❌

Reading view

There are new articles available, click to refresh the page.
↗

Radioterapia Stereotaktike: Kirurgjia pa dhimbje dhe roli vendimtar i fizikës mjekësore

✇Telegrafi
By: Gazmend Kajtazi

Kjo teknologji inovative u jep shpresë pacientëve duke përdorur rreze të përqendruara me doza të larta për të trajtuar tumore të vegjël dhe ndryshime anormale në tru apo në pjesë të tjera të trupit, me saktësi maksimale

MSc. Fesal Selimi, PhDc.
Ekspert i Fizikës Mjekësore; Ekspert për Mbrojtje nga Rrezatimi

Imagjinoni sikur një tumor ose një problem serioz në tru të trajtohej pa operacion klasik, pa dhimbje dhe pa javë të tëra shërimi neper spitale. Sot kjo është e mundur falë Radioterapisë Stereotaktike (SRS), një metodë moderne që përdor rrezatim të fokusuar për të shkatërruar qelizat e sëmura, duke ruajtur indet e shëndetshme.

Kur kirurgu zëvendësohet nga rrezet

Radioterapisë Stereotaktike (SRS) nuk është kirurgji invazive. Në vend të saj përdoren rreze shumë të fuqishme që përqendrohen në një pikë të saktë të trurit me precizitet milimetrik. Kjo teknikë përdoret për tumore të trurit (beninje dhe malinje) që janë më të vegjël se 3cm.

Procedurë e thjeshtë, rezultat i madh

Pas ekzaminimeve të avancuara si MRI dhe CT, pacienti përgatitet me kujdes për CT Simulim, pastaj imazhet fuzionohen me precizitet të lartë, dhe më pas Onkologu i konturon zonat që duhen trajtuar.

Fizikani mjekësor harton planin më të përshtatshëm, ndërsa trajtimi kryhet në aparatura moderne e të specializuara, si Gamma Knife apo Linac.

Seanca zgjat vetëm disa minuta deri në një orë, dhe në shumicën e rasteve pacienti kthehet në shtëpi i qetë dhe i sigurt që po atë ditë.

Fizikani mjekĂ«sor – arkitekti i padukshĂ«m i trajtimit

Në qendër të gjithë procesit qëndron fizikani mjekësor. Ai është personi që:

â–Ș PĂ«rgatit planin e rrezatimit pĂ«r çdo pacient.
â–Ș Kontrollon dhe kalibron pajisjet qĂ« çdo rreze tĂ« shkojĂ« aty ku duhet.
â–Ș Siguron mbrojtjen e indeve tĂ« shĂ«ndetshme.
â–Ș BashkĂ«punon me mjekĂ«t pĂ«r njĂ« trajtim tĂ« personalizuar dhe tĂ« sigurt.

Pa këtë profesionist, asnjë trajtim me SRS nuk mund të realizohet me sukses.

Syri i padukshëm i precizitetit

Radioterapia Stereotaktike është një arritje madhore e mjekësisë moderne. Ajo ofron jetë, shpresë dhe alternativa të reja për pacientë që dikur nuk kishin mundësi tjetër për trajtim. Por suksesi i saj nuk vjen vetëm nga teknologjia, por nga eksperti i fizikës mjekësore, i cili është syri i padukshëm që garanton precizitet, siguri dhe rezultate. /Telegrafi/

The post Radioterapia Stereotaktike: Kirurgjia pa dhimbje dhe roli vendimtar i fizikës mjekësore appeared first on Telegrafi.

↗

EMRAT/ Identifikohet viktima e aksidentit në Vorë, policia shoqëron në komisariat shoferin

✇Albeu
By: M C

Kujtim Luka 66 vjeç është viktima e aksidentit të mbrëmjes së kësaj të hëne në Vorë. Sipas raportimeve, Luka u përplas nga një automjet që drejtohej nga Jani Tanushi 53 vjeç.

Shkaqet dhe rrethanat e aksidentit janë ende të paqarta ndërsa policia ka shoqëruar në komisariat drejtuesin e automjetit, Jani Tanushi.

Grupi hetimor ndodhet në vendngjarje dhe po punon për sqarimin e rrethanave të aksidentit.

The post EMRAT/ Identifikohet viktima e aksidentit në Vorë, policia shoqëron në komisariat shoferin appeared first on Albeu.com.

↗

Aksident i rëndë në Vorë, makina përplas për vdekje 66-vjeçarin

✇Albeu
By: M C

Një aksident i rëndë është regjistruar mbrëmjen e sotme në Vorë. Mësohet se rreth orës 20:30 në dalje të Vorës është përplasur për vdekje një këmbësor. Viktima është përplasur nga një makinë dhe si pasojë e plagëve nuk ka mbijetuar.

Viktima është një 66-vjeçari i identifikuar me inicialet K.L. Shoferi i mjetit, një 53-vjeçar është shoqëruar nga policia. Grupi hetimor ndodhet në vendngjarje dhe po punon për sqarimin e rrethanave të aksidentit.

“VorĂ«/Informacion paraprak. Me datĂ« 25.08.2025, rreth orĂ«s 20:30, nĂ« dalje tĂ« VorĂ«s, automjeti me drejtues shtetasin J. T., rreth 53 vjeç, ka pĂ«rplasur kĂ«mbĂ«sorin shtetasin K. L., rreth 66 vjeç, i cili pĂ«r pasojĂ« ka humbur jetĂ«n.

Drejtuesi i automjetit Ă«shtĂ« shoqĂ«ruar nĂ« Komisariat pĂ«r veprime tĂ« metejshme. Grupi hetimor ndodhet nĂ« vendngjarje dhe po punon pĂ«r sqarimin e rrethanave tĂ« aksidentit,” thuhet nĂ« njoftimin e policisĂ«.

The post Aksident i rëndë në Vorë, makina përplas për vdekje 66-vjeçarin appeared first on Albeu.com.

↗

ZĂ«vendĂ«simi i rrĂ«njĂ«s sĂ« aortĂ«s duke kursyer valvulĂ«n aortale – Operacioni David

✇Telegrafi
By: Gazmend Kajtazi

Teknika David: alternativë fiziologjike ndaj operacionit Bentall të modifikuar

 

Dr. Kushtrim Shala
Mjek specialist kardiokirurg
tel: +38348587588
e-mail: dr.kushtrimshala@gmail.com

ÇfarĂ« Ă«shtĂ« Operacioni David?

RrĂ«nja aortale Ă«shtĂ« zona fillestare e aortĂ«s apo enĂ«s mĂ« tĂ« madhe tĂ« trupit qĂ« lidh aortĂ«n me barkushen (ventrikulin) e majtĂ«, dhomĂ«n kryesore tĂ« pompimit tĂ« zemrĂ«s, dhe brendĂ«si pĂ«rmban valvulĂ«n aortale. Valvula aortale kontrollon rrjedhĂ«n e gjakut nga ventrikuli i majtĂ« nĂ« aortĂ«. Operacioni/procedura David, konsiston nĂ« rindĂ«rtimin rrĂ«njĂ«s sĂ« sĂ«murĂ« tĂ« aortĂ«s duke ruajtur valvulĂ«n aortale native tĂ« pacientit. ËshtĂ« njĂ« prej teknikave tĂ« zĂ«vendĂ«simit tĂ« rrĂ«njĂ«s sĂ« aortĂ«s duke ruajtur valvulĂ«n aortale (VSRR), e njohur ndryshe edhe si teknika e reimplantimit. GjatĂ« operacionit David valvula aortale native reimplantohet brenda njĂ« tubi/grafti Dacron i madhĂ«sisĂ« sĂ« pĂ«rshtatshme me tĂ« cilin rivendoset gjeometria normale e rrĂ«njĂ«s sĂ« aortĂ«s dhe pĂ«rforcohet unaza apo anulusi aortal. NĂ« rastet kur duhet tĂ« zĂ«vendĂ«sohet rrĂ«nja e aortĂ«s pjesĂ« e sĂ« cilĂ«s Ă«shtĂ« edhe valvula aortale e cila nĂ« tĂ« shumtĂ«n e rasteve mund tĂ« jetĂ« e shĂ«ndoshĂ«, pra e padĂ«mtuar rekomandohet qĂ« ajo tĂ« ruhet duke zĂ«vendĂ«suar vetĂ«m rrĂ«njĂ«n e aortĂ«s. PĂ«rparĂ«sia e kĂ«tij operimi Ă«shtĂ« se riparimi i rrĂ«njĂ«s sĂ« aortĂ«s dhe regurgitimit aortal qĂ« e shoqĂ«ron pa e zĂ«vendĂ«suar valvulĂ«n me njĂ« protezĂ« (mekanike ose biologjike – operacioni Bentall i modifikuar) me çka shmanget pĂ«rdorimi i antikoagulantĂ«ve gjatĂ« gjithĂ« jetĂ«s dhe ndĂ«rlikimet qĂ« lidhen me valvulat prostetike.

Cilët pacientë mund të jenë kandidat për operacionin David?

Pacientët me aneurizma të rrënjës së aortës: Pacientët me zgjerim ose fryrje të rrënjës së aortës janë në rrezik për çarje apo rupturë të aneurizmës.

Njerëzit me sëmundje gjenetike të indit lidhor: Njerëzit me sëmundje gjenetike të indit lidhor si sindroma Marfan, sindroma Loeys-Dietz ose sindroma Ehlers-Danlos janë në rrezik për zgjerim të rrënjës së aortës dhe diseksion të aortës.

Zgjerimi i rrënjës së aortës me insuficiencë të valvulës aortale: Me operacionin David, rrënja e aortës korrigjohet dhe valvula aortale ruhet, duke penguar rrjedhjen e gjakut prapa (insuficiencën aortale).

Pacientët që kanë pësuar diseksion apo çarje të rrënjës së aortës: Diseksioni i aortës është një çarje në murin e aortës që lejon që gjaku të rrjedhë midis shtresave të murit të aortës.

Pacientë më të rinj: me anatomi të përshtatshme të valvulës për të shmangur valvulën prostetike dhe antikoagulimin gjatë gjithë jetës,

PacientĂ«t me valvula bikuspidale: mund tĂ« jenĂ« kandidatĂ« nĂ«se cilĂ«sia dhe gjeometria e kuspiseve lejojnĂ« riparim tĂ« qĂ«ndrueshĂ«m – por anatomia bikuspidale kĂ«rkon gjykim tĂ« kujdesshĂ«m dhe pĂ«rvojĂ« tĂ« kardiokirurgut.

Tek të gjitha patologjitë e mësipërme, valvula aortale e pacientit duhet të përmbushë kushtet e mëposhtme:

â–Ș Kuspiset/fletĂ«zat valvulare tĂ« jenĂ« strukturalisht tĂ« shĂ«ndosha.
â–Ș Valvula tĂ« jetĂ« duke funksionuar siç duhet ose me insuficiencĂ« sekondare si pasojĂ« e dilatimit tĂ« anulusit e qĂ« mund tĂ« riparohet.
â–Ș Ka pak ose aspak depozita kalciumi (kalcifikim) nĂ« kuspise.
â–Ș Nuk ka stenozĂ« valvulare.

Avantazhet e procedures David (teknika e reimplantimit) kundrejt operimit Bentall të Modifikuar

1. Ruajtja e fiziologjisë së valvulës native

Kuspiset native ruajnë dinamikën natyrale të rrjedhjes dhe shmangen e problemet e gradientit të valvulave prostetike. Kjo përkthehet në hemodinamikë të shkëlqyer.

2. Pa antikoagulim gjatë gjithë jetës

Shmang rreziqet e antikoagulimit (gjakderdhje, monitorim) tĂ« lidhura me valvulat mekanike – njĂ« avantazh i qartĂ« pĂ«r pacientĂ«t e rinj dhe aktivĂ«. Kjo gjithashtu pĂ«rmirĂ«son cilĂ«sinĂ« e jetĂ«s.

3. Rreziqe më të ulëta që lidhen me valvulat prostetike

Eliminon rreziqet e endokarditit të valvulës prostetike që lidhen drejtpërdrejt me fletëzat e valvulës së implantuar dhe degjenerimin strukturor të valvulës (në valvulat biologjike). Si çdo operim edhe operacion David ka rrezikun e vet të rioperimit, liria e përgjithshme nga ndërlikimet që lidhen me valvulën është më e favorshme.

4. Qëndrueshmëria më e lartë në pacientë të përzgjedhur

Në qendrat me përvojë, mbijetesa afatmesme dhe afatgjatë dhe liria nga ri-operimi janë të shkëlqyera krahasuar me operacionin Bentall në shumë seri; studimet tregojnë shkallë pak më të ulët të ri-operimit, Pashtu shkalla e mbijetesës dhe e eventeve që lidhen me valvulën mbeten të favorshme kur përzgjedhja dhe teknika janë optimale.

Si kryhet operacioni David?

Si edhe operimet tjera kardiake kryhet nën anestezion të përgjithshëm me sternotomi mediane apo ministernotomi. Mirëpo mund të bëhet dhe me qasje minimale invasive me prerje të vogël mes brinjëve nën sqetull. Me këtë metodë, sternumi mbetet i paprekur.

Aorta e zgjeruar hiqet së bashku me sinuset aortale, dhe arteriet koronare përgatiten duke prerë aortën në pikat e tyre të daljes. Valvulat aortale mbeten në vend.

Përgatitet një graft sintetik Dacron i përshtatshëm për gjerësinë e rrënjës së aortës me të cilin rindërtohet rrënja e aortës.

Valvulat aortale, së bashku me indet përreth, implantohen brenda graftit Dacron me qepje të vazhdueshme, poashtu komisurat fiksohen në graft.

Butonet koronare të shkëputura më parë qepen në vrimat e hapura në graftin Dacron dhe zëvendësimi i rrënjës aortale përfundon.

Pjesa distale e graftit Dacron apo rrënjës së re të aortës anastomozohet në indin aortik të paprekur ose përmes një grafti të dytë Dacron, dhe operacioni përfundon.

Procesi pas operacionit

Rehabilitimi postoperativ te pacientët me ndërhyrje kirurgjike në zemër dhe në aortë nuk dallon shumë. Pacientët zakonisht lirohen në shtëpi në ditën e 7 pas operimit. Me ndërhyrjen kirurgjikale tradicionale që përfshin një prerje të sternumit, shumica e pacientëve mund të kthehen në aktivitetet e tyre të përditshme brenda pak javësh. Megjithatë, shërimi i plotë mund të zgjasë 2-3 muaj. Me ndërhyrjen minimale invazive nën sqetull, pacientët mund të kthehen në aktivitetet e tyre të përditshme dhe të punojnë më shpejt sesa me ndërhyrjen kirurgjikale të hapur. Për më tepër, nuk ekziston nevoja për përdorim të përjetshëm të antikoagulantëve (hollues gjaku), duke minimizuar rrezikun e ndërlikimeve nga valvulat artificiale. Pacientët marrin aspirinë me dozë të ulët për 3-6 muaj pas operacionit.

