Teherani hodhi poshtĂ« thirrjet urgjente tĂ« PerĂ«ndimit pĂ«r rikthim nĂ« negociata dhe theksoi tĂ« drejtĂ«n e tij pĂ«r vetĂ«mbrojtje, duke paralajmĂ«ruar pĂ«r âpasoja tĂ« rrezikshmeâ pas pĂ«rfshirjes sĂ« Shteteve tĂ« Bashkuara nĂ« konfliktin mes Izraelit dhe Iranit. Presidenti amerikan, Donald Trump, tha se sulmet amerikane kishin pĂ«r qĂ«llim âshkatĂ«rriminâ e objekteve kryesore bĂ«rthamore tĂ« Iranit.
Izraeli dhe Irani shkĂ«mbyen sulme tĂ« reja me raketa herĂ«t mĂ« 22 qershor, nĂ« orĂ«t pas sulmeve amerikane, ndĂ«rsa ministri i JashtĂ«m iranian, Abbas Araqchi, deklaroi se Teherani âi rezervon vetes tĂ« gjitha opsionet pĂ«r tĂ« mbrojtur sovranitetin, interesat dhe popullin e vetâ, pas asaj qĂ« e quajti njĂ« hap âtĂ« turpshĂ«mâ tĂ« Shteteve tĂ« Bashkuara.
Sekretari i PĂ«rgjithshĂ«m i OKB-sĂ«, Antonio Guterres, paralajmĂ«roi pĂ«r ârrezik nĂ« rritje qĂ« ky konflikt mund tĂ« dalĂ« shpejt jashtĂ« kontrollitâ, teksa frika pĂ«r njĂ« luftĂ« tĂ« gjerĂ« u shtua pas bombardimeve qĂ« SHBA-ja kreu gjatĂ« natĂ«s.
Udhëheqës të shumtë botërorë bënë thirrje për rifillim të negociatave për programin bërthamor të Iranit, me disa në Perëndim që theksuan se Irani nuk duhet të lejohet të prodhojë armë bërthamore.
Por, ministri i JashtĂ«m iranian, Abbas Araqchi, i hodhi poshtĂ« thirrjet pĂ«r bisedime, duke deklaruar se Shtetet e Bashkuara âkaluan njĂ« vijĂ« tĂ« kuqe shumĂ« tĂ« madhe duke sulmuar objektet bĂ«rthamoreâ dhe se administrata Trump âmban pĂ«rgjegjĂ«si tĂ« plotĂ« dhe tĂ« vetme pĂ«r pasojat e rrezikshme dhe implikimet e gjera tĂ« kĂ«tij akti agresioniâ.
âDera pĂ«r diplomaci duhet tĂ« jetĂ« gjithmonĂ« e hapurâ, tha Araqchi nĂ« njĂ« konferencĂ« pĂ«r shtyp nĂ« Stamboll, âpor ky nuk Ă«shtĂ« rasti pĂ«r momentinâ. Ai shtoi se Irani Ă«shtĂ« nĂ«n sulm dhe do tĂ« ushtrojĂ« tĂ« drejtĂ«n pĂ«r vetĂ«mbrojtje pĂ«r aq kohĂ« sa tĂ« jetĂ« e nevojshme, por nuk zbuloi se çfarĂ« masash do tĂ« marrĂ« Irani nĂ« kundĂ«rpĂ«rgjigje ndaj sulmeve tĂ« SHBA-sĂ«.
Araqchi tha se do të udhëtojë drejt Moskës më vonë gjatë ditës dhe do të takohet më 23 qershor me presidentin rus, Vladimir Putin, oferta e fundit e të cilit për të ndërmjetësuar në negociatat me Teheranin ishte refuzuar në mënyrë efektive nga Trumpi.
âRusia Ă«shtĂ« partnere e jona dhe ne gjithmonĂ« konsultohemiâ, tha ai.
Trump deklaroi se sulmet ishin njĂ« âsukses spektakolar ushtarakâ, duke thĂ«nĂ« se bombarduesit amerikanĂ« kishin goditur objektet bĂ«rthamore nĂ« Fordo, Natanz dhe Isfahan nĂ« njĂ« operacion tĂ« pĂ«rbashkĂ«t me Izraelin pĂ«r tĂ« shkatĂ«rruar programin bĂ«rthamor tĂ« Iranit, pasi diplomacia nuk e kishte bindur Teheranin tĂ« kthehej nĂ« tryezĂ«n e bisedimeve.
