Presidenti turk Recep Tayyip Erdogan riafirmoi mbështetjen e vendit të tij për një zgjidhje me dy shtete në Qipro, duke i kërkuar bashkësisë ndërkombëtare të pranojë ndarjen ekzistuese të ishullit mesdhetar.
Qiproja është e ndarë që nga viti 1974, kur një pushtim turk pasoi një grusht shteti në Nikozia të mbështetur nga junta ushtarake e atëhershme e Greqisë.
Bëhet e ditur se Republika Turke e Qipros Veriore, e shpallur në vitin 1983, njihet vetëm nga Ankaraja.
“Ne e mbështesim plotësisht vizionin e bazuar në një zgjidhje me dy shtete”, tha Erdogan gjatë një vizite në Qipron veriore që shënoi 51 vjetorin e pushtimit të ishullit nga trupat turke.
“Është koha që bashkësia ndërkombëtare të bëjë paqe me realitetet në terren”, shtoi ai.
Vizita e udhëheqësit turk vjen pak ditë pasi Sekretari i Përgjithshëm i OKB-së, Antonio Guterres, tha se takimet midis udhëheqësve rivalë të Qipros në selinë e organizatës në New York ishin “konstruktive”, edhe pse mbetën pyetje në lidhje me pikat e kalimit në ishull. /Telegrafi/
Presidenti turk Recep Tayyip Erdogan riktheu mbështetjen e fortë të Ankarasë për zgjidhjen me dy shtete në Qipro, duke kërkuar nga komuniteti ndërkombëtar të pranojë ndarjen ekzistuese të ishullit mes Mesdheut. Qipro është e ndarë që nga viti 1974, kur forcat turke hynë në ishull pas një grushti shteti në Nikozia, mbështetur nga junta ushtarake greke. […]
Të dhënat e reja tregojnë se Italia është konsumatore më e madhe e kondicionerëve në Bashkimin Evropian, e ndjekur nga Greqia, Franca dhe Spanja.
Ndërsa Evropa përballet me një tjetër valë të nxehtit, kondicionerët mbeten një shoqërues i domosdoshëm në vendet më të prekura, me gjithnjë e më shumë njerëz që e konsiderojnë atë një nevojë dhe jo luks.
Italia, më shumë se çdo vend tjetër evropian, nuk mund të bëjë pa të, raporton euronews.
Vetëm ky shtet shfrytëzon mbi një të tretën e gjithë energjisë elektrike të përdorur për kondicionim të ajrit të të 27 shteteve anëtare të Bashkimit Evropian, sipas Eurostat, duke arritur në afërsisht 23 mijë teraxhul nga një total prej pak më shumë se 60 mijë teraxhulësh.
Kjo ndodh pavarësisht çmimeve të larta të energjisë elektrike në Evropë, transmeton Telegrafi.
Ndërkohë, Kosova renditet në pozitën e 12-të në listën e vendeve me konsum më të lartë të energjisë për ftohjen e hapësirave. Sipas të dhënave më të fundit, vendi ynë shpenzon rreth 1208.42 teraxhul energji për këtë qëllim, ndërsa Shqipëria zë vendin e shtatë me 1931.35 teraxhul.
Pse italianët janë të dhënë pas kondicionerëve?
Në vitet e fundit, vendi është goditur nga valë të ashpra të nxehtësisë, me temperatura që arrijnë deri në 48 gradë Celsius në rajone si Sicilia ose Sardinia.
Për më tepër, Italia ka popullsinë më të vjetër në Evropë, duke e bërë banorët shumë të ndjeshëm ndaj nxehtësisë ekstreme.
Greqia tregon një histori të ngjashme. Pavarësisht madhësisë së saj më të vogël, ajo renditet e dyta për shfrytëzimin e kondicionerëve në BE. Konsumon pak më shumë se 8000 teraxhul për këtë qëllim, e ndjekur nga Franca, Spanja dhe Gjermania.
Megjithatë, kondicionimi i ajrit përbën vetëm një pjesë të vogël të konsumit të energjisë elektrike në shtëpi në BE, duke zënë vetëm 0.6 për qind.
Pjesa më e madhe (62.5 për qind) i dedikohet ngrohjes së dhomave, e ndjekur nga ngrohja e ujit me 15 për qind dhe ndriçimi me 14.5 për qind.
Cilat vende evropiane regjistruan temperaturat më të larta në vitin 2025?
Këtë verë, Evropa dhe vendet fqinje kanë përjetuar tashmë temperatura të larta.
Ballkani Perëndimor po përballet me thatësirë të rënda, ndërsa zjarret e mëdha shkaktuan evakuimin e mijëra turistëve në Greqi dhe lanë të vdekur të paktën dy persona në Turqi.
