Nga John F. Harris, Politico
Le të imagjinojmë që Franklin D. Roosevelt të kishte të njëjtën dhuratë për jetëgjatësi si Jimmy Carter dhe të jetonte deri në moshën 100 vjeç. Ai do të kishte vdekur në 1982, në vitin e dytë të Ronald Reagan në detyrë.
Me shumë mundësi, FDR do të qëndronte më pas në ndërgjegjen time në të njëjtën mënyrë që Carter rri tek fëmijët e mi, të cilët janë në të njëzetat e tyre. Me fjalë të tjera, Roosevelt do të dukej si një figurë disi e paqartë, por jo shumë e largët (jo një lloj statuje mermeri nga një epokë tjetër).
Të luash këtë lojë me presidentët e tjerë të habit. John F. Kennedy, i cili u vra vetëm disa javë pasi linda unë, do të ishte lavdëruar nga Presidenti Donald Trump në vitin 2017, sepse atëherë do të kishte qenë 100 vjeç si Carter. Abraham Lincoln do të kishte jetuar deri në vitin 1909, pas lindjes së aviacionit. Theodore Roosevelt, i cili si një djalë i vogël shikonte kortezhin e varrimit të Linkolnit nga apartamenti i familjes së tij në Nju Jork, do të kishte jetuar për të parë armët bërthamore dhe ditët e para të garës hapësinore përpara se të ndërronte jetë në 1958. Nëse Bill Clinton arrin shekullin, në 2046, ai do të ketë një jetë edhe më të gjatë post-presidence se ajo e Carter, e cila zgjati 43 vjet e 344 ditë dhe është rekordi aktual.
A ka ndonjë rëndësi në këtë aritmetikë historike, përtej të dukshmes që Carter jetoi një kohë vërtet të gjatë, 40 për qind të kohës totale që Shtetet e Bashkuara kanë ekzistuar që nga pavarësia? Po, mund të ketë, edhe pse ndoshta duhet të gërmohet pak për ta gjetur.
Presidenti Carter, që jetoi më gjatë, do ti thuhet fjala e lamtumirës nga presidenti Joe Biden, 82 vjeç, i cili ishte më i vjetër në ditën e tij të parë si president sesa më i moshuari tjetër, Ronald Reagan, në të fundit. Në audiencë do të jetë presidenti i sapozgjedhur Trump, i cili nëse do të shërbejë një mandat të plotë do të thyejë rekordin e Biden më 14 gusht 2028.
Presidentët e vjetër nënvizojnë në mënyrë indirekte një pikë të rëndësishme për këtë vend: Shtetet e Bashkuara mbeten një komb i ri, në të cilin edhe ngjarjet që duken shumë kohë më parë janë në të vërtetë vetëm një ose dy shkallë ndarjeje nga jetët bashkëkohore.
Kur Biden hyri për herë të parë në Senatin e SHBA në 1973, pak pasi mbushi 30 vjeç, ai shërbeu me një grup senatorësh të lindur në fund të viteve 1800. Në vitin 2020, ai ishte një nga vetëm 13, të grupit të senatorëve që nga viti 1973, që jetonin ende. Ndërsa largohet nga detyra, ai është një nga vetëm tre. (Bob Dole dhe Walter Mondale ishin midis atyre që vdiqën gjatë presidencës së tij; Sam Nunn nga Xhorxhia jeton ende në moshën 86-vjeçare, siç është J. Bennett Johnston nga Luiziana në moshën 92-vjeçare.)
