7 fitues tĂ« Ămimit Nobel nĂ« Ekonomi, tĂ« cilĂ«t kanĂ« analizuar krizat e dekadave tĂ« fundit, besojnĂ« se ultra tĂ« pasurit paguajnĂ« vetĂ«m qindarka. Kjo situatĂ« sipas tyre Ă«shtĂ« thjesht e pajutifikueshme si nĂ« nivelin moral ashtu edhe nĂ« atĂ« praktik.
âAta nuk kanĂ« qenĂ« kurrĂ« mĂ« tĂ« pasur, por kontribuojnĂ« pak nĂ« barrĂ«n e pĂ«rbashkĂ«t nĂ« krahasim me aftĂ«sitĂ« e tyre. Nga Bernard Arnault te Elon Musk, miliarderĂ«t kanĂ« norma efektive tatimore mĂ« tĂ« ulĂ«ta se taksapaguesi mesatarâ â thuhet qĂ« nĂ« nisje tĂ« analizĂ«s sĂ« 7 fituesve tĂ« Nobelit nĂ« Ekonomi, botuar nga âLe Mondeâ.
Gazeta synon tĂ« rindezĂ« debatin global mbi atĂ« qĂ« njihet si âçështja e çështjeveâ, elefanti nĂ« dhomĂ«n e pabarazisĂ«, fantazma qĂ« pĂ«r dekada ka ndjekur ligjet buxhetore tĂ« vendeve tĂ« mĂ«dha evropiane, atĂ« qĂ« Ă«shtĂ« mĂ«njanuar menjĂ«herĂ« si antimoderne, paleo-revolucionare, kundĂ«r-intuitive sepse âdo tâi trembte tĂ« pasuritâ: TAKSA MBI PASURINĂ.
NĂ« vend tĂ« kĂ«saj, 7 gjigantĂ« tĂ« mendimit ekonomik qĂ« kanĂ« analizuar krizat e dekadave tĂ« fundit, kĂ«mbĂ«ngulin se ultra tĂ« pasurit paguajnĂ« shumĂ« pak dhe gjetja e njĂ« mĂ«nyre pĂ«r tâi bĂ«rĂ« ata tĂ« paguajnĂ« mĂ« shumĂ« nuk Ă«shtĂ« njĂ« dĂ«shirĂ« e majtĂ«, por njĂ« nevojĂ« qĂ« duhet tĂ« adresohet sĂ« pari nga âpriftĂ«rinjtĂ«â e rigorozitetit dhe pĂ«rputhshmĂ«risĂ«, gjithnjĂ« e mĂ« tĂ« paaftĂ« pĂ«r tĂ« balancuar llogaritĂ« nĂ« njĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« Ă«shtĂ« e pĂ«rputhshme, mbi tĂ« gjitha, me realitetin shoqĂ«ror.
Tatimi mbi të Ardhurat Personale
Figura tĂ« tilla si Daron Acemoglu (MIT, Ămimi Nobel 2024), George Akerlof (Universiteti Georgetown, Ămimi Nobel 2001), Abhijit Banerjee (MIT, Ămimi Nobel 2019), Esther Duflo (CollĂšge de France dhe MIT, Ămimi Nobel 2019), Simon Johnson (MIT, Ămimi Nobel 2024), Paul Krugman (CUNY, Ămimi Nobel 2008) dhe Joseph Stiglitz (Columbia, Ămimi Nobel 2001) kanĂ« dalĂ« nĂ« fushĂ«n e betejĂ«s.
Studimi Ă«shtĂ« kryer nĂ« bashkĂ«punim me autoritetet tatimore nĂ« disa vende dhe tregon se kĂ«ta ultra tĂ« pasur paguajnĂ« nga 0% deri nĂ« 0.6% tĂ« pasurisĂ« sĂ« tyre nĂ« taksa mbi tĂ« ardhurat personale. âKjo Ă«shtĂ« rreth 0.6% nĂ« njĂ« vend si Shtetet e Bashkuara dhe 0.1% nĂ« njĂ« vend si Francaâ â thonĂ« ata, citon lapsi.al. Duke marrĂ« parasysh tĂ« gjitha taksat e tjera tĂ« detyrueshme (taksa e korporatave, kontributet e sigurimeve shoqĂ«rore, taksa e akcizĂ«s, etj.) tĂ« shprehura si pĂ«rqindje e tĂ« ardhurave, normat e tyre tĂ« taksave janĂ« mĂ« tĂ« ulĂ«ta se ato tĂ« klasĂ«s sĂ« mesme apo edhe drejtuesve tĂ« kompanive.
