Prokurori Klodian Braho qĂ« pĂ«rfaqĂ«son drejtuesin e SPAK nĂ« çështjen e vetingut tĂ« ish-gjyqtares sĂ« GjykatĂ«s sĂ« LartĂ«, Majlinda Andrea, tĂ« dĂ«nuar pĂ«r korrupsion, vĂ«rejti se KLGJ gjendej ende nĂ« kushtet e mosveprimit lidhur me procedurĂ«n qĂ« duhej tĂ« ishte nisur pĂ«r shkarkimin e ish-magjistrates dhe kĂ«rkoi qĂ« procedura e rivlerĂ«simit tĂ« saj tĂ« mbyllet [âŠ]
BuzĂ« njĂ« fushe mbetjesh nĂ« lagjen â24 Majiâ tĂ« VlorĂ«s, 38-vjeçari Zamir Qama pĂ«rpiqet tĂ« mbrojĂ« disa rrĂ«njĂ« ulliri qĂ« ka nĂ« oborrin e shtĂ«pisĂ«. Me njĂ« karrocĂ« dore, ai u hedh pleh dhe ujĂ«, ndĂ«rkohĂ« qĂ« pĂ«rballĂ« tij zjarret nĂ« vendgrumbullimin e hapur tĂ« mbetjeve ndizen pa pushim.Â
âE bĂ«j sepse dua tĂ« ndaloj kĂ«tĂ« batĂ«rdi,â thotĂ« ai, duke treguar me dorĂ« drejt malit tĂ« mbeturinave. Edhe pse nĂ« prill 2025 kryetari i BashkisĂ« VlorĂ«, Ermal Dredha, njoftoi se vendgrumbullimi i SherishtĂ«s kishte nisur nga puna, situata nĂ« terren dĂ«shmon tĂ« kundĂ«rtĂ«n.
Kamionët vijojnë të shkarkojnë mbetje urbane në vend-depozitimin e vjetër, jo vetëm nga Vlora por edhe nga Orikumi. Ndërkohë zjarri i nisur javën e parë të qershorit trazoi jo pak pushues që kishin bërë planet për plazh.
PĂ«r Zamirin, i kthyer nga Irlanda pĂ«r tĂ« jetuar me tĂ« Ă«mĂ«n, kjo Ă«shtĂ« njĂ« betejĂ« personale. ShtĂ«pia e tij ndodhet pak metra larg fushĂ«s sĂ« ndotur, ku nĂ« mungesĂ« tĂ« njĂ« rrethimi funksional, bagĂ«titĂ« kullosin mbi mbeturina dhe zjarret pĂ«rhapen shpesh.Â
âĂshtĂ« bĂ«rĂ« e padurueshme, plehrat sa vijnĂ« e zgjerohen, dhe sa herĂ« zgjohem me plehrat nĂ« flakĂ« e di qĂ« dĂ«mtohem sepse jam i qartĂ« qĂ« janĂ« kancerogjeneâ shprehet 38-vjeçari pĂ«r Citizens.Â
Zamir Qama duke treguar malin e mbetjeve në Vlorë/A.Hoxha.
âNjĂ« emergjencĂ« mjedisoreâ
Kontrolli i Lartë i Shtetit (KLSH) ka vënë në dukje se vendgrumbullimi i mbeturinave në Vlorë nuk ka struktura të tjera teknike, të cilat mund të minimizojnë efektet negative, përveç zonës së rrethuar të ndarjes.
âPĂ«r shkak se pjesa tjetĂ«r e vendgrumbullimit nuk Ă«shtĂ« e rrethuar, njerĂ«zit dhe kafshĂ«t mund tĂ« hyjnĂ« lirishtâ, thuhet nĂ« njĂ« audtim tĂ« KLSH-sĂ«.
Por ky është vetëm një nga problemet që renditen për vendgrumbullimin e hapur. Audituesit kujdesen të dëshmojnë në dokumente zjarret, mungesën e kontrolleve, apo dhe mostrajtimin e ujërave që ndotin tokën dhe detin.
Ekspert i mjedisit, Mihallaq Qirjo, veç këtyre shqetësimeve shton njësoj si të rrezikshme ndotjen e ajrit.
âMbetjet shpesh digjen nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« qĂ«llimshme pĂ«r tĂ« nxjerrĂ« skrapin, ose ndodh dhe paqĂ«llim se mund tĂ« vetĂ«ndizen kur prodhohet gaz metanâ, sqaron Qirjo, i cili shpjegon se zona tĂ« tilla rreth mbetjeve nuk duhen siguruar vetĂ«m me rrethime, por duhen trajtuar me ndarje dhe menaxhim.
Megjithatë, bashkë me njoftimin se kishte nisur depozitimi i mbetjeve në landfillin e Sherishtës, edhe pse me dy vjet vonesë, kryebashkiaku Dredha nuk dha datë fikse se kur do të mbyllet vendgrumbullimi i Vlorës, i cili vazhdon të jetë problem.
Ullishtja e Zamir Qamës pranë vendgrumbullimit të mbetjve në Vlorë/A.Hoxha.
âPo bĂ«jmĂ« njĂ« operacion pilot atje [kapsulim mbetjesh], me qĂ«llim qĂ« tĂ« bĂ«jmĂ« sa tĂ« mundemi. Kjo mĂ« shumĂ« pĂ«r tĂ« shmangur zjarret gjatĂ« sezonit turistikâ, deklaroi zyrtari i bashkisĂ«, por kapsulimi nuk ka nisur ende, çka do tĂ« thotĂ« se edhe rreziku nga flakĂ«t dhe ndotja mbetet i njĂ«jtĂ«.
âZjarret, premtime dhe hetimeâ
Zjarri më i fundit masiv shpërtheu më 7 qershor 2025, duke mbuluar sërish qytetin bregdetar me re të zeza tymi. Ndryshe nga herët e tjera, policia referoi në prokurori pesë zyrtarë lokalë të Ndërmarrjes së Pastrimit, mes tyre manovratorë të bordit të kullimit, me dyshimet se neglizhuan detyrën për shuarjen e flakëve duke sjellë ndotjen e mjedisit.
Zyrtarisht u njoftua se zjarri kishte rënë si pasojë e temperaturave të larta, por prokuroria e Vlorës pranon për Citizens.al se mbi zjarret në vendgrumbullimin e Vlorës ka nën hetim tre dosje: Korrik 2023, Maj 2025, Qershor 2025.
Ajo thotë se këto zjarre kanë shkaktuar pasoja për jetën e shëndetin e njerëzve, një krim i dënueshëm deri në 10 vjet, ndërsa paralelisht po hetohen edhe dyshimet për shpërdorim detyre nga ana e punonjësve apo dhe zyrtarëve publik.
Emrat e të dyshuarve u mbajtën sekret dhe nuk iu vunë në dispozicion redaksisë së Citizens.al.
Eksperti Mihallaq Qirjo këmbëngul se edhe pushteti lokal ka përgjegjësi, pasi institucionet kanë reaguar ngadalë për administrimin e mbetjeve. Ai thekson se menaxhimi i mbetjeve mbetet përgjegjësi e bashkisë, të cilat në kushtet kur nuk kanë kapacitete, hapësira, mjaftohen vetëm me transportin e tyre.
PĂ«rballĂ« raportimeve nga banorĂ«t nĂ« sallĂ«n operative, policia lokale, nga ana tjetĂ«r, tha pĂ«r Citizens se ka referuar disa raste nĂ« prokuroi nĂ« periudhĂ«n 2023-2025, tĂ« lidhur âme zjarret e konstatuara nĂ« fushĂ«n e grumbullimit tĂ« mbetjeve urbaneâ.
Edhe bashkia thotĂ« se ka bashkĂ«punuar pĂ«r hetimin e zjarreve me policinĂ« dhe prokurorinĂ«, ndĂ«rsa shprehet zyrtarisht pĂ«r Citizens se âgjetja e fajtorĂ«ve dhe dĂ«rgimi i tyre para drejtĂ«sisĂ« nuk Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« e mundur.â
Kamionë duke shkarkuar në vendgrumbullimin e mbetjeve në Vlorë/A.Hoxha.
Ndërkohë që drejtësia ende nuk ka dalë me një bilanc për përgjegjësit e ndotjes dhe dëmtimit të shëndetit të qytetarëve në Vlorë, dokumentet zyrtare tregojnë se prej vitit 2020 ka pasur korrespondencë për funksionalizimin e vendgrumbullimit të Sherishtës.
Por paralelisht me kĂ«to pĂ«rpjekje dhe projekte, fusha ekzistuese e mbetjeve nĂ« qytet, ajo e lagjes â24 Majiâ, Ă«shtĂ« pĂ«rballur çdo vit me zjarre, tĂ« cilat kanĂ« djegur nĂ« mĂ«nyrĂ«n mĂ« tĂ« rrezikshme tonelata tĂ« tĂ«ra mbetjesh, duke rrezikuar seriozisht jetĂ«n dhe shĂ«ndetin publik.
KLSH ka ngritur alarmin për këtë situatë në një auditim të kryer Bashkisë Vlorë, e cila jo vetëm që nuk i depozitoi mbetjet në vendgrumbullimin e ri, por nuk pagoi as tarifa për depozitimin e tyre.