Sa është e suksesshme ndërhyrja kirurgjike sipas Davidit?

Procedura David është një teknikë kirurgjikale e sigurt dhe efektive për trajtimin e problemeve të valvulës aortale dhe rrënjës së aortës. Ruajtja e valvulës aortale native të pacientit përmirëson cilësinë e jetës së pacientit pas operacionit dhe zvogëlon rrezikun e komplikacioneve afatgjata.

Ndërhyrja riparon me sukses rrënjën dhe valvulën e aortës në më shumë se 95% të rasteve.

Shkalla mbijetesës në ndërhyrjen kardiokirurgjike David është mbi 99 përqind në pacient të zgjedhur.

Në varësi të gjendjes së valvulës, ka të ngjarë që pacienti të mos ketë nevojë për një ndërhyrje tjetër kirurgjikale të valvulës së aortës. Shumica e pacientëve (92% deri në 98%) nuk do të kenë nevojë për një të tillë brenda 10 viteve nga operacioni.

Përafërsisht 95% e pacientëve me anatomi të valvulës aortale trikuspidale ose çrregullime të indit lidhës nuk kanë nevojë për përsëritje të kirurgjisë së valvulës aortale pas 10 vitesh dhe nuk përjetojnë pamjaftueshmëri të rëndë të valvulës aortale.

Sidoqoftë përpara se të marrin në konsideratë ndërhyrjen kirurgjikale, është e rëndësishme që pacientët të konsultohen me një kardiokirurg me përvojë në kirurgjinë zemrës dhe aortës dhe të marrin informacion të detajuar në lidhje me rreziqet dhe përfitimet e procedurës. /Telegrafi/

Referencat:
‱ 1.Arabkhani B, Klautz RJM, de Heer F, et al. A multicentre, propensity score matched analysis comparing a valve-sparing approach to valve replacement in aortic root aneurysm: Insight from the AVIATOR database. Eur J Cardiothorac Surg 2023;63:ezac514. 10.1093/ejcts/ezac514
‱ 2.Isselbacher EM, Preventza O, Hamilton Black J, 3rd, et al. 2022 ACC/AHA Guideline for the Diagnosis and Management of Aortic Disease: A Report of the American Heart Association/American College of Cardiology Joint Committee on Clinical Practice Guidelines. Circulation 2022;146:e334-482. 10.1161/CIR.0000000000001106
‱ 3.Mastrobuoni S, Govers PJ, Veen KM, Jahanyar J, van Saane S, Segreto A, Zanella L, de Kerchove L, Takkenberg JJM, Arabkhani B. Valve-sparing aortic root replacement using the reimplantation (David) technique: a systematic review and meta-analysis on survival and clinical outcome. Ann Cardiothorac Surg. 2023 May 31;12(3):149-158. doi: 10.21037/acs-2023-avs1-0038. PMID: 37304702; PMCID: PMC10248907.
‱ 4. Cardiac Surgery Operative technique 2nd edition 2012

The post ZĂ«vendĂ«simi i rrĂ«njĂ«s sĂ« aortĂ«s duke kursyer valvulĂ«n aortale – Operacioni David appeared first on Telegrafi.

↗

Dhimbjet e qafës dhe shpinës nga Enthesopathia: Shkaqet, simptomat dhe trajtimi

✇Telegrafi
By: Gazmend Kajtazi

Nga inflamacioni tek ndryshimet degjenerative: Diagnostikimi, grupet e rrezikuara dhe qasjet terapeutike

 

Dr. Nexhmedin Duriqi, Specialist i OrtopedisĂ« – Kirurg spinal
383 44 233 485; Nex68@yahoo.com; Dr.duriqi@gmail.com
Dr. Adnan Duriqi, Specializant i Ortopedisë
Adnanduriqi0@gmail.com

Shtylla kurrizore është struktura qendrore që mban trupin në ekuilibër dhe lejon lëvizje të lira në përditshmëri. Rajoni cervical dhe torakolumbal është një zonë kyçe për shpërndarjen e forcave biomekanike gjatë çdo aktiviteti fizik. Në këtë rajon, pikat ku tendinat, ligamentet dhe kapsulat artikulare fiksohen në kockë, luajnë një rol kritik në stabilitetin e shtyllës kurrizore.

Enthesopathia thoracolumbalis Ă«shtĂ« njĂ« gjendje patologjike ku pĂ«sojnĂ« ndryshime inflamatore ose degjenerative, shpesh si pasojĂ« e mbingarkesĂ«s mekanike, mikrotraumave tĂ« pĂ«rsĂ«ritura ose sĂ«mundjeve sistemike si spondiloartropatitĂ«. NdĂ«rkohĂ« qĂ« nĂ« dukje mund tĂ« duket si njĂ« problem “lokal”, pasojat e saj ndikojnĂ« drejtpĂ«rdrejt nĂ« cilĂ«sinĂ« e jetĂ«s sĂ« pacientit, duke e kufizuar nĂ« aktivitetet e punĂ«s, sportit dhe madje edhe nĂ« lĂ«vizjet mĂ« tĂ« thjeshta tĂ« pĂ«rditshme.

Enthesopathia cervicalis përbënë një nga arsyet më të zakonshme të konsultimeve mjekësore dhe është një problem i shpeshtë që ndikon në cilësinë e jetës së shumë pacientëve. Ato mund të jenë pasojë e ndryshimeve inflamatore, degjenerative ose mekanike, të cilat ngjajnë dhe ndërlidhen shpesh me proceset patologjike që ndodhin edhe në rajonin torakolumbal.

Entezat janĂ« struktura tĂ« pĂ«rbĂ«ra nga fibra kolagjeni qĂ« kalojnĂ« gradualisht nĂ« kockĂ«, duke vepruar si ‘amortizatorë’ ndaj forcave tĂ« tĂ«rheqjes dhe kompresionit. NĂ« enthesopatinĂ« cervicale apo torakolumbale:

â–Ș Mikrotraumat e pĂ«rsĂ«ritura çojnĂ« nĂ« inflamacion lokal (enthesitis).
â–Ș Inflamacioni i vazhdueshĂ«m mund tĂ« shkaktojĂ« kalcifikim ose formim osteofitesh.
â–Ș NĂ« sĂ«mundjet inflamatore (p.sh., spondiloartropatitĂ«), ky proces shoqĂ«rohet me reaksione autoimune qĂ« pĂ«rshpejtojnĂ« dĂ«mtimin.
â–Ș Ndryshimet degjenerative lidhen me moshĂ«n, humbjen e elasticitetit dhe ngarkesĂ«n kronike mbi strukturat.

Ankesat e pacientëve

PacientĂ«t me enthesopati torakolumbale shpesh paraqiten me njĂ« dhembje tĂ« thellĂ« dhe tĂ« bezdisshme nĂ« rajonin torakolumbal, e cila rritet gjatĂ« aktivitetit fizik dhe mund tĂ« bĂ«het aq e mprehtĂ« sa tĂ« ndĂ«rpresĂ« punĂ«n apo aktivitetet e pĂ«rditshme. Ata e pĂ«rshkruajnĂ« ndjesinĂ« si njĂ« ‘ngurtĂ«si’ qĂ« i shoqĂ«ron sidomos nĂ« mĂ«ngjes, duke e bĂ«rĂ« tĂ« vĂ«shtirĂ« ngritjen nga shtrati ose pĂ«rkuljen pĂ«r tĂ« kryer detyra tĂ« thjeshta. LĂ«vizjet si pĂ«rkulja pĂ«rpara, kthimi i trupit nĂ« anĂ« apo ngritja e peshave shpesh shkaktojnĂ« njĂ« pĂ«rkeqĂ«sim tĂ« menjĂ«hershĂ«m tĂ« dhembjes, ndĂ«rsa qĂ«ndrimi pĂ«r kohĂ« tĂ« gjatĂ« nĂ« njĂ« pozicion, qoftĂ« ulur apo nĂ« kĂ«mbĂ«, e intensifikon ndjesinĂ« e parehatshme. Shpesh ata shfaqin lodhje tĂ« muskujve paravertebralĂ« dhe ndjeshmĂ«ri tĂ« theksuar nĂ« prekje, gjĂ« qĂ« i bĂ«n tĂ« shmangin lĂ«vizjet spontane.

Në mënyrë të ngjashme, pacientët me enthesopati në rajonin e qafës përjetojnë dhembje të vazhdueshme dhe ngurtësi që kufizon lëvizshmërinë e kokës dhe shpinës së sipërme. Këto dhembje shpesh intensifikohen gjatë aktiviteteve të përditshme si kthimi i kokës, qëndrimi në pozicione të tensionuara në punë me kompjuter, apo gjatë ngritjes së objekteve. Ngurtësia e mëngjesit është gjithashtu e zakonshme, duke e bërë fillimin e ditës sfidues. Në raste më të rënda, dhembja mund të përhapet drejt shpatullave dhe krahëve, duke sjellë ndjesi shpimi ose mpirje. Kjo gjendje ndikon dukshëm në cilësinë e jetës, duke vështirësuar kryerjen e detyrave të thjeshta dhe duke shkaktuar lodhje të përgjithshme. Në raste më të avancuara, dhembja nuk kufizohet vetëm në kohën e aktivitetit, por vazhdon edhe gjatë pushimit, duke ndikuar në cilësinë e gjumit dhe duke sjellë një ndjenjë ankthi e pasigurie për përkeqësimin e mëtejshëm të gjendjes.

Cilët persona janë më të atakuar nga enthesopathia cervicale dhe torakolumbale?

Enthesopathia cervicale dhe torakolumbale zakonisht prekin persona që ushtrojnë aktivitete me ngarkesa fizike të përsëritura, mbajnë pozicione të zgjatura statike, ose kanë lëvizje të përsëritura që stresojnë zonën e qafës dhe shpinës së mesme e të poshtme. Profesionet më të rrezikuara përfshijnë punonjësit e ndërtimit, stafin e kujdesit shëndetësor, shoferët që qëndrojnë shumë orë në pozicion ulur, punonjësit në sektorin e teknologjisë që përdorin kompjuter për periudha të gjata, si dhe sportistët që ushtrojnë aktivitete me lëvizje të përsëritura ose ngarkesa të mëdha në këto rajone. Gjithashtu, personat me obezitet, ata që kanë posture të dobët, dhe ata që kanë patologji të tjera muskulore ose kockore janë më të predispozuar për zhvillimin e enthesopathisë në zonat torakolumbale dhe cervicale.

Ekzaminimi fizik

GjatĂ« ekzaminimit shpesh vĂ«rehet qĂ«ndrimi i kujdesshĂ«m tĂ« pacientit, i cili pĂ«rpiqet tĂ« shmangĂ« çdo lĂ«vizje tĂ« papritur qĂ« mund t’i shkaktojĂ« dhembje. Palpacioni mbi zonĂ«n cervicale apo torakolumbale zbulon pikĂ« tĂ« ndjeshme, sidomos mbi vendet e fiksimit tĂ« ligamentit supraspinal dhe interspinal, ku pacienti shpesh reagon me njĂ« kontraksion tĂ« lehtĂ« refleks pĂ«r shkak tĂ« dhembjes. LĂ«vizjet e shtyllĂ«s janĂ« shpesh tĂ« kufizuara, pĂ«rkulja pĂ«rpara, ekstensioni dhe rotacioni kryhen me ngadalĂ« dhe shpesh me ndihmĂ«n e muskujve tĂ« tjerĂ« pĂ«r tĂ« kompensuar segmentin e prekur. NĂ« disa raste, tensioni i muskujve paravertebralĂ« Ă«shtĂ« i dukshĂ«m, si njĂ« mur mbrojtĂ«s qĂ« trupi ngre pĂ«r tĂ« kufizuar lĂ«vizjen e dhembshme. VĂ«rehet gjithashtu se pacienti ruan njĂ« posturĂ« tĂ« ndryshuar, herĂ« me lehtĂ«sim tĂ« lordozĂ«s lumbale dhe herĂ« me njĂ« tendencĂ« pĂ«r tĂ« mbajtur shpinĂ«n mĂ« tĂ« drejtĂ« se normalisht, pĂ«r tĂ« minimizuar shtrirjen e strukturave tĂ« dhembshme.

Diagnostika

Diagnoza e enthesopatisë cervicale dhe torakolumbale kërkon një vlerësim të kujdesshëm, ku përfshihen të dhënat e historisë klinike me gjetjet objektive dhe imazherike. Mjeku nis duke ndërtuar një tablo të plotë nga rrëfimi i pacientit, duke vlerësuar natyrën e dhembjes, kohëzgjatjen e saj, faktorët që e përkeqësojnë ose lehtësojnë, si dhe ndikimin që ka në jetën e përditshme. Më pas, ekzaminimi fizik konfirmon dyshimet klinike dhe orientohet drejt analizave të mëtejshme.

Radiografia e shtyllës cervicale apo torakolumbale shpesh është hapi i parë në hetim, duke zbuluar prani të osteofiteve, kalcifikime në zonat e entezave apo shenja të hershme të spondilozës. Nëse dyshohet për proces inflamator aktiv ose dëmtime të indeve, përdorimi i rezonancës magnetike (MRI) ofron një pamje të detajuar, ku mund të dallohet edemë, inflamacion ose ndryshime të hershme që radiografia nuk i kap. Në disa raste, ekografia muskuloskeletale shërben si një mjet i shpejtë dhe praktik, sidomos për të vlerësuar sipërfaqet e prekura ose për të udhëhequr injeksionet terapeutike.

Nëse ekziston dyshimi për një sëmundje inflamatore sistemike, kërkohen analiza laboratorike si ESR, CRP dhe testi HLA-B27, të cilat ndihmojnë në identifikimin e patologjive si spondiloartropatitë. Në këtë mënyrë, diagnostika nuk kufizohet vetëm në konstatimin e një lezioni lokal, por shikon të gjithë pacientin, duke u përpjekur të zbulojë jo vetëm pasojën, por edhe shkakun e saj.

Trajtimi

Menaxhimi i enthesopatisë cervicale dhe torakolumbale kërkon një qasje të kujdesshme dhe të individualizuar, sepse çdo pacient ka një histori, stil jete dhe pritshmëri të ndryshme. Qëllimi kryesor është lehtësimi i dhembjes, rikthimi i funksionit normal dhe parandalimi i përsëritjes së problemit.

Në shumicën e rasteve, trajtimi nis me masa konservative. Mjeku këshillon pushim relativ, duke shmangur ngarkesat e rënda dhe lëvizjet që provokojnë dhembjen, por pa e imobilizuar plotësisht pacientin. Përdorimi i medikamenteve antiinflamatore jo-steroidalë (NSAIDs) është një nga mjetet kryesore për të ulur inflamacionin dhe për të përmirësuar lëvizshmërinë. Nëse tensioni muskulor është i madh, mund të rekomandohen edhe relaksues muskulorë për një periudhë të shkurtër.

