Një anketë e UNICEF-it tregoi se ky shtet është vendi më i mirë për të qenë fëmijë
Holanda është vendi më i mirë për të qenë fëmijë bazuar në masat e mirëqenies mendore, shëndetit fizik dhe aftësive, sipas një studimi të publikuar së fundmi nga organizata e OKB-së për fëmijë, UNICEF.
Danimarka është në vendin e dytë, Franca është në vendin e tretë, e ndjekur nga Portugalia dhe Irlanda, thuhet në raportin e UNICEF-it, i cili krahasoi të dhënat nga 43 vende të Organizatës për Bashkëpunim Ekonomik dhe Zhvillim (OECD) dhe BE-së.
Si duket kjo në praktikë kur bëhet fjalë për Holandën dhe rritjen e fëmijëve?
Amanda van Mulligen, e cila u zhvendos nga Britania nĂ« HolandĂ« 25 vjet mĂ« parĂ«, foli pĂ«r kĂ«tĂ« nĂ« blogun e saj âTurning Dutchâ. Ajo thotĂ« se e konsideron veten me fat qĂ« po rrit fĂ«mijĂ«t e saj nĂ« HolandĂ«.
Fëmijët holandezë në përgjithësi arrijnë rezultate të mira në kërkimet mbi lumturinë, andaj ky studim i kohëve të fundit i UNICEF-it është vetëm edhe një provë tjetër.
Nuk Ă«shtĂ« rastĂ«si qĂ« holandezĂ«t shkĂ«lqejnĂ« nĂ« raporte tĂ« tilla si ai i Kombeve tĂ« Bashkuara. Nga ajo qĂ« shoh pĂ«rreth meje, holandezĂ«t punojnĂ« me vetĂ«dije pĂ«r tĂ« rritur fĂ«mijĂ« tĂ« lumtur, tĂ« shĂ«ndetshĂ«m dhe tĂ« pavarur, ndĂ«rsa unĂ« e konsideroj veten me fat qĂ« po rris tre fĂ«mijĂ« kĂ«tuâ, thotĂ« ajo dhe jep gjashtĂ« arsye pĂ«r kĂ«tĂ«, transmeton Telegrafi.

Në shkollat në Holandë, i lënë fëmijët të jenë vetvetja
FĂ«mijĂ«ve holandezĂ« u lejohet tĂ« pĂ«rqendrohen nĂ« atĂ« qĂ« bĂ«jnĂ« mĂ« mirĂ« â nĂ« lojĂ«. Atyre u jepet kohĂ« e mjaftueshme pĂ«r atĂ« aktivitet tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m â lojĂ«n.
âEdhe pse shumica e fĂ«mijĂ«ve fillojnĂ« shkollĂ«n nĂ« moshĂ«n katĂ«r vjeç (Ă«shtĂ« e detyrueshme me ligj vetĂ«m nga mosha pesĂ« vjeç), loja mbetet tema kryesore pas kĂ«saj. Ata mĂ«sojnĂ« pĂ«rmes lojĂ«s (spelenderwijs leren) dhe vetĂ«m nĂ« klasĂ«n e tretĂ« (kur janĂ« gjashtĂ« ose shtatĂ« vjeç) pritet qĂ« ata tĂ« fillojnĂ« zyrtarisht tĂ« lexojnĂ« dhe tĂ« shkruajnĂ«.â
Themelet janĂ« hedhur nĂ« klasat e hershme, por pa pritshmĂ«ri tĂ« larta. Kur arrijnĂ« nĂ« klasĂ«n e tretĂ«, shumica e fĂ«mijĂ«ve i kanĂ« zotĂ«ruar tashmĂ« bazat e leximit dhe shkrimit pĂ«rmes lojĂ«s â pa presion.