Raporti i KLSH-së vëren se bashkia e Vlorës rriti të ardhurat nga 2.79 miliardë lekë (2020) në 3 miliardë (2022). Paralelisht rriti edhe shpenzimet për menaxhimin e mbetjeve nga 268.6 milionë lekë (2020) në rreth 340.3 milionë (2022).
NĂ« kĂ«tĂ« dinamikĂ«, depozitimi i mbetjeve nĂ« lagjen â24 Majiâ ka vijuar pa asnjĂ« kriter, duke shkaktuar dĂ«me nĂ« mjedis dhe duke rrezikuar shĂ«ndetin e banorĂ«ve. Audituesit raportojnĂ« gjithashtu edhe zhvlerĂ«sim tĂ« pronave qĂ« ndodhen pranĂ« fushĂ«s sĂ« hapur tĂ« mbetjeve.
âTi mund ta shikosh shtĂ«pinĂ« Ă«shtĂ« thuajse e boshatisur, ne do ta rregullojmĂ«, por kĂ«tu çdo gjĂ« ndotet nga tymi dhe era e keqe, nuk di nga tâia nis,â tregon Zamiri.
Premtimet pĂ«r âVlorĂ«n pa mbetjeâ dhe realiteti
NĂ« vitin 2023, u prezantua nisma âVlora zero mbetjeâ, pjesĂ« e njĂ« plani 5-vjeçar pĂ«r menaxhimin e mbetjeve nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« integruar. GjatĂ« konsultimeve lokale, u bĂ« publik fakti se Ministria e Financave kishte nĂ«nshkruar njĂ« marrĂ«veshje pĂ«r financimin e projektit tĂ« menaxhimit tĂ« mbetjeve tĂ« ngurta nĂ« rajonin e VlorĂ«s.
Projekti përfshin një kredi prej 12 milionë eurosh dhe tre grante me vlerë totale 14.3 milionë euro. Investimi kryesor është ndërtimi i Qendrës së Menaxhimit të Mbetjeve në Sherishtë.
Bagëti duke kullotur në malin me mbetje në Vlorë/A.Hoxha.
Kjo qendër do të përpunojë rreth 1.2 milionë tonë mbetje dhe do të përfshinte: ndërtimin e vendgrumbullimit sanitar, sistemin për mbledhjen e gazrave, impiantin për trajtimin e ujërave të ndotura, impiantin për ndarjen e mbetjeve të riciklueshme (me kapacitet 55 mijë tonë/vit), si dhe një hapësirë për kompostimin e mbetjeve organike (deri në 4,200 tonë/vit).
Gjithashtu, ishte parashikuar mbyllja e venddepozitimeve ekzistuese në Vlorë dhe Selenicë, si dhe blerja e mjeteve për pastrimin e rrugëve dhe transportin e mbetjeve.
MegjithatĂ«, punimet nĂ« vendgrumbullimin e SherishtĂ«s, tĂ« cilat nisĂ«n nĂ« qershor 2020 dhe duhej tĂ« pĂ«rfundonin nĂ« fund tĂ« vitit 2021, u ndalĂ«n pĂ«r shkak tĂ« hetimeve tĂ« StrukturĂ«s sĂ« Posaçme Anti-Korrupsion (SPAK) ndaj kompanisĂ« âIntegrated Technology Servicesâ (ITS), qĂ« po e ndĂ«rtonte.
Në mars 2022, Gjykata e Posaçme vendosi sekuestrimin e pasurive të kompanisë, dhe administrimi i punimeve iu kalua Agjencisë së Administrimit të Pasurive të Sekuestruara. Por ky institucion nuk arriti të vijonte punimet dhe projekti ngeci.
Për shkak të detyrimeve të papaguara të kompanisë ITS ndaj palëve të treta dhe bllokimit të llogarive bankare, në tetor 2023 bashkia e Vlorës ndërpreu kontratën me ITS-në.
Ndërkohë, inspektorët e mjedisit, në një kontroll të datës 11 tetor 2024, konstatuan se në Sherishtë ishin ndërtuar vetëm godinat për përzgjedhjen dhe magazinimin e mbetjeve të riciklueshme, por mbetjet ende nuk depozitoheshin.
Fusha e vjetĂ«r e mbetjeve, nĂ« lagjen â24 Majiâ nĂ« qytetin e VlorĂ«s, qĂ« nuk ka leje mjedisore, mbetet aktive.
Llogaritet se aty janë depozituar rreth 400,000 m3 mbetje. Në një përgjigje për Citizens.al inspektorët e mjedisit thonë se nuk mund të kontrollojnë fusha pa leje pasi nuk e kanë si kompetencë ligjore. Ndërkohë, bashkia Vlore deklaron se vetëm për vitin 2024 janë prodhuar 53,406 tonë mbetje.
Një pjesë e landfillit të Vlorës në zjarr qershor 2025/A.Hoxha
Në fund të vitit 2024, një dokument zyrtar tregon se inspektorët kishin vizituar sërish vendgrumbullimin e Sherishtës dhe kishin konstatuar se objekti nuk ishte ende funksional. Punimet ndodheshin në fazën e fundit, por pranimi i mbetjeve nuk kishte filluar.
NĂ« njĂ« pĂ«rgjigje pĂ«r Citizens, bashkia VlorĂ« konfirmoi se pĂ«rveç mbetjeve tĂ« qytetit, nĂ« fushĂ«n ekzistuese tĂ« â24 Majitâ grumbullohen edhe ato tĂ« Orikumit dhe disa njĂ«sive administrative pĂ«rreth.
Për vendgrumbullimin ekzistues nuk ka raport monitorimi, megjithëse zjarret ndodhin shpesh. Bashkia thotë se ndërhyrjet e saj në raste zjarresh janë të kufizuara dhe përfshijnë vetëm metoda mekanike si spostim, nivelim dhe mbulim me dhe apo materiale inerte.
E pyetur nga Citizens nĂ« prill 2025, se kur do tĂ« mbyllet vendgrumbullimi i hapur, Bashkia u pĂ«rgjigj: âAktualisht nuk ka ndryshime, derisa tĂ« nisĂ« puna nĂ« landfillin e SherishtĂ«sâ.
Por në një dalje publike më 14 qershor, kryebashkiaku Dredha pranoi se edhe pas hapjes së Sherishtës, Vlora do të përballet me problemin e mbetjeve të paktën deri në vitin 2027.
Ai shtoi se aktualisht po ndĂ«rmerren ndĂ«rhyrje tĂ« pĂ«rkohshme me mjetet qĂ« ka nĂ« dispozicion bashkia. âNĂ« atĂ« fushĂ« ndodhen mbetje tĂ« kompostuara pĂ«r mĂ« shumĂ« se 40 vite. VetĂ«m me magji mund tĂ« pretendosh qĂ« nuk do ketĂ« zjarre atje,â tha ai.
Prej disa vitesh, KamzĂ«s po i transformohet peisazhi urban. Procesi, qĂ« pĂ«rngjan me atĂ« qĂ« u ndoq nĂ« TiranĂ«, Ă«shtĂ« shtrirĂ« jo vetĂ«m nĂ« boshtin kryesor tĂ« qytetit, por dhe nĂ« lagjet e brendshme. NjĂ« nga zonat qĂ« e pĂ«rfaqĂ«son mĂ« mirĂ« kĂ«tĂ« ndryshim thelbĂ«sor Ă«shtĂ« fusha qĂ« rrethonte ish-kompleksin sportiv âRiniaâ dhe shtrihej deri nĂ« rrugĂ«n kombĂ«tare.
KĂ«tĂ« fushĂ« e pĂ«rdornim pĂ«r vite me radhĂ« â gjatĂ« pandemisĂ« dhe viteve mĂ« pas â bashkĂ« me aktorĂ« tĂ« âGrupit Ataâ, ku zhvillonim provat dhe shfaqjet pĂ«r komunitetin. Por pas vitit 2022, hapĂ«sira u rrethua dhe u kthye nĂ« njĂ« kantier tĂ« madh ndĂ«rtimi.
PavarĂ«sisht se ishte tokĂ« private, ajo kishte rĂ«ndĂ«si publike pĂ«r aktivitetin e gjallĂ« qĂ« i shĂ«rbente komunitetit. Duke analizuar zonĂ«n, vlen tĂ« rikujtojmĂ« se nĂ« hartat zyrtare, kjo njĂ«si strukturore figuron si âKZ UB A2 14/257â, e rrethuar nga rrugĂ«t âStockholmâ, âNĂ«nĂ« Terezaâ, âTeutaâ dhe âOSBEâ.
âGrupi Ataâ nĂ« prova pĂ«r shfaqje nĂ« njĂ« nga fushat rreth ish-kompleksit sportiv âRiniaâ, KamĂ«z/Foto R.Qema.
Një pasdite në pallatet e reja: Zëri i banorëve
NĂ« fushat pranĂ« ish-kompleksit tashmĂ« janĂ« ngritur dy ndĂ«rtesa rezidenciale, secila 9-katĂ«she, ndĂ«rtuar nga kompania âMĂ«hillajâ sh.p.k. Godina e dytĂ« â me lejen nr. 4595 â mori miratimin nga kryetari i BashkisĂ«, Rakip Suli, mĂ« 23 dhjetor 2022, katĂ«r muaj pĂ«rpara miratimit tĂ« Planit tĂ« Detajuar Vendor.