Kur masat e thjeshta nuk japin rezultat, mund të rekomandohet ndërhyrje më të avancuara, si injeksionet lokale me kortikosteroide për të qetësuar inflamacionin, ose përdorimin e PRP (plasma e pasur me trombocite) për të stimuluar rigjenerimin e indeve të dëmtuara. Në rastet kur shkaku është një sëmundje inflamatore sistemike, përfshihet trajtimi specifik me medikamente antireumatike ose biologjike.

Një pjesë thelbësore e trajtimit është edukimi i pacientit. Tregohen teknikat e duhura të qëndrimit, mënyrën korrekte të ngritjes së peshave, rëndësinë e mbajtjes së peshës trupore në kufijtë normalë dhe rolin e aktivitetit fizik të moderuar në parandalimin e dëmtimeve të reja. Trajtimi nuk përfundon me largimin e dhembjes akute, ai vazhdon me ndryshimin e zakoneve të përditshme, duke siguruar që shëndeti i shtyllës kurrizore të ruhet afatgjatë.

PĂ«rfundimi

Enthesopathia cervicalis dhe thoracolumbalis nuk është vetëm një term mjekësor, por një realitet i dhembshëm për shumë pacientë që e ndjejnë çdo ditë në trupin e tyre. Dhembjet në qafë dhe në zonën torakolumbale nuk janë thjesht dhembje muskulore; ato mund të jenë shenjë e patologjive të ndryshme që kërkojnë vëmendje të veçantë. Prandaj, një ekzaminim i saktë dhe i plotë, duke filluar nga kontrolli klinik deri te ekzaminimet radiologjike, është thelbësor për të identifikuar natyrën e dhembjes dhe për të vendosur trajtimin më të përshtatshëm. Kujdesi ndaj kësaj patologjie duhet të jetë gjithëpërfshirës, duke kombinuar njohuritë shkencore me ndjeshmërinë njerëzore, sepse mjekësia nuk ka të bëjë vetëm me shërimin e trupit, por edhe me rikthimin e jetës që dhembja ia ka marrë pacientit. /Telegrafi/

The post Dhimbjet e qafës dhe shpinës nga Enthesopathia: Shkaqet, simptomat dhe trajtimi appeared first on Telegrafi.

↗

Kolonoskopia si metodë parandaluese e kancerit të zorrës së trashë

✇Telegrafi
By: Gazmend Kajtazi

NjĂ« procedurĂ« jetĂ«sisht e rĂ«ndĂ«sishme qĂ« zbulon, trajton dhe parandalon sĂ«mundjet e zorrĂ«s sĂ« trashĂ« – zbulimi i hershĂ«m qĂ« mund t’ju shpĂ«tojĂ« jetĂ«n

Dr. Driton Shabani, MD,
Gastroenterohepatolog, PhD candidate
Tel. 044440890

Kolonoskopia është incizim me kamerë i zorrës së trashë. Kjo procedurë realizohet përmes një tubi fleksibil, i cili në pjesën fillestare ka të vendosur një kamerë.

Përmes kolonoskopisë ne mund të zbulojmë shumë sëmundje të zorrës së trashë; para së gjithash, ne mund ta zbulojmë, trajtojmë (në fazat e hershme) dhe parandalojmë kancerin e zorrës së trashë.

Kanceri kolorektal Ă«shtĂ« shkaku i dytĂ« mĂ« i zakonshĂ«m i vdekjes nga kanceri nĂ« Shtetet e Bashkuara. Ekzaminimi i rregullt mund tĂ« zbulojĂ« tumorin kolorektal kur ai Ă«shtĂ« nĂ« fazat e hershme dhe nuk Ă«shtĂ« pĂ«rhapur, apo tĂ« parandalohet duke gjetur dhe hequr polipet, tĂ« cilat kanĂ« shanse pĂ«r t’u shndĂ«rruar nĂ« tumore.

Po ashtu, përmes kolonoskopisë mund të identifikojmë edhe:

â–Ș Inflamacionin (pezmatimin) e zorrĂ«s sĂ« trashĂ«

â–Ș Divertikulozat – qeska tĂ« murit tĂ« zorrĂ«s sĂ« trashĂ«, tĂ« cilat mund tĂ« infektohen apo tĂ« gjakosin dhe tĂ« paraqesin rrezik pĂ«r organizmin, madje edhe vdekjeprurĂ«s

â–Ș Malformimet (angiektazitĂ«) e enĂ«ve tĂ« gjakut tĂ« zorrĂ«s sĂ« trashĂ«, tĂ« cilat janĂ« shkaktarĂ« tĂ« shpeshtĂ« tĂ« gjakderdhjeve, sidomos te moshat e shtyera

â–Ș Hemorroidet e brendshme dhe tĂ« jashtme, etj.

Cilat simptoma dhe shenja tregojnë se duhet bërë menjëherë kolonoskopia

â–Ș Barkqitjet ujore apo me gjak – nĂ«se janĂ« pĂ«rjashtuar shkaktarĂ«t infektivĂ« apo barkqitja Ă«shtĂ« kronike (mĂ« shumĂ« se 3 javĂ«)

â–Ș KapsllĂ«ku – nĂ«se perziston edhe pĂ«rkundĂ«r pĂ«rmirĂ«simit tĂ« stilit tĂ« jetĂ«s, konsumimit tĂ« ushqimeve me fibra, aktivitetit fizik, eliminimit tĂ« barnave qĂ« shkaktojnĂ« kapsllĂ«kun, pĂ«rjashtimit tĂ« problemit tĂ« gjĂ«ndrĂ«s tiroide, etj., atĂ«herĂ« duhet menjĂ«herĂ« tĂ« bĂ«het kolonoskopia

â–Ș JashtĂ«qitjet me gjak, sidomos kur pacienti mohon se ka problem me hemorroide, janĂ« shenjĂ« (red flag) qĂ« duhet patjetĂ«r dhe menjĂ«herĂ« tĂ« bĂ«het kolonoskopia

â–Ș Humbja e peshĂ«s dhe ndjenja e lodhjes pa ndonjĂ« arsye janĂ« shenja tĂ« shpeshta tĂ« malinjitetit tĂ« zorrĂ«s sĂ« trashĂ«.

Nëse nuk keni simptoma, kur duhet të bëhet kolonoskopia?

Shoqata Amerikane e Kancerit (ACS) ka udhëzime për shqyrtimin e kancerit kolorektal dhe rekomandon që njerëzit me rrezik mesatar për kancer kolorektal të fillojnë shqyrtimin në moshën 45-vjeçare. Por, ata persona me rrezik të lartë, si dhe personat që kanë histori pozitive familjare (dmth. kanë apo kanë pasur ndonjë anëtar të familjes me kancer të zorrës së trashë), atëherë duhet të fillohet edhe më herët.

Në përditësimin më të fundit të udhëzimeve, Shoqata Amerikane e Kancerit (ACS) uli moshën nga 50 vjeç në 45 për shkak se numri i personave të prekur nga kjo sëmundje te njerëzit më të rinj se të 50-tat është në rritje.

Realizimi i kolonoskopisë duke filluar nga mosha 45 vjeç mund të ndihmojë në shpëtimin e më shumë jetëve. Depistimi duhet të bëhet deri në moshën 75-vjeçare, një herë në 10 vjet.

Si bëhet përgatitja

Tri ditĂ« para ekzaminimit preferohet tĂ« konsumohet ushqim i lĂ«ngshĂ«m me pĂ«rmbajtje tĂ« ulĂ«t fibrash. NdĂ«rsa 24 orĂ« para incizimit – vetĂ«m lĂ«ngje pa ngjyrĂ« (ujĂ«, lĂ«ng molle pa ngjyrĂ«, etj.), si dhe njĂ« sasi e lĂ«ngut laksativ (tĂ« pĂ«rshkruar nga mjeku juaj).

Sa zgjat procedura e kolonoskopisë

Kolonoskopia diagnostike zgjat deri në 30 minuta, ndërsa nëse është e nevojshme të hiqen polipet apo të merren biopsi, mund të zgjasë më shumë.

PĂ«rfundim

NĂ«se ju bĂ«ni screening kolonoskopie, ju mund tĂ« shpĂ«toni jetĂ«! NjĂ« studim i bĂ«rĂ« nĂ« Shtetet e Bashkuara tek veteranĂ«t, nga viti 1997–2010, zbuloi se kolonoskopia ka shoqĂ«ruar nĂ« rĂ«nie tĂ« mortalitetit nga kanceri kolorektal nĂ« 61%.

Polipet e zorrĂ«s sĂ« trashĂ«, si dhe lezionet prekanceroze, mund tĂ« shoqĂ«rohen pa kurrfarĂ« shenje laboratorike apo klinike, prandaj vetĂ«m pĂ«rmes kolonoskopisĂ« ne mund t’i zbulojmĂ« ato.

Të mendosh për shëndetin do të thotë që mbi moshën 45-vjeçare (te ata me rrezik të lartë apo anëtarë në familje me kancer të zorrës së trashë edhe më herët) të bëni një kolonoskopi. /Telegrafi/

The post Kolonoskopia si metodë parandaluese e kancerit të zorrës së trashë appeared first on Telegrafi.

↗

Lëkundje tërmeti regjistrohen në vend, epiqendra në Vorë, ja sa ishte magnituda

✇Albeu
By: M C

Lëkundje tërmeti janë regjistruar pak pas mesditës sot në kryeqytet.

Epiqendra e tërmetit me magnitudë 3 ballë raportohet se ishte 9 km në veri-perëndim të Vorës.

Ndërkohë thellësia fokale ishte 15 kilometra.

The post Lëkundje tërmeti regjistrohen në vend, epiqendra në Vorë, ja sa ishte magnituda appeared first on Albeu.com.

↗

FSHF: Vijojnë punimet për tribunën e re qendrore në stadiumin e Vorës

✇Agjencia Telegrafike Shqiptare
By: Ermira Isufaj

TIRANË, 30 korrik /ATSH/ Federata Shqiptare e Futbollit bĂ«n me dije se punimet pĂ«r ndĂ«rtimin e tribunĂ«s sĂ« re qendrore nĂ« stadiumin e qytetit tĂ« VorĂ«s po vijojnĂ« me ritme tĂ« larta.

Sipas FSHF-së, ndërhyrjet parashikojnë rikonstruksionin e dhomave të zhveshjes për lojtarët, ambientet për stafet teknike, si edhe hapësira të tjera funksionale, të domosdoshme për garantimin e standardeve bashkëkohore të funksionimit të impiantit.

“Aktualisht janĂ« hedhur themelet e strukturĂ«s, ndĂ«rsa nĂ« ditĂ«t nĂ« vijim pritet tĂ« nisĂ« faza e betonimit tĂ« plintave”, thuhet nĂ« njoftimin e FSHF-sĂ«.

Ky Ă«shtĂ« njĂ« investim i pĂ«rbashkĂ«t mes FederatĂ«s sĂ« Futbollit dhe BashkisĂ« VorĂ« qĂ« synon tĂ« transformojĂ« plotĂ«sisht infrastrukturĂ«n e stadiumit dhe t’i japĂ« njĂ« pamje tĂ« re dhe moderne nĂ« prag tĂ« edicionit tĂ« ri futbollistik.

/e.i/r.e/

The post FSHF: Vijojnë punimet për tribunën e re qendrore në stadiumin e Vorës appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

↗

Në Vorë vijon prej orësh përballja me flakët, Hoxha: U evakuuan banorët, në terren 2 helikopterë

✇Agjencia Telegrafike Shqiptare
By: Juliana Prifti

TIRANË, 27 korrik/ATSH/ NĂ« VorĂ« prej orĂ«sh dhjetĂ«ra forca zjarrfikĂ«se, punonjĂ«s tĂ« Emergjencave Civile vendore, PolicisĂ« sĂ« Shtetit dhe helikopterĂ« tĂ« Forcave tĂ« Armatosura po pĂ«rballen me flakĂ«t nĂ« njĂ« terren tĂ« thyer, duke mbrojtur banesat dhe pyjet.

Ministri i Brendshëm, Ervin Hoxha ishte pranë forcave operacionale në zonë ku në koordim mes tyre trupat e policisë, ushtrisë dhe emergjencave po punojnë për fikjen e zjarrit.

Hoxha u shpreh se flakët janë zjarrvënie e qëllimshme. Ato kanë nisur në Shijak dhe kanë marrë kodrat mes Vorës dhe Shijakut.

Hoxha informoi se 2 helikopterë po punojnë shumë fort për të marrë masa për shuarjen e menjëhershme te zjarrit.

Sipas tij, flakët kanë 24 orë që vazhdojnë dhe janë evakuuar të gjithë banorët.

Ministri garantoi se janë marrë të gjitha masat që së bashku, policia, ushtria dhe forcat e mbrojtjes civile të 3 bashkive Kamzë, Vorë dhe Tiranë të vendosin nën kontroll vatrën.

The post Në Vorë vijon prej orësh përballja me flakët, Hoxha: U evakuuan banorët, në terren 2 helikopterë appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

↗

Spiropali në Vorë: Ndihmë falas për qytetarët në përdorimin e mbi 1200 shërbimeve online

✇Agjencia Telegrafike Shqiptare
By: Maela Marini

TIRANË, 24 korrik/ATSH/ QytetarĂ«ve nĂ« gjithĂ« vendin po u ofrohet asistencĂ« e pĂ«rditshme pranĂ« bashkive nĂ« pĂ«rdorimin e aplikimeve tĂ« ndryshme elektronike tĂ« PlatformĂ«s Qeveritare tĂ« NdĂ«rveprimit e-Albania, qĂ« lidh institucionet, shmang radhĂ«t fizike dhe kursen kohĂ« nĂ« marrjen e dokumenteve.

Kryetarja e Kuvendit, Elisa Spiropali ishte sot në bashkinë e Vorës, ku vizitoi nga afër sportelet e vendosura në dispozicion të qytetarëve.

“Çdo ditĂ«, 10–15 qytetarĂ« drejtohen pranĂ« bashkisĂ« VorĂ« pĂ«r ndihmĂ« nĂ« pĂ«rdorimin e mbi 1200 shĂ«rbimeve tĂ« ndryshme online. Fluksi rritet tĂ« hĂ«nave dhe tĂ« enjteve, gjatĂ« ditĂ«ve tĂ« tregut, kur nĂ« qytet vijnĂ« edhe banorĂ« nga zonat pĂ«rreth”, u shpreh Spiropali.

Kryetarja e Kuvendit informoi se mbështetja ofrohet falas, në tri zyra të posaçme, nga punonjës të trajnuar me profesionalizëm dhe përkushtim, për ta sjellë administratën më pranë qytetarit.