âPĂ«rvoja ime Ă«shtĂ« se nĂ« klasĂ«n e parĂ« dhe tĂ« dytĂ« tĂ« shkollĂ«s sonĂ« tĂ« vogĂ«l holandeze, fokusi Ă«shtĂ« tek fĂ«mijĂ«t qĂ« mĂ«sojnĂ« tĂ« punojnĂ« nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« pavarur, tĂ« zhvillojnĂ« vetĂ«dijen sociale, tĂ« mĂ«sojnĂ« tĂ« bashkĂ«punojnĂ« nĂ« njĂ« grup dhe tĂ« kujdesen pĂ«r njĂ«ri-tjetrin. Ata mĂ«sojnĂ« se ka rregulla dhe kufij edhe jashtĂ« shtĂ«pisĂ« â por nĂ« njĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« sigurt, tĂ« gjallĂ«, plot respekt.â
Djali i saj katërvjeçar ka detyra të përditshme dhe javore, të tilla si pikturimi i një peme vjeshte me gishtat ose ndërtimi i një shtëpie me blloqe.
âAi mĂ« tregon me krenari sa shumĂ« punoi dhe se i pĂ«rfundoi tĂ« gjitha detyrat â dhe nĂ« fakt kaloi njĂ« javĂ« duke luajtur, krijuar⊠dhe mĂ«suarâ, thotĂ« ajo, duke shtuar se e ardhmja e fĂ«mijĂ«ve nuk pĂ«rcaktohet nĂ« moshĂ«n katĂ«r vjeç.
Amanda thotë se fëmijët e saj do të fillojnë të bëjnë detyra shtëpie vetëm kur të shkojnë në shkollë të mesme.
âPo, djali mĂ« i madh ndonjĂ«herĂ« ka nevojĂ« tĂ« praktikojĂ« tabelĂ«n e shumĂ«zimit nĂ« shtĂ«pi, por orĂ« tĂ« tĂ«ra matematike dhe gjuhĂ«sh pas shkolle? Jo, absolutisht jo.â
Kjo do tĂ« thotĂ« qĂ« fĂ«mijĂ«t e saj kanĂ« kohĂ« tĂ« bĂ«jnĂ« atĂ« qĂ« bĂ«jnĂ« mĂ« mirĂ« â tĂ« luajnĂ«. GjĂ« qĂ« na çon te arsyeja tjetĂ«r.
Kultura e të qenit jashtë
HolandezĂ«t janĂ« njĂ« popull qĂ« u pĂ«lqen tĂ« jenĂ« jashtĂ« â dhe kĂ«shtu janĂ« edhe fĂ«mijĂ«t e tyre. NĂ«se nuk po ngasin biçikletĂ«, atĂ«herĂ« janĂ« nĂ« skuter, patina ose roletĂ«. NĂ« dimĂ«r ata shkojnĂ« me sajĂ« ose patinazh.
âFĂ«mijĂ«t inkurajohen tĂ« luajnĂ« nĂ« rrugĂ«t e zonave tĂ« banuara (ku shenjat e trafikut janĂ« tĂ« pĂ«rshtatshme pĂ«r fĂ«mijĂ« dhe shpejtĂ«sia e automjeteve Ă«shtĂ« dukshĂ«m e kufizuar). FĂ«mijĂ«ve tĂ« mi u pĂ«lqen tĂ« jenĂ« jashtĂ«, aktivĂ«, pavarĂ«sisht kushteve tĂ« motit. MĂ« kujton fĂ«mijĂ«rinĂ« time nĂ« Britani nĂ« vitet tetĂ«dhjetĂ«, kur argĂ«toheshim nĂ« rrugĂ« duke pĂ«rdorur vetĂ«m imagjinatĂ«n, ndoshta njĂ« top dhe njĂ« biçikletĂ«.â
Shoqëri miqësore për fëmijët
Amanda thotë se në lagjen e saj nuk ke pse të shkosh larg për të gjetur një kënd tjetër lojërash ose park.