Plani i Detajuar Vendor për këtë territor u firmos po nga Suli më 25 prill 2023. Një shqyrtim i lejeve dhe dokumenteve të zhvillimit tregon se numri i kateve, koeficienti i shfrytëzimit të truallit dhe norma e gjelbërimit janë në limitet maksimale por në përputhje me planin.
Megjithatë, sapo banorët u zhvendosën në dy pallatet e reja, doli në pah një problematikë e rëndësishme: mungesa e vendparkimeve, hapësirave publike dhe infrastrukturës për një jetesë cilësore.
PĂ«r tĂ« kuptuar mĂ« shumĂ« rreth shqetĂ«simeve tĂ« banorĂ«ve, kalova njĂ« pasdite nĂ« zonĂ«. Shefqet Dina, pronari i njĂ« ushqimoreje pranĂ« njĂ« prej pallateve â me origjinĂ« nga Hasi dhe ish-sipĂ«rmarrĂ«s nĂ« DivjakĂ« â tregoi pĂ«r ndryshimin mes jetĂ«s rurale dhe asaj urbane.
âMe aq lekĂ« blen 3-4 makina,â tregon ai pĂ«rballĂ« pyetjes pĂ«r çmimin e vend-parkimeve nĂ«ntokĂ« (15â20,000âŻeuro), shifĂ«r qĂ« ai thotĂ« se Ă«shtĂ« shumĂ« e lartĂ«.
Pamje e zonës para ndërtimeve/Citizens.al
PikĂ«risht vendparkimi duket problemi i parĂ«. NĂ«ntokĂ« pallatet ofrojnĂ« rreth 40 vende, shumĂ« mĂ« pak se numri minimal i kĂ«rkuar nga Plani i PĂ«rgjithshĂ«m Vendor i KamzĂ«s â edhe pĂ«r qĂ«llim fitimi. NĂ« Nenin 29 tĂ« kĂ«tij plani thuhet se minimalisht duhet ânjĂ« vend parkimi pĂ«r njĂ«si banimiâ.
Ămimi i qirasĂ« pĂ«r njĂ« vendparkim Ă«shtĂ« i lartĂ«, duke zĂ«nĂ« deri 30âŻ% tĂ« qirasĂ« mujore tĂ« njĂ« apartamenti.
Fatos Demaj, njĂ« tjetĂ«r banor qĂ« jeton nĂ« Greqi dhe kthehet herĂ« pas herĂ« nĂ« banesĂ«n e tij me qera, tregon se parkimin e paguan muaj pĂ«r muaj âvetĂ«m pĂ«r ato pak netĂ« qĂ« kalon nĂ« ShqipĂ«riâ.
âNuk kam kohĂ« dhe nerva tĂ« shpenzoj gjysĂ«m ore a mĂ« shumĂ« pĂ«r tĂ« gjetur vend parkimi,â thekson ai.
Kjo është gjendja e jetës urbane në lagjet e reja të Kamzës që vërvitet mes nevojës për infrastrukturë publike dhe shpërfilljes prej investimeve private.
Mes hapësirës pallateve, tre djem luanin me njëri tjetrin në një hapësirë që duket më shumë si në mes të një kantieri ndërtimi.
Pamje e zonës pas ndërtimeve/Citizens.al
âImagjino po tĂ« kishim njĂ« fushĂ«?!â ngriti si pyetje retorike njĂ«ri prej tyre pasi atyre u thashĂ« se ekzistonte mundĂ«sia qĂ« pĂ«r ta tĂ« ishte parashikuar diçka nĂ« projektin e zhvillimit.
Fëmijët që banojnë në këtë zonë bënë krahasimin me zonat e pa-urbanizuara dhe situatës aktuale që ata shohin në lagjen e tyre dhe shpresonin për një kënd lojërash apo fushë futbolli.
Projeksionet 3D tĂ« projektit nĂ« tabelĂ«n e punimeve tregojnĂ« me vĂ«shtirĂ«si njĂ« park tĂ« vogĂ«l lojĂ«rash, por nĂ« realitet â pasi banorĂ«t u zhvendosĂ«n nĂ« hyrjet e reja â hapĂ«sira pĂ«rreth mbeti e papunuar, me dhe tĂ« kuq e mbetje ndĂ«rtimi.
Nën lupën e Kontrollit të Lartë të Shtetit (KLSH)
Proceset administrative të miratimit të këtyre godinve në këtë njjësi strukturore në Kamëz iu nënshtruan një auditimi nga KLSH. Kontrolli, i cili përpiloi një raport përfundimtar në prill 2024, tregoi për parregullsi:
 MungesĂ« tĂ« 334âŻmÂČ parkim nĂ« raport me kĂ«rkesat minimale;
DistancĂ« 13âŻmetra ndĂ«rmjet godinave (nga 15âŻmetra e lejuar);
Dokumentacion i paplotĂ« pĂ«r godinĂ«n nĂ« âRruga Romaâ;
Mos-konsultim me Operatorin e Sistemit të Transmetimit (OST) për ndryshime në linjat ekzistuese.
Pas këtij kontrolli dhe raporti, KLSH ka kërkuar procedime disiplinore për 34 punonjës, përfshirë nënkryetaren Migena Habibi dhe drejtorin e Drejtorisë së Planifikimit, Kontrollit dhe Zhvillimit të Territorit (PKZHT) Erlend Baballëku.
Zona mes pallateve në Kamëz/Foto R.Qema.
Bashkia KamĂ«z kundĂ«rshton pjesĂ«risht gjetjet pĂ«r distancĂ«n, duke argumentuar se gjithçka Ă«shtĂ« brenda kufijve tĂ« VKM-sĂ« nr.âŻ408 duke qĂ«nĂ« se âobjekti nuk rezulton tĂ« jetĂ« ndĂ«rtuar me leje ndĂ«rtimi apo disponon certifikatĂ« pĂ«rdorimiâ. Por kjo lĂ« pasoja nĂ« pĂ«rditshmĂ«rinĂ« dhe jetĂ«n e qytetarĂ«ve nĂ« kĂ«tĂ« zonĂ«, tĂ« cilĂ«ve u privohet âe drejta pĂ«r diell dhe qiellâ.
Paralelisht KLSH ka konstatuar pasaktĂ«si nĂ« llogaritjen e taksave tĂ« ndikimit nĂ« infrastrukturĂ«, ku pĂ«rveç projektit nĂ« rrugĂ«n âRomaâ, kjo duket tĂ« ketĂ« ndodhur edhe nĂ« tetĂ« raste tĂ« tjera. KLSH thekson se kjo praktikĂ« ka ndikuar negativisht nĂ« buxhetin e bashkisĂ«.
Nevoja për llogaridhënie: Bashkia hesht
PĂ«r tâu njohur me reagimin e institucionit mbi raportin e KLSH-sĂ«, por edhe me qasjen e zhvillimit urban, iu drejtuam BashkisĂ« KamĂ«z.
Në hyrje, përballëm një atmosferë refuzuese ku një kërkesë për intervistë me drejtorin e PKZHT-së, kalon në disa hallka shqyrtimi për miratim nga përgjegjësja për komunikimin, te kryetari Suli.
âTa diskutoj edhe me Kryetarin, se cilin do vendosĂ«, pĂ«r tâiu pĂ«rgjigjur pyetjeve.[âŠ] UnĂ« do ia lĂ« shĂ«nim dhe do tĂ« mĂ« telefonojĂ«,â tha pĂ«rgjegjĂ«sja e komunikimit.
Pas dy javësh pritje të një përgjigjeje miratimi ose jo, nuk erdhi asnjë përgjigje. E njëjta histori përsëritet nga i njëjti institucion që refuzoi kërkesën për një reagim të ngjashëm edhe në janar 2023.
Tiranizimi i Kamzës
Kamza po merr pamjen e një qyteti me simptomat urbane të Tiranës: mungesë hapësirash publike, rrjet trafiku të mbingarkuar, parkingje të pamjaftueshme, probleme me menaxhimin e mbetjeve dhe mungesë llogaridhënie.
Banderola e âGrupit Ataâ kundĂ«r mĂ«nyrĂ«s sĂ« zhvillimit nĂ« KamĂ«z/Foto R.Qema.
Kjo pasqyron një model zhvillimi ku interesi privat merr përparësi mbi mirëqenien e komunitetit.
AktivistĂ«t e qytetit e kanĂ« kundĂ«rshtuar kĂ«tĂ« zhvillim urban. Grupi Ata, gjatĂ« JavĂ«s sĂ« ArkitekturĂ«s nĂ« vitin 2023, i priti vizitorĂ«t qĂ« vinin prej kryeqytetit nĂ« njĂ« tur nĂ« njĂ«sitĂ« Bathore dhe Paksuqan me njĂ« banderolĂ« ku shprehej kundĂ«rshtia ndaj ndĂ«rtimit tĂ« pakontrolluar nĂ« KamĂ«z dhe politikave urbane tĂ« diktuara prej pushtetarĂ«ve.Â
Pa ndĂ«rhyrje urgjente institucionale, Kamza do mbetet njĂ« shembull i âtiranizmitâ urban.