Përballë shqetësimeve në rritje për ndryshimet klimatike, në fillim të muajit korrik, Ankara miratoi një ligj historik për klimën që synon emetime neto-zero deri në vitin 2053.
As Evropa Perëndimore nuk shpëtoi.
Portugalia ka raportuar temperaturën më të lartë në kontinent deri tani: 46.6 gradë Celsius u matën në Mora, 100 km larg Lisbonës.
Spanja fqinje u godit nga zjarret, të cilat lanë të vdekur dy persona dhe shkatërruan provincën verilindore të Tarragonas, ku rreth 18 mijë banorë u vendosën në izolim për arsye sigurie.
Spanja raportoi temperaturën e dytë më të lartë në Evropë në verën e vitit 2025. Temperatura prej 46 gradë Celsius u regjistrua në El Granado, pranë kufirit jugor me Portugalinë.
Greqia kontinentale renditet e treta me 43.2 gradë Celsius në Skala, një qytet në rajonin jugor të Peloponezit.
Valë e fundit e nxehtësisë besohet të ketë shkaktuar afro 300 vdekje shtesë.
A po bëhen evropianët më të kujdesshëm ndaj energjisë?
Lajmi i mirë është se evropianët po përdorin më pak energji në shtëpi.
Pas një kulmi rekord prej 11 milion teraxhulësh në vitin 2021, konsumi i energjisë ka rënë në 9.6 milionë, sipas të dhënave më të fundit të Eurostatit, ku familjet përbëjnë 26.2 për qind të konsumit final të energjisë.
Shumica e kësaj energjie mbulohet nga gazi natyror (29.5 për qind) dhe elektriciteti (25.9 për qind). /Telegrafi/
Kryebashkiaku i Stambollit, Ekrem Imamoglu, një figurë kryesore në opozitën turke, është dënuar me 20 muaj burg për “fyerje dhe kërcënim” të prokurorit të qytetit.
Çështja është një nga një seri çështjesh kundër Imamoglu, rivalit kryesor të Presidentit turk Rexhep Tajip Erdogan, i cili është tashmë nën arrest për akuza për korrupsion, shkruajnë mediat e huaja, përcjell Telegrafi.
Arrestimi i tij në mars si pjesë e asaj çështjeje shkaktoi protestat më të mëdha në rrugë në Turqi në më shumë se një dekadë.
Seanca e sotme dëgjimore u zhvillua në kompleksin e gjykatës dhe burgut në Silivri, në periferi perëndimore të Stambollit, ku Imamoglu është mbajtur që nga arrestimi i tij, raportoi AFP.
Imamoglu, i cili u paraqit në gjykatë, i mohoi të gjitha akuzat, duke thënë se po persekutohej për planet e tij për të kandiduar kundër Erdoganit në zgjedhjet presidenciale të vitit 2028.
Prokurori fillimisht kërkoi një dënim deri në shtatë vjet e katër muaj burg për Imamoglun dhe një ndalim për të mbajtur poste politike.
Imamoglu u zgjodh kryetar i bashkisë së Stambollit në vitin 2019 dhe u rizgjodh në vitin 2024.
Ai u arrestua më 19 mars në lidhje me një hetim për korrupsion dhe akuza për “lidhje me terroristët”.
Seria e akuzave kundër tij mund ta pengojë atë të kandidojë në zgjedhjet e ardhshme presidenciale. /Telegrafi/
Presidenti turk Recep Tayyip Erdogan bëri bujë me fjalimin e tij historik mbi procesin e çarmatimit të PKK-së.
Duke folur në takimin e 32-të konsultativ të organizuar nga Partia AK, Erdogan dha mesazhe të forta si politike ashtu edhe shoqërore me theks në “Turqia pa terror”.
Gjatë fjalimit, në sallë mbizotëroi entuziazëm i madh.
Deklaratat e tij, duke theksuar vëllazërinë midis popullit turk dhe atij kurd, e cila ka zgjatur me shekuj, morën duartrokitje të gjata nga pjesëmarrësit.
Presidenti turk, Recep Tayyip Erdogan, të shtunën ofroi mbështetje të plotë ndaj procesit të çarmatosjes së militantëve kurdë, të cilët kanë filluar t’i dorëzojnë armët nga forcat e Partisë së Punëtorëve të Kurdistanit (PKK).
Tridhjetë militantë të PKK-së dogjën armët e tyre në hyrje të një shpelle në veri të Irakut, duke shënuar një hap simbolik, por të rëndësishëm drejt përfundimit të kryengritjes disa dekadëshe kundër Turqisë.
