, nuk ka nisur. Tenderi ndĂ«rkombĂ«tar pĂ«r kĂ«tĂ« kontratĂ« pritet tĂ« hapet nĂ« fund tĂ« kĂ«tij viti, ç’ka nĂ«nkupton se punimet pĂ«r elektrifikimin mund tĂ« fillojnĂ« duke nisur nga viti i ardhshĂ«m.

Kur do udhëtojmë me trenin e ri?

Në përfundim, operimi i shumëpritur i trenit elektrik Tiranë- Durrës-Rinas, parashikohet të nisë jo më herët se fundviti i 2026.

Sipas planifikimeve zyrtare, Hekurudha Shqiptare parashikon se në fund të vitit 2026, të tria kontratat që përfshijnë trasenë, godinat dhe elektrifikimin do të jenë përfunduar, duke i hapur rrugën për operimin e trenit më shpejtësi 120 km në orë.

Treni elektrik pritet të shkurtojë në 22 minuta distancën mes Tiranës dhe Durrësit. Projekti financohet nga Bashkimi Europian dhe një kredi e marrë nga qeveria shqiptare pranë Bankës Europiane për Rindërtim dhe Zhvillim (BERZH).

Fillimisht, kosto e projektit ishte parashikuar 69,6 milionë euro, por deri më tani, fatura e linjës hekurudhore Tiranë-Durrës-Rinas ka shkuar deri në 110 milionë euro.

Rrjeti hekurudhor në Shqipëri

Në Shqipëri, gjatësia e rrjetit hekurudhor llogaritet 253 km, por në shfrytëzim janë vetëm katër linja hekurudhore, të cilat përfshijnë edhe transportin e mallrave.

  • Kufi – Gjorm 93 km
  • DurrĂ«s – Elbasan 76 km
  • RrogozhinĂ« – Fier 49 km
  • Fier – VlorĂ« 35 km

Hekurudha shqiptare dikur ishte një nga mjetet kryesore të transportit për qytetarët, veçanërisht gjatë periudhës së regjimit komunist, kur alternativat e lëvizjes ishin të kufizuara. Me ardhjen e demokracisë, rrjeti hekurudhor filloi të degradohej për shkak të mungesës së investimeve, keqmenaxhimit dhe konkurrencës në rritje nga transporti rrugor. Ajo që dikur ishte një linjë funksionale dhe e përdorur gjerësisht, sot ka mbetur një relike në rrënoja. Këtë panoramë degradimi e pasqyrojnë qartë të dhënat zyrtare të INSTAT. Nga afro 190 mijë pasagjerë që udhëtuan me tren në vitin 2015, në vitin 2024 u regjistruan vetëm 7,740, ndërsa në tremujorin e parë të këtij viti, numri i udhëtarëve me tren ka rënë në vetëm 577 pasagjerë. Në më pak se një dekadë, numri i pasagjerëve me tren ka rënë me mbi 95%.

Burimi: INSTAT

PĂ«rfundim

Me ritmet aktuale dhe vonesat në të tre komponentët e projektit, linja hekurudhore Tiranë- Durrës- Rinas pritet të përfundojë në fund të vitit 2026. Ndaj, deklaratën e ministres së infrastrukturës Belinda Balluku se të gjithë komponentët e kësaj linje do të jenë të përfunduar në pranverën e vitit 2026, e kategorizojmë të pavërtetë.

The post Treni Tiranë–DurrĂ«s shtyn nisjen pĂ«r nĂ« 2026 appeared first on Faktoje.al.

↗

“Paqja Fiskale” pa konsultim me BE-nĂ«, Brukseli i shqetĂ«suar

✇Faktoje
By: Esmeralda Topi

Esmeralda Topi 

NĂ« kulmin e fushatĂ«s elektorale, kryeministri Edi Rama i propozoi befas bizneseve planin pĂ«r “Paqe Fiskale”, tĂ« cilin e cilĂ«soi si “tĂ« frymĂ«zuar nga parimet e RomĂ«s sĂ« LashtĂ«â€.

“Kemi menduar njĂ« plan (
) tĂ« pĂ«rdorur herĂ« pas here nĂ« forma tĂ« ndryshme, njĂ« plan paqeje fiskale”, deklaroi Rama. 

Por ndërsa nisma u paraqit si një hap drejt qetësimit të marrëdhënieve mes shtetit dhe sipërmarrjes, në Bruksel ajo nuk u prit me të njëjtin entuziazëm.  Në një reagim zyrtar për Faktoje.al, Komisioni Europian konfirmon se nuk është pyetur për këtë propozim.

“Komisioni Ă«shtĂ« nĂ« dijeni pĂ«r propozimin ‘Paqja Fiskale’, tĂ« bĂ«rĂ« nĂ« kontekstin e fushatĂ«s elektorale. Ne nuk jemi konsultuar nga autoritetet shqiptare pĂ«r kĂ«tĂ« propozim”, tha njĂ« zĂ«dhĂ«nĂ«s i Komisionit Europian pĂ«r Faktoje.al, teksa shton se si nisma mund tĂ« prekĂ« procesin e anĂ«tarĂ«simit tĂ« ShqipĂ«risĂ«. 

“NĂ« kuadĂ«r tĂ« procesit tĂ« anĂ«tarĂ«simit nĂ« BE, kjo nismĂ« do tĂ« diskutohet si pjesĂ« e negociatave pĂ«r kapitujt pĂ«rkatĂ«s tĂ« acquis tĂ« BE-sĂ«â€, pĂ«rfundon ai.

NdĂ«rsa nĂ« ShqipĂ«ri flitet pĂ«r falje borxhesh, rishikime tatimore dhe “qartĂ«si pĂ«r bizneset”, nĂ« Bruksel ngrihen pikĂ«pyetje pĂ«r mĂ«nyrĂ«n si kjo nismĂ« Ă«shtĂ« shpallur: pa transparencĂ«, pa konsultim dhe nĂ« njĂ« moment delikat politik. 

ÇfarĂ« parashikon ‘Paqja fiskale’?

Sipas qeverisĂ« “Paqja Fiskale” Ă«shtĂ« njĂ« paketĂ« lehtĂ«suese qĂ« pĂ«rfshin falje masive borxhesh dhe rishikim tĂ« detyrimeve tatimore. Paketa nuk Ă«shtĂ« pjesĂ« e programit politik “ShqipĂ«ria 2030”, por qeveria argumenton se ajo do tĂ« sjellĂ« mĂ« pak stres pĂ«r bizneset, mĂ« pak kontrolle dhe mĂ« shumĂ« qartĂ«si.

Tre shtyllat kryesore të Paqes Fiskale:

  • Tatim i DakordĂ«suar mbi Fitimin
  • Rishikim i Pasqyrave Financiare
  • Falje e Detyrimeve dhe KamatĂ« Vonesave

Nisma parashikon fshirjen e plotë të borxheve tatimore më të vjetra se 10 vite, nëse janë ende të pashlyera. Për detyrimet nga 5-10 vite parashikohet fshirje 50% e borxhit, nëse biznesi e paguan menjëherë. Ndërsa bizneset që nuk kanë mundësi për shlyerje të menjëhershme, do të ketë një marrëveshje 12 mujore dhe falja do të jetë në masën 25%. Nuk përfshihen këtu detyrimet për sigurimet shoqërore. 

Po ashtu, paketa propozon edhe rishikimin e deklaratave të mëparshme të tatim fitimit.
Bizneseve u jepet e drejta që të rishikojnë deklaratat tatimore për 5 vitet e fundit pa gjoba e kamatvonesa (legjislacioni aktual e lejon për 3 vjet) por duke paguar tatim fitimi prej 5% për çdo diferencë fitimi që krijohet nga rishikimi.

Bizneset shqiptare i detyrohen shtetit 162.5 miliardë lekë, ose 1.6 miliardë euro, borxhe të papaguara në tatime dhe dogana. Tatimi mbi vlerën e shtuar (TVSH) dhe tatimi mbi fitimin janë taksat kryesore që bizneset nuk kanë paguar ndër vite. Të dhënat zyrtare tregojnë se 84.7% e borxhit është me vjetërsi mbi 2 vite. Ndërsa detyrimet e pashlyera në kohë prej më shumë se 5 vitesh zënë 64.4% të totalit. 

  • 84.7% e kĂ«tij borxhi Ă«shtĂ« mĂ« i vjetĂ«r se 2 vite.
  • 64.4% i pĂ«rket periudhĂ«s mbi 5 vite.

Ekspertët e ekonomisë dhe financave e kanë kritikuar ashpër nismën, duke e cilësuar si një sinjal të gabuar dhe të rrezikshëm. Ish-drejtori i Tatimeve, Artur Papajani, e quan fshirjen masive të borxheve një ndëshkim për bizneset që kanë qenë korrektë ndër vite, ndërsa audituesi ligjor Julian Saraçi shkon më tej, duke e përshkruar si një kapitullim të shtetit përballë informalitetit të toleruar. Sipas tij, kjo nuk është një marrëveshje, por një shpëlarje faji për dështimet institucionale në mbledhjen e borxheve. 