Në dhjetor të vitit 2018, në maternitetin e Shkodrës u lind E.G. Menjëherë pas ardhjes në jetë, gjykata e shpalli të miturën të braktisur për shkak të problemeve të shëndetit mendor të nënës së saj biologjike. Ajo u dërgua në Shtëpinë e Foshnjës në Shkodër, ku kaloi vitet e para të jetës.
Pesë vite më vonë, Komiteti Shqiptar i Birësimeve (KSHB) miratoi kërkesën për birësimin e saj nga një familje në Fier. Procesi u finalizua pa probleme deri në fund të vitit 2023, por pas vetëm disa muajsh, nëna birësuese, për shkak të vështirësive të hasura në prindërim, kërkoi që vajza të rikthehej në Shtëpinë e Fëmijës.
Rasti i E.G. është një nga shembujt që theksojnë dështimet në procesin e birësimit në Shqipëri. Kontrolli i Lartë i Shtetit (KLSH), në auditimin për vitin 2024, vuri në dukje mungesa të theksuara në vlerësimin e aplikantëve, monitorimin e periudhës së provës dhe mungesën e mbështetjes për familjet birësuese.
Raporti tregon se KSHB nuk reagoi në kohë për të ndjekur ecurinë e pas-birësimit në rastin e E.G dhe ka ndjekur procedurat në mënyrë formale, pa garantuar ndërtimin e një lidhjeje të vërtetë emocionale mes fëmijës dhe prindit birësues.
Komiteti i tha Citizens.al se çdo familje birësuese nënshkruan një marrëveshje pasbirësimi, ku përcaktohet monitorimi për dy vite, përmes katër raporteve të realizuara nga stafi i institucionit.
Sipas avokatit Gentjan Sejrani, ligji shqiptar për birësimin nuk përputhet me standardet e Bashkimit Evropian. Ai vë në dukje mungesën e kritereve të qarta për aplikantët, përfshirë gjendjen ekonomike, moshën dhe qëndrueshmërinë në marrëdhëniet familjare.
Ligji shqiptar i konsideron të braktisur fëmijët që nuk kanë kontakt me prindërit biologjikë për një periudhë prej 6 muajsh. Nën këtë cilësim ata futen në procesin e marrjes së statusit të jetimit.
Por sipas KLSH-së, mungesa e verifikimeve të rregullta nga KSHB ka krijuar pasiguri në procesin e marrjes së këtij statusi duke krijuar mundësi për keqkuptime dhe gabime.
Mangësitë në procesin e birësimit
KSHB mbikëqyr procesin e birësimit në Shqipëri që prej vitit 1993. Prej asokohe e deri më tani ky Komitet ka ndjekur 1,857 birësime, duke përfshirë edhe birësimet përtej kufirit.
Por nĂ« periudhĂ«n 2019â2024 birĂ«simet janĂ« ulur. PĂ«r kĂ«tĂ« periudhĂ« janĂ« realizuar gjithsej 140 birĂ«sime, me vetĂ«m 12 raste nĂ« vitin 2024 (6 djem dhe 6 vajza tĂ« moshĂ«s 1-4 vjeç). Kjo tregon njĂ« rĂ«nie tĂ« ndjeshme krahasuar me dy dekadat e para tĂ« funksionimit tĂ« KSHB-sĂ«.
Aktualisht, 27 institucione rezidenciale (9 publike dhe 18 jo-publike) ofrojnë përkujdesje për fëmijët, por cilësia e shërbimeve të tyre mbetet shqetësuese.
Altin Hazizaj nga Qendra për Mbrojtjen e të Drejtave të Fëmijëve (CRCA) thekson nevojën për mbylljen e institucioneve dhe kalimin në një sistem alternativ familjar të mirë-strukturuar. Sipas tij, Shqipëria ka nevojë për një ligj të fortë për kujdesin familjar alternativ, duke përfshirë përkujdesjen përmes familjeve kujdestare të trajnuara dhe të mbështetura nga shteti.
âAsnjĂ« fĂ«mijĂ« nuk duhet vendosur nĂ« institucion, ndaj ato tĂ« gjitha duhen mbyllur menjĂ«herĂ«,â thekson Hazizaj.
NdĂ«rkohĂ«, tĂ« dhĂ«nat e bĂ«ra me dije kreu i Institutit KombĂ«tar i Integrimit tĂ« JetimĂ«ve, Ilir Ăumani, falsin pĂ«r rreth 31 mijĂ« fĂ«mijĂ« qĂ« konsiderohen jetimĂ«, por shumĂ« pak prej tyre kanĂ« pĂ«rfituar zyrtarisht statusin ligjor tĂ« jetimit. Kjo vonesĂ« i pengon ata tĂ« futen nĂ« procesin e birĂ«simit.
Shërbimi Social Shtetëror (SHSSH), raportoi në janar se gjatë vitit të shkuar statusin e kanë përfituar 255 jetimë (26 nga mungesa e të dy prindërve, 228 si të lindur jashtë martese etj.).
âGjithashtu janĂ« rinovuar rreth 500 statuse jetimi,â vijon SHSSH teksa Komiteti i tha Citizens.al se nĂ« pritje pĂ«r birĂ«sim janĂ« 30 aplikantĂ«.
Hazizaj thekson se mungesa e bashkëpunimit ndërmjet shërbimeve sociale dhe institucioneve të birësimit është një nga pengesat kryesore për një sistem funksional. Ai kritikon qasjen tepër të centralizuar të birësimit dhe sugjeron një reformim të thellë të sistemit.
âMinistria e ShĂ«ndetĂ«sisĂ« ka pasur prioritete tĂ« tjera,â kujton Hazizaj teksa pĂ«rmend se prej 5 vitesh organizata e tij ka ofruar praktikat mĂ« tĂ« mira tĂ« BritanisĂ«.
âĂĂ«shtja e ligjit dhe krijimit tĂ« familjeve pĂ«r kujdes alternativ, njohur si âfoster careâ, Ă«shtĂ« urgjencĂ« kombĂ«tare, ne kemi bĂ«rĂ« gati dhe projekt-ligjin dhe shpresoj qĂ« tani ministria tĂ« jetĂ« gati pĂ«r kĂ«tĂ« hap tĂ« madh.â tha Hazizaj sipas sĂ« cilit ShqipĂ«ria ka njĂ« sistem tĂ« centralizuar tĂ« ngjashĂ«m me atĂ« tĂ« periudhĂ«s sĂ« diktaturĂ«s.
âBirĂ«simet ndĂ«rvendaseâ dhe mbĂ«shtetja e mangĂ«t e familjeve kujdestare
Komiteti Shqiptar i Birësimeve (KSHB) kryen dy lloje procedurash birësimi: vendas dhe ndërvendas. Ndërvendas cilësohen rastet ku fëmijës i duhet të shpërngulet nga vendi i origjinës në një vend pritës.
Nga viti 2019 deri më 2024 janë kryer 42 raste birësimi ndërvendas dhe KLSH ka zbuluar se 9 nga këto janë realizuar në shkelje të ligjit përmes agjencive të huaja ndërmjetësuese me licenca të skaduara dhe pa mbikëqyrje nga KSHB-ja duke u mjaftuar me raportet pasbirësuese të dërguara prej këtyre agjencive.
âKSHB nuk ka ushtruar asnjĂ«herĂ« mbikĂ«qyrje tĂ« veprimtarisĂ« sĂ« kĂ«tyre agjencive nĂ« vendin tonĂ«,â thuhet nĂ« raportin e KLSH-sĂ«.
Në këtë kontekst, Altin Hazizaj nga CRCA shpreh shqetësimin për vijimin e birësimeve ndërvendase dhe apelon që ato të ndalohen deri sa të ndërtohet një sistem i ri. Nga ana tjetër avokati Gentjan Sejrani e sheh të domosdoshëm një monitorim më të rreptë të sistemit nga institucionet ligjzbatuese.
âĂshtĂ« e nevojshme monitorimi i institucioneve ligjzbatuese nĂ« rastet qĂ« vĂ«rehen abuzime tĂ« tilla. Ka nevojĂ« pĂ«r ndryshime ligjore nĂ« aspektin e monitorimit tĂ« jetĂ«s sĂ« tĂ« miturit pas birĂ«simit,â thotĂ« Sejrani.
Të dy, si Hazizaj dhe Sejrani, shohin si problematikë tjetër mungesën e mbështetjes së familjeve kujdestare. Ata theksojnë se ndihma që jepet nga shteti për këto familje është e pamjaftueshme duke i lënë ata vetëm në përballjen me vështirësi emocionale dhe financiare.
Sipas drejtuesit tĂ« CRCA sistemi vuan nga burokracia ku ânon-sensi i madh Ă«shtĂ« vendosja e njĂ« institucioni kujdesi shoqĂ«ror nĂ« varĂ«si tĂ« ministrisĂ« sĂ« DrejtĂ«sisĂ« dhe jo ministrisĂ« sĂ« ShĂ«ndetĂ«sisĂ« dhe Mbrojtjes Socialeâ.
Institucionalizmi dhe trauma e braktisjes
Një raport i Avokatit të Popullit ka konstatuar se shumica e fëmijëve që kalojnë në institucione përkujdesjeje sociale mbeten atje për periudha të gjata 1-7 vjet.
