Rijetëzimi i “Asllan Rusit” për sport apo kulla?
Qeveria ka hapur garën për rindërtimin e Pallatit të Sportit “Asllan Rusi” në partneritet me privatin. Thirrja, e ngjashme me atë që u ndoq për stadiumin “Selman Stërmasi”, ndërthur filozofinë e investimeve në sport përmes dhënies në favor të privatëve të mundësisë për ndërtim dhe zhvillim tregtar. Përvoja me “Arenën Kombëtare” dhe “Selman Stërmasin” ngjall shqetësime se edhe në këtë rast do të ketë një stadium me kullë.
Oferta për privatët: Sport dhe beton
I ndërtuar në vitin 1963 për të pritur një turne ndërkombëtar volejbolli të klubit “Partizani”, Pallati i Sportit “Asllan Rusi” është simbol për sportin shqiptar, veçanërisht për lojërat me dorë.
Prej vitit 1996, impianti mban emrin e “Volejbollistit të Shekullit” Asllan Rusi, i cili la gjurmë me ekipet e Dinamos (1960-75) dhe Studentit (75-76). Rusi u nda nga jeta në moshën 38-vjeçare (1983) nga një sëmundje e pashërueshme.
Me kapacitet prej 4 mijë spektatorësh, ky pallat sporti ka pritur për dekada aktivitete kombëtare e ndërkombëtare, duke ushqyer kujtesën sportive të brezave. Por sot, ndërtesa gjendet në një gjendje të degraduar, pa investime domethënëse dhe nën administrimin e një shoqërie publike të Bashkisë Tiranë, “Qendra Sportive”, që raporton humbje të vazhdueshme.
Nën këtë dinamikë “premtimi i vazhdueshëm” nga qeveria dhe drejtuesit e Bashkisë Tiranë ka qenë rindërtimi i Pallatit të Sportit, tashmë sipas formulës së Arenës Kombëtare: një impiant i bërë nga privati për një gjysmë-funksion publik, sportin.
Më 13 qershor, Korporata e Investimeve Shqiptare (AIC) – një organ nën varësi të qeverisë – shpalli thirrjen për pranimin e ofertave arkitekturore dhe ekonomike për rijetëzimin e Pallatit të Sportit “Asllan Rusi” në Tiranë. Afati i pranimit të ofertave është data 13 korrik.
Sipas dokumentacionit të AIC, investitori privat duhet të ketë kapacitet financiar minimal prej 12 milionë euro dhe përvojë në projekte të ngjashme nga ai, ortakë apo nënkontraktorë.

Projekti i ri do të përfshijë një arenë sportive multifunksionale me rreth 6 mijë spektatorë, ambiente VIP, zyra për media, hapësira për trajtime mjekësore dhe salla trajnimi për federatat e ndryshme sportive si basketbolli, volejbolli, hendbolli, peshëngritja, mundja, gjimnastika, pingpongu, boksi dhe taekwondo-ja.
Por përveç kësaj, synohet zhvillimi i një sipërfaqeje prej 26,500 metrash katrorë ndërtimi me “funksion të përzier” në 14,095 metra katrorë truall. Procedura parashikon që minimalisht 40% e sipërfaqes duhet t’i jepet shtetit – përkatësisht Korporatës.
Kjo formulë është e njëjtë me modelin e ndjekur në projektin e stadiumit “Selman Stërmasi”, fituar nga konsorciumi i sipërmarrësve Nikolin Jaka (Diagonal Projektim & Zbatim) dhe Alban Peza (Albanian Investment Construction) me studiot arkitekturore OMA (Office for Metropolitan Architecture) dhe LOLA Landscape.
Edhe atje, përveç stadiumit lihej hapësirë për ndërtim kullash dhe ndërtesash tregtare – rreth 57 mijë metra katrorë truall me potencial 120 mijë metra katrorë ndërtim mbi tokë.
Citizens.al raportoi për këtë projekt në dhjetor dhe prill, duke ngjallur debat mbi mënyrën si prona publike po jepet për zhvillim privat pa garanci për përfitime të qarta sociale. Sipas ofertës së paraqitur nga Jaka dhe Peza autoriteteve publike i garantohej 46.5% e sipërfaqes që do të zhvillohet në zonën e stadiumit “Selman Stërmasi”.
Një formulë e kontestuar
Sikurse Citizens.al ka raportuar, Korporata e Investimeve nuk shërben transparencë dhe procedura të qarta konkurrimi.
Modeli i zhvillimit ku një sipërfaqe publike i jepet investitorëve në këmbim të një përqindjeje të ndërtimit, shpesh pa konsultime të thelluara me komunitetin apo grupeve të interesit – në këtë rast sportistëve apo klubeve – i jep pak vend llogaridhënies.
Në rastin e “Asllan Rusit”, edhe pse përmendet roli i Komitetit Olimpik, Bashkisë dhe ministrive, vendimmarrja reale mbetet e centralizuar në AIC.
Kriteri i përzgjedhjes për kontratën është ai i përqindjes më të lartë të sipërfaqes së dhënë shtetit, duke privilegjuar ofertat që maksimizojnë sipërfaqen ndërtimore – jo domosdoshmërisht përmbajtjen apo cilësinë publike të projektit.
Në këtë pikë mund të themi se “sporti është hedhur si karrem në tregun imobiliar”.
Pavarësisht synimit për të sjellë efikasitet, qasje multifunksionale dhe aktivitet të qëndrueshëm, projektet e tilla rrezikojnë të përfundojnë si simbole të urbanizmit pa frymë publike.
Pyetjet thelbësore ngrihen mbi përdorimin real të impiantit: a do të jetë një qendër për komunitetin sportiv të Tiranës, për federatat, për të rinjtë dhe sportistët e qytetit, apo një tjetër hapësirë që do shfrytëzohet për evente privatë dhe sipërmarrje tregtare.
Në mungesë të një bilanci të qartë mes sportit dhe interesave të ndërtuesve, rrezikohet që “Asllan Rusi” të përfundojë më shumë si një kullë tjetër në horizontin e Tiranës sesa një vend për zhvillimin e sportit.
The post Rijetëzimi i “Asllan Rusit” për sport apo kulla? appeared first on Citizens.al.