Lexo më shumë: 

The post “Paqja Fiskale” pa konsultim me BE-nĂ«, Brukseli i shqetĂ«suar appeared first on Faktoje.al.

↗

Ura mbi Bunë peng i burokracive

✇Faktoje
By: Esmeralda Topi

Prej tre vitesh, Shqipëria dhe Mali i Zi, janë angazhuar të ndërtojnë së bashku një urë mbi lumin Buna, e cila do të lidhë Ulqinin me Velipojën. Vepra me vlerë 20 milion euro duhet të kishte përfunduar verën e kaluar. Por verifikimet e Faktoje tregojnë se projekti ndodhet në fazën përgatitore. Nëse ndërtimi fillon brenda këtij viti, përfundimi më i hershëm i urës mbi Bunë do të ishte në vitin 2027

Esmeralda Topi

ShqipĂ«ria dhe Mali i Zi do tĂ« shpenzojnĂ« 20 milionĂ« euro pĂ«r njĂ« urĂ« mbi lumin Buna qĂ« do t’i lidhĂ« brigjet e dy qendrave bregdetare, Ulqinit dhe VelipojĂ«s. 

PĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« idea u bĂ« publike qershorin e vitit 2022 gjatĂ« njĂ« takimi tĂ« nismĂ«s “Ballkani i Hapur” nĂ« OhĂ«r. Asokohe, kryeministri shqiptar Edi Rama e njohu kryeministrin e Malit tĂ« Zi, Dritan Abazoviç me projektin 3D të urĂ«s mbi lumin Buna.

Pak muaj më vonë, projekti u konkretizua në një Marrëveshje bilaterale mes Shqipërisë dhe Malit të Zi, më 27 shkurt 2023 në Podgoricë. 

Në mbledhjen e dytë të përbashkët mes dy qeverive, Edi Rama dhe Dritan Abazoviç nënshkruan Deklaratën e Përbashkët dhe Marrëveshjen Bilaterale për ndërtimin e urës në lumin Buna me bashkëfinancim.

Fakt 

Edhe pse marrëveshja mes Shqipërisë dhe Malit të Zi ka hyrë në fuqi, projekti për urën mbi Bunë nuk ka nisur zbatimin konkret në terren. Fondi Shqiptar i Zhvillimit bën të ditur se tashmë ka nisur puna për hartimin e Protokollit të Zbatimit, një proces që kërkon dakordësim ndërshtetëror dhe përfshirjen e trupave diplomatike të të dyja vendeve.

Sipas FSHZH-së, pas ngritjes së strukturave dhe ndarjes së përgjegjësive mes palëve, projekti i miratuar dhe i pajisur me leje ndërtimi do të nisë së zbatuari në përputhje me legjislacionin në fuqi. 

Kohëzgjatja e punimeve mbetet dy vite, një afat që do të fillojë të llogaritet vetëm nga dita e parë e nisjes së punimeve, për të cilën ende nuk ka një datë të saktë.

“Projekti i miratuar dhe i pajisur me lejet pĂ«rkatĂ«se, nis zbatimin duke respektuar tĂ« gjitha kĂ«rkesat e legjislacionit tĂ« aplikueshĂ«m. Nga momenti kur tĂ« nisin punimet, kohĂ«zgjatja e tyre Ă«shtĂ« parashikuar tĂ« jetĂ« 24 muaj”, sqaron FSHZH pĂ«r Faktoje.al. 

Rëndësia e projektit

“Ura mbi BunĂ«â€, Ă«shtĂ« njĂ« projekt i bĂ«rĂ« gati pĂ«r zbatim nga Fondi Shqiptar i Zhvillimit, duke shkurtuar distancĂ«n mes VelipojĂ«s dhe Ulqinit nga 73 km nĂ« 300 m.

Ekspertët e shohin ndërtimin e kësaj vepre si investim me ndikim të ndjeshëm në zhvillimin e turizmit në të dy vendet.

“Kjo vepĂ«r infrastrukturore do tĂ« mundĂ«sojĂ« rritje tĂ« numrit tĂ« turistĂ«ve, sidomos tĂ« atyre ditorĂ«, tĂ« cilĂ«t pĂ«r shkak tĂ« afĂ«rsisĂ« do tĂ« kenĂ« mundĂ«si tĂ« vizitojnĂ« tĂ« dy brigjet brenda njĂ« dite. Ura do tĂ« lehtĂ«sojĂ« pĂ«rfshirjen e VelipojĂ«s dhe Ulqinit nĂ« guidat turistike ditore, duke nxitur bashkĂ«punimin mes dy qyteteve nĂ« menaxhimin e pĂ«rbashkĂ«t tĂ« destinacioneve, eventeve dhe promovimit rajonal”, shprehet ekspertja pĂ«r ekonominĂ« Teuta Nunaj.

Ajo shton se kjo infrastrukturë krijon potencial për zgjatjen e sezonit turistik, nxit zhvillimin e bizneseve të vogla dhe përforcon profilin ndërkombëtar të të dy vendeve në kuadër të turizmit ndërkufitar dhe mesdhetar.

Sipas projektit, ura mbi lumin Buna do të lidhë fshatin Pulaj të Velipojës dhe Cveti Nikoliqin në Mal të Zi, në territorin e Komunës së Ulqinit.

Ura e projektuar është kompozitë me trarë çeliku dhe soletë beton arme, rreth 300 metër e gjatë me një gjerësi prej 17 metra linearë. Në projekt parashikohen dy korsi kalimi për makina me gjerësi rreth 5.25 metra secila, dy trotuare dhe korsi biçikletash në të dy krahët e urës.

Lartësia mesatare e urës në raport me nivelin më të lartë të ujit do të jetë rreth 10 metra për të mos ndërhyrë në qarkullimin lumor. I gjithë projekti do të kushtojë 20 milionë euro i cili do të bashkëfinancohet nga dy qeveritë.

PĂ«rfundim

Edhe pse hyrja nĂ« fuqi e marrĂ«veshjes Ă«shtĂ« njĂ« hap pĂ«rpara, projekti pĂ«r urĂ«n Velipojë–Ulqin mbetet ende nĂ« fazĂ« pĂ«rgatitore, me shumĂ« hallka burokratike pĂ«rpara. Me ritmin aktual tĂ« zhvillimeve, vĂ«shtirĂ« se ura do tĂ« jetĂ« funksionale para vitit 2027, nĂ«se nis ndĂ«rtimi brenda kĂ«tij viti, siç thotĂ« FSHZH. Ndaj nisur nga kĂ«to informacione, ne e kategorizojmĂ« ndĂ«rtimin e urĂ«s mbi lumin BunĂ« si premtim tĂ« pambajtur.

The post Ura mbi Bunë peng i burokracive appeared first on Faktoje.al.

↗

Deti që vlon nga ndotja

✇Faktoje
By: Esmeralda Topi

Deti që vlon nga ndotja

Nga Esmeralda Topi | Fotografi: Atdhe Mulla

Një fotoreportazh nga bregdeti i Durrësit, ku pushuesit përballen me ndotje të dukshme dhe të rrezikshme ndërsa përpiqen të shijojnë verën e parakohëshme. Ujërat e zeza të patrajtuara vazhdojnë të derdhen hapur në det, në sy të pushuesve dhe autoriteteve. Ekspertë mjedisi dhe aktivistë lokalë ngrenë alarmin për një krizë të hershme që po përkeqësohet çdo vit.
NĂ«n hijen e Portit
Qershori nisi me temperatura rekord, sikur tĂ« ishte gusht. NjĂ« verĂ« e parakohshme e ngarkuar me plazhistĂ«, turistĂ«, valĂ« tĂ« nxehti dhe
 ujĂ« tĂ« zi. 
E hëna e 9 qershorit më gjeti bashkë me fotografin Atdhe Mulla në Porto Romano, një nga pikat më të ndotura të ujërave detare në Shqipëri, sipas Agjencisë Kombëtare të Mjedisit. Në këtë lagje port-industriale në periferi të Durrësit, ndotja është një problem i vjetër për shkak të shkarkimit të ujërave të zeza.
Në hyrje të portit, qasja është e kufizuar, por në një pikë të fshehur pas terminaleve të ngarkesave, ujërat e zeza urbane derdhen pa asnjë trajtim. Tubi i shkarkimit nuk është më i dukshëm me sy të lirë, por prania e tij ndihet me hundë. Një aromë e rëndë, përzierje plehu dhe metani ndihet menjëherë sapo i afrohesh zonës. 

“Faktori kryesor i ndotjes sĂ« ujĂ«rave bregdetarĂ« tĂ« larjes mbeten shkarkimet e ujĂ«rave urbane tĂ« pa trajtuara nĂ« ujĂ«rat pritĂ«se bregdetare nĂ« mĂ«nyrĂ« direkte dhe indirekte, tĂ« cilat shkaktojnĂ« ndotje tĂ« kĂ«tyre ujĂ«rave”, ngre si shqetĂ«sim Agjencia KombĂ«tare e Mjedisit nĂ« raportin e fundit.

