Njohja e pensioneve para â93: Kush pĂ«rfiton dhe si aplikohet
Qeveria shqiptare ka hedhur hapin e radhës drejt njohjes dhe vlerësimit të kontributit të qytetarëve, që kanë punuar ndër vite në institucionet shtetërore dhe ndërmarrjet bujqësore të periudhës komuniste.
Me miratimin e rregullores sĂ« re âPĂ«r zbatimin e ligjit nr. 7/2025â me urdhĂ«r tĂ« ministrit tĂ« EkonomisĂ«, KulturĂ«s dhe Inovacionit, kĂ«rkohet tâu jepet fund njĂ« herĂ« e mirĂ« padrejtĂ«sive tĂ« kahershme, duke rikthyer dinjitetin dhe tĂ« drejtĂ«n e mohuar pĂ«r shumĂ« individĂ«, tĂ« cilĂ«t pavarĂ«sisht viteve tĂ« punĂ«s, kanĂ« mbetur pĂ«r dekada jashtĂ« skemĂ«s sĂ« pensioneve. NĂ« shumĂ« raste, vitet e punĂ«s janĂ« dokumentuar jo saktĂ«, regjistrat gjenden tĂ« paplotĂ« ose janĂ« djegur gjatĂ« trazirave tĂ« â97-Ă«s. Ligji do tĂ« lehtĂ«sojĂ« njohjen e periudhave tĂ« sigurimit, duke zgjidhur problemet me dokumentacionin e vjetĂ«r dhe duke shmangur pengesat administrative.
PĂRFITUESIT
Në qendër të këtij vendimi janë ish-punonjësit e institucioneve shtetërore, të ish-ndërmarrjeve shtetërore, ndërmarrjeve bujqësore dhe ish-kooperativave bujqësore, të cilët për arsye të ndryshme, kryesisht të mungesës së dokumentacionit apo të parregullsive administrative gjatë viteve të tranzicionit, nuk kanë mundur të përfshihen në sistemin e sigurimeve shoqërore dhe si rrjedhojë nuk kanë përfituar pensionin e pleqërisë, ose përfitime të tjera sociale.
Rregullorja pĂ«rcakton qartĂ« procedurat pĂ«r njohjen e kĂ«tyre periudhave si vite sigurimi nĂ« sistemin e sigurimeve shoqĂ«rore. Ajo parashikon kritere tĂ« detajuara qĂ« duhet tĂ« plotĂ«sojnĂ« kĂ«rkuesit, si dhe dokumentacionin e nevojshĂ«m pĂ«r tĂ« vĂ«rtetuar periudhĂ«n e punĂ«simit dhe lidhjen e tyre me institucionet pĂ«rkatĂ«se. NĂ« fokus Ă«shtĂ« jo vetĂ«m saktĂ«sia ligjore, por edhe lehtĂ«simi i barrĂ«s dokumentare, duke pranuar edhe forma alternative tĂ« provĂ«s si deklarata noteriale, dĂ«shmi nga dĂ«shmitarĂ«, certifikata familjare, vĂ«rtetime nga arkivat apo institucionet vendore. NjĂ« nga risitĂ« e kĂ«saj rregulloreje Ă«shtĂ« mundĂ«sia qĂ« aplikimi tĂ« bĂ«het nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« thjeshtuar pĂ«rmes platformĂ«s digjitale âe-Albaniaâ, duke shmangur burokracitĂ« dhe vonesat qĂ« pĂ«r shumĂ« vite kanĂ« bllokuar qindra kĂ«rkesa nĂ« sistemin e sigurimeve.
Aplikuesit, pas dorëzimit të dokumenteve, do të shqyrtohen nga strukturat përkatëse të Institutit të Sigurimeve Shoqërore, i cili do të ketë detyrimin të japë vendimin përfundimtar për njohjen ose jo të periudhës së kërkuar. Përfitues të drejtpërdrejtë të kësaj nisme janë individë që kanë qenë të angazhuar në punë gjatë periudhave të funksionimit të kooperativave bujqësore, ndërmarrjeve shtetërore industriale apo bujqësore, ku puna shpesh kryhej pa një kontratë të rregullt pune, por ishte pjesë e kontributit kolektiv dhe detyrimit qytetar të kohës. Në shumë raste, këta persona kanë punuar për vite me radhë në sistemin bujqësor apo industrial të organizuar nga shteti, por nuk kanë qenë të regjistruar si të siguruar, gjë që sot pengon përfitimin e pensionit.