“Që nga dje, kjo plagë e terrorizmit ka hyrë në një proces përfundimi. Sot është një ditë e re; një faqe e re në histori është hapur. Sot janë hapur gjerësisht dyert e një Turqie të madhe dhe të fuqishme,” tha Erdogan para anëtarëve të Partisë së tij për Drejtësi dhe Zhvillim në Ankara.
Ai tha se hapat e fundit kanë bashkuar kombin dhe se tani parlamenti do të luajë një rol kyç në krijimin e kuadrit ligjor për përfundimin e procesit të çarmatosjes.
“Shpresoj që parlamenti ynë do ta mbështesë këtë proces me pjesëmarrjen më të gjerë të mundshme”, u shpreh Erdogan.
Ankaraja ka ndërmarrë hapa drejt krijimit të një komisioni parlamentar që do të mbikëqyrë çarmatimin dhe tranzicionin e PKK-së drejt politikës demokratike.
PKK-ja, e cila është në konflikt me shtetin turk dhe është ndaluar që nga viti 1984, vendosi të shpërbëhet, të çarmatoset dhe të përfundojë luftën separatiste pas një thirrjeje publike të liderit të saj të burgosur prej kohësh, Abdullah Ocalan.
Pas disa përpjekjeve të dështuara për paqe, kjo iniciativë e re mund të hapë rrugën që Ankaraja të përfundojë një kryengritje në të cilën kanë humbur jetën mbi 40 mijë njerëz, që ka rënduar ekonominë dhe ka shkaktuar ndarje të thella shoqërore dhe politike në Turqi dhe më gjerë në rajon. /Telegrafi/
Kompania ushtarake turke Aselsan ka testuar me sukses sistemin e kundërmasave elektronike YILDIRIM 100, i cili parandalon raketat me rreze të shkurtër veprimi të godasin helikopterët, dronët dhe aeroplanët me fluturim të ulët.
Bazuar në përvojën e luftimeve me PKK-në në lindje të vendit, në të cilat humbi më shumë se 15 helikopterë, ushtria turke po merr një paketë masash për t’u mbrojtur nga raketat kundërajrore me këtë sistem.
Në testin e paraqitur, YILDIRIM 100 parandaloi me sukses sistemin e raketave Igla nga shkatërrimi i objektivit, reflektimin termik të të cilit e mori përsipër, duke përdorur kundërmasa laser.
Kompania siguron se ky sistem lazer nuk kërkon një sasi të tepërt energjie, gjë që e bën këtë sistem miniaturë dhe mjaftueshëm ekonomik për t’u instaluar në aeroplanë, dronë dhe helikopterë me krahë fiks.
Dizajni i tij me dy kulla, sensorët e përparuar dhe njësia e kontrollit të integruar mundësojnë përgjigje të shpejta dhe të koordinuara dhe komunikim të pandërprerë me sistemet e paralajmërimit të raketave.
Për momentin, vetëm disa vende kanë teknologjinë e kundërmasave me laser, kështu që kompanitë turke të mbrojtjes konfirmuan edhe një herë forcën e tyre teknologjike në rritje.
Kompania ushtarake turke Aselsan ka testuar me sukses sistemin e kundërmasave elektronike YILDIRIM 100, i cili parandalon raketat me rreze të shkurtër veprimi të godasin helikopterët, dronët dhe aeroplanët me fluturim të ulët.
Bazuar në përvojën e luftimeve me PKK-në në lindje të vendit, në të cilat humbi më shumë se 15 helikopterë, ushtria turke po merr një paketë masash për t’u mbrojtur nga raketat kundërajrore me këtë sistem.
Në testin e paraqitur, YILDIRIM 100 parandaloi me sukses sistemin e raketave Igla nga shkatërrimi i objektivit, reflektimin termik të të cilit e mori përsipër, duke përdorur kundërmasa laser, përcjell Telegrafi.
Kompania siguron se ky sistem lazer nuk kërkon një sasi të tepërt energjie, gjë që e bën këtë sistem miniaturë dhe mjaftueshëm ekonomik për t’u instaluar në aeroplanë, dronë dhe helikopterë me krahë fiks.
Dizajni i tij me dy kulla, sensorët e përparuar dhe njësia e kontrollit të integruar mundësojnë përgjigje të shpejta dhe të koordinuara dhe komunikim të pandërprerë me sistemet e paralajmërimit të raketave.
Për momentin, vetëm disa vende kanë teknologjinë e kundërmasave me laser, kështu që kompanitë turke të mbrojtjes konfirmuan edhe një herë forcën e tyre teknologjike në rritje. /Telegrafi/
Në disa pjesë të Turqisë, temperatura i kaloi këto ditë 40 gradë Celsius, ndërsa, nga ana tjetër, në zonën e Rizes ka rënë borë.