95% e shërbimeve publike të institucioneve qendrore janë tashmë të aksesueshme me një klikim të vetëm duke ofruar shërbime për mbi 3,3 milionë qytetarë dhe biznese.

/m.m/r.e/

The post Spiropali në Vorë: Ndihmë falas për qytetarët në përdorimin e mbi 1200 shërbimeve online appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

↗

Dhimbjet nĂ« qafĂ« dhe nĂ« shpinĂ« – shkaqet, trajtimi, parandalimi

✇Telegrafi
By: Gazmend Kajtazi

Kur dhimbjet nĂ« shpinĂ« nuk zgjedhin moshĂ«: Si t’i parandaloni

Dr. Nexhmedin Duriqi
Ortoped spinal
tel. +38344 233485
dr.duriqi@gmail.com, nex68@yahoo.com

Dhimbjet në qafë dhe në shpinë janë të gjitha ato dhembje që vijnë si pasojë e ndryshimeve funkcionale në muskuj, ngjitjet e muskujve në skajet e unazave, ndryshimet në disqet ndërunazore apo ato degjenerative të unazave të shtyllës kurrizore, duke prekur apo dëmtuar edhe nervat e atij regjioni.

Statistikat tregojnë se 90 për qind e njerëzve në botë kanë përjetuar dhimbje shpine në një moment të jetës së tyre.

Problemi me shpinën dhe shtyllën kurrizore i prek të gjithë njëlloj, si të rinjtë dhe të moshuarit, njerëzit e të gjitha profesioneve. Prandaj është shumë e rëndësishme që të zgjidhet në kohë dhe të mos lejohet përkeqësimi i mëtejshëm apo shkaktimi i mundshëm i dhimbjeve.

Profesionet që më së shpeshti janë të atakuar nga dhimbjet e qafës dhe të shpinës në përgjithësi janë:

Punëtorët e punëve të rënda fizike- bartja e një ngarkese të madhe, stomatologët, kirurgët, floktarët, punëtorët e zyrave (profesionet e lidhura me kompjuterin), muzikantët (pozicion i detyruar i trupit), shoferët profesionistë (ulje e tensionuar), amvisat, etj.

Dhimbja e shpinës ndikon ndjeshëm në cilësinë e jetës. Në rastin e dhimbjeve kronike dhe të përhershme, zhvillohet ankthi, depresioni dhe ndryshime tjera psikosomatike në karakterin e një personi.

Dhimbja e qafës dhe shpinës (dorsalgjia) mund të jetë akute ose kronike.

Dhimbja akute është shpesh e menjëhershme dhe nuk zgjat më shumë se disa ditë ose javë. Kryesisht shfaqet si pasojë e dëmtimit mekanik (shtrirje, ndjesi shpimi gjilpërash, rënie) ose artriti. Kjo dhimbje më së shpeshti përshkruhet si therëse, ose e lehtë dhe e moderuar. Lëvizshmëria zakonisht është e kufizuar dhe ngritja vetë shpesh parandalohet.

Dhimbja kronike e shpinĂ«s zgjat njĂ« kohĂ« tĂ« gjatĂ« (mĂ« shumĂ« se tre muaj) dhe shfaqet gradualisht. Shkaqet janĂ« tĂ« shumta dhe tĂ« ndryshme, tĂ« vĂ«shtira pĂ«r t’u pĂ«rcaktuar, ndaj mendimi dhe vlerĂ«simi i ekspertit Ă«shtĂ« i nevojshĂ«m. Kjo lloj dhimbjeje prek mĂ« sĂ« shumti jetĂ«n e pĂ«rditshme dhe shpesh dĂ«gjohet se njerĂ«zit kanĂ« “mĂ«suar tĂ« jetojnĂ« me tĂ«â€.

Në varësi të vendit të shfaqjes së dhimbjes, dorsalgjia mund të ndahet në:

â–Ș Dhimbje nĂ« pjesĂ«n e sipĂ«rme tĂ« shpinĂ«s
â–Ș Dhimbje nĂ« pjesĂ«n e poshtme tĂ« shpinĂ«s
â–Ș Dhimbje nĂ« mes tĂ« shpinĂ«s
â–Ș Dhimbje shpine nĂ« anĂ«n e djathtĂ«
â–Ș Dhimbje shpine nĂ« anĂ«n e majtĂ«

Dhimbjet e pjesĂ«s sĂ« sipĂ«rme – qafĂ«s

Dhimbjet nĂ« qafĂ« zakonisht paraqiten si dhimbja e kufizuar dhe ndonjĂ«herĂ« ajo pĂ«rhapet nĂ« pjesĂ« tĂ« tjera tĂ« trupit, mund tĂ« pĂ«rhapet tek poshtĂ« apo mĂ« sĂ« shpeshti nĂ« krah ose nĂ« duar si dhe dhimbje nĂ« mes tĂ« dy shpatullave. Zakonisht kĂ«to dhembje janĂ« shumĂ« tĂ« zakonshme me kufizim tĂ« lĂ«vizjes sĂ« qafĂ«s, ndjenjĂ« shpimi gjilpĂ«rash, djegieje dhe dobĂ«sie nĂ« duar, marramendje, nganjĂ«herĂ« ethe, pagjumĂ«si e mĂ« vonĂ« edhe depresion. ËshtĂ« e rĂ«ndĂ«sishme tĂ« kontaktoni njĂ« mjek, i cili do tĂ« marrĂ« tĂ« gjitha masat e nevojshme pĂ«r tĂ« eliminuar dhimbjen dhe shkakun e problemit. Lajmi i mirĂ« Ă«shtĂ« se secila nga kĂ«to dhimbje nĂ« pjesĂ«n e sipĂ«rme tĂ« shtyllĂ«s kurrizore, me pĂ«rkushtim dhe respekt pĂ«r terapinĂ« e dhĂ«nĂ«, mund tĂ« eliminohet brenda pak javĂ«sh.

Dhimbje në pjesën e poshtme të shpinës

Ky lloj shqetësimi ndihet në pjesën e poshtme të shpinës ose në regjonin e mesit. Mund të jenë të lokalizuara vetëm në fund të shpinës, por mund të përcillen në kofshë, njërën apo në të dy këmbët e shpesh edhe me probleme me urinim. Më shpesh ndodhin gjatë një ngritjeje të papritur të një peshe më të rëndë, shtrirjes së tepërt të muskujve, apo ndonjë lëvizje të pakontrolluar të trupit.

Dhimbjet e pakĂ«ndshme nĂ« qafĂ« dhe pjesĂ«n e poshtme tĂ« shpinĂ«s mund tĂ« manifestohen edhe si pasojĂ« e sĂ«mundjeve tĂ« tjera (artrit, infeksione virale) ose pĂ«r shkak tĂ« deformimeve tĂ« shtyllĂ«s kurrizore – Kifozat dhe Skoliozat.

Shkaqet më të shpeshta të dhimbjeve në qafë dhe shpinë

Shkaqet mĂ« tĂ« zakonshme tĂ« dorsalgjisĂ« janĂ« qĂ«ndrimi i dobĂ«t dhe deformimet e shtyllĂ«s kurrizore. Shkaku i dytĂ« mĂ« i zakonshĂ«m (fiziologjik) janĂ« ndryshimet degjenerative nĂ« shtyllĂ«n kurrizore dhe veçanĂ«risht nĂ« diskun, hernite diskale, pastaj ngushtimet e kanalit spinal – stenozat, tumoret, sindroma piriformis, infeksionet, tumori i shtyllĂ«s kurrizore, fibromialgjia, spondiliti ankilozant, koksidinia, gjendjet pas lĂ«ndimeve, pas aksidenteve nĂ« komunikacion apo nĂ« punĂ«.

Çdo person pas moshĂ«s 40 vjeçare ka ndryshime nĂ« disqet ndĂ«rvertebrale, por jo domosdoshmĂ«risht ato tĂ« jenĂ« tĂ« dhimbshme apo problematike.

Pasojat e sëmundjes

Ndonjëherë dhimbja mund të shfaqet si një efekt anësor i një sëmundeje që në shikim të parë, ka pak të bëjë me shtyllën kurrizore. Gjithashtu, shkaku i kësaj dhimbje mund të jenë disa, mund të thuhet, situata të padëmshme. Kështu, dhimbja dhe ngurtësimi i qafës mund të shfaqen kur lani dhëmbët pas lavamanit, kur hekurosni rrobat, lani enët ose kur frenoni makinën papritur. Shumë shpesh shfaqen dhimbje rrezatuese kur teshtitni ose kolliteni. Dhimbje të tilla mund të jenë edhe pasojë e sëmundjeve më të rënda.

Stresi

Shpesh i nënvlerësuar, por aspak shkaku i padëmshëm i dorsalgjisë është stresi i përditshëm. Tensioni i vazhdueshëm dhe jeta nën stres ndikojnë negativisht në qëndrimin dhe muskujt, prandaj ndodh dhimbja. Obeziteti shkon paralelisht me stresin dhe gjithashtu ka pasoja të paparashikueshme për shtyllën kurrizore.

Pirja e duhanit

Edhe pse do të thuhej se nuk ka shumë lidhje me shpinën, duhanpirja ndikon edhe në shfaqjen dhe zhvillimin e dhimbjeve të shpinës. Pirja e duhanit zvogëlon rrjedhën e oksigjenit në trup dhe e bën më të vështirë që gjaku të arrijë në disk. Në këtë mënyrë përshpejtohen ndryshimet degjenerative. Pirja e duhanit përshpejton plakjen e të gjithë organizmit, duke përfshirë shtyllën kurrizore dhe disqet.

Mosha e vjetër sjell në mënyrë të pashmangshme dhimbje në dhe rreth shtyllës kurrizore ndryshimet osteoporotike ne unaza apo edhe semundjet e tjera degjenerative. Megjithatë, është e mundur të eliminohen shkaqet që kontribuojnë në zhvillimin më të shpejtë të ndryshimeve degjenerative, si dhe të lehtësohen dhimbjet në pleqëri. Ekzaminimet në kohë, si dhe zakonet e shëndetëshme të jetesës, mund ta parandalojnë këtë problem.

Trajtimi dhe terapitë në dhembjen e qafës dhe të mesit

Trajtimi i dhimbjes së shpinës përfshinë lehtësimin e problemit në nivel lokal ose eliminimin e shkakut. Trajtimi mund të kryhet në mënyrat e mëposhtme:

â–Ș Terapia mjekĂ«sore,
â–Ș Aplikimi i ushtrimeve dhe metodave qĂ« nuk pĂ«rfshijnĂ« barna,
â–Ș NdĂ«rhyrje kirurgjike – operacione

Terapia me barna

Më shpesh i referohet analgjetikëve (paracetamol, barna antireumatike). Kjo lloj terapie mund të ketë efekte të menjëhershme, por zakonisht nuk është e kënaqshme. Përveç analgjezikëve, përdoren edhe kortikosteroide të injektuara në muskul apo edhe në rrënjët e nervave spinal. Kur bëhet fjalë për terapinë me ilaçe, reagimet më pozitive janë raportuar në të ashtuquajturat relaksues të muskujve. Ky grup barnash ka një efekt relaksues në muskuj, gjë që redukton presionin mbi nervat.

Terapia me ilaçe atribuohet rrallë dhe është më e zakonshme në dhimbjet akute të shpinës dhe shtyllës kurrizore.

Dhimbjet kronike kërkojnë qasje afatgjatë, edukim të pacientit, përfshirje dhe mbështetje nga familja dhe mjedisi.

Terapia fizikale

Kinezioterapia përfshin:

â–Ș Metoda Schroth (metoda mĂ« efektive nĂ« eliminimin e problemeve tĂ« shkaktuara nga skolioza)
â–Ș Metoda PNF (Qasje e individualizuar pĂ«r zgjidhjen e problemeve, me theks nĂ« tĂ« gjithĂ« organizmin dhe trupin, jo vetĂ«m nĂ« nivel lokal)
â–Ș Teknika Maligan (TeknikĂ« shumĂ« efektive dhe e shpejtĂ« pĂ«r lehtĂ«simin e dhimbjeve tĂ« kyçeve),
â–Ș DorezĂ« laser (teknikĂ« efikase, e shpejtĂ« dhe jo invazive)
â–Ș Tecar (Terapia e synuar me radiofrekuencĂ« e kombinuar me masazh tĂ« indeve tĂ« buta. Kjo Ă«shtĂ« forma mĂ« e fundit e termoterapisĂ«)
â–Ș Traxioni, tĂ«rheqja vertebrale (metodĂ« pa dhimbje dhe jo invazive qĂ« Ă«shtĂ« mĂ« efektive nĂ« rastet e hernies sĂ« diskut, daljes sĂ« diskut, dĂ«mtimit degjenerativ, uljes sĂ« lĂ«vizshmĂ«risĂ«, dhimbjes sĂ« kyçeve etj.)
â–Ș Terapia me valĂ« radiale (Eliminimi i dhimbjeve tĂ« kockave dhe muskujve; shumĂ« efektive pas vetĂ«m disa trajtimesh, qĂ« zgjat vetĂ«m disa minuta)

Trajtimi kirurgjik zbatohet vetëm në situatat kur të gjitha metodat e tjera të trajtimit rezultojnë të pasuksesshme. Operacioni është i nevojshëm për ata që kanë privim, nuk ndjejnë ekstremitetet dhe në rastet e urinimit të pavullnetshëm dhe pamundësisë për të kontrolluar jashtëqitjen. Urgjencat dhe frakturat e rënda janë gjithashtu indikacione për kirurgji.

Parandalimi i dhimbjes së qafes dhe shpinës

Ashtu sikur me sëmundjet dhe problemet e tjera shëndetësore, në rastin e dhimbjes së shpinës, parandalimi është më i rëndësishmi. I referohet shtretërve, jastëkëve, karrigeve dhe mobiljeve të tjera të përshtatshme. Këpucët e rehatshme janë shumë të rëndësishme, me disa centimetra pjerrësi. Gjithmonë rekomandohet lënia e duhanit dhe aktiviteti fizik i moderuar, sidomos në këtë rast. Noti dhe ecja e shpejtë japin efektin më të madh. Gjithashtu, duhet të kujdeseni për peshën tuaj dhe të hani në mënyrë të moderuar dhe të shëndetshme. /Telegrafi/

The post Dhimbjet nĂ« qafĂ« dhe nĂ« shpinĂ« – shkaqet, trajtimi, parandalimi appeared first on Telegrafi.

↗

Zgjebja – sĂ«mundja infektive e lĂ«kurĂ«s qĂ« kĂ«rkon kujdes tĂ« veçantĂ«

✇Telegrafi
By: Gazmend Kajtazi

Zgjebja (scabies) është një sëmundje ngjitëse e lëkurës, e shkaktuar nga një parazit mikroskopik që jeton dhe shumon brenda shtresave sipërfaqësore të saj. Ajo shfaqet në të gjitha grupmoshat dhe ka përhapje të shpejtë në kushte ku higjiena është e mangët dhe kushtet ekonomike janë të dobëta. Nëse nuk diagnostikohet dhe trajtohet në kohë, zgjebja mund të marrë një formë të zgjatur dhe kronike

Dr. Erëza Y. Durmishi,
PhD Candidate- Mjekësi Klinike

Si përhapet dhe kush rrezikohet nga zgjebja?