Ngjitemi nĂ« njĂ« kodĂ«r tĂ« ulĂ«t, ku disa shtĂ«pi njĂ« ose dy katĂ«she qĂ«ndrojnĂ« mbi port, me oborre tĂ« heshtura dhe dritare qĂ« shikojnĂ« nga deti. Nga kĂ«tu, pĂ«rmes lentes sĂ« aparatit arrijmĂ« tĂ« shquajmĂ« zonĂ«n ku derdhen ujĂ«rat e zeza. Ngjyra e ujit ndryshon. ËshtĂ« njĂ« dĂ«shmi vizuale e ndotjes qĂ« nuk fshihet dot, as nga era, as nga drita e diellit. 
Sipas AKM-së, situata në Porto Romano ka qenë jashtë kontrollit prej vitesh. Monitorimet e ujërave atje tregojnë se vlerat e lëndës së pezulluar, mikroorganizmat dhe ndotësit organikë kanë tejkaluar normën e lejuar.
“Faktori kryesor i ndotjes sĂ« ujĂ«rave bregdetarĂ« tĂ« larjes mbeten shkarkimet e ujĂ«rave urbane tĂ« pa trajtuara nĂ« ujĂ«rat pritĂ«se bregdetare nĂ« mĂ«nyrĂ« direkte dhe indirekte, tĂ« cilat shkaktojnĂ« ndotje tĂ« kĂ«tyre ujĂ«rave”, ngre si shqetĂ«sim Agjencia KombĂ«tare e Mjedisit nĂ« raportin e fundit.
Ironia urbane e Vollgës turistike
Nga pĂ«riferia udhĂ«timin e vazhdojmĂ« drejt zemrĂ«s turistike tĂ« DurrĂ«sit, zonĂ«s sĂ« VollgĂ«s. ShĂ«titorja ‘Taulantia” Ă«shtĂ« nĂ« njĂ« nga pikat mĂ« tĂ« vizituara nga pushues vendas dhe tĂ« huaj. Por, tubacioni i shkarkimit tĂ« ujrave tĂ« ndotura nĂ« kĂ«tĂ« zonĂ« Ă«shtĂ« i ekspozuar. Ai del hapur nĂ« det, pa asnjĂ« pĂ«rpjekje pĂ«r maskim.
Nga ky tubacion shkarkohen ujërat e patrajtuara të lagjes numër 1, ku ndodhen hotele, restorante dhe biznese turistike. 
Rëra është e mbuluar me toptha të zinj leshterikësh, që formojnë duna të vogla, si plagë mbi vijën bregdetare. Ngjyra e ujit ndryshon dukshëm në afërsi të tubit. Megjithatë, askush nuk duket i shqetësuar. 
Pak metra larg tubit, në këtë ditë të nxehtë qershori, gjejmë të moshuar që shijojnë detin. Një burrë me kapele të bardhë noton qetësisht, ndërsa një tjetër merr rreze dielli me kokën mbuluar përgjatë bregut. 
Tubi shkarkues në zemër të Durrësit nuk është një rast i izoluar. Qyteti përballet me disa zona të nxehta, ku ujërat e përdorura derdhen drejtpërdrejt në det, pa asnjë trajtim paraprak. 
“I gjithĂ« rrjeti i kanalizimeve nuk ka arritur tĂ« eci nĂ« tĂ« njĂ«jtin ritĂ«m me zhvillimin dhe zgjerimin e qytetit. UjĂ«sjellĂ«s kanalizimet kanĂ« marrĂ« financime tĂ« ndryshme ndĂ«r vite, kryesisht nga Banka BotĂ«rore por edhe partnerĂ«t europianĂ« tĂ« cilat shkojnĂ« mbi 100 milionĂ« euro. Dhe pavarĂ«sisht kĂ«tij investimi, mund tĂ« themi qĂ« vetĂ«m njĂ« pjesĂ« e zonĂ«s sĂ« plazhit Ă«shtĂ« tĂ«rĂ«sisht e lidhur me impiantin e ujĂ«rave tĂ« ndotura. NdĂ«rsa nĂ« pjesĂ«n e qytetit, periferisĂ« vijojnĂ« qĂ« kanalizimet tĂ« mos jenĂ« tĂ«rĂ«sisht tĂ« lidhura mĂ« impiantin e ujĂ«rave tĂ« pĂ«rdorura dhe si pasojĂ« derdhen menjĂ«herĂ« nĂ« bregdetin e qytetit tĂ« DurrĂ«sit.”, thotĂ« Geri Emiri, drejtues i qendrĂ«s Amfora nĂ« DurrĂ«s. 
Përroi i Agait në rrjedhën e ndotjes
E mbyllim udhĂ«timin tonĂ« njĂ«ditor nĂ« zonĂ«n e njohur si PĂ«rroi i Agait, tek Plepat nĂ« DurrĂ«s. ËshtĂ« e hĂ«nĂ«, por bregu i detit Ă«shtĂ« i mbushur me qindra pushues. PĂ«rpara tyre, njĂ« kanal i hapur, i gjerĂ« dhe i ndotur, derdhet drejtpĂ«rdrejt nĂ« det. 

“GjithĂ« ajo jeshilja qĂ« vesh bregun Ă«shtĂ« sallata e detit ose nĂ« emrin shkencor “Ulva lactuca” dhe Ă«shtĂ« treguesi mĂ« i qartĂ«, i shpejtĂ« edhe i saktĂ« pĂ«r ngarkesĂ«n e lartĂ« tĂ« lĂ«ndĂ«ve organike (kryesisht nitrate e fosfate) qĂ« vijnĂ« si pasojĂ« e shkarkimeve tĂ« ujĂ«rave tĂ« zeza tĂ« patrajtuara”, shpjegon eksperti i mjedisit Olsi Nika nga EcoAlbania.

Uji është i errët, por kjo nuk i ndalon pushuesit të futen. Njëri prej tyre është Astrit Seferi, 64 vjeç, me origjinë nga Korça, që prej tre dekadash jeton në Durrës. E gjejmë shtrirë në një shezllon, duke dëgjuar muzikë popullore nga një boks të vogël. Në krahun e tij të djathë, pak metër më tutje, ndodhet kanali. 

“E di qĂ« s’ështĂ« shumĂ« e pastĂ«r, por ku tjetĂ«r tĂ« shkoj?” – thotĂ« me njĂ« buzĂ«qeshje tĂ« qetĂ«, ndĂ«rsa dielli i qershorit pĂ«rvĂ«lon mbi rĂ«rĂ«.

Astriti Ă«shtĂ« piktor. Çdo pasdite i kalon duke bĂ«rĂ« portrete pĂ«r turistĂ«t, vendas dhe tĂ« huaj.Ndaj orĂ«t e paradites I shfrytĂ«zon tĂ« marrĂ« rreze dhe tĂ« notojĂ«. “Zgjedh vende tĂ« ndryshme, po sot kĂ«tu erdha pasi gjeta parkim lehtĂ«.”, thotĂ« ai. 
MĂ« tej, disa fĂ«mijĂ« hidhen nga bregu me britma gĂ«zimi, tĂ« tjerĂ« notojnĂ« mbi lodra plastike qĂ« lĂ«kunden lehtĂ« mbi njĂ« sipĂ«rfaqe uji qĂ« s’ështĂ« as blu, as i pastĂ«r. 
Sipas Agjencisë së Mjedisit në plazhet e Durrësit dhe Gjirit të Lalzit 53% e stacioneve i përkasin cilësisë së keqe, pra kategorisë D dhe kërkohen masa të menjëhershme. Krahasuar me vitet e shkuara monitorimi nxjerr në pah përkeqësim të situatës në këto plazhe. Ndotja e tyre nuk është më thjesht një çështje estetike apo sezonale është një kërcënim i përhershëm për shëndetin publik, për mjedisin dhe për vetë imazhin e vendit. 

“Shkarkimi i ujĂ«rave tĂ« zeza nĂ« det sĂ« pari Ă«shtĂ« pridhje imazhi turistike tĂ« qytetit tĂ« DurrĂ«sit por nga ana tjetĂ«r Ă«shtĂ« rrezik pĂ«r pĂ«rhapjen e infeksioneve pĂ« rata pushues qĂ« duan tĂ« frekuentojnĂ« pranĂ« pikave”, pohon me trishtim Geri, gazetari dhe aktivisti nga DurrĂ«si qĂ« kĂ«tĂ« problematikĂ« e ka ndjekur ndĂ«r vite.

Qeveria e ka shpallur turizmin si një nga prioritetet kryesore të zhvillimit ekonomik. Vitin e kaluar në Shqipëri u regjistruan mbi 11 milionë vizitorë, ndërkohë që prtishmëritë për këtë vit janë më të larta. Megjithatë, sfidat mjedisore si ndotja e ujërave bregdetare rrezikojnë të zhbëjnë këtë potencial. Ekspertët paralajmërojnë se pa ndërhyrje serioze për përmirësimin e infrastrukturës së ujërave të ndotura dhe zbatimin e standardeve të mjedisit, bukuria natyrore mund të shndërrohet në një burim zhgënjimi për turistët.
↗

E gjeneruar video virale e gomarit parashutist

✇Faktoje
By: Esmeralda Topi

Pretendimi: Kjo video tregon një gomar duke fluturuar me parashutë

Verdikti : Gjeneruar me AI

Një video që ka marrë qindra pëlqime në rrjetet sociale duket se tregon një gomar që është duke fluturuar në ajër me parashutë.

