TIRANĂ, 18 korrik/ATSH/ NĂ« pĂ«rmbyllje tĂ« njĂ« takimi maratonĂ« me aktorĂ«t kryesorĂ« tĂ« sektorit tĂ« teknologjisĂ«, inovacionit dhe ekosistemit tĂ« start up-eve nĂ« vend, u ndanĂ« konkluzionet kyçe mbi rrugĂ«n e deritanishme, sfidat dhe mundĂ«sitĂ« qĂ« e presin ShqipĂ«rinĂ« nĂ« kuadĂ«r tĂ« vizionit ShqipĂ«ria 2030 dhe integrimit europian.
Kryeministri Rama ndĂ«r tĂ« tjera theksoi se ânĂ« shtator do tĂ« arrijmĂ« tâi japim botĂ«s sĂ« arkitekturĂ«s bashkĂ«kohore dhe botĂ«s nĂ« kuptimin e botĂ«s njĂ« inovacion qĂ« vjen nga njĂ« start up shqiptarĂ«sh dhe qĂ« nĂ«se Ă«shtĂ« ashtu siç mĂ« duket mua nga sa pashĂ« dhe siç tregon dhe interesimi i shumĂ« e shumĂ« arkitektĂ«ve pĂ«r tĂ« marrĂ« akses do tĂ« ndryshojĂ« shumĂ« mĂ«nyrĂ«n sesi funksionon gjithĂ« sektori dhe mĂ«nyrĂ«n sesi funksionojnĂ« gjithĂ« studiot e arkitekturĂ«s botĂ«rishtâ.
Fjala e plotë e Kryeministrit Edi Rama
â ShumĂ« faleminderit pĂ«r kĂ«tĂ« ditĂ«, shumĂ« intensive por njĂ«kohĂ«sisht edhe plot me gjĂ«ra tĂ« reja dhe frymĂ«zuese pĂ«r pjesĂ«n tonĂ«, qĂ« i pĂ«rkasin botĂ«s reale, jo kĂ«saj botĂ«s sĂ« re digjitale dhe nga ana tjetĂ«r, shumĂ« faleminderit dhe njĂ« publicitet 30 sekonda pĂ«r mikpritĂ«sin tonĂ«, kantinĂ«n Pupa, qĂ« u pĂ«rpoq sot tĂ« tregonte sa tĂ« lehtĂ« e ka dorĂ«n e qĂ« na ofroi gjithĂ« kĂ«to faciliteti, ndĂ«rkohĂ« qĂ« duke qenĂ« se jemi dhe nĂ« sezonin turistik, do tĂ« pĂ«rfitoj nga rasati tâju them tĂ« gjithĂ« dashamirĂ«sve apo kuriozĂ«ve qĂ« shtohen dita ditĂ«s, tĂ« verĂ«s shqiptare, se vetĂ«m nga kjo kantinĂ« kanĂ« kaluar 30 mijĂ« degustatorĂ« dhe ndĂ«rkohĂ« kjo zonĂ«, Kuçova dhe Berati janĂ« bĂ«rĂ« njĂ« destinacion i shumĂ« mĂ« tepĂ«r vizitorĂ«ve vetĂ«m pĂ«r rrugĂ«n e kantinave tĂ« verĂ«s. Publiciteti mbaroi, kthehemi tĂ« japim lajmet.
Në radhë të parë dua të them që realisht sot ka pasur shumë brumë në tryezë dhe që realisht nëse do arrijmë të vendosim piketat që kemi diskutuar dhe pastaj bashkërisht të ndjekim një hartë veprimesh, do të arrijmë të krijojmë më të mirën duke u bazuar tek kapaciteti i progresit eksponencial që na ka sjell bota e re e teknologjisë për ta çuar vendin në një nivel krejt tjetër.