Zjarret në pyje kanë shpërthyer ditët e fundit në disa rajone, duke përfshirë Izmirin, Bursën, Tekirdagun dhe Adanan, dhe shërbimet zjarrfikëse janë në terren.
Nga ana tjetër, zona e Rizes u zbardh, veçanërisht Rrafshnalta Balikli, e cila ndodhet në rreth 2,400 metra mbi nivelin e detit, raporton Haber.
Në atë rajon, shërbimet kompetente po punojnë me intensitet për pastrimin e rrugëve nga bora.
Në zonat me lartësi të madhe të rajonit të Detit të Zi, siç është Rize, ndonjëherë bie borë gjatë muajve të verës, por reshjet e këtij intensiteti janë të rralla.
Me këtë rast, ekspertët theksojnë efektet e ndryshimeve klimatike dhe paralajmërojnë se fenomene të tilla mund të bëhen më të shpeshta.
Gjatë bisedës me gazetarët që e shoqëronin në fluturimin e kthimit nga Azerbajxhani, presidenti i Turqisë, Rexhep Tajip Erdogan, ka folur për çështjen e blerjes së avionëve luftarakë F-35 nga Turqia dhe qëndrimin e Greqisë ndaj kësaj nisme.
Erdogan theksoi se; “shqetësimi i Greqisë për hapat që kemi ndërmarrë në fushën e mbrojtjes është i pabazë dhe pa kuptim”, duke shtuar se, “Turqia nuk përbën kërcënim për asnjë vend që nuk cenon sigurinë dhe interesat e saj, dhe nuk shfaq qëndrim armiqësor”.
Ai bëri të ditur gjithashtu se ka diskutuar çështjen e F-35 me Presidentin amerikan Donald Trump në margjinat e Samitit të fundit të NATO-s, duke shprehur shpresën që lideri amerikan do t’i përmbahet marrëveshjes së arritur mes tyre.
“Besoj se dorëzimi gradual i avionëve F-35 për Turqinë do të realizohet gjatë mandatit të tij”, theksoi Erdogan.
Deklarata e plotë e presidentit turk:
“Ne dëshirojmë avionët F-35 para së gjithash për sigurinë tonë kombëtare. Për ne, kjo nuk është thjesht një çështje teknologjie ushtarake, por edhe një çështje bashkëpunimi të fuqishëm në nivel ndërkombëtar, si në kuadër të NATO-s. Ky zhvillim na ka dhënë gjithashtu mundësinë për të përshpejtuar përpjekjet tona në industrinë e mbrojtjes. Përforcimi i infrastrukturës sonë mbrojtëse nuk përbën kërcënim për askënd – sidomos për miqtë dhe aleatët tanë.
Në samitin e fundit të NATO-s u mor vendimi që vendet anëtare të rrisin shpenzimet për mbrojtjen. U vendos që ‘shtetet e NATO-s duhet të forcojnë infrastrukturën e tyre mbrojtëse dhe të plotësojnë nevojat e tyre, në mënyrë që të forcohet edhe mbrojtja e vetë NATO-s’. Prandaj, shqetësimi i Greqisë për hapat që kemi ndërmarrë në këtë drejtim është i pabazë dhe pa kuptim.
Turqia nuk është kërcënim për askënd që nuk rrezikon sigurinë dhe interesat tona. Përkundrazi, është një vend që bën çdo përpjekje për të siguruar paqen, stabilitetin dhe sigurinë në rajon dhe në botë, dhe që është një aleat i besueshëm për miqtë e saj. Nuk ka asnjë konflikt në rrethinën tonë për të cilin Turqia të mos përpiqet të gjejë një zgjidhje paqësore.
Çështjen e F-35 e kemi diskutuar edhe me z. Trump dhe jemi duke e ndjekur nga afër. Besoj se ai do t’i qëndrojë marrëveshjes që kemi bërë dhe se dorëzimi gradual i avionëve do të ndodhë brenda mandatit të tij”.
Presidenti i Turqisë, Rexhep Tajip Erdogan, ka folur për çështjen e blerjes së avionëve luftarakë F-35 nga Turqia dhe qëndrimin e Greqisë ndaj kësaj nisme, gjatë bisedës me gazetarët që e shoqëronin në fluturimin e kthimit nga Azerbajxhani. Erdogan theksoi se “shqetësimi i Greqisë për hapat që kemi ndërmarrë në fushën e mbrojtjes është i […]
Autoritetet turke arrestuan dhjetë të dyshuar në lidhje me zjarret që shpërthyen në të gjithë vendin gjatë javës së kaluar, tha të premten Ministri i Brendshëm turk, Ali Yerlikaya.
Zjarret vranë të paktën dy persona në provincën bregdetare perëndimore të Izmirit, ndërsa ekipet e shuarjes së zjarreve të mbështetura nga aeroplanë dhe helikopterë luftuan për të kontrolluar flakët.