“Fluturon Fluturon Gomari Ja dhe Gomari po Fluturon”, shkruan njĂ« profil nĂ« rrjetin social facebook teksa ndan videon qĂ« ka angazhuar dhjetra komentues dhe Ă«shtĂ« parĂ« nga mĂ« shumĂ« se 100 mijĂ« pĂ«rdorues tĂ« tjerĂ« tĂ« facebook.

Ky imazh absurd, ngjall dyshime se përmbajtja është krijuar nga inteligjenca artificiale. Mospërputhjet në video gjithashtu e mbështesin këtë dyshim. Për shembull, në pamjen e parë, gomari fluturon me një person mbi të, ndërsa në pamjen e dytë fluturon i vetëm.

Sipas kërkimeve të bëra nga Faktoje, kjo video është shpërndarë për herë të parë më 20 maj 2025, në një llogari në TikTok nga një përdorues @merakmerkezi_2024.

Llogaria që ka shpërndarë përmbajtjen e ka etiketuar si të krijuar nga inteligjenca artificiale. Nëse shqyrtojmë profilin e krijuesit të përmbajtjes që ka bërë postimin, do të shohim se të gjitha postimet e tij janë përmbajtje të krijuara me inteligjencë artificiale.

Edhe mjetet për zbulimin e përmbajtjes së krijuar nga inteligjenca artificiale, tregojnë se përmbajtja është prodhuar me AI.

Në përfundim, video që tregon gomarin me parashutë nuk është reale. Ajo është krijuar me mjete të inteligjencës artificiale.

↗

Tuneli i Murrizit, në testim gjatë inaugurimit festiv

✇Faktoje
By: Esmeralda Topi

Esmeralda Topi

Në prag të zgjedhjeve parlamentare të 11 majit, qeveria dhe zyrtarë të lartë të Partisë Socialiste organizuan një sërë inagurimesh të veprave publike. Ndër to ishte edhe ceremonia me këngë e valle për tunelin e Murrizit, pjesë strategjike e rrugës së Arbrit, që lidh Tiranën me Dibrën.

“Sot hapet tuneli i Murrizit prej 3.8 km i gjatĂ«. ËshtĂ« plotĂ«sisht i pĂ«rfunduar nĂ« tĂ« gjithĂ« komponentĂ«t e tij dhe ana ndĂ«rtimore dhe elektromekanike. Gjithçka Ă«shtĂ« funksionale”, deklaroi Ministrja e InfrastrukturĂ«s dhe EnergjisĂ« Belinda Balluku, mĂ« 14 mars. 

14 mars 2025

Por disa javë më pas, një përgjigje zyrtare që Faktoje.al mori nga Ministria e Infrastrukturës dhe Energjisë përmes një kërkese për të drejtë informimi, e rrëzon pjesërisht këtë deklaratë.

“ËshtĂ« nĂ« proces testimi dhe kolaudimi sistemi Elektro-Mekanik i Tunelit tĂ« Murrizit”, pohon MIE.

Pra, në momentin e deklaratës dhe inaugurimit, sistemi elektro-mekanik që përfshin ndriçimin, ventilimin, sistemet e sinjalistikës dhe sigurisë ishte duke u testuar.

Zvarritja e punimeve

Qeveria ka justifikuar vonesat me terrenin gjeologjik të vështirë në zonën e Murrizit. Vonesa të tilla, ekspertët i arsyetojnë ndryshe nga qeveria. Mungesa e analizave të plota në fazat e hershme të projektit është një prej tyre, argumenton Eduard Gjokutaj nga qendra ALTAX.

“NĂ«se studimet teknike nuk janĂ« kryer me kujdes, ndodh qĂ« projektet tĂ« pĂ«rballen me sfida tĂ« mĂ«dha gjatĂ« ekzekutimit. Zgjatja e afateve ndodh edhe kur nuk ka mbikĂ«qyrje rigoroze ndaj kontraktorĂ«ve”, thotĂ« Gjokutaj. 

Sipas tij, zvarritjet e projekteve në mënyrë të përsëritur krijojnë një model ku përfundimet e pjesshme shfrytëzohen për qëllime elektorale.

“Projekti i vonuar mund tĂ« pĂ«rdoret si argument pĂ«r pĂ«rmirĂ«sim tĂ« performancĂ«s qeveritare nĂ« prag tĂ« zgjedhjeve, duke ofruar njĂ« ‘arritje’ tĂ« planifikuar pĂ«r t’u shfaqur pranverĂ«n”, pĂ«rfundon Gjokutaj.

Kosto e veprës 

Tuneli i Murrizit është segmenti më kompleks dhe i shtrenjtë i rrugës së Arbrit, me një gjatësi prej rreth 3.8 kilometra. Ai përfshin dy tunele: kryesorin për automjete dhe një tunel emergjence, me 11 lidhje hyrje-dalje mes tyre. Sipas të dhënave zyrtare të MIE, kostoja e tunelit arrin në 12.4 miliardë lekë pa TVSH (rreth 126.5 milionë euro), ndërsa e gjithë rruga e Arbrit kap shifrën 33.6 miliardë lekë pa TVSH (341.5 milionë euro).

Punimet për këtë tunel nisën në maj të vitit 2019, një vit pas nënshkrimit të kontratës koncesionare për rrugën e Arbrit. Megjithëse afati i kontratës ishte 13-vjeçar dhe përfundimi i rrugës ishte planifikuar për vitin 2027, zbatimi i ngadaltë e shtyu disa herë përfundimin e plotë të veprës. 

Zbatimi i kontratës koncesonare për rrugën e Arbrit ka hyrë zyrtarisht në vitin e shtatë të zbatimit, duke konsumuar gjysmën e afatit të kontratës 13 vjeçare me qeverinë shqiptare. 

Kompania që ka fituar koncesionin për rrugën e Arbrit ka marrë më shumë se gjysmën e financimit, mbi 12 miliardë lekë. Në tre vitet e ardhshme buxheti planifikon edhe 10 miliardë lekë të tjera.

Kompania koncesionare pritet ta dorëzojë projektin si aset te Autoriteti Rrugor Shqiptar në vitin 2031, në përfundim të afatit të kontratës.

PĂ«rfundim

Nisur nga informacionet e mbledhura, deklarata zyrtare për përfundimin e tunelit të Murrizit, rezulton gjysmë e vërtetë. Elementët kritikë të sigurisë dhe funksionimit si sistemi elektro-mekanik ishin në testim gjatë inaugurimit publik. Për këtë arsye, pas verifikimit të fakteve, Faktoje e kategorizon këtë deklaratë si gjysmë të vërtetë.

↗

Sharrë, plehrat në derë të banesave

✇Faktoje
By: Esmeralda Topi

VetĂ«m pak metra larg shtĂ«pive nĂ« SharrĂ« Ă«shtĂ« hapur njĂ« gropĂ« e re pĂ«r mbetjet urbane. BanorĂ«t jetojnĂ« mes erĂ«s sĂ« rĂ«ndĂ«, rrugĂ«s sĂ« dĂ«mtuar dhe premtimeve tĂ« pambajtura. Inceneratori qĂ« duhet tĂ« zgjidhte krizĂ«n? NjĂ« premtim fantazmĂ«, qĂ« ka “djegur” miliarda lekĂ« pa dhĂ«nĂ« asgjĂ« nĂ« kĂ«mbim. Tonelata mbetjesh vijojnĂ« tĂ« grumbullohen nĂ« njĂ« zonĂ« qĂ« prej kohĂ«sh ka kaluar kufirin e kapacitetit.

Esmeralda Topi

“Gropa mĂ« ka ardhur nĂ« derĂ«, nuk kam vajtur unĂ« te gropa”, thotĂ« me zemĂ«rim Durim Zeneli, banor i lagjes “Zenelaj” nĂ« SharrĂ«, ndĂ«rsa tregon nga dritarja e shtĂ«pisĂ« sĂ« tij trekatĂ«she.

Vetëm pak metra më tej, një gropë e re është hapur për të zgjeruar kapacitetin e landfillit të mbetjeve urbane, në një zonë që prej vitesh është kthyer në pikën më të nxehtë të krizës mjedisore të kryeqytetit.

Pamje nga shtëpia e Durim Zenelit, Sharrë
Durim Zeneli duke treguar gropën e re të depozitimit të mbetjeve në Sharrë

Durimi u kthye nga emigracioni nĂ« vitet 2007–2008. Me paratĂ« e fituara nĂ« Greqi ndĂ«rtoi shtĂ«pinĂ« nĂ« njĂ« zonĂ« qĂ« atĂ«herĂ« ishte larg nga mbetjet. “Shihja malin e Prushit nga kĂ«tu”, tregon ai.

Sot, ndodhet vetĂ«m pak metra nga “qeliza e re” qĂ« do tĂ« depozitojĂ« tonelata mbetjesh nĂ« SharrĂ«. “MbajmĂ« dritaret mbyllur. Nuk duam asgjĂ« tjetĂ«r, vetĂ«m tĂ« largohemi. Por kush do vijĂ« tĂ« jetojĂ« tek plehrat?!”, thotĂ« ai i dĂ«shpĂ«ruar.