Një tregues shqetësues ky pasi nuk përputhet me parimin e interesit më të lartë të fëmijës duke shkaktuar shfaqjen te ta të sjelljeve agresive, vonesave të zhvillimit konjitiv, emocional për integrim social.
âNga vlerĂ«simi i informacionit tĂ« gjeneruar, koha e gjatĂ« e qĂ«ndrimit tĂ« fĂ«mijĂ«ve nĂ« institucion Ă«shtĂ« problematike dhe mund tĂ« konsiderohet njĂ« formĂ« neglizhenceâ, thuhet nĂ« raport teksa transferimi i vazhdueshĂ«m nga njĂ« institucion nĂ« njĂ« tjetĂ«r theksohet si problem qĂ« thellon traumĂ«n.
Psikologia Ermela Shllaku, thotë për Citizens se trauma e braktisjes dhe qëndrimi i gjatë në institucione kanë pasoja serioze për zhvillimin psikologjik të fëmijëve. Sipas saj mungesa e një figure kujdestare të qëndrueshme ka ndikim negativ në aftësinë e fëmijës për të ndërtuar marrëdhënie të sigurta dhe për të zhvilluar vetëbesimin.
âBraktisja nuk Ă«shtĂ« njĂ« ngjarje e izoluar, ajo krijon njĂ« zhvillim tĂ« brendshme qĂ« fĂ«mija mund ta pĂ«rjetojĂ« si refuzim personal dhe ndjenjĂ« pavlefshmĂ«rieâ, shpjegon Shllaku.
Për këtë, për të ndihmuar fëmijët të përballojnë traumën e braktisjes, psikologia sugjeron përfshirjen e terapive të specializuara kognitivo-biheviorale, të njohura si CBT.
Përveç pasojave psikologjike, edhe kalimi nga institucioni në familje birësuese ose kujdestare është një fazë delikate që kërkon mbështetje dhe përgatitje të duhur për familjet. Mungesa e kësaj mbështetjeje dhe përgatitjeje mund të çojë në dështim të lidhjes familjare. Sipas Shllakut një rol të rëndësishëm në këtë proces luajnë psikologët.
Nga Boldnews.al Ceno Klosi, njĂ« prej deputetĂ«ve tĂ« rinj tĂ« PartisĂ« Socialiste dhe bashkĂ«punĂ«tor i ngushtĂ« i zv.kryeministres Belinda Balluku, mund tĂ« ketĂ« probleme serioze me ligjin penal. Kontrolli i LartĂ« i Shtetit (KLSH) ka konstatuar tolerime tĂ« shumta dhe abuzive qĂ« ai i ka bĂ«rĂ« kompanisĂ« âGjikuriaâ, gjatĂ« kohĂ«s qĂ« drejtonte AgjencinĂ« KombĂ«tare tĂ« [âŠ]
Kontrolli i LartĂ« i Shtetit ka publikuar raportin e auditimin tĂ« kryer nĂ« doganĂ«s e aeroportit tĂ« Rinasit, ku ka evidentuar njĂ« dĂ«m prej miliona lekĂ«sh ndaj buxhetit tĂ« shtetit gjatĂ« harkut kohor 1 Korrik 2022 deri mĂ« 31 Dhjetor tĂ« vitit 2024. Nga auditimi i kryer nga KLSH janĂ« zbuluar njĂ« sĂ«rĂ« parregullsish nĂ« [âŠ]
Institucionet publike tĂ« cilat ofrojnĂ« shĂ«rbimet e tyre online nĂ« platformĂ«n e qendĂ«rzuar pĂ«r tĂ« cilĂ«n pĂ«rgjegjĂ«se Ă«shtĂ« Agjencia KombĂ«tare e ShoqĂ«risĂ« sĂ« Informacionit kanĂ« dĂ«rguar nĂ« disa raste me vonesĂ« ndryshimet ligjore qĂ« duhet tĂ« reflektohen nĂ« formularĂ«t elektronike pĂ«rkatĂ«se. Kontrolli i LartĂ« i Shtetit nĂ« raportin e fundit tĂ« publikuar kĂ«tĂ« prill mbi [âŠ]
Buletini i fundit vlerĂ«son se gjatĂ« periudhĂ«s Janar-Prill 2025, janĂ« dhĂ«nĂ« 14 rekomandime mbi gjetje me efekte negative nĂ« buxhetin e shtetit, pĂ«r total vlerĂ«n 1.04 miliardĂ« lekĂ« apo mbi 10 milionĂ« euro. MĂ«nyra jo efektive e menaxhimit tĂ« tĂ« ardhurave dhe shpenzimeve nga institucionet ka mbajtur peshĂ«n kryesore tĂ« ndikimit negativ nĂ« financat e [âŠ]
Mënyra jo efektive e menaxhimit të të ardhurave dhe shpenzimeve nga institucionet ka mbajtur peshën kryesore të ndikimit negativ në financat e subjekteve që janë bërë pjesë e auditimeve të Kontrollit të Lartë të Shtetit në 4 muajt e parë të vitit.
Buletini i fundit vlerëson se gjatë periudhës janar-prill 2025, janë dhënë 14 rekomandime mbi gjetje me efekte negative në buxhetin e shtetit, për total vlerën 1.04 miliardë lekë apo mbi 10 milionë euro.
Nga këto dëmi ekonomik është vlerësuar 4.9 milionë lekë, menaxhimi jo efektiv i fondeve në vlerën 994.3 milionë lekë mijë lekë dhe 46.7 milionë lekë në mangësi në aktivitetin kontrollues tatimor/doganor.
Raporti vlerëson se sa i takon vlerës së efekteve financiare me pasojë dëm ekonomik në buxhetin e shtetit, është konstatuar 30% në fushën e të ardhurave dhe 70% në fushën e shpenzimeve.
Sa i takon ndikimit negativ të shkeljes së disiplinës financiare peshën më të madhe e mban ajo tek të ardhurat me institucione specifike Agjenci Kombëtare e Zonave të Mbrojtura dhe Korporata e Investimeve Shqiptare.
NdĂ«rkohĂ« sipas raportit tĂ« auditimit pĂ«r periudhĂ«n janar â prill 2025, KLSH ka konstatuar mangĂ«si nĂ« aktivitetin kontrollues tatimor me ndikim negativ nĂ« performancĂ«n e administrimit tĂ« tĂ« ardhurave tatimore & doganore, si detyrime dhe penalitete tĂ« vlerĂ«suara nĂ« vlerĂ«n 46.7 milionĂ« lekĂ« konstatuar DegĂ«n Doganore Rinas.
Kjo ka ardhur si pasojë e mos arkëtimit të detyrimeve doganore; pagesa detyrimesh doganore në import për të cilat nuk është vepruar në përputhje me kuadrin ligjor, vlerësime të gabuara të importeve dhe deklarimeve të artikujve, përjashtim i padrejtë nga pagimi i TVSH-së dhe trajtim i gabuar i shkeljeve doganore.
NĂ« periudhĂ«n janar â prill 2025, auditimet e kryera nga KLSH kanĂ« pĂ«rfshirĂ« vlerĂ«simin e aktivitetit nĂ« 55 subjekte. Lidhur me gjetjet ky i fundit ka adresuar te subjektet e audituara 5 rekomandime pĂ«r masa administrative dhe disiplinore, nga tĂ« cilat 5 masa disiplinore./ Monitor
Në kuadër të 100-vjetorit të krijimit të Kontrollit të Lartë të Shtetit (KLSH), Ambasadori i Bashkimit Evropian në Shqipëri, Silvio Gonzato, vlerësoi rolin kyç të këtij institucioni në forcimin e mirëqeverisjes dhe transparencës në vend.
âLegjislacioni i BE kĂ«rkon qĂ« institucionet si KLSH tĂ« jenĂ« tĂ« pavarura dhe tĂ« pajisura me burimet dhe mandatin e duhur pĂ«r tĂ« ushtruar kontroll mbi tĂ« gjitha tĂ« ardhurat dhe shpenzimet e fondeve publike, pĂ«rfshirĂ« ato tĂ« Bashkimit Evropian dhe tĂ« donatorĂ«ve tĂ« tjerĂ«. ĂfarĂ«do ndryshime qĂ« do tĂ« bĂ«hen duhet tĂ« jenĂ« nĂ« pĂ«rputhje tĂ« plotĂ« me kĂ«rkesat e legjislacionit dhe standardeve tĂ« BEâ, tha Gonzato.
Sipas tij, angazhimi i KLSH për transparencë, si dhe roli i saj në parandalimin e mashtrimit, identifikimin e parregullsive në prokurimin publik dhe përmirësimin e kontrollit të brendshëm, është thelbësor për ndërtimin e një kulture llogaridhënieje në administratën publike.
âNuk bĂ«het fjalĂ« thjesht pĂ«r ndryshimin e ligjeve apo pĂ«r dhĂ«nien e rekomandimeve. Sfida kryesore Ă«shtĂ« ndryshimi i mendĂ«sisĂ«,â u shpreh Ambasadori, duke theksuar se ânjĂ« KLSH e pavarur, e besueshme dhe efektive Ă«shtĂ« njĂ« gur themeli pĂ«r mirĂ«qeverisjen dhe pĂ«r anĂ«tarĂ«simin e ShqipĂ«risĂ« nĂ« Bashkimin Evropianâ, tha Gonzato.