RASTE PĂRJASHTIMORE
Ndërkohë, rregullorja parashikon dhe kufizime të qarta për të shmangur abuzimet. Kështu, përjashtohen nga përfitimi personat që janë dënuar me vendim gjykate për vepra penale që nuk lidhen me bindjet politike, si dhe ata që nuk kanë pasur një lidhje të vërtetueshme me vendbanimin dhe vendpunimin gjatë periudhës për të cilën kërkojnë njohje. Ky akt nënligjor vjen si një plotësim i shumë kërkesave dhe shqetësimeve të ngritura nga qytetarët, organizatat e pensionistëve dhe shoqëria civile ndër vite, duke qenë një nga hapësirat më të rëndësishme të rivlerësimit të kontributit historik të shtresave të neglizhuara në tranzicionin shqiptar.
Në thelb, ai sjell jo vetëm një përmirësim në mirëqenien ekonomike të mijëra familjeve, por edhe një formë e vonuar drejtësie sociale dhe respekti institucional për punën që është bërë në kushte të vështira dhe në periudha kur ndihmat sociale dhe siguria e punës ishin të kufizuara. Pritet që zbatimi i kësaj rregulloreje të sjellë një valë të re aplikimesh në muajt në vijim, me Institutin e Sigurimeve Shoqërore, që ka marrë masa për të përballuar fluksin dhe për të ofruar asistencë teknike dhe ligjore për aplikantët në nevojë. Njëkohësisht, qytetarët që kanë çështje të hapura në gjykatë për të njëjtën periudhë, kanë të drejtë të kërkojnë rikthimin e dosjes për shqyrtim administrativ sipas rregullores së re, duke kursyer kohë dhe kosto procedurale.
Me kĂ«tĂ« vendim, shteti shqiptar u kthen njĂ« borxh tĂ« gjatĂ« moral dhe social qindra mijĂ«ra qytetarĂ«ve tĂ« tij â njĂ« shenjĂ« qĂ« puna e bĂ«rĂ«, edhe pse nĂ« rrethana tĂ« tjera politike e ekonomike, nuk harrohet dhe meriton tĂ« vlerĂ«sohet. Duhet nĂ«nvizuar se ligji nuk ka fuqi prapavepruese. Referuar deklaratave nga pĂ«rfaqĂ«suesit e Institutit tĂ« Sigurimeve ShoqĂ«rore, pĂ«rfitues do tĂ« jenĂ« vetĂ«m ata qĂ« dalin rishtazi nĂ« pension dhe jo tĂ« tjerĂ«, tĂ« cilĂ«t e kanĂ« kĂ«rkuar tĂ« drejtĂ«n e tyre nĂ« rrugĂ« administrative apo gjyqĂ«sore. NdĂ«rkohĂ« qĂ« edhe ata individĂ« qĂ« janĂ« nĂ« proces ankimimi administrativ apo gjyqĂ«sor kanĂ« tĂ« drejtĂ« tĂ« shmangin kĂ«to procedura, pasi janĂ« objekt pĂ«rfitimi tĂ« ligjit.
KATEGORITĂ QĂ PĂRFITOJNĂ NGA ZBATIMI I LIGJIT JANĂ:
Ata që kanë plotësuar moshën për pension pas hyrjes në fuqi të ligjit.
Persona që ende nuk kanë marrë pension, edhe pse kanë mbushur moshën.
Aplikantë, të cilëve u është refuzuar pensioni për mungesë periudhe sigurimi.
Përfitues të pensionit, të cilëve nuk u janë njohur disa vite pune dhe kanë bërë ankim.
Persona që janë në proces gjyqësor për vërtetimin e periudhave të punësimit.
NJIHEN VITET E PUNĂS
Deri mĂ« datĂ« 01.10.1993 â NĂ« institucionet dhe ish-ndĂ«rmarrjet shtetĂ«rore.
Deri mĂ« datĂ« 17.10.1992 â NĂ« ish-ndĂ«rmarrjet bujqĂ«sore.
Deri mĂ« datĂ« 19.07.1991 â NĂ« ish-kooperativat bujqĂ«sore
/Panorama
The post Njohja e pensioneve para â93: Kush pĂ«rfiton dhe si aplikohet appeared first on Lapsi.al.