Temperaturat e larta, erërat e forta dhe lagështia e ulët shkaktuan gjithashtu përhapjen e shpejtë të zjarreve.
Autoritetet përcaktuan se disa nga 65 zjarret që shpërthyen që nga 26 qershori ishin për shkak të saldimit dhe përdorimit të makinerive bujqësore pranë zonës pyjore dhe djegies së mbeturinave. Procedurat ligjore për 15 të dyshuar të tjerë vazhdojnë, tha Yerlikaya.
Ministri i Pylltarisë, Ibrahim Yumakli, tha se nëntë nga dhjetë zjarre me të cilat ekipet po luftonin të premten ishin kryesisht nën kontroll, ndërsa përpjekjet për të mbajtur nën kontroll zjarrin në provincën juglindore Hatay do të vazhdojnë gjatë natës/abcnews.al
Reshje të dendura dëbore kanë goditur sot rajonet malore të verilindjes së Turqisë, në një situatë të pazakontë për muajin korrik, ndërkohë që 1.600 kilometra më larg, në bregdetin perëndimor, zjarrfikësit vazhdojnë luftën me flakët që kanë përfshirë zonat turistike.
Sipas mediave turke, dëbora ka rënë në disa provinca të Anadollisë Lindore, përfshirë Rizen, Trabzonin, Bajburtin dhe Erzurumin, kushte atmosferike që nuk janë parë prej dekadash.
Një gazetar nga zona e Rizes, i cili foli për Agjencinë Franceze të Lajmeve (AFP), tregoi se reshjet e dëborës zgjatën afro pesë orë.
“Jam 65 vjeç dhe kam kaluar gjithë jetën në Rize. Është hera e parë që shoh dëborë në korrik,” tha Gjenxha Karafazlioglu. “Ka rënë dëborë për rreth 4 deri në 5 orë. Rajoni i Artvinit, pranë kufirit me Gjeorgjinë, është goditur më shumë. Në Rize jemi mësuar me anomali klimatike… Të moshuarit thonë se kanë parë dëborë në korrik rreth 30-40 vite më parë, por që atëherë nuk ka ndodhur më.”
Pamje të transmetuara nga agjencia e lajmeve DHA tregojnë një shtëpi prej guri të mbuluar me më shumë se 10 centimetra dëborë në Rize.
Reshjet kanë prekur gjithë rajonin verilindor të vendit, në një shtrirje prej rreth 100 kilometrash.
Sipas agjencisë shtetërore Anadolu, reshjet e dendura të shiut në provincën e Trabzonit janë shndërruar në dëborë në disa zona, për shkak të një rënieje të ndjeshme të temperaturave.
Ndërkohë, në një distancë prej 1.600 kilometrash në perëndim, rajoni turistik i Izmirit përballet ende me zjarre të fuqishme, të nxitura nga thatësira dhe erërat e forta që arrijnë shpejtësinë deri në 85 km/h.
Temperaturat pritet të rriten ndjeshëm gjatë fundjavës, duke arritur të paktën 40°C në fillim të javës së ardhshme në bregdetin perëndimor dhe në juglindje të vendit. Autoritetet kanë lëshuar gjithashtu një paralajmërim për banorët e Ankarasë, ku pritet që temperaturat të kalojnë 36°C. /LAPSI.al
Një fenomen i rrallë natyror ka goditur Turqinë këtë të premte, ku reshjet e dëborës mbuluan disa rajone të verilindjes së vendit, ndërkohë që pjesa tjetër e territorit po përjeton temperatura ekstreme dhe përballje me zjarre masive. Sipas raportimeve të mediave lokale, dëbora e pazakontë për muajin korrik ra mbi zonat malore, duke krijuar një kontrast të thellë […]
Financial Times raporton se lufta 12-ditore mes Izraelit dhe Iranit ka rishkruar ekuilibrat e fuqisë në Lindjen e Mesme, duke sjellë një Izrael të guximshëm që kërkon të ripërcaktojë rajonin, një regjim iranian të dobësuar që lufton për të mbijetuar dhe një SHBA hezituese për t’u zhytur në një tjetër konflikt të zgjatur. Por pasoja […]
Zjarrfikësit në Turqi janë duke i vazhduar përpjekjet për t’i shuar zjarret që kanë përfshirë kodrat me pyje në perëndim të vendit të premten. Zjarret që shpërthyen në të paktën pesë vende të ndryshme në provincën bregdetare të Egjeut kanë shkaktuar vdekjen e dy njerëzve, shpërnguljen e dhjetëra mijëra banorëve dhe dëmtimin e rreth 200 banesave.