TIRANĂ, 20 maj/ATSH-Maela Marini/ Kryetarja e Kuvendit, Elisa Spiropali siguroi sot se âKuvendi do tĂ« vazhdojĂ« tĂ« mbĂ«shtesĂ« Kontrollin e LartĂ« tĂ« Shtetit si njĂ« partner nĂ« pĂ«rpjekjet pĂ«r tĂ« rritur performancĂ«n financiare dhe pĂ«r tĂ« mbĂ«shtetur sundimin e ligjitâ.
NĂ« veprimtarinĂ« me rastin e 100-vjetorit tĂ« Kontrollit tĂ« LartĂ« tĂ« Shtetit, Spiropali foli pĂ«r rrugĂ«timin njĂ«qindvjeçar tĂ« kĂ«tij institucioni tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m tĂ« shtetit shqiptar, ndĂ«rsa nĂ«nvizoi se âpavarĂ«sia e depolitizimi i kĂ«tij institucioni Ă«shtĂ« sanksionuar nĂ« KushtetutĂ« dhe ligjin organikâ.
Anëtarësimi i Shqipërisë në Bashkimin Europian, sipas saj, është edhe starti i një rrugëtimi të ri, kur të gjitha institucionet e Republikës do të jenë institucione të një vendi anëtar të Bashkimit Europian.
Spiropali siguroi se Kuvendi do të vijojë të mbështesë të gjitha institucionet kushtetuese dhe të krijuara me ligj dhe pavarësinë e tyre, për të përmbushur misionin si roje te interesit publik e qytetar.
âPavarĂ«sia e institucioneve Ă«shtĂ« njĂ« pĂ«rmasĂ« jetike e mirĂ«funksionimit tĂ« pushteteve nĂ« sistemin demokratik, po aq sa edhe pĂ«rgjegjĂ«sia, transparenca dhe llogaridhĂ«nia e tyre. Prandaj deviza e bashkĂ«punimit tonĂ« pĂ«rmblidhet nĂ« tre fjalĂ«: pavarĂ«si, mbĂ«shtetje, partneritetâ, tha ajo.
Në këtë drejtim, Spiropali vlerësoi përpjekjet për forcimin e pavarësisë dhe profesionalizmit institucional të KLSH-së, si një institucion kushtetues, që udhëhiqet nga parimet e shtetit të së drejtës, vlerësime këto edhe të raporteve më të fundit të monitorimit të Shqipërisë nga OECD dhe BE.
âMegjithatĂ«, Kuvendi, por mendoj edhe Kontrolli i LartĂ« i Shtetit, ndajmĂ« tĂ« njĂ«jtin vlerĂ«sim se Ă«shtĂ« i nevojshĂ«m forcimi i mbikĂ«qyrjes parlamentare, pĂ«r ta bĂ«rĂ« veprimtarinĂ« tuaj mĂ« efektive, pĂ«r tĂ« rritur transparencĂ«n dhe ndikimin e auditimeve nĂ« pĂ«rmirĂ«simin e menaxhimit tĂ« financave publike.
âBashkĂ«punimi ynĂ« mĂ« i ngushtĂ« e mĂ« i hapur si edhe komunikimi mĂ« intensiv do tĂ« fuqizojnĂ« dimensionin parandalues tĂ« veprimtarisĂ« sĂ« Kontrollit dhe harmonizimin mĂ« tĂ« mirĂ« me masat ndĂ«shkimore. Sinergjia midis parandalimit dhe ndĂ«shkimit nuk Ă«shtĂ« vetĂ«m njĂ« kĂ«rkesĂ« e Kuvendit, as vetĂ«m e kohĂ«s sonĂ«. Ka qenĂ« e tillĂ« edhe nĂ« hapat e parĂ« tĂ« funksionimit tĂ« kĂ«tij institucioni, kur burimet e shtetit shqiptar pĂ«r ta mbajtur atĂ« ishin tĂ« kufizuara, pĂ«rvoja mungonte dhe kapacitet institucionale e burimet njerĂ«zore po ashtu ishin modeste. ĂshtĂ« e tillĂ« edhe nĂ« institucionet homologe tĂ« vendeve tĂ« Bashkimit Europian dhe tĂ« shteteve tĂ« tjera demokratikeâ, tha Kryetarja e Kuvendit.
Spiropali theksoi se âKuvendi Ă«shtĂ« i angazhuar nĂ« luftĂ«n kundĂ«r korrupsionit dhe pĂ«r kĂ«tĂ« ka kĂ«rkuar dhe do tĂ« vijojĂ« tĂ« kĂ«rkojĂ« kontributin tuajâ.
Lufta korrupsionit, sipas saj, nuk synon goditjen e punonjësve publikë si një qëllim në vetvete, por edhe mbështetjen e tyre për të menaxhuar më mirë burimet e shtetit, si dhe mbylljen e shtigjeve ligjore dhe institucionale për abuzim.
âLufta jonĂ« e pĂ«rbashkĂ«t e pakompromis, e vendosur dhe me temp nĂ« rritje kundĂ«r korrupsionit, shpĂ«rdorimit tĂ« posteve dhe abuzimeve me financat publike, nuk duhet tĂ« na stepĂ« tĂ« dallojmĂ« shpĂ«rdoruesit, abuzuesit dhe krimet nĂ« menaxhimin e financave, programeve e projekteve publike, nga shĂ«rbyesit korrektĂ«, tĂ« ndershĂ«m dhe dinjitozĂ« tĂ« shtetit, tĂ« cilĂ«t kanĂ« kontribuar e kontribuojnĂ« pĂ«r zhvillimin e vendit. ShqipĂ«ria Ă«shtĂ« sot para dyerve tĂ« Bashkimit Evropian edhe nĂ« saj tĂ« kontributit tĂ« tyreâ, u shpreh Spiropali.
Në vijim edhe të zbatimit të rekomandimeve të Raporteve të Progresit të Komisionit Europian, Kryetarja e Kuvendit siguroi se po punohet për forcimin e mekanizmit të zbatimit të rekomandimeve, përmes dialogut dhe bashkëpunimit më të strukturuar të Kuvendit me Kontrollin e Lartë të Shtetit.
âKy bashkĂ«punim ka marrĂ« njĂ« dimension tĂ« ri pas ngritjes sĂ« NĂ«nkomisionit pĂ«r Auditimin e Sektorit Publik, njĂ« strukturĂ« qĂ« synon tĂ« sigurojĂ« njĂ« ndĂ«rlidhje mĂ« tĂ« ngushtĂ« dhe mĂ« efektive ndĂ«rmjet funksionit kontrollues tĂ« Kuvendit dhe veprimtarisĂ« audituese tĂ« KLSH-sĂ«. Ky NĂ«nkomision pĂ«rfaqĂ«son njĂ« mekanizĂ«m tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m pĂ«r mbikĂ«qyrjen parlamentare tĂ« menaxhimit tĂ« financave publike dhe qĂ« nĂ« themelimin e tij ka dĂ«shmuar potencialin pĂ«r tĂ« sjellĂ« njĂ« frymĂ« tĂ« re pĂ«rgjegjshmĂ«rie, transparence dhe dialogu institucionalâ, theksoi ajo.
Sipas saj, âky Ă«shtĂ« njĂ« zhvillim qĂ« duhet pĂ«rshĂ«ndetur dhe inkurajuar, pasi po rrit cilĂ«sinĂ« e bashkĂ«punimit ndĂ«rinstitucional, forcon kontrollin demokratik mbi administratĂ«n publike dhe pĂ«rmirĂ«son kulturĂ«n e llogaridhĂ«nies nĂ« tĂ« gjitha nivelet e qeverisjesâ.
âKuvendi mbetet i pĂ«rkushtuar pĂ«r ta çuar pĂ«rpara kĂ«tĂ« partneritet tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m, nĂ« funksion tĂ« interesit publik dhe tĂ« ndĂ«rtimit tĂ« institucioneve mĂ« tĂ« forta, mĂ« transparente dhe mĂ« tĂ« pĂ«rgjegjshme ndaj qytetarĂ«ve. NĂ« kĂ«tĂ« frymĂ« bashkĂ«punimi tĂ« konsoliduar, Kuvendi i ShqipĂ«risĂ« Ă«shtĂ« plotĂ«sisht i angazhuar pĂ«r tĂ« fuqizuar mĂ« tej mjetet dhe mekanizmat inovative qĂ« i shĂ«rbejnĂ« rritjes sĂ« transparencĂ«s dhe ndjekjes efektive tĂ« rekomandimeve tĂ« auditimitâ, shtoi Spiropali.
NjĂ« nga iniciativat mĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme nĂ« kĂ«tĂ« drejtim, sipas saj, âĂ«shtĂ« rikonfigurimi i PlatformĂ«s NdĂ«rinstitucionale Online, njĂ« instrument modern dhe gjithĂ«pĂ«rfshirĂ«s, qĂ« synon tĂ« mundĂ«sojĂ« njĂ« ndĂ«rlidhje mĂ« efikase ndĂ«rmjet institucioneve qĂ« prodhojnĂ«, trajtojnĂ« dhe zbatojnĂ« rekomandime audituese dhe Kuvendit si organ mbikĂ«qyrĂ«sâ.