Pamje nga qeliza e re pranë shtëpisë së Durim Zenelit, Sharrë 2025

Landfilli i SharrĂ«s ka njĂ« kapacitet total prej 420 mijĂ« metĂ«r kub mbetjesh. NĂ« kontratĂ« ishte parashikuar qĂ« landfilli do tĂ« pĂ«rballonte kĂ«rkesĂ«n deri nĂ« ndĂ«rtimin e inceneratorit, qĂ« mĂ« pas do tĂ« bĂ«ntĂ« djegien e plehrave pĂ«r tĂ« prodhuar energji elektrike. Por inceneratori nuk u ndĂ«rtua asnjĂ«herĂ«. PĂ«r kĂ«tĂ« arsye, zona e trajtimit tĂ« mbetjeve ndodhet nĂ« emergjencĂ«. Plehrat e pesĂ« bashkive tĂ« qarkut TiranĂ« janĂ« bĂ«rĂ« kapicĂ« nĂ« landfillin qĂ« s’ka mĂ« vend.

Zgjerimi i kapacitetit pĂ«r depozitimin e mbetjeve tĂ« ngurta u vonua pĂ«r vite me radhĂ« nga autoritetet pĂ«rgjegjĂ«se. Pas dy vitesh zvarritje, nĂ« fund tĂ« vitit tĂ« kaluar, KĂ«shilli KombĂ«tar i Territorit miratoi mĂ« nĂ« fund lejen pĂ«r ndĂ«rtimin e qelizĂ«s sĂ« re. Tani, kompania “Integrated Energy” (e administruar nga Agjencia e Pasurive tĂ« Sekuestruara) kĂ«rkon rishikimin e lejes mjedisore pĂ«r landfillin, njĂ« procedurĂ« qĂ« kushtĂ«zon organizimin e njĂ« seance dĂ«gjimore me banorĂ«t e zonĂ«s.

DĂ«gjesa shurdhe

Pas shumë vitesh të mbuluar nga era e plehrave dhe premtime të papërmbushura, banorët e Sharrës u ftuan në një dëgjesë publike që rezultoi më shumë një monolog se sa një përpjekje për të dëgjuar e adresuar shqetësimet e tyre.

MĂ« 23 maj, kompania “Integrated Energy” organizoi dĂ«gjesĂ«n publike me banorĂ«t e SharrĂ«s nĂ« njĂ« hotel pranĂ« rrugĂ«s kryesore nĂ« Vaqarr. Takimi zgjati vetĂ«m 20 minuta dhe u ndoq nga rreth 50 banorĂ«. PĂ«rfaqĂ«suesit shtetĂ«rorĂ« shpjeguan se situata nĂ« landfill Ă«shtĂ« drejt kufirit tĂ« kapacitetit dhe se njĂ« “qelizĂ« e re” Ă«shtĂ« domosdoshmĂ«ri.

“Çdo ditĂ« depozitohen rreth 1000 ton mbetje nga pesĂ« bashki. Jemi drejt ezaurimit tĂ« aftĂ«sisĂ« pritĂ«se. Qeliza e re do tĂ« jetĂ« gati brenda tre muajve”, u shpreh Indrit Karaj, administratori shtetĂ«ror i “Integrated Energy”.

Sipas Karajt, mbetjet do tĂ« kapsulohen, zona do tĂ« mbulohet me gjelbĂ«rim dhe nuk do tĂ« ketĂ« “asnjĂ« ndikim nĂ« mjedis”.

BanorĂ«t e SharrĂ«s nĂ« dĂ«gjesĂ«n publike me ‘Integrated Energy”
Indrit Karaj- Administrator i ‘Integrated Energy’ nĂ« dĂ«gjesĂ«n publike me banorĂ«t e SharrĂ«s

Por banorët e Sharrës, që prej vitesh jetojnë me erën e plehrave dhe zhurmat e kamionëve, kanë një tjetër realitet për të treguar. Shqetësimi kryesor i tyre ishte gjendja e rënduar e infrastrukturës rrugore, një problem i përsëritur për të cilin ata thanë se kanë marrë vetëm premtime boshe.

“Prezantimi Ă«shtĂ« pĂ«r qelizĂ«n e re. Mos e kanalizojmĂ« takimin mbi rrugĂ«n, çështje lokale,” ndĂ«rhyri Genc Kojdheli, drejtor nĂ« BashkinĂ« e TiranĂ«s, sapo njĂ« banor kĂ«rkoi llogari pĂ«r rrugĂ«n e premtuar.

Banorët e tjerë ngritën gjithashtu shqetësime për dherat që, sipas tyre, po hidhen në mënyrë të pakontrolluar pranë zonës së pyllëzuar.

“I hedhin ku tĂ« munden, madje edhe nĂ« pjesĂ«t me gjelbĂ«rim qĂ« kanĂ« mbetur. Kemi bĂ«rĂ« ankesa, por askush nuk reagon,” tha njĂ« tjetĂ«r banor.

Edhe ky shqetĂ«sim mori tĂ« njĂ«jtĂ«n pĂ«rgjigje tĂ« thatĂ«: “Takimi Ă«shtĂ« pĂ«r qelizĂ«n e re.”

Sipas ligjit shqiptar për vlerësimin e ndikimit në mjedis dhe pjesëmarrjen publike, dëgjesat duhet të jenë të hapura, gjithëpërfshirëse dhe të garantojnë barazi në zë. Por në Sharrë, dëgjimi rezultoi një formalitet 20 minutësh.

“KĂ«ta thonĂ« qĂ« takimi Ă«shtĂ« pĂ«r gropĂ«n e re
 po hallet tona, kur do dĂ«gjohen?”, tha njĂ« banor nĂ«n zĂ« nĂ« fund tĂ« takimit.

Kapica me plehra në Sharrë

Pamjet nga Sharra vërtetojnë emergjencën. Ndotja është larg shtëpive të pushtetarëvë që premtonin zhdukjen e plehrave, por vijon të jetë e njëjtë për banorët e fshatit.

“JanĂ« vendgrumbullime as nĂ« kushtet e landfillit, sepse thjesht janĂ« mbledhur aty pĂ«r tu djegur. Por nuk digjen dhe ato krijojnĂ« njĂ« bombĂ« ekologjike qĂ« rri pret aty. ”, thotĂ« Olsi Nika nga ECO Albania.

Qeliza e re, që tashmë është ndërtuar, ka një kapacitet depozitimi vetëm për një vit. Ekspertët nuk e shohin këtë si zgjidhje afatgjatë, por si një shtyrje të përkohshme të problemit.

“Do tĂ« buxhetojnĂ« sĂ«rish pĂ«r asgjesimin e tyre. Sepse zinxhiri i menaxhimit tĂ« mbetjeve fillon tek shtepia jote dhe e imja, dhe ky zinxhir nuk Ă«shtĂ« marrĂ« kurrĂ« seriozisht nĂ« ShqipĂ«ri. JanĂ« bĂ«rĂ« programe pilot, shoĂ«, strategjira dhe nuk ka vullnet sepse mbetjet janĂ« lekĂ«.”, argumenton Nika.

PavarĂ«sisht kĂ«saj situate, inceneratori qĂ« duhet tĂ« digjte plehrat, prej vitesh po “djeg” vetĂ«m paratĂ« publike.

“Nga viti 2018, me nisjen e kontratĂ«s pĂ«r Inceneratorin e SharrĂ«s e deri nĂ« Maj 2025 qytetarĂ«t shqiptarĂ« kanĂ« paguar 9.18 miliardĂ« lekĂ« kompanisĂ« “Integrated Energy BV SPV”. Pjesa mĂ« e madhe e kĂ«tyre pagesave Ă«shtĂ« kryer nga bashkia TiranĂ« dhe Bashkia DurrĂ«s”, pĂ«rllogarit eksperti pĂ«r ekonominĂ« Ilir Brasha.

Të gjitha këto para janë shpenzuar ndërkohë që kontrata nuk ka filluar akoma punën me incenerimin e mbetjeve, si një nga funksionet kryesore të saj.

“Taksapaguesit veç ndotjes mjedisore, ndikohen edhe nga grabitja po aq e madhe sa ndotja”, thotĂ« eksperti pĂ«r çështjet e mjedisit, Ahmet Mehmeti.

Lexo edhe:

The post Sharrë, plehrat në derë të banesave appeared first on Faktoje.al.

↗

Defekti detyroi ndryshimin e makinës së Lady Dianës 

✇Faktoje
By: Esmeralda Topi

Pretendimi: Dy makina të ndryshme në aksidentin e Lady Dianës ngrenë dyshime

Verdikti:  Mungon konteskti

Aksidenti tragjik i princeshĂ«s Diana Ă«shtĂ« njĂ« nga ngjarjet qĂ« vijon tĂ« prodhojĂ« dyshime e teori konspirative. NjĂ« prej tyre Ă«shtĂ« dhe “misteri” i fotografive tĂ« dy makinave tĂ« ndryshme ditĂ«n e aksidentit nĂ« vitin 1997. 