Ka qenë kënaqësi edhe për të njohur nga afër disa inovatorë, siç u bë një diskutim midis fjalës inovator dhe novator edhe më prezantuan edhe një dokument të vjetër që ishte shumë tërheqës për qendrën e mendimit novator dhe ka qenë shumë impresionuese të njihesha me disa prej jush në aspektin e aktivitetit aktual, gjëra shumë interesante dhe si rrjedhojë kanë prodhuar një sërë eventesh të tjera që ne do të realizojmë, qoftë për të prezantuar inovacionet tuaja me sektorin e investitorëve, në sektorin e investimeve në ndërtim, në turizëm, qoftë për të pasur një ballafaqim me bankat e nivelit të dytë dhe me Bankën e Shqipërisë për të përcjellë mesazhin tek bankat që janë në kushtet e një prapambetjeje që po e kërcënon progresin e sektorit dhe për më tepër një prapambetje tërësisht e pajustifikuar po të kemi parasysh se tanimë gjithë legjislacioni i nevojshëm është i miratuar. Të gjitha instrumentet nga ana e sektorit janë në dispozicion dhe këmbëngulja e bankave për të mos lëvizur me të njëjtin ritëm jo vetëm dëmton sektorin, por dëmton në tërësi interesat e shoqërisë duke penguar lehtësimin e mëtejshëm të gjitha ndërveprimeve që lidhen me transaksionet financiare.
Nga ana tjetĂ«r Ă«shtĂ« po kaq e rĂ«ndĂ«sishme qĂ« nĂ« TiranĂ«, nĂ« shtator do tĂ« arrijmĂ« tâi japim botĂ«s sĂ« arkitekturĂ«s bashkĂ«kohore dhe botĂ«s nĂ« kuptimin e botĂ«s njĂ« inovacion qĂ« vjen nga njĂ« start-up shqiptarĂ«sh dhe qĂ« nĂ«se Ă«shtĂ« ashtu siç mĂ« duket mua nga sa pashĂ« dhe siç tregon dhe interesimi i shumĂ« e shumĂ« arkitekteve pĂ«r tĂ« marrĂ« akses do tĂ« ndryshojĂ« shumĂ« mĂ«nyrĂ«n sesi funksionon gjithĂ« sektori dhe mĂ«nyrĂ«n sesi funksionojnĂ« gjithĂ« studiot e arkitekturĂ«s botĂ«risht.
Nuk janë pak këto ashtu sikundër me shume gëzim dhe me shumë përgjegjësi unë do të angazhohem personalisht, natyrisht edhe me strukturat përkatëse për të parë nëse mund të ndërtojmë në Shqipëri me këtë teknologji të re të propozuar nga start-upi në fjalë, muzeun e parë tërësisht me inteligjencën artificiale.
Thënë të gjitha këto, besoj që është e udhës që nga tryezat të bëhen referimet e përmbledhura të temave që u diskutuan. Unë po e nis me tryezën ku mora pjesë, por jo si referenti, por si një nga dëgjuesit dhe natyrisht duke pasur parasysh pjesën që na takon ne si qeveri. Së pari, kemi parë me shumë kënaqësi që ky sektor po bën një përpjekje që mungon ndjeshëm në sektorin privat në tërësi që është përpjekja për ta kuptuar në brendësi dhe për të përfituar në brendësi nga afrimi me BE dhe nga anëtarësimi në BE.
Organizata e krijuar brenda sektorit me njĂ« numĂ«r tĂ« konsiderueshĂ«m anĂ«tarĂ«sh po bĂ«n njĂ« punĂ« domethĂ«nĂ«se pĂ«r tĂ« marrĂ« ekspertizĂ«n e duhur nĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« tâi krijojĂ« sektorit mundĂ«si pĂ«rfitimi nga fondet e BE duke paraqitur projekte dhe aplikime tĂ« besueshme. Ky Ă«shtĂ« njĂ« shembull fantastik pĂ«r tĂ« gjithĂ« sektorin privat qĂ« Ă«shtĂ« po aq i prapambetur sa bankat kur vjen puna tek raporti me BE, bankat tek raporti me digjitalizimin dhe sektori privat nĂ« raport me BE.