Spiropali siguroi se âKuvendi do tĂ« vijojĂ« tĂ« luajĂ« njĂ« rol kyç nĂ« kĂ«tĂ« proces, jo thjesht si mbikĂ«qyrĂ«s, por si nxitĂ«s i njĂ« kulture tĂ« re bashkĂ«punimi e llogaridhĂ«nieje nĂ« tĂ« gjithĂ« spektrin institucionalâ.
âModernizimi i praktikave, zgjerimi i fushĂ«veprimit, rritja e ndikimit tĂ« auditimeve nĂ« administratĂ«n publike, pĂ«rmirĂ«simi i transparencĂ«s dhe komunikimit me publikun, rritja e kapaciteteve institucionale dhe burimeve njerĂ«zore, vlerĂ«soj se janĂ« disa nga prioritetet tuaja, tĂ« cilat mund tĂ« rrisin cilĂ«sinĂ« e kontrollit dhe auditimit si edhe efektivitetin e punĂ«s sĂ« Kontrollit tĂ« LartĂ« tĂ« Shtetit nĂ« luftĂ«n kundĂ«r korrupsionit dhe abuzimit me fondet publike, pĂ«r tĂ« cilat ndihma e Kuvendit as ka munguar dhe as do tĂ« mungojĂ«â, theksoi Kryetarja e Kuvendit.
Gjatë veprimtarisë me rastin e 100-vjetorit të KLSH - Foto: Florian Abazaj
1 nga 8
Kryetarja e Kuvendit, Elisa Spiropali - Foto: Florian Abazaj
Ambasadori i BE, Silvio Gonzato, Foto: Florian Abazaj
TIRANĂ, 20 maj /ATSH/ Ambasadori i Bashkimit Evropian nĂ« TiranĂ«, Silvio Gonzato mbajti fjalĂ«n e tij tĂ« rastit nĂ« aktivitetin pĂ«r 100 vjetorin e Kontrollit tĂ« LartĂ« tĂ« Shtetit qĂ« u mbajt nĂ« sallĂ«n e seancave plenare nĂ« Kuvendin e ShqipĂ«risĂ«.
Ambasadori Gonzato u shpreh se fakti që ky institucion u krijua pas pavarësisë dëshmon rëndësinë e madhe që ka një institucion i Kontrollit të Lartë të Shtetit për funksionimin e një shteti modern. Sipas Gonzatos, gjatë 100 viteve të fundit, por sidomos gjatë 10-vjeçarit të fundit KLSH ka ecur përpara duke u zhvilluar si një organ kombëtar i kontrollit fiskal dhe si një institucion i pavarur në përputhje me praktikat më të mira të auditimit ndërkombëtar.
âĂelja e negociatave tĂ« ShqipĂ«risĂ« me BE-nĂ« dhe nĂ« veçanti çelja e grup-kapitujve Themeloret nĂ« tetor 2024 janĂ« momente kyçe nĂ« rrugĂ«timin e ShqipĂ«risĂ« drejt BE-sĂ«. Roli dhe funksionimi i KLSH-sĂ« mbulohet nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« posaçme nga kreu 32 i kontrollit financiar, pjesĂ« e grup-kapitullit tĂ« Themeloreve tĂ« negociatave. Roli i KLSH shkon pĂ«rtej kĂ«tij kreu, tĂ« legjislacionit tĂ« BE-sĂ« pasi luan njĂ« rol kyç nĂ« vlerĂ«simin qĂ« i bĂ«jnĂ« sundimin tĂ« ligjit dhe demokracisĂ«, por edhe integrimit dhe luftĂ«s kundĂ«r korrupsionitâ, tha ai.
âLegjislacioni evropian kĂ«rkon qĂ« institucionet e KLSH-sĂ« tĂ« jenĂ« tĂ« pavarura, me burimet e duhura dhe me mandatin e duhur pĂ«r tĂ« bĂ«rĂ« kontrollin e tĂ« gjitha tĂ« ardhurave dhe shpenzimeve tĂ« fondeve publike, pĂ«rfshirĂ« edhe atyre tĂ« BE-sĂ« dhe donatorĂ«ve tĂ« tjerĂ«. Jemi tĂ« kĂ«naqur qĂ« shohim dispozitat e duhura, edhe pĂ«r ligjin e KLSH-sĂ« kĂ«to pĂ«rmbushin shumicĂ«n e kĂ«rkesave themeloreâ, pohoi Gonzato.
Ambasadori i BE-së në Tiranë theksoi faktin se po bëhen diskutime për të harmonizuar disa dispozita, por cilat do qofshin ndryshimet, ato duhet të bëhen në përputhje të plotë me legjislacionin evropian dhe standardet ndërkombëtare që aplikohen në institucione të Kontrollit të Shtetit.
Gonzato përgëzoi drejtuesin e institucionit të KLSH-së për përpjekjet për të zbatuar standardet ndërkombëtare, për të fuqizuar kapacitetet e tyre si edhe për të pasur perfomancën e duhur në kontrollet financiare.
âDhe fakti qĂ« na keni kĂ«rkuar qĂ« ne tĂ« organizojmĂ« njĂ« rishikim me homologĂ« pĂ«r metodat e kontrollit OECD/SIGMA tregon qĂ« ju jeni tĂ« angazhuar pĂ«r tĂ« mĂ«suar mĂ« shumĂ« dhe pĂ«r tĂ« pĂ«rmirĂ«suar punĂ«n tuaj. NjĂ« pjesĂ« e suksesit tĂ« KLSH-sĂ« qĂ«ndron nĂ« pĂ«rdorimin faktik tĂ« raporteve tĂ« kĂ«tij institucioni, sĂ« pari nga Kuvendi si pjesĂ« e kontrollit tĂ« buxhetit dhe llogaridhĂ«nies, nga ekzekutivi nĂ« nivel qendror dhe vendor, pĂ«r sa i pĂ«rket gjetjeve, por edhe nga vetĂ« qytetarĂ«t dhe shoqĂ«ria civile pĂ«r raportet KLSH-sĂ« pĂ«r tâi bĂ«rĂ« pjesĂ« tĂ« debateveâ, cilĂ«soi Gonzato.
âFunksionalizimi i nĂ«nkomisionit tĂ« Kuvendit nĂ« vitin 2024 pĂ«r kontrollin e jashtĂ«m Ă«shtĂ« njĂ« zhvillim pozitiv. Ne shpresojmĂ« qĂ« kjo do tĂ« japĂ« kontributin e vet pĂ«r mbikĂ«qyrjen e Parlamentit dhe tĂ« sigurojĂ« ndjekjen e rekomandimeve tĂ« kontrollit. Fakti qĂ« KLSH Ă«shtĂ« e angazhuar pĂ«r transparencĂ«n e treguar me raportimin publik dhe bashkĂ«punimin me shoqĂ«rinĂ« civile, si edhe roli i KLSH-sĂ« nĂ« parandalimin e mashtrimit dhe identifikimin e parregullsive nĂ« prokurimin publik dhe pĂ«rmirĂ«simi i mekanizmave tĂ« kontrollit tĂ« brendshĂ«m Ă«shtĂ« thelbĂ«sore pĂ«r tĂ« krijuar njĂ« kulturĂ« llogaridhĂ«nieje nĂ« administratĂ«n publike dhe mĂ« lejoni tĂ« theksoj rĂ«ndĂ«sinĂ« e kĂ«saj mendĂ«sie. Nuk bĂ«het fjalĂ« pĂ«r miratimin e ligjeve, apo pĂ«r tĂ« dhĂ«nĂ« rekomandimeve, por te ndryshimi i mendĂ«sisĂ«â, u shpreh Gonzato.
Në fund të fjalës së tij, ambasadori Gonzato nënvizoi faktin se zbatimi i rekomandimeve të kontrollit dhe fuqizimi i mekanizmave të llogaridhënies do të jenë standarde shumë të rëndësishme që do të kontrollojnë për kreun 31 të legjislacionit të BE-së, por edhe për integrimit e plotë të menaxhimit të financave publike.
Kuvendi i Shqipërisë organizoi këtë të martë një seancë të posaçme parlamentare në nder të 100-vjetorit të krijimit të Kontrollit të Lartë të Shtetit (KLSH), institucioni më i lartë i auditimit të financave publike në vend. Në seancë ishin të pranishëm dhe diplomatë të ndryshëm të akredituar në Tiranë, përfishirë dhe kreun e misionit të BEnë Shqipëri, Silvio Gonzato. Kryetarja e Kuvendit, Elisa Spiropali, mbajti një fjalim përshëndetës në seancë, duke vlerësuar rolin e KLSH-së si një partner kyç në forcimin e mirëqeverisjes, transparencës dhe integrimit europian të vendit.
âKuvendi do tĂ« vazhdojĂ« tĂ« mbĂ«shtesĂ« Kontrollin e LartĂ« tĂ« Shtetit si njĂ« institucion kushtetues, njĂ« partner nĂ« pĂ«rpjekjet tona pĂ«r zhvillim dhe rritje ekonomike, pĂ«r tĂ« rritur performancĂ«n financiare, pĂ«r mbĂ«shtetjen e sundimit tĂ« ligjit, mirĂ«qeverisjes dhe pĂ«r tĂ« pĂ«rshpejtuar ritmet e integrimit europian tĂ« ShqipĂ«risĂ«,â u shpreh Spiropali.