Zgjebja transmetohet përmes kontaktit të ngushtë fizik me një person të infektuar, por edhe përmes objekteve të ndotura, si rrobat, peshqirët dhe çarçafët. Rreziku i përhapjes është më i madh në mjedise kolektive si familjet, kopshtet e fëmijëve, shkollat, konviktet, ambientet e përbashkëta të ushtrisë apo institucioneve të kujdesit social.

ÇfarĂ« e shkakton zgjebĂ«n?

Shkaktari i saj Ă«shtĂ« paraziti Sarcoptes scabiei var. hominis. Femra e kĂ«tij paraziti depĂ«rton nĂ« shtresĂ«n e jashtme tĂ« lĂ«kurĂ«s (epidermĂ«), ku krijon tunelesh mikroskopike dhe vendos 25–50 vezĂ«. Pas vendosjes sĂ« vezĂ«ve, ajo ngordh. GjatĂ« njĂ« periudhe prej 2 deri nĂ« 3 javĂ«, vezĂ«t zhvillohen nĂ« larva, tĂ« cilat arrijnĂ« tĂ« rriten dhe tĂ« ripĂ«rhapin ciklin infektiv.

Cilat janë simptomat dhe shenjat klinike të zgjebes?

Shenja më e zakonshme dhe më shqetësuese është kruarja intensive, veçanërisht gjatë natës. Kjo ndodh si pasojë e reagimit të trupit ndaj lëvizjeve dhe pranisë së parazitëve dhe produkteve që ata lëshojnë në lëkurë.

Dallimet klinike mund të vërehen sipas moshës dhe gjinisë:

‱ Te meshkujt, shenjat zakonisht shfaqen rreth organeve gjenitale, nĂ« bark, rreth kĂ«rthizĂ«s, nĂ« duar dhe nĂ« hapĂ«sirat mes gishtĂ«rinjve.
‱ Te femrat, zonat mĂ« tĂ« prekura janĂ« gjoksi, barku, ekstremitetet dhe po ashtu hapĂ«sirat ndĂ«rgishtore.
‱ Tek fĂ«mijĂ«t e vegjĂ«l dhe foshnjat, ndryshimet nĂ« lĂ«kurĂ« mund tĂ« vĂ«rehen edhe nĂ« fytyrĂ«, pĂ«llĂ«mbĂ« dhe shputa – zona tĂ« cilat zakonisht nuk preken te tĂ« rriturit.

Manifestimet në lëkurë përfshijnë:

‱ Papula (noduse tĂ« vogla),
‱ Vezikula (flluska tĂ« mbushura me lĂ«ng),
‱ GĂ«rvishtje tĂ« shumta,
‱ HerĂ« pas here edhe bula apo urtikarie (skuqje tĂ« lĂ«kurĂ«s me kruarje tĂ« fortĂ«),
‱ NĂ« raste tĂ« avancuara, mund tĂ« vĂ«rehen infeksione tĂ« dytĂ«suara bakteriale (piodermi), me pustula (flluska tĂ« mbushura me qelb) dhe krusta (shtresa tĂ« forta tĂ« tharjes sĂ« qelbit).

Në disa pacientë mund të shfaqen noduj të qëndrueshëm (noduli scabiei), të cilët vazhdojnë të jenë prezentë edhe pas trajtimit dhe zhdukjes së parazitit, për shkak të reagimeve imune të lëkurës.

Noduli Scabiei i lokalizuar në ndërsqetull

Si bëhet dallimi nga sëmundje të tjera?

Zgjebja mund të ngatërrohet me shumë sëmundje të tjera të lëkurës që shkaktojnë kruarje. Për këtë arsye, diagnoza duhet të bëhet me kujdes dhe të diferencohet nga:

‱ Prurigo – njĂ« sĂ«mundje me kruarje tĂ« vazhdueshme,
‱ Strophulus – alergji tek fĂ«mijĂ«t qĂ« krijon flluska dhe kruarje,
‱ Folliculitis – infeksion i folikulave tĂ« qimeve.

Prandaj, konsultimi me mjekun familjar apo dermatologun është i domosdoshëm.

Trajtimi dhe kujdesi mjekësor

Trajtimi i përgjithshëm

Për të arritur rezultat efektiv, të gjithë anëtarët e familjes apo personat që kanë pasur kontakt me të sëmurin duhet të mjekohen njëkohësisht, edhe nëse nuk shfaqin simptoma. Kjo parandalon rikthimin e infeksionit nga persona të padiagnostikuar.

Gjithashtu, është e nevojshme që:

‱ TĂ« dezinfektohen rrobat, çarçafĂ«t, batanijet dhe sendet personale me larje nĂ« ujĂ« tĂ« nxehtĂ« (minimumi 60°C),
‱ TĂ« evitohen kontaktet e ngushta derisa trajtimi tĂ« pĂ«rfundojĂ« plotĂ«sisht,
‱ NĂ« rast infeksionesh dytĂ«sore, mund tĂ« nevojitet trajtim me antibiotikĂ« dhe medikamente qetĂ«suese apo antihistaminike.

Trajtimi lokal

Aplikohet direkt në lëkurë dhe përfshin:

‱ Preparatet me bazĂ« squfuri, qĂ« janĂ« tĂ« sigurta edhe pĂ«r fĂ«mijĂ«t;
‱ Benzoat benzili dhe krotamiton, qĂ« pĂ«rdoren pĂ«r tĂ« vrarĂ« parazitin dhe pĂ«r tĂ« lehtĂ«suar kruarjen;
‱ Pomada antipruritike pĂ«r qetĂ«simin e lĂ«kurĂ«s;
‱ NĂ« raste me infeksione sekondare, pĂ«rdoren pomada me antibiotikĂ« dhe kortikosteroide pĂ«r tĂ« ulur inflamacionin;
‱ Nodujt qĂ« zgjasin mĂ« shumĂ« se disa javĂ« mund tĂ« trajtohen me injeksione kortikosteroide intralezionale ose nĂ« raste tĂ« veçanta, me fototerapi PUVA (kombinim i barnave dhe dritĂ«s UV).

Zgjebja norvegjeze – Scabies Norvegica

E njohur ndryshe si zgjebja krustoze, kjo formë është më e rrallë dhe më e rrezikshme. Ajo prek zakonisht persona me imunitet të dobësuar, pacientë me probleme neurologjike, psikike ose me aftësi të kufizuara. Në këtë formë, lëkura mbulohet nga shtresa të trasha dhe të ngurta me ngjyrë gri, të cilat janë të ngarkuara me mijëra parazitë.

Zonat më të zakonshme ku shfaqen lezione janë: koka, fytyra, zverku, bërrylat dhe gjunjët. Për shkak të ngarkesës së lartë me parazitë, zgjebja norvegjeze është jashtëzakonisht ngjitëse dhe kërkon masa të forta izolimi dhe kujdesi mjekësor.

Trajtimi përfshin:

‱ Heqjen e shtresave tĂ« trasha me pomada keratolitike (qĂ« zbusin lĂ«kurĂ«n),
‱ PĂ«rdorimin e mjeteve antiskabioze pĂ«r eliminimin e parazitĂ«ve,
‱ Kujdes tĂ« veçantĂ« nĂ« menaxhimin e higjienĂ«s personale dhe mjedisore.

Apel për kujdes dhe ndërgjegjësim

Zgjebja nuk është një problem thjesht estetik apo i përkohshëm, nëse nuk trajtohet siç duhet, mund të përhapet shpejt dhe të sjellë komplikime. Ndaj, është e rëndësishme që çdo person që vëren kruarje të fortë të natës dhe ndryshime në lëkurë, të kërkojë këshillë mjekësore sa më shpejt. Zbatimi i trajtimit korrekt dhe masat higjieno-sanitare janë kyçe për menaxhimin e kësaj sëmundje. /Telegrafi/

The post Zgjebja – sĂ«mundja infektive e lĂ«kurĂ«s qĂ« kĂ«rkon kujdes tĂ« veçantĂ« appeared first on Telegrafi.

↗

Helmoi shqiptarët me ushqime të skaduara, Skifter Tagani pronar edhe i një kompanie tjetër

✇BoldNews
By: Elva

NjĂ« aktivitet i rĂ«ndĂ« kriminal Ă«shtĂ« zbuluar nĂ« fabrikĂ«n “Master AL” nĂ« VorĂ«, pronĂ« e Skifter Taganit, i cili rezulton tĂ« jetĂ« edhe pronar i kompanisĂ« “ANTER SHPK”, e cila merret me prodhimin e biskotave dhe çokollatave. Hetimet tregojnĂ« se Skifter Tagani grumbullonte ushqime tĂ« skaduara nga tregje tĂ« ndryshme nĂ« TiranĂ«, Elbasan, DurrĂ«s dhe [
]

The post Helmoi shqiptarët me ushqime të skaduara, Skifter Tagani pronar edhe i një kompanie tjetër appeared first on BoldNews.al.

↗

BanorĂ«t e Treshit pa linjĂ« urbane: “GjithĂ« jetĂ«n nĂ« kĂ«mbĂ«â€

✇Citizens.al
By: Citizens.al

Autor: Franko Saliasi | Citizens.al | Tiranë

Tirana ka 16 linja urbane dhe mbi 300 autobusĂ«, por pĂ«r banorĂ«t e Treshit – njĂ« zonĂ« periferike nĂ« NjĂ«sinĂ« Administrative Nr. 11 – transporti publik mbetet luks i paarritshĂ«m. Me njĂ« popullsi prej mbi 65 mijĂ« banorĂ«sh, kjo zonĂ« nuk ka qasje tĂ« drejtpĂ«rdrejtĂ« nĂ« asnjĂ« nga linjat ekzistuese.

Banorët kujtojnë për Citizens.al se dikur kanë pasur linjë autobusi, por pas vitit 2020 ajo u hoq.

“Na vunĂ« njĂ« herĂ« njĂ« autobus tĂ« vogĂ«l, linja e BĂ«rxullit [njĂ«si e BashkisĂ« VorĂ«]
 as dy vjet nuk na e lanĂ«,” thotĂ« Xhelali, njĂ« nga banorĂ«t e zonĂ«s. “Pastaj ishte njĂ« autobus i linjĂ«s sĂ« Institutit [Bashkia KamĂ«z], qĂ« u fut te lagjja jonĂ«, pak kohĂ« e lanĂ« edhe atĂ«, para 4-5 vitesh.”

PĂ«r tĂ« arritur stacionin mĂ« tĂ« afĂ«rt, te Treshi, pranĂ« shinave nĂ« rrethin ku bĂ«hen bashkĂ« rrugĂ«t “Lunxheri-Kastriotet”, atyre u duhet mbi gjysmĂ« orĂ« ecje, njĂ« sfidĂ« qĂ« pĂ«rkeqĂ«son aksesin nĂ« arsim, punĂ« e shĂ«rbime bazĂ«.

Institucionet pĂ«rgjegjĂ«se – Bashkia TiranĂ«, Bashkia VorĂ« dhe ajo e KamzĂ«s – bĂ«jnĂ« ping-pong me pĂ«rgjegjĂ«sinĂ«, ndĂ«rkohĂ« qĂ« asnjĂ« zgjidhje konkrete nuk Ă«shtĂ« ofruar qĂ« prej ndĂ«rprerjes sĂ« linjĂ«s Kashar-BĂ«rxullĂ« nĂ« vitin 2023.

“[
] para pandemisĂ« ka pasur linjĂ« tĂ« transportit publik por jo e licencuar nga Bashkia VorĂ«.” tha kjo bashki pĂ«r Citizens.al ndĂ«rsa nuk shpjegon arsyet se pĂ«rse nuk u ofrohet njĂ« zgjidhje banorĂ«ve duke licencuar njĂ« kompani.

Qytetarë duke hipur në autobusin e linjës Kamëz-Qendër (Tiranë)/Shinat e Trenit tek Treshit, në kryeqytet.

BanorĂ«t flasin pĂ«r njĂ« neglizhencĂ« tĂ« thellĂ«: “JanĂ« tallur me ne nĂ« kĂ«to 30 vite, gjithĂ« jetĂ«n nĂ« kĂ«mbĂ«,” thekson Xhelali.

“VijnĂ« vetĂ«m pĂ«r vota,” shprehet e zhgĂ«njyer Rita, njĂ« nĂ«nĂ« e dy fĂ«mijĂ«ve, tĂ« cilĂ«t ndjekin shkollĂ«n nĂ« LaprakĂ« – mbi 3 kilometra larg – sepse zona nuk ka gjimnaz.

“E kanĂ« harruar kĂ«tĂ« lagjen tonĂ«!” thekson mĂ« tej ajo.

Kjo mungesë e qasjes në transport përbën një problematikë serioze të barazisë sociale dhe urbanistike në Tiranë.

Dashnor Memaj, kryetar i ShoqatĂ«s sĂ« Transportit Urban, konfirmoi pĂ«r Citizens.al se te zona e ashtuquajtur “Shinat e Trenit” te Treshi, kalojnĂ« linjat “Institut-QendĂ«r” dhe “KamĂ«z-QendĂ«r”. NdĂ«rkohĂ« rreth 1.2 kilometra mĂ« tutje atyre u shĂ«rben linja “VorĂ«-QendĂ«r” te qendra tregtare “Casa Italia”.

“Dal me fĂ«mijĂ«t, pasi kanĂ« qejf tĂ« shkojnĂ« te lodrat, por na zĂ« frika,” thotĂ« Silva, njĂ« tjetĂ«r banore, e cila tregon se i druhen faktit se fĂ«mijĂ«t lodhen tĂ« dalin deri nĂ« rrugĂ«n kryesore, teksa taksitĂ« kĂ«rkojnĂ« 300-400 lekĂ« vetĂ«m pĂ«r njĂ« rrugĂ«.

“FĂ«mija im shkon nĂ« shkollĂ« nĂ« kĂ«mbĂ«, unĂ« pĂ«rditĂ« nĂ« kĂ«mbĂ«, nuk e di si nuk menduan njĂ«herĂ« pĂ«r ne,” vijoi ajo.

Qytetarë duke ecur në këmbë dhe automjete në rrugën Princ Vidi, ku mungon një linjë e transportit publik.

Bashkia VorĂ« i tha Citizens.al se pĂ«r zonĂ«n qĂ« mbulon “nuk ka pasur ankesa nga banorĂ«t pĂ«r shtim linje tĂ« re”.