âQĂ«llimi ynĂ« ishte shkatĂ«rrimi i kapaciteteve tĂ« pasurimit bĂ«rthamor tĂ« Iranit dhe ndalimi i kĂ«rcĂ«nimit bĂ«rthamor qĂ« paraqet sponsori numĂ«r njĂ« shtetĂ«ror i terrorizmit nĂ« botĂ«â, tha Trump nĂ« njĂ« fjalim drejtuar kombit nga ShtĂ«pia e BardhĂ«.
Sulmet ndodhën në orët e para të 22 qershorit sipas kohës lokale të Iranit, por ishte ende 21 qershor në Uashington kur foli presidenti amerikan.
Nuk pati raportime të menjëhershme për ndonjë sulm iranian ndaj interesave amerikane në Lindjen e Mesme apo gjetkë, por Korpusi i Gardës Revolucionare Islamike të Iranit tha se kishte lëshuar 40 raketa drejt Izraelit mëngjesin e 22 qershorit, përfshirë një nga raketat më të mëdha balistike që ka Teherani, Khorramshahr-4.
Ministria izraelite e Shëndetësisë tha se mbi 80 persona u plagosën nga sulmet iraniane gjatë natës, mbi 70 prej tyre me lëndime të lehta.
Ushtria izraelite deklaroi se kishte kryer ânjĂ« seri sulmesh ndaj objektivave ushtarake nĂ« Iranin perĂ«ndimorâ dhe se kishte bombarduar dy avionĂ« F-5 nĂ« aeroportin Dezful.
Irani nuk ka pranuar se ndonjë avion i është rrëzuar që nga nisja e sulmeve izraelite ndaj Republikës Islamike më 13 qershor.
Si reagoi bota?
Pas goditjeve tĂ« SHBA-sĂ«, sekretari i PĂ«rgjithshĂ«m i OKB-sĂ«, Antonio Guterres, tha se ishte âthellĂ«sisht i alarmuarâ nga pĂ«rshkallĂ«zimi.
âEkziston njĂ« rrezik nĂ« rritje qĂ« ky konflikt tĂ« dalĂ« shpejt jashtĂ« kontrollit â me pasoja katastrofike pĂ«r civilĂ«t, rajonin dhe botĂ«nâ, tha Guterres.
Kreu i AgjencisĂ« NdĂ«rkombĂ«tare pĂ«r Energji BĂ«rthamore (IAEA), Rafael Grossi, tha se do tĂ« thĂ«rrasĂ« njĂ« mbledhje urgjente tĂ« Bordit tĂ« GuvernatorĂ«ve mĂ« 23 qershor, âpĂ«r shkak tĂ« situatĂ«s urgjente nĂ« Iranâ.
Kryeministri britanik, Keir Starmer, i cili së bashku me BE-në, Francën dhe Gjermaninë kishte bërë përpjekje javën e kaluar për një zgjidhje diplomatike me Iranin, i bëri thirrje Teheranit të rikthehet në negociata.
âIranit nuk duhet tâi lejohet kurrĂ« tĂ« zhvillojĂ« njĂ« armĂ« bĂ«rthamore dhe SHBA-ja ka ndĂ«rhyrĂ« pĂ«r tĂ« zvogĂ«luar atĂ« kĂ«rcĂ«nimâ, tha Starmer.
Presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, deklaroi gjithashtu se âIrani nuk duhet tĂ« ketĂ« kurrĂ« bombĂ«â bĂ«rthamore.
âTani Ă«shtĂ« momenti qĂ« Irani tĂ« angazhohet nĂ« njĂ« zgjidhje tĂ« besueshme diplomatikeâ, tha ajo. âTryeza e negociatave Ă«shtĂ« i vetmi vend ku mund tĂ« zgjidhet kjo krizĂ«â.