Por si arritĂ«m nĂ« kĂ«tĂ« pikĂ«? 7 samurajĂ«t e ekonomisĂ« pĂ«rgjigjen nĂ« kĂ«tĂ« mĂ«nyrĂ«: âThĂ«nĂ« thjesht, ndodhi sepse tĂ« pasurit mund ta strukturojnĂ« pasurinĂ« e tyre nĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« tĂ« shmangin taksat mbi tĂ« ardhurat, tĂ« cilat zakonisht janĂ« gurthemeli i drejtĂ«sisĂ« tatimore. NĂ« vendet evropiane, kjo arrihet pĂ«rmes krijimit tĂ« kompanive familjare holding, ku dividentĂ«t grumbullohen pĂ«r tâu mbrojtur nga taksat. NĂ« Shtetet e Bashkuara, pĂ«rdorimi i kompanive holding pĂ«r tĂ« shmangur taksat nuk lejohet qĂ« nga vitet 1930, gjĂ« qĂ« shpjegon pse pasuritĂ« e mĂ«dha tatohen mĂ« rĂ«ndĂ« se nĂ« EvropĂ«.â
Si tĂ« pĂ«rmbledhim 150 vjet kapitalizĂ«m familjar nĂ« disa rreshta. Pika qĂ« 7 kolosĂ«t e ekonomisĂ« duan tĂ« theksojnĂ« Ă«shtĂ« se ânuk ka asgjĂ« tĂ« pakthyeshme, asgjĂ« tĂ« shkruar nĂ« pllakat e shenjta tĂ« mendimit ekonomik, asgjĂ« tĂ« paprekshmeâ. âKjo situatĂ« nuk Ă«shtĂ« rezultat i njĂ« ligji natyror apo i njĂ« fati tĂ« lashtĂ«, Ă«shtĂ« produkt i vendimeve njerĂ«zore dhe zgjedhjeve politike. Prandaj nuk ka pashmangshmĂ«ri.â
Propozimi
QĂ«llimi i âtĂ« shtatĂ«veâ Ă«shtĂ« tĂ« bindĂ« politikanĂ«t francezĂ« tĂ« vendosin njĂ« taksĂ« minimale mbi pasurinĂ« e mĂ« tĂ« pasurve, i frymĂ«zuar nga propozimi i ekonomistit Gabriel Zucman, i refuzuar sĂ« fundmi nga Senati i Parisit. Sipas propozimit duhet njĂ« taksĂ« minimale prej 2% mbi asetet qĂ« tejkalojnĂ« 100 milionĂ« euro (gjĂ« qĂ« nĂ« FrancĂ« do tĂ« prekte afĂ«rsisht 1800 familje). NĂ« njĂ« kohĂ« kur financat publike po pĂ«rpiqen tĂ« ruajnĂ« nivelet e nevojshme tĂ« mirĂ«qenies dhe kohezioni social Ă«shtĂ« nĂ« rrezik, kjo nuk do tĂ« ishte njĂ« masĂ« revolucionare, por minimumi i domosdoshĂ«m, sipas tyre.
Instituti Kombëtar Francez i Statistikave, certifikoi se në vitin 2023 shkalla e varfërisë u rrit në 15.4% të popullsisë, shifra më e lartë në 30 vitet e fundit. Kjo do të thotë se pothuajse 10 milionë francezë jetojnë nën kufirin e varfërisë, të vendosur në 60% të të ardhurave mesatare (1,288 euro për një person të vetëm). Heqja e mbështetjes së fuqisë blerëse të futur gjatë periudhës së Covid-it ka futur 650 000 njerëz në varfëri brenda një viti të vetëm.
KĂ«to shifra duhet tĂ« jenĂ« tĂ« mjaftueshme, argumentojnĂ« âTĂ« shtatĂ«tâ, pĂ«r tĂ« ndryshuar rrjedhĂ«n e luftĂ«s kundĂ«r evazionit fiskal, duke i penguar ultra tĂ« pasurit tĂ« shfrytĂ«zojnĂ« mekanizmat e korporatave.