Citizens iu drejtua BashkisĂ« KamĂ«z, e cila tha se “zona te rruga ‘Princ Vidi’ rrugicat pĂ«rreth, deri nĂ« BĂ«rxullĂ«, nuk janĂ« pjesĂ« e juridiksionit tĂ« saj”.

Kryetari i ShoqatĂ«s sĂ« Transportit Qytetas, Kostandin Foni, sugjeroi qĂ« pĂ«r kĂ«tĂ« çështje t’i drejtoheshim DrejtorisĂ« sĂ« Transportit Publik pranĂ« BashkisĂ« TiranĂ«, pasi ajo harton mbulimin me linjat urbane.

Bashkia TiranĂ« pranoi se pĂ«r linjĂ«n “Kashar-BĂ«rxullĂ«â€ nĂ« periudhĂ«n 2018-2023 qe lidhur kontratĂ« shĂ«rbimi me kompaninĂ« “Denisi Trans”, por qĂ« pas pĂ«rfundimit tĂ« kontratĂ«s nuk e ka rinovuar atĂ«.

Njësoj si dy bashkitë e tjera, edhe Bashkia Tiranë nuk sqaroi nëse ka pasur ndonjë studim për këtë komunitet apo për përshtatjen e linjave të tjera për ta mbuluar dhe zonën e Treshit duke e lënë çështjen pa zgjidhje.

The post BanorĂ«t e Treshit pa linjĂ« urbane: “GjithĂ« jetĂ«n nĂ« kĂ«mbĂ«â€ appeared first on Citizens.al.

↗

Skandali nĂ« VorĂ«/ Ushqimet kishin skaduar nĂ« janar, u falsifikonin etiketat pĂ«r t’u hedhur nĂ« treg, çfarĂ« u sekuestrua

✇Albeu
By: V K

Këtë të shtunë, një magazinë ku falsifikoheshin etiketat e produkteve ushqimore të skaduara dhe më pas hidheshin sërish në treg, është zbuluar në Vorë nga Policia e Tiranës.

Administratori i magazinës, Florenc Domi, 38-vjeç dhe magazinieri Agim Domi, 58-vjeç, janë vënë në pranga, ndërsa ortaku dhe shoferi i magazinës po hetohen në gjendje të lirë.

Nga hetimet rezultoi se subjekti me aktivitet import-eksport dhe tregtim të produkteve industriale dhe ushqimore, grumbullonte produkte të skaduara si çokollata, fruta të thata, patatina, kroasan, kikirika nga tregje të ndryshme në Tiranë, Durrës e Elbasan.

Pasi u falsifikonte datat e skadencës i hidhte sërish në treg, pa dokumentacion tatimor.

Gjatë operacionit, u sekuestruan në cilësinë e prova materiale 716 koli dhe dhjetra kilogramë me mallra ushqimorë të përpunuara që kishin afatin e skadencës në janar dhe shkurt 2025 dhe afati i skadencës ishte falsifikuar me qëllim rihedhjen në treg.

TĂ« arrestuarit akuzohen pĂ«r veprat penale, shkelja e tĂ« drejtave tĂ« pronĂ«sisĂ« industriale”, falsifikimi i vulave, stampave ose formularĂ«ve”, fshehja e tĂ« ardhurave, mospagimi i taksave dhe tatimeve”, punĂ«sim i paligjshĂ«m dhe importi, prodhimi, shitja, ruajtja e ushqimeve tĂ« rrezikshme pĂ«r shĂ«ndetin ose jetĂ«n e njerĂ«zve.

The post Skandali nĂ« VorĂ«/ Ushqimet kishin skaduar nĂ« janar, u falsifikonin etiketat pĂ«r t’u hedhur nĂ« treg, çfarĂ« u sekuestrua appeared first on Albeu.com.

↗

Skandal në Vorë/ Zbulohen ushqime të skaduara me etiketa false, arrestohen administratori dhe magazinieri, dy të tjerë në procedim (VIDEO+EMRAT)

✇Albeu
By: V K

Policia e Shtetit, ka finalizuar me sukses operacionin policor tĂ« koduar “Siguria Ushqimore”, i zhvilluar nga Sektori pĂ«r Hetimin e Krimit Ekonomik dhe Financiar nĂ« DrejtorinĂ« e PĂ«rgjithshme tĂ« PolicisĂ« sĂ« Shtetit, nĂ« bashkĂ«punim me Komisariatin e PolicisĂ« nr. 7.

Në pranga kanë rënë administratori Florenc Domi dhe magazinieri i subjektit tregtar, Agim Domi.

Ndërkohë, u proceduan penalisht shtetasit S. T., 56-vjeç, ortaku i subjektit dhe A. D., 36-vjeç, shofer i magazinës.

Gjatë këtij operacioni, është zbuluar në zonën e Vorës një magazinë ku falsifikoheshin etiketat e produkteve ushqimore të skaduara, të cilat më pas riktheheshin në treg si të sigurta për konsum.

Në kuadër të këtij hetimi:

U arrestuan në flagrancë administratori i magazinës, F. D., 38 vjeç dhe magazinieri, A. D., 58 vjeç.

U proceduan penalisht ortaku i subjektit, S. T., 56 vjeç dhe shoferi, A. D., 36 vjeç.

Sipas Policisë, subjekti kishte aktivitet në fushën e import-eksportit dhe tregtimit të produkteve industriale dhe ushqimore. Ai grumbullonte mallra të skaduara nga tregjet në Tiranë, Durrës dhe Elbasan, i rietiketonte me data të rreme skadence dhe i hidhte sërish në treg, pa dokumentacion tatimor dhe në shkelje të rënda të sigurisë ushqimore.

Gjatë kontrolleve, u sekuestruan:

716 koli dhe dhjetëra kilogramë produkte ushqimore të përpunuara, të cilave u ishte falsifikuar afati i skadencës (produktet kishin skaduar që në janar dhe shkurt 2025).

Prokuroria e Juridiksionit të Përgjithshëm Tiranë ka marrë në dorë materialet procedurale për vijimin e hetimeve për disa vepra penale, përfshirë:

“Shkelja e tĂ« drejtave tĂ« pronĂ«sisĂ« industriale”

“Falsifikimi i vulave, stampave ose formularĂ«ve”

“Fshehja e tĂ« ardhurave”

“Mospagimi i taksave dhe tatimeve”

“PunĂ«sim i paligjshĂ«m”

“Importi, prodhimi, shitja, ruajtja e ushqimeve tĂ« rrezikshme pĂ«r shĂ«ndetin ose jetĂ«n e njerĂ«zve”

Policia e Shtetit fton qytetarët të denoncojnë çdo rast të ngjashëm në numrin pa pagesë 112 ose përmes aplikacionit Komisariati Dixhital, duke garantuar anonimat të plotë dhe reagim të menjëhershëm.

Njoftimi:

Finalizohet operacioni policor i koduar “Siguria Ushqimore”, i zhvilluar nga Sektori pĂ«r Hetimin e Krimit Ekonomik e Financiar nĂ« DPPSh, nĂ« bashkĂ«punim me Komisariatin e PolicisĂ« nr. 7.

Zbulohet në Vorë një magazinë ku falsifikoheshin etiketat e produkteve ushqimore të skaduara, të cilat më pas hidheshin sërish në treg.

Sekuestrohen sasi të mëdha mallrash ushqimore të përpunuara të skaduara në muajin janar dhe shkurt me etiketa skadence të falsifikuara.

Arrestohen në flagrancë administratori i magazinës dhe magazinieri. Procedohen penalisht ortaku dhe shoferi i magazinës.

NĂ« kuadĂ«r tĂ« planit tĂ« masave pĂ«r kontrollet nĂ« magazina, dyqane dhe supermarkete, me qĂ«llim parandalimin e tregtimit tĂ« produkteve ushqimore tĂ« skaduara, u finalizua operacioni “Siguria Ushqimore”.

Si rezultat i operacionit u arrestuan në flagrancë shtetasit F. D., 38 vjeç, administrator i subjektit dhe A. D., 58 vjeç, magazinier.

U proceduan penalisht shtetasit S. T., 56 vjeç, ortaku i subjektit dhe A. D., 36 vjeç, shofer i magazinës.

Nga hetimet rezultoi se subjekti me aktivitet import-eksport dhe tregtim të produkteve industriale dhe ushqimore, grumbullonte produkte të skaduara nga tregje të ndryshme në Tiranë, Durrës e Elbasan, u falsifikonte datat e skadencës dhe i hidhte sërish në treg, pa dokumentacion tatimor.

Gjatë operacionit u sekuestruan në cilësinë e prova materiale 716 koli dhe dhera kilogramë me mallra ushqimorë të përpunuara që kishin afatin e skadencës në janar dhe shkurt 2025 dhe afati i skadencës ishte falsifikuar me qëllim rihedhjen në treg për shitje.

Materialet procedurale i kaluan ProkurorisĂ« sĂ« Juridiksionit tĂ« PĂ«rgjithshĂ«m TiranĂ«, pĂ«r veprime tĂ« mĂ«tejshme pĂ«r veprat penale “Shkelja e tĂ« drejtave tĂ« pronĂ«sisĂ« industriale”, “Falsifikimi i vulave, stampave ose formularĂ«ve”, “Fshehja e tĂ« ardhurave”, “Mospagimi i taksave dhe tatimeve”, “PunĂ«sim i paligjshĂ«m” dhe “Importi, prodhimi, shitja, ruajtja e ushqimeve tĂ« rrezikshme pĂ«r shĂ«ndetin ose jetĂ«n e njerĂ«zve”.

Policia e Shtetit fton qytetarët të denoncojnë çdo rast abuzimi me sigurinë ushqimore në numrin pa pagesë 112.

 

The post Skandal në Vorë/ Zbulohen ushqime të skaduara me etiketa false, arrestohen administratori dhe magazinieri, dy të tjerë në procedim (VIDEO+EMRAT) appeared first on Albeu.com.

↗

Ndikimi i televizionit te fëmijët

✇Telegrafi
By: Gazmend Kajtazi

Në dekadat e fundit, roli i televizionit dhe pajisjeve me ekran ka ndryshuar thelbësisht jetën e fëmijëve. Ato nuk janë më thjesht burime argëtimi, por janë bërë bashkudhëtarë të përditshmërisë, shpesh herë të pakontrolluar. Por çfarë ndikimi kanë realisht në shëndetin fizik, mendor dhe emocional të fëmijëve tanë?

Dr. Halit Mehmeti,
Pediatër
Tel. 044308026

Akademia Amerikane e PediatrisĂ« Ă«shtĂ« shumĂ« e qartĂ« nĂ« kĂ«tĂ« pikĂ«: “FĂ«mijĂ«t mĂ« tĂ« vegjĂ«l se tetĂ«mbĂ«dhjetĂ« deri njĂ«zet e katĂ«r muaj nuk duhet tĂ« ekspozohen ndaj ekraneve digjitale, pĂ«rveç video-bisedave” (cituar nga UdhĂ«zuesi i PĂ«rdorimit tĂ« Mediave pĂ«r FĂ«mijĂ«t e VegjĂ«l, 2016).

Efektet negative të ekraneve

Zhvillimi gjuhësor dhe kognitiv vonohet

Një studim i publikuar në JAMA Pediatrics (Christakis et al., 2004) tregoi se për çdo orë televizion në ditë në moshën një deri tre vjeç, rritej rreziku për probleme me vëmendjen në moshën shtatë vjeç me dhjetë për qind. Fëmijët mësojnë gjuhën përmes bisedës së drejtpërdrejtë, kontaktit sy më sy, mimikës dhe tonit të zërit.

Televizioni Ă«shtĂ« njĂ« mjet njĂ«drejtimĂ«sh – nuk i pĂ«rgjigjet fĂ«mijĂ«s, nuk ndĂ«rton dialog. PĂ«rmbajtja vizuale e televizorit Ă«shtĂ« e shpejtĂ« dhe shumĂ« stimuluese, duke i bĂ«rĂ« fĂ«mijĂ«t mĂ« pas tĂ« jenĂ« mĂ« pak tĂ« duruar dhe mĂ« tĂ« shpĂ«rqendruar nĂ« biseda reale dhe tĂ« ngadalta qĂ« janĂ« tĂ« nevojshme pĂ«r mĂ«simin e gjuhĂ«s. Truri i njĂ« fĂ«mije tĂ« vogĂ«l mĂ«son mĂ« mirĂ« pĂ«rmes ndĂ«rveprimit tĂ« drejtpĂ«rdrejtĂ« dhe lojĂ«s. Ekranet nuk e zĂ«vendĂ«sojnĂ« kĂ«tĂ« formĂ« mĂ«simi.

Çrregullime tĂ« gjumit

Një meta-analizë e vitit dymijë e nëntëmbëdhjetë mbi gjashtëdhjetë e shtatë studime (Carter et al.) gjeti lidhje të forta mes ekspozimit ndaj ekraneve dhe kohës më të shkurtër të gjumit, cilësisë së dobët dhe vështirësive për të fjetur. Ekranet ndikojnë në prodhimin e melatoninës dhe mbingarkojnë sistemin nervor, duke e bërë më të vështirë gjumin cilësor.

Rritje e rrezikut për obezitet

Një studim i Qendrës Amerikane për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve (2021) mbi mbi trembëdhjetë mijë fëmijë tregoi se ata që shihnin televizor më shumë se dy orë në ditë kishin indeks të masës trupore më të lartë dhe nivele aktiviteti më të ulëta fizik. Televizori vonon orarin e gjumit, duke ndikuar në çrregullimin e metabolizmit.

Sipas Dr. Sandra G. Hassink nga Akademia Amerikane e Pediatrisë, televizioni ndikon në obezitet jo vetëm duke zëvendësuar lëvizjen, por edhe duke stimuluar konsum të tepruar ushqimesh përmes reklamave.

Shikimi i televizionit nuk është domosdoshmërisht i dëmshëm në vetvete, por ekspozimi i tepruar dhe pa kontroll i fëmijëve para ekranit krijon një mjedis që favorizon sjellje sedentare, ushqim jo të shëndetshëm dhe zakone afatgjata që çojnë në obezitet.

Sjellje agresive dhe desensibilizim emocional

Studimet e bĂ«ra nga Instituti KombĂ«tar i ShĂ«ndetĂ«sisĂ« nĂ« Shtetet e Bashkuara tregojnĂ« se ekspozimi i hershĂ«m ndaj pĂ«rmbajtjes sĂ« dhunshme nĂ« televizion rrit ndjeshmĂ«rinĂ« ndaj dhunĂ«s dhe sjelljet agresive nĂ« fĂ«mijĂ«ri dhe adoleshencĂ«. Kjo pĂ«rforcohet nga shkencĂ«tari i njohur Dr. L. Rowell Huesmann nga Universiteti i Michiganit, i cili thotĂ«: “FĂ«mijĂ«t nuk dinĂ« ta ndajnĂ« dhunĂ«n fiktive nga realiteti. NĂ«se ajo serviret si argĂ«tim, e pranojnĂ« si normĂ«.”