Zjarret thuhet të jenë shkaktuar nga temperaturat e larta, erërat e forta dhe lagështia e ulët. Ministri i Pylltarisë i Turqisë, Ibrahim Yumakli, tha të premten se zjarrfikësit, të mbështetur nga avionë zjarrfikës, janë ende në terren duke luftuar me një zjarr vdekjeprurës pranë qytetit Odemis për ditën e tretë me radhë.
Ndërkohë, ekipet e emergjencës po punojnë për ta parandaluar përhapjen e një zjarri të ri që shpërtheu të enjten vonë pranë rrethit të Bucës. Zjarri pranë Odemisit mori dy jetë – një punonjës pyjor që vdiq të enjten gjatë përpjekjeve për t’i shuar flakët, dhe një banor 81-vjeçar që humbi jetën për shkak të thithjes së tymit, sipas autoriteteve.
“Lufta jonë intensive nga ajri dhe toka për të kontrolluar zjarret në Odemis dhe Buca vazhdon”, tha ministri në platformën X, pa dhënë më shumë hollësi. Një tjetër zjarr që shpërtheu të mërkurën pranë destinacionit turistik të njohur në Çesme u vu nën kontroll të premten, tha Yumakli.
Zjarri nxiti evakuim në tri lagje dhe shkaktoi mbyllje të përkohshme të rrugëve. Zyrtarët turq nuk kanë dhënë ende ndonjë vlerësim të sipërfaqes së përgjithshme të tokës së djegur nga zjarret.
Autoritetet thanë se shumica e zjarreve në Izmir u shkaktuan nga defekte në linjat elektrike. Yumakli fajësoi zjarrin në Buca për shkëndijat e krijuara nga punëtorët e ndërtimit që përdornin një aparat për prerje metali. Zjarret verore janë të zakonshme në Turqi, ku ekspertët paralajmërojnë se ndryshimet klimatike po përkeqësojnë kushtet./ REL
Xhamia e Namazgjasë në kryeqytetin e Shqipërisë, Tiranë, me minaret e saj 50 metra të larta dhe hapësirë për afërsisht rreth 8,000 besimtarë, është një nga vendet më mbresëlënëse të adhurimit islamik në Ballkanin Perëndimor. Ajo u financua, ndër të tjera, me rreth 30 milionë euro nga autoriteti fetar turk, Diyanet. Modeli i saj arkitektonik është Xhamia Blu në Stamboll.
Në tetor 2024 presidenti turk Erdogan vizitoi Tiranën për të inauguruar xhaminë pas një periudhe ndërtimi prej rreth dhjetë vjetësh. Atje ai nënshkroi edhe një marrëveshje për bashkëpunim me Shqipërinë në bujqësi dhe arsim dhe dhuroi disa dronë të prodhuar në Turqi.
Për më tepër, Diyanet siguroi ndikim në bordin e xhamisë së re dhe u emërua një imam turk – gjë që shkaktoi pakënaqësi në shoqërinë shqiptare.
Pas rënies së komunizmit në vitin 1990 në Tiranë u ndërtua një katedrale katolike dhe një katedrale ortodokse, përkatësisht në vitin 2001 dhe 2014. Pas tyre pasoi xhamia. Nën diktatorin Enver Hoxha Shqipëria e shpalli veten si vendi i parë ateist. Duke filluar nga viti 1967, fetë u ndaluan dhe të gjitha institucionet fetare u mbyllën.
Shqipëri, Tiranë 2024 | Flamujt e Shqipërisë dhe Turqisë në xhaminë NamazgahShqipëri, Tiranë 2024 | Flamujt e Shqipërisë dhe Turqisë në xhaminë Namazgah
“Shembulli i Xhamisë së Namazgjasë tregon se si Turqia vepron si një fuqi rajonale në Ballkanin Perëndimor dhe përpiqet të rrisë ndikimin e saj përmes ndërtimit të xhamive”, thotë Natalie Clayer, studiuese e çështjeve sociale në Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales (EHESS) në Paris. Ndërtimi i xhamive, si një formë e fuqisë, është i ndërthurur ngushtë me interesat ekonomike, politike dhe ushtarake. “Megjithatë, aktorët vendas sigurisht që kanë njëfarë lirie veprimi dhe po e përdorin atë”, thotë Clayer.
Pala turke vazhdimisht i theksoi interesat e saj: Për dy vjet, nga viti 2017 deri në vitin 2019, punimet e ndërtimit në Xhaminë e Namazgjasë u pezulluan sepse Turqia kërkoi që Shqipëria të ekstradonte disa individë që dyshohet se ishin të lidhur me lëvizjen Gylen.