Duke folur për anëtarësimin në Bashkimin Europian, Spiropali theksoi se ky proces përfaqëson jo vetëm përmbushjen e një rrugëtimi të gjatë, por edhe fillimin e një etape të re për të gjitha institucionet shqiptare si pjesë e familjes europiane. Ajo nënvizoi rëndësinë e pavarësisë institucionale, duke e cilësuar atë si thelbësore për funksionimin demokratik, krahas transparencës dhe llogaridhënies.
âDeviza e bashkĂ«punimit tonĂ« pĂ«rmblidhet nĂ« tre fjalĂ«: pavarĂ«si, mbĂ«shtetje, partneritet,â tha Spiropali, duke shtuar se Kuvendi dhe KLSH ndajnĂ« tĂ« njĂ«jtin vizion pĂ«r rritjen e efikasitetit tĂ« mbikĂ«qyrjes parlamentare.
Në përfundim, kryetarja e Kuvendit shprehu gatishmërinë për një bashkëpunim më të ngushtë me KLSH, në funksion të forcimit të menaxhimit të financave publike dhe luftës kundër keqmenaxhimit dhe abuzimeve.
NĂ« kuadĂ«r tĂ« 100-vjetorit tĂ« krijimit tĂ« Kontrollit tĂ« LartĂ« tĂ« Shtetit (KLSH), Ambasadori i Bashkimit Evropian nĂ« ShqipĂ«ri, Silvio Gonzato vlerĂ«soi rolin kyç tĂ« kĂ«tij institucioni nĂ« forcimin e mirĂ«qeverisjes dhe transparencĂ«s nĂ« vend. âLegjislacioni i BE kĂ«rkon qĂ« institucionet si KLSH tĂ« jenĂ« tĂ« pavarura dhe tĂ« pajisura me burimet dhe mandatin e [âŠ]
Në veprimtarinë me rastin e 100-vjetorit të Kontrollit të Lartë të Shtetit, në Kuvend ka mbajtur fjalën Ambasadori i BE-së, Silvio Gonzato i cili vlerësoi institucionin e Kontrollit të Lartë të Shtetit për një funksionim modern.
Lidhur me këtë, Gonzato shton se  funksionimi i KLSH-së ka rëndësi në anëtarësimin e Shqipërisë drejt rrugës për në BE.
Ndër të tjera, ambasadori i BE-së theksoi se KLSH duhet të mbetet i pavarur në mënyrë që të kryhen të gjitha kontrollet e duhura të fondeve publike.
âFakti qĂ« ky institucion u krijua kaq shpejt pas pavarĂ«sisĂ«, dĂ«shmon rĂ«ndĂ«sinĂ« e madhe qĂ« ka nj institucion i Kontrollit tĂ« LartĂ« tĂ« Shtetit, pĂ«r njĂ« funksionim modern. GjatĂ« 10-vjeçarit tĂ« fundit, KLSh Ă«shtĂ« zhvilluar nga njĂ« organ kombĂ«tar i kontrollit fiskal nĂ« njĂ« institucion tĂ« pavarur.
Theksoj gjithashtu rëndësinë e punës dhe funksionimit të KLSH-së në kontekstin e anëtarësimit të Shqipërisë në BE.
Ăelja e negociatave pĂ«r anĂ«tarĂ«sim nĂ« BE dhe çelja e grup-kapitullit tĂ« çështjeve themelore nĂ« tetor tĂ« vitit 2024, janĂ« momente kyçe nĂ« rrugĂ«timin drejt BE-sĂ«. Roli dhe funksionimi i KLSH mbulohet nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« posaçme nga kreu 32 i kontrollit financiar, pjesĂ« e grupkapitujve tĂ« çështjeve themelore tĂ« negociatave. Roli i institucionit tĂ« KLSH-sĂ« shkon pĂ«rtej, luan njĂ« rol kyç edhe nĂ« vlerĂ«simin e sundimit tĂ« ligjit funksionimit tĂ« demokracisĂ« dhe integritetit tĂ« luftĂ«s kundĂ«r korrupsionit.
Legjislacioni i BE-sĂ« kĂ«rkon qĂ« institucionet e Kontrollit tĂ« LartĂ« tĂ« Shtetit tĂ« jenĂ« tĂ« pavarura, me burimet e duhura dhe me mandatin e duhur pĂ«r tĂ« bĂ«rĂ« kontrollin e tĂ« gjitha tĂ« ardhurave dhe shpenzimeve tĂ« fondeve publike, pĂ«rfshirĂ« atyre tĂ« BE-sĂ« dhe donatorĂ«veâ, tha Silvio Gonzato.
Kuvendi i Shqipërisë organizoi këtë të martë një seancë të posaçme parlamentare në nder të 100-vjetorit të krijimit të Kontrollit të Lartë të Shtetit (KLSH), institucioni më i lartë i auditimit të financave publike në vend.
Në seancë ishin të pranishëm dhe diplomatë të ndryshëm të akredituar në Tiranë, përfishirë dhe kreun e misionit të BEnë Shqipëri, Silvio Gonzato.
Kryetarja e Kuvendit, Elisa Spiropali, mbajti një fjalim përshëndetës në seancë, duke vlerësuar rolin e KLSH-së si një partner kyç në forcimin e mirëqeverisjes, transparencës dhe integrimit europian të vendit.
âKuvendi do tĂ« vazhdojĂ« tĂ« mbĂ«shtesĂ« Kontrollin e LartĂ« tĂ« Shtetit si njĂ« institucion kushtetues, njĂ« partner nĂ« pĂ«rpjekjet tona pĂ«r zhvillim dhe rritje ekonomike, pĂ«r tĂ« rritur performancĂ«n financiare, pĂ«r mbĂ«shtetjen e sundimit tĂ« ligjit, mirĂ«qeverisjes dhe pĂ«r tĂ« pĂ«rshpejtuar ritmet e integrimit europian tĂ« ShqipĂ«risĂ«,â u shpreh Spiropali.
Duke folur për anëtarësimin në Bashkimin Europian, Spiropali theksoi se ky proces përfaqëson jo vetëm përmbushjen e një rrugëtimi të gjatë, por edhe fillimin e një etape të re për të gjitha institucionet shqiptare si pjesë e familjes europiane.
Ajo nënvizoi rëndësinë e pavarësisë institucionale, duke e cilësuar atë si thelbësore për funksionimin demokratik, krahas transparencës dhe llogaridhënies.
âDeviza e bashkĂ«punimit tonĂ« pĂ«rmblidhet nĂ« tre fjalĂ«: pavarĂ«si, mbĂ«shtetje, partneritet,â tha Spiropali, duke shtuar se Kuvendi dhe KLSH ndajnĂ« tĂ« njĂ«jtin vizion pĂ«r rritjen e efikasitetit tĂ« mbikĂ«qyrjes parlamentare.
Në përfundim, kryetarja e Kuvendit shprehu gatishmërinë për një bashkëpunim më të ngushtë me KLSH, në funksion të forcimit të menaxhimit të financave publike dhe luftës kundër keqmenaxhimit dhe abuzimeve.
Jo vetĂ«m me IPARD nĂ« bujqĂ«si apo ato FRONTEX pĂ«r menaxhimin e kufijve nga Bashkimi EvropianâŠinstitucionet shqiptare kanĂ« abuzuar edhe me fondet e BankĂ«s BotĂ«rore. NĂ« kĂ«tĂ« pĂ«rfundim ka dalĂ« Kontrolli i LartĂ« i Shtetit pas auditimeve nĂ« DrejtorinĂ« e PĂ«rgjithshme tĂ« Financimeve dhe Kontraktimeve pĂ«r fondet e donatorĂ«ve. âNga auditimi konstatohet se nĂ« kontratat [âŠ]
Kontrolli i LartĂ« i Shtetit (KLSH) vlerĂ«son se Bordi i Autoritetit tĂ« MbikĂ«qyrjes Financiare nuk ka marrĂ« masa ndaj shkeljeve tĂ« pĂ«rsĂ«ritur tĂ« shoqĂ«rive tĂ« sigurimit, duke ndikuar nĂ« rritjen e riskut tĂ« tregut. Sipas konkluzioneve tĂ« paraqitura nĂ« raportin vjetor tĂ« vitit 2024, pĂ«r periudhĂ«n e aktivitetit nga data 1 janar 2021 deri nĂ« [âŠ]
Komiteti Shqiptar i BirĂ«simeve ka shkelur ligjin duke detyruar emigrantĂ«t shqiptarĂ« pĂ«r tĂ« kontraktuar agjenci pĂ«r tĂ« birĂ«suar njĂ« fĂ«mijĂ«. NdĂ«rsa nĂ« raport Kontrolli i LartĂ« i Shtetit ka zbuluar nĂ« kufijtĂ« e njĂ« skandali, se kĂ«to agjenci kanĂ« ushtruar aktivitet pa licencĂ«. KLSH nĂ« gjetjet e tij pĂ«rgjatĂ« auditimit tek Komiteti Shqiptar i BirĂ«simit [âŠ]
Login