ËshtĂ« e kĂ«shillueshme qĂ« tĂ« ketĂ« kujdes nĂ« kĂ«tĂ« pjesĂ«, sepse shumĂ« raste tĂ« tragjedive nĂ« shkolla ku fĂ«mijĂ«t shkaktojnĂ« dhunĂ« ose vrasje janĂ« tĂ« motivuara nga aktet e dhunshme nĂ« televizion ose rrjete sociale.

Performanca më e ulët akademike

Një analizë e The Lancet Child & Adolescent Health (2018) mbi katër mijë e pesëqind fëmijë zbuloi se ata që kalonin më shumë se dy orë para ekranit në ditë kishin rezultate më të dobëta në testet e kujtesës, gjuhës dhe zgjidhjes së problemeve.

Sipas Dr. Jeremy Walsh nga CHEO Research Institute nĂ« Kanada, “ShumĂ« orĂ« para ekranit zĂ«vendĂ«sojnĂ« aktivitetet qĂ« stimulojnĂ« zhvillimin, si leximi apo loja.” Ky citat nĂ«nvizon njĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ« themelore: Ekranet nuk janĂ« vetĂ«m çfarĂ« ofrojnĂ«, por edhe çfarĂ« zĂ«vendĂ«sojnĂ«. Çdo orĂ« qĂ« njĂ« fĂ«mijĂ« kalon para televizorit apo tabletit, Ă«shtĂ« njĂ« orĂ« qĂ« nuk luan, nuk lexon, nuk ndĂ«rton fjalor, nuk mĂ«son tĂ« bashkĂ«veprojĂ« dhe nuk zhvillon imagjinatĂ«n. PĂ«r fĂ«mijĂ«n, zhvillimi ndodh nĂ« marrĂ«dhĂ«nie, jo nĂ« pasivitet.

Rekomandime praktike për prindërit:

â–Ș PĂ«r fĂ«mijĂ«t nga zero deri nĂ« dy vjeç, koha e lejuar para ekranit duhet tĂ« jetĂ« zero minuta, pĂ«rveç rasteve tĂ« video-bisedave, ndĂ«rsa fokusi duhet tĂ« jetĂ« tek ndĂ«rveprimi i drejtpĂ«rdrejtĂ« dhe loja.
â–Ș PĂ«r fĂ«mijĂ«t nga dy deri nĂ« pesĂ« vjeç, rekomandohet qĂ« koha para ekranit tĂ« mos e kalojĂ« njĂ« orĂ« nĂ« ditĂ«, duke zgjedhur pĂ«rmbajtje edukative dhe gjithmonĂ« nĂ«n mbikĂ«qyrjen e prindĂ«rve.
â–Ș PĂ«r fĂ«mijĂ«t mbi gjashtĂ« vjeç, koha para ekranit duhet tĂ« kufizohet maksimumi deri nĂ« dy orĂ« nĂ« ditĂ«, duke vendosur rregulla tĂ« qarta dhe duke shmangur pĂ«rdorimin e ekranit para gjumit.

Mjeku i mirĂ«njohur amerikan Dr. Michael Rich nga Shkolla MjekĂ«sore e Harvardit thotĂ«: “PrindĂ«rit nuk duhet tĂ« kenĂ« frikĂ« nga teknologjia, por duhet ta pĂ«rdorin me mençuri, duke u bĂ«rĂ« vetĂ« shembull.” NĂ« kĂ«tĂ« rast Ă«shtĂ« e rĂ«ndĂ«sishme qĂ« tĂ« inkurajoni fĂ«mijĂ«t nĂ« aktivitete fizike, lojĂ«ra sociale, lexim dhe ndĂ«rveprim prind–fĂ«mijĂ«. Po ashtu, hartimi apo krijimi i njĂ« “plani familjar tĂ« pĂ«rdorimit tĂ« mediave”, qĂ« pĂ«rfshin rregulla pĂ«r ekranin nĂ« shtĂ«pi. /Telegrafi/

The post Ndikimi i televizionit te fëmijët appeared first on Telegrafi.

↗

Lodhja nga nxehtësia, goditja termike dhe ndihma urgjente paraspitalore

✇Telegrafi
By: Gazmend Kajtazi

Vera e shumëpritur sjell me vete destinacione joshëse pushimesh, dalje natën, shëtitje përgjatë lumit, not në pishina, lumenj, liqene, det etj. Por kjo stinë sjell një sërë problemesh të mundshme shëndetësore

Prof. ass.dr. Isuf Bajrami
Specialist i mjekësisë urgjente
Qendra e Mjekësisë Urgjente, Prishtinë

Temperatura është një gjendje patologjike për shkak të faktorëve të jashtëm dhe të brendshëm, e cila shkakton një ndryshim të sistemit të termorregullimit hipotalamik. Ajo çon në ngritje të temperaturës së trupit mbi vlerën e konsideruar normale, rreth 36.8°C.

Probleme të vogla të shkaktuara nga nxehtësia:

‱ Ënjtje e kyçit tĂ« kĂ«mbĂ«s
‱ NgĂ«rçe, fascie
‱ Skuqje tĂ« shkaktuara nga nxehtĂ«sia (miliaria)

Probleme më serioze janë lodhja nga nxehtësia dhe goditja nga nxehtësia. Ato ndodhin në rrethanat e mëposhtme:

1. Goditja klasike e nxehtĂ«sisĂ« pa mbingarkesĂ« shkaktohet nga temperaturat e jashtme shumĂ« tĂ« larta. ËshtĂ« mĂ« e zakonshme te tĂ« moshuarit nĂ« zonat me klimĂ« shumĂ« tĂ« nxehtĂ«.

2. Goditja nga nxehtësia me sforcim shkaktohet nga prodhimi i tepërt i nxehtësisë. Ndodh te: sportistët, punëtorët fizikë, zjarrfikësit, ushtarët fillestarë, përdoruesit e saunës.

3. Medikamentet dhe barnat e ndryshme mund të predispozojnë për zhvillimin e sëmundjes nga nxehtësia. Përveç kësaj, njerëzit që marrin drogë (p.sh. kokainë, ekstazi, amfetaminë) dhe më pas kërcejnë fort mund të sëmuren nga sëmundja e nxehtësisë.

                                                Goditja nga nxehtësia, kategoritë me rrezik dhe simptomat

Vlerësimi

Siguroni vendin e ngjarjes dhe zbatoni masat e mbrojtjes personale. Vlerësoni ABCDE -vlerësoni nivelin e vetëdijes me Glasgow Coma Scale (GCS).

ËshtĂ« e rĂ«ndĂ«sishme tĂ« dyshohet pĂ«r lodhje nga nxehtĂ«sia/goditje nga nxehtĂ«sia, tĂ« vlerĂ«sohet historia mjekĂ«sore, rrethanat dhe çrregullimet e vĂ«rejtura gjatĂ« ekzaminimit fizik. MegjithatĂ«, mund tĂ« jetĂ« e rrezikshme tĂ« supozohet se kolapsi i sportistit Ă«shtĂ« shkaktuar vetĂ«m nga nxehtĂ«sia.

Shkaqe të tjera të mundshme, si diabeti ose problemet e zemrës, duhet të kontrollohen. Te lodhja nga nxehtësia, pacienti mund të ketë simptoma të ngjashme me gripin si:

‱ Dhimbje koke
‱ TĂ« pĂ«rziera
‱ Marramendje
‱ TĂ« vjella
‱ Spazma

Temperatura e trupit mund të jetë e ngritur (zakonisht nën 41°C), rrahjet e zemrës do të rriten, frymëmarrja përshpejtohet, presioni i gjakut ulet dhe djersitja është e pranishme. Dallimi midis goditjes nga nxehtësia dhe lodhjes nga nxehtësia është se pacienti me goditje nga nxehtësia do të ketë simptoma neurologjike si:

‱ Çrregullim i vetĂ«dijes
‱ Ataksi
‱ Konvulsione

Për më tepër, temperatura e trupit do të jetë gjithmonë e ngritur, rregullisht mbi 41°C. Djersitja nuk duhet të jetë e pranishme.

Vapa është rreziku kryesor jo vetëm për personat që vuajnë nga patologji kardiake. Në rast të humbjes së vetëdijes nevojitet trajtim mjekësor urgjent

Trajtimi

‱ Filloni tĂ« kujdeseni pĂ«r ABCDE
‱ Jepni oksigjen (ngopja e synuar >94 %)
‱ Matni nivelin e glukozĂ«s nĂ« gjak
‱ NĂ«se pacienti Ă«shtĂ« plotĂ«sisht i vetĂ«dijshĂ«m dhe pa shqetĂ«sime tĂ« sistemit nervor qendror (lodhje nga nxehtĂ«sia), ai mund tĂ« trajtohet me zĂ«vendĂ«sim tĂ« lĂ«ngjeve orale; nĂ«se Ă«shtĂ« e mundur, tĂ« pĂ«rdoret tretĂ«sirĂ« izotonike pĂ«r rehidrim.
‱ NĂ« rastet e rĂ«nda hapni njĂ« linjĂ« intravenoze dhe filloni rehidratimin me tretĂ«sirĂ« fiziologjike.

Te individët e shëndetshëm me lodhje nga nxehtësia, zëvendësimi fillestar i lëngjeve duhet të administrohet përpara se shenjat vitale të bëhen patologjike.

– NĂ«se pacienti ka simptoma qĂ« tregojnĂ« rraskapitje nga nxehtĂ«sia, atĂ«herĂ« duhet tĂ« jepet bolus prej 250 ml tretĂ«sirĂ« fiziologjike.
– VĂ«llimet e mĂ«dha tĂ« lĂ«ngjeve duhet tĂ« shmangen pasi ato mund tĂ« shkaktojnĂ« edemĂ« tĂ« trurit.
– NĂ«se nuk ka puls qendror ose periferik, atĂ«herĂ« kĂ«rkohen boluse prej 250 ml tretĂ«sirĂ« fiziologjike, nĂ« sasi totale deri nĂ« 1 litĂ«r.

Kujdesi

Gjatë ekzaminimit të parë, është e nevojshme të hapet linja intravenoze (rruga intraoseale merret parasysh). Shenjat vitale duhet të rivlerësohen pas çdo bolusi të lëngjeve dhe para administrimit të mëtejshëm të lëngjeve.

‱ Monitoroni vazhdimisht ritmin e zemrĂ«s
‱ Zhvendoseni pacientin nga ambienti i nxehtĂ« ose, nĂ«se Ă«shtĂ« e mundur, largoni shkakun
‱ Zhvendoseni pacientin nĂ« automjet me ajĂ«r tĂ« kondicionuar, nĂ«se ka mundĂ«si
‱ Matni temperaturĂ«n e trupit tĂ« pacientit; do tĂ« ishte mĂ« mirĂ« tĂ« matej temperatura rektale (dhe temperatura e ambientit, nĂ«se Ă«shtĂ« e mundur)
‱ Hiqni rrobat
‱ Filloni ftohjen
‱ Largojeni pacientin nga ambienti i nxehtĂ«
‱ SpĂ«rkateni pacientin me ujĂ« tĂ« vakĂ«t dhe drejtojini ventilatorĂ«t pĂ«r tĂ« fryrĂ« ajrin nĂ« lĂ«kurĂ«n e lagur.
MOS përdorni ujë të ftohtë sepse mund të shkaktojë vazokonstriksion dhe të reduktojë humbjen e nxehtësisë.
‱ Mund tĂ« vendosni akull nĂ« sqetull, qafĂ« dhe ijĂ«
‱ Vendosni peshqirĂ« tĂ« lagur me ujĂ« tĂ« ftohtĂ« nĂ« faqe, pĂ«llĂ«mbĂ« dhe shputa
‱ Filloni transportin urgjent tĂ« pacientit pĂ«r nĂ« spital me kondicionerin ndezur ose me dritare tĂ« hapura
‱ NĂ«se pacienti Ă«shtĂ« jashtĂ«zakonisht i shqetĂ«suar dhe i çorientuar, mund t’i jepet diazepam intravenoz (5-10 mg ngadalĂ« intravenoz)
‱ Çdo gjĂ« e vĂ«rejtur dhe e zbatuar duhet tĂ« regjistrohet nĂ« dokumentacionin mjekĂ«sor
‱ Njoftoni pranimin e urgjencĂ«s nĂ« spital pĂ«r mbĂ«rritjen e pacientit, nĂ«se Ă«shtĂ« e nevojshme
‱ Vazhdoni trajtimin e pacientit gjatĂ« rrugĂ«s pĂ«r nĂ« spital.

Rekomandime

‱ Mbani barnat nĂ« temperaturĂ« nĂ«n 25 °C ose nĂ« frigorifer (lexoni udhĂ«zimet pĂ«r ruajtjen e barit).
‱ KĂ«rkoni kĂ«shillĂ«n e mjekut nĂ«se keni sĂ«mundje kronike ose jeni duke marrĂ« medikamente tĂ« shumta.

Nëse ju ose të tjerët përreth jush nuk ndiheni mirë:

‱ KĂ«rkoni ndihmĂ« nĂ«se keni marramendje, dobĂ«si, lodhje, ankth ose jeni jashtĂ«zakonisht tĂ« etur dhe keni dhimbje koke tĂ« fortĂ«; shkoni nĂ« njĂ« vend mĂ« tĂ« freskĂ«t sa mĂ« shpejt tĂ« jetĂ« e mundur dhe matni temperaturĂ«n.
‱ Pini ujĂ« ose lĂ«ng frutash pĂ«r t’u rehidratuar.
‱ QetĂ«sohuni dhe shtrihuni nĂ« njĂ« dhomĂ« tĂ« ftohur; nĂ«se keni ngĂ«rçe tĂ« dhimbshme, mĂ« shpesh nĂ« kĂ«mbĂ«, krahĂ« ose bark, shpesh pas punĂ«s ose stĂ«rvitjes nĂ« mot shumĂ« tĂ« nxehtĂ«, pini lĂ«ngje qĂ« pĂ«rmbajnĂ« elektrolite dhe nĂ«se ngĂ«rçet vazhdojnĂ« pĂ«r mĂ« shumĂ« se njĂ« orĂ«, kĂ«rkoni ndihmĂ« mjekĂ«sore.
‱ Konsultohuni me mjekun nĂ« rast tĂ« ankesave tĂ« tjera ose nĂ«se ankesat e pĂ«rshkruara zgjasin mĂ« shumĂ«.
‱ NĂ«se njĂ« anĂ«tar i familjes suaj ka lĂ«kurĂ« tĂ« thatĂ«, tĂ« nxehtĂ« ose Ă«shtĂ« nĂ« delir (duke folur nĂ« mĂ«nyrĂ« jokoherente dhe i shqetĂ«suar), ka konvulsione ose Ă«shtĂ« pa ndjenja, telefononi menjĂ«herĂ« numrin 194, shĂ«rbimin e urgjencĂ«s mjekĂ«sore.