Kryeministri izraelit, Benjamin Netanyahu, pĂ«rgĂ«zoi Trumpin pĂ«r sulmet e âguximshmeâ, duke i quajtur ato njĂ« moment historik qĂ« mund tĂ« çojĂ« Lindjen e Mesme drejt paqes.
âTĂ« lumtĂ« president Trump. Vendimi juaj i guximshĂ«m pĂ«r tĂ« goditur objektet bĂ«rthamore tĂ« Iranit me forcĂ«n e drejtĂ« dhe tĂ« fuqishme tĂ« Shteteve tĂ« Bashkuara do tĂ« ndryshojĂ« historinĂ«â, tha Netanyahu nĂ« njĂ« video-adresim.
âPresidenti Trump dhe unĂ« shpesh themi: paqe pĂ«rmes forcĂ«s. SĂ« pari vjen forca, pastaj paqjaâ, shtoi ai.
Ministria e Jashtme ruse tha se Moska âe dĂ«non fuqishĂ«mâ bombardimin nga SHBA, tĂ« cilin e quajti âtĂ« papĂ«rgjegjshĂ«mâ dhe âshkelje tĂ« rĂ«ndĂ« tĂ« tĂ« drejtĂ«s ndĂ«rkombĂ«tareâ.
âĂshtĂ« e qartĂ« se njĂ« pĂ«rshkallĂ«zim i rrezikshĂ«m ka nisur, i cili mund tĂ« minojĂ« mĂ« tej sigurinĂ« rajonale dhe globaleâ, tha ministria nĂ« njĂ« deklaratĂ«.
Shtetet arabe të Lindjes së Mesme kërkuan shmangien e përshkallëzimit, disa duke dënuar sulmet e SHBA-së dhe të tjerë duke mos u shprehur qartë.
SHBA-ja ka baza ushtarake në Katar, Kuvajt, Arabinë Saudite dhe Emiratet e Bashkuara Arabe, ndërsa Bahrejni është selia e Flotës së 5-të të Marinës së SHBA-së.
Turqia paralajmĂ«roi se kĂ«to sulme mund tĂ« pĂ«rshkallĂ«zojĂ« konfliktin Iran-Izrael nĂ« njĂ« nivel global, qĂ« siç tha, mund tĂ« ketĂ« pasoja âkatastrofikeâ.
âKĂ«to zhvillime mund tĂ« nxisin qĂ« konflikti rajonal tĂ« pĂ«rshkallĂ«zohet nĂ« nivel global. Ne nuk duam qĂ« njĂ« skenar i tillĂ« katastrofik tĂ« ndodhĂ«â, tha Ministria e Jashtme turke, duke shprehur âshqetĂ«sim tĂ« thellĂ« pĂ«r pasojat e mundshmeâ.
NĂ« njĂ« postim nĂ« X, kryeministri indian Narendra Modi tha se nĂ« njĂ« telefonatĂ« me presidentin iranian, Masoud Pezeshkian, kishte shprehur âshqetĂ«sim tĂ« thellĂ« pĂ«r pĂ«rshkallĂ«zimin e funditâ.
âRipĂ«rsĂ«rita thirrjen tonĂ« pĂ«r uljen e menjĂ«hershme tĂ« tensioneve, dialog dhe diplomaci si rrugĂ«dalje dhe pĂ«r rivendosjen e hershme tĂ« paqes dhe stabilitetit nĂ« rajonâ, shtoi ai.
Në SHBA, senatori republikan nga Karolina e Jugut, Lindsey Graham, mirëpriti sulmet amrikane.
âKjo ishte zgjedhja e duhur. Regjimi e meritonte. ShumĂ« mirĂ«, president Trumpâ, shkroi Graham nĂ« X.
Vendimi për të goditur Iranin mund të jetë politikisht i rrezikshëm për Trumpin, i cili fitoi presidencën vitin e kaluar me premtimin për të mbajtur SHBA-në larg konflikteve të huaja.
Disa anĂ«tarĂ« tĂ« koalicionit âMake America Great Againâ e kishin kĂ«shilluar Trumpin tĂ« mos pĂ«rfshinte drejtpĂ«rdrejt ushtrinĂ« amerikane nĂ« sulme ndaj Iranit./ REL
The post Edhe pas bombardimit amerikan, Irani refuzon negociatat appeared first on Lapsi.al.