Fshehja e pasurisë në Parajsat Tatimore
Gabriel Zucman, njĂ« ekonomist nĂ«n moshĂ«n 40 vjeçe me njĂ« CV mbresĂ«lĂ«nĂ«se qĂ« aktualisht jep mĂ«sim nĂ« Universitetin e KalifornisĂ« âBerkeleyâ dhe ShkollĂ«n e EkonomisĂ« tĂ« Parisit si drejton Observatorin Tatimor tĂ« Bashkimit Evropian ka qenĂ« nĂ« ballĂ« tĂ« luftĂ«s pĂ«r taksa mĂ« tĂ« larta pĂ«r tĂ« pasurit pĂ«r vite me radhĂ«. Si njĂ« ekspert pĂ«r parajsat tatimore, vitin e kaluar ai i kushtoi njĂ« kapitull ItalisĂ« nĂ« Raportin Global tĂ« Evazionit Tatimor tĂ« pĂ«rgatitur pĂ«r BE-nĂ«.
âNga viti 2016 deri nĂ« vitin 2022, shumat e parave tĂ« depozituara nga italianĂ«t nĂ« parajsat fiskale kanĂ« parĂ« njĂ« rritje tĂ« fortĂ«. Duke marrĂ« parasysh vetĂ«m asetet financiare dhe duke pĂ«rjashtuar pasuritĂ« e paluajtshme, 159 miliardĂ« euro kanĂ« ikur jashtĂ« ItalisĂ« nĂ« 6 vjet, duke shtuar edhe 74 miliardĂ« eurot qĂ« janĂ« dĂ«rguar jashtĂ« nga emigrantĂ«t. Shuma totale e kapitalit jashtĂ« vendit Ă«shtĂ« aktualisht pak a shumĂ« e barabartĂ« me tĂ« gjithĂ« shumĂ«n e Planit KombĂ«tar tĂ« RimĂ«kĂ«mbjes dhe RezistencĂ«s nĂ« tĂ« cilin Italia mbĂ«shtetet pĂ«r ringjalljen e saj ekonomike afatgjatĂ«â â citon ai.
Nuk është rastësi që Zucman ka fituar shumë ndjekës në Itali vitet e fundit. Kjo demonstrohet edhe nga manifesti i nënshkruar vitin e kaluar nga 134 ekonomistë italianë nga 50 universitete italiane dhe të huaja, në favor të futjes së një takse progresive prej 0.1% për më të pasurit italianë, me asete neto që tejkalojnë 5.4 milionë euro dhe rritjen e taksës mbi trashëgimitë dhe dhuratat e mëdha.
NĂ« epokĂ«n âTrumpâ taksa pĂ«r mĂ« tĂ« pasurit duken pak tĂ« vĂ«shtira. Por Trump nuk Ă«shtĂ« bota. Spanja dhe Brazili, pĂ«r shembull, sapo kanĂ« zbuluar njĂ« iniciativĂ« tĂ« pĂ«rbashkĂ«t pĂ«r tĂ« promovuar taksimin global tĂ« ultra tĂ« pasurve. 7 laureatĂ«t e Ămimit Nobel thonĂ« se çdo vend individual mund ta zgjedhĂ« kĂ«tĂ« rrugĂ« nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« pavarur.
âTrendi i krahut tĂ« djathtĂ« politik qĂ« shfrytĂ«zon pakĂ«naqĂ«sinĂ« e gjeneruar nga pabarazia pĂ«r tĂ« fituar zgjedhje dhe pĂ«r tĂ« gjeneruar pabarazi tĂ« mĂ«tejshme ka perversitetin e vet, por nuk Ă«shtĂ« njĂ« mallkim: Ă«shtĂ« politikĂ«. Dhe politika Ă«shtĂ« gjithashtu antidotiâ â thuhet nĂ« analizĂ«. ©PĂ«rshtati nĂ« shqip LAPSI.al
The post 7 fitues të Nobelit në Ekonomi: Të pasurit po paguajnë qindarka, të taksohen më shumë appeared first on Lapsi.al.