NĂ« pĂ«rshkrimin qĂ« shoqĂ«ron imazhet shkruhet:“Dy targat e makinĂ«s (1) ku hipi Ledi Diana pasi doli nga hoteli 10 min para aksidentit dhe (2) targa e makinĂ«s nĂ« aksidentin ku thuhet se ajo vdiq nĂ« tunel. Çka ndodhur vallĂ«?!”

Postimi ka marrë qindra reagime teksa dhjetra komentues ndajnë të njëjtën teori konspirative duke shtuar se Princesha e Uellsit nuk ka vdekur. 

Faktoje i është referuar informacionit zyrtar të publikuar nga The Independent në vitin 2005, ku për herë të parë u publikuan dokumente të Zyrës së Kabinetit Britanik në bazë të Ligjit për Lirinë e Informacionit. Këto dokumente, të dërguara menjëherë pas ngjarjes mes autoriteteve britanike dhe atyre franceze, hedhin dritë mbi çfarë ndodhi atë natë tragjike.

Sipas dokumenteve, Diana dhe Dodi Al Fayed fillimisht kishin planifikuar të largoheshin me një makinë me qira, por ajo nuk u ndez. Si rrjedhojë, ata hipën në një tjetër Mercedes të drejtuar nga Henri Paul, një shofer i hotelit Ritz. Ky ndërrim i makinës në minutë të fundit ishte pasojë e një defekti teknik dhe jo një skenar misterioz.

Pra, ishin dy makina të ndryshme, të parat me funksionin e makinave të eskortës, dhe të dytat në dispozicion të hotelit. Por ndryshe nga sa pretendohet vetëm një makinë mori pjesë në aksident, ajo me të cilën u larguan Diana dhe Dodi. Targa e kësaj makine është dokumentuar qartësisht nga autoritetet franceze dhe britanike, si dhe nga hetimet që pasuan.

FotografitĂ« e shpĂ«rndara nĂ« rrjete sociale tregojnĂ« dy makina tĂ« ndryshme me dy targa tĂ« ndryshme, por kjo nuk provon njĂ« ndĂ«rrim tĂ« qĂ«llimshĂ«m pĂ«r tĂ« fshehur tĂ« vĂ«rtetĂ«n, siç pretendojnĂ« konspiracionistĂ«t. ËshtĂ« e logjikshme qĂ« makina e parĂ« dhe makina e dytĂ« tĂ« kenĂ« targa tĂ« ndryshme, pasi bĂ«het fjalĂ« pĂ«r dy automjete tĂ« ndryshme.

Hetimet zyrtare nĂ« FrancĂ« dhe MbretĂ«rinĂ« e Bashkuar, pĂ«rfshirĂ« Operacionin Paget (2004–2008), i kushtuan vite tĂ« tĂ«ra analizĂ«s sĂ« çdo detaji rreth aksidentit dhe nuk gjetĂ«n asnjĂ« provĂ« qĂ« mbĂ«shtet teorinĂ« e njĂ« komploti tĂ« organizuar apo manipulimi tĂ« makinĂ«s apo targave. TĂ« gjitha provat mbĂ«shtesin faktin se aksidenti ishte rezultat i njĂ« kombinimi tragjik: njĂ« ndjekje nga paparacĂ«t, shpejtĂ«si e lartĂ«, shoferi i makinĂ«s Henri Paul nĂ«n efektin e alkoolit dhe njĂ« ndryshim i papritur i planit tĂ« udhĂ«timit.

The post Defekti detyroi ndryshimin e makinës së Lady Dianës  appeared first on Faktoje.al.

↗

E keqinterpretuar stërvitja ushtarake kineze në Egjipt 

✇Faktoje
By: Esmeralda Topi

Pretendimi: Kjo video tregon avionë kinezë që po dërgojnë ndihma nga Egjipti drejt Rripit të Gazës

Verdikti: E pavërtetë

NjĂ« video e disa avionĂ«ve ushtarakĂ« nĂ« ajĂ«r mbi piramidat e Egjiptit po shpĂ«rndahet sĂ« fundmi nĂ« rrjete sociale duke pretenduar se tregon avionĂ«t kinezĂ« qĂ« sfiduan bllokimin e fluturimeve mbi Gaza nga ushtria izraelite. NjĂ« llogari nĂ« Facebook e publikoi kĂ«tĂ« pretendim mĂ« 17 maj 2025, sĂ« bashku me pĂ«rshkrimin e mĂ«poshtĂ«m: “Kina dĂ«rgon avionĂ« me ndihma nĂ« Gaza, tĂ« shoqĂ«ruar nga avionĂ« luftarakĂ«.”

Ndërkohë, shumë llogari dhe faqe në Facebook e shpërndanë pretendimin, përfshi edhe përdorues të këtij rrjeti në Shqipëri. 

“Kina s’pyet askĂ«nd – dĂ«rgon avionĂ« me ndihma dhe sfidon bllokadĂ«n”, shkruan njĂ« profil shqiptar teksa shpĂ«rndan videon ne facebook.  

KolegĂ«t tanĂ« nga ekipi i “Fatabyano” kanĂ« verifikuar pretendimin duke zbuluar se nĂ« fakt bĂ«het fjalĂ« pĂ«r njĂ« stĂ«rvitje tĂ« pĂ«rbashkĂ«t ushtarake egjiptiano-kineze nĂ« Egjipt.

NjĂ« kĂ«rkim me anĂ« tĂ« “reverse image search” nĂ« Google, duke pĂ«rdorur njĂ« pamje tĂ« shkĂ«putur nga videoja e pretenduar, tĂ« çon nĂ« Instagram, ku njĂ« llogari kishte publikuar pamje tĂ« ngjashme mĂ« 2 maj 2025, duke pretenduar se ishin nga stĂ«rvitje ushtarake e pĂ«rbashkĂ«t mes KinĂ«s dhe Egjiptit.

Duke vijuar kërkimin me fjalë kyçe, gjen disa burime kineze që kishin publikuar pamje të ngjashme, duke deklaruar se ishin nga stërvitje ajrore të përbashkëta mes ushtrive kineze dhe egjiptiane.

Edhe njĂ« raportim i Reuters mĂ« datĂ« 6 maj 2025, shkruan: “Uturima e avionĂ«ve luftarakĂ« kinezĂ« ushtoi mbi piramidat egjiptiane dhe mund tĂ« pĂ«rhapet nĂ« gjithĂ« Lindjen e Mesme, ndĂ«rsa Pekini pĂ«rfundoi stĂ«rvitjet ushtarake me Kajron qĂ« synojnĂ« tĂ« dobĂ«sojnĂ« ndikimin strategjik tĂ« SHBA-sĂ« nĂ« kĂ«tĂ« rajon tĂ« paqĂ«ndrueshĂ«m.”

Raportimi shoqërohet gjithashtu me një foto të të njëjtëve avionë që shfaqen në videon që është shpërndarë së fundmi, duke thënë se avionët janë nga stërvitjet e përbashkëta mes ushtrive kineze dhe egjiptiane më 1 maj 2025.

PĂ«r mĂ« tepĂ«r, mĂ« 6 maj 2025, faqja zyrtare e zĂ«dhĂ«nĂ«sit ushtarak tĂ« Forcave tĂ« Armatosura Egjiptiane publikoi njĂ« seri fotosh nga stĂ«rvitja ajrore e pĂ«rbashkĂ«t egjiptiano-kineze “Shqiponjat e QytetĂ«rimit 2025”, e cila u zhvillua pĂ«r disa ditĂ« nĂ« njĂ« bazĂ« ajrore nĂ« RepublikĂ«n Arabe tĂ« Egjiptit.

Po ashtu, ShĂ«rbimi Informativ ShtetĂ«ror i Egjiptit publikoi tĂ« njĂ«jtat imazhe nĂ« njĂ« raport tĂ« titulluar “StĂ«rvitja e PĂ«rbashkĂ«t Egjiptiano-Kineze (Shqiponjat e QytetĂ«rimit 2025),” qĂ« mbulonte zhvillimet kryesore tĂ« stĂ«rvitjes nga nisja mĂ« 19 prill 2025 deri nĂ« pĂ«rfundimin e saj mĂ« 6 maj 2025. 

Një nga skenat e videos së pretenduar shfaqet në një nga imazhet e bashkangjitura në raport, si më poshtë: 

Krahasim midis një pamjeje të shkëputur nga klipi i pretenduar (djathtas) dhe një imazhi nga raporti i Shërbimit Informativ Shtetëror të Egjiptit (majtas).

The post E keqinterpretuar stërvitja ushtarake kineze në Egjipt  appeared first on Faktoje.al.

↗

Asnjë bazë për zbulimin e mikroçipëve në vaksinat Pfizer

✇Faktoje
By: Esmeralda Topi

Pretendimi: Kjo video tregon se në vaksinat Pfizer ndodhen mikroçipa që vetëmontohen në trup

Verdikti: E pavërtetë

Në rrjete sociale po qarkullon së fundmi një video që pretendohet se vërteton ekzistencën e mikroçipave në një vaksinë Pfizer-BioNTech kundër COVID-19. 