Pas përpjekjes për grusht shteti të vitit 2016, Erdogan fajësoi lëvizjen e predikuesit, tani të ndjerë, Fethullah Gylen dhe persekutoi anëtarët e saj brenda dhe jashtë vendit. Punimet e ndërtimit rifilluan vetëm pas ekstradimit të të dyshuarve në Turqi.
Turqia ka zëvendësuar Arabinë Saudite
Edhe kur një xhami ndërtohet me financim të jashtëm, iniciativa zakonisht vjen nga komunitetet lokale, të cilat gjithashtu kontribuojnë një pjesë të kostove. Megjithatë, kur bëhet fjalë për ndërtesa fetare të mëdha në kryeqytete, interesat e aktorëve kombëtarë dhe të jashtëm zakonisht janë po ashtu në lojë, thotë Nathalie Clayer. “Imazhi i shtetit, nevojat e bashkësisë islame, vetëbesimi kombëtar dhe kërkesat ndaj feve të tjera – të gjithë këta faktorë luajnë një rol në ndërtimin e një vendi adhurimi dhe zgjedhjen e modeleve arkitekturore”.
Turqia është aktualisht lider nëBallkanin Perëndimor në financimin e ndërtimit të xhamive. Ky nuk ishte rasti në vitet e para pas rënies së ish-Jugosllavisë.
Në Bosnjë-Hercegovinë, rreth 600 xhami u shkatërruan plotësisht dhe qindra të tjera u dëmtuan gjatë luftës 1992-1995, siç shkruan eksperti Robin Cognée në studimin e tij mbi ndërtimin e xhamive në Bosnjë-Hercegovinë.
Pas përfundimit të luftës në vitin 1995, Arabia Saudite ishte fillimisht sponsori kryesor i rindërtimit të xhamive në këtë shtet të Ballkanit Perëndimor. Pas sulmeve të 11 shtatorit 2001 dhe ngritjes së Erdoganit në pushtet në vitin 2002, Turqia zuri gjithnjë e më shumë vend qendror edhe në B-H.
Nacionalizmi në vend të islamit
Nga ana tjetër, Arabia Saudite është tërhequr gjithnjë e më shumë në kohën e princit Mohammed bin Salman. Projektet e xhamivetë financuara nga Arabia Saudite janë dorëzuar në duar lokale.
Në “Vizioni 2030”, i cili përcakton përparësitë e politikës saudite deri në fund të dekadës, bin Salman i dha përparësi restaurimit të xhamive historike në vetë Arabinë Saudite dhe ruajtjes së trashëgimisë së saj kulturore.
“Islami vehabist është sot më pak i rëndësishëm në Arabinë Saudite sesa nacionalizmi”, thotë Kristin Smith Diwan i Institutit të Shteteve të Gjirit Arab në Uashington, D.C. Bin Salman të paktën zyrtarisht i ka thënë lamtumirë Islamit vehabist, të cilin Arabia Saudite e ka eksportuar prej kohësh: Ai e përshkroi atë si të vjetëruar në një fjalim televiziv në vitin 2021.
“Imperializmi infrastrukturor” i Erdoganit
Turqia e sheh veten si trashëgimtare të Perandorisë Osmane në Ballkanin Perëndimor dhe thekson pretendimin e saj për të qenë një fuqi rajonale. Kjo ka të bëjë me më shumë sesa thjeshtpolitikën fetare të qeverisë nën Partinë AKP të Erdoganit.
Ndërtimi i xhamive është vetëm një komponent i politikës turke të infrastrukturës – jo vetëm në Ballkanin Perëndimor, por edhe në Kaukaz, Azinë Qendrore, Afrikën e Veriut dhe Afrikën Sub-Sahariane, thotë Rebecca Bryant, profesoreshë e antropologjisë kulturore në Universitetin e Utrechtit. Ndërtimi i xhamive duhet të shihet në një kontekst më të gjerë gjeopolitik.
Qofshin linja hekurudhore, porte, hotele apo qendra tregtare: Investitorët turq po operojnë në një shkallë të gjerë nga Sarajeva në Bosnjë deri në Batumi në Gjeorgji, nga Astana, kryeqyteti i Kazakistanit, deri në Qipron Veriore dhe Senegal.
Horizonti futurist i Astanës, për shembull, u realizua kryesisht nga kompanitë turke të ndërtimit, thotë Bryant. Shumë tendera iu dhanë firmave të ndërtimit me lidhje të drejtpërdrejta me Erdoganin. Bryant e quan këtë formë të ndikimit politik “imperializëm të infrastrukturës”.
Megaprojektet si kompleksi që përfshin pallatin presidencial, ndërtesën e parlamentit, hotelet e mëdha dhe një xhami (kjo e fundit nuk ishte përfunduar ende në kohën e inaugurimit), të cilën Erdogan e përuroi në maj 2024 në pjesën e kontrolluar nga turqit të Nikozisë, Qipro Veriore, pas pesë vitesh ndërtimi, janë “vende gjeopolitike ku Turqia shpreh vizionin e saj për të ardhmen”.