âAto janĂ« tĂ« gjitha tĂ« vogla, por tĂ« larmishme dhe tĂ« shumta. NĂ«se do tĂ« donim, mund tĂ« vizitonim njĂ« kĂ«nd lojĂ«rash tĂ« ndryshĂ«m çdo ditĂ« â nĂ« kĂ«mbĂ«. Gjithashtu, shumĂ« restorante janĂ« tĂ« pĂ«rshtatshme pĂ«r fĂ«mijĂ«, dhe numri i parqeve argĂ«tuese, kopshteve zoologjike dhe atraksioneve pĂ«r fĂ«mijĂ« nĂ« tĂ« gjithĂ« HolandĂ«n Ă«shtĂ« i mahnitshĂ«m pĂ«r njĂ« vend kaq tĂ« vogĂ«l. Ka mĂ« shumĂ« se mjaftueshĂ«m argĂ«tim pĂ«r fĂ«mijĂ« tĂ« tĂ« gjitha moshave.â
Një ndjenjë komuniteti
Ashtu si fushat e lojĂ«rave, shkollat fillore nĂ« HolandĂ« janĂ« tĂ« vogla dhe tĂ« shumta. Kjo do tĂ« thotĂ« qĂ« fĂ«mijĂ«t nĂ« pĂ«rgjithĂ«si ndjekin shkolla qĂ« janĂ« afĂ«r shtĂ«pisĂ«. Zonat shkollore janĂ« tĂ« vogla (megjithĂ«se jo tĂ« pĂ«rcaktuara nĂ« mĂ«nyrĂ« strikte â mund ta regjistroni fĂ«mijĂ«n tuaj nĂ« njĂ« shkollĂ« mĂ« larg shtĂ«pisĂ« nĂ«se dĂ«shironi, pĂ«rveç ndoshta nĂ« disa qytete mĂ« tĂ« mĂ«dha).
âKjo Ă«shtĂ« arsyeja pse fĂ«mijĂ«t shkojnĂ« nĂ« shkollĂ« nĂ« kĂ«mbĂ« ose me biçikletĂ«. Kur rriten, kjo u jep atyre njĂ« ndjenjĂ« pavarĂ«sie â njĂ« ndjenjĂ« qĂ« humbet nĂ«se prindĂ«rit e tyre i ngasin me makina tĂ« mĂ«dha çdo ditĂ«, siç ndodh shpesh nĂ« Angli.â
Siç thotë ajo, i pëlqen që holandezët kultivojnë atë frymë lokale të lagjes.
âFĂ«mijĂ«t e mi shkojnĂ« nĂ« shkollĂ« me fĂ«mijĂ«t qĂ« jetojnĂ« nĂ« lagje. Pas shkollĂ«s, ata luajnĂ« sĂ« bashku nĂ« parqet lokale. Kjo krijon njĂ« ndjenjĂ« komuniteti. Ata punojnĂ« sĂ« bashku, luajnĂ« sĂ« bashku.â

Ndihma shtetërore
Familja Ă«shtĂ« e rĂ«ndĂ«sishme dhe kjo mund tĂ« shihet nĂ« politikĂ«n shtetĂ«rore. EkzistojnĂ« pĂ«rfitime tĂ« ndryshme shtetĂ«rore pĂ«r familjet me fĂ«mijĂ« â subvencione pĂ«r kujdesin ndaj fĂ«mijĂ«ve, si dhe pagesĂ« pĂ«r fĂ«mijĂ«. Arsimi shtetĂ«ror Ă«shtĂ« falas. Sistemi holandez i kujdesit pĂ«r tĂ« rinjtĂ« Ă«shtĂ« i larmishĂ«m â dhe nĂ« shumicĂ«n e rasteve falas, thotĂ« ajo.
âGjithçka fillon qĂ« nga lindja me ndihmĂ«n e *kraamzorg* (kujdesi nĂ« shtĂ«pi pas lindjes) dhe vazhdon pĂ«rmes vizitave nĂ« âconsultatiebureauâ (qendra kĂ«shillimi pĂ«r prindĂ«r dhe fĂ«mijĂ«), e cila Ă«shtĂ« njĂ« shĂ«rbim unik. Sistemi nuk Ă«shtĂ« perfekt, por sa herĂ« qĂ« kam pasur nevojĂ« pĂ«r ndihmĂ« si prind, kam marrĂ« mbĂ«shtetje. Edhe pse jam e huaj me njĂ« rrjet tĂ« vogĂ«l mbĂ«shtetjeje familjare, kam dikĂ« ku tĂ« mbĂ«shtetem â falĂ« sistemit holandez tĂ« kujdesit pĂ«r fĂ«mijĂ«t. Kjo mund tĂ« jetĂ« motoja e jetĂ«s sĂ« holandezĂ«ve kur bĂ«het fjalĂ« pĂ«r prindĂ«rimin.â
Ekuilibri midis punës dhe jetës
Dhe e fundit, por aspak mĂ« pak e rĂ«ndĂ«sishmja â i kushtohet vĂ«mendje e madhe ekuilibrit midis punĂ«s dhe jetĂ«s familjare. Familja Ă«shtĂ« njĂ« vlerĂ« qendrore nĂ« shoqĂ«rinĂ« holandeze.