Video Ă«shtĂ« publikuar fillimisht nga Children’s Health Defense, njĂ« organizatĂ« amerikane qĂ« promovon dezinformim rreth vaksinave nĂ« rrjetin social X). NĂ« kĂ«tĂ« video, Dr. Ana Mihalcea, njĂ« mjeke e specializuar nĂ« sĂ«mundjet e brendshme dhe e njohur nĂ« rrjet si promovuese e teorive anti-vaksinĂ«, pretendon se ka vĂ«zhguar mikroçipa qĂ« vetĂ«-montohen nĂ« njĂ« vaksinĂ« Pfizer-BioNTech kundĂ«r COVID-19 nĂ«n njĂ« mikroskop. 

Sipas Mihalceas, videoja tregon “drita qĂ« pulsojnĂ«â€ dhe “mikroçipĂ« qĂ« vetĂ«-montohen” tĂ« pranishĂ«m nĂ« vaksinĂ«. Ajo gjithashtu pretendon se mikroçipat e supozuar janĂ« gjetur edhe nĂ« gjakun e pacientĂ«ve qĂ« kishin marrĂ« vaksinĂ«n kundĂ«r COVID-19.

Përdorues të ndryshëm e kanë shpërndarë videon në rrjete sociale, duke mbledhur miliona shikime. Edhe në Shqipëri, një profil në rrjetin social Facebook ka ndarë të njëjtën video si provë të abuzimit me vaksinimin anti-Covid.

Nëse ky pretendim do të ishte i vërtetë, Mihalcea do të bëhej njeriu i parë në botë që zbulon mikroçipe nëpërmjet pamjeve më mikroskop pas katër vitesh të ekzistencës së vaksinave anti-Covid. 

Por, verifikimet e kolegëve tanë të Logically Facts i rrëzojnë këto pretendime. Ata kanë kontaktuar nanoteknologen Dr. Michelle Dickinson për të shpjeguar bazën shkencore të pretendimeve që ngre në video mjekja Ana Mihalceas.

NĂ« video, Mihalcea thekson “dritat qĂ« pulsojnĂ«â€ tĂ« dukshme nĂ« mostrĂ«n e supozuar tĂ« vaksinĂ«s nĂ«n mikroskop. Dickinson shpjegoi pĂ«r Logically Facts se lĂ«ngu nĂ« preparatin mikroskopik duket i errĂ«t dhe vajor, ndĂ«rkohĂ« qĂ« vaksina Pfizer kundĂ«r COVID-19 Ă«shtĂ« njĂ« lĂ«ng i tejdukshĂ«m. “‘Dritat qĂ« pulsojnë’ janĂ« thjesht drita qĂ« vijnĂ« nga poshtĂ« mikroskopit dhe kalojnĂ« pĂ«rmes hapĂ«sirave midis flluskave tĂ« ajrit apo flluskave tĂ« vajit qĂ« lĂ«vizin nĂ« kĂ«tĂ« lĂ«ng tĂ« trashĂ« dhe viskoz”, shpjegoi ajo.

Ekspertja konfirmon se kushdo qĂ« e njeh nanoteknologjinĂ« mund tĂ« konfirmojĂ« se nuk ka asnjĂ« bazĂ« shkencore pĂ«r “mikroçipĂ« qĂ« vetĂ«-mblidhen nĂ« vaksinĂ«â€. Ajo gjithashtu thekson se struktura e supozuar si “mikroçip” nĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ« Ă«shtĂ« vendosur sipĂ«r lĂ«ngut tĂ« errĂ«t, siç tregohet nga ndryshimi nĂ« fokusin e thellĂ«sisĂ«. “Kjo strukturĂ« e madhe duket si njĂ« copĂ« papastĂ«rtie me flluska ajri rreth saj”, sqaron ajo.

Lista e pĂ«rbĂ«rĂ«sve tĂ« vaksinĂ«s Pfizer kundĂ«r COVID-19 Ă«shtĂ« e disponueshme publikisht dhe tregon se nuk pĂ«rmban mikroçipĂ« apo metale. NĂ« fakt, mikroçipĂ«t qĂ« vetĂ«-mblidhen nuk ekzistojnĂ« fare. “MikroçipĂ« apo nanoçipĂ« qĂ« vetĂ«-mblidhen nĂ« trup nuk janĂ« njĂ« gjĂ« qĂ« ekziston nĂ« shkencĂ«â€, tha Dickinson. “NĂ«se njĂ« teknologji e tillĂ« do tĂ« ekzistonte, nuk do tĂ« kishim tĂ« gjitha pengesat fizike qĂ« kemi sot nĂ« fuqinĂ« kompjuterike.”

Mihalcea, autore e librit tĂ« mjekĂ«sisĂ« alternative Light Medicine, mbĂ«shtetet nĂ« mĂ«simet e J.Z. Knight, udhĂ«heqĂ«s i sektit fetar Ramtha’s School of Enlightenment nĂ« Yelm, Uashington. Ajo ndan shpesh pĂ«rmbajtje tĂ« ngjashme kundĂ«r vaksinave nĂ« blogun e saj.

Kjo nuk Ă«shtĂ« hera e parĂ« qĂ« pretendime tĂ« ngjashme rreth vaksinave COVID-19 qarkullojnĂ« nĂ« internet, pasi teoritĂ« e konspiracionit pĂ«r mikroçipĂ« nĂ« vaksina kanĂ« qenĂ« tĂ« pĂ«rhapura qĂ« nĂ« fillim tĂ« pandemisĂ«. NĂ« vitin 2022, Dickinson hodhi poshtĂ« njĂ« pretendim tĂ« ngjashĂ«m nĂ« X, ku imazhe qĂ« pretendonin tĂ« tregonin “nanoteknologji tĂ« padeklaruar” nĂ« vaksinat Pfizer u shpĂ«rndanĂ« gjerĂ«sisht.

The post Asnjë bazë për zbulimin e mikroçipëve në vaksinat Pfizer appeared first on Faktoje.al.

↗

Premtime socialiste me faturë miliardëshe

✇Faktoje
By: Esmeralda Topi

Premtimet elektorale të Partisë Socialiste për mandatin e katërt kapin një faturë financiare shumë më të lartë se mundësitë e buxhetit shqiptar? Programi i socialistëve kërkon mbi 29 miliardë euro, ndërsa buxheti i shtetit nuk mjafton as për gjysmën e tij. Një analizë e qendrës ALTAX zbërthen faturën e lartë të investimeve të premtuara duke ngritur pikëpyetje mbi realizimin e tyre.

Esmeralda Topi

Në zgjedhjet e 11 majit, Partia Socialiste siguroi mandatin e katërt duke premtuar rritje të pagave, pensioneve, investime masive në infrastrukturë, shëndetësi, arsim dhe bujqësi. Por kur të gjitha këto premtime i vendos në një llogari të thjeshtë ekonomike, rezultati është një fushatë me oferta që i tejkalojnë disa herë mundësitë reale të shtetit shqiptar.

Sipas njĂ« analize tĂ« qendrĂ«s ALTAX, angazhimet e PS-sĂ« pĂ«r periudhĂ«n 2025–2029 kapin njĂ« kosto nga 19,8 deri nĂ« 29,5 miliardĂ« euro. Kjo pĂ«rkthehet nĂ« njĂ« barrĂ« financiare vjetore prej 7,6 deri nĂ« 12,9 miliardĂ« euro. NdĂ«rkohĂ«, buxheti aktual vjetor i shtetit nuk kalon 8,2 miliardĂ« euro. Ndaj nĂ« skenarin mĂ« modest kjo faturĂ« kĂ«rkon rritje tĂ« buxhetit me tĂ« paktĂ«n 30–40%. 

Investimet sipas sektorëve

TĂ« dhĂ«nat e pĂ«rpunuara nga qendra ALTAX mbi kostot buxhetore tĂ« premtimeve tĂ« PartisĂ« Socialiste pĂ«r periudhĂ«n 4-vjeçare pĂ«rbĂ«jnĂ« njĂ« skenar ambicioz, por sfidues pĂ«r t’u pĂ«rballuar me burimet aktuale tĂ« buxhetit tĂ« shtetit. 

Referuar të dhënave, sektorët më të kushtueshëm për buxhetin publik janë energjia, infrastruktura dhe zhvillimi rajonal. 

  • Energjia, me njĂ« kosto prej 8–12 miliardĂ« euro nĂ« 4 vite.
  • Infrastruktura, me 5.9 miliardĂ« euro.
  • Uji dhe zhvillimi rajonal, qĂ« kĂ«rkon 6.7 miliardĂ« euro.

Po ashtu, një pjesë të konsiderueshme të shpenzimeve e mbajnë edhe sektorët socialë si punësimi, pensionet, shëndetësia dhe arsimi. 

  • PunĂ«simi dhe pensionet: 4.68 miliardĂ« euro.
  • ShĂ«ndetĂ«sia dhe mbrojtja sociale: 4.304 miliardĂ« euro.
  • Arsimi: 2.4 miliardĂ« euro.