Erdogani mbështetet në ngjashmëritë etnike, fetare ose historike dhe përdor retorikën e “vëllazërisë” dhe një “fati të përbashkët” që lidh Turqinë me këto vende. Projektet kanë për qëllim të sinjalizojnë: “Ne jemi e ardhmja. Ne jemi më modernë se Perëndimi”, shpjegon antropologu kulturor Bryant. Kështu, ndërtimi i xhamive është një gur themeli i një vizioni turk për të ardhmen, në të cilin Perëndimi nuk është më pika përfundimtare e progresit. /DW
Ministria e Jashtme e Turqisë ka reaguar ashpër ndaj deklaratave të ministrave dhe politikanëve izraelitë në lidhje me aneksimin e Bregut Perëndimor, duke i cilësuar ato si të papranueshme dhe të rrezikshme për paqen në rajon.
“Refuzojmë fuqishëm deklaratat e ministrave dhe politikanëve izraelitë në lidhje me aneksimin e Bregut Perëndimor,” thuhet në deklaratën e shpërndarë nga Ministria e Jashtme turke, raporton agjencia Anadolu.
Sipas Ankarasë zyrtare, këto qëndrime përbëjnë një tregues të qartë të politikave të Izraelit për ndërtimin e vendbanimeve, të cilat janë në kundërshtim me të drejtën ndërkombëtare dhe synojnë ta kthejnë pushtimin në një realitet të përhershëm.
“Thirrjet e papërgjegjshme për aneksim, veçanërisht në një periudhë kur përpjekjet për arritjen e një armëpushimi janë ende duke vazhduar, injorojnë parimet e zgjidhjes së konfliktit të miratuara nga bashkësia ndërkombëtare për dekada të tëra,” vijon deklarata.
Turqia paralajmëron se ndërhyrjet sistematike në territoret palestineze dhe praktikat që synojnë zhvendosjen e popullatës palestineze po e thellojnë më tej brishtësinë dhe tensionet në Lindjen e Mesme.
Në fund, Ministria e Jashtme e Turqisë ka ritheksuar thirrjen për njohjen e të drejtave legjitime të popullit palestinez dhe krijimin e një shteti të pavarur palestinez me kryeqytet Kudsin Lindor, si e vetmja rrugë për të arritur paqe të qëndrueshme dhe stabilitet në rajon.
Reagimi i Ankarasë vjen pasi të gjithë ministrat e qeverisë së koalicionit në Izrael, nga partia Likud, i kanë dërguar një letër kryeministrit Benjamin Netanyahu, duke i kërkuar që të procedojë me aneksimin e plotë të Bregut Perëndimor deri në fund të muajit.
Turqia ka shprehur rezerva për nismën e themelimit të Shtetit Berktashi në shqipëri!
Vërejtjen mësohet se ia ka përcjellë kryetares së Kuvendit Elisa Spiropalit, kreu i komisionit të Jashtëm të parlamentit turk Fuat Oktay i cili vizitoj vendin tonë të hënën e 30 qershorit.
Oktaj së bashku me Delegacionin e Komisionit për Politikën e Jashtme të Asamblesë së Madhe Kombëtare të Turqisë u takuan të hënën me kryetaren e parlamentit dhe deputetët e grupit miqësor Shqipëri-Turqi në ambientet e kuvendit të Shqipërisë ku edhe ia përcolli kërkesën e Turqisë për shtetin bektashi.
Burime nga takimi thanë se pala turke ka thënë se me krijimin e shtetit bektashi mund të cenohet harmonia fetare në shqipëri, ndaj një nismë e tillë është e gabuar.
Në lidhje me këtë kryetarja e parlamentit Elisa Spiropali nuk dha një koment duke mos e mohuar por as pohuar kërkesën e shtetit turk.
Nisma fillimisht u publikua në shtatorin e 2024 në gazetën e madhe amerikane New York Times, ku ishte vetë kryeministri Edi Rama që e dha lajmin i cili brenda pak ditëve bëri xhiron e globit.
Plani sipas qeverisë është të krijohet sipas modelit të Vatikanit!
Turqia ka kërkuar zyrtarisht nga Shqipëria të mos avancojë me idenë e krijimit të një shteti bektashi. Kjo kërkesë erdhi përmes kreut të Komisionit të Jashtëm të Turqisë, Fuat Oktay, i cili ndodhet në një vizitë në Tiranë. Ankaraja i kërkoi zyrtarisht qeverisë shqiptare të mos avancojë me krijimin e një shteti bektashi dhe po […]
Login