Derisa prisni pĂ«r mjekun/shĂ«rbimet e urgjencĂ«s, vendoseni personin nĂ« njĂ« dhomĂ« tĂ« freskĂ«t nĂ« pozicion horizontal, ngrini kĂ«mbĂ«t dhe ijet, hiqni rrobat dhe filloni ftohjen e jashtme – si p.sh. pako tĂ« ftohta nĂ« qafĂ«, sqetull dhe ijĂ«, me ventilator dhe spĂ«rkatje tĂ« lĂ«kurĂ«s me ujĂ« nĂ« 25-30°C.

‱ Matni temperaturĂ«n e trupit
‱ Ftoheni personin derisa temperatura e trupit tĂ« bjerĂ« nĂ«n 38 °C.
‱ Mos jepni acid acetilsalicilik ose paracetamol.
‱ Vendosni personat pa ndjenja nĂ« pozicion tĂ« shtrirĂ«.
‱ Ndiqni rekomandimet e institucioneve shĂ«ndetĂ«sore kombĂ«tare dhe lokale gjatĂ« gjithĂ« kohĂ«s sĂ« vapĂ«s sĂ« fortĂ«!

Komplikimet e goditjes nga nxehtësia janë:

‱ Respiratore – aspirim, bronkospazĂ«m, edemĂ« pulmonare jo kardiogjene, sindromĂ« e shqetĂ«simit respirator akut, pneumoni, infarkt pulmonar, hemorragji pulmonare
‱ Kardiake – dekompensim kardiak, infarkt akut i miokardit, çrregullime tĂ« ritmit
‱ Hipotension
‱ Konvulsione
‱ RabdomiolizĂ«
‱ InsuficiencĂ« renale akute
‱ DĂ«mtim akut i mĂ«lçisĂ«
‱ Koagulopati intravaskulare e diseminuar (DIC)

PĂ«rmbledhje

‱ Lodhja dhe goditja e nxehtĂ«sisĂ« ndodhin nĂ« temperatura tĂ« larta tĂ« jashtme, si pasojĂ« e prodhimit tĂ« tepĂ«rt tĂ« nxehtĂ«sisĂ« dhe gjatĂ« marrjes sĂ« disa medikamenteve dhe barnave.
‱ Sa mĂ« tepĂ«r tĂ« ulet temperatura e mjedisit, aq mĂ« shumĂ« zvogĂ«lohet mundĂ«sia pĂ«r goditje nga nxehtĂ«sia.
‱ Te sportistĂ«t nuk duhet gjykuar se bĂ«het fjalĂ« pĂ«r kolaps nga nxehtĂ«sia, por duhet kontrolluar shkaktarĂ«t e tjerĂ«.
‱ Te lodhja nga nxehtĂ«sia, pacienti mund tĂ« ketĂ« simptoma tĂ« ngjashme me gripin, siç janĂ« dhimbja e kokĂ«s, mundimi, tĂ« vjellat, marramendja dhe ngĂ«rçet, por temperatura nuk do tĂ« thotĂ« se Ă«shtĂ« gjithmonĂ« e ngritur.
‱ Te goditja termike, pacienti do tĂ« ketĂ« simptoma neurologjike siç janĂ« çrregullimet e vetĂ«dijes, ataksia dhe konvulsionet, ndĂ«rsa temperatura trupore do tĂ« jetĂ« e ngritur, zakonisht mbi 41°C.
‱ NĂ« rast tĂ« lodhjes ose rraskapitjes nga nxehtĂ«sia dhe goditjes termike, pacienti duhet tĂ« transportohet me kujdes mjekĂ«sor nga ekipi i urgjencĂ«s pĂ«r trajtim spitalor.

/Telegrafi/

The post Lodhja nga nxehtësia, goditja termike dhe ndihma urgjente paraspitalore appeared first on Telegrafi.

↗

Asamblea e OSBE/ Denoncimi i Vokshit: Ditën e zgjedhjeve, u kërcënova me vajzën time

✇BoldNews
By: Ardit

Deputetja e Partisë Demokratike, znj. Albana Vokshi, ka marrë pjesë ditën e sotme në punimet e Asamblesë Parlamentare të OSBE-së, që po zhvillohet në Porto të Portugalisë. Gjatë fjalës së saj para të pranishmëve, Vokshi dëshmoi mbi ndërhyrjen e krimit të organizuar në zgjedhjet e 11 majit në Shqipëri, duke e cilësuar Vorën si shembullin [
]

The post Asamblea e OSBE/ Denoncimi i Vokshit: Ditën e zgjedhjeve, u kërcënova me vajzën time appeared first on BoldNews.al.

↗

Pasojat e mbidozimit me rrezatim nĂ« Onkologji – Rreziqet e padukshme tĂ« terapisĂ« sĂ« shpresĂ«s

✇Telegrafi
By: Gazmend Kajtazi

Radioterapia është një nga shtyllat kryesore të trajtimit të kancerit, së bashku me kirurgjinë dhe kimioterapinë. Ajo përdor rrezatim jonizues për të shkatërruar qelizat kancerogjene ose për të frenuar rritjen e tyre. Megjithatë, si çdo trajtim mjekësor, edhe radioterapia duhet të administrohet me kujdes dhe saktësi të lartë.

Msc. Fesal Selimi, PhDc.
Ekspert i Fizikës Mjekësore & Ekspert për Mbrojtje nga Rrezatimi

Mbidozimi, pra ekspozimi aksidental ndaj një doze më të lartë se sa e planifikuar, përbën një rrezik serioz për pacientin dhe mund të çojë në pasoja të rënda.

ÇfarĂ« Ă«shtĂ« mbidozimi nĂ« Radioterapi?

Mbidozimi ndodh kur pacienti merr një sasi më të madhe rrezatimi se sa ajo e paraparë nga plani i trajtimit. Kjo mund të ndodhë për shkak të gabimeve teknike, llogaritjeve të gabuara të dozës, defekteve të pajisjeve apo pozicionimit jo të mirë të pacientit gjatë trajtimit. Sipas studimeve të publikuara në International Journal of Radiation Oncology dhe Radiotherapy and Oncology, çdo devijim nga doza e planifikuar mund të çojë në rritje të efekteve toksike në organet përreth tumorit dhe tek vetë pacienti.

Pasojat klinike të mbidozimit

Pasojat akute dhe kronike tĂ« indeve – Mbidozimi mund tĂ« shkaktojĂ« inflamacion tĂ« fortĂ« nĂ« indet e ekspozuara (p.sh. mukozit, dermatit, nekrozĂ«).

Efektet kronike përfshijnë fibroza, nekrozë dhe humbje të funksionit të organeve si mushkëritë, mëlçia apo sistemi nervor qendror.

Rritje e rrezikut pĂ«r efekte sekondare – Sipas punimeve tĂ« botuara nĂ« Journal of Clinical Oncology, rrezatimi i tepĂ«rt mund tĂ« shkaktojĂ« mutacione tĂ« tjera gjenetike, duke rritur rrezikun pĂ«r zhvillimin e kancereve sekondare pas shumĂ« vitesh.

DĂ«mtimi i strukturave tĂ« ndjeshme tĂ« organeve nĂ« rrezik (OARs) – Organet nĂ« rrezik (OARs), si kanali spinal, truri, zemra, syri, testiset, veshkat etj., janĂ« shumĂ« tĂ« ndjeshme ndaj rrezatimit.

Një mbidozim mbi dozën e toleruar të këtyre strukturave mund të shkaktojë pasoja të pakthyeshme si paralizë, çrregullime konjitive, insuficiencë renale, humbje të shikimit, anemi etj.

Ndikimi nĂ« cilĂ«sinĂ« e jetĂ«s dhe mbijetesĂ«n – Komplikimet e shumta pas mbidozimit shpesh kĂ«rkojnĂ« trajtime tĂ« reja, ndĂ«rhyrje kirurgjikale dhe hospitalizim tĂ« gjatĂ«. Kjo e ul ndjeshĂ«m cilĂ«sinĂ« e jetĂ«s dhe, nĂ« raste tĂ« caktuara, shkakton vdekshmĂ«ri tĂ« parakohshme.

Në një analizë të publikuar në Radiotherapy and Oncology (2009), një mbidozim prej vetëm 10% mbi planin e parashikuar çoi në rritje të incidencës së nekrozës tek pacientët me tumore të trurit.

Në Francë, mbi 200 pacientë u prekën nga mbidozimi për shkak të një gabimi në softuerin e planifikimit të trajtimit. Rreth 10% prej tyre zhvilluan komplikime të rënda që kërkonin ndërhyrje kirurgjikale ose terapi paliative.

Shkaqet më të zakonshme të mbidozimit

â–Ș Gabime njerĂ«zore nĂ« llogaritjen ose verifikimin e dozĂ«s
â–Ș Mungesa e protokolleve tĂ« standardizuara tĂ« QA (kontrollit tĂ« cilĂ«sisĂ«)
â–Ș Kalibrimi i pasaktĂ« i pajisjeve tĂ« radioterapisĂ«
â–Ș Mungesa e stafit tĂ« trajnuar nĂ« fizikĂ« mjekĂ«sore dhe dozimetrie

Rëndësia e Kontrollit të Cilësisë (QA)

Sipas udhëzimeve të IAEA dhe ESTRO, çdo njësi e radioterapisë duhet të zbatojë një sistem rigoroz të kontrollit të cilësisë që përfshin:

â–Ș Kalibrim periodik tĂ« linakĂ«ve
â–Ș Verifikimin dhe aprovimin e planeve nga Eksperti i FizikĂ«s MjekĂ«sore (MPE) dhe specialisti i OnkologjisĂ«
â–Ș Auditime tĂ« brendshme dhe tĂ« jashtme tĂ« sistemit tĂ« trajtimit
â–Ș Trajnim tĂ« vazhdueshĂ«m pĂ«r stafin klinik dhe teknik

PĂ«rfundim

Mbidozimi i rrezatimit nĂ« onkologji nuk Ă«shtĂ« vetĂ«m njĂ« problem teknik – Ă«shtĂ« njĂ« sfidĂ« serioze klinike qĂ« prek drejtpĂ«rdrejt jetĂ«n dhe shĂ«ndetin e pacientĂ«ve. PĂ«rderisa radioterapia mbetet njĂ« nga armĂ«t mĂ« tĂ« fuqishme kundĂ«r kancerit, ajo kĂ«rkon njĂ« nivel tĂ« lartĂ« preciziteti dhe bashkĂ«punimi ndĂ«rdisiplinor. NĂ« kĂ«tĂ« kontekst, roli i Ekspertit tĂ« FizikĂ«s MjekĂ«sore Ă«shtĂ« jetik dhe i pazĂ«vendĂ«sueshĂ«m.

Eksperti i Fizikës Mjekësore është profesionisti kyç që siguron që çdo plan trajtimi të jetë i saktë, i optimizuar dhe i sigurt. Ai verifikon që pajisjet të jenë të kalibruara siç duhet, planifikon dozën e saktë që duhet dorëzuar në tumor dhe kontrollon mbrojtjen e organeve të ndjeshme. Pa praninë dhe përfshirjen e drejtpërdrejtë të Ekspertit të Fizikës Mjekësore, sistemi i radioterapisë humb një nga shtyllat themelore të kontrollit dhe sigurisë.

ÇfarĂ« ndodh kur ka mungesĂ« tĂ« ekspertĂ«ve tĂ« FizikĂ«s MjekĂ«sore?

â–Ș Rritet rreziku pĂ«r gabime dozimetrike, pasi mungon kontrolli i detajuar mbi planifikimin dhe llogaritjen e dozĂ«s.

â–Ș Mungon dozimetria e pajisjeve dhe e planeve tĂ« trajtimit, duke rritur ndjeshĂ«m mundĂ«sinĂ« e mbidozimit ose nĂ«n-dozimit tĂ« pacientĂ«ve.

â–Ș Nuk kryhen testet e kontrollit tĂ« cilĂ«sisĂ« (QA) nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« rregullt, duke rrezikuar qĂ« pajisjet tĂ« funksionojnĂ« jashtĂ« parametrave tĂ« lejuar.

â–Ș Cenohet mbrojtja nga rrezatimi si pĂ«r pacientĂ«t, ashtu edhe pĂ«r stafin mjekĂ«sor, pĂ«r shkak tĂ« mungesĂ«s sĂ« ekspertizĂ«s nĂ« matjen dhe analizĂ«n e rrezatimit tĂ« shpĂ«rndarĂ« ose tĂ« rrjedhur.

Studimet nga agjenci ndërkombëtare si IAEA dhe IOMP theksojnë se mungesa e Ekspertëve të Fizikës Mjekësore të kualifikuar ka kontribuar në incidente të dokumentuara të mbidozimit me pasoja të rënda, përfshirë dëmtime të pakthyeshme të organeve vitale dhe madje edhe humbje jete.

Prandaj, mbrojtja e pacientit nuk është vetëm një përgjegjësi etike, por një obligim ligjor dhe profesional për çdo institucion që ofron trajtim onkologjik me rrezatim. Kjo kërkon:

â–Ș Avancimin e Ekspertit tĂ« FizikĂ«s MjekĂ«sore tĂ« licencuar dhe tĂ« trajnuar sipas standardeve tĂ« IAEA dhe EURATOM.

â–Ș Zbatimin e protokolleve tĂ« kontrollit tĂ« cilĂ«sisĂ« nĂ« çdo hallkĂ« tĂ« trajtimit.

â–Ș Investim nĂ« edukimin e vazhdueshĂ«m tĂ« stafit dhe auditime tĂ« rregullta nga autoritetet shĂ«ndetĂ«sore.

â–Ș NdĂ«rgjegjĂ«sim institucional dhe publik pĂ«r rĂ«ndĂ«sinĂ« jetike tĂ« Ekspertit tĂ« FizikĂ«s MjekĂ«sore nĂ« sistemin onkologjik.

“Pacienti qĂ« hyn nĂ« njĂ« kabinet tĂ« radioterapisĂ« vjen me shpresĂ«n pĂ«r shĂ«rim, jo pĂ«r tĂ« rrezikuar jetĂ«n pĂ«r shkak tĂ« neglizhencĂ«s sistemike. T’i ofrosh atij trajtim tĂ« sigurt dhe tĂ« kontrolluar Ă«shtĂ« detyrĂ« dhe nder – dhe Eksperti i FizikĂ«s MjekĂ«sore Ă«shtĂ« ndĂ«r garantuesit kryesorĂ« tĂ« kĂ«saj sigurie.” /Telegrafi/

The post Pasojat e mbidozimit me rrezatim nĂ« Onkologji – Rreziqet e padukshme tĂ« terapisĂ« sĂ« shpresĂ«s appeared first on Telegrafi.

❌