Tjetra që kemi rënë dakord është që do të kemi një Kuvend të përbashkët, një forum të përbashkët, të paktën një herë në katër muaj, për të gjitha problematikat, jo vetëm për problematikat por edhe për risitë e sektorit edhe për të gjitha piketat që duhen vizituar dhe duhen ndryshuar apo duhen shtuar në rrugën e mëtejshme. Duke thënë këtë dua që të them se nga ana jonë e, ministria e Shtetit për Sipërmarrjen, ministri për Ekonominë, Kulturën dhe Inovacionin si dhe ministrja e Arsimit do të angazhohen me ju për të hartuar marrëveshjen kuadër mes qeverisë dhe sektorit tuaj pasi unë besoj shumë që duhet të hapim një kapitull të ri në sensin që juve duhet të keni akses në gjithë strukturat e qeverisë për të pasur të mundur që të keni bazën e nevojshme të të gjitha të dhënave për të ndërtuar proceset që pastaj do të na sjellin modelet e Inteligjencës Artificiale që do të na shërbejnë ne për ti shërbyer publikut dhe do tju shërbejnë patjetër edhe juve në punën tuaj, e pastaj dhe do të na shërbejnë bashkërisht për të bërë atë që u propozua këtu në pjesën e parë, duke promovuar produktet tona.
Jemi nĂ« kushtet kur nuk Ă«shtĂ« aspak mungesĂ« modestie qĂ« ne tĂ« pretendojmĂ« tĂ« krijojmĂ« dhe tĂ« promovojmĂ« produkte edhe pĂ«rtej kufijve tĂ« vendit, duke pasur parasysh se çfarĂ« brumi Ă«shtĂ« krijuar dhe çfarĂ« talentesh kemi nĂ« dispozicion dhe pastaj njĂ« sĂ«rĂ« gjĂ«rash tĂ« tjera janĂ« diskutuar. UnĂ« nuk do tĂ« zgjatem mĂ« tutje, por do them vetĂ«m qĂ« i kam kĂ«rkuar pjesĂ«marrĂ«sve nĂ« atĂ« tryezĂ« ku ishte edhe njĂ« kandidat potencial pĂ«r president i shoqatĂ«s duke qenĂ« edhe IT nĂ« moshĂ«n mĂ« tĂ« thyer dhe e kam si dĂ«shmitar aty, dĂ«shmitar dhe bashkĂ«moshatar. Po tĂ« paktĂ«n unĂ« nuk i pĂ«rkas asaj bote kĂ«shtu qĂ« nuk jam aq i pashpresĂ« sa je ti, se aty dukesh edhe dy herĂ« mĂ« i vjetĂ«r se çâje.
RamĂ« dakord qĂ« edhe unĂ« kam, unĂ« kam atĂ« aty si agjentin tim, ramĂ« dakord qĂ« me koordinimin e shoqatĂ«s, si thoni ju, tĂ« organizatĂ«s, tĂ« aktit, tĂ« gjithĂ« ju qĂ« jeni kĂ«tu dhe tĂ« gjithĂ« ata qĂ« janĂ« nĂ« sektor dhe qĂ« duan tĂ« japin kontributin e tyre tĂ« na ofrojnĂ« draft sipas tyre, draft programin e âAI Albania 2030â, ku do tĂ« jetĂ« ShqipĂ«ria, Inteligjenca Artificiale nĂ« 2030-Ă«n, pĂ«r tĂ« na e prezantuar, pĂ«r ta diskutuar, pĂ«r ta miratuar dhe pastaj ne pĂ«r ta marrĂ« dhe pĂ«r ta çuar nĂ« Parlament si pjesĂ« tĂ« programit tĂ« qeverisĂ« dhe pĂ«r ta kthyer nĂ« njĂ« program pune tĂ« qeverisĂ« nĂ« bashkĂ«punim me ju.
Shtoj këtu se Ministrin e Shtetit për Inteligjencën Artificiale do ta zgjedhim me pjesëmarrjen tuaj, nëse do arrini dot të krijoni një model të Inteligjencës Artificiale që të zgjedhë ministrin, do të jetë hapi i parë drejtë momentit historik, kur Shqipëria do jetë e para që të ketë qeverinë të tërën me ministra dhe me kryeministër AI, aty pastaj do kalojmë në nivel tjetër, se do punojë AI edhe të gjithë ne të tjerët do bëjmë muhabet për politikën, pa pas mundësi që të marrim asnjë vendim.
Këto ishin pak a shumë nga ana ime dhe po ia kaloj Delinës për të moderuar pjesën tjetër, duke iu dhënë fjalën secilit sipas tryezës, secilit ose secilës. Kam njohur edhe një protagoniste shumë interesante që ka ardhur nga Shtetet e Bashkuara që ka lënë një nga kompanitë më të mëdha të botës për të ardhur për tu bashkuar këtu në një kompani relativisht të vogël, por shumë premtuese, edhe nuk e dëgjova si flet anglisht, po shqipen e fliste si një AI i pa kolauduar, edhe i paautorizuar për të dalë në treg akoma.