Vetë jeta e Carter-it e tregon qartë çështjen. Pas lindjes së tij në Plains, Georgia, në vitin 1924, jeta e Carter përfshiu Depresionin e Madh, Luftën e Dytë Botërore, bombën atomike, Luftën e Vietnamit, shkuarjen në Henë (ndoshta momenti historik që ka më shumë gjasa të shkëlqejë, të themi, edhe 500 vjet nga tani), Lëvizja për të Drejtat Civile, lëvizja për të drejtat e grave, skandali Watergate, shpërbërja e Bashkimit Sovjetik, ngritja e internetit, Sulmet e 11 shtatorit, legalizimi i martesave të homoseksualëve, ngrohja e tokës dhe polarizimi radikal i politikës amerikane në një epokë të re mediatike të ilustruar nga lëvizja Trump dhe argumentet e hidhura që ajo ka mbjellë.
Kjo është shumë histori në një jetë, dhe është e dukshme që vetë Biden dhe Trump janë formuar nga kujtimet e njëkohshme të të gjitha këtyre ngjarjeve, përveç dy të parave.
Ka mënyra të ndryshme për të kuptuar këtë llogaritje. Në një këndvështrim, është një kujtesë – në një moment kur shumë njerëz jetojnë me një humor të agjitacionit të lartë dhe katastrofës së afërt – se vendi ka kapërcyer shumë probleme dhe koha gjen gjithmonë një mënyrë për të ecur përpara. Në një këndvështrim tjetër, është një kujtesë e brishtësisë së të gjitha rregullimeve njerëzore. Idetë, institucionet, lëvizjet, madje edhe vendet – të gjitha ngrihen dhe bien. Vetëm për shkak se koha ecën nuk do të thotë se do ta bëjë këtë në avantazhin tonë.
Nga një këndvështrim personal, në një ditë kur presidenti i 39-të do të varroset, është një kujtesë se sa shumë perceptime rezultojnë të jenë iluzion optik. Kisha kujtime fëmijërie si për Richard Nixon ashtu edhe për Gerald Ford, por ajo e Carter ishte e para që ndoqa dhe u përpoqa t’i kuptoja ndërsa po shpalosej.
Ai dukej se ilustron mënyrën se si jeta kombëtare po zvogëlohej. Si adoleshent në fund të viteve 1970, kisha një ndjenjë se historia e vërtetë kishte ndodhur disi pak para meje, Kennedit dhe Martin Luther King Jr., Beatles, kundërkultura. Carter, me stilin e tij të rrafshët të të folurit, predikimin e tij, pulovrat e tij me triko dhe pantallonat e thurura dyshe dhe, ndërsa vështirësitë e tij politike përkeqësoheshin, paaftësia e tij për të krijuar një ndjenjë komandimi dukej se ishte shembull i rraskapitjes së dekadës.
Nuk mund ta imagjinoja që isha dëshmitar i dikujt që llogaritej si një nga figurat më interesante dhe më kërkuese për të zënë presidencën. Siç e bëri të qartë biografi i tij më bindës, Jonathan Alter, në historinë e tij të vitit 2020, “His Very Best”, linja e njohur që Carter ishte një president i dobët, por ish-president i madh nuk i bën drejtësi zotësisë së ambicieve, inteligjencës dhe bindjes që i dha formë gjithë jetës së tij. Kjo përfshin ngritjen e tij jashtëzakonisht të disiplinuar dhe largpamëse nga errësira në Shtëpinë e Bardhë dhe krijimtarinë e nënvlerësuar që ai tregoi dikur atje. Tema e madhe e jetës politike të Carter-it – si në fushatën fituese të 1976-ës ashtu edhe në fushatën humbëse të 1980-ës – ishte se si besimtarët në qeverinë aktiviste duhet të llogarisin me një elektorat të mbushur me mosbesim ndaj politikës dhe institucioneve të të gjitha llojeve. Kjo është pikërisht çështja me të cilën përballen demokratët tani.
Siç tregon jeta e Carter, ndonjëherë mësimet e historisë nuk janë aq të lehta për t’u perceptuar në kohë reale.
Përshtati në shqip ©LAPSI.AL
The post Po sikur edhe presidentët e tjerë të jetonin aq gjatë sa Jimmy Carter? appeared first on Lapsi.al.
Login