âNjĂ« numĂ«r i madh punonjĂ«sish punojnĂ« me kohĂ« tĂ« pjesshme â veçanĂ«risht gratĂ« â pĂ«r tĂ« qenĂ« pranĂ« fĂ«mijĂ«ve tĂ« tyre dhe punojnĂ« gjatĂ« orarit tĂ« shkollĂ«s. PavarĂ«sisht nĂ«se ju pĂ«lqen apo jo, ky Ă«shtĂ« realiteti. Mua mĂ« pĂ«lqen.â
Prindërit, cilado qoftë situata e tyre, duhet të gjejnë një ekuilibër midis punës dhe familjes që u përshtatet atyre. Kultura dhe shoqëria holandeze ua ofrojnë atyre këtë mundësi. Kështu, fëmijët kanë prindër që në përgjithësi kanë kohë të jenë të pranishëm dhe të përfshirë në jetën e tyre.
Në fund të fundit, gjithçka varet nga qëndrimi i prindërve.
âPrindĂ«rit nĂ« HolandĂ« nuk i shtyjnĂ« fĂ«mijĂ«t e tyre tĂ« rriten shumĂ« shpejt. NĂ« vend tĂ« kĂ«saj, i lĂ«nĂ« tĂ« jenĂ« fĂ«mijĂ« pĂ«r aq kohĂ« sa tĂ« munden dhe nuk shqetĂ«sohen pĂ«r tĂ« ardhmen ndĂ«rsa janĂ« tĂ« vegjĂ«l. KohĂ«t e fundit lexova artikuj rreth prindĂ«rve amerikanĂ« qĂ« i shtyjnĂ« fĂ«mijĂ«t e tyre tĂ« kenĂ« sukses nĂ« shumĂ« fusha â si brenda ashtu edhe jashtĂ« shkollĂ«s. Orari i tyre i aktiviteteve pas shkolle do tâi trondiste fĂ«mijĂ«t holandezĂ«.â
ĂshtĂ« e vĂ«rtetĂ« qĂ« holandezĂ«t kanĂ« reputacionin e liberalĂ«ve â ndoshta tepĂ«r pĂ«r disa kultura â por Amanda sheh njĂ« qasje tĂ« hapur dhe tĂ« menduar mirĂ« ndaj prindĂ«rimit qĂ« funksionon, duke krijuar fĂ«mijĂ« tĂ« pavarur qĂ« ndihen tĂ« dĂ«gjuar dhe tĂ« vlerĂ«suar. FĂ«mijĂ« qĂ« me gĂ«zim u tregojnĂ« studiuesve se janĂ« tĂ« lumtur.
âKjo Ă«shtĂ« arsyeja pse kam ndĂ«rmend tĂ« vazhdoj tĂ« vĂ«zhgoj prindĂ«rit holandezĂ« pĂ«rreth meje dhe tâu shĂ«rbej tre djemve tĂ« mi njĂ« dozĂ« tĂ« mirĂ« prindĂ«rimi holandez. Shpresoj qĂ«, njĂ« ditĂ«, kur njĂ« studiues i OKB-sĂ« tâi pyesĂ« ata pĂ«r lumturinĂ«, ata do tĂ« japin tĂ« njĂ«jtat pĂ«rgjigje pozitive si fĂ«mijĂ«t para tyre.â /Telegrafi/
The post Si i rrisin fĂ«mijĂ«t mĂ« tĂ« lumtur nĂ« botĂ« nĂ« HolandĂ« â njĂ« metodĂ« qĂ« ndryshon jetĂ«n appeared first on Telegrafi.