UnĂ« nuk hyra nĂ« disa nga propozimet qĂ« ishin pak mĂ« nĂ« detaje po themi sepse besoj se ato do tâi trajtoni ju dhe do ti hidhni nĂ« atĂ« dokumentin programatik, por njĂ« gjĂ« qĂ« do ta sjell kĂ«tu pĂ«r ata qĂ« na ndjekin dhe posaçërisht pĂ«r sektorin privat ishte njĂ« propozim pĂ«r tĂ« imponuar me ligj qĂ« çdo kompani shqiptare me 100 punonjĂ«s tĂ« ketĂ« njĂ« bĂ«rthamĂ« R&D, kĂ«rkim dhe zhvillim. Dhe besoj qĂ« Ă«shtĂ« njĂ« propozim shumĂ« largpamĂ«s, me njĂ« kosto tĂ«rĂ«sisht tĂ« papĂ«rfillshme nĂ« raport me benefitet dhe patjetĂ«r qĂ« ne do ta mirĂ«presim kĂ«tĂ« dhe disa propozime tĂ« tjera qĂ« u bĂ«nĂ« nĂ« rast se do tĂ« vijnĂ« nga ju pĂ«rmes atij dokumentit pak mĂ« tĂ« artikuluar.
Kështu që e bëra këtë ndërhyrje më shumë për të dëgjuar sektori privat domosdoshmërinë e hapjes së mendjes dhe hapjes së syve ndaj teknologjisë edhe jo më thjeshte ndaj teknologjisë digjitale, po ndaj Inteligjencës Artificiale që siç është shumë e qartë nga të gjithë që dëgjova unë sot dhe siç është e qartë nga gjithçka që lexojmë dhe dëgjojmë përditë, është një mundësi e artë historike që ne të bëjmë një kapërcim shumë të madh nëse do të jemi të zotë, natyrisht dhe të vendosur për ta bërë.
***
Në fund fare pak, shumë pak gjëra, duke pasur parasysh çfarë u tha nga pjesa tjetër që unë nuk e dëgjova në kohë reale, për sa i përket asaj që u tha për harmonizimin e legjislacionit, keni parasysh që ne kemi një model shumë efikas për AI për harmonizimin e legjislacionit tonë me legjislacionin e BE, e përmendi dhe Linda në hyrje të takimit dhe nëse është nevoja mund të përdoret pa asnjë problem. Përsa i përket çështjes së ndërveprimit, ajo që ne na takon, është të strukturojmë si duhet një proces kanalizimi të të gjithë nevojave të dyanshme në mënyrë që të mos ketë barrierë midis shtetit dhe sektorit në kuptimin e aksesit në institucione dhe të aksesit në proceset e institucioneve sepse përndryshe kjo nuk është e mundur dhe për këtë duhet që të kalojmë në një nivel tjetër Agjencinë e Inovacionit dhe të Ekselencës, ku të gjitha ato nuklet që janë krijuar për çdo sektor, të kthehen nga nukle të mbyllura në nukle të hapura dhe të jenë të gatshme që të integrojnë sipas nevojës në kohë, të gjithë ata nga sektori që duan të hyjnë dhe të punojnë me proceset e asaj fushe të caktuar dhe këtu besoj që kemi dakordësi të plotë.
Ajo qĂ« mbeti pa u thĂ«nĂ« me sa unĂ« pashĂ«, Ă«shtĂ« qĂ« ne kemi edhe njĂ« ambicie tjetĂ«r, qĂ« deri nĂ« fund tĂ« kĂ«saj dekade, ShqipĂ«ria tĂ« jetĂ« âcashlessâ, pra qĂ« i gjithĂ« ndĂ«rveprimi dhe tĂ« gjitha transaksionet financiare tĂ« jenĂ« digjitale. PĂ«r kĂ«tĂ« na duhet sforco e madhe, na duhet goxha sensibilizim, teknologjia nuk mungon, ka nevojĂ« pĂ«r tĂ« tu âupskillâ-ur, por nuk mungon dhe besoj qĂ« nĂ«se do tĂ« dimĂ« ta bĂ«jmĂ« si duhet vizatimin e rrugĂ«s qĂ« do tĂ« ecim, kjo Ă«shtĂ« plotĂ«sisht e realizueshme dhe do tĂ« çlirojĂ« vendin nga njĂ« barrĂ« e madhe pluhuri dhe ferrash nĂ« tĂ« gjithĂ« jetĂ«n e pĂ«rditshme.