Sipas përllogaritjeve të ekspertëvë të ALTAX sektorët me më pak kosto për buxhetin në katër vitet e ardhshme do të jenë rendi, siguria si dhe mjedisi dhe kultura. 

  • Rendi, siguria dhe shĂ«rbimet publike, me njĂ« total prej vetĂ«m 250 – 400 milionĂ« euro pĂ«r 4 vite.
  • Turizmi, mjedisi dhe kultura, me 1.5 miliardĂ« euro.

NĂ« mungesĂ« tĂ« njĂ« “shkopi magjik”, buxheti Ă«shtĂ« i vetmi filtĂ«r qĂ« ndan premtimet nga realiteti. Dhe ky filtĂ«r, nisur nga premtimet e bĂ«ra, tregon se fushata e 11 majit ishte mĂ« shumĂ« njĂ« treg ofertash tĂ« lakmueshme sesa njĂ« plan pune i zbatueshĂ«m.

Masat thelbësore 

Analiza e qendrës ALTAX tregon se programi i PS është i kushtueshëm dhe jo i përballueshëm në kushtet aktuale, nëse nuk merren parasysh masa thelbësore si:

  1. Rishikimi i prioriteteve buxhetore, për të fokusuar fondet në sektorët më urgjentë dhe me impakt më të gjerë afatgjatë.
  2. Zgjerimi i bazës tatimore dhe rritja e të ardhurave përmes formalizimit e dixhitalizimit të ekonomisë.
  3. Përdorimi i skemave hibride financimi, përmes partneriteteve publiko-private dhe mbështetjes së donatorëve ndërkombëtarë, veçanërisht për infrastrukturën dhe energjinë.
  4. Zgjatja e afatit tĂ« implementimit tĂ« projekteve madhore nĂ« 6–10 vite, pĂ«r tĂ« mos e pĂ«rplasur ekonominĂ« me njĂ« barrĂ« tĂ« menjĂ«hershme.
  5. Menaxhim i kujdesshëm i borxhit publik, për të mos kaluar pragun e qëndrueshmërisë prej 70% të PBB-së.

PĂ«rfundim

Premtimet elektorale tĂ« kĂ«saj fushate nga Partia Socialiste janĂ« mĂ« shumĂ« dĂ«shmi e njĂ« gare pĂ«r vota, sesa plane tĂ« mbĂ«shtetura nĂ« realitete financiare. Mungesa e analizave tĂ« detajuara pĂ«r kostot dhe burimet e financimit i bĂ«n premtimet jo tĂ« besueshme. Pa reforma tĂ« thella dhe njĂ« transparencĂ« mĂ« tĂ« madhe fiskale, shumĂ« nga kĂ«to angazhime rrezikojnĂ« tĂ« mbeten nĂ« letĂ«r pĂ«r t’u ricikluar pĂ«r votuesit pas katĂ«r vitesh.

The post Premtime socialiste me faturë miliardëshe appeared first on Faktoje.al.

↗

Me pasaportë europiane, por pa fonde IPARD për bujqësinë

✇Faktoje
By: Esmeralda Topi

Esmeralda Topi

Dy vite më parë, teksa Shqipëria priste të niste programin e mbështetjes në bujqësi IPARD III me 146 milionë euro grante, Komisioni Evropian pezulloi fondet, bazuar në dyshimet për korrupsion.

Qeveria ka dy vite që përpiqet ta minimizojë këtë masë ekstreme ndaj Shqipërisë. Në kulmin e fushatës elektorale, kryeministri Edi Rama u përpoq të zbusë perceptimin publik për çështjen, duke e paraqitur si një problem teknik dhe jo si pasojë e korrupsionit të mundshëm.

“Komisioni Evropian ka njĂ« strukturĂ« auditimi tĂ« fondeve ka gjetur disa parregullsi dhe ka kĂ«rkuar qĂ« ne tĂ« adresojmĂ« parregullsitĂ« nga pikĂ«pamja sistemike. Dhe ne po bĂ«jmĂ« ekzaktĂ«sisht kĂ«tĂ« gjĂ«â€, tha Rama gjatĂ« njĂ« interviste televizive.

Fakt

E vĂ«rteta Ă«shtĂ« se, Komisioni Evropian ka ngritur dyshime serioze pĂ«r keqpĂ«rdorim fondesh dhe jo thjesht “parregullsi teknike” PĂ«r kĂ«tĂ« arsye, nĂ« korrik tĂ« 2023 KE ndaloi pĂ«rkohĂ«sisht financimin deri nĂ« rikthimin e besimit tek funksionimi i strukturave shqiptare qĂ« menaxhojnĂ« fondet.

Në një letër drejtuar qeverisë shqiptare asokohe, Brukseli informonte mbi mangësitë serioze në funksionimin e sistemit të kontrollit të brendshëm për zbatimin dhe kontrollin e fondeve të IPARD II në Shqipëri.

Madje, në një reagim të posaçëm për Faktoje, Komisioni Evropian konfirmoi asokohe se vendimi për Shqipërinë ishte i paprecedentë.

Prej asaj kohe, autoritetet shqiptare janë vënë në lëvizje për të plotësuar kërkesat dhe kushtet që duhet të plotësojnë në mënyrë që vendi të rifitojë fondet e ndërprera për bujqësinë shqiptare.

Qeveria shqiptare duhet të vërtetojë ndër të tjera se respekton parimet e menaxhimit të qëndrueshëm financiar, transparencës dhe mosdiskriminimit, si dhe të garantojë mbrojtje të interesave financiare të BE-së, duke zbatuar praktikat më të mira ndërkombëtare që mundësojnë parandalimin, identifikimin, raportimin dhe korrigjimin e parregullsive për mashtrim.

IPARD ‘oksigjen’ pĂ«r bujqĂ«sinĂ«

Programi i mbështetjes në bujqësi IPARD ofron grante në ndihmë të sektorit bujqësor për të gjitha vendet që janë në proces anëtarësimi me Bashkimin Evropian.

Shqipëria është një prej pesë vendeve përfituese të mbështetjes me grante. Përmes programit IPARD II, që u zbatua gjatë viteve 2014 dhe 2020, vendi ynë përfitoi mbi 71 milionë euro.

Por prej dy vitesh bujqĂ«sisĂ« shqiptare i janĂ« ndĂ«rprerĂ« pagesat pĂ«r IPARD II dhe njĂ«kohĂ«sisht janĂ« ‘ngrirë’ fondet prej 146 milionĂ« euro pĂ«r programin IPARD III. Kjo çështje ka ngritur shqetĂ«sim mes aktorĂ«ve tĂ« fushĂ«s, tĂ« cilĂ«t kĂ«rkojnĂ« veprim tĂ« shpejtĂ« nga institucionet pĂ«r zhbllokimin e fondeve dhe rritjen e mbĂ«shtetjes pĂ«r sektorin.

“Fondet IPARD ishin i vetmi burim oksigjeni pĂ«r bujqĂ«sinĂ« shqiptare, pasi mbĂ«shtetja buxhetore Ă«shtĂ« e papĂ«rfillshme. Institucionet duhet tĂ« marrin pĂ«rgjegjĂ«sitĂ« qĂ« ju takojnĂ« nĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« Komisioni Evropian tĂ« çel kĂ«to fonde sĂ«rish dhe sa mĂ« parĂ«â€, thotĂ« Eduard Sharka, kryetar i ShoqatĂ«s sĂ« FermerĂ«ve.

“Do tĂ« duhet qĂ« fondet kombĂ«tare tĂ« cilat fillojnĂ« tĂ« jenĂ« tĂ« aksesueshme nĂ« fillim tĂ« vitit t’i bĂ«het njĂ« rishikim nĂ« bazĂ« tĂ« nevojave reale qĂ« ka ky sektor, nĂ«se do tĂ« duam qĂ« ai tĂ« jetĂ« ende njĂ« sektor prioritar”, shton ekspertja pĂ«r ccĂ«shtjet e bujqĂ«sisĂ« Esmeralda Ballesha.

Krahas mungesës së fondeve IPARD, sektori bujqësor në Shqipëri po përballet edhe me pasojat e rënda të emigrimit masiv dhe politikave të mbrapshta fiskale. Në fund të vitit të kaluar, të dhënat zyrtare nga Instituti i Statistikave faktuan krizën në bujqësi.

Sipas INSTAT, në tremujorin e katërt të vitit të kaluar, prodhimi bujqësor në Shqipëri u tkurr me 2,7 % në terma vjetorë.

PĂ«rfundim

Deklarata e kryeministrit Edi Rama, se Komisioni Evropian ka gjetur “vetĂ«m parregullsi” dhe jo probleme tĂ« natyrĂ«s korruptive, Ă«shtĂ« e pavĂ«rtetĂ«. Dokumentet dhe vendimet zyrtare tĂ« Komisionit Evropian tregojnĂ« se vendimi pĂ«r pezullimin e fondeve IPARD Ă«shtĂ« marrĂ« pĂ«r arsye tĂ« thella sistemike dhe dyshime pĂ«r korrupsion, jo vetĂ«m pĂ«r mangĂ«si teknike.

The post Me pasaportë europiane, por pa fonde IPARD për bujqësinë appeared first on Faktoje.al.

❌