Ukraina mbylli raundin e tretë të bisedimeve të drejtpërdrejta me Rusinë me një propozim për të mbajtur një “samit të liderëve” deri në fund të gushtit me presidentin ukrainas Volodymyr Zelensky, presidentin rus Vladimir Putin, presidentin turk Recep Tayyip Erdogan dhe presidentin Donald Trump.
Samiti i propozuar do të mbahet midis Zelenskyt dhe Putinit, dhe do të përfshijë “pjesëmarrjen” e presidentëve të SHBA-së dhe Turqisë, sipas një deklarate nga Andriy Yermak, kreu i zyrës së Zelenskyt, shkruajnë mediat e huaja.
Ukraina e bëri propozimin në Turqi gjatë raundit të fundit të bisedimeve, të cilat dhanë pak rezultate dhe i lanë delegacionet nga të dy vendet të ndihen shumë larg një marrëveshjeje për një armëpushim ose përfundim të luftës.
“Është e qartë se Rusia ende nuk është gati për t’i dhënë fund luftës – por ka ende kohë për të rishqyrtuar dhe për t’i dhënë fund kësaj çmendurie”, tha Yermak në deklaratë.
Ai tha se është bërë përparim në çështjet humanitare, duke përfshirë shkëmbimet e të burgosurve dhe rikthimin e fëmijëve ukrainas të rrëmbyer gjatë luftës.
Rustem Umerov, kreu i delegacionit ukrainas, tha pas bisedimeve se “ende nuk kemi bërë përparim” në një armëpushim”. /Telegrafi/
STAMBOLL, 21 korrik /ATSH-DPA/ – Presidenti turk Rexhep Tajip Erdogan deklaroi sot se ka pasur përparim në bisedimet për shitjen e avionëve luftarakë “Eurofighter” për Turqinë.
Sipas agjencisë shtetërore të lajmeve “Anadolu”, Erdogan tha se si “Gjermania ashtu edhe Turqia kanë një qëndrim pozitiv për këtë çështje. “Jam i bindur se do t’i marrim avionët shumë shpejt”, u shpreh ai gjatë kthimit nga një vizitë në Qipro.
Turqia ka shprehur dëshirën për të blerë 40 avionë luftarakë “Eurofighter”. Megjithatë, për shkak se Gjermania është pjesë e projektit të përbashkët evropian që prodhon këta avionë, eksporti i tyre nuk mund të realizohet pa miratimin e qeverisë gjermane.
Gjatë një vizite të enjten e kaluar në Britaninë e Madhe, kancelari gjerman Friedrich Merz u shpreh se ende nuk është marrë një vendim përfundimtar, por ai tha se “jemi në rrugën drejt një vendimi të mirë që mundëson edhe miratimin përkatës të eksportit”. /Ad.Ab./
Presidenti turk Recep Tayyip Erdogan riktheu mbështetjen e fortë të Ankarasë për zgjidhjen me dy shtete në Qipro, duke kërkuar nga komuniteti ndërkombëtar të pranojë ndarjen ekzistuese të ishullit mes Mesdheut. Qipro është e ndarë që nga viti 1974, kur forcat turke hynë në ishull pas një grushti shteti në Nikozia, mbështetur nga junta ushtarake greke. […]
Presidenti i Turqisë, Recep Tayyip Erdogan e ka akuzuar të enjten Izraelin se është duke e përdorur pakicën e druzëve në Siri, si pretekst për t’u zgjeruar në këtë shtet të shkatërruar nga lufta.
“Izraeli, duke i përmendur druzët si arsyetim, është duke zgjeruar banditizmin e vet nëpër lagje të Sirisë në dy ditët e fundit”, ka thënë Erdogan në një fjalim televiziv.
“Dua ta theksoj edhe një herë, qartë dhe direkt, Izraeli është shtet i paligjshëm dhe pa parime”.
“Në këtë drejtim, problem ynë më i madh në rajon është agresioni i Izraelit, dhe nëse nuk ndalet menjëherë, ai nuk do të hezitojë që t’ia vë flakën rajonit tonë dhe më pas botës”.
Provinca Sveida e druzëve, në jug të Sirisë, ka qenë në qendër të konfliktit të përgjakshëm sektarian prej të dielës. Qindra persona është raportuar të jenë vrarë në përleshje mes luftëtarëve druzë kundër fiseve sunite beduine dhe ushtrisë me aleatë.
Izraeli i ka goditur trupat ushtarake qeveritare me sulme ajrore kur ato janë pozicionuar në provincat jugore, ashtu sikurse edhe selinë ushtarake në Damask, duke paralajmëruar që sulmet do të intensifikohen derisa Qeveria të tërhiqet.
Prokurorët turq kanë hartuar një aktakuzë që kërkon një dënim me burg prej të paktën pesë vitesh për gazetarin e pavarur Fatih Altayli, për deklaratat e tij që u konsideruan fyese ndaj Presidentit Rexhep Tajip Erdogan. Altayli, i cili ka më shumë se 1.5 milion abonentë në YouTube , u la në paraburgim muajin e kaluar në pritje të […]
Një gjykatë turke dënoi të mërkurën kryetarin opozitar të Stambollit, Ekrem Imamoglu, me një vit e tetë muaj burg për fyerje dhe kërcënim ndaj një zyrtari publik.
Imamoglu, rival kryesor i presidentit Recep Tayyip Erdogan, ndodhet në burg që nga 23 marsi dhe pritet të apelojë vendimin, raporton AP.
Rasti lidhet me komentet e tij më 20 janar, ku ai kritikoi Prokurorin e Përgjithshëm të Stambollit, Akin Gurlek, duke e akuzuar për hetime të motivuara politikisht ndaj figurave opozitare.
Gjykata e shpalli Imamoglun fajtor për fyerje dhe kërcënim, por e liroi nga akuza për identifikim publik të zyrtarit me qëllim shënjestrimi.
Imamoglu e ka mohuar fajësinë, duke e quajtur procesin “ndëshkim, jo drejtësi”, dhe ka akuzuar gjyqësorin se vepron nën presionin e qeverisë.
Ai u arrestua bashkë me figura të tjera të Partisë Popullore Republikane, partia kryesore opozitare, si pjesë e një hetimi për korrupsion, arrestime që nxiten protestat më të mëdha në Turqi në mbi një dekadë.
Pavarësisht se ndodhet në burg, Imamoglu është shpallur zyrtarisht kandidat presidencial nga Partia Popullore Republikane për zgjedhjet që pritet të mbahen në vitin 2028, por që mund të përshpejtohen.
Që prej arrestimit të tij, dhjetëra zyrtarë të komunave të kontrolluara nga opozita janë përballur me arrestime për dyshime mbi manipulim tenderësh dhe ryshfet.
Opozita i ka quajtur këto akuza politike.
Ndërkohë, qeveria e Erdoganit këmbëngul se gjykatat janë të pavarura dhe veprojnë pa ndikim politik./REL
Kryebashkiaku i Stambollit, Ekrem Imamoglu, një figurë kryesore në opozitën turke, është dënuar me 20 muaj burg për “fyerje dhe kërcënim” të prokurorit të qytetit.
Çështja është një nga një seri çështjesh kundër Imamoglu, rivalit kryesor të Presidentit turk Rexhep Tajip Erdogan, i cili është tashmë nën arrest për akuza për korrupsion, shkruajnë mediat e huaja, përcjell Telegrafi.
Arrestimi i tij në mars si pjesë e asaj çështjeje shkaktoi protestat më të mëdha në rrugë në Turqi në më shumë se një dekadë.
Seanca e sotme dëgjimore u zhvillua në kompleksin e gjykatës dhe burgut në Silivri, në periferi perëndimore të Stambollit, ku Imamoglu është mbajtur që nga arrestimi i tij, raportoi AFP.
Imamoglu, i cili u paraqit në gjykatë, i mohoi të gjitha akuzat, duke thënë se po persekutohej për planet e tij për të kandiduar kundër Erdoganit në zgjedhjet presidenciale të vitit 2028.
Prokurori fillimisht kërkoi një dënim deri në shtatë vjet e katër muaj burg për Imamoglun dhe një ndalim për të mbajtur poste politike.
Imamoglu u zgjodh kryetar i bashkisë së Stambollit në vitin 2019 dhe u rizgjodh në vitin 2024.
Ai u arrestua më 19 mars në lidhje me një hetim për korrupsion dhe akuza për “lidhje me terroristët”.
Seria e akuzave kundër tij mund ta pengojë atë të kandidojë në zgjedhjet e ardhshme presidenciale. /Telegrafi/
Një gjykatë turke dënoi të mërkurën kryetarin opozitar të Stambollit, Ekrem Imamoglu, me një vit e tetë muaj burg për fyerje dhe kërcënim ndaj një zyrtari publik. Imamoglu, rival kryesor i presidentit Recep Tayyip Erdogan, ndodhet në burg që nga 23 marsi dhe pritet të apelojë vendimin, raporton AP. Rasti lidhet me komentet e tij […]
Presidenti turk Recep Tayyip Erdogan bëri bujë me fjalimin e tij historik mbi procesin e çarmatimit të PKK-së.
Duke folur në takimin e 32-të konsultativ të organizuar nga Partia AK, Erdogan dha mesazhe të forta si politike ashtu edhe shoqërore me theks në “Turqia pa terror”.
Gjatë fjalimit, në sallë mbizotëroi entuziazëm i madh.
Deklaratat e tij, duke theksuar vëllazërinë midis popullit turk dhe atij kurd, e cila ka zgjatur me shekuj, morën duartrokitje të gjata nga pjesëmarrësit.
STAMBOLL, 12 korrik /ATSH-DPA/ – Presidenti turk, Recep Tajip Erdogan përshëndeti sot çarmatimin simbolik të luftëtarëve të Partisë së Punëtorëve të Kurdistanit (PKK) si një “faqe të re” për Turqinë, por pa ndonjë reformë konkrete apo masë amnistie.
“Dje, plaga 47-vjeçare e terrorit, me vullnetin e Zotit, ka hyrë në procesin e përfundimit”, u tha Erdogan anëtarëve të partisë së tij në pushtet, AKP, në Ankara.
“Sot është një ditë e re, dyert e një Turqie të madhe dhe të fuqishme janë hapur gjerësisht”, theksoi ai.
Të premten, 30 militantë të PKK-së dogjën pushkë dhe mitralozë në Irakun verior, duke shpallur fundin e luftës së armatosur në përputhje me thirrjet e udhëheqësit të burgosur të PKK-së, Abdullah Ocalan, në Turqi.
Zyrtarët turq e përshkruan ngjarjen si një moment historik, megjithëse mijëra luftëtarë mbeten nën armë.
Erdogan pranoi “gabimet” e shtetit të kaluar dhe aktet “e paligjshme” siç janë zhvendosjet me forcë, djegiet e fshatrave dhe ndalimet e gjuhës kurde.
Megjithatë, ai ia kaloi përgjegjësinë parlamentit, duke njoftuar një komision me AKP-në e tij, aleatin nacionalist MHP dhe Partinë pro kurde DEM për të përcaktuar hapat e ardhshëm në procesin e paqes.
Fusha e veprimit dhe mandati i komisionit mbeten të paqarta.
Ndërsa Erdogan bëri thirrje për dialog, kritikët theksojnë se disa kryetarë bashkie të DEM janë shkarkuar nga postet e tyre për lidhje të dyshuara me terrorizmin dhe politikanë kryesorë kurdë, përfshirë ish-kandidatin presidencial Selahattin Demirtas, mbeten pas hekurave./ /os/
Presidenti turk, Recep Tayyip Erdogan, të shtunën ofroi mbështetje të plotë ndaj procesit të çarmatosjes së militantëve kurdë, të cilët kanë filluar t’i dorëzojnë armët nga forcat e Partisë së Punëtorëve të Kurdistanit (PKK).
Tridhjetë militantë të PKK-së dogjën armët e tyre në hyrje të një shpelle në veri të Irakut, duke shënuar një hap simbolik, por të rëndësishëm drejt përfundimit të kryengritjes disa dekadëshe kundër Turqisë.
“Që nga dje, kjo plagë e terrorizmit ka hyrë në një proces përfundimi. Sot është një ditë e re; një faqe e re në histori është hapur. Sot janë hapur gjerësisht dyert e një Turqie të madhe dhe të fuqishme,” tha Erdogan para anëtarëve të Partisë së tij për Drejtësi dhe Zhvillim në Ankara.
Ai tha se hapat e fundit kanë bashkuar kombin dhe se tani parlamenti do të luajë një rol kyç në krijimin e kuadrit ligjor për përfundimin e procesit të çarmatosjes.
“Shpresoj që parlamenti ynë do ta mbështesë këtë proces me pjesëmarrjen më të gjerë të mundshme”, u shpreh Erdogan.
Ankaraja ka ndërmarrë hapa drejt krijimit të një komisioni parlamentar që do të mbikëqyrë çarmatimin dhe tranzicionin e PKK-së drejt politikës demokratike.
PKK-ja, e cila është në konflikt me shtetin turk dhe është ndaluar që nga viti 1984, vendosi të shpërbëhet, të çarmatoset dhe të përfundojë luftën separatiste pas një thirrjeje publike të liderit të saj të burgosur prej kohësh, Abdullah Ocalan.
Pas disa përpjekjeve të dështuara për paqe, kjo iniciativë e re mund të hapë rrugën që Ankaraja të përfundojë një kryengritje në të cilën kanë humbur jetën mbi 40 mijë njerëz, që ka rënduar ekonominë dhe ka shkaktuar ndarje të thella shoqërore dhe politike në Turqi dhe më gjerë në rajon. /Telegrafi/
Presidenti turk Recep Tayyip Erdogan ka nisur një tjetër ofensivë ndaj bashkive që drejtohen nga kryetarë të bashkive të Partisë Popullore Republikane (CHP), partia kryesore opozitare. Kryetarët e bashkive të Antalias, Adijamanit dhe Adanas u arrestuan më 8 korrik si pjesë e hetimeve për korrupsion. Kryetari i bashkisë së Antalias, Muhittin Bocek, u shkarkua nga […]
ANKARA, 6 korrik /ATSH-AA/ – Presidenti i Turqisë, Recep Tayyip Erdogan, i bëri thirrje Rusisë dhe Azerbajxhanit të tregojnë përmbajtje mes tensioneve në rritje midis dy vendeve, duke vënë në dukje se Ankaraja ka lidhje të thella dhe strategjike si me Moskën, ashtu edhe me Bakunë.
”Dëshira më e madhe e Ankarasë është që incidentet e pafat të mos shkaktojnë dëme të pariparueshme në marrëdhëniet midis Moskës dhe Bakusë”, u tha Erdogan gazetarëve, në bordin e fluturimit të tij të kthimit nga Azerbajxhani.
Duke folur për marrëveshjen e paqes midis Armenisë dhe Azerbajxhanit, Erdogan tha se ”do të dëshmojmë një hapje të dritareve të reja dhe historike të mundësive me marrëveshjen e paqes”.
Lidhur me Sirinë, Erdogan tha se Turqia i ka bërë të qarta vijat e saj të kuqe për Sirinë, duke shtuar se vendi nuk do të tolerojë asnjë plan që legjitimon grupet terroriste ose bashkëpunëtorët e tyre.
“Ne mund të zbatojmë modele të tilla si zonat e tregtisë së lirë, qendrat logjistike dhe tregjet kufitare në Sirinë veriore”, shtoi Erdogan.
“Në takimin tim me vëllain (presidentin e Azerbajxhanit) Ilham Aliyev, ai tha se jam gati të ofroj të gjitha llojet e mbështetjes për Sirinë për gazin natyror’”, tha Erdogan.
Duke folur për Korridorin e Zangezurit – një rrugë strategjike e vendosur për të lidhur Azerbajxhanin perëndimor me enklavën e Nakhçivanit dhe për t’u shfaqur si një lidhje kyç nga Kina me Turqinë dhe Rusinë – presidenti Erdoğan tha se ai ofron mundësi jo vetëm për Azerbajxhanin, por për gjithë rajonin.
Ai vuri në dukje se Ankaraja e sheh rrugën si pjesë të një “revolucioni gjeoekonomik”.
”Edhe pse Armenia fillimisht kundërshtoi Korridorin e Zangezurit, Erevani tani po tregon një qasje më fleksibile për t’u bashkuar me integrimin ekonomik”, shtoi ai.
Lidhur me çështjen e dorëzimit të avionëve F-35 midis Washingtonit dhe Ankarasë, presidenti Erdogan tha se pret dorëzim gradual të F-35-ëve në Turqi gjatë mandatit të Donald Trumpit, duke shpresuar që presidenti amerikan do të “respektojë marrëveshjen tonë”.
Ai tha po ashtu se qetësia e qëndrueshme në rajon dështoi për shkak të shkeljeve të armëpushimit nga Izraeli, duke shtuar se Ankaraja po punon për të parandaluar përsëritjen kësaj radhe.
”Turqia beson se armëpushimi midis Iranit dhe Izraelit ka hapur gjithashtu derën për një armëpushim në Gaza”, tha presidenti, duke shtuar se ”Hamasi ka treguar vazhdimisht vullnetin e tij të mirë për këtë çështje”./ a.jor.
Presidenti i Turqisë, Recep Tayyip Erdogan, deklaroi se ndikimi i Shteteve të Bashkuara ndaj Izraelit është vendimtar për arritjen e një armëpushimi të mundshëm 60-ditor në Rripin e Gazës.
“Faleminderit iniciativave të presidentit Trump, një plan për një armëpushim të përkohshëm prej 60 ditësh është aktualisht në tryezën e diskutimeve. Ndikimi i SHBA-së ndaj Izraelit do të jetë vendimtar në këtë proces. Në këtë fazë, është tejet e rëndësishme që vendet perëndimore, veçanërisht Shtetet e Bashkuara, të shtojnë presionin mbi Izraelin për të arritur një marrëveshje armëpushimi”, citohet të ketë thënë Erdogan për agjencinë turke “Anadolu”.
Ai shtoi se armëpushimi i fundit mes Iranit dhe Izraelit ka hapur një “dritare mundësie” për Gazën.
Sipas presidentit turk, Hamasi ka treguar disa herë vullnet për zgjidhje, por mungesa e respektimit të armëpushimit nga ana e Izraelit ka penguar kthimin e qetësisë në rajon.
“Po punojmë që një situatë e tillë të mos përsëritet. Duhet të vendosim një armëpushim që Izraeli ta respektojë plotësisht. Për këtë, nevojitet një platformë e fortë negociatash dhe, mbi të gjitha, zgjidhja e çështjes së garancive”, përfundoi Erdogan.
Gjatë bisedës me gazetarët që e shoqëronin në fluturimin e kthimit nga Azerbajxhani, presidenti i Turqisë, Rexhep Tajip Erdogan, ka folur për çështjen e blerjes së avionëve luftarakë F-35 nga Turqia dhe qëndrimin e Greqisë ndaj kësaj nisme.
Erdogan theksoi se; “shqetësimi i Greqisë për hapat që kemi ndërmarrë në fushën e mbrojtjes është i pabazë dhe pa kuptim”, duke shtuar se, “Turqia nuk përbën kërcënim për asnjë vend që nuk cenon sigurinë dhe interesat e saj, dhe nuk shfaq qëndrim armiqësor”.
Ai bëri të ditur gjithashtu se ka diskutuar çështjen e F-35 me Presidentin amerikan Donald Trump në margjinat e Samitit të fundit të NATO-s, duke shprehur shpresën që lideri amerikan do t’i përmbahet marrëveshjes së arritur mes tyre.
“Besoj se dorëzimi gradual i avionëve F-35 për Turqinë do të realizohet gjatë mandatit të tij”, theksoi Erdogan.
Deklarata e plotë e presidentit turk:
“Ne dëshirojmë avionët F-35 para së gjithash për sigurinë tonë kombëtare. Për ne, kjo nuk është thjesht një çështje teknologjie ushtarake, por edhe një çështje bashkëpunimi të fuqishëm në nivel ndërkombëtar, si në kuadër të NATO-s. Ky zhvillim na ka dhënë gjithashtu mundësinë për të përshpejtuar përpjekjet tona në industrinë e mbrojtjes. Përforcimi i infrastrukturës sonë mbrojtëse nuk përbën kërcënim për askënd – sidomos për miqtë dhe aleatët tanë.
Në samitin e fundit të NATO-s u mor vendimi që vendet anëtare të rrisin shpenzimet për mbrojtjen. U vendos që ‘shtetet e NATO-s duhet të forcojnë infrastrukturën e tyre mbrojtëse dhe të plotësojnë nevojat e tyre, në mënyrë që të forcohet edhe mbrojtja e vetë NATO-s’. Prandaj, shqetësimi i Greqisë për hapat që kemi ndërmarrë në këtë drejtim është i pabazë dhe pa kuptim.
Turqia nuk është kërcënim për askënd që nuk rrezikon sigurinë dhe interesat tona. Përkundrazi, është një vend që bën çdo përpjekje për të siguruar paqen, stabilitetin dhe sigurinë në rajon dhe në botë, dhe që është një aleat i besueshëm për miqtë e saj. Nuk ka asnjë konflikt në rrethinën tonë për të cilin Turqia të mos përpiqet të gjejë një zgjidhje paqësore.
Çështjen e F-35 e kemi diskutuar edhe me z. Trump dhe jemi duke e ndjekur nga afër. Besoj se ai do t’i qëndrojë marrëveshjes që kemi bërë dhe se dorëzimi gradual i avionëve do të ndodhë brenda mandatit të tij”.
Presidenti i Turqisë, Rexhep Tajip Erdogan, ka folur për çështjen e blerjes së avionëve luftarakë F-35 nga Turqia dhe qëndrimin e Greqisë ndaj kësaj nisme, gjatë bisedës me gazetarët që e shoqëronin në fluturimin e kthimit nga Azerbajxhani. Erdogan theksoi se “shqetësimi i Greqisë për hapat që kemi ndërmarrë në fushën e mbrojtjes është i […]
Presidenti i Turqisë, Recep Tayyip Erdogan, deklaroi se politikat gjithnjë e më agresive të Izraelit nën administratën aktuale po kërcënojnë paqen dhe stabilitetin në rajon. Këto komente u bënë gjatë fjalimit të tij në samitin e 17-të të Organizatës së Bashkëpunimit Ekonomik (ECO) që po zhvillohet në Khankendi, Azerbajxhan.
Erdogan theksoi rëndësinë e mosbraktisjes së kauzës palestineze dhe kritikoi qeverinë e Netanyahut, duke e akuzuar për kthimin e rajonit në “pellg gjaku”.
Në fjalën e tij, presidenti turk foli edhe për situatën në Afganistan, duke theksuar nevojën për mbështetje të sigurisë, paqes dhe zhvillimit të popullsisë atje.
Gjithashtu, Erdogan bëri thirrje për forcimin e lidhjeve me qipriotët turq në fushat e sportit, kulturës, ekonomisë dhe turizmit, si pjesë e bashkëpunimit rajonal.
Sa i përket energjisë së pastër, presidenti turk prezantoi Planin Kombëtar të Veprimit për Efikasitetin e Energjisë 2024-2030, me të cilin parashikohet ulja e emetimeve të dioksidit të karbonit me 100 milionë tonë. Ai gjithashtu përmendi projektin “Zero Mbeturina” si një element të rëndësishëm në luftën kundër ndryshimeve klimatike, duke nënvizuar se që nga fillimi i këtij projekti janë parandaluar afërsisht 6 milionë tonë emetime të gazrave serrë.
Samiti i ECO-s mbahet nën temën “Vizioni i ri i ECO-s për një të ardhme të qëndrueshme dhe rezistente ndaj klimës”.
Xhamia e Namazgjasë në kryeqytetin e Shqipërisë, Tiranë, me minaret e saj 50 metra të larta dhe hapësirë për afërsisht rreth 8,000 besimtarë, është një nga vendet më mbresëlënëse të adhurimit islamik në Ballkanin Perëndimor. Ajo u financua, ndër të tjera, me rreth 30 milionë euro nga autoriteti fetar turk, Diyanet. Modeli i saj arkitektonik është Xhamia Blu në Stamboll.
Në tetor 2024 presidenti turk Erdogan vizitoi Tiranën për të inauguruar xhaminë pas një periudhe ndërtimi prej rreth dhjetë vjetësh. Atje ai nënshkroi edhe një marrëveshje për bashkëpunim me Shqipërinë në bujqësi dhe arsim dhe dhuroi disa dronë të prodhuar në Turqi.
Për më tepër, Diyanet siguroi ndikim në bordin e xhamisë së re dhe u emërua një imam turk – gjë që shkaktoi pakënaqësi në shoqërinë shqiptare.
Pas rënies së komunizmit në vitin 1990 në Tiranë u ndërtua një katedrale katolike dhe një katedrale ortodokse, përkatësisht në vitin 2001 dhe 2014. Pas tyre pasoi xhamia. Nën diktatorin Enver Hoxha Shqipëria e shpalli veten si vendi i parë ateist. Duke filluar nga viti 1967, fetë u ndaluan dhe të gjitha institucionet fetare u mbyllën.
Shqipëri, Tiranë 2024 | Flamujt e Shqipërisë dhe Turqisë në xhaminë NamazgahShqipëri, Tiranë 2024 | Flamujt e Shqipërisë dhe Turqisë në xhaminë Namazgah
“Shembulli i Xhamisë së Namazgjasë tregon se si Turqia vepron si një fuqi rajonale në Ballkanin Perëndimor dhe përpiqet të rrisë ndikimin e saj përmes ndërtimit të xhamive”, thotë Natalie Clayer, studiuese e çështjeve sociale në Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales (EHESS) në Paris. Ndërtimi i xhamive, si një formë e fuqisë, është i ndërthurur ngushtë me interesat ekonomike, politike dhe ushtarake. “Megjithatë, aktorët vendas sigurisht që kanë njëfarë lirie veprimi dhe po e përdorin atë”, thotë Clayer.
Pala turke vazhdimisht i theksoi interesat e saj: Për dy vjet, nga viti 2017 deri në vitin 2019, punimet e ndërtimit në Xhaminë e Namazgjasë u pezulluan sepse Turqia kërkoi që Shqipëria të ekstradonte disa individë që dyshohet se ishin të lidhur me lëvizjen Gylen.
Pas përpjekjes për grusht shteti të vitit 2016, Erdogan fajësoi lëvizjen e predikuesit, tani të ndjerë, Fethullah Gylen dhe persekutoi anëtarët e saj brenda dhe jashtë vendit. Punimet e ndërtimit rifilluan vetëm pas ekstradimit të të dyshuarve në Turqi.
Turqia ka zëvendësuar Arabinë Saudite
Edhe kur një xhami ndërtohet me financim të jashtëm, iniciativa zakonisht vjen nga komunitetet lokale, të cilat gjithashtu kontribuojnë një pjesë të kostove. Megjithatë, kur bëhet fjalë për ndërtesa fetare të mëdha në kryeqytete, interesat e aktorëve kombëtarë dhe të jashtëm zakonisht janë po ashtu në lojë, thotë Nathalie Clayer. “Imazhi i shtetit, nevojat e bashkësisë islame, vetëbesimi kombëtar dhe kërkesat ndaj feve të tjera – të gjithë këta faktorë luajnë një rol në ndërtimin e një vendi adhurimi dhe zgjedhjen e modeleve arkitekturore”.
Turqia është aktualisht lider nëBallkanin Perëndimor në financimin e ndërtimit të xhamive. Ky nuk ishte rasti në vitet e para pas rënies së ish-Jugosllavisë.
Në Bosnjë-Hercegovinë, rreth 600 xhami u shkatërruan plotësisht dhe qindra të tjera u dëmtuan gjatë luftës 1992-1995, siç shkruan eksperti Robin Cognée në studimin e tij mbi ndërtimin e xhamive në Bosnjë-Hercegovinë.
Pas përfundimit të luftës në vitin 1995, Arabia Saudite ishte fillimisht sponsori kryesor i rindërtimit të xhamive në këtë shtet të Ballkanit Perëndimor. Pas sulmeve të 11 shtatorit 2001 dhe ngritjes së Erdoganit në pushtet në vitin 2002, Turqia zuri gjithnjë e më shumë vend qendror edhe në B-H.
Nacionalizmi në vend të islamit
Nga ana tjetër, Arabia Saudite është tërhequr gjithnjë e më shumë në kohën e princit Mohammed bin Salman. Projektet e xhamivetë financuara nga Arabia Saudite janë dorëzuar në duar lokale.
Në “Vizioni 2030”, i cili përcakton përparësitë e politikës saudite deri në fund të dekadës, bin Salman i dha përparësi restaurimit të xhamive historike në vetë Arabinë Saudite dhe ruajtjes së trashëgimisë së saj kulturore.
“Islami vehabist është sot më pak i rëndësishëm në Arabinë Saudite sesa nacionalizmi”, thotë Kristin Smith Diwan i Institutit të Shteteve të Gjirit Arab në Uashington, D.C. Bin Salman të paktën zyrtarisht i ka thënë lamtumirë Islamit vehabist, të cilin Arabia Saudite e ka eksportuar prej kohësh: Ai e përshkroi atë si të vjetëruar në një fjalim televiziv në vitin 2021.
“Imperializmi infrastrukturor” i Erdoganit
Turqia e sheh veten si trashëgimtare të Perandorisë Osmane në Ballkanin Perëndimor dhe thekson pretendimin e saj për të qenë një fuqi rajonale. Kjo ka të bëjë me më shumë sesa thjeshtpolitikën fetare të qeverisë nën Partinë AKP të Erdoganit.
Ndërtimi i xhamive është vetëm një komponent i politikës turke të infrastrukturës – jo vetëm në Ballkanin Perëndimor, por edhe në Kaukaz, Azinë Qendrore, Afrikën e Veriut dhe Afrikën Sub-Sahariane, thotë Rebecca Bryant, profesoreshë e antropologjisë kulturore në Universitetin e Utrechtit. Ndërtimi i xhamive duhet të shihet në një kontekst më të gjerë gjeopolitik.
Qofshin linja hekurudhore, porte, hotele apo qendra tregtare: Investitorët turq po operojnë në një shkallë të gjerë nga Sarajeva në Bosnjë deri në Batumi në Gjeorgji, nga Astana, kryeqyteti i Kazakistanit, deri në Qipron Veriore dhe Senegal.
Horizonti futurist i Astanës, për shembull, u realizua kryesisht nga kompanitë turke të ndërtimit, thotë Bryant. Shumë tendera iu dhanë firmave të ndërtimit me lidhje të drejtpërdrejta me Erdoganin. Bryant e quan këtë formë të ndikimit politik “imperializëm të infrastrukturës”.
Megaprojektet si kompleksi që përfshin pallatin presidencial, ndërtesën e parlamentit, hotelet e mëdha dhe një xhami (kjo e fundit nuk ishte përfunduar ende në kohën e inaugurimit), të cilën Erdogan e përuroi në maj 2024 në pjesën e kontrolluar nga turqit të Nikozisë, Qipro Veriore, pas pesë vitesh ndërtimi, janë “vende gjeopolitike ku Turqia shpreh vizionin e saj për të ardhmen”.
Erdogani mbështetet në ngjashmëritë etnike, fetare ose historike dhe përdor retorikën e “vëllazërisë” dhe një “fati të përbashkët” që lidh Turqinë me këto vende. Projektet kanë për qëllim të sinjalizojnë: “Ne jemi e ardhmja. Ne jemi më modernë se Perëndimi”, shpjegon antropologu kulturor Bryant. Kështu, ndërtimi i xhamive është një gur themeli i një vizioni turk për të ardhmen, në të cilin Perëndimi nuk është më pika përfundimtare e progresit. /DW
Gjatë aktivitetit me temën “Ekonomia e bazuar në vëllazëri: Multilateralizmi etik” që u mbajt në Institutin Papnor për Shkencat Shoqërore, Emine Erdogan, e cila ndodhej në Vatikan për të mbajtur një fjalim, realizoi një takim me Papën Leon XIV në Pallatin Apostolik të Vatikanit.
gjatë takimit u diskutuan çështje si situata kritike në Gaza, përpjekjet për të luftuar ndryshimet klimatike, lufta kundër islamofobisë dhe racizmit, si dhe rëndësia e ekzistencës së familjes në shoqëri.
Gjatë takimit, Emine Erdogan përgëzoi Papën Leon XIV, i cili është zgjedhur së fundmi në këtë detyrë, si dhe shprehu urimet e saj që kjo të jetë një zhvillim i mbarë për botën e krishterë.
Emine Erdogan tërhoqi vëmendjen ndaj tragjedisë njerëzore në Gaza
Në takim u trajtua me theks të veçantë tragjedia njerëzore në Gaza, e cila ndodhet nën sulmet dhe bllokadën e Izraelit, dhe Emine Erdogan theksoi për Papën rëndësinë që bota e krishterë të japë një mbështetje më të fuqishme për arritjen e një armëpushimi të përhershëm dhe për dërgimin e ndihmave humanitare.
Emine Erdogan shprehu gjithashtu rëndësinë e zbatimit sa më parë të një zgjidhjeje me dy shtete për paqe të qëndrueshme dhe të përhershme në Palestinë dhe rëndësinë që të rritet numri i vendeve që e njohin zyrtarisht shtetin e Palestinës.
Ajo i tha Papës se edhe të krishterët që jetojnë në rajon, kishat dhe komunitetet e të cilëve ndodhen vazhdimisht nën kërcënim, duhet më në fund të gjejnë paqe.
Në takim u vu në dukje gjithashtu se islamofobia, racizmi dhe intoleranca janë në rritje shqetësuese, e Zonja e Parë turke theksoi se këto prirje nuk përbëjnë rrezik vetëm për grupet që i kanë në shënjestër, por edhe për të gjitha shtresat e shoqërisë.
Papa u shpreeh se “Turqia është një vend i rëndësishëm për të krishterët, por në të njëjtën kohë, është një urë origjinale dhe e rëndësishme për ndërtimin e paqes, dhe luan një rol të rëndësishëm.”
U nënvizua gjithashtu se në të dyja besimet familja ka një vlerë dhe vend të rëndësishëm dhe se duhet të mbahet një qëndrim i përbashkët i të gjitha feve hyjnore kundër kërcënimeve globale që synojnë t’i shkatërrojnë vlerat familjare.
Në lidhje me takimin me Papën, Zonja e Parë Turke në një postim në rrjetin social X shprehu mirënjohjen e saj për mikpritjen e ndjeshme të Vatikanit.
Megjithatë, lexuesi kurioz që pret të lexojë për këtë vendim historik, do të zhgënjehet me të hapur artikullin.
Në brendi të tij zbulohet se “vendimi i madh që ndryshon historinë nga Izraeli dhe Irani” i referohet një deklarate të presidentit turk se Ankaraja do të rrisë ndjeshëm fuqinë e saj ushtarake përballë tensioneve në rritje mes Izraelit dhe Iranit. Ky është një vendim që po merret nga të gjitha vendet e NATO-s si pjesë e zotimit për të rritur në nivelin e pesë përqind të Prodhimit të Brendshëm Bruto (PBB) financimet ushtarake të tyre. Turqia është pjesë thelbësore e Aleancës të Atlantikut të Veriut si një nga aktorët kryesore të sigurimit të forcave njerëzore ushtarake, por së fundi duke rritur ndjeshëm edhe industrinë e saj ushtarake në prodhimin e armatimit dhe dronëve.
Duke përdorur një titull gjysmak dhe mashtrues, faqja e detyron lexuesin të klikojë disa herë për të lexuar në përfundim një informacion që nuk ka lidhje aspak me atë çka titulli lë të kuptohet. Dukshëm qëllimi i faqes është që të mblidhen sa më shumë klikime dhe jo të informojë qytetarët. Duke kapitalizuar mbi frikën apo interesin e qytetarëve për të kuptuar nëse qeveria ka ndërmarrë ndonjë hap në lidhje me këtë situatë, faqja çorienton lexuesin me një titull që nuk përputhet aspak me brendinë e lajmit.
Login