Dhe e fundit qĂ« kam, Ă«shtĂ« qĂ« do tâju lutesha shumĂ« qĂ« nĂ« atĂ« dokumentin qĂ« do pĂ«rgatisni tĂ« jeni sa mĂ« tĂ« lirĂ« dhe sa mĂ« kreativĂ«, pra nuk do vendosur limit. NĂ« fund tĂ« ditĂ«s ja ku na keni ne pĂ«r tâi vĂ«nĂ« kufijtĂ«, pĂ«r tĂ« thĂ«nĂ« ââkjo sâbĂ«het; kĂ«tĂ« sâna lĂ« ky, kĂ«tĂ« sâna lĂ« ai; kĂ«tu Europa, kĂ«tu Kombet e Bashkuaraâ, etj, por Ă«shtĂ« shumĂ« e rĂ«ndĂ«sishme qĂ« ju tĂ« shkrini gjithĂ« telat e fantazisĂ« tuaj duke patur parasysh natyrisht dhe eksperienca tĂ« cilat i keni njohur nĂ« ndĂ«rveprimet tuaja me botĂ«n jashtĂ«, duke pasur parasysh dhe çfarĂ« mund tĂ« bĂ«ni nĂ« pikĂ«pamje tĂ« âresearchâ-it nĂ« tema tĂ« caktuara edhe pastaj ne do ulemi, do diskutojmĂ« bashkĂ«risht dhe do jemi shumĂ« tĂ« drejtpĂ«rdrejtĂ« pĂ«r tâju thĂ«nĂ«; âkĂ«tu mund tĂ« ecim me kĂ«tĂ« shpejtĂ«si, kĂ«tu duhet tĂ« jemi realistĂ« qĂ« nuk ecim dot pĂ«r momentin e kĂ«shtu me radhĂ«â, por ama ta kemi njĂ« program ambicioz pĂ«r ShqipĂ«rinĂ« 2030 nĂ« aspektin e AI sepse siç ramĂ« tĂ« gjithĂ« dakord, aty Ă«shtĂ« edhe si tĂ« thuash âgoliâ nĂ« kĂ«tĂ« lojĂ«.
Shumë, shumë faleminderit. Më vjen shumë mirë që biseda ishte goxha intensive dhe e larmishme. Besoj që u shkrinë të gjithë akujt, besoj që tani portalet e humbën influencën kështu që ndihuni plotësisht të lirë që edhe në këtë periudhë të na drejtoheni me çfarëdolloj nevoje dhe shqetësimi ndërkohë që siç e thashë, të paktën tre evenimente i kemi në plan.
Evenimentin me ndërtuesit e infrastrukturave të mikpritjes, hoteleve, rezorte për të prezantuar qasjen komplet të re lidhur me financimin e tyre;
Me Bankën e Shqipërisë dhe bankat e nivelit të dytë për të diskutuar si duhet lidhur me zbatimin si duhet të ligjit;
Me start up-et e arkitekturës që shpresoj të jemi në gjendje të organizojmë një event ndërkombëtar në Tiranë.
E patjetër që qershia mbi tortë është që deri në fund të gushtit dhe në fillim të shtatorit, të mund të firmosim marrëveshjen kuadër me qeverinë për bashkëpunimin mes nesh.
Nuk besoj se u harrua ndonjë gjë, por edhe nëse u harrua, dikush me siguri e mban mend dhe do na e kujtojë.
PĂ«r çdo gjĂ« tjetĂ«r, ju lutem, nĂ«pĂ«rmjet âkandidatit pĂ«r president nderi tĂ« shoqatĂ«sâ mund tĂ« mĂ« çoni fjalĂ«.
Faleminderit!
The post Rama: Në shtator, start up-et e shqiptarëve do të ndryshojnë botën e arkitekturës appